Beleidsregels mantelzorgwoningen 2016

Transcriptie

1 Beleidsregels mantelzorgwoningen 2016 In verband met: de wijziging van het Besluit omgevingsrecht (Bor) per 1 november 2014 rondom vergunningsvrije mantelzorgwoningen; en de beleidsvrijheid die het college heeft bij het verlenen van omgevingsvergunningen op grond van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) wanneer mantelzorgwoningen niet vergunningsvrij kunnen worden gerealiseerd; stelt het college van de gemeente Maasdriel de volgende beleidsregels vast: Artikel 1 Definities 1. mantelzorgwoning: Van een mantelzorgwoning is sprake als de zorgvrager bij de mantelzorger gaat wonen of andersom en hiervoor a. een aan- of bijgebouw bij de woning van geschikt wordt gemaakt; b. een tijdelijke mantelzorgunit aan de woning wordt gekoppeld; c. een aparte woning of woonunit op het erf van de woning wordt gerealiseerd. 2. huisvesting in verband met mantelzorg: Huisvesting in of bij een woning van één huishouden van maximaal twee personen, van wie ten minste één persoon mantelzorg verleent aan of ontvangt van een bewoner van de woning. (Bron: Besluit omgevingsrecht (Bor), bijlage II, artikel 1) 3. Mantelzorg: intensieve zorg of ondersteuning, die niet in het kader van een hulpverlenend beroep wordt geboden aan een hulpbehoevende, ten behoeve van zelfredzaamheid of participatie, rechtstreeks voortvloeiend uit een tussen personen bestaande sociale relatie, die de gebruikelijke hulp van huisgenoten voor elkaar overstijgt, en waarvan de behoefte met een verklaring van een huisarts, wijkverpleegkundige of andere door de gemeente aangewezen sociaal-medisch adviseur kan worden aangetoond. (Bron: Besluit omgevingsrecht (Bor), bijlage II, artikel 1) Artikel 2 Toetsings- en beoordelingscriteria niet-vergunningsvrij bouwen van een mantelzorgwoning Het college kan met toepassing van artikel 2.12, eerste lid, onder a onder 2º Wabo, afwijken van het bestemmingsplan voor het realiseren van een mantelzorgwoning bij een woning indien: 1. Er bij de woning nog geen (vergunningsvrije) mantelzorgwoning aanwezig is en deze ook niet vergunningsvrij kan worden gerealiseerd; 2. De aanvrager overlegt een verklaring mantelzorgbehoefte, zoals omschreven in artikel Er sprake is van een goede ruimtelijke ordening. Hieronder wordt in ieder geval begrepen dat er geen onevenredige aantasting mag optreden van in het geding zijnde belangen, waaronder die van omwonenden en omliggende bedrijven, de verkeersveiligheid, de stedenbouwkundige structuur en/of milieu hygiënische belemmeringen. 4. De mantelzorgwoning zodanig wordt gesitueerd dat deze een ruimtelijke eenheid vormt met de woning waarbij de mantelzorgwoning wordt gerealiseerd. De mantelzorgwoning wordt daarvoor geheel binnen een afstand van maximaal 25 m1 van een gevel van het hoofdgebouw geplaatst. 5. De mantelzorgwoning van een (tijdelijke) constructie is die eenvoudig weer te verwijderen is. 6. De oppervlakte van de mantelzorgwoning maximaal 80 m2 bedraagt en de bouwhoogte maximaal 3 m1 bedraagt. 7. Een mantelzorgwoning mag niet worden gerealiseerd aan of bij: a. een woonwagen, b. een hoofdgebouw waarvoor in de omgevingsvergunning voor het bouwen daarvan is bepaald dat de vergunninghouder na het verstrijken van een bij die vergunning aangegeven termijn verplicht is de voor de verlening van de vergunning bestaande toestand hersteld te hebben, c. een bouwwerk ten behoeve van recreatief nachtverblijf door één huishouden, d. een illegale of onbewoonbaar verklaarde woning. 8. De huishoudenomvang in de mantelzorgwoning maximaal 2 personen bedraagt, waarvan ten minste één persoon mantelzorg verleent of ontvangt van een bewoner van de hoofdwoning. 9. De zorg of ondersteuning rechtstreeks voortvloeit uit een sociale relatie tussen personen. 10. Een mantelzorgwoning voldoet aan het Bouwbesluit 2012, artikel 1.14 Tijdelijke bouw. Artikel 3 Controle en handhaving 1. De mantelzorgwoning (met en zonder omgevingsvergunning) zoals bedoeld in artikel 1 is een tijdelijke mantelzorgvoorziening gedurende de duur van de mantelzorgrelatie. 1

2 2. Na het vervallen van de mantelzorgrelatie dient het bouwwerk dat dienst deed als mantelzorgwoning binnen 16 weken verwijderd te worden dan wel conform de bepalingen van het bestemmingsplan en de Wabo in gebruik te worden genomen. 3. In afwijking van het bepaalde in lid 2 kan het college in het geval dat de mantelzorgbehoefte door overlijden of opname in een verpleeghuis (tijdelijk) is komen te vervallen door middel van expliciet gedogen besluiten dat de bewoning van de mantelzorgwoning alleen door de achterblijvende partner zonder mantelzorgbehoefte kan worden voortgezet voor maximaal 1 jaar. 4. In afwijking van het bepaalde in lid 3 kan het college door middel van een omgevingsvergunning besluiten tot een termijn langer dan 1 jaar indien sprake is van beperkte zelfredzaamheid, geen zelfredzaamheid of acute problematiek op de levensgebieden van dagbesteding, lichamelijke gezondheid en/of geestelijke gezondheid volgens de Zelfredzaamheid-MATRIX Artikel 4 Mantelzorgverklaring 1. De mantelzorgbehoefte dient, bij aanvraag van de omgevingsvergunning dan wel ten behoeve van een controle, door middel van een mantelzorgverklaring te worden aangetoond. 2. De wijkverpleegkundigen uit de gebiedsteams van de gemeente Maasdriel zijn de door de gemeente Maasdriel aangewezen sociaal-medisch adviseurs om onderzoek te verrichten ten behoeve van een verklaring mantelzorgbehoefte. 3. De senior beleidsadviseur sociaal domein van de gemeente Maasdriel toetst of het onderzoek op de juiste gronden is uitgevoerd en stelt de aanvrager middels een brief op de hoogte van de uitkomst. 4. In afwijking van lid 2 kan een verklaring mantelzorgbehoefte direct worden afgegeven indien als genoegzaam bekend is dat de mantelzorgvrager mantelzorg krijgt zoals omschreven in het Bor. Artikel 5 Kosten 1. De kosten die samenhangen met de omgevingsvergunningaanvraag voor een Wabo-procedure voor een mantelzorgwoning zijn voor rekening van de aanvrager; 2. Van de aanvrager kan worden gevraagd een overeenkomst inzake planschade te ondertekenen; 3. De kosten voor plaatsing en verwijdering van een mantelzorgwoning (met en zonder omgevingsvergunning) zijn voor de aanvrager; 4. Een mantelzorgwoning kan ertoe leiden dat een extra belastingplicht ontstaat in het kader van afvalstoffenheffing, het rioolrecht of de onroerend zaak belasting. Deze kosten zijn voor de belastingplichtige. Artikel 5 Hardheidsclausule Het college kan in bijzondere gevallen ten gunste van de aanvrager afwijken van de bepalingen van deze beleidsregels, indien toepassing van de beleidsregels tot onbillijkheden van overwegende aard leidt. Artikel 6 Inwerkingtreding De Beleidsregels mantelzorgwoningen 2016 treden in werking op de eerste dag na die van de bekendmaking ervan. Artikel 7 Citeertitel Deze beleidsregels kunnen worden aangehaald als Beleidsregels mantelzorgwoningen Vastgesteld door het college op 18 oktober

3 Artikelsgewijze toelichting Beleidsregels mantelzorgwoningen 2016 Per artikel en voor zover relevant en noodzakelijk worden hieronder puntsgewijs de Beleidsregels mantelzorgwoningen 2016 toegelicht. Artikel 2 Toetsings- en beoordelingscriteria niet-vergunningsvrij bouwen van een mantelzorgwoning 1. Het Bor biedt ruime mogelijkheden voor het vergunningsvrij oprichten en gebruiken van een mantelzorgwoning. Met het oog op (het voorkomen van) een planologische procedure, de kostenbeheersing voor aanvrager en gemeente en de aanvaardbaarheid voor de omgeving is het uitgangspunt dat eerst de vergunningsvrije mogelijkheden moeten worden onderzocht. De mogelijkheid om met een omgevingsvergunning een mantelzorgwoning toe te staan, moet worden beschouwd als een vangnet. Per woning is slechts één mantelzorgwoning toegestaan. In het geval er bij een woning (vergunningsvrij) al een mantelzorgwoning aanwezig is en/of is vergund wordt niet meegewerkt. 2. In situaties waarin het college via een omgevingsvergunning mee wil werken aan een mantelzorgwoning dient op voorhand duidelijk te zijn dat er sprake is van een mantelzorgbehoefte. Zonder verklaring mantelzorgbehoefte ontbreekt de juridische grondslag voor een omgevingsvergunning. Deze verklaring wordt meegenomen in de afweging over de aanvraag van een omgevingsvergunning voor een mantelzorgwoning. 3. Een omgevingsvergunning wordt aangevraagd als de mantelzorgwoning niet vergunningsvrij kan worden gerealiseerd. Dat kan er toe leiden dat een mantelzorgwoning op een minder voor de hand liggende locatie is voorzien, bijvoorbeeld voor de woning of naast een woning op een deel van een perceel dat is gelegen aan openbaar toegankelijk gebied. Het plaatsen van een mantelzorgwoning mag in alle gevallen niet leiden tot onevenredige (nieuwe) hinder voor de omgeving. Dat is steeds afhankelijk van de plaatselijke situatie. In verband met een goede ruimtelijke ordening wordt een beoordeling opgesteld waarbij aspecten als belangen van omwonenden, verkeersveiligheid, stedenbouwkundige structuur en andere omgevingsaspecten een rol spelen. De beoordeling op de relevante punten kan er toe leiden dat het college besluit niet mee te werken aan een gevraagde vergunning of de voorgenomen locatie voor de mantelzorgwoning moet worden herzien. 4. Een mantelzorgwoning is functioneel verbonden met de woning op een perceel. Een solitaire ligging op een perceel is ruimtelijk en functioneel niet gewenst. In het Bor is de plaatsing van een vergunningsvrije mantelzorgwoning gerelateerd aan het achtererfgebied. Voor de gevallen dat dit niet tot de mogelijkheden behoort wordt met de opgenomen afstandsmaat wel gewaarborgd dat de mantelzorgwoning op korte afstand van de woning wordt gerealiseerd. 5. Een mantelzorgwoning is tijdelijk en functioneel verbonden met de reguliere woning op een perceel. In verband met het kostenaspect voor aanvrager en de omstandigheid dat de mantelzorgwoning op een gegeven moment weer moet worden verwijderd, dient een mantelzorgwoning die met een omgevingsvergunning wordt gerealiseerd een dusdanige constructie te hebben dat deze (relatief) eenvoudig weer is te verwijderen. Dit ter voorkoming van een onomkeerbare situatie en permanente bouwwerken. Dat kan in de vorm van een kant en klare unit of een constructie met lichte bouwmaterialen. Een mantelzorgwoning dient overigens wel te voldoen aan de eisen van het Bouwbesluit 2012, artikel 1.14 Tijdelijke bouw. 6. Met een mantelzorgwoning ontstaat de mogelijkheid om diegene die behoefte heeft aan mantelzorg te laten wonen bij de mantelzorgverlener, maar andersom is in principe ook mogelijk. Van belang is dat de mantelzorgwoning een adequate omvang heeft. De Wmo gaat uit van een woonoppervlak dat ligt tussen de 70 m² en 80 m², als het een vrijstaande mantelzorgwoning voor 2 personen betreft, die geschikt is voor rolstoelgebruik. Op de markt zijn kant en klare mantelzorgunits verkrijgbaar in diverse oppervlakten kleiner dan 80m². Omdat in de mantelzorgwoning maximaal een huishouden van 2 personen zich mag huisvesten bestaat er geen aanleiding voor een grotere maximale oppervlakte. Bovendien bestaat een mantelzorgwoning uit maximaal 1 bouwlaag. Daarmee blijft de ruimtelijke impact op de omgeving beperkt en wijkt de toegestane bouwhoogte niet af van de bepalingen voor bijgebouwen in de geldende bestemmingsplannen en de algemene regelgeving voor bijbehorende bouwwerken in de Wabo. 7. Een mantelzorgwoning kan in verreweg de meeste gevallen gebouwd worden. Het Bor sluit echter een aantal woningtypen (bestemmingen) uit als het gaat om het vergunningsvrij realiseren en 3

4 gebruiken van een mantelzorgwoning. In de beleidsregels voor het met omgevingsvergunning toestaan van een mantelzorgwoning wordt daarbij aangesloten. Woningen met een recreatieve bestemming mogen niet permanent worden bewoond en zijn daarmee ongeschikt om daarbij een mantelzorgwoning toe te staan. Daarnaast zijn woonwagens vanwege de aard en situering niet geschikt. Illegale woningen of onbewoonbaar verklaarde woningen komen niet in aanmerking omdat bewoning hiervan reeds niet is toegestaan waardoor het leveren of ontvangen van mantelzorg niet aan de orde kan zijn. 8. In het Bor is vastgelegd dat in een vergunningsvrije mantelzorgwoning maximaal een huishouden van 2 personen mag worden gehuisvest. In de beleidsregels voor het met omgevingsvergunning toestaan van een mantelzorgwoning wordt daarbij aangesloten omdat de maximale omvang van een vergunningsplichtige mantelzorgwoning 80m2 is. Het maakt hierbij niet uit of de mantelzorger in het hoofdgebouw of de mantelzorgwoning woont. De huisvesting van meer personen (bijvoorbeeld een gezin) in de mantelzorgwoning is echter niet beoogd en toegestaan. 9. In het Bor is vastgelegd dat de zorg of ondersteuning in een vergunningsvrije mantelzorgwoning niet wordt geboden door een professional maar rechtstreeks voortvloeit uit een sociale relatie tussen personen. In de beleidsregels voor het met omgevingsvergunning toestaan van een mantelzorgwoning wordt daarbij aangesloten omdat er anders geen sprake is van mantelzorg maar van professionele zorg. Deze relatie hoeft niet noodzakelijkerwijs familiair te zijn: ook een kennis kan deze zorg of ondersteuning leveren. Het spreekt voor zich dat de mantelzorg kan worden geboden door meer dan 1 persoon. 10. Een mantelzorgwoning is een tijdelijke voorziening voor de duur van de mantelzorgrelatie. Daarom moet het bouwwerk voldoen aan de eisen van het Bouwbesluit 2012, artikel 1.14 Tijdelijke bouw. Artikel 3 Controle en handhaving 1. Een mantelzorgwoning zowel vergunningsvrij als niet-vergunningsvrij is een tijdelijke mantelzorgvoorziening. Op het moment dat de mantelzorgrelatie vervalt bijvoorbeeld door overlijden van de mantelzorgvrager, opname van de mantelzorgvrager in een verpleeghuis of wanneer de mantelzorger niet meer in staat of bereid is de mantelzorg te leveren vervalt het recht op een mantelzorgwoning. 2. Binnen 16 weken na het vervallen van de mantelzorgrelatie dient de mantelzorgwoning verwijderd te worden dan wel conform de bepalingen van het bestemmingsplan en de Wabo in gebruik te worden genomen. Dit om oneigenlijk gebruik van de mantelzorgwoning bijvoorbeeld door reguliere bewoning of verhuur als vakantiewoning tegen te gaan. In het geval de mantelzorgwoning conform de bepalingen van het bestemmingsplan en de Wabo in gebruik wordt genomen, mag de voormalige mantelzorgwoning niet als woning gebruikt worden maar alleen in een functie die ondergeschikt is aan de woning (berging, garage, hobbyruimte, et cetera). 3. De huishoudenomvang in de mantelzorgwoning bedraagt maximaal 2 personen, waarvan ten minste één persoon mantelzorg verleent of ontvangt van een bewoner van de woning. De situatie kan zich voordoen dat de persoon die mantelzorg ontvangt overlijdt. De mantelzorgsituatie is dan formeel beëindigd en er is geen juridische basis meer voor instandhouding van de mantelzorgwoning. In dergelijke situaties moet de achterblijvende partner, in het geval deze geen mantelzorgbehoefte heeft, dan wel de mantelzorger en zijn of haar partner in het geval zij in de mantelzorgwoning wonen, de mantelzorgwoning verlaten en moet de situatie in de oorspronkelijke staat worden hersteld. In dergelijke situaties kan het college besluiten de bewoning (tijdelijk) door de achterblijvende partner te laten voortduren voor maximaal één jaar. Dit geldt alleen voor de achterblijvende partner. Ook mag niemand anders bij de achterblijvende partner in de mantelzorgwoning komen inwonen. Om hiervoor in aanmerking te komen, dient de achterblijvende partner een verzoek tot expliciet gedogen in aan het college. 4. De situatie kan zich voordoen dat de achterblijvende partner in de mantelzorgwoning woont en beperkt zelfredzaam, niet zelfredzaam is of acute problematiek heeft op het gebied van dagbesteding, lichamelijke gezondheid en/of geestelijke gezondheid. Een gedwongen verhuizing kan dan leiden tot verergering van de problematiek. Daarom kan het college besluiten om een langere termijn dan 1 jaar toe te staan. Om hiervoor in aanmerking te komen, dient de achterblijvende partner een omgevingsvergunning aan te vragen. Het spreekt voor zich dat als er sprake is van een mantelzorgrelatie, de bewoning van de mantelzorgwoning gewoon is toegestaan mits wordt voldaan aan de voorwaarden die horen bij een mantelzorgwoning. 4

5 Artikel 4 Mantelzorgverklaring 1. Het Bor omschrijft dat de gemeente Maasdriel kan vragen om een verklaring waaruit de mantelzorgbehoefte blijkt. In vergunningsvrije situaties zal die mogelijkheid alleen worden benut als daar vanuit controle en/of handhaving aanleiding toe bestaat. Dit controle- en handhavingsproces is gemandateerd aan de ODR. De desbetreffende ambtenaar van de ODR vraagt om een verklaring mantelzorgbehoefte aan de mantelzorgervrager / mantelzorger. De mantelzorgvrager / mantelzorger vraagt vervolgens zo n verklaring aan bij de gemeente Maasdriel. In situaties waarin het college via een omgevingsvergunning mee wil werken aan een mantelzorgwoning dient op voorhand duidelijk te zijn dat die behoefte er is. Zonder verklaring ontbreekt de juridische grondslag voor een omgevingsvergunning. 2. In beide gevallen (vergunningsvrij en vergunningsplichting) is de wijkverpleegkundige van de externe gebiedsteams van de gemeente Maasdriel aangewezen om onderzoek te doen naar de mantelzorgbehoefte. De wijkverpleegkundige legt zijn advies voor aan de senior beleidsadviseur sociaal domein van de gemeente Maasdriel. 3. De senior beleidsadviseur van de gemeente Maasdriel geeft de verklaring mantelzorgbehoefte af in de vorm van een brief indien het advies van de wijkverpleegkundige positief is en hij/zij heeft beoordeeld dat het onderzoek door de wijkverpleegkundige op de juiste gronden verricht is. Indien het onderzoek op de juiste gronden is verricht en hieruit blijkt dat er geen sprake is van een mantelzorgbehoefte, kan er geen verklaring mantelzorgbehoefte worden afgegeven en ontbreekt de juridische grondslag voor een vergunningsvrije en vergunningsplichtige mantelzorgwoning. 4. Indien bij de gemeente Maasdriel al bekend is dat de mantelzorgvrager mantelzorg krijgt zoals omschreven in het Bor, kan de verklaring mantelzorgbehoefte zonder onderzoek worden afgegeven. Artikel 5 Kosten 1. Voor het in behandeling nemen van een aanvraag voor een omgevingsvergunning is de legesverordening van toepassing. De kosten worden bij de aanvrager in rekening gebracht. 2. Het toestaan van een (tijdelijke) mantelzorgwoning via een omgevingsvergunning kan bij een omwonende leiden tot schade in de vorm van waardevermindering van zijn onroerende zaak. Dit op grond van artikel 6.1 Wro. Het college kan aanvrager een overeenkomst laten tekenen die ertoe strekt eventuele tegemoetkoming in (plan)schade door de aanvrager aan de gemeente wordt vergoed. 3. Kosten voor plaatsing en verwijdering van een mantelzorgwoning zijn voor aanvrager. 4. De toevoeging van een (tijdelijke) mantelzorgwoning leidt er toe dat het huishouden op een perceel groter wordt. Daarmee is dat van invloed op de afvalstoffenheffing en het rioolrecht waarbij de tariefstelling mede is gebaseerd op de huishoudensgrootte. Voor wat betreft de onroerend zaak belasting is de waarde van het object bepalend. Afhankelijk van de uitvoeringswijze kan een mantelzorgwoning er toe leiden dat de waarde van het object (tijdelijk) als geheel stijgt. 5