VERKENNEND BODEMONDERZOEK NEN Halteweg (ong) Lintelo

Transcriptie

1 VERKENNEND BODEMONDERZOEK NEN 5740 Halteweg (ong) Lintelo

2

3

4 Inhoudsopgave 1. Aanleiding en doelstelling aanleiding van het onderzoek doelstelling van het onderzoek opzet van het onderzoek reikwijdte van het onderzoek het proces en kwaliteitssysteem Vooronderzoek algemene locatiegegevens conclusies vooronderzoek bodemopbouw en geohydrologie Hypothese Uitvoering veldwerkzaamheden aanpak veldwerk grond- en grondwatermonstername uitvoering veldwerk Resultaten veldwerkzaamheden lokale bodemopbouw zintuiglijke waarnemingen Laboratoriumonderzoek opzet laboratoriumonderzoek samenstelling analysepakketten Resultaten laboratoriumonderzoek beoordelingskader bodemonderzoek beoordelingskader asbestonderzoek toetsingsresultaten toelichting op de toetsing heranalyse grondwater interpretatie Samenvatting en conclusie samenvatting conclusie aanbevelingen Bijlagen I II III IV V VI VII VIII Regionale en locale situering a. regionale situering b. locale situering Situatietekening onderzoekslocatie Monsternemingsplan Boorprofielen Analysegegevens laboratorium Berekende achtergrond-, streef- en interventiewaarden Toegepaste NEN/NPR-richtlijnen, werkwijze en bemonsteringstechnieken Geraadpleegde bronnen

5

6 I N L E I D I N G Hoofdstuk 1 1. Aanleiding en doelstelling 1.1 aanleiding van het onderzoek In opdracht van de familie Heusinkveld is door ECOPART B.V. een verkennend bodemonderzoek uitgevoerd op een deel van een perceel aan de Halteweg te Lintelo (gemeente Aalten). Het perceel is bekend onder kadastrale gemeente Aalten, sectie L, perceelnummer 250. Aanleiding voor de uitvoering van dit onderzoek is de geprojecteerde nieuwbouw van een woning op deze locatie, waarbij de eventuele aanwezigheid van een bodemverontreiniging een beletsel of beperking van deze plannen kan vormen. 1.2 doelstelling van het onderzoek Het doel van het ingestelde onderzoek in deze situatie is aan te tonen dat op de locatie redelijkerwijs gesproken geen verontreinigende stoffen aanwezig zijn in de grond boven de generieke achtergrondgehalten en/of in het freatisch grondwater in gehaltes boven de streefwaarden. Tevens wordt met een relatief geringe onderzoeksinspanning, nagegaan of de verdenking van bodemverontreiniging met hechtgebonden asbest terecht zou kunnen zijn. 1.3 opzet van het onderzoek De opzet van het onderzoek is gebaseerd op de Nederlandse norm voor verkennend bodemonderzoek (NEN 5740) en op de Nederlandse norm voor inspectie, monsterneming en analyse van asbest in bodem en partijen grond (NEN 5707) en is als volgt opgebouwd: 1. inventarisatie: De beschikbare gegevens over de onderhavige onderzoekslocatie, voor zover deze van belang zijn voor het verkrijgen van inzicht in een mogelijke bodemverontreiniging worden verzameld, gerangschikt en samengevat in een vooronderzoek. Gebaseerd op deze gegevens wordt een onderzoeksplan opgesteld. Met betrekking tot asbest is er een monsternemingsplan opgesteld [zie bijlage III]. 2. onderzoek: Bij het veldonderzoek worden aanvullende gegevens verkregen over de bodemopbouw en mogelijke bodemvreemde bijmengingen. Voor asbest worden de boven- en ondergrond systematisch onderzocht op mogelijke verontreinigingen met asbest(cement). Tevens worden de grond en het grondwater systematisch bemonsterd en chemisch onderzocht op mogelijke verontreinigingen. 3. rapportage: Er wordt verslag gedaan van een aantal locatiegegevens alsmede van de uitkomsten van de onderzoeksgegevens. Aan de hand van de interpretatie van de resultaten afkomstig van het veldwerk, is er voor asbest een conclusie omtrent de aanwezigheid van hechtgebonden asbest(cement) in de bodem getrokken. Aan de hand van de interpretatie Projectnummer: 15368, versie 1.0 Datum: 7 april

7 I N L E I D I N G van de resultaten afkomstig van de chemische analyses, is er een conclusie omtrent de kwaliteit van de bodem en de gebruiksmogelijkheden of beperkingen van het perceel met betrekking tot de bodemkwaliteit in de rapportage opgenomen. Op basis van de voorhanden zijnde gegevens is een bemonsterings- en analyseplan opgesteld en uitgewerkt. 1.4 reikwijdte van het onderzoek Het verkennend bodemonderzoek wordt in zijn algemeenheid uitgevoerd door steekproefsgewijs bemonsteren van al dan niet verdachte bodemlagen. Hoewel ECOPART B.V. conform de van toepassing en van kracht zijnde regelgeving handelt, is het juist deze steekproefsgewijze benadering die het onmogelijk maakt garanties ten aanzien van de verontreinigingssituaite af te geven op basis van de resultaten van een bodemonderzoek. Het vorenstaande betekent dat ECOPART B.V. op voorhand geen aansprakelijkheid accepteert ten aanzien van mogelijke beslissingen die de opdrachtgever naar aanleiding van het door ECOPART B.V. uitgevoerde bodemonderzoek neemt. In een voorkomend geval adviseren wij u altijd contact op te nemen met uw aanspreekpunt binnen ECOPART B.V. Verder kan worden opgemerkt dat de voor het historisch onderzoek geraadpleegde bronnen niet altijd zonder fouten en volledig zijn. Voor het verkrijgen van historische informatie is ECOPART B.V. wel afhankelijk van deze bronnen, waardoor ECOPART B.V. niet kan instaan voor de juistheid en volledigheid van de verzamelde historische informatie. Tevens wordt erop gewezen dat het uitgevoerde onderzoek een momentopname betreft en dat naarmate meer activiteiten op de locatie plaatsvinden en de periode verstreken sedert uitvoering van het onderzoek langer wordt, de onderzoeksresultaten met een grotere omzichtigheid moeten worden gehanteerd. 1.5 het proces en kwaliteitssysteem Het procescertificaat van ECOPART B.V. en het hierbij behorende kwaliteitskeurmerk zijn uitsluitend van toepassing op de activiteiten inzake de monsterneming inclusief de daarbij behorende veldwerkregistratie en de overdracht van de monsters aan een door de Stichting Raad voor Accreditatie (STERLAB) erkend laboratorium. Tussen ECOPART B.V. en de opdrachtgever is geen sprake van een relatie die de onafhankelijkheid en/of integriteit van ECOPART B.V. zou beïnvloeden of de werkzaamheden zou kunnen belemmeren. Projectnummer: 15368, versie 1.0 Datum: 7 april

8 V O O R O N D E R Z O E K Hoofdstuk 2 2. Vooronderzoek 2.1 algemene locatiegegevens Het onderzochte terrein is gelegen aan de Halteweg te Lintelo (gemeente Aalten) en heeft een oppervlakte van circa m 2. In bijlage Ia en Ib zijn respectievelijk de regionale en lokale situering van de onderzoekslocatie weergegeven. Een situatietekening van de onderzoekslocatie is opgenomen in bijlage II. Om te bepalen van welke hypothese moet worden uitgegaan bij het opstellen van de onderzoeksstrategie, is door ECOPART B.V. een vooronderzoek conform de NEN 5725 (basisniveau) ingesteld. Een dergelijk onderzoek dient informatie te verschaffen over het vroegere en huidige gebruik van de te onderzoeken locatie, alsmede over de bodemsamenstelling en de geohydrologische situatie. Ten behoeve van het vooronderzoek is door de opdrachtgever informatie aangeleverd met betrekking tot de historie van de locatie. Tevens is bij de gemeente Aalten nagegaan of er van de onderzoekslocatie en de directe omgeving informatie bekend is met betrekking tot de historie. Vervolgens is op 15 maart 2011, voorafgaande aan het veldwerk, het terrein visueel geïnspecteerd. Onderstaand zijn de conclusies van het vooronderzoek weergegeven. Tevens is de regionale bodemopbouw en geohydrologische situatie beschreven. 2.2 conclusies vooronderzoek Onderzoekslocatie en omgeving De onderzoekslocatie is gelegen in het buitengebied, ten noorden van Lintelo (gemeente Aalten). Op de onderzoekslocatie staat een voormalig woonhuis (tot 1940), welke tegenwoordig wordt gebruikt als opslagschuur. Het terrein rondom de bebouwing is niet verhard. Vroeger is voor het verwarmen en koken hout gebruikt. De omgeving heeft in hoofdzaak een agrarische bestemming (weilanden). Bodembedreigende activiteiten Voor zover bekend hebben op de onderzoekslocatie geen feiten danwel activiteiten plaatsgevonden, die aanleiding geven om een bodemverontreiniging te verwachten. Er zijn van de onderzoekslocatie geen gegevens bekend omtrent sloop van opstallen of demping / verharding met (on)gebroken puin op de locatie, zodat op de locatie geen verontreiniging met asbest wordt verwacht. Echter tijdens de visuele inspectie van het maaiveld blijkt dat naar de ingang van de bestaande bebouwing een verharding met puin aanwezig is. Uit de visuele inspectie van het maaiveld ter plaatse is geen asbestverdacht materiaal waargenomen. Projectnummer: 15368, versie 1.0 Datum: 7 april

9 V O O R O N D E R Z O E K Eerder uitgevoerd bodemonderzoek Voor zover bekend zijn er ter plaatse van de onderzoekslocatie in het verleden geen bodemonderzoeken uitgevoerd. Conclusie vooronderzoek Bodemonderzoek Uit het historisch onderzoek blijkt dat er van de onderzoekslocatie geen gegevens bekend zijn van bodembedreigende activiteiten op de onderzoekslocatie. Er kan derhalve worden uitgegaan van de standaard onderzoeksstrategie voor onverdachte locaties conform NEN Asbestonderzoek Uit het historisch onderzoek blijkt dat er van de onderzoekslocatie geen gegevens bekend zijn van een verontreiniging van de bodem met hechtgebonden asbest op de onderzoekslocatie. Er kan derhalve worden uitgegaan van de hoofdhypothese kleinschalig onverdacht zoals omschreven in de NEN Als subhypothese wordt aangehouden dat er sprake is van kleinschalige verkaveling met wisselend gebruik en een terrein zonder restanten puin en asbest(cement) in de bodem. Het onderzoek wordt uitgevoerd conform het gestelde in paragraaf van de norm NEN bodemopbouw en geohydrologie Oostelijk Gelderland Geologisch gezien kan het oostelijke gedeelte van Gelderland worden onderverdeeld in het IJsseldal [omgeving Zutphen], het oostelijke en westelijke deel van het pleistocene bekken [omgeving Lochem, Ruurlo, Lichtenvoorde, Varsseveld], het Tertiair plateau [omgeving Winterswijk] en de zuidwestelijk gelegen Riviervlakte [omgeving Zevenaar, s Heerenberg]. De belangrijkste waterlopen in deze streek worden gevormd door de Schipbeek, de Berkel, de Oude IJssel, de Aaltense Slinge en de Oude Rijn. Het gebied helt van 30 à 40 m + NAP in het oosten tot 8 á 12 m + NAP in de IJsselvallei. Voor de bodemgegevens en de geohydrologische informatie is gebruik gemaakt van de grondwaterkaart van Nederland en de Provinciale Overzichten Win- en Produktiemiddelen (VEWIN). Oostelijk deel Pleistocene bekken Algemeen Het Pleistocene bekken bestaat uit een vrij vlak glaciaal bekken dat is opgevuld met fluvio-glaciale sedimenten bestaand uit matig fijne tot vrij grove grindhoudende zanden, de Formaties van Urk en Kreftenhije. Het gebied is afgedekt met een naar het oosten tot 10 m dikte toenemende laag dekzand van de Formatie van Twente. Het oostelijke deel van het pleistocene bekken wordt aan de oostkant begrensd door de terrasrand Aalten-Neede en aan de westkant door de lijn Borculo-Ruurlo- Zelhem-Varsseveld-Aalten. Het gebied is vrij vlak en kent enkele stuifzandruggen. Een ervan is gelegen tussen Aalten en Zelhem, haaks hierop ligt een rug langs Harreveld naar Lichtenvoorde. De maaiveldshelling bedraagt 0.05 tot 0.20 m/km en is hiermee lager dan die van het westelijk aangrenzende gebied. De belangrijkste bodemtypen die binnen dit gebied voorkomen behoren tot de veldpodzolgronden, de enkeerdgronden en de beekeerdgronden. Projectnummer: 15368, versie 1.0 Datum: 7 april

10 V O O R O N D E R Z O E K Geologische ontstaanswijze Voor de geologische ontstaanswijze van het gebied is het tijdvak vanaf het Tertiair van belang. Tijdens deze periode werden in Nederland mariene, schelp en glauconiethoudende zandige kleien afgezet, de Formaties van Oosterhout en Breda. Tijdens het Oud-Pleistoceen werden door rivieren de zanden van de Formatie van Harderwijk afgezet. Door erosie is deze grotendeels weer verdwenen waardoor deze vermoedelijk alleen in het noorden van het gebied voorkomt. In het Midden-Pleistoceen stroomde de Rijn voor het eerst door de Achterhoek en zette de Formatie van Sterksel-Enschede af. Ook deze werd later grotendeels afgeërodeerd waardoor we deze alleen nog in het uiterste oosten van de Achterhoek aantreffen. Vanaf het begin van de Elster-ijstijd werden fluviatiele augietrijke zanden aangevoerd door de Rijn en de Maas, de Formatie van Urk. Tijdens het Saalien was het gebied vermoedelijk met landijs bedekt. Uit deze perioden stamt de Formatie van Drente die een zeer gevarieerde samenstelling heeft van zanden en leem. Toen na de terugtrekking van het landijs de Rijn weer in noordelijke richting ging stromen zette deze de eveneens zandige Formatie van Kreftenheye af. Deze laag heeft een dikte van circa 10 meter. Later werd het gebied grotendeels door de wind bedekt met dekzand van de Formatie van Twente. De dikte van deze laag is circa 10 meter. Het doorlatend vermogen, de kd-waarde, van het totale watervoerende pakket wordt geschat op 750 m2 /dag. Op een diepte van circa MV 20 meter bevindt zich een slecht doorlatende laag, bestaande uit tetaire afzettingen. Deze laag kan worden gezien als ondoorlatende laag. Regionale geohydrologische situatie Binnen het gebied komt overwegend één watervoerend pakket voor dat bestaat uit de Formaties van Urk en Kreftenhije, afgedekt door de Formaties van Twente. Zoals reeds gesteld vormen de mariene Tertiaire kleien de hydrologische basis. Overzicht van de geohydrologische bodemgesteldheid Pakket Formatie(s) D Samenstelling kd / c Deklaag Twente 0-10 fijn zand, soms humeus en slibhoudend * WVP Urk matig fijn tot vrij grof kd 750 enkreftenheye grindhoudend zand Basis Breda > 20 klei, zandige klei * WVP = WaterVoerend Pakket, SL = Scheidende Laag, D = Dikte in m, kd = Doorlaatvermogen in m 2 /d, c = verticale weerstand in d. Over de exacte waarde zijn onvoldoende gegevens bekend. Grondwaterstroming: De stroming van het freatisch grondwater is regionaal gezien westelijk gericht. Het grondwater heeft een stijghoogteverhang van circa 1 / m/m. De doorlaatfactor voor het gehele watervoerende pakket bedraagt circa m/dag. De doorlaatfactor in de bovenste 10 meter zal geringer zijn en wordt geschat op m/dag. Op basis van de genoemde gegevens volgt dat de horizontale stroomsnelheid van het freatisch grondwater in het bovenste en het onderste deel van het watervoerende pakket respectievelijk m/jaar en m/jaar zal zijn. Grondwaterstromingsparameters Pakket Stromings- k i v Grondwaterstand richting [m/d] [m-km] [m/jr.] WVP 1 W , tot 85 Ca 20 m + NAP (HLG) Het maaiveld bevindt zich op circa 12 m. + NAP. WVP = WaterVoerend Pakket, k = Doorlatendheid, i = verhang, v = horizontale stroomsnelheid Projectnummer: 15368, versie 1.0 Datum: 7 april

11 V O O R O N D E R Z O E K Over de verticale doorlatendheid van het pakket zijn geen gegevens bekend. Hierdoor is het niet mogelijk een c-waarde (verticale hydraulische weerstand) aan te geven. Grondwateronttrekkingen Verspreid over de gemeente vindt er industriele, lanbouw-, en bronbemaling onttrekking plaats. De hoeveelheid onttrokken water op jaarbasis wordt geschat op circa 0,6 mln.m3 per jaar. Binnen de gemeente Aalten ligt voorts het drinkwaterpompstation t Loohuis. De capaciteit van dit pompstation is niet bekend. Projectnummer: 15368, versie 1.0 Datum: 7 april

12 H Y P O T H E S E Hoofdstuk 3 3. Hypothese Bodemonderzoek Op basis van de gegevens afkomstig van het vooronderzoek is er geen reden te veronderstellen dat er sprake zou kunnen zijn van een verontreiniging van de te onderzoeken locatie, welke niet middels de standaard onderzoeksopzet kan worden aangetoond. Er wordt uitgegaan van een terreingrootte van circa m 2 en de onderzoekshypothese onverdacht. De te volgen opzet is gebaseerd op de onderzoeksstrategie bij verkennend onderzoek voor een onverdachte locatie [Nederlandse norm NEN 5740], strategie ONV. Asbestonderzoek Tijdens de uitvoering van het onderzoek zal het maaiveld alsmede de opgeboorde grond visueel geïnspecteerd worden op de aanwezigheid van asbestverdachte (plaat)materialen. In de bodem is er geen reden te veronderstellen dat er op het te onderzoeken terrein sprake zou kunnen zijn van een verontreiniging van de bodem met hechtgebonden asbest, welke niet middels de standaard onderzoeksopzet kan worden aangetoond. Er wordt uitgegaan van een terreingrootte van circa m² en de onderzoekshypothese onverdacht. De te volgen opzet is gebaseerd op de onderzoeksstrategie bij verkennend asbestonderzoek voor een onverdachte locatie [Nederlandse norm NEN 5707], strategie ONVERDACHT. Als subhypothese wordt aangehouden dat er sprake is van kleinschalige verkaveling met wisselend gebruik en een terrein zonder restanten puin en asbest(cement) in de bodem. De conclusie dat op een locatie in de bodem geen asbest is aangetoond pas kan worden getrokken wanneer visueel geen asbestverdacht materiaal wordt waargenomen én wanneer bij de analyse van grondmonsters analytisch geen aantoonbaar gehalte aan asbest wordt gevonden. Opgemerkt wordt dat uit het vooronderzoek is gebleken dat ter plaatse van de inrit naar de bestaande bebouwing een verharding met puin is aangebracht. Dergelijke verhardingen dienen als verdacht te worden beschouwd met betrekking tot het voorkomen van asbesthoudend materiaal. Projectnummer: 15368, versie 1.0 Datum: 7 april

13 U I T V O E R I N G V E L D W E R K Z A A M H E D E N Hoofdstuk 4 4. Uitvoering veldwerkzaamheden 4.1 aanpak veldwerk Het veldwerk is uitgevoerd conform de BRL SIKB 2000, protocollen 2001, 2002 en 2018 en de bijbehorende NEN/NPR-richtlijnen. Voor een overzicht van de van toepassing zijnde normen wordt verwezen naar bijlage VII. De eventuele afwijkingen van deze richtlijnen en normbladen worden -indien van toepassing- in dit hoofdstuk vermeld en gemotiveerd. Het veldwerk heeft plaatsgevonden op d.d. 15 maart Het grondwater is d.d. 22 maart 2011 bemonsterd. De werkzaamheden zijn uitgevoerd door de heer G.F. te Pas van ECOPART B.V. 4.2 grond- en grondwatermonstername Bodemonderzoek Bij de veldwerkzaamheden wordt onderscheid gemaakt tussen onderzoek van de bovengrond (tussen 0,0-0,5 m-mv), de ondergrond (tussen 0,5-2,0 m-mv) en het grondwater. De grondboringen zijn, afhankelijk van de diepte van de diverse monsternamepunten, van het maaiveld tot de maximaal te onderzoeken diepte van 2,0 m-mv over verschillende trajecten bemonsterd. Een en ander is afhankelijk van het karakter van de boring (verdacht of niet-verdacht), de onderscheiden bodemlagen en de organoleptische waarnemingen. Meteen na het plaatsen van de peilbuis is deze met een slangenpomp afgepompt. Minimaal een week na plaatsing is deze opnieuw afgepompt en is het grondwater bemonsterd. De filtratie over 0,45 :m voor de analyse van zware metalen is in-line verricht. Voor een meer gedetailleerde beschrijving van de wijze waarop de grond-en grondwatermonstername heeft plaatsgevonden wordt eveneens verwezen naar het gestelde in bijlage VII. Asbestonderzoek Bovengrond Met behulp van een schop zijn gaten gegraven tot een diepte van 50 centimeter en met minimale afmetingen van 30 * 30 centimeter. De gaten zijn gelijkmatig over de locatie verdeeld op basis van een rasterpatroon. Daar waar niet gegraven kon worden in verband met obstakels (bebouwing etc.) zijn de bemonsteringspunten verschoven (zie bijlage II). Enkel op die plaatsen waar de grond te hard was om er met de schop doorheen te komen, zijn de gaten geboord met een grondboor rond 100 mm. Projectnummer: 15368, versie 1.0 Datum: 7 april

14 U I T V O E R I N G V E L D W E R K Z A A M H E D E N Ondergrond De ondergrond is onderzocht met behulp van een edelmanboor met een diameter van rond 100 mm. Vanaf een diepte van 50 centimeter is doorgeboord tot op de ongeroerde ondergrond met een maximale diepte van 200 centimeter. Voor het minimaal aantal visueel te onderzoeken monsternemingslocaties wordt verwezen naar het gestelde in de norm. Bij een verkennend onderzoek asbest in de bodem op een onverdachte locatie met een oppervlakte van m 2. dienen de in tabel 1 opgenomen werkzaamheden te worden uitgevoerd. Tabel 1: overzicht te verrichten werkzaamheden Oppervlakte locatie in m² Gaten tot 0,5 meter en boringen tot de tussen ongeroerde onderlaag < uitvoering veldwerk Gezien de oppervlakte van het terrein en het onverdachte karakter zijn in totaal 8 gaten gegraven tot een diepte van 50 centimeter. Ten behoeve van het onderzoek naar de kwaliteit van de ondergrond zijn in totaal 2 boringen (B1 en B2) doorgezet tot een diepte van 2,0 m-mv. (ongeroerde ondergrond). De gaten zijn middels een raster representatief verspreid over de onderzoekslocatie. De gaten zijn over verschillende trajecten visueel onderzocht op de aanwezigheid van hechtgebonden asbest. Een en ander is afhankelijk van de onderscheiden bodemlagen en de organoleptische waarnemingen. Per gat en per traject van 50 centimeter is het uitgegraven c.q. opgeboorde materiaal op de aanwezigheid van asbestverdacht materiaal en afval- en puinrestanten onderzocht. Hiervoor is de grond per gat of boring uitgespreid (laagdikte maximaal 2 centimeter) op een stuk plastic zeil en geïnspecteerd. Alle asbestverdachte materiaal is voor zover dit is aangetroffen per gat of boring verzameld, verpakt en van de betreffende monstercode voorzien. Voorts is van de gaten en de boringen de grondsoort bepaald. Alle hierbij verkregen gegevens zijn vastgelegd in een monsternemingsverslag [zie Bijlage III] met bijbehorende boorbeschrijvingen [zie Bijlage IV]. Ten behoeve van het grondwateronderzoek is boring B1 doorgezet tot een diepte van minimaal 1,5 meter beneden de actuele grondwaterstand waarna in het betreffende boorgat een peilbuis is geplaatst. De grondwaterstand bevond zich ten tijde van de uitvoering van de veldwerkzaamheden op een diepte van 1,05 m-mv. De onderzoekspunten zijn uitgepast ten opzichte van de erfbegrenzing en de bestaande bebouwing. Op de situatieschets (bijlage II) zijn deze boorpunten aangegeven. Projectnummer: 15368, versie 1.0 Datum: 7 april

15 R E S U L T A T E N V E L D W E R K Z A A M H E D E N Hoofdstuk Resultaten veldwerkzaamheden 5.1 lokale bodemopbouw De bovengrond is bestaat voornamelijk uit matig humeus, siltig matig fijn zandgrond. De ondergrond bestaat uit siltig matig fijn zandgrond. Voor een gedetailleerde beschrijving van de bodemopbouw wordt verwezen naar boorprofielen die zijn opgenomen onder bijlage III. 5.2 zintuiglijke waarnemingen De zintuiglijke waarnemingen van het bodemmateriaal tijdens de veldwerkzaamheden zijn in tabel 2 samengevat. Tabel 2: Resultaten zintuiglijk onderzoek grondmonsters. MONSTER TRAJECT AFWIJKEND BODEMMATERIAAL boring aanvang einde samen- kleur geur nr. (m-mv) (m-mv) stelling B1 0,00 2, B2 0,35 2, B3 en B8 0,00 0,50 # 1) - - B4, B5, B6 en B7 0,00 0, TOELICHTING OP DE TABEL: - : geen afwijkende waarnemingen # : geringe afwijkende waarnemingen ## : afwijkende waarnemingen ### : forse afwijkende waarnemingen 1) : puinresten 2) : kooltjes 3) : minerale olie 4) : asbestverdacht materiaal Tijdens de uitvoering van het veldonderzoek zijn in de opgeboorde grond geen waarnemingen gedaan die kunnen duiden op de aanwezigheid van een (relevante) bodemverontreiniging. Er zijn in de opgeboorde grond ook géén asbestverdachte materialen aangetroffen. Wel wordt opgemerkt dat ter plaatse van de inrit naar de bestaande bebouwing, ter plaatse van boring B2 een puinverharding aanwezig is. Het oppervlak van de puinverharding bedraagt ongeveer 42 m 2 en 35 cm dik Het oppervlak is visueel geïnspecteerd op het voorkomen van asbestverdacht materiaal. Hierbij zijn geen asbestverdachte materialen aangetroffen. Projectnummer: 15368, versie 1.0 Datum: 7 april

16 O P Z E T L A B O R A T O R I U M O N D E R Z O E K Hoofdstuk 6 6. Laboratoriumonderzoek 6.1 opzet laboratoriumonderzoek De grond- en grondwatermonsters worden in het laboratorium, conform de NEN 5740, geanalyseerd volgens AS SIKB 3000 en onderliggende protocollen. Voor de samenstelling van de mengmonsters ten behoeve van het laboratoriumonderzoek wordt verwezen naar het gestelde in onderstaande tabel 3. De analysecertficaten zijn opgenomen onder bijlage V. Tabel 3: Samenstelling mengmonsters. MONSTER TRAJECT ANALYSE BIJZONDER- HEDEN mengmonster boring aanvang einde pakket- bodemlaag nummer (m-mv) (m-mv) nummer MM1 B1 t/m B8 0,00 0,50 A bovengrond MM2 B1 en B2 0,50 1,00 1,50 1,00 1,50 2,00 A ondergrond W1 B1 1,80 2,80 B grondwater Er is op de locatie in de toplaag en in de diepere bodemlaag geen verontreinigingen met asbestverdacht materiaal aangetroffen. Er heeft derhalve geen analyse plaatsgevonden ten behoeve van de analytische bepaling van de soort en het gehalte van het asbesthoudende materiaal. De conclusie dat op een locatie in de bodem geen asbest is aangetoond pas kan worden getrokken wanneer visueel geen asbestverdacht materiaal wordt waargenomen én wanneer bij de analyse van grondmonsters analytisch geen aantoonbaar gehalte aan asbest wordt gevonden. Echter de analyse van grondmonsters is door de opdrachtgever niet noodzakelijk geacht. Voor de samenstelling van de betreffende analysepakketten wordt verwezen naar onderstaande paragraaf samenstelling analysepakketten Hieronder is de samenstelling van de analysepakketten weergegeven: pakket A (grond NEN 5740): - zware metalen: barium, cadmium, kobalt, koper, kwik, lood, molybdeen, nikkel en zink; - polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK 10 leidraad); - polychloorbifenylen (PCB); - minerale olie (GC); - lutum en organische stof. Projectnummer: 15368, versie 1.0 Datum: 7 april

17 O P Z E T L A B O R A T O R I U M O N D E R Z O E K pakket B (grondwater NEN 5740): - zware metalen: barium, cadmium, kobalt, koper, kwik, lood, molybdeen, nikkel en zink - vluchtige gechloreerde koolwaterstoffen; - vluchtige broomhoudende koolwaterstoffen; - vluchtige aromatische koolwaterstoffen (incl. naftaleen en styreen); - minerale olie. Projectnummer: 15368, versie 1.0 Datum: 7 april

18 R E S U L T A T E N L A B O R A T O R I U M O N D E R Z O E K Hoofdstuk 7 7. Resultaten laboratoriumonderzoek 7.1 beoordelingskader bodemonderzoek Om de mate van verontreiniging van de grond en het grondwater te kunnen beoordelen, zijn de uitkomsten van de chemische analyses van de grondmonsters en het watermonster getoetst aan de toetsingswaarden welke gesteld zijn in de Wet bodembescherming. Deze indicatieve richtwaarden zijn als volgt te definiëren: Generieke achtergrondwaarde / streefwaarde voor een multifunctionele bodem: De achtergrond- danwel streefwaarden geven het niveau aan waarbij sprake is van een duurzame bodemkwaliteit en komen overeen met de gemiddelde gehaltes aan van nature aanwezige stoffen in de bodem, gerelateerd aan het lutum- en/of het organische stofgehalte. Een overschrijding van de achtergrond- /streefwaarden wordt een lichte verhoging genoemd, waarbij mogelijk sprake kan zijn van een bodemverontreiniging. Interventiewaarden t.b.v. een beslissing tot sanering: De interventiewaarden geven aan wanneer de functionele eigenschappen die de bodem heeft voor mens, dier en plant ernstig zijn of dreigen te worden verminderd. Dit geldt zowel voor de humaan- als eco-toxicologische effecten van de bodemverontreinigende stoffen. Voor verontreinigingen ontstaan vóór zijn de interventiewaarden gerelateerd aan een ruimtelijke schaal. Om van overschrijding van de waarden, en dus van een geval van ernstige bodemverontreiniging te spreken, dient voor ten minste één stof de gemiddelde concentratie in minimaal 25 m 3 grond of 100 m 3 grondwater hoger te zijn dan de interventiewaarde. De interventiewaarde is net als de achtergrond- /streefwaarde gerelateerd aan het organische stof- en lutumgehalte van de bodem. Ernstige verontreinigingen worden onderscheiden in spoedeisende en niet-spoedeisend gevallen. Om te kunnen bepalen of er sprake is van een spoedeisende en niet-spoedeisend geval, worden aan de hand van (uniforme) rekenmethoden, aangevuld met metingen, de actuele risico's voor mens en ecosysteem en de actuele verspreidingsrisico's bepaald. Een overschrijding van de interventiewaarden wordt als ernstige verontreiniging omschreven. Voor verontreinigingen ontstaan na geldt de zorgplicht. Dit houdt in dat de verontreinigde locaties ten allen tijde zo spoedig mogelijk dienen te worden gesaneerd. Tussenwaarden ten behoeve van nader onderzoek: Wanneer blijkt dat de concentratie van één of meerdere stoffen de som van de achtergrond-/streef- en interventiewaarden gedeeld door twee op één of meerdere plaatsen overschrijdt, wordt er vanuit gegaan dat zich een risico Projectnummer: 15368, versie 1.0 Datum: 7 april

19 R E S U L T A T E N L A B O R A T O R I U M O N D E R Z O E K voor de volksgezondheid zou kunnen voordoen. Er zal verder onderzoek noodzakelijk zijn om de verontreinigingsgraad van het terrein nader te analyseren. Een overschrijding van de tussenwaarden wordt als matige verhoging omschreven. Bij de beoordeling van deze waarden speelt de lokale verontreinigingsituatie en het toekomstige gebruik van de onderhavige locatie een belangrijke rol. Onder de lokale verontreinigingsituatie worden die factoren verstaan die van belang zijn voor de mate van en de mogelijkheid tot verspreiding van de verontreiniging naar de omgeving. Het gebruik van de bodem speelt mede een rol bij de bepaling van de mate van eventueel gevaar voor de volksgezondheid of het milieu. Hierbij wordt bijvoorbeeld onderscheid gemaakt tussen enerzijds de meer kwetsbare gebieden, zoals woon-, werk-, en andere verblijfsgebieden, waterwingebieden en natuurgebieden en de minder kwetsbare gebieden, zoals bijvoorbeeld industrieterreinen of gronden met een infrastructurele bestemming. 7.2 beoordelingskader asbestonderzoek De mate van verontreiniging met asbest in bodem en/of puiverhardingen worden getoetst aan de interventiewaarde c.q. hergebruikswaarde van 100 mg/kg d.s. Boven deze norm is sprake van een ernstige verontreiniging met asbest. Er is voor asbestverontreinigingen geen volumecriterium vastgesteld. 7.3 toetsingsresultaten De resultaten van de het laboratoriumonderzoek zijn getoetst aan de achtergrond-, streef- en interventiewaarden uit de Wet bodembescherming. In de navolgende toetsingtabellen 4 (grond) en 5 (grondwater) is aangegeven in welke mate de geanalyseerde stofparameters deze waarden overschrijden. Projectnummer: 15368, versie 1.0 Datum: 7 april

20 R E S U L T A T E N C H E M I S C H E A N A L Y S E Tabel 4: Analyseresultaten grond in mg/kg d.s. (toetsing achtergrond- en interventiewaarden) Monsternummer MM1 1 MM2 2 Boring B01,B02,B03,B04, B01,B02 B05,B06,B07,B08 Bodemtype ZS1H2 ZS1H1 Zintuiglijk IJzer [Fe] < 5, < 5, Calciumcarbonaat 0, , Droge stof 85, , Humus (% op ds) 5 1 Lutum (% op ds) 3 3 Van (cm-mv) 0 50 Tot (cm-mv) Barium [Ba] < 49 < 49 Cadmium [Cd] < 0,35 < 0,35 Kobalt [Co] 6,2 * < 4,0 Koper [Cu] < 19 < 19 Kwik [Hg] 1,3 * < 0,05 Lood [Pb] < 32 < 32 Molybdeen [Mo] < 1,5 < 1,5 Nikkel [Ni] < 12 < 12 Zink [Zn] < 59 < 59 PAK 10 VROM 8, , Pak-totaal (10 van 8,6 * 0,43 VROM) (0.7 facto Anthraceen 0, < 0, Benzo(a)anthraceen 0, < 0, Benzo(a)pyreen 0, < 0, Benzo(g,h,i)peryleen 0, < 0, Benzo(k)fluorantheen 0, < 0, Chryseen 0, , Fenanthreen 1, < 0, Fluorantheen 2, , Indeno-(1,2,3-c,d)pyreen 0, < 0, Naftaleen 0, < 0, PCB (som 7) n.a n.a PCB (7) (som, 0.7 factor) < 0,0049 < 0,0049 PCB 28 < 0, < 0, PCB 52 < 0, < 0, PCB 101 < 0, < 0, PCB 118 < 0, < 0, PCB 138 < 0, < 0, PCB 153 < 0, < 0, PCB 180 < 0, < 0, Minerale olie C10 - C40 < 20 < 20 Minerale olie C10 - C12 < 4, < 4, Minerale olie C12 - C16 < 4, < 4, Minerale olie C16 - C20 < 2, < 2, Minerale olie C20 - C24 < 2, < 2, Minerale olie C24 - C28 < 2, < 2, Minerale olie C28 - C32 n.a n.a Minerale olie C32 - C36 < 2, < 2, Minerale olie C36 - C40 < 2, < 2, MM1: B1.1, B2.1, B3.1, B4.1, B5.1, B6.1, B7.1, B8.1 MM2: B1.2, B1.3, B1.4, B2.2, B2.3, B2.4 Toetsing conform het toetsingskader van VROM (circulaire bodemsanering d.d. 1 april 2009) De gehalten zijn als volgt geclassificeerd: geen toetsnorm aanwezig * het gehalte is groter dan de achtergrondwaarde ** het gehalte is groter dan het gemiddelde van de achtergrond- en interventiewaarde *** het gehalte is groter dan de interventiewaarde - niet geanalyseerd n.a. niet aangetroffen Projectnummer: 15368, versie 1.0 Datum: 7 april

21 R E S U L T A T E N L A B O R A T O R I U M O N D E R Z O E K Tabel 5: Analyseresultaten grondwater in µg/l (toetsing streef- en interventiewaarden) Monsternummer W1 Datum ph 7,71 Ec (µs/cm) 857 Filter van (cm-mv) 180 Filter tot (cm-mv) 280 Barium [Ba] 370 ** Cadmium [Cd] < 0,80 Kobalt [Co] < 20 Koper [Cu] < 15 Kwik [Hg] < 0,05 Lood [Pb] < 15 Molybdeen [Mo] < 5,0 Nikkel [Ni] < 15 Zink [Zn] < 65 Benzeen < 0,20 Ethylbenzeen < 0,50 Tolueen < 0,50 meta-/para-xyleen (som) < 0,20 ortho-xyleen < 0,10 Xylenen (som) n.a Xylenen (som, 0.7 factor) < 0,21 Styreen (Vinylbenzeen) < 0,50 Naftaleen < 0,050 Dichloormethaan < 0,20 Trichloormethaan < 0,50 (Chloroform) Tetrachloormethaan < 0,10 (Tetra) 1,1-Dichloorethaan < 0,50 1,2-Dichloorethaan < 0,50 1,1,1-Trichloorethaan < 0,10 1,1,2-Trichloorethaan < 0,10 Vinylchloride < 0,20 1,1-Dichlooretheen < 0,10 cis-1,2-dichlooretheen < 0,10 trans-1,2-dichlooretheen < 0,10 cis + trans-1,2- n.a Dichlooretheen 1.2-Dichloorethenen < 0,14 (som, 0.7 facto Trichlooretheen (Tri) < 0,50 Tetrachlooretheen (Per) < 0,10 1,1-Dichloorpropaan < 0,20 1,2-Dichloorpropaan < 0,20 1,3-Dichloorpropaan < 0,20 Dichloorpropaan n.a Dichloorpropanen (0,7 < 0,42 som, 1,1+1,2+ Tribroommethaan (bromoform) < 0,50 Minerale olie C10 - C40 < 100 Minerale olie C10 - C12 < 20 Minerale olie C12 - C16 < 20 Minerale olie C16 - C20 < 10,0 Minerale olie C20 - C24 < 10,0 Minerale olie C24 - C28 < 10,0 Minerale olie C28 - C32 < 10,0 Minerale olie C32 - C36 < 10,0 Minerale olie C36 - C40 < 10,0 Toetsing conform het toetsingskader van VROM (circulaire bodemsanering d.d. 1 april 2009) De gehalten zijn als volgt geclassificeerd: geen toetsnorm aanwezig * het gehalte is groter dan de streefwaarde ** het gehalte is groter dan het gemiddelde van de streef- en interventiewaarde *** het gehalte is groter dan de interventiewaarde - niet geanalyseerd n.a. niet aangetroffen Projectnummer: 15368, versie 1.0 Datum: 7 april

22 R E S U L T A T E N L A B O R A T O R I U M O N D E R Z O E K 7.4 toelichting op de toetsing De uitkomsten van het bodemonderzoek zijn als volgt samen te vatten: (concentratie < streefwaarde / achtergrondwaarde : niet verhoogd) (streef- / achtergrondwaarde < concentratie < tussenwaarde [(S + I)/2] : licht verhoogd) (tussenwaarde < concentratie < interventiewaarde : matig verhoogd) (concentratie > interventiewaarde : sterk verhoogd) de zware metalen: In het mengmonster van de bovengrond zijn voor kobalt en kwik licht verhoogde waarden aangetroffen. In het mengmonster van de ondergrond zijn geen verhoogde gehalten zware metalen gemeten. In het grondwatermonster (W1) is voor barium een matig verhoogd gehalte gemeten. polychloorbifenylen: In de mengmonsters van de boven- en ondergrond zijn geen verhoogde gehalten PCB aangetroffen. vluchtige gechloreerde koolwaterstoffen en broomhoudende koolwaterstoffen: In het grondwatermonster zijn geen verhoogde concentraties VOCl en/of broomhoudende koolwaterstoffen gemeten. vluchtige aromatische koolwaterstoffen, naftaleen en styreen: In het grondwatermonster zijn geen verhoogde concentraties BTEXNS gemeten. minerale olie: In de mengmonsters van de boven- en ondergrond en in het grondwatermonster zijn geen verhoogde gehalten minerale olie gemeten. polycyclische aromatische koolwaterstoffen: Enkel in mengmonster MM1 van de bovengrond is voor PAK een licht verhoogd gehalte gemeten. In het mengmonster van de ondergrond is geen verhoogd PAK-gehalte gemeten. 7.5 heranalyse grondwater In verband met de aangetroffen matig verhoogde waarde voor barium in het grondwater ter plaatse van peilbuis B1 is, in overleg met de opdrachtgever, besloten een herbemonstering en -analyse uit te voeren. Dit om te verifiëren of er mogelijk sprake is van een fout in de bemonstering en/of het een meetfout betreft. Uit de resultaten van de heranalyse blijkt dat het bariumgehalte overeenkomstig het eerder vastgestelde gehalte is en dus de tussenwaarde overschrijdt. Projectnummer: 15368, versie 1.0 Datum: 7 april

23 R E S U L T A T E N C H E M I S C H E A N A L Y S E Tabel 6: Analyseresultaten grondwater in µg/l (toetsing streef- en interventiewaarden) Monsternummer W1 her Datum ph 7,64 Ec (µs/cm) 804 Filter van (cm-mv) 180 Filter tot (cm-mv) 280 Barium [Ba] 490 ** Toetsing conform het toetsingskader van VROM (circulaire bodemsanering d.d. 1 april 2009) De gehalten zijn als volgt geclassificeerd: geen toetsnorm aanwezig * het gehalte is groter dan de streefwaarde ** het gehalte is groter dan het gemiddelde van de streef- en interventiewaarde *** het gehalte is groter dan de interventiewaarde - niet geanalyseerd n.a. niet aangetroffen Projectnummer: 15368, versie 1.0 Datum: 7 april

24 R E S U L T A T E N L A B O R A T O R I U M O N D E R Z O E K 7.6 interpretatie Uit de analyseresultaten blijkt dat er enkele stoffen verhoogd (concentratie boven de achtergrond-/ streefwaarde) zijn aangetroffen. In deze paragraaf wordt per stof, in algemene zin, aangegeven op welke wijze deze in het milieu voorkomt en wordt toegepast. In de bovengrond zijn voor kobalt en kwik licht verhoogde gehalten gemeten. In het grondwater is barium matig verontreinigd. Kobalt is zilverkleurige en ferromagnetisch. Kobalt is in poedervorm brandbaar. Kobaltverbindingen zijn matig giftig. Samen met nikkel en ijzer wordt het vaak in grote hoeveelheden aangetroffen in meteorieten. Het komt ook voor in het menselijk lichaam als bestanddeel van vitamine B12. Net als in de oudheid wordt kobalt(ii)oxide gebruikt als pigment voor glas en porselein. Andere toepassingen van kobalt zijn: component in sterke permanente magneten, katalysator in de chemische industrie en als elektroden in batterijen. Kwik kan voorkomen als metaal, als kwikzout of als organokwikverbindingen. Het wordt gebruikt in de geneesmiddelenindustrie, als katalysator bij de fabricage van kunststoffen en in meet- en regelapparatuur. Vroeger werd kwik veel gebruikt als fungicide in de landbouw. Ook bij de verbranding van steenkool en olie kan kwik vrijkomen. Barium reageert heel makkelijk met andere elementen en komt daardoor vrijwel niet ongebonden in de natuur voor. Chemisch gezien is barium vrijwel identiek aan calcium. Het oxideert erg makkelijk bij blootstelling aan de lucht en reageert heftig met water en alcohol. Op commerciële basis wordt barium geproduceerd door elektrolyse van gesmolten bariumchloride. De belangrijkste toepassingen van bariumchloride zijn in pigmenten, keramiek en papierproducten. Daarnaast wordt het gebruikt in industriële processen, zoals bij het spuiten van lakken en tijdens de magnesiumproductie. Deze activiteiten kunnen leiden tot een verontreinigde bovenlaag van de bodem. Verontreiniging van grondwater is meestal het gevolg van de van nature aanwezige barium. De verhoogd aangetroffen concentraties zware metalen kunnen zowel veroorzaakt zijn door menselijk handelen als door een natuurlijk voorkomen van desbetreffende stoffen. Polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK), welke licht verhoogd zijn aangetroffen in de bovengrond, ontstaan bij de onvolledige verbranding of verkoling van diverse koolstof bevattende materialen. Daartoe behoren onder andere fossiele brandstoffen zoals olie, benzine en hout. In woon- en werkgebieden, waar in de regel veel activiteiten plaatsvinden, worden over het algemeen voor polycyclische aromatische koolwaterstoffen (licht) verhoogde concentraties gemeten. Deze verhoogde concentraties worden met name veroorzaakt door verwarmingssystemen (open haard, allesbrander etc.) en het wegverkeer (roetdeeltjes in uitlaatgassen). Het gemeten gehalte geeft geen aanleiding tot het uitvoeren van een nader bodemonderzoek. Projectnummer: 15368, versie 1.0 Datum: 7 april

25 S A M E N V A T T I N G E N C O N C L U S I E Hoofdstuk 8 8. Samenvatting en conclusie 8.1 samenvatting Op een perceelsgedeelte (sectie L, nummer 250) aan de Halteweg te Lintelo is een verkennend onderzoek verricht volgens de NEN 5740 richtlijnen voor onverdachte locaties (ONV). Tevens is specifieke aandacht besteed aan het voorkomen van asbesthoudend materiaal ter plaatse van de bodem volgens de NEN 5707 richtlijnen voor onverdachte locaties (ONV), met als subhypothese dat er sprake is van kleinschalige verkaveling met wisselend gebruik en een terrein zonder restanten puin en asbest(cement) in de bodem. Vervolgens is er een indicatief asbestonderzoek uitgevoerd op de met puin verharde toerit naar de bestaande bebouwing. Naar aanleiding van de uitkomsten van het ingestelde onderzoek kan het volgende worden opgemerkt: veldwerkzaamheden: in de bovengrond zijn plaatselijk lichte bijmengingen met puin aangetroffen; de mate waarin deze zijn aangetroffen geven geen aanleiding een relevante verontreiniging te verwachten; opgemerkt dient te worden dat ter plaatse van de inrit naar de bestaande bebouwing een verharding met puin is aangebracht; tijdens het verrichten van veldwerkzaamheden zijn zintuiglijk geen afwijkingen waargenomen met betrekking tot asbestverdacht materiaal; analyseresultaten bovengrond: uit de analyseresultaten van het mengmonster van de bovengrond (MM1) blijkt dat voor kobalt, kwik en de polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK) overschrijdingen van de generieke achtergrondwaarde zijn vastgesteld; de gehalten van de overige onderzochte stoffen zijn onder de generieke achtergrondwaarden gelegen; analyseresultaten ondergrond: uit de analyseresultaten van het mengmonster van de ondergrond (MM2) blijkt dat de gehalten van de onderzochte stoffen allen onder de generieke achtergrondwaarden liggen; analyseresultaten grondwater: uit de analyseresultaten van het grondwatermonster (W1) blijkt dat ook na heranalyse voor barium een overschrijding van de tussenwaarde is aangetroffen; de concentraties van de overige onderzochte stoffen zijn onder de streefwaarden gelegen. Projectnummer: 15368, versie 1.0 Datum: 7 april

26 S A M E N V A T T I N G E N C O N C L U S I E 8.2 conclusie Bodemonderzoek Op basis van de onderzoeksresultaten kan worden gesteld dat de bovengrond op de onderhavige locatie licht is verontreinigd met kobalt, kwik en de polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK). De ondergrond is niet verontreinigd voor wat betreft de onderzochte parameters. In het grondwater is voor barium een matig verhoogd gehalte aangetroffen. Ten aanzien van het matig verhoogd bariumgehalte in het grondwater kan worden gesteld dat dit veroorzaakt kan zijn door menselijk handelen. Tevens kan er sprake zijn van een natuurlijke verhoging. Indien het tot boven de tussenwaarde gelegen bariumgehalte een natuurlijke oorsprong heeft, is nader onderzoek niet noodzakelijk. Als dit echter niet het geval mocht zijn, zal een nader onderzoek noodzakelijk zijn. In het nader onderzoek zal de omvang van de aangetroffen verontreiniging, zowel in horizontale als in verticale richting, moeten worden bepaald. Tevens zal het nader onderzoek dienen ter vaststelling of er sprake is van een ernstig geval van bodemverontreiniging (hiervan is sprake indien voor een grondvolume van ten minste 25 m 3 de gemiddelde concentratie van één verontreinigde stof de interventiewaarde overschrijdt; voor het grondwater bedraagt dit bodemvolume 100 m 3 ), of er sprake is van saneringsnoodzaak en of er sprake is van onaanvaardbare risico s van het geval van bodemverontreiniging, waar de spoedeisendheid op wordt bepaald. Asbestonderzoek Op basis van de onderzoeksresultaten kan worden gesteld dat de gekozen onderzoeksstrategie (onverdachte locatie met als subhypothese dat er sprake is van kleinschalige verkaveling met wisselend gebruik en een terrein zonder restanten puin en asbest(cement)) juist bleek te zijn. Er zijn geen aanwijzingen die er op wijzen dat er sprake is van de aanwezigheid van bijmenging in de grond van hechtgebonden asbestverdacht materiaal. Opgemerkt dient te worden dat de conclusie dat op een locatie in de bodem geen asbest is aangetoond niet kan worden getrokken, omdat er geen analyse van grondmonsters is gedaan. 8.3 aanbevelingen De aanwezige semi-verharding (de toerit naar de bestaande bebouwing) dient bij de bouwwerkzaamheden op een milieuhygiënisch verantwoorde wijze afgevoerd te worden. Projectnummer: 15368, versie 1.0 Datum: 7 april

27 BIJLAGE I

28 Legenda: = onderzoekslocatie deze tekening is noordgericht Projectnr. : Regionale situering schaal : 1 : Halteweg (ong.) bijlage : Ia Lintelo (gemeenet Aalten)

29

30 BIJLAGE II

31

32 BIJLAGE III

33

34

35

36

37 BIJLAGE IV

38 Legenda (conform NEN 5104) grind klei geur Grind, siltig Klei, zwak siltig geen geur zwakke geur Grind, zwak zandig Klei, matig siltig matige geur sterke geur Grind, matig zandig Klei, sterk siltig uiterste geur Grind, sterk zandig Klei, uiterst siltig olie geen olie-water reactie zwakke olie-water reactie Grind, uiterst zandig Klei, zwak zandig matige olie-water reactie sterke olie-water reactie Klei, matig zandig uiterste olie-water reactie zand Klei, sterk zandig p.i.d.-waarde Zand, kleiïg >0 >1 Zand, zwak siltig Zand, matig siltig leem Leem, zwak zandig >10 >100 >1000 >10000 Zand, sterk siltig Leem, sterk zandig monsters Zand, uiterst siltig geroerd monster overige toevoegingen ongeroerd monster zwak humeus veen Veen, mineraalarm matig humeus overig bijzonder bestanddeel Veen, zwak kleiïg sterk humeus Gemiddeld hoogste grondwaterstand grondwaterstand Veen, sterk kleiïg zwak grindig Gemiddeld laagste grondwaterstand slib Veen, zwak zandig matig grindig water Veen, sterk zandig sterk grindig peilbuis blinde buis casing hoogste grondwaterstand gemiddelde grondwaterstand laagste grondwaterstand bentoniet afdichting filter

39 Bijlage: Boorprofielen Boring: B01 Boring: B02 Datum plaatsing: Datum plaatsing: weiland Zand, matig fijn, zwak siltig, matig humeus, donkerbruin, Schep gras volledig puin, Schep Zand, matig fijn, zwak siltig, zwak humeus, bruin, Edelmanboor Zand, matig fijn, zwak siltig, zwak humeus, bruin, Schep Zand, matig fijn, matig siltig, bruingrijs, Edelmanboor Zand, matig fijn, zwak siltig, bruingeel, Edelmanboor Zand, matig fijn, zwak siltig, lichtgrijs, Edelmanboor Boring: B03 Boring: B04 Datum plaatsing: Datum plaatsing: weiland Zand, matig fijn, zwak siltig, matig humeus, sporen puin, donkerbruin, Schep weiland Zand, matig fijn, zwak siltig, zwak humeus, bruin, Schep Projectcode: Projectnaam: Halteweg Lintelo Schaal 1: 50 'getekend volgens NEN 5104'

40 Bijlage: Boorprofielen Boring: B05 Boring: B06 Datum plaatsing: Datum plaatsing: weiland Zand, matig fijn, zwak siltig, matig humeus, bruin, Schep weiland Zand, matig fijn, zwak siltig, matig humeus, bruin, Schep Boring: B07 Boring: B08 Datum plaatsing: Datum plaatsing: weiland Zand, matig fijn, zwak siltig, matig humeus, bruin, Schep weiland Zand, matig fijn, zwak siltig, matig humeus, sporen puin, bruin, Schep Projectcode: Projectnaam: Halteweg Lintelo Schaal 1: 50 'getekend volgens NEN 5104'

41 BIJLAGE V

42

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53 BIJLAGE VI

54 Voor humus en lutum gecorrigeerde normen voor grond van de Wet Bodembescherming (mg/kg d.s.) humus (% op ds) 1 5 lutum (% op ds) 3 3 AW T I AW T I Barium [Ba] Cadmium [Cd] 0,35 4,0 7,7 0,40 4,6 8,7 Kobalt [Co] 4, , Koper [Cu] Kwik [Hg] 0, , Lood [Pb] Molybdeen [Mo] 1, , Nikkel [Ni] Zink [Zn] Pak-totaal (10 van VROM) (0.7 facto 1, , PCB (7) (som, 0.7 factor) 0,0040 0,10 0,20 0,010 0,26 0,50 Minerale olie C10 - C Toelichting bij de tabel: De toetsingsnormen zoals vermeld in de Wet Bodembescherming worden gecorrigeerd voor de geldende lutum- en humuswaarden. In bovenstaande tabel worden de normen gegeven bij de voorkomende lutum- en humuswaarden in dit onderzoek. AW T I = Achtergrondwaarde zoals vermeld in het Besluit Bodemkwaliteit = Tussenwaarde zoals vermeld in de Wet Bodembescherming = Interventiewaarde zoals vermeld in de Wet Bodembescherming

55 Grondwaternormen van de Wet Bodembescherming (µg/l) S T I Barium [Ba] Cadmium [Cd] 0,40 3,2 6,0 Kobalt [Co] Koper [Cu] Kwik [Hg] 0,050 0,18 0,30 Lood [Pb] Molybdeen [Mo] 5, Nikkel [Ni] Zink [Zn] Benzeen 0, Ethylbenzeen 4, Tolueen 7, Xylenen (som, 0.7 factor) 0, Styreen (Vinylbenzeen) 6, Naftaleen 0, Dichloormethaan 0, Trichloormethaan (Chloroform) 6, Tetrachloormethaan (Tetra) 0,010 5,0 10,0 1,1-Dichloorethaan 7, ,2-Dichloorethaan 7, ,1,1-Trichloorethaan 0, ,1,2-Trichloorethaan 0, Vinylchloride 0,010 2,5 5,0 1,1-Dichlooretheen 0,010 5,0 10,0 1.2-Dichloorethenen (som, 0.7 facto 0,010 10,0 20 Trichlooretheen (Tri) Tetrachlooretheen (Per) 0, Dichloorpropanen (0,7 som, 1,1+1,2+ 0, Tribroommethaan (bromoform) 630 Minerale olie C10 - C Toelichting bij de tabel: S T I = Streefwaarde zoals vermeld in de Wet Bodembescherming = Tussenwaarde zoals vermeld in de Wet Bodembescherming = Interventiewaarde zoals vermeld in de Wet Bodembescherming