Nieuwsbrief. Verbetering van taalvaardigheid kan bijdragen aan extra zelfvertrouwen. Verder met VVE en Schakelklassen. ontwikkeling kinderen

Transcriptie

1 Nieuwsbrief Verder met VVE en Schakelklassen April 2013 In deze nieuwsbrief: Taalvaardigheid Meten kwaliteit VVE Pedagogische kwaliteit Bereik VVE-doelgroepen Traject verbetering taalvaardigheid draagt bij aan ontwikkeling kinderen Na landelijk onderzoek naar de taalvaardigheid van VVE-medewerkers besloten de 37 grootste gemeenten van Nederland het niveau hiervan omhoog te brengen. Daarvoor worden allereerst de vaardigheden van de medewerkers in beeld gebracht. Netty van der Veen van taalbureau Mister Dutch vertelt hoe dat proces in Dordrecht verliep en hoe het vervolg eruitziet. We toetsen de taalvaardigheid op het gebied van spreken, luisteren, schrijven, taalverzorging en lezen. De eisen voor schrijven en taalverzorging liggen op MBO niveau 3, de eisen voor de andere onderdelen op MBO niveau 4. Omdat niet alle medewerkers op die niveaus zijn opgeleid, kan het best lastig zijn. Ook al omdat ze bijvoorbeeld een gestructureerde monoloog moeten kunnen houden. Dat is iets heel anders dan de gesprekken die ze voeren met bijvoorbeeld ouders van de kinderen. Zelfvertrouwen We zijn als onafhankelijk bureau ingehuurd om de toetsing te verzorgen. Daarvoor stelden we onder meer verschillende deeltoetsen samen. We zochten zo veel mogelijk aansluiting bij de praktijk zoals medewerkers die kennen in Dordrecht. Daarnaast hebben we de instellingen en hun medewerkers voorlichting gegeven om duidelijk te maken wat er stond te gebeuren en de zenuwen zoveel mogelijk weg te nemen. Voor sommigen is het toch best een grote stap om in een keer te zetten. Maar de medewerkers zien het belang. Hun betrokkenheid is groot en je merkt ook dat verbetering van taalvaardigheid kan bijdragen aan extra zelfvertrouwen. Bijspijkeren Inmiddels hebben we vrijwel alle 300 medewerkers in Dordrecht getoetst. Als alle onderdelen met goed gevolg zijn afgelegd, ontvangt de medewerker een certificaat. Bij de anderen wordt het niveau op een of meerdere onderdelen bijgespijkerd in vervolgtrajecten die het Da Vinci College voor Dordrecht verzorgt. Dat moet er toe leiden dat voor 1 januari 2015 alle deelnemers in Dordrecht gecertificeerd zijn. Verbetering van taalvaardigheid kan bijdragen aan extra zelfvertrouwen

2 Vroeg stadium De gemeente Dordrecht heeft dit hele traject goed aangepakt. Niet alleen door het samen met het Da Vinci College en ons in een vroeg stadium voor te bereiden, maar ook door betrokkenen onder meer via de nieuwsbrief te informeren en op de hoogte te houden. Die aanpak draagt er zeker toe bij dat kinderen in Dordrecht zich via de VVE verder kunnen ontwikkelen. En dat is waar het uiteindelijk om gaat. Dordts convenant met negen prioriteiten Op 28 juni 2012 zetten de betrokken partners uit Dordrecht hun handtekening onder de samenwerkingsovereenkomst Effectief benutten VVE en extra leertijd voor jonge kinderen. Alle partners zullen zich tot en met 2015 inzetten voor negen gestelde prioriteiten. In deze nieuwsbrief informeren we betrokkenen over de uitwerking van dit convenant in de praktijk. Nog even de negen prioriteiten uit het convenant op een rij: 1. Uitbreiden VVE locaties en Schakelklassen. 2. Verhogen resultaat stedelijke VVE. 3. Verhogen taalniveau pedagogisch medewerkers. 4. Inzet HBO opgeleide pedagogisch medewerkers. 5. Invoering opbrengstgericht werken. 6. Hanteren kindvolgsysteeem. 7. Verbeteren toeleiding doelgroepkinderen. 8. Versterken ouderbetrokkenheid. 9. Monitoren resultaten en effecten van de ingezette maatregelen. Hoe meten we de kwaliteit van VVE? De Inspectie van het Onderwijs houdt toezicht op de kwaliteit van de voorschoolse educatie. In 2010 en 2012 heeft de Inspectie een zogenaamde VVE-bestandsopname uitgevoerd in Dordrecht. Dit is een beginmeting van de kwaliteit van de VVE op de peuteropvang, kinderdagverblijven en basisscholen. De Inspectie stelt onze VVE praktijk op een aantal punten ten voorbeeld aan andere steden. Na Amsterdam kwam Dordrecht als tweede beste VVE gemeente uit de bus! Iets om terecht trots op te zijn. Verbeterpunten Uiteraard constateerde de Inspectie ook verbeterpunten en heeft zij aanbevelingen gedaan om de kwaliteit van VVE verder te verhogen. Zo pleitte de Inspectie in algemene zin voor het versterken van het opbrengstgericht werken in relatie tot VVE in Dordrecht. Dit houdt in dat het niveau en de ontwikkeling van kinderen niet alleen in beeld gebracht wordt, maar ook systematisch geanalyseerd en geëvalueerd wordt. Daardoor kan voor elk kind bepaald worden wat hij of zij nodig heeft en kan de ontwikkeling nog meer gestimuleerd worden. Het gaat dan overigens niet alleen om de taalontwikkeling van kinderen, maar juist ook om de sociale, motorische en creatieve ontwikkeling. Tussenevaluatie De verwachting is dat de Inspectie van het Onderwijs na de zomervakantie een tussenevaluatie uitvoert en steekproefsgewijs een aantal VVE-locaties bezoekt. Zodra hier meer duidelijk over is, communiceert de gemeente met de partners. De gegevens van de bestandsopname 2010 kun je vinden via deze link, of via: bit.ly/bestandsopname Convenant Het convenant Effectief benutten van VVE en extra leertijd voor jonge kinderen geeft invulling aan de verbeterpunten van de Inspectie, onder andere door de inzet van HBO ers. Binnen de organisaties gaan zij aan de slag met het opbrengstgericht werken en de verbetering van de pedagogische kwaliteit op de peuteropvang en kinderdagverblijven.

3 In Dordrecht lukt het goed peuters naar peuter- en kinderopvang te leiden. Dat is de belangrijkste conclusie van onderzoek naar bereik en deelname van kinderen aan VVE over de periode In 2011 bezocht bijvoorbeeld maar liefst 97% van de peuters een van de twee voorzieningen. Project leider Anne-Claire van Holsteijn van de Dordtse Informatiedienst en de Digitaal Opvoedplein Drechtsteden is tevreden over deze resultaten, maar blijft scherp. Anne-Claire van Holsteijn, Dordtse Informatiedienst Samenwerking zorgt voor hoog bereik van VVE-doelgroepen De gemeente wil goed in beeld hebben welke kinderen extra aandacht en begeleiding nodig hebben om een goede start op de basisschool te kunnen maken. Kinderen met ouders die anderstalig, inburgeringsplichtig of laag opgeleid zijn of kinderen die worden besproken in het Multidisciplinaire team horen bijvoorbeeld soms pas op de basisschool voor het eerst Nederlands. Deze kinderen vallen onder de criteria voor VVE. Zouden zij niet naar enige vorm van opvang gaan, dan beginnen ze bij de start op de basisschool al met een achterstand. Door ze tijdig toe te leiden naar peuter/kinderopvang, hopen we de achterstanden bij deze kinderen te voorkomen of te verminderen. Streven naar nul Onderzoeksbureau Sardes heeft ervaring met monitoring van bereik en non-bereik en heeft de stand van zaken voor Dordrecht in beeld gebracht. Van Holsteijn: Het onderzoek en de advisering aan de gemeente zijn nog niet helemaal afgerond, maar de belangrijkste bevindingen zijn dat het non-bereik erg laag is; gelukkig zijn de gezinnen en kinderen die we hier niet bereiken bijna letterlijk op de vingers van een hand te tellen. Maar omdat elke gezin of kind er een te veel is, bekijken we met de gemeente en betrokken partners hoe we ook die laatste groep kunnen bereiken. Over die aanpak willen we voor de zomer duidelijkheid hebben. Natuurlijk streven we naar een non-bereik van nul, maar als je realistisch bent, is dat bijzonder lastig. Sommige gezinnen willen liever buiten beeld blijven, bijvoorbeeld vanwege eerdere negatieve ervaringen met instanties. Prettig De reden dat we in Dordrecht goede resultaten bereiken, zit m vooral in de effectieve onderlinge samenwerking. Als Informatiedienst kunnen we samen met jeugdgezondheidszorg, het consultatiebureau en andere organisaties signaleren, maar vervolgens ook concrete steun aanbieden. Ouders van kinderen die bij het consultatiebureau komen maar nog niet zijn ingeschreven bij een peuterspeelzaal helpen we bijvoorbeeld snel op weg. We geven verder onder meer informatie over de bibliotheek of speeltuinen, over de mogelijkheden van steun via de stichting Leergeld, schuldhulpverlening of maatschappelijk werk. We willen ouders niet het gevoel geven dat ze in de hoek worden geduwd. Geen drang of dwang, wel stimulering en ondersteuning, daarom vinden de meeste mensen die steun alleen maar prettig. We blijven scherp Kortom, we zijn tevreden met de resultaten van het onderzoek naar bereik en non-bereik. Maar we blijven scherp. Samenwerking en onderlinge afstemming blijven belangrijk om de positieve lijn door te trekken, om kosten en inzet in een later stadium te voorkomen en de belangen van alle kinderen in Dordrecht zo goed mogelijk te dienen. Kijken hoe we ook die laatste groep bereiken

4 Karin van der Graaf, SDK kinderopvang Met de puntjes op de i gaat de pedagogische kwaliteit alleen maar verder omhoog. Op het gebied van opbrengstgericht werken en verbetering van de pedagogische kwaliteit op de peuter opvang en kinderdagverblijven is de voornaamste ontwikkeling de inzet van HBO ers als pedagogisch coach. Locatiemanager peutervoorscholen van SDK kinderopvang Karin van der Graaf licht deze ontwikkeling toe. DWO is op 1 januari overgegaan naar SDK kinderopvang, vertelt Karin van der Graaf. Vanaf dat moment konden we HBO ers gaan werven. Het is een mooie prestatie dat we er inmiddels verschillende in dienst hebben. In ons voordeel werkt dat onze directie graag zo snel mogelijk op ontwikkelingen inspeelt en we al verschillende HBO ers in huis hadden. Zij konden na een sollicitatieprocedure snel instromen als pedagogisch coach. In Dordrecht zijn we er overigens sowieso altijd vroeg bij, inmiddels heeft iedereen bijvoorbeeld ook al de taaltoetsen gedaan. Dat snelle inspelen op ontwikkelingen zie je terug in de resultaten. Kwaliteitsslag Gemiddeld is nu bij elke groep een dagdeel een HBO er als coach aanwezig. De eerste periode hebben ze vooral gebruikt om rond te kijken, kennis te maken met de leidsters en met de programma's. Binnenkort starten ze een nulmeting met behulp van een checklist van NCKO om te bekijken welke resultaten we al boeken. Begeleid door onze pedagoog, gaan we daarnaast drie jaar op vier hoofddomeinen aan de slag om een extra kwaliteitsslag te realiseren en de leidsters nog meer kennis en instrumenten te geven om zelfstandig in die lijn verder te gaan. De vier hoofddomeinen zijn: coaching van de leidsters on the job, resultaatgericht werken, ouderbetrokkenheid en de doorgaande lijn. In Dordrecht zetten Stichting Family Care, COKD, H3O, Partou, SDK kinderopvang, SKOBA en de SPD HBO ers in. In totaal gaat het in 2013 in de peuteropvang om 5,4 fte en in de kinderopvang om 5 fte. Soepel Wat het eerste betreft is de kern dat kinderen aan de hand van gerichte handelingsplannen een extra steuntje krijgen waar ze dat nodig hebben. Daarnaast bekijken de coaches of bijvoorbeeld in de inrichting van de hoeken variatie en alle ontwikkelingsgebieden terug te vinden zijn. Op het vlak van resultaatgericht werken willen we vooral onze observatiesystemen koppelen aan doelen om resultaten en vorderingen meetbaar te maken. Bij ouderbetrokkenheid gaat het om het stimuleren van ouders bij de ondersteuning en ontwikkeling van hun kinderen. Via VVE-thuis-bijeenkomsten, nieuwsbrieven, haal- en brenggesprekjes en dergelijke betrekken we ouders bij wat hier gebeurt en hoe ze daar thuis op door kunnen gaan, bijvoorbeeld met voorlezen en spelletjes. De doorgaande lijn richt zich op de aansluiting met de basisscholen, zodat de overgang van de kinderen tussen die twee zo soepel mogelijk verloopt. De rol van de coaches ligt daarin op verbetermogelijkheden bij zowel de basisscholen als bij ons. Goed werk Ons streven is dat we straks een goed format hebben voor handelingsplannen waarmee de leidsters uit de voeten kunnen. Daarnaast streven we er naar dat de HBO ers kennis uitwisselen met collega s en dat we de eerste stappen hebben gezet op weg naar metingen van de resultaten. Onze leidsters doen al hartstikke goed werk, door op deze manier de puntjes op de i te zetten, wordt dat alleen maar nóg beter. De eerste stappen op weg naar metingen van resultaten

5 De partners in het convenant zijn: Website Op de website vind je informatie, tips en goede voorbeelden in Nederland. Neem eens een kijkje op deze site. Stichting Openbaar Primair Onderwijs Dordrecht (OPOD) Stichting H3O Stichting Katholiek Onderwijs Bernardus Alfrink (SKOBA) Stichting Islamitisch Onderwijs Primair Onderwijs Rijnmond (SIPOR/IKRA) Dordtse schoolvereniging voor onderwijs op algemene grondslag Stichting Peuterspeelzalen Dordrecht SDK Kinderopvang en Buitenschoolse opvang Kinderdagverblijf Happy4kids Kiddoozz Kinderopvang BV Centrale Organisatie Kinderopvang Drechtsteden (COKD) Stichting Family Care/Bambino Partou Kinderopvang BV/Bartolomeus Kinderdagverblijf de Huiskamer Careyn Jeugd en Gezin Gemeente Dordrecht Colofon Deze nieuwsbrief verschijnt in het kader van het convenant Effectief benutten van VVE en extra leertijd voor jonge kinderen. Informatie: Stephan Haksteeg, Sector Maatschappelijke Ontwikkeling, tel Opmaak/productie: kumquat Foto s: Cees Schilthuizen, e.a. Tekst: Scherptekstwerk en afdeling Communicatie, Servicecentrum Drechtsteden. Gemeente Dordrecht Spuiboulevard 300 Postbus AA Dordrecht