Energie10. Wet- en regelgeving en beleid. Inspanningen
|
|
- Cecilia van der Meer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Energie10 Vrijwel geen onderwerp is in het milieuveld het afgelopen jaar zo veel in de aandacht geweest als energie. Energie en meer algemeen het klimaat staan volop in de belangstelling, zowel wereldwijd en landelijk als regionaal en lokaal. Wet- en regelgeving en beleid Mondiaal speelt op energiegebied vooral de blijvend hoge prijs van olie en gas; de vraag naar energie blijft toenemen. Dat leidt niet tot mondiaal energiebeleid, maar wel tot een afgeleide: mondiaal klimaatbeleid. Op 2 februari 2007 verscheen het vierde rapport van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). Onzekerheid over de vraag of de mens effect veroorzaakt op het klimaat is daarmee ten einde. Onzekerheid is nu beperkt tot de mate waarin en de effecten waarmee we rekening moeten houden. Daardoor kan de aandacht verschuiven van agenderen naar reageren en oplossen. De klimaattop in Bali in december geeft wat dat oplossen betreft een gemengd beeld. Voor het eerst stonden de Verenigde Staten alleen in hun verzet tegen klimaatafspraken. Daarmee is een verschuiving afgedwongen in de inzet van de VS. Dit kan bepalend zijn voor het verdere verloop van de klimaatonderhandelingen. De milieuministers van de Europese Unie hebben in 2008 het licht op groen gezet voor het commissievoorstel om de uitstoot van CO 2 de komende jaren terug te brengen. Het ambitieuze plan van de Europese Commissie moet in 2020 leiden tot een verlaging van de CO 2 -uitstoot in de Europese Unie met tenminste 20%. Voor Nederland komt dat neer op een reductie van CO 2 van 16% ten opzichte van 2005 (-22% ten opzichte van 1990) en verhoging van het aandeel hernieuwbare energie naar 14%. Het kabinet heeft voor 2020 in Nederland als doel gesteld om 30% reductie in broeikasgassenuitstoot, 2% energiebesparing per jaar en 20% duurzame energie te realiseren. Verkopers en verhuurders zijn per 1 januari 2008 verplicht om een energielabel te hebben. Op die manier kunnen belangstellenden de energiekwaliteit van een woning meenemen in hun beslissing om die woning te huren of te kopen en in hun verbouwingsplannen. Op het moment dat woningen van bewoner wisselen, dient de verkoper of verhuurder het energielabel te overhandigen aan de nieuwe eigenaar of nieuwe huurder tenzij zij samen afspreken dat dat niet hoeft. Een energielabel is voor 10 jaar geldig. Het energielabel woningen lijkt op het energielabel voor koelkasten en andere apparaten. De woningbouwcorporaties in Rotterdam (en daarmee 60% van de lokale woningen) hebben voor de zomer van 2008 aan de hand van modelwoningen een overzicht van de labels in hun bestand. De provincie draagt bij aan de (inter)nationale energie- en klimaatdoelstellingen door: het gebruik van industriewarmte in de gebouwde omgeving en bij de glastuinbouw te stimuleren; de opslag of het nuttig gebruik van CO 2 te stimuleren; duurzame energieopties te stimuleren: windenergie, koude-warmteopslag (KWO) en biomassa; zuinige en schone energieopties te stimuleren in verkeer en vervoer; subsidiëring innovatieve duurzame energieopties; en via de vergunningverlening van bedrijven. Het Rotterdam Climate Initiative is een ambitieus programma waarin de gemeente Rotterdam, Havenbedrijf Rotterdam NV, DCMR Milieudienst Rijnmond en Deltalinqs samenwerken aan een beter Rotterdams klimaat in alle opzichten. In 2007 is de nulmeting gedaan voor dit programma. We weten nu dat in 1990 de CO 2 -emissie 24 megaton CO 2 bedroeg, in 2005 circa 46 megaton en dat het doel voor 2025 dus is om niet meer dan 12 megaton uit te stoten. Afgezet tegen een autonome groei is de te realiseren besparing tussen 2005 en 2025 dus 34 megaton CO 2. Ook de stadsregio heeft een nulmeting uitgevoerd. Voor de gehele regio blijken de cijfers pakweg 3 megaton hoger te liggen dan voor Rotterdam alleen. Het verschil wordt veroorzaakt door de uitstoot van de glastuinbouw en de extra emissies van alle overige bronnen (bedrijven, verkeer en gebouwde omgeving). Inspanningen Op rijksniveau is achter de schermen hard gewerkt aan uitwerking van het werkprogramma Schoon en Zuinig. Het convenant Meer met Minder dat op 23 januari 2008 is ondertekend is het eerste sectorakkoord van het werkprogramma Schoon en zuinig: nieuwe energie voor het klimaat. Het doel is om in 2020 dertig procent energie te besparen in 2,4 miljoen bestaande woningen en andere gebouwen. Meer met Minder is erop gericht gebouweigenaren en huurders zo eenvoudig mogelijk en zonder hogere maandlasten energie te laten besparen. Minister Cramer heeft op 12 december 2007 de taskforce verlichting geïnstalleerd. Rotterdam is daarbij één van de vijf voorbeeldsteden en experimenteergebieden. De taskforce moet er voor zorgen dat uiterlijk in 2011 energiezuinige lampen gemeengoed zijn in huizen en kantoren en op straat. De taskforce gaat met onder andere producenten van verlichting en winkeliers afspraken maken over het uitbannen van de gloeilamp en het versneld invoeren van zuinige verlichting zoals spaarlampen, LED-lampen en energiezuinige tl-lampen. In Rotterdam zijn meerdere pilots opgestart. Zo is in de straat van de burgemeester Opstelten energiezuinige LED-verlichting aangebracht. Daarnaast wordt er geëxperimenteerd met dimmen en met minder licht. Bij de experimenten worden burgerervaringen betrokken. In 2008 zal er een lichtplan worden opgesteld die de kaders zal bepalen voor waar wanneer welk verlichtingsniveau. Provincie Zuid-Holland heeft in het coalitieakkoord en in het Beleidsplan Groen, Water en Milieu opgenomen dat werk gemaakt moet worden van energiebesparing en beperken van lichthinder door openbare verlichting bij gemeenten. Samen met de regionale milieudiensten, regio s en SenterNovem wordt hieraan momenteel uitvoering gegeven. In het kader van het RCI zijn veel acties gestart en uitgevoerd. Tussen 20 december 2007 en 8 februari 2008 zijn meer dan pakketjes spaarlampen huis-aan-huis afgeleverd in Rotterdam. In de ontwerpwedstrijd voor een nieuwe burgemeesterswoning was de duurzaamheid van het ontwerp een Hoofdstuk 10: Energie 75
2 Het milieu in de regio Rotterdam 2008 bepalende factor. Op de Coolsingel vond een autorace plaats zonder CO 2 -uitstoot onder de titel Formula zero. RET, ENECO Energie, de Stadsregio Rotterdam en het Rotterdam Climate Initiative hebben afgesproken dat ze alles op alles willen zetten om van Rotterdam de schoonste OV-stad van de wereld te maken. Daarover werd 10 december 2007 een convenant ondertekend. In de verklaring staat onder meer dat er in Rotterdam experimenten gaan plaatsvinden met metro s en trams die verloren remenergie hergebruiken of terugleveren aan het net. Er zijn 53 nieuwe trams en 64 nieuwe metro s/sneltrams besteld die beschikken over deze functionaliteit. Alle Rotterdamse trams en metro s gaan rijden op groene stroom. De oudere bussen worden allemaal vervangen door de schoonste bussen, die voldoen aan de hoogste milieunormen. In 2008 wordt een plan gepresenteerd om het OV-gebruik in de stad verder te stimuleren. Doel is 2-3% groei per jaar in het OV-gebruik. Energiebesparing en duurzame energie zijn de pijlers onder een unieke samenwerking tussen wooncorporatie Woonbron en de gemeente Rotterdam. Eén van de concrete afspraken is dat een aantal nieuwe huurwoningen in Rotterdam een windturbine op het dak krijgt. Om te beginnen gaat het om huizen bij Heijplaat, Pernis en Schiemond. Door de windturbines, energiebesparende maatregelen en andere vormen van duurzame energie besparen huurders fors op hun energierekening. Een belangrijk onderwerp voor het RCI is de CO 2 afvang, opslag en transport. Om de CO 2 reductie doelstelling te verwezenlijken is het nodig om zowel in te zetten op energiebesparing, als om de inzet van duurzame energie te vergroten, maar ook om CO 2 af te vangen en op te slaan, mede gelet op de vooralsnog toenemende vraag aan elektriciteit die op de korte termijn door de inzet van fossiele brandstoffen geleverd wordt. De verkenning die in 2007 is uitgebracht van mogelijkheden voor grootscheepse afvang, opslag en transport van CO 2 wordt in 2008 geactualiseerd en uitgewerkt in een eerste business case. NAM wil in Barendrecht een kleinschalige ondergrondse opslag van CO 2 realiseren. Realisatie van de opslag in Barendrecht vindt alleen plaats als de landelijke subsidie voor een CO 2 -proefproject aan de NAM wordt toegekend. Dit is dan één van de demonstratieprojecten ter voorbereiding op de grootschalige opslag van CO 2. Voor dit project wordt gebruikt gemaakt van de bestaande infrastructuur en bronnen waar zuivere CO 2 vrijkomt. In latere demonstratieprojecten moet ook het afvangen en zuiveren van CO 2 aan de orde komen en zijn investeringen nodig in een transportnet. Minister Cramer heeft op voor de afvang van CO 2 bij E.ON op de Maasvlakte. Tegelijk werd de oprichting van de taskforce CCS bekend, waarin vertegenwoordigers van het bedrijfsleven en de milieubeweging zitting hebben. De doelstelling van de taskforce is om de ontwikkeling van de voorwaarden voor grootschalige demonstratieprojecten op het gebied van CCS (Carbon Capture and Storage) te versnellen. Ontwikkeling van het restwarmtebedrijf is in 2007 moeizaam verlopen. Doordat met de warmte van Shell geen haalbare business case was te construeren moest gezocht worden naar andere bronnen. Het ziet ernaar uit dat restwarmte van AVR Brielselaan en de Intergen centrale Pernis nu als restwarmtebron gaan dienen. warmte in de industrie en naar een strategie voor een geleidelijke opbouw van het totale restwarmtenet in de Zuidvleugel van de Randstad. In 2007 is voor een aantal gebieden in Rotterdam een aansluitplicht aan het (nog op te leveren) warmtenet van kracht geworden. Aanbod en afname van warmte zijn dus verzekerd. In Lansingerland is de eerste geothermie bron voor de verwarming van kassen in 2007 operationeel geworden. Voor de verwarming van de kas wordt warmte onttrokken aan de diepere aardlagen. Niet alleen in Rotterdam, maar ook in andere gemeenten vinden initiatieven plaats op het gebied van energie. In najaar 2007 heeft de stadsregio Rotterdam een bestuurlijke bijeenkomst georganiseerd, waarbij de regiogemeenten een intentieverklaring hebben ondertekend dat zij zowel individueel als gezamenlijk aan de slag gaan met klimaat. De gemeenten Hellevoetsluis, Maassluis, Ridderkerk, Schiedam, Vlaardingen zijn vanaf 1 januari 2007 in regioverband gestart met de Rijnmond Wonen++ campagne. Op basis van een gratis energieadvies kunnen huiseigenaren voor een scherpe prijs bijvoorbeeld hun huis laten isoleren, een HRketel laten plaatsen of een zonne-energiesysteem aanschaffen. Op deze manier wordt fors bespaard op energie en CO 2 -uitstoot. De gemeente Barendrecht is in 2007 gestart met een zonneenergieproject. In dit project werkt de gemeente samen met een lokale leverancier van zonne-energiesystemen voor tapwaterverwarming. In dit project kunnen bewoners uit Barendrecht een compleet zonne-energiesysteem aanschaffen met een gemeentelijke subsidie en korting van de leverancier. Toekomstige ontwikkelingen De Europese Unie heeft in de richtlijn Biobrandstoffen afgesproken dat in 2010 ongeveer 6% van de brandstof aan de pomp uit biobrandstof moet bestaan. In 2020 moet dat minstens 10% motor van deze auto is geschikt gemaakt voor het gebruik van zowel gewone brandstof, als E85: een mengsel van 85% bioethanol (alcohol) en 15% benzine. In Rotterdam komen speciale E85-pompen. De eerste bio-ethanolpomp in Nederland staat in Rotterdam Feijenoord. Ook wil de gemeente het goede voorbeeld Het project Bio-Ethanol for Sustainable Transport (BEST) wil eind 2009 minstens 950 auto s in Rotterdam op bio-ethanol en twaalf pompen. Samen met de stadsregio Rotterdam wordt gewekt aan een subsidieregeling om te zorgen dat de bio-ethanol goedkoper wordt dan benzine. In het kader van het RCI wordt gewerkt aan 76
3 De Stimuleringsregeling Duurzame Energie (SDE) die in 2008 van kracht is geworden, biedt subsidiemogelijkheden voor diverse vormen van energieopwekking. In 2008 zal er voor 500 Megawatt (MW) aan nieuw windvermogen op land subsidiabel worden gesteld. Dit zijn al gauw 200 tot 300 nieuwe windturbines. Dit is een belangrijke stap op weg naar de doelstelling van MW nieuw windvermogen op land in deze kabinetsperiode, zoals die in het werkprogramma Schoon en Zuinig is opgenomen. Zon-pv wordt in 2008 voor 10 MW gestimuleerd. De bedoeling hiervan is het lerend implementeren op gang te brengen. Het vermogen van 10 MW correspondeert met ongeveer tot zonneenergie systemen op woningen per jaar, bestaande uit enkele 10-tallen zonnepanelen per dak (woning). Voor wind op zee geldt een doelstelling van 450 MW extra gedurende deze kabinetsperiode. Er zijn afspraken gemaakt die er toe leiden dat in 2009 nieuwe vergunningen voor wind op zee kunnen worden verleend. Om deze reden is de categorie wind op zee nog niet opengesteld voor dit jaar, maar dat zal wel voor 2009 gebeuren. Indicatoren Over de omvang van de warmtelozing naar water (indicator 2008) is vorig jaar onzekerheid ontstaan. In lijn met andere jaren rapporteerde Rijkswaterstaat over 2006 een vergunde warmtelozing van in totaal MW of 128 PJ/jaar voor dit gebied. Voor het MSR-themarapport energie 2007 had het CE te Delft een energiestroomdiagram van het Rijnmondgebied opgesteld. Daaruit kwam een warmtelozing naar water van 185 PJ in Naar dit verschil is na de publicaties nader onderzoek gedaan. CE heeft de emissie berekend aan de hand van algemene karakteristieken. de standaard. Zij lozen hun warmteoverschot vrijwel geheel naar de lucht. Wordt daarvoor gecorrigeerd, dan stijgt de warmtelozing naar lucht en daalt die naar water met zo n 50 PJ/jaar. De 135 PJ/ jaar die dan overblijft als geschatte lozing naar water zit nog maar iets boven de 128 PJ/jaar die is vergund. Hoofdstuk 10: Energie 77
4 Volledig Geen Verbruik groene stroom gemeenten Beleid/doel Gemeenten hebben op veel terreinen, waaronder het afnemen van groene stroom, een voorbeeldfunctie. Toelichting De kaart laat de stand van zaken zien bij de gemeenten in het Rijnmondgebied qua afname van groene stroom in 2007 voor de eigen organisatie. De groep gemeenten die volledig groene stroom gebruikt, wisselt in de loop der jaren. Conclusie Van de zestien gemeenten in Rijnmond nemen er nu dertien alleen groene stroom af Uitvo ering business plan Business plan Business case Haalbaarheidsstudie Bestuurlijk enthousiasmeren Leve ringsgebied Restwarmtegebieden buiten Rijnmond Restwarmteproje ct ROM-3 voortgang afname Beleid/doel Het restwarmteproject R-3 van ROM-Rijnmond beoogt aansluiting van woningequivalenten op het restwarmtenet. Hierdoor wordt één miljoen ton CO 2 -uitstoot voorkomen. Er moet daartoe zo n MW aan warmte worden geleverd. Toelichting Het gebruik van restwarmte is heel gunstig voor het milieu. Het aanleggen van collectieve systemen is het meest rendabel als dit bij de planvorming en uitvoering van nieuwbouw en renovatieplannen wordt meegenomen. De kaart laat zien hoe ver de gemeenten en regio s in het plangebied zijn gevorderd bij het omschakelen naar restwarmtegebruik. Er zijn zeventien gebieden onderscheiden. Conclusie Het merendeel van de onderscheiden gebieden bevindt zich in de fase van de haalbaarheidsstudie. Slechts twee gemeenten zijn dat stadium al voorbij, waarvan er één buiten Rijnmond valt. Daarnaast is een project waarbij uitwisseling tussen bedrijven plaatsvindt al ver gevorderd Te realiseren of bestaande opstelling Gewenste opstelling Studielocatie Zoekgebied opstellingen Opstellingen windenergie Beleid/doel In de Nota Energie- en klimaatbeleid staat dat de provincie streeft naar ten minste 250 MegaWatt (MW) aan windenergie in 2010 in de hele provincie, waarvan ongeveer de helft in Rijnmond moet worden gerealiseerd. Deze doelstelling is ambitieuzer dan is afgesproken in de Bestuursovereenkomst Landelijke Ontwikkeling Windenergie (BLOW). Toelichting De kaart geeft aan waar zich in de regio de huidige windparken bevinden. Ook locaties waarvoor toekomstige ontwikkelingen zijn afgesproken, zijn hierop terug te vinden. Voor de ontwikkeling van de energieopbrengsten verwijzen we naar indicatornummer Conclusie Het in 2007 opgestelde vermogen bedraagt 161 MW, waarmee de doelstelling voor Rijnmond is gehaald. In de toekomst neemt het opgestelde vermogen waarschijnlijk verder toe als gevolg van de Stimuleringsregeling Duurzame Energie (SDE) die de minister van Economische Zaken heeft ingesteld. Voor 2008 is er een doelstelling op landelijk niveau om hierdoor 500 MW aan extra opgesteld vermogen te realiseren. Deze ontwikkeling is in deze kaart nog niet verwerkt Het milieu in de regio Rotterdam 2008 Beleid/doel Het beleid van met name de provincie, maar ook van individuele gemeenten, is erop gericht beschikbare locaties voor de opwekking van windenergie in kaart te brengen en er vervolgens voor te zorgen dat op de geschikte locaties energie wordt opgewekt. Doelstellingen zijn geformuleerd op het niveau van opgesteld vermogen, niet op basis van opbrengsten. Toelichting In de regio zijn 22 grote en kleine locaties voor de opwekking van windenergie. De cijfers zijn gebaseerd op daadwerkelijke productiegegevens en voor een deel ook op berekeningen en weergegeven in GWh (= 1 miljoen kwh). Conclusie De windenergieopbrengsten van de beschouwde locaties vertonen vanaf 2003 een aanzienlijke stijging. De verwachting is dat de stijging zich zal doorzetten door de Stimuleringsregeling Duurzame Energie (SDE)
5 Maasvlakte MW Koelwaterlozingen Nieuwe Waterweg 814MW Calandkanaal 149MW Nieuwe Maas MW Hollandsche IJssel 14MW Beleid/doel Om te voorkomen dat de waterkwaliteit afneemt door te hoge temperaturen van het oppervlaktewater worden beperkingen gesteld aan koel- streven naar minder restwarmtelozing naar water en lucht. Toelichting In de kaart is per gebied de vergunde warmtelozing naar het water in megawatt (MW) aangegeven. De indeling van de gebieden is dit jaar gewijzigd om beter aan te sluiten bij de werkwijze van Rijkswaterstaat. Ruim eenderde van de warmtelozingsrechten ligt bij de E.ON Maasvlaktecentrale, het Shell complex volgt met ruim een kwart van de vergunde warmtelast. Conclusie In totaal mocht MW (of 147 PJ/jaar) in 2007 aan thermische lozingen plaatsvinden. Dat is een stijging van 15% ten opzichte van de rapportage over Volgens opgave van Rijkswaterstaat wordt deze toename niet verklaard door nieuw toegekende lozingsrechten. Vermoedelijk zijn in het verleden niet alle lozingen op de Nieuw Maas meegeteld Beleid/doel Het Rotterdam Climat Initiative (RCI) streeft naar een reductie van de CO 2 uitstoot in Rotterdam van 50% in 2025 ten opzichte van het niveau in Toelichting Het RCI heeft een nulmeting CO 2 uitgevoerd. Daaruit blijkt dat de uitstoot in 1990 ongeveer 24 megaton (Mton) bedroeg. In 2005 was dat 29 Mton en in 2025 is dat bij ongewijzigd beleid en autonome groei bijna 46 Mton. Bij de situatie in 2025 is uitgegaan van onder meer de aanleg van de Tweede Maasvlakte en de bouw van twee elektriciteitscentrales. Afgerond bedroeg de bijdrage in 2005 van de industrie 88%, die van verkeer en vervoer 7% en die van de gebouwde omgeving 4%. Conclusie Om de doelstelling te realiseren mag in 2025 nog maar 12 Mton CO 2 uitgestoten worden. Er is dus een besparing nodig van 34 Mton Beleid/doel De stadsregio Rotterdam stelt een regionale klimaatagenda op, gericht op CO 2 -reductie. De gemeenten stellen ieder een gemeentelijk plan voor CO 2 -reductie vast. Door het organiseren van regionale en gemeentelijke bijeenkomsten, zowel bestuurlijk als ambtelijk, wordt een gezamenlijke ambitie en aanpak ontwikkeld. Het streven van de stadsregio is om samen met de regiogemeenten medio 2008 die gezamenlijke ambitie te vertalen in een concrete doelstelling. Toelichting De stadsregio heeft een nulmeting CO 2 voor de regio uitgevoerd. De CO 2 -uitstoot in 1990 was ruim 26 megaton (Mton), in 2005 bijna 32 Mton en in 2025 (bij autonome ontwikkeling) 49 Mton. De uitstoot voor de gehele regio is ongeveer 3 Mton hoger dan die voor Rotterdam. Die toename wordt veroorzaakt door de uitstoot van de glastuinbouw en de extra emissies van de overige bronnen (bedrijven, verkeer en gebouwde omgeving). Conclusie Deze nulmeting geeft het startniveau van CO 2 -uitstoot. De gemeenten in de regio werken samen aan reductie van CO 2 -uitstoot en werken aan het opstellen van een gezamenlijke doelstelling Beleid/doel Nederland heeft zich in Kyoto verplicht de uitstoot van broeikasgassen in de periode met 6% te hebben teruggebracht ten opzichte van Er zijn geen afspraken gemaakt over de verdeling van die reductie over de regio s. Toelichting 2 door de grote bedrijven in Rijnmond. De uitstoot van de overige broeikasgassen door de industrie in Rijnmond is verwaarloosbaar, zodat deze verder buiten beschouwing terugwerkende kracht aangepast. Conclusie In 2007 is de uitstoot van CO 2 licht toegenomen tot 25,1 miljoen ton Hoofdstuk 10: Energie 79
6 Beleid/doel Verkeer en vervoer levert een belangrijke bijdrage aan de CO 2 uitstoot in de regio. Bij de inzet voor reductie van de CO 2 -uitstoot, onderzoeken Rotterdam en stadsregio Rotterdam de mogelijkheden om die reductie ook bij verkeer en vervoer te realiseren. Daarbij wordt nadrukkelijk ook naar emissies x. Toelichting Om te kunnen bepalen welke besparing mogelijk is, is een nulmeting CO 2 uitgevoerd. Zowel door het Rotterdam Climate Initiative voor Rotterdam als door de Stadsregio Rotterdam voor de hele regio. Daarbij is onderscheid gemaakt naar wegverkeer (personen en vracht), scheepvaart, railverkeer (inclusief de uitstoot die met elektriciteitsgebruik samenhangt) en het beeld voor de gehele regio voor Conclusie Personenauto s leveren de grootste bijdrage aan de CO 2 -uitstoot door de sector verkeer en vervoer. De bijdrage van scheepvaart en vracht- kleinere bijdrage Het milieu in de regio Rotterdam
Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL
Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL Doelstellingen - Mondiaal Parijs-akkoord: Well below 2 degrees. Mondiaal circa 50% emissiereductie nodig in
Nadere informatieEnergie 1. Inspanningen. Wet- en regelgeving en beleid
Energie 1 De aandacht voor energie blijft onverminderd groot. De klimaattop in Kopenhagen in 29 en het energie- en klimaatpakket van de Europese Commissie zijn daar aansprekende voorbeelden van. Sinds
Nadere informatieWestvoorne CO 2 - uitstoot
Westvoorne CO 2 - uitstoot De grafiek geeft de CO 2-uitstoot verdeeld over de hoofdsectoren over de jaren 2010 tot en met 2013. Cijfers zijn afkomstig uit de Klimaatmonitor van RWS. Cijfers over 2014 zijn
Nadere informatieWat vraagt de energietransitie in Nederland?
Wat vraagt de energietransitie in Nederland? Jan Ros Doel/ambitie klimaatbeleid: Vermindering broeikasgasemissies in 2050 met 80 tot 95% ten opzichte van 1990 Tussendoelen voor broeikasgasemissies Geen
Nadere informatieGroen gas. Duurzame energieopwekking. Totaalgebruik 2010: 245 Petajoule (PJ) Welke keuzes en wat levert het op?
Totaalgebruik 2010: 245 Petajoule (PJ) Groen gas Welke keuzes en wat levert het op? Huidig beleid 100 miljoen m 3 groen gas. Opbrengst: 3 PJ. Extra inspanning 200 miljoen m 3 groen gas. Opbrengst: 6 PJ.
Nadere informatieWarmtetransitie en het nieuwe kabinet. Nico Hoogervorst
Warmtetransitie en het nieuwe kabinet Nico Hoogervorst 24 november 2017 Regeerakkoord Rutte III (2017 - ) Opmerkelijk: Lange formatie Klimaat-minister op EZ Duurzaam = klimaatbescherming Milieubescherming
Nadere informatieENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED. Maart 2019
ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED Maart 2019 Inleiding De concentratie van industrie in de Rotterdamse haven is een goede uitgangspositie voor het doen slagen van de energietransitie:
Nadere informatieHelmonds Energieconvenant
Helmonds Energieconvenant Helmondse bedrijven slaan de handen ineen voor een duurzame en betrouwbare energievoorziening. Waarom een energieconvenant? Energie is de drijvende kracht Energie is de drijvende
Nadere informatieEnergiemonitor Zuid-Holland 2009. CO 2 en duurzame energie
Energiemonitor Zuid-Holland 2009 CO 2 en duurzame energie Energiemonitor Zuid- Holland 2009 uitstoot CO 2 en duurzame energie Auteur :L.F. (Koldo) Verheij Documentnummer :21119863 Afdeling :Expertisecentrum
Nadere informatieen uitdagingen voor de toekomst Pieter Boot, maart 2018
Energie-infrastructuur: overzicht en uitdagingen voor de toekomst Pieter Boot, maart 2018 Indeling De drie fasen van ordening en regulering infrastructuur Nederland doorvoerland Wat is de opgave? Investeringen
Nadere informatieHet huidige beleidstekort: er moeten nog heel wat tandjes bij. Ton van Dril 10 september 2009
Het huidige beleidstekort: er moeten nog heel wat tandjes bij Ton van Dril 1 september 29 Coalitieakkoord februari 27: 3% Broeikasgasreductie ten opzichte van 199 2% Aandeel duurzame energie in 22 2% Energie-efficiencyverbetering
Nadere informatieWindmolenproblematiek in rangorde van grof naar fijn Probleem Gevolg Waarschijnlijk gevolg Maatregel Voornemen E.U. Beleid Nederlandse regering
Windmolenproblematiek in rangorde van grof naar fijn Probleem: Wereldwijd toename energie uit fossiele brandstof Gevolg: CO2 uitstoot, slinkende brandstofvoorraden en toenemende milieubelasting Waarschijnlijk
Nadere informatieDuurzaamheid: ervaringen uit Woerden. Hans Haring, wethouder duurzaamheid Woerden
Duurzaamheid: ervaringen uit Woerden Hans Haring, wethouder duurzaamheid Woerden Duurzaamheid: ervaringen uit Woerden - Woerden: duurzaamheid tot in de haarvaten van de samenleving - Het klimaatakkoord
Nadere informatie1. Hoe dringend vindt u het klimaatprobleem? Helemaal niet dringend, we 1% Er is helemaal geen klimaatprobleem. Weet niet / geen mening
1. Hoe dringend vindt u het klimaatprobleem? Helemaal niet dringend, we 1% kunnen wel even wachten met grote maatregelen 17% 1 Een beetje dringend, we kunnen nog wel even wachten met grote maatregelen,
Nadere informatieWat zijn voor Nederland de argumenten voor en tegen CO2-afvang en -opslag (CCS*)?
Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de
Nadere informatieNotitie energiebesparing en duurzame energie
Notitie energiebesparing en duurzame energie Zaltbommel, 5 juni 2012 Gemeente Zaltbommel Notitie energiebesparing en duurzame energie 1 1. Inleiding Gelet op de ambities in het milieuprogramma 2012-2015
Nadere informatieCO2 reductie
CO2 reductie 2015-2020 1 In dit document willen wij onze CO2 uitstoot publiceren over de jaren 2015, 2016 en 2017. Daarbij nemen wij alvast een voorschot op de verwachting voor het jaar 2020 als we de
Nadere informatiehttp://enquete.groenepeiler.nl/admin/statistics.aspx?inquiry=47 1 van 13 5-7-2011 17:03
1 van 13 5-7-2011 17:03 Enquête Enquête beheer Ingelogd als: aqpfadmin Uitloggen Enquête sta s eken Enquête beheer > De Klimaat Enquête van het Noorden > Statistieken Algemene statistieken: Aantal respondenten
Nadere informatieSTRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA
STRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA UPDATE 2016 SAMENVATTING STRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA Opdrachtgever Gemeente Breda Afdeling Mobiliteit en Milieu Opdrachtnemer Evert
Nadere informatieWie wind niet durft, verliest!
Wie wind niet durft, verliest! Onderzoek naar de (on)haalbaarheid van de doelstellingen van de gemeente Hellendoorn op het gebied van duurzame energie en CO2-reductie met en zonder windmolens 1 Inhoudsopgave
Nadere informatieAchtergrond en doel presentatie
Achtergrond en doel presentatie Achtergrond Uitnodiging van de raad; Nuon heeft reeds wind turbines in de Hoofdplaatpolder; Nuon ziet mogelijkheden voor het op termijn vervanging van de huidige turbines
Nadere informatieWindenergie in Almere
In dit boekje is te vinden: Ambitie: Almere energieneutraal in 2022 Waarom deze ambitie? Hoe bereiken we de ambitie? Energie Werkt! Vergelijking met ontwikkeling zonder beleid Ambitie: Almere energieneutraal
Nadere informatieGeothermie. traditioneel energiebedrijf?
31 maart 2010 T&A Survey Congres Geothermie Duurzame bron voor een traditioneel energiebedrijf? Hugo Buis Agenda Duurzame visie & ambities Waarom kiest Eneco voor Geothermie? Stand van zaken Markten Pro
Nadere informatieTotale uitstoot in 2010: 14.000 kiloton CO 2
Totale uitstoot in 2010: 14.000 kiloton CO 2 Industrie Welke keuzes en wat levert het op? Huidig beleid 1% besparing op gas en elektra per jaar. Totaal is dat 8 % besparing in 2020. Opbrengst: 100 kiloton.
Nadere informatieInventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2016
1 Beknopte samenvatting van de Inventaris hernieuwbare energiebronnen Vlaanderen 2005-2016, Vito, oktober 2017 1 Het aandeel hernieuwbare energie in 2016 bedraagt 6,4% Figuur 1 groene stroom uit bio-energie
Nadere informatieDuurzame energie Fryslân Quickscan 2020 & 2025
Duurzame energie Fryslân Quickscan 2020 & 2025 Willemien Veele Cor Kamminga 08-04-16 www.rijksmonumenten.nl Achtergrond en aanleiding Ambitie om in 2020 16% van de energie duurzaam op te wekken in Fryslân
Nadere informatieMaak werk van zon & wind Schone energie voor heel Tynaarlo. Tynaarlo
Maak werk van zon & wind Tynaarlo Aanleiding Najaarsnota 2008 aankondiging plannen voor duurzame energie Voorjaar 2009 ontwikkelen scenario s Mei 2009 raadpleging inwoners Tynaarlo Juni 2009 voorstellen
Nadere informatieDe Energietransitie van de Elektriciteitsproductie
De Energietransitie van de Elektriciteitsproductie door Adriaan Wondergem 6 october 2010 De Energietransitie van de Elektriciteitsproductie van 2008 tot 2050. De kernvragen zijn: Hoe ziet een (bijna) CO2-loze
Nadere informatieWindvermogen in Nederland,
Indicator 15 juli 2008 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In 2007 is het windvermogen toegenomen
Nadere informatieEnergie in de provincie Utrecht. Een inventarisatie van het energiegebruik en het duurzaam energie potentieel
Energie in de provincie Utrecht Een inventarisatie van het energiegebruik en het duurzaam energie potentieel Doel van Onderzoek Dit onderzoek dient om: 1. Een nieuw overzicht samen te stellen van het energiegebruik
Nadere informatieBeleidskader windenergie
Bijlage 1 Beleidskader windenergie Europese richtlijn 2009/28/EG De Europese richtlijn 2009/28/EG verplicht Nederland om in 2020 14 procent van het totale bruto-eindverbruik aan energie afkomstig te laten
Nadere informatieElektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto
Elektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto Bron 1: Elektrische auto s zijn duur en helpen vooralsnog niets. Zet liever in op zuinige auto s, zegt Guus Kroes. 1. De elektrische auto is in
Nadere informatieFactsheet CO2-Prestatieladder 2018
Beleid Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO: People Planet - Profit) speelt een steeds belangrijkere rol binnen de bedrijfsvoering van Voskamp Groep B.V. Wij zijn ons al langer bewust van onze verantwoordelijkheid
Nadere informatieDerde voortgangsrapportage CO2-emissiereductie.
Derde voortgangsrapportage CO2-emissiereductie. Graag informeren wij u over de uitkomsten van onze Carbon Footprint en de derde CO 2 Emissie-inventarisatie, dit alles over 2014. Hierin zijn de hoeveelheden
Nadere informatieCPB doorrekening verkiezingsprogrammaʼs: Duurzaamheid"
CPB doorrekening verkiezingsprogrammaʼs: Duurzaamheid" Inleiding! Wat zijn de plannen van de politieke partijen op gebied van duurzaamheid en wat betekent het voor de bouw?" Dit document zet de verschillende
Nadere informatieFactsheet CO2-Prestatieladder 2017
Beleid Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO: People Planet - Profit) speelt een steeds belangrijkere rol binnen de bedrijfsvoering van Voskamp Groep B.V. Wij zijn ons al langer bewust van onze verantwoordelijkheid
Nadere informatieKLIMAATAKKOORD NETBEHEER NEDERLAND 11 JULI 2018
KLIMAATAKKOORD NETBEHEER NEDERLAND 11 JULI 2018 DE OPDRACHT. Meer dan 100 partijen verlagen CO 2 -uitstoot van Nederland met 49% ten opzichte van 1990 via het klimaatakkoord. Maatschappelijke organisaties,
Nadere informatieBijlage 2 Potentieelberekening energiestrategie 1/5
Bijlage 2 Potentieelberekening energiestrategie 1/5 Bijlage 2 Potentieelberekening energiestrategie 2/5 Toelichting bij scenario-analyse energiebeleid Beesel Venlo Venray Deze toelichting beschrijft wat
Nadere informatieEnergiemanagement Actieplan 2015 CO 2 -Prestatieladder
Bijlage E Energiemanagement Actieplan CO2- Prestatieladder Energiemanagement Actieplan 2015 CO 2 -Prestatieladder Sarens Nederland Pagina 28 van 40 E.1 Inleiding Uit CO2 uitstoot berekeningen over 2013
Nadere informatieRabin Baldewsingh. 27 juni SBR congres
Samen op weg naar een klimaatneutraal Den Haag Rabin Baldewsingh wethouder duurzaamheid gemeente Den Haag 27 juni SBR congres Den Haag Ambitie Den Haag klimaatneutraal in 2040 CO 2 -emissie reduceren door:
Nadere informatie2-7-2014. Energieakkoord voor duurzame groei. Juli 2014 WERK IN UITVOERING. Ed Nijpels. Wie zaten aan tafel tijdens de onderhandelingen?
Energieakkoord voor duurzame groei Juli 2014 WERK IN UITVOERING Ed Nijpels Wie zaten aan tafel tijdens de onderhandelingen? 1 Waarom een Energieakkoord? Perspectief Consistentie Ambitie Realiteit Groei
Nadere informatieTussenevaluatie Zutphen energieneutraal anno 2012 Forum 23 april 2012
Tussenevaluatie Zutphen energieneutraal anno 2012 Forum 23 april 2012 Sabine van Galen-Avegaart Agenda 1. De opgave Zutphen energieneutraal 2. Resultaat van ons beleid in cijfers 3. Wat hebben we in 2010-2011
Nadere informatie28 november 2015. Onderzoek: Klimaattop Parijs
28 november 2015 Onderzoek: Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 45.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de
Nadere informatieCO2 prestatieladder. Het CO2-verbruik reduceren binnen de gehele organisatie. Inzicht. Doelstelling CO2-reductie
CO2 prestatieladder Het CO2-verbruik reduceren binnen de gehele organisatie Inzicht De CO2-emissie (footprint) van J. van Etten Holding geeft de totale hoeveelheid CO2- productie die vrijkomt onder andere
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401
Nadere informatieGemeente Ede energieneutraal 2050
De gemeente Ede wil uiterlijk in 2050 energieneutraal zijn. Dit betekent dat we alle energie die in onze gemeente wordt gebruikt op een schone (hernieuwbare) manier willen opwekken. Dat doen we het liefst
Nadere informatieNotitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug
Notitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug CONCEPT Omgevingsdienst regio Utrecht Mei 2015 opgesteld door Erwin Mikkers Duurzame energie per Kern in gemeente Utrechtse Heuvelrug
Nadere informatieW & M de Kuiper Holding
2 januari t/m juni 2018 2 Pagina 2 van 6 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Overzicht -emissie gegevens 3 Vergelijking met voorgaande jaren 4 3 -gerelateerd gunningsvoordeel 5 4 Doelstellingen 5 Reductiedoelstellingen
Nadere informatieDuorsume enerzjy yn Fryslân. Energiegebruik en productie van duurzame energie
Duorsume enerzjy yn Fryslân Energiegebruik en productie van duurzame energie 1 15 11 oktober 1 Inhoud Management Essay...3 1 Management Essay De conclusies op één A4 De provincie Fryslân heeft hoge ambities
Nadere informatieEnergievoorziening Rotterdam 2025
Energievoorziening Rotterdam 2025 Trends Issues Uitdagingen 9/14/2011 www.bollwerk.nl 1 Trends (1) Wereld energiemarkt: onzeker Toenemende druk op steeds schaarsere fossiele bronnen Energieprijzen onvoorspelbaar,
Nadere informatieMark Frequin. Voormalig Directeur-Generaal Energie en Telecom Ministerie van Economische Zaken
Mark Frequin Voormalig Directeur-Generaal Energie en Telecom Ministerie van Economische Zaken Energiebeleid: van context tot acties. Mark Frequin Rijks Universiteit Groningen Inhoud 1. Context 2. Richting
Nadere informatieFactsheet CO2-Prestatieladder eerste helft 2018
Beleid Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO: People Planet - Profit) speelt een steeds belangrijkere rol binnen de bedrijfsvoering van Voskamp Groep B.V. Wij zijn ons al langer bewust van onze verantwoordelijkheid
Nadere informatieInventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2015
1 Beknopte samenvatting van de Inventaris hernieuwbare energiebronnen Vlaanderen 2005-2015, Vito, september 2016 1 Het aandeel hernieuwbare energie in 2015 bedraagt 6,0 % Figuur 1 groene stroom uit bio-energie
Nadere informatieTechnisch-economische scenario s voor Nederland. Ton van Dril 20 mei 2015
Technisch-economische scenario s voor Nederland Ton van Dril 20 mei 2015 Overzicht Energieplaatje in historisch perspectief Hoeveel en hoe gebruiken we energie? Wat gebeurt er met verbruik en uitstoot
Nadere informatieBeleid dat warmte uitstraalt. Van warmteopties voor klimaatverbetering naar klimaatverbetering voor warmteopties
Beleid dat warmte uitstraalt Van warmteopties voor klimaatverbetering naar klimaatverbetering voor warmteopties Doelen rijksoverheid voor 2020 Tempo energiebesparing 2 % per jaar Aandeel duurzaam in totale
Nadere informatieHet KlimaatAkkoord (ieder z n opinie; hier is de mijne)
Het KlimaatAkkoord (ieder z n opinie; hier is de mijne) Gert Jan Kramer Tilburg Science Café, 15 Januari 2019 Haalbaarheid en Draagvlak 300 Dutch GHG emissions emissions (Mton CO 2eq ) 200 100-12% -49%
Nadere informatieDe Europese lidstaten in het kader van de Lissabon-afspraken de EU tot de meest innovatieve economie ter wereld willen maken;
INTENTIEVERKLARING CO 2 AFVANG, TRANSPORT en OPSLAG Partijen 1. De Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, vertegenwoordigd door de heer ir. J. van der Vlist, Secretaris-Generaal
Nadere informatieDe doelstellingen luidt: 4% reductie veroorzaakt door elektraverbruik door het geheel over te stappen naar groene stroom in 2017.
Twee maal per jaar voert Rail Partner Holland een review uit m.b.t. de stand van zaken aangaande CO2- reductiedoelstellingen. Tijdens deze halfjaarlijkse evaluatie worden alle genoemde maatregelen gecheckt.
Nadere informatieEnergierapport Gemeente Lingewaard. Genereerdatum:
Energierapport Gemeente Lingewaard Genereerdatum: 20-05-2017 Algemeen Het Energierapport is een automatisch gegenereerd rapport met een momentopname van gegevens uit de Lokale Energie Etalage over de gemeente
Nadere informatieMonitor Schoon en Zuinig
Monitor Schoon en Zuinig Actuele stand van zaken 2008 Den Haag, 13 mei 2009 www.ecn.nl Overzicht Monitor Schoon en Zuinig: doel en kader Opzet monitor en stand van zaken 2008: - Doelgrootheden - Effecten
Nadere informatieInventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2013
1 Beknopte samenvatting van de Inventaris duurzame energie in Vlaanderen 2013, Deel I: hernieuwbare energie, Vito, februari 2015 1 1 Het aandeel hernieuwbare energie in 2013 bedraagt 5,8 % Figuur 1 zon-elektriciteit
Nadere informatieNationale Energieverkenning 2014
Nationale Energieverkenning 2014 Remko Ybema en Pieter Boot Den Haag 7 oktober 2014 www.ecn.nl Inhoud Opzet van de Nationale Energieverkenning (NEV) Omgevingsfactoren Resultaten Energieverbruik Hernieuwbare
Nadere informatieKlimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering 8-10-2012. Klimaatverandering
Zonne-energie 2012: prijs 21 ct per kwh; 2020 prijs 12 ct kwh Groen rijden; energiehuizen, biologisch voedsel Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen Stichting Stimular www.stimular.nl 010 238
Nadere informatie3.C.1 Voortgangsrapportage CO2 over het jaar 2018
3.C.1 Voortgangsrapportage CO2 over het jaar 2018 Inleiding In het energie management actieplan zijn de reductiedoelstellingen beschreven. Tevens is hierin het plan van aanpak opgenomen waarin de maatregelen
Nadere informatieNadeel: Of kolencentrales gaan minder bijstoken en worden nog minder duurzaam.
ENERGIE 1 Kolencentrales sluiten (Rijks) Een grote reductie in broeikasgassenemissies in Nederland. 2 Niet langer meer worden gezien als ondernemer wanneer je energie deelt met je buurt en hier dus geen
Nadere informatieAardgasloos wonen in wijk Bunders/Dotterveld, kan dat.
Informatie avond: Aardgasloos wonen in wijk Bunders/Dotterveld, kan dat. Door: Buurteam Bunders-West Programma Opening Wat is onze opgave bij aardgasloos wonen? De toepassing en werking van de technische
Nadere informatieBasisles Energietransitie
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Basisles Energietransitie Werkblad Basisles Energietransitie Werkblad 1 Wat is energietransitie? 2 Waarom is energietransitie nodig? 3 Leg in je eigen woorden uit wat het Energietransitiemodel
Nadere informatieFACTCHECKER OVER MORGEN
FACTCHECKER OVER MORGEN De druk op onze leefomgeving neemt toe. Met dezelfde ruimte willen we steeds meer doen. De hoogste tijd om in beweging te komen. Werk te maken van de leefbare stad, van elektrisch
Nadere informatieDuurzaamheidsmonitor 2017 Voorbeeld
Duurzaamheidsmonitor 2017 Voorbeeld Duurzaamheidsmonitor 2017 De duurzaamheidsmonitor is vernieuwd. De hoeveelheid data is flink gecondenseerd en meer beeldend vormgegeven ten behoeve van de leesbaarheid.
Nadere informatieDuurzaamheidsonderzoek en subsidiescan Combibad De Vliet te Leiden. 11 februari 2016
Duurzaamheidsonderzoek en subsidiescan Combibad De Vliet te Leiden 11 februari 2016 1 Managementsamenvatting Inleiding De gemeente Leiden heeft in haar duurzaamheidsambitie doelen gesteld voor de korte
Nadere informatieEEN DUURZAME ENERGIEVOORZIENING VOOR IEDEREEN
A SUSTAINABLE ENERGY SUPPLY FOR EVERYONE A SUSTAINABLE ENERGY SUPPLY FOR EVERYONE o o o o Portaal (6x) Bo-Ex Stanleylaan Bo-Ex Livingstonelaan Isolatie Geen Wel Wel Glas enkel Dubbel Dubbel
Nadere informatieENERGIE IN EIGEN HAND
Zonne-energie voor bedrijven? ENERGIE IN EIGEN HAND De Stichting Beheer Bedrijvenpark Merm, heeft een onderzoek gedaan naar de mogelijkheden voor bedrijven om d.m.v. aanbrengen van zonnepanelen op het
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres
Nadere informatieWie betaalt de rekening van de energietransitie?
Wie betaalt de rekening van de energietransitie? Symposium KVGN 17 november 2016 Ron Wit Ron.Wit@eneco.com Overzicht presentatie 1. Ontwikkeling broeikasgassen in Nederland 2. Ontwikkeling integrale kosten
Nadere informatieDuurzaamheid, Energie en Milieu
Duurzaamheid, Energie en Milieu In de uitvoeringsagenda duurzaamheid van de gemeente staat: Duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling die voorziet in de behoeften van huidige generaties zonder de mogelijkheden
Nadere informatieCO 2 -uitstootrapportage 2011
Programmabureau Klimaat en Energie CO 2 -uitstootrapportage 2011 Auteurs: Frank Diependaal en Theun Koelemij Databewerking: CE Delft, Cor Leguijt en Lonneke Wielders Inhoud 1 Samenvatting 3 2 Inleiding
Nadere informatieDe voortgang van het Nederlandse energie- en klimaatbeleid
De voortgang van het Nederlandse energie- en klimaatbeleid Wouter Wetzels Presentatie voor het HVC Innovatieplatform, 15 juli 2010, Petten www.ecn.nl Werkprogramma Schoon en Zuinig Doelen van het kabinet
Nadere informatieOntwerp Gezonde Systemen
Ontwerp Gezonde Systemen Het huidige zonne-inkomen gebruiken De cycli van de natuur worden aangedreven door de energie van de zon. Bomen en planten vervaardigen voedsel op zonlicht. De wind kan worden
Nadere informatieKlimaatneutrale gemeenten. Frans Rooijers - directeur CE Delft
Klimaatneutrale gemeenten Frans Rooijers - directeur CE Delft CE Delft - Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 - Energie, transport en grondstoffen - Economische, technische en beleidsmatige expertise
Nadere informatieDuurzame Energie in Utrecht
Duurzame Energie in Utrecht The future is now Dr. Wilfried van Sark Groep Natuurwetenschap en Samenleving Universiteit Utrecht Beat the Heat NOW!, 12 december 2009 inhoud Klimaatprobleem Waarom de zon
Nadere informatieMeer voordeel uit uw huis halen? Bespaar op energie!
Meer voordeel uit uw huis halen? Bespaar op energie! voorbeeld van mogelijke besparingen Een huishouden is jaarlijks zo n q 2.000 kwijt aan gas en licht. En daar kunt u tot wel 30% op besparen. Dat begint
Nadere informatieOns energiebeleid. Energieverbruik Scope 1 en 2 doelstellingen AGEL adviseurs
Ons energiebeleid In 2018 is AGEL adviseurs ook weer actief bezig om hun CO2-footprint in kaart te brengen. Hierbij wordt opnieuw gebruik gemaakt van het reductiesysteem conform de CO2-Prestatieladder
Nadere informatieBouwen is Vooruitzien
Bouwen is Vooruitzien Energie van visie tot projecten Peter Op t Veld Inhoud Waar staan we? Europees energie en klimaatbeleid Tegenstelling collectief belang individueel belang Waar gaan we naar toe?
Nadere informatieWATER- SCHAPPEN & ENERGIE
WATER- SCHAPPEN & ENERGIE Resultaten Klimaatmonitor Waterschappen 2014 Waterschappen willen een bijdrage leveren aan een duurzame economie en samenleving. Hiervoor hebben zij zichzelf hoge ambities gesteld
Nadere informatieIntersteno Ghent 2013- Correspondence and summary reporting
Intersteno Ghent 2013- Correspondence and summary reporting DUTCH Wedstrijd Correspondentie en notuleren De wedstrijdtekst bevindt zich in de derde kolom van de lettergrepentabel in art. 19.1 van het Intersteno
Nadere informatieMILIEU EN CO2 PROGRAMMA C.Q. HET PLAN
Pagina 1 van 5 MILIEU EN CO2 PROGRAMMA C.Q. HET PLAN VAN AANPAK CALCHIN FINANCE B.V. 2018-2021 Pagina 2 van 5 Hoofdstuk 1 INLEIDING Voor u ligt het Milieu en Co2 programma c.q. het Plan van Aanpak, waarin
Nadere informatieElektrisch rijden in de praktijk
We gaan elektrisch vooruit! Een impuls voor elektrisch vervoer in Rotterdam Elektrisch rijden in de praktijk Klimaatprobleem? Google earth januari 2009 Rotterdam Climate Initiative Als stad met wereldhaven
Nadere informatieVoortgangsrapportage Carbon Footprint eerste half jaar 2012
Voortgangsrapportage Carbon Footprint eerste half jaar 2012 Van Vulpen B.V. Pagina 1 van 12 Verantwoording Titel jaar 2012 : Voortgangsrapportage Carbon Footprint eerste half Versie : 1.0 Datum : 14-11-2012
Nadere informatie1 e Monitor Energie Besparen Gooi en Vecht Resultaten op 31 december 2013
1 e Monitor Energie Besparen Gooi en Vecht Resultaten op 31 december 2013 Inleiding Het doel van het project Energie Besparen Gooi en Vecht is om in drie jaar tijd 4.000 woningen te verduurzamen. Onder
Nadere informatieWat is het Agroconvenant?
Wat is het Agroconvenant? Nationale doelen Agroconvenant: 200 PJ Biomassa, 12 PJ Windenergie 2 %/jr Efficiencyverbetering 30 % Reductie broeikasgasemissies Gebaseerd op ambitieuze Schoon & Zuinig doelen,
Nadere informatieBroeikasgasemissies in Nederland,
Indicator 19 mei 2009 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De totale uitstoot van broeikasgassen
Nadere informatieTransitieopgave in het kader van de Regionale Energiestrategie. Regio West Friesland
Transitieopgave in het kader van de Regionale Energiestrategie Regio West Friesland 7-2-2019 Voor wie? Regio, gemeenten, woningbouwcorporaties in Noord-Holland Voor wat? Aardgasvrij, en energiebesparing
Nadere informatieWillem de Neve DCMR Milieudienst Rijnmond
Toezicht op energiemaatregelen in de praktijk 19 en 24 november 2009 Willem de Neve DCMR Milieudienst Rijnmond Mijn gegevens: Willem de Neve Beleidsmedewerker bij cluster energie en klimaat Expertisecentrum
Nadere informatieKosten en baten van warmtenetten. Presentatie op seminar De toekomst van warmte Jeroen Roos, 30 januari 2016
Kosten en baten van warmtenetten Presentatie op seminar De toekomst van warmte Jeroen Roos, 30 januari 2016 Warmtenetten: vele soorten en maten Van zeer lage tot zeer hoge temperatuur Van zeer klein tot
Nadere informatieVoortgangsrapportage. Scope 1 en 2 CO2 emissies. Eerste halfjaar 2013
Voortgangsrapportage Scope 1 en 2 CO2 emissies Eerste halfjaar 2013 Wijzigingsblad Versie Datum Auteur Wijzigingen 0.1 01-10-2013 F. Wuts Draft 1.0 8-10-2013 F. Wuts Update en aanpassing van een aantal
Nadere informatieHet Energiebeleid van komende jaren. dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten
Het Energiebeleid van komende jaren dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten Opbouw Ambities en hoofdlijnen Ontwikkelingen in het energieveld Keuzes van het kabinet Ambitie Regeerakkoord: 1. Minder
Nadere informatieZero Emission Solutions
Inspiratie BURGEMEESTERS- CONVENANT Minstens 20% vermindering CO 2 uitstoot tegen 2020 STAP 1: ondertekening STAP 2: nulmeting en actieplan STAP 3: monitoring iedere 2 jaar over uitvoering actieplan iedere
Nadere informatieBiomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie
Biomassa Pilaar in de energietransitie en Uitgangspunt voor de biobased economie Klimaatverandering: onze uitdaging Onze opdracht om er snel en écht iets aan te gaan doen Overeenstemming: er moet wat gebeuren!
Nadere informatieEnergie en Co2 reductie voor Rijks en gemeentelijke monumenten.
Energie en Co2 reductie voor Rijks en gemeentelijke monumenten. Energiebesparing en duurzaamheid, wie heeft het er niet over. In Nederland willen we vaak vooroplopen en bij de top drie in de wereld horen,
Nadere informatie16% Energie van eigen bodem. 17 januari 2013
16% Energie van eigen bodem 17 januari 2013 Inhoud Klimaatverandering Energie in Nederland Duurzame doelen Wind in ontwikkeling Northsea Nearshore Wind Klimaatverandering Conclusie van het IPCC (AR4, 2007)
Nadere informatie