Inhoudsopgave. 1 Inleiding stappen, elke stap telt! 3. 2 Achtergrondinformatie: beweging en gezondheid 4

Transcriptie

1

2 Achtergrondinformatie:Beweging en gezondheid Inhoudsopgave 1 Inleiding stappen, elke stap telt! 3 2 Achtergrondinformatie: beweging en gezondheid Gezondheidsvoordelen van een actieve levensstijl Normen en tips voor voldoende beweging Normen Bewegingstips Promotie van beweging Waarom stappentellen met een pedometer? Waarom ? 8 3 Meer werknemers die bewegen = winst op alle vlakken voor uw bedrijf Voordelen voor de werkgever Het financiële plaatje Bijkomende voordelen voor de werkgever Voordelen voor de werknemer 9 4 Implementatie van stappen : aan de slag! Centrale sturing van het project Timing en actieplan Invulling van het project Pijlers van het project: situering Pijlers van het project: uitwerking in voorbeeldprojecten 13 5 Besluit 25 6 Bijlagen 26 2

3 Inleiding stappen, elke stap telt! 1 Inleiding Stappen, elke stap telt! De bedoeling van deze gids bestaat eruit om werknemers op een professionele manier aan te zetten tot meer beweging en om bedrijven een eenvoudig hulpmiddel te geven om beweging te promoten. Men moet het immer onder ogen zien, Vlamingen bewegen te weinig om gezond te zijn. Uit wetenschappelijke onderzoeken blijkt dat 50% van de Vlamingen te weinig beweegt en hierdoor meer risico loopt op verscheidene fysische en psychologische aandoeningen. Ondanks de ontstellende cijfers, waarin wordt bewezen dat het bewegingsgedrag van de gemiddelde Vlaming zorgwekkende vormen aanneemt, is de bestaande promotie van dagelijkse beweging in Vlaanderen nog ontoereikend. Tot heden richtten de meeste campagnes zich grotendeels op de promotie van sportdeelname, waardoor mensen, die niet graag sporten, of te weinig tijd hebben om te sporten, vaak niet bereikt worden. De weg naar een actief leven is nochtans niet moeilijk. De aanbevolen hoeveelheid beweging kan ook vertaald worden in een aantal stappen per dag. Zo zal men eveneens gezondheidsvoordelen bekomen, als men elke dag minimum stappen zet. Ook op de werkvloer wordt er minder bewogen in vergelijking met enkele decennia geleden. Veelal hebben werknemers een zittend of staand beroep, wat niet echt gezondheidsbevorderend is, integendeel De top 4 van de arbeidsgebonden problemen in België zijn de volgende: - stress - rugpijn - spierpijn - algemene vermoeidheid En ook depressie vindt men terug in de lijst arbeidsgebonden problemen Deze problemen kunnen aangepakt worden met een doeltreffende bewegingsinterventie. 3

4 Achtergrondinformatie:Beweging en gezondheid 2 Achtergrondinformatie: Beweging en gezondheid Vele onderzoeken hebben bewezen dat beweging een belangrijk onderdeel is van de dagelijkse gezonde levensstijl. Mensen van alle leeftijden brengen het leven echter steeds minder actief door. Zij kunnen hun gezondheid en algemeen welzijn verbeteren door meer te gaan bewegen. 2.1 Gezondheidsvoordelen van een actieve levensstijl Regelmatig bewegen... Lichamelijk vermindert het risico op (sterven door) de ontwikkeling van een hartziekte verbetert de bloedcirculatie en verlaagt het risico op te hoge bloeddruk verlaagt het cholesterolgehalte vermindert het risico op diabetes (type 2) en darmkanker helpt mensen om een gezond lichaamsgewicht te krijgen en/of te behouden houdt het beendergestel, de spieren en de gewrichten in een goede conditie verhoogt de uithouding, de kracht, de lenigheid en het evenwicht helpt ouderen om sterker te worden en om beter te kunnen bewegen met een lager risico op vallen of oververmoeidheid verhoogt het dagelijkse welzijn in geval van chronische aandoeningen zoals artritis of osteoporose Mentaal Regelmatig bewegen... vermindert gevoelens van angst en depressie verhoogt het mentaal welbevinden en vermindert gevoelens van stress bezorgt u meer levensenergie 4

5 Achtergrondinformatie:Beweging en gezondheid 2.2 Normen en tips voor voldoende bewegen Normen Indien men regelmatig (3 maal per week, gedurende 20 minuten) intensief sport, is dit prima. Deze vorm van activiteit zal voor gezondheidsvoordelen zorgen. Sportnorm Volwassenen: minimum 20 minuten intensief sporten, minstens 3 maal per week. Bvb. Een partijtje tennis van een half uurtje, 45 minuten zwemmen aan een stevig tempo, een half uurtje stevig door fietsen, Sporten op een frequente basis is echter niet voor iedereen een haalbaar doel. Personen die een niet-actieve levensstijl hebben, kunnen hun gezondheid en algemeen welzijn verbeteren door regelmatige bewegingsactiviteiten in de dagelijkse gewoontes te voegen (5 tot 10 minuten meermaals per dag). Er moet echter voldaan worden aan een bepaalde voorwaarde om gezondheidsvoordelen te bekomen. Op het einde van elke dag moet men minimum 30 minuten bewogen hebben, wanneer men al deze bewegingsperiodes optelt. Bewegingsnorm Volwassenen: minimum 30 minuten bewegen per dag, aan een matige intensiteit. Bvb. het huis schoonmaken op dansbare muziek, een wandeling maken tijdens de lunchpauze, meermaals per dag de trap nemen,... De minimale bewegingsnorm kan ook vertaald worden in een aantal stappen per dag. Zo wordt 30 minuten extra beweging gelijkgesteld aan stappen per dag. Stappennorm Volwassenen: minimum stappen per dag zetten om gezond te zijn. Bvb. Rondwandelen tijdens een telefoongesprek (± 340 stappen) + een verdiep hoger naar het toilet gaan (± 94 stappen) + te voet naar de broodjeszaak gaan (± 2400 stappen) 5

6 Achtergrondinformatie:Beweging en gezondheid Bewegingstips Algemeen Zie beweging als een kans, niet als een last. Probeer elke dag op zoveel mogelijk manieren te bewegen. Tracht elke dag van de week in totaal 30 minuten te bewegen. Doe ook geregeld eens aan (intensievere) sport. Op het werk Wandel rond terwijl u aan het telefoneren bent (GSM/draadloos toestel). Neem zo veel mogelijk de trap in plaats van de lift. Wandel of fiets (met collega s) tijdens de lunchpauzes. Heb steeds sportkledij bij, dan kan u op elk onverwacht vrij moment bewegen. Voor alledaagse verplaatsingen Laat de auto zoveel mogelijk staan. Gebruik ook andere vormen van verplaatsing in plaats van gemotoriseerde voertuigen (skeeleren, te voet, met de fiets, steppen, ). Breng de kinderen te voet of met de fiets naar school. Stap een halte te vroeg/te laat af van de bus of tram Parkeer de auto op de verste ruimte op de parking van een winkel. Loop eerst rond en bekijk eerst alles bij het winkelen, koop pas daarna. Thuis Speel actief mee met de (klein)kinderen of huisdieren. Beweeg tijdens vrije momenten, bvb. voor of na het werk/de maaltijd. Werk in de tuin. In de vrije tijd Ga eens sporten of in het weekend uit dansen met vrienden. Kies een activiteit/sport die u graag doet of die u geregeld doet met het gezin. Plan geregeld een actieve familie-uitstap/vakantie (bv. fietsen of wandelen ). Ga regelmatig wandelen met de hond, ook uw hond heeft beweging nodig. 6

7 Achtergrondinformatie:Beweging en gezondheid 2.3 Promotie van beweging Waarom stappen tellen? Door middel van een nauwkeurige stappenteller (meer info p. 12) wordt de hoeveelheid stappen die een persoon zet op een objectieve en betrouwbare manier geregistreerd. Het is een klein toestelletje dat op de heup wordt gedragen. Het geeft op elk moment aan hoeveel stappen iemand die dag al heeft gezet. De pedometer zorgt voor een bewustwording van de eigen hoeveelheid beweging, die dan kan vergeleken worden met de noodzakelijke dagelijkse beweging. De hoeveelheid noodzakelijke beweging mag in verschillende periodes opgedeeld worden. Meer zelfs, ELKE STAP PER DAG IS BELANGRIJK EN TELT MEE in het streven naar een hoeveelheid van stappen per dag en draagt ook bij tot gezondheidsvoordelen! Dus is dit voor velen makkelijker in te passen in de dagdagelijkse routines (een extra verdieping doen met de trap in plaats van met de lift, een halte te vroeg van de bus afstappen, te voet naar de winkel gaan in plaats van met de brommer, ). Het bijhouden van je aantal stappen, geeft je een beeld van je vorderingen en zorgt voor een welgekomen motivatie, Verder brengt het beweging in de aandacht, het biedt gespreksstof, mensen worden nieuwsgierig en zo zet men elkaar aan tot beweging en bewustmaking van het belang van een actieve levensstijl. Opmerking: Het werken met een pedometer is geen middel om een idee te krijgen van de intensiteit van de sport- en/of bewegingsactiviteiten zoals een hartslagmeter. Niet om het even welke sport- of bewegingsactiviteit kan zomaar worden gelijk gesteld aan een exacte hoeveelheid stappen. Het is dan ook niet de bedoeling om bij sportactiviteiten rekenwerk te gaan uitvoeren. Bovendien zou dit van persoon tot persoon verschillen. 7

8 Achtergrondinformatie:Beweging en gezondheid Waarom ? Het zetten van stappen per dag is geen boodschap die zomaar uit het niets is verschenen. Dr. Hatano, een Japans wetenschapper, vond dat het zetten van stappen per dag kan bijdragen aan gezondheidsvoordelen. Net zoals drie maal per week 20 minuten intensieve sportactiviteiten doen of elke dag een half uur aan matige intensiteit bewegen, zo heeft ook ' stappen per dag' een wetenschappelijke relevantie. Voor sommige mensen lijkt heel erg veel stappen zetten aan één stuk komt namelijk ongeveer overeen met 7 km. Men moet deze hoeveelheid echter relativeren en het is dus niet nodig om dagelijks 7 km ononderbroken te gaan wandelen. Via de alledaagse (bewegings)activiteiten die niet noodzakelijk bestaan uit 'stappen' (de vaat doen, de kinderen verzorgen, naar het werk gaan, ), kan men stellen dat men een aantal kilocalorieën verbruikt gelijk aan ongeveer stappen. Onderzoek van Dr. Hatano toont echter aan dat mensen die buiten de alledaagse activiteiten normaal niets anders van sport of beweging doen, per dag nog eens 200 kilocalorieën extra moeten verbruiken voor hun algemene gezondheid. Omgerekend naar stappen zullen zij dus ± stappen extra moeten zetten. Als men verder rekent, kan men stellen dat stappen ongeveer overeenkomt met een half uurtje stevig doorstappen. Dit komt dan opnieuw overeen met de gezondheidsnorm van elke dag minimum 30 minuten bewegen aan een matige intensiteit. 8

9 Meer werknemers die bewegen = meer winst voor uw bedrijf! 3 Meer werknemers die bewegen = meer winst voor uw bedrijf op vele vlakken! 3.1 Voordelen voor de werkgever Het financiële plaatje Gezondheidsprogramma s zijn kosteneffectief! Internationaal wetenschappelijk onderzoek toonde aan dat een investering in gezondheidsbevordering op het werk van 1 euro = 2,5 tot 5 euro winst na 3-5 jaar Dit door onder andere een daling van 19% in de kosten gerelateerd aan ziekteverzuim Bijkomende voordelen voor de werkgever - stijging in de productiviteit (5-16%) - positief effect op de arbeidstevredenheid: meer ontspannen, minder gestrest, gezonder, fitter en productiever personeel - daling ziekteverzuim, minder uitval door rugklachten en psychische klachten - beter imago van het bedrijf bv in functie van rekrutering nieuwe werknemers Voordelen voor de werknemer - minder gevoelig aan beroepsaandoeningen zoals rugklachten - beter presteren en omgaan in en met stresssituaties op het werk - meer fysieke en mentale kracht - minder vaak en minder lang ziek en afwezig - meer zelfwaardering en een beter zelfbeeld - 9

10 Implementatie van Stappen : aan de slag! 4 Implementatie van Stappen : aan de slag! 4.1 Centrale sturing van het project Een eerste belangrijk topic bij het implementeren van het project binnen een bedrijf is een degelijke coördinatie. Hiermee wordt bedoeld dat er één of meerdere personen moeten zijn die de uitbouw en/of concrete acties gaan sturen en coördineren. Zij bepalen samen een actieplan, een timing en de concrete uitwerking. Binnen een bedrijf kan dit de dienst communicatie, de personeels- of gezondheidsdienst zijn Kortom, enthousiaste mensen die mits de nodige informatie en materialen het project uitbouwen. Zij verzekeren het welslagen van een dergelijke onderneming door het uitdenken en verwezenlijken van initiatieven. 4.2 Timing en actieplan Maak een duidelijk actieplan en bijhorende timing van algemeen tot concreet welke zaken HAALBAAR zijn om te organiseren binnen het dagdagelijkse functioneren van de organisatie: Bvb. maand 1: folders uitdelen en affiches ophangen Bvb. maand 3: artikel publiceren in nieuwsbrief voor personeelsleden + maand van de trap Bvb. maand 6: wedstrijd meest actieve team van het bedrijf Bvb. maand 7: gezondheidswandeling voor het personeel 4.3 Invulling van het project De bedoeling en de theorie van de stappen visie en dit project is mooi. Het realiseren en het toepassen ervan is echter heel wat moeilijker; Hoe wordt het personeel bewust gemaakt van het belang van beweging en het feit dat velen er een tekort aan hebben? Hoe moeten deze personen, als volgende stap, tot meer beweging worden aangezet? Hoe wordt ervoor gezorgd dat zij dit blijven doen? 10

11 Implementatie van Stappen : aan de slag! Pijlers van het project: situering CENTRALE STURING STAPPEN -PROJECT TIMING en ACTIEPLAN Promotie vanuit de OMGEVING Herkenbaar Duidelijk Aantrekkelijk Herhaling! Promotie naar het INDIVIDU A. Folders B. Affiches en signalisaties C. Logo en campagnebeeld D. Concrete acties E. (Media) F. Pedometerpakket G. Intermediairen H. Website I. Persoonlijk contact Figuur: pijlers voor een succesvol stappen -project De figuur geeft ook een duidelijk overzicht van de noodzakelijke pijlers tot succes (letters A t.e.m. I) die in het oorspronkelijke pilootproject zijn toegepast. Met andere woorden, hoe meer pijlers in uw stappen -project uitgewerkt worden, hoe meer kans op slagen! De pijlers worden enerzijds gericht op allerlei promotionele omgevingsstimulansen (A-E), anderzijds op de promotie gericht naar het individu (F-I). Alvorens dieper in te gaan op de uitwerking van de verschillende pijlers aan de hand van reeds verrichte projecten, is het nuttig om een korte situering te geven van enkele pijlers: 11

12 Implementatie van Stappen : aan de slag! PIJLER A : FOLDERS PIJLER B : AFFICHES EN SIGNALISATIES IN HET STRAATBEELD PIJLER C: CAMPAGNEBEELD EN LOGO Voorgaande figuur geeft volgende elementen centraal weer binnen de implementatie van uw stappen -project: het creëren van herkenbaarheid, het meegeven van betrouwbare en duidelijke informatie, en een boodschap overbrengen die aantrekkelijk, vernieuwend en uitdagend is. Aangezien het een topic is die over bewustmaking en gedragsverandering gaat is ook herhaling een niet te missen aspect. Door middel van de zogenaamde basismaterialen (pijlers A,B, C, en H), kan aan al deze eisen voldaan worden zodat de eerste basis van het project is gelegd. Dit promotiemateriaal is onmiddellijk beschikbaar via Pijler H, de reeds bestaande website Ook artikels en illustratiemateriaal; registratiefiches; achtergrondinformatie over gezondheid, beweging, pedometrie, kunnen via de website geraadpleegd worden. Deze materialen werden ontworpen door het pilootproject en kunnen mits behoud van inhoud en huisstijl worden aangewend door alle organisaties die de bewegingsboodschap willen verspreiden. PIJLER F: PEDOMETERPAKKETTEN Indien men de stappen -boodschap wenst te verspreiden is het aan te raden te werken met een wetenschappelijk betrouwbare pedometer: Digiwalker SW-200 of Omron Walking Style One. Deze pedometer is wetenschappelijk getest en meermaals betrouwbaar gebleken, tevens is hij één van de goedkoopste modellen van de betrouwbare pedometers en eenvoudig in gebruik. Deze betrouwbare pedometers kunnen samen gekocht worden met een uitgebreide handleiding en stappenboekje, ontwikkeld door Universiteit Gent. Hierin kan men alles terugvinden om het bewegingsniveau te verhogen en concreet naar een actievere levensstijl te streven met behulp van een pedometer. Voor informatie over deze pedometers surf naar de Vlaamse grootverdeler of naar voor de handleiding en het stappenboekje zie 12

13 Implementatie van Stappen : aan de slag! Pijler E: FUNCTIE VAN MEDIA EN PERS Wanneer men op een meer grootschalige basis beweging wenst te promoten (bv. op provinciaal of gemeentelijk vlak, in een groot bedrijf, via de overheid, ) kan de media een belangrijke rol spelen. Pijler E, de media, is natuurlijk enkel van belang voor grote organisaties/bedrijven omdat zij een grote populatie/doelgroep moeten bereiken. PIJLER G: INTERMEDIAIREN Wanneer men verschillende doelgroepen heeft, is het best om deze te specificeren en te zoeken naar zogenaamde intermediairen. Dit zijn contactpersonen per setting/ doelgroep die het beste kanaal vormen om de doelgroep op een gerichte manier te bereiken. Zeker bij grootschalige projecten en/of een zeer gevarieerde bevolking zijn intermediairen heel belangrijk. Intermediairen : verspreiden folders en affiches naar doelgroepen zijn de link tussen de coördinator(en) en bevolking voor vragen en problemen initiëren bijkomende activiteiten in de geest van de campagne Bvb: afdelingsverantwoordelijken, logistiek medewerkers Pijlers van het project: uitwerking in voorbeeldprojecten Alle informatie omtrent het pilootproject op grootschalige basis kan terug gevonden worden op de website Elke pijler zal hier afzonderlijk worden uitgewerkt aan de hand van 2 concrete voorbeeldprojecten, die kunnen dienen als model voor uw eigen project. Op middelgrote schaal: Universiteit Gent en stappen : een project om stappen intern uit te bouwen voor de meer dan 6000 personeelsleden. Stuurgroep: leden van de vakgroep Bewegings- en Sportwetenschappen UGent Op kleinere schaal Bedrijf X en stappen : een 5 maanddurend project om stappen te promoten bij +/- 300 personeelsleden. Stuurgroep: de preventieadviseur-coördinator (kreeg logistieke ondersteuning van enkele andere werknemers) 13

14 Implementatie van Stappen : aan de slag! PROMOTIE VANUIT DE OMGEVING Pijler A Folders Universiteit Gent + Bedrijf X In de gebruikte onderstaande folder staat het volledige project en de boodschap correct, duidelijk en concreet uitgelegd, zodat veel bijkomende uitleg niet nodig is door de personen die deze verdelen en de kanalen via welke de folders worden verdeeld. Het is de bedoeling om via de folders het personeel te informeren. Deze folder kan ook per verstuurd worden, als bijlage bij een informatieve mail (zie bijlage 1 p. 26) Deze folder is direct beschikbaar op Pro s van foldergebruik Contra s van foldergebruik Een breed en gevarieerd publiek wordt bereikt, geïnformeerd en gemotiveerd Tijdsefficiënt om informatie door te geven via intermediairen Hoge ontwerpkosten, die echter tot 0 euro herleid worden indien men de bestaande folder gebruikt! Mogelijk om te verwijzen naar bronnen, kanalen en verdere acties Hoge drukkosten Aanbevelingen De informatie moet duidelijk, concreet, verstaanbaar en volledig zijn Aantrekkelijk, gestructureerd en overzichtelijk Verspreiden via intermediairen, gebouwen en andere media die een breed publiek bereiken en geloofwaardig overkomen bij de bepaalde doelgroep Werk via bekwame organisaties die uw project steunen met een goede prijs/kwaliteit 14

15 Implementatie van Stappen : aan de slag! Pijler B Affiches en signalisaties Deze affiches zijn beschikbaar op Het belang van deze promotiepijler is om mensen op een aantrekkelijke en beknopte manier te helpen herinneren aan beweging en het project. Met affiches en signalisaties blijft het project aanwezig en herkenbaar, waardoor mensen bewust blijven van de bewegingsboodschap en er door gemotiveerd worden. Universiteit Gent + Bedrijf X De geïllustreerde affiche wordt herhaaldelijk op strategische publieke plaatsen opgehangen. affiche als bovenstaande werd verspreid binnen alle diensten en gebouwen van de instellingen. 15

16 Implementatie van Stappen : aan de slag! Pro s van (baan)affiches Contra s van (baan)affiches Creëert aanwezigheid van het project Sensibiliseert en motiveert Springt duidelijk in het oog Doelgericht bereiken van een breed publiek via de intermediairen Mogelijk om te verwijzen naar bepaalde Hoge ontwerpkosten, die echter tot 0 euro herleid worden indien men de bestaande affiche(s) gebruikt! Hoge drukkosten bronnen, kanalen en verdere acties Aanbevelingen Zorg voor een opvallend en vernieuwend beeld dat nieuwsgierigheid opwekt......met to the point informatie zonder overladen te zijn Werk via bekwame organisaties die het project steunen en een goede prijs-kwaliteit aanbieden Pijler C Logo en campagnebeeld Via het vaste logo en de campagnebeelden (zie affiches) creëert stappen herkenbaarheid. Het is de bedoeling dat van zodra mensen deze zaken zien, zij zich de stappen boodschap herinneren en aangemoedigd worden tot meer beweging. Het Logo is direct beschikbaar op 16

17 Implementatie van Stappen : aan de slag! Universiteit Gent + Bedrijf X Hetzelfde logo als dat van het project stappen Gent werd bewust gekozen. Op deze manier werden de personeelsleden ook buiten het werk, nl. in het Gentse stadsbeeld, geconfronteerd en herinnerd aan het project van op het werk. Deze herinnering verhoogt dan ook de kans op slagen van het project. Men verliest bovendien geen geld aan het (laten) ontwerpen van een eigen logo! Pro s van een logo Contra s van een logo Springt duidelijk in het oog Geeft een gezicht aan het project Creëert op die manier herkenbaarheid Sensibiliseert en motiveert Hoge ontwerpkosten, die men teniet doet dankzij gebruik van het bestaande logo! Hoge drukkosten Aanbevelingen Zorg voor een opvallend en vernieuwend logo dat nieuwsgierigheid opwekt......met to the point informatie zonder overladen te zijn Werk via bekwame organisaties die het project steunen en een goede prijs-kwaliteit aanbieden Pijler D Concrete acties Universiteit Gent Personeelsbeweegnamiddagen en informatiestand Op de personeelssportnamiddag was er een infostand met alle promotiematerialen (folders, affiches,...) en een stappen-team om alle bekommernissen omtrent beweging en gezondheid, de campagne en de pedometer te verduidelijken. Er was een wandelzoektocht en de natuurwandeling georganiseerd voor het personeel waarbij men gratis een pedometer kon lenen voor deze namiddag. Aansluitend kon men deelnemen aan de tombolawedstrijd, waarbij de prijs het pedometerpakket (zie pijler F) ter waarde van 20 euro was. Op de personeelssportnamiddag werden tevens twee nieuwe acties aangekondigd: Pedometerpakketten intern te koop in de UGent Boetiek' en de interne UGent Stappen Wedstrijd. 17

18 Implementatie van Stappen : aan de slag! Stappen -wedstrijd voor het personeel Deze wedstrijd noemde Universiteit Gent waagt de sprong naar stappen per dag!. Groepjes van 4 á 5 personeelsleden uit eenzelfde departement/afdeling schreven zich in voor de wedstrijd, waarin men gedurende minimum een week streeft naar het meeste gemiddeld aantal stappen per dag. Hiervoor werden pedometers in bruikleen gegeven. Alle deelnemende groepen werden officieel gehuldigd, met de winnaars als meest actieve team van de Universiteit Gent. Bedrijf X Wekelijkse s Gedurende enkele maanden werden wekelijks wist-je-datjes en tips verspreid via . Deze kunnen teruggevonden worden in bijlage 2 (vanaf p. 27). De bedoeling van deze actie was het onder de aandacht brengen van het project, het personeel bewust maken van de nadelen van inactiviteit en de voordelen van (meer) beweging. Daarnaast werd er telkens een bewegingstip meegegeven op het einde van de mail. Indien de maand januari binnen de projectmaanden valt, dan kan er eveneens een nieuwjaarsbrief verstuurd worden (zie bijlage 3 op p. 39). Maand van de trap Vele bedrijven beschikken over liften om de verplaatsing tussen verschillende verdiepen te automatiseren. De klassieke trappen zijn echter ook voorhanden, maar worden in veel mindere mate gebruikt. Uiteraard is het nemen van de trap in de bewegingsoptiek een stuk beter en aan te raden! Daarom werd een maand lang de trap(hal) in de kijker gezet. Dit gebeurde aan de hand van affiches (zie bijalge 4 p. 40) en voetstappen naar en op de treden. Bovendien kan de traphal opgefleurd worden met bijvoorbeeld een rode loper, planten, Stapcompetitie Mensen aanzetten en motiveren om (meer) te bewegen is niet altijd evident. Het organiseren van een competitie kan hierbij een hulpmiddel zijn (zeker voor mannen). Per afdeling/verdiep/kleine groepjes van +/- 5 werknemers wordt er gestreefd naar een bepaald aantal stappen bv: aantal stappen om naar Peking te raken om deel te nemen aan de Olympische Spelen. Gedurende 1 maand zullen alle groepen dagelijks een pedometer dragen. Elke deelnemer houdt individueel zijn dagboek bij. Op het einde van de week wordt er per dag een groepsgemiddelde berekend. De dagelijkse groepsgemiddelden worden opgeteld, zodat men kan zien wie het snelst op de bestemming geraakt. 18

19 Implementatie van Stappen : aan de slag! Pijler E Mediacampagnes Een artikel plaatsen in kranten of tijdschriften is niet evident als het gaat om een project binnen een bedrijf. Er kan wel geopteerd worden om indien mogelijk, een artikel te publiceren in de bedrijfskrant of aanverwante media. Universiteit Gent: Onderstaand artikel over het stappen -project werd in de interne nieuwsbrief geplaatst. Op deze manier werd het project, via een kanaal dat heel veel personeelsleden bereikt, duidelijk geïntroduceerd. Pro s van mediagebruik Contra s van mediagebruik Bereiken van een brede en gevarieerde populatie Grote respons Kost- en tijdsefficiënt De juiste manier vinden om de pers bereiken en motiveren Aanbevelingen Werk via reeds gevestigde en bekende organen die reeds een goed contact hebben met de pers (bv. de provincie of stad, universiteiten, ) 19

20 Implementatie van Stappen : aan de slag! PROMOTIE GERICHT NAAR HET INDIVIDU Pijler F Pedometerpakketten Pedometer Deze pedometerpakketten bestaan uit een pedometer, een handleiding, en een logboek. Yamax Digiwalker SW-200 Omron Walking Style One In punt (p. 7) werd de functie van de pedometer reeds uitvoerig besproken. Daar kon u lezen dat een stappenteller of pedometer de hoeveelheid stappen telt die een persoon zet bij het uitvoeren van uiteenlopende activiteiten (wandelen, stofzuigen, winkelen, tuinieren,... ). De stuurgroep van het project mag niet zomaar elke pedometer uit het grote bestaande aanbod gebruiken of aanbevelen. Sommige pedometers zijn immers zeer onbetrouwbaar en geven een verkeerd beeld van het aantal stappen per dag, waardoor het veranderen van gedrag moeilijker/demotiverend wordt. Deze onbetrouwbaarheid van bepaalde modellen is zelfs wetenschappelijk bewezen door tests uitgevoerd aan de Universiteit Gent. Meer informatie en de verkooppunten staan vermeld op p

21 Implementatie van Stappen : aan de slag! Universiteit Gent: Gezien de goede betrouwbaarheid en gunstige kostprijs van de pedometer, werden de Yama-Digiwalker SW-200 pedometerpakketten gebruikt en gepromoot. Een eigen intern verkooppunt werd voorzien: de UGent-boetiek.. Bedrijf X Het bedrijf zorgde ervoor dat er pedometers beschikbaar waren voor alle werknemers. Dus gedurende de ganse tijd van het project konden de personeelsleden dagelijks gebruik maken van een Yamax Digiwalker. Slechte of onbetrouwbare pedometers kan u meestal zo herkennen Ze worden soms gratis aangeboden als verkoopstunts. Ze zijn soms te koop aan heel lage prijzen (aan 1 à 10 euro). Wanneer de pedometers worden getest (op en neer schudden ), komen de metingen niet overeen met het aantal keer dat werd geschud Goede of betrouwbare pedometer De Digiwalker is internationaal wetenschappelijk getest. Het type SW-200 biedt een goede prijs-kwaliteit-verhouding en is eenvoudig in gebruik. Handleiding en Stappenboekje Universiteit Gent Om de populatie op een individuele en gerichte manier te begeleiden naar een actievere levensstijl werd bij de pedometer een handleiding en een logboek toegevoegd. Deze werden opgesteld door de Universiteit Gent. Op deze manier komt men alles te weten over beweging, het project, de stappen -boodschap, en hoe het persoonlijke bewegingsniveau te verhogen. In het logboek kan men gedurende 3 maanden dagelijks het bewegingsniveau bijhouden en verhogen door het aantal stappen te registreren, persoonlijke streefdoelen te stellen en deze na te streven. Na deze 3 maanden is het mogelijk om, nadat het logboek volledig ingevuld is, via de website een extra logboek te downloaden. 21

22 Implementatie van Stappen : aan de slag! stappen -uitleenkoffers Sommigen vinden de stappenteller aanvankelijk te duur, willen eerst overtuigd worden van zijn rol en werking, of vinden het leuker om samen met anderen aan een actievere levensstijl te werken. Om deze groepen te overtuigen wordt de stappen - uitleenkoffer aangeboden worden (30 stappentellers, 30 folders, 1 affiche en een standaardbundel met registratie-fiches, een duidelijke handleiding en heel wat nuttige en leuke tips). Deze uitleenkoffers kunnen aangeboden worden door de sportdiensten en uitleendiensten van de stad. Universiteit Gent: De uitleenkoffers werden gehuurd in het kader van de personeelsbeweegnamiddagen en de interne stappen -wedstrijd (zie Pijler D Concrete Acties p.17). Pijler G Intermediairen Universiteit Gent: Bestuursleden en enkele medewerkers van de vakgroep Bewegings- en Sportwetenschappen dienden als intermediairen. Bedrijf X : De projectcoördinator werd bijgestaan door logistiek medewerkers. Pro s van werking met intermediairen Contra s van werking met intermediairen Succesvolle kanalen om een bepaalde populatie te bereiken Efficiënte en gestructureerde werking Besparing in kosten van grote mailing, Gemotiveerde samenwerking is niet gegarandeerd 22

23 Implementatie van Stappen : aan de slag! telefoons, Ervaren personen voor communicatie met de doelgroep Aanbevelingen Zoek eerst voor elke doelgroep alle mogelijk kanalen om deze te bereiken Ga op zoek naar lokale en overkoepelende organen binnen deze kanalen Zoek binnen deze overkoepelende organen de gepaste contactpersoon Informeer deze contactpersoon goed en geef concrete voorbeelden hoe het project kan opgenomen worden binnen zijn instantie Schets duidelijk alle voordelen om het project in hun organisatie op te nemen Ga tewerk via centrale organen die al over gegevens beschikken van organisaties en contactpersonen hierbinnen (LOGO s, beroepsverenigingen, ) Pijler H Website De website is één van de belangrijkste pijlers om een grote populatie te bereiken, te informeren en documenteren. Via de website kunnen mensen in contact komen met stappen, alle nieuwtjes in verband met het project nalezen en kunnen zij uitgebreide informatie krijgen over beweging en gezondheid, het project, pedometrie... Daarnaast kan men ook al het media- en promotiemateriaal (folders, artikels, ppt, ) downloaden voor eigen gebruik en promotie. Activiteiten rond stappen worden aangekondigd per provincie, en hierover wordt ook meer info gegeven. Handig zijn ook de online stappen -bewegingstips. 23

24 Implementatie van Stappen : aan de slag! NIEUW!! Er is een online registratietool rechts op de webpagina voorzien opdat personen hun eigen online-stappendagboek kunnen beheren! Dit onlinestappendagboek laat je toe om (zie volgende pagina): - dagelijks het aantal stappen die je stappenteller heeft geregistreerd bij te houden - letterlijk een beeld te krijgen van je persoonlijke vooruitgang (weekgrafiek) - ook de tijd doorgebracht in populaire activiteiten zoals fietsen en zwemmen automatisch om te rekenen naar stappen Universiteit Gent: De portaalsite van Universiteit Gent zelf werd uitgebreid met een link naar en een bijhorend artikeltje over het project. Bedrijf X : Er werd steeds een verwijzing gemaakt naar de website op folders, s, affiches, Pro s van een website Een breed publiek wordt bereikt De website is kant en klaar voor gebruik, en alle promotiemateriaal is reeds beschikbaar Contra s van een website Hoge ontwerpkosten, die echter tot 0 euro herleid worden indien men de bestaande website gebruikt! Men bereikt doelgroepen zonder internet niet Aanbevelingen Alle organisaties zouden de reeds bestaande website kunnen gebruiken Door dit gemeenschappelijk gebruik zou de kans groeien op herkenbaarheid van het project, en wordt de website een informatieplatform voor heel Vlaanderen! Pijler I Persoonlijk contact Er worden 3 manieren aangekaart om individuen van de doelgroep persoonlijk te bereiken: 24

25 Implementatie van Stappen : aan de slag! Pro s van contact via Kost- en tijdsefficiënt Contra s van contact via Lage respons Indirect (minder persoonlijk) contact Aanbevelingen Herhaaldelijk een sturen en ook op andere manieren contact opnemen. Pro s van telefonisch contact Contra s van telefonisch contact Direct (persoonlijk) contact Mogelijk om direct in te spelen op vragen, opmerkingen of onduidelijkheden Hoge respons Tijdsintensief en kostelijk Moeilijk om bepaalde bevolkingsgroepen te bereiken Aanbevelingen Enkel telefoneren naar personen van wie geen respons werd gegeven na mailing, pers en zij die op andere manieren moeilijk te bereiken zijn. Pro s van schrijvend contact Contra s van schrijvend contact Meer gericht en persoonlijker dan Lage respons Aanbevelingen Grote mailing laten uitvoeren via de binnenpost van centrale organen met betrekking tot een bepaalde doelgroep (bv. Beroepsverenigingen, ledenbestanden, clubhuizen, ) 25

26 Besluit 5. Besluit Er kan besloten worden dat er binnen de hedendaagse maatschappij heel wat nood is aan meer beweging, degelijke bewustmaking en informatie hierover en ook de promotie ervan op een duidelijke en laagdrempelige manier. Indien men het leven actiever doorbrengt op een manier die voor hem het beste haalbaar is, zijn de voordelen hiervan te merken op uiteenlopende vlakken. Niet alleen zal men zijn persoonlijk welzijn vergroten, ook zal de omgeving en de maatschappij hier de weldaden van ondervinden. Denk hierbij aan verlaging van de abstinentie, een fittere gezondheidstoestand van de werknemers, minder doktersbezoeken, Organisaties, instanties, maar ook enthousiaste particulieren kunnen hun steentje bijdragen aan de gezondheid van de populatie door hen tot meer beweging aan te zetten. Dit kan op een heel eenvoudige en concrete manier via het stappen -project. Deze grootschalige bewegingscampagne wil beweging promoten op een laagdrempelige en eenvoudige manier. Onder meer het tellen van het aantal benodigde stappen per dag met een pedometer en het integreren van eenvoudige bewegingsperiodes in de dagelijkse routines staat hier centraal. De campagne is reeds volledig uitgewerkt en wetenschappelijk getest in Gent bij wijze van pilootproject. Alle materialen (huisstijl, folders, artikels, foto s, aanbevelingen, ) zijn gratis ter beschikking via de website om op korte en lange termijn een lokaal gezondheidsbeleid op te starten. Via deze specifieke gids voor bedrijven (te vinden op de website) wil Stappen u wegwijs maken in het project, en u concreet begeleiden om stap voor stap de campagne uit te bouwen stappen, want elke stap telt! november 2007 Steunpunt Cultuur, Jeugd en Sport en Vakgroep Bewegings- en Sportwetenschappen Universiteit Gent Watersportlaan 2, 9000 Gent 26

27 Bijlagen Bijlage 1: INFORMATIEVE MAIL Beste X - werknemer, begin september vernamen jullie reeds dat het is de bedoeling is om van X een actief bedrijf te maken! Voldoende beweging vormt een belangrijk onderdeel van gezondheid. Veel mensen zijn echter onvoldoende actief. Multimedia, industrialisering, toegenomen transportmogelijkheden, zorgen ervoor dat men steeds minder moet bewegen, ook op het werk. Nochtans is voldoende lichaamsbeweging belangrijk voor zowel fysieke als mentale gezondheid! Lees zorgvuldig de folder Elke stap telt! en kom meer te weten over het opzet van dit bewegingsproject. In de loop van dit najaar zullen verschillende acties op het getouw gezet worden. Dus hou je -inbox in de gaten en STAP EEN ACTIEF LEVEN IN, vandaag nog! Sportieve groeten, Het stappen team, Persoon y coördinator en andere medewerkers 27

28 Bijlagen Bijlage 2: WEKELIJKSE WIST-JE-DATJES EN TIPS week 1 van maand 1 Wist-je-dat de top 4 van de arbeidsgebonden problemen in België de volgende zijn: - stress - rugpijn - spierpijn - algemene vermoeidheid? En ook depressie vindt men terug in deze lijst terug Belangrijk om weten: - beweging is effectief voor het omgaan met stress - beweging en NIET rust is een effectieve behandeling van rug- en spierpijn - beweging is effectief bij depressie Bewegingstip: Parkeer uw wagen in de verste ruimte op de parking van het bedrijf. Wie met het openbaar vervoer komt: stap een halte te vroeg of te laat af van de bus of tram en stap richting kantoor. Indien het mogelijk is, kom dan te voet of per fiets werken. s Ochtends en s avonds een korte wandeling kikkert je (weer) op! ELKE STAP TELT! 28

29 Bijlagen week 2 van maand 1 Wist-je-dat meer beweging in een bedrijf voordelen heeft voor werknemer & werkgever? Voordelen voor de werknemer: - minder gevoelig aan beroepsaandoeningen zoals rugklachten - beter presteren en omgaan in en met stresssituaties - meer fysieke en mentale kracht - minder vaak en minder lang ziek en afwezig - meer zelfwaardering en een beter zelfbeeld Voordelen voor de werkgever: - stijging in de productiviteit - positief effect op de arbeidstevredenheid - beter imago van het bedrijf bv in functie van rekrutering nieuwe werknemers Bewegingstip: Wandel rond terwijl u telefoneert of organiseer een wandelvergadering met collega s, bespreek zaken tijdens een korte wandeling doorheen het bedrijf of in de nabije (groene) omgeving van het bedrijf ELKE STAP TELT! 29

30 Bijlagen week 3 maand 1 Wist-je-dat het gemiddeld aantal stappen/minuut bij volgende huishoudactiviteiten overeenstemt met het aantal stappen/minuut van deze sportactiviteiten: stappen/minuut squash en inline-skaten trappen lopen stappen/minuut joggen, tennis, voetbal, zwemmen boodschappen trap opwaarts dragen stappen/minuut oefeningen in de sportclub gras afrijden stappen/minuut tafeltennis, volleybal tuinieren, vloeren schrobben Bewegingstip: Word lid van de actieve vereniging bedrijf x. Neem contact op met en neem deel aan actieve evenementen en initiatieven zoals wandelingen, fietstochten, sportactiviteiten. Het is bovendien leuk om je collega s eens buiten het bedrijf te ontmoeten Eventueel planning met komende activiteiten toevoegen! ELKE STAP TELT! 30

31 Bijlagen week 4 maand 1 Wist-je-dat Er vlakbij een park/bos/recreatiedomein/... aanwezig is, op nog geen km van X. Bewegingstip: Leg steeds makkelijke kledij en wandel- of sportschoenen in de wagen of op kantoor zodat je op elk moment de mogelijkheid hebt om te wandelen, bewegen of sporten. Bv: waarom niet na het werk nog even uitblazen en/of tot rust komen tijdens een wandeling in het recreatiedomein/park/bos/? ELKE STAP TELT! 31

32 Bijlagen week 1 maand 3 Wist-je-dat Actiever worden kan door meer te sporten. Wie minstens 3x/week intensief sport zal gezondheidsvoordelen ondervinden. Wie niet van sporten houdt, kan ook fit en gezond worden door dagelijks een half uur te bewegen aan een matige intensiteit. Wie een stappenteller gebruik kan zonder problemen de dagelijkse hoeveelheid beweging nagaan. Hieronder enkele richtlijnen: < stappen/dag = sedentair stappen/dag = weinig actief stappen/dag = redelijk actief stappen/dag = fysiek actief > stappen/dag = zéér actief Bewegingstip: Profiteer van de tussenkomst sportactiviteit die bedrijf X biedt. Elke medewerker die aan sport doet, kan rekenen op een tussenkomst ter waarde van?? /jaar. Meer informatie vind je op Zoek misschien een sportclub in de buurt van het bedrijf of langs je thuis - werk traject. ELKE STAP TELT! 32

33 Bijlagen week 2 maand 3 Wist-je-dat men per dag 200 kilocalorieën extra zou moeten verbranden via beweging, om bij te dragen aan de algemene gezondheid? Wanneer men dit aantal kilocalorieën omzet in een hoeveelheid stappen, komt men ongeveer aan 9700 stappen per dag. Afgerond, stappen per dag. Voor sommige mensen lijkt heel erg veel stappen zetten aan één stuk komt namelijk ongeveer overeen met ongeveer 7 km. Men moet deze hoeveelheid echter relativeren en het is dus niet nodig om dagelijks 7 km te gaan wandelen Via de alledaagse (bewegings)activiteiten die niet noodzakelijk bestaan uit 'stappen' (de vaat doen, de kinderen verzorgen, naar het werk gaan, ), kan men stellen dat men een aantal kilocalorieën verbruikt gelijk aan ongeveer stappen. Onderzoek van Dr. Hatano toont echter aan dat mensen die buiten de alledaagse activiteiten normaal niets anders van sport of beweging doen, per dag nog eens 200 kilocalorieën extra moeten verbruiken voor hun algemene gezondheid. Omgerekend naar stappen zullen zij dus ± stappen extra moeten zetten. Als men verder rekent, kan men stellen dat stappen ongeveer overeenkomt met een half uurtje stevig doorstappen. Dit komt dan opnieuw overeen met de gezondheidsnorm van elke dag minimum 30 minuten bewegen aan een matige intensiteit. Bewegingstip: Ga langs bij een collega in plaats van de bellen of mailen. Op die manier heb je én beweging, én een korte rustpauze waarin je lichaam zich herstelt van de langdurige statische belasting (vaak zitten). ELKE STAP TELT! 33

34 Bijlagen week 3 maand 3 Regelmatig bewegen - het risico op de ontwikkeling van hartziekten vermindert - de bloedcirculatie verbetert - het risico op een hartaanval vermindert - het cholesterolgehalte vermindert - het risico op een hoge bloeddruk vermindert en de bloeddruk verlaagt bij mensen die lijden aan hypertensie - het risico op diabetes type 2 vermindert - het risico op darmkanker vermindert - mensen helpt om een gezond lichaamsgewicht te krijgen en/of te behouden - de uithouding, kracht, lenigheid en evenwicht verhoogt - de spieren, het beendergestel en de gewrichten in goede conditie houdt - gevoelens van angst en depressie vermindert - het mentaal welbevinden verhoogt en gevoelens van stress vermindert - u meer levensenergie bezorgt Bewegingstip: Geef de print opdracht door naar de printer op een ander verdiep of haal een glas water op een ander verdiep. En uiteraard, neem daarvoor steeds de trap! ELKE STAP TELT! 34

35 Bijlagen week 4 maand 3 Wist-je-dat er verschillende argumenten zijn om de trap te nemen in plaats van de lift? - met de trap gaat het vaak sneller, zeker als je op de lift moet wachten. - Door een trap op te lopen verbruik je dubbel zoveel calorieën dan wanneer je gewoon stapt. - Mensen die regelmatig de trap nemen, hebben sterkere beenspieren en meer uithoudingsvermogen. - De trap nemen is gratis sporten, op elk ogenblik en op veel plaatsen beschikbaar, en je hebt er geen enkele uitrusting voor nodig. - De trap is milieuvriendelijk: neem je de rap in plaats van de lift of de roltrap, dan beperk je het energieverbruik en de verontreiniging verbonden aan de energieproductie. - Een trap is nooit defect. - Een trap is economisch en vergt geen ingewikkeld onderhoud door technici. Bewegingstip: Neem steeds de trap in plaats van de lift! Op het werk, in het winkelcentrum, in het station, in de luchthaven, in het ziekenhuis, ELKE STAP TELT! 35

36 Bijlagen week 1 maand 5 Wist-je-dat de mens als 2-voetig wezen heel wat bewegingsmogelijkheden heeft, maar dat meer dan de helft van de Vlamingen deze te weinig benut! Meer dan 50% van de Vlamingen beweegt niet voldoende om hiervan unieke gezondheidsvoordelen te ondervinden. Er zijn minuten in een dag. Trappen doen, winkelen, fietsen, wandelen, tuinieren, ieders omgeving zit vol met uitnodigingen tot beweging op verschillende momenten van de dag. Bewegingstip: Ga naar het toilet op een ander verdiep op het bedrijf. Als je dit meerdere malen per dag doet en steeds de trap neemt, benut jij wel je bewegingsmogelijkheden! ELKE STAP TELT! 36

37 Bijlagen week 2 maand 5 Wist-je-dat in april 2005 de campagne Stappen Gent van start ging in Gent en deelgemeenten. De interventie, gestuurd vanuit de Universiteit Gent, liep tot en met mei Tot dan werden zoveel mogelijk inspanningen geleverd om de Gentenaars de kennis te geven van stappen en hen tot beweging aan te zetten. EVOLUTIE GEMIDDELD AANTAL STAPPEN/DAG TOTALE GROEP Gemiddeld aantal stappen/dag Gent Controlestad De totale groep Gentenaars zet na 1 jaar campagne gemiddeld 860 stappen/dag meer, waardoor het gemiddelde in 2006 boven de stappen/dag komt te liggen. Dit geldt zowel voor Gentse mannen als vrouwen. Bewegingstip: Neem een actieve (wandel)pauze of organiseer onder collega s een heuse wandellunch. Je hebt beweging én geniet van de eerste zonnestralen. ELKE STAP TELT! 37

38 Bijlagen week 3 maand 5 Wist-je-dat de Stappen - campagne te Gent ook een invloed had op de tijd dat men zittend doorbracht. Dus naast een stijging in de hoeveelheid fysieke activiteit, bracht het project ook een daling teweeg in de tijd dat men zittend doorbracht. In Gent daalde de totale gemiddelde dagelijkse zittijd met 0,2 uur, terwijl die in de controlestad steeg met 0,3 uur. Geen spectaculaire cijfers, maar elk beetje helpt, elke stap telt! Bewegingstips: Deponeer vuilnis in de vuilnisbak die het verste van jouw bureau staat, of in deze op een ander verdiep. En neem daarbij steeds de trap! ELKE STAP TELT! 38

39 Bijlagen week 4 maand 5 Wist-je-dat Aantal werknemers dat een pedometer kocht/leende/ Bewegingstips: Zie beweging als een kans, en niet als een last! Buig, strek, beweeg en draag telkens je daartoe de kans krijgt. Laat de auto zoveel mogelijk staan. Speel actief mee met de (klein)kinderen of huisdieren. Doe geregeld een (familie)uitstap te voet of met de fiets. Doe het huishouden op dansbare muziek ELKE STAP TELT! 39

40 Bijlagen Bijlage 3: NIEUWJAARSBRIEF Hallo, hier zijn we weer met veelbelovende wensen deze keer. Want het nieuwe jaar is weer daar. Onze wens voor elke mens, is meer beweging en fysieke activiteit voor een betere gezondheid stappen elke dag: zet ze met de glimlach! Meer bewegen is het doel, dit zorgt immers voor een goed gevoel. Minder stress en meer kracht is het voornemen voor Probeer vanaf vandaag, heel gestaag actiever te zijn dan wordt het jaar vast reuzefijn Een stapje hier, een stapje daar op naar het nieuwe jaar! 40

41 Bijlagen Bijlage 4: AFFICHES MAAND VAN DE TRAP 41

42 Bijlagen Bijlage 5: STAPSGEWIJS NAAR EEN BEWEGINGSBELEID OP HET WERK Auteurs: Corneel Vandelanotte, Els Wouters (2006) Als werknemers voldoende bewegen tijdens en buiten de werkuren levert dat voordelen op, zowel voor henzelf als voor het bedrijf. Bewegingsprogramma's die onderdeel zijn van het bedrijfsbeleid kunnen zowel de productiviteit als de arbeidstevredenheid mee verbeteren en dragen bij tot een positief bedrijfsimago. Een bewegingsbeleid omvat drie componenten: acties om te informeren en te sensibiliseren, beleidsrichtlijnen die voldoende beweging ondersteunen en activiteiten die het bewegingsaanbod verhogen. In deze publicatie vinden alle bedrijven en organisaties, ongeacht hun grootte, sector, cultuur of arbeidssysteem, handvatten om in zeven stappen een bewegingsbeleid te ontwikkelen, in te voeren, te evalueren en op te volgen. Bij elke stap horen bijlagen: kanten-klare instrumenten zoals vragenlijsten, vergaderagenda's, checklisten,... Dit boek verschijnt in de reeks Gezondheidsbevordering op het werk. Meer en meer bedrijven en organisaties zijn er zich van bewust dat de gezondheid en het welzijn van hun personeel een grote weerslag heeft op de werking van hun bedrijf of organisatie. Met deze reeks publicaties willen de initiatiefnemers, het Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie, de Stichting tegen Kanker en Prevent, geschikt materiaal aanbieden om de gezondheid van de werknemers te ondersteunen en bevorderen. Daarbij wordt naast het fysische aspect ook ruimschoots aandacht geschonken aan het mentaal en sociaal welbevinden. Deze publicaties zijn bedoeld voor zowel directies als HRmanagers, interne diensten voor preventie en bescherming op het werk, arbeidsgeneesheren, vakbondsafgevaardigden,... en ook voor externe diensten voor preventie, welzijns- en gezondheidsorganisaties. 42