AAN BURGEMEESTER & WETHOUDERS. Onderwerp: Ruimtelijk beleid Mantelzorgwoningen / beleid bijgebouwen.

Transcriptie

1 AAN BURGEMEESTER & WETHOUDERS Kenmerk: Sector: Grondgebied Team: Gebiedsontwikkeling Onderwerp: Ruimtelijk beleid Mantelzorgwoningen / beleid bijgebouwen. Besluit: 1. Ruimtelijk beleid te ontwikkelen voor mantelzorgwoningen en bijgebouwen; 2. De raadscommissie Grondgebied te betrekken bij het opstellen van dit beleid; 3. Anticiperend op het te ontwikkelen beleid in principe bereid te zijn medewerking te verlenen aan het initiatief op de locaties Heindijk 35 in Oostvoorne en Torenweg 23 in Rockanje, wanneer wordt voldaan aan de concept-beleidsregel Ruimtelijk beleid mantelzorgwoningen Westvoorne ; 4. Anticiperend op de landelijke vergunningvrije mogelijkheden niet op te treden tegen de strijdige situatie op de locatie Vestalaan 14 in Rockanje. 1

2 1. Aanleiding - Door vergrijzing van de bevolking en de veranderingen in het landelijke zorgbeleid bestaat de verwachting dat de vraag naar mantelzorg zal toenemen. Als gevolg van maatschappelijke ontwikkelingen wordt de gemeente geconfronteerd met een hervorming van decentralisaties en in het bijzonder van de Wet maatschappelijke ondersteuning. Uitgangspunt is dat de verantwoordelijke inwoner zelf regie voert over zijn leven en dat een gemeente dit stimuleert. Als basis hiervoor zijn de volgende uitgangspunten vastgesteld: De burger is primair zelf verantwoordelijk. Het primaat ligt op het inzetten van zoveel mogelijk collectieve en algemene voorzieningen. Er bestaat een centrale rol voor het eigen netwerk, voor mantelzorgers en vrijwilligers. In het coalitieprogramma is het stimuleren en faciliteren van mantelzorg als één van de speerpunten benoemd; - De afgelopen maanden is, naast een aantal vragen over dit onderwerp, gebleken van twee concrete verzoeken en één al gerealiseerde situatie, waarbij het verlenen van mantelzorg een rol speelt: Heindijk 35 in Oostvoorne: Door de zoon van de eigenaar is een verzoek ingediend voor het plaatsen van een woonunit op het erf (tuinbestemming). De woonunit zal in het kader van een mantelzorgconstructie worden bewoond door de vader. De zoon zal de hoofdwoning bewonen; Torenweg 23 in Rockanje: De zoon van de eigenaar wenst een (mantelzorg)woning te plaatsen in de tuin en met zijn gezin bewonen. De vader van de eigenaar zal de huidige woning blijven bewonen; Vestalaan 14 in Rockanje: Vanuit de omgeving is aandacht gevraagd voor het feit dat een gebouw gerealiseerd is, met daarin verschillende woonvoorzieningen. Het gebouw blijkt na een bezoek dusdanig te zijn opgezet, dat hier eenvoudig met een rolstoel in gemanoeuvreerd kan worden. Alles is gelijkvloers opgebouwd en er is een douche, toilet en eenvoudig keukenblok aangebracht. De eigenaar heeft tijdens dit bezoek aangegeven dat zijn zoon ernstig gehandicapt is, continue zorg nodig heeft en, als hij niet thuis is, in een speciale instelling verblijft waar hij structureel zorg krijgt. Het is voor zijn zoon noodzakelijk dat hij een gelijkvloerse ruimte heeft, waarin hij verzorgd kan worden, naar het toilet kan en gewassen kan worden. 2. Argumenten Eén van de mogelijkheden om mantelzorg te faciliteren is het bieden van ruimere ruimtelijke kaders om een mantelzorgwoning/-unit te kunnen oprichten. Na een toets van bovengenoemde verzoeken en een aantal andere locaties blijken de huidige planologische mogelijkheden hierin onvoldoende te voorzien: zo is mantelzorg in een losstaand bijgebouw (waaronder een tijdelijke unit) niet mogelijk. Qua voorzieningen mag er geen sprake zijn van een complete extra woning en er mag geen sprake zijn van meerdere huishoudens. Ook de aangekondigde vergunningvrije mogelijkheden (Ontwerpbesluit tot wijziging van het besluit Omgevingsrecht) bieden in onze gemeente met veel grote percelen en veel bijgebouwen vaak geen oplossing, omdat de maximale bebouwingsoppervlakte die deze regeling kent, al snel wordt overschreden. Om zonder lange proceduretijd toch aan initiatieven te kunnen meewerken wordt voorgesteld ruimtelijk beleid te ontwikkelen. Wetgeving biedt verschillende mogelijkheden om, wanneer de toekomstige vergunningvrije mogelijkheden geen oplossing bieden, mantelzorg toe te staan (herzien bestemmingsplan (al dan niet via afwijkingsmogelijkheid), buitenplanse afwijking, tijdelijke afwijking, kruimelregeling). 3. Aanpak/uitvoering Omdat het faciliteren van mantelzorg een politiek speerpunt is, wordt voorgesteld de raadscommissie Grondgebied te betrekken bij het opstellen van het ruimtelijke beleid. Hierbij kunnen de volgende thema s worden besproken: - De doelstelling: vindt de raadscommissie ook dat de ruimtelijke mogelijkheden moeten worden vergroot, zodat bij grondgebonden (bedrijfs)woningen een aan-, uitbouw of bijgebouw kan worden gebruikt als mantelzorgwoning (in de vorm van een bestaand gebouw, een nieuw gebouw of tijdelijke unit)? 2

3 - Aan welke kaders denkt de raadscommissie daarbij? Aan de hand van concrete situaties kunnen zaken als situering, bebouwingsmogelijkheden en zorgindicatie worden besproken; - Via welk wettelijk instrument willen we meewerken? Als onder 2. aangegeven zijn er meerdere mogelijkheden. Hierbij kunnen de voor- en nadelen worden meegegeven; - Handhaafbaarheid: Om misbruik van de regeling en ongewenst gegroeide situaties te voorkomen, is het goed vooraf na te denken over de handhavingsmogelijkheden: prioritering in het Handhavingsbeleid, controle op zorgindicatie (ook bij vergunningvrije situaties), eisen aan ontmanteling, wel of geen privaatrechtelijke overeenkomst? - Communicatie: op welke wijze wil de raad over dit onderwerp communiceren? Is het bijvoorbeeld gewenst een informatiefolder op te stellen? Gezien de raakvlakken (m.n. op het gebied van ontmantelingseisen) met het te ontwikkelen beleid voor het gebruik van bijgebouwen (gastenverblijven/bed & breakfast) wordt voorgesteld deze onderwerpen gelijktijdig met de raadscommissie te bespreken. Het gebruik van bijgebouwen wordt aan de orde gesteld om gezamenlijk te bekijken waar en onder welke voorwaarden mogelijkheden gecreëerd en grenzen gesteld kunnen worden. Vooruitlopend op het vast te stellen beleid wordt verder voorgesteld: - In principe mee te werken aan de initiatieven op de locaties Heindijk 35 en Torenweg 23: Voor beide locaties geldt dat de toekomstige vergunningvrije mogelijkheden (zoals ze nu bekend zijn) geen oplossing bieden, omdat op de percelen te veel bijgebouwen aanwezig zijn. Omdat het niet gewenst is medewerking te verlenen zonder dat hieraan kaders worden verbonden, wordt voorgesteld de concept-beleidsregel (bijlage bij dit advies) mee te geven als randvoorwaarde (realiserende dat het beleid n.a.v. het overleg met de raadscommissie Grondgebied kan wijzigen); Anticiperend op de te wijzigen landelijke regelgeving medewerking verlenen met behulp van de zogenaamde kruimelprocedure, waarmee de proceduretijd zo kort mogelijk wordt gehouden; - Vestalaan 14: Het al gerealiseerde (nu nog illegale) gebouw is getoetst aan zowel de geldende planologische mogelijkheden als de toekomstige landelijke regels. Wanneer de landelijke ontwerpregeling m.b.t. vergunningvrije mogelijkheden ongewijzigd wordt vastgesteld, voldoet het gebouw hieraan. Er zijn twee oplossingsrichtingen (actief legaliseren of gedogen). Gezien de proceduretijd bij legaliseren wordt, in afwachting van te wijzigen landelijke regels, voorgesteld de situatie te gedogen. 4. Communicatie/Burgerparticipatie - De raadscommissie Grondgebied betrekken bij het op te stellen ruimtelijke beleid Mantelzorgwoningen Westvoorne en hierbij ook het op te stellen beleid Gebruik bijgebouwen betrekken; - De verzoekers van de locaties Heindijk 35 en Torenweg 23 informeren dat de gemeente in principe bereid is mee te werken en hen de voorwaarden voorleggen zoals benoemd in de conceptbeleidsregel (bijlage). Daarbij aangeven dat voorafgaand aan de medewerking een burenverklaring wordt verlangd; - De bewoners van de Vestalaan 14 informeren dat de gemeente, in afwachting van de landelijke regelgeving, niet zal optreden tegen de nu nog strijdige situatie. 5. Kosten, baten en dekking - Het ruimtelijke beleid zal in eigen beheer worden opgesteld. Kosten beperken zich hierdoor tot ambtelijke uren (kostenpost Lokaal beleid, kostensoort ); - Kosten die in het kader van de procedures zullen worden gemaakt, kunnen op basis van de Legesverordening worden doorberekend. 3

4 6. Risicomanagement en weerstandvermogen Het bieden van ruimere bebouwingsmogelijkheden voor mantelzorg heeft als risico dat onder het mom van mantelzorg dubbele bewoning ontstaat. Door het ruimere ruimtelijke beleid gepaard te laten gaan met een actief handhavingsbeleid wordt dit risico, dat overigens ook al door de toekomstige landelijke regelgeving wordt vergroot, beperkt. 7. Toelichting Het vaststellen van ruimtelijk beleid kan, afhankelijk van de te kiezen procedure waarmee de ontwikkelingen worden mogelijk gemaakt, een college- of raadsbevoegdheid zijn. Omdat de keuze hiervoor op dit moment nog niet definitief bekend is en het onderwerp is genoemd als politiek speerpunt, wordt voorgesteld de raadscommissie Grondgebied te betrekken. Vergelijking met buurgemeenten. Er is contact gelegd met de gemeenten Brielle en Hellevoetsluis. Beide gemeenten hebben nog geen beleid/ regeling voor mantelzorgwoningen. Aan hen is aangegeven dat als er binnen Westvoorne meer duidelijkheid bestaat over nieuw beleid, dit in het kader van afstemming regelgeving, aan hen ter kennis zal worden gebracht. 8. Samenvatting Door vergrijzing van de bevolking en de veranderingen in het landelijke zorgbeleid bestaat de verwachting dat de vraag naar mantelzorg zal toenemen. In het coalitieprogramma is het stimuleren en faciliteren van mantelzorg als één van de speerpunten benoemd. De afgelopen maanden is al gebleken van twee concrete verzoeken en één al gerealiseerde situatie. Eén van de mogelijkheden om mantelzorg te faciliteren is het bieden van ruimere ruimtelijke kaders om een mantelzorgwoning/-unit te kunnen oprichten. Omdat is gebleken dat zowel de huidige planologische mogelijkheden als de toekomstige landelijke vergunningvrije mogelijkheden (zoals deze nu lijken te zijn) hierin vaak onvoldoende voorzien, wordt voorgesteld dit ruimere ruimtelijke beleid te ontwikkelen. Het faciliteren van mantelzorg is een politiek speerpunt is. Om deze reden wordt de raadscommissie Grondgebied hierbij betrokken. Gezien de spoedeisendheid van een aantal verzoeken wordt daarnaast voorgesteld: - Vooruitlopend op het vast te stellen beleid in principe bereid te zijn mee te werken aan de initiatieven op de Heindijk 35 en de Torenweg 23. Omdat het niet gewenst is aan deze medewerking geen kaders te verbinden wordt voorgesteld: o De conceptbeleidsregel ruimtelijk beleid mantelzorgwoningen Westvoorne hierbij als voorwaarde te stellen; o Om de proceduretijd zo kort mogelijk te houden te anticiperen op de verwachte wetswijziging m.b.t. de zogenaamde kruimelregelgeving; o Voorafgaand aan de medewerking een burenverklaring te verlangen; - Anticiperend op de toekomstige vergunningvrije mogelijkheden geen stappen te ondernemen m.b.t. de nu nog strijdige situatie aan de Vestalaan 14. 4

5 Bijlage: Concept-beleidsregel Ruimtelijk beleid mantelzorgwoningen Westvoorne Voorwaarden: - Voordat een omgevingsvergunning voor een mantelzorgunit/woning wordt verleend, wordt een privaatrechtelijke overeenkomst afgesloten, waarin afspraken worden gemaakt over onder meer het verwijderen van de voorzieningen wanneer niet langer sprake is van een mantelzorg; - Voordat een vergunning voor een mantelzorgwoning wordt verleend, geldt de voorwaarde dat sprake moet zijn van een indicatiestelling door een onafhankelijk deskundige. Uit de indicatiestelling moet blijken dat sprake is van langdurige en dagelijkse zorg; - Mantelzorgvoorzieningen zijn toelaatbaar bij burgerwoningen en bedrijfswoningen, waarbij de gronden met de bestemming Bedrijventerrein op de bedrijventerreinen Moolhoek en Pinnepot zijn uitgezonderd. Ook recreatiewoningen komen als hoofdwoning niet in aanmerking; - Een mantelzorgwoning kan uitsluitend worden opgericht op het perceel dat hoort bij de woning. Voor een burgerwoning betekent dit dat uitsluitend de woonbestemming hiervoor kan worden benut. Wanneer sprake is van een mobiele unit mag ook grond bestemd als achtertuin (Tuin-2 in dorpsgebieden en Tuin in Kruiningergors) worden benut; - De mantelzorgvoorziening moet worden gerealiseerd binnen de bestemmingsregels, met dien verstande dat een tijdelijke (mobiele) woonunit niet binnen de regels voor oppervlaktemaatvoering uitgedrukt in m 2 wordt meegerekend. Wanneer sprake is van een maximaal bebouwingspercentage dient dit percentage te worden gerespecteerd. Wanneer door plaatsing van een mobiele woonunit de oppervlaktebepaling wordt overschreden, bedraagt de maximale hoogte van de unit 3 meter; - De mantelzorgvoorziening mag niet leiden tot beperkingen van omliggende bedrijven; - De mantelzorgwoning mag geen onevenredige afbreuk doen aan het straatbeeld; - Voor de mantelzorgwoning wordt geen extra ontsluitingsmogelijkheid op de openbare weg aangelegd; - De gebouwen waarin mantelzorg plaatsvindt, dienen te voldoen aan de daarvoor geldende bouwtechnische eisen; - De aanvrager overlegt ter toetsing van de aanvraag een (bouwkundig) rapport, waarin een overzicht wordt gegeven van: o De bestaande bouwkundige en gebruikssituatie; o De te treffen voorzieningen; o De nieuwe (inrichtings)situatie; - Er geldt een meldingsplicht wanneer de mantelzorgsituatie wordt beëindigd; - Binnen 6 maanden nadat de mantelzorgsituatie is beëindigd wordt de mantelzorgwoning ontmanteld; - De vergunning wordt ingetrokken wanneer de bij het verlenen van de vergunning aanwezige noodzaak niet meer bestaat. 5