Economie en Arbeidsmarkt
|
|
- Leo van Wijk
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Economie en Arbeidsmarkt 1
2
3 3 Programma Economie en Arbeidsmarkt: werken aan een krachtiger, weerbaarder en duurzamere economie Investeren in het talent van elke Rotterdammer en het stimuleren van economische groei van Rotterdam zijn belangrijke speerpunten uit het Collegewerkprogramma Werken aan talent en ondernemen. Om de economie krachtiger, weerbaarder en duurzamer te maken hebben we samen met stedelijke partners een duidelijke agenda opgesteld. Aanvullend hierop hieraan hebben we een programma ontwikkeld waarmee we de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt vormgeven. Het resultaat heeft u nu in handen: het programma Economie en Arbeidsmarkt. Hoe ontwikkelt de Rotterdamse economie zich, hoe kunnen we sterktes behouden en uitbouwen, en wat doen we om zwaktes te ondervangen? Hoe kunnen we inspelen op trends in de economie? Op de vele baanopeningen die als gevolg van de vergrijzing ontstaan? En wat is de rol van de gemeente hierbij? Dit en de maatregelen die daarvoor nodig zijn, worden de komende pagina s uitgewerkt. Het beleid richt zich op drie thema s: - Sterkere economische structuur - Aantrekkelijker vestigingsklimaat - Match tussen vraag en aanbod van arbeid Een deel van de plannen en inzet sluit aan op het in de vorige collegeperiode gevoerde (sociaal-) economische beleid. Maar er zijn belangrijke nieuwe accenten zoals op het gebied van acquisitie, (sociale) innovatie, regionale samenwerking, duurzaamheid en het versterken van het accountmanagement. Tevens worden verbanden gelegd tussen participatie, onderwijs en economie. We bundelen onze inzet omdat het voorhanden hebben van voldoende en gekwalificeerde werknemers immers essentieel is voor economische ontwikkeling. Het krachtiger, weerbaarder en duurzamer maken van onze economie is een opgave én een belang voor de hele stad en regio. Rotterdam heeft van oudsher het imago van een echte ondernemers- en werkstad en vanuit deze kracht is dit programma Economie en Arbeidsmarkt opgesteld. Als College van Burgemeester en Wethouders zijn we trots op het behaalde resultaat. Graag gaan wij samen met alle betrokken stedelijke partners aan het werk. Op zijn Rotterdams. College van Burgemeester en Wethouders
4 1 Economie Krachtiger, weerbaarder en duurzamer
5 2
6 4 Economie Krachtiger, weerbaarder en duurzamer
7 Inhoudsopgave Inleiding 7 1. De opgave De economische situatie Een krachtige, weerbare en duurzame economie Doelen Werkwijze Sterkere economische structuur Sterke clusters Havengerelateerd cluster Medisch en zorg Stedelijke sectoren Kennisintensieve zakelijke dienstverlening Creatieve bedrijvigheid Consumentendiensten Innovatie en duurzaamheid Een innovatief klimaat Digitale technologie als vestigingsvoorwaarde De economische potentie van duurzaamheid De regionale dimensie Concurrerende vestigingsvoorwaarden Ruimtelijke vestigingsklimaat Gebieden Werklocaties Bevorderen van het ondernemerschap Dienstverlening aan ondernemers Reductie administratieve lasten en aanpak irritatie top Stimuleren ondernemerschap Aantrekkelijke stad De regionale dimensie Versterken accountmanagement en acquisitie Accountmanagement Acquisitie De regionale dimensie 41
8 5. Voorwaarden voor succes Draagvlak en krachtenbundeling Sturen op resultaat Versterken van kennis en begrip van de economie Economie richtinggevend in concern Samenhang met de ander collegeprogramma s Focus op de regio Organisatie en Financiën Organisatorische aspecten Middelen Communicatie 50 Bijlage: Doel Inspanningen Netwerk 51
9 7 Inleiding Hoe ontwikkelt de economie zich, hoe kunnen we sterktes behouden en uitbouwen en wat doen we om zwaktes te ondervangen? Hoe kunnen we inspelen op trends in de economie? Dit en de maatregelen die daarvoor nodig zijn, worden in dit programma uitgewerkt. Met deze maatregelen wil het college een van haar belangrijkste doelen bereiken, namelijk dat de economie er over vier jaar beter voor staat of, zoals in het collegewerkprogramma staat, de economie krachtiger, weerbaarder en duurzamer is. Een deel van de inzet sluit aan op het in de vorige collegeperiode gevoerde economische beleid, maar er zijn belangrijke nieuwe accenten, zoals op het gebied van innovatie en duurzaamheid en het versterken van het accountmanagement. Bij de samenstelling van het programma zijn instellingen, organisaties en het bedrijfsleven betrokken in beleidsateliers, themabijeenkomsten en een schriftelijke consultatieronde. De consultaties hebben bruikbare en welkome suggesties voor het programma opgeleverd en bieden duidelijke aanknopingspunten voor samenwerking. De opbouw van het programma is als volgt. Hoofdstuk 1 behandelt de opgave. In hoofdstuk 2 (economische structuur) wordt beschreven hoe we onze sterke clusters en sectoren kunnen versterken en de economie innovatiever en duurzamer kunnen maken. Hoofdstuk 3 beschrijft de hierbij horende vestigingsvoorwaarden en in hoofdstuk 4 komen accountmanagement en acquisitie aan de orde. Hoofdstuk 5 benoemt voorwaarden voor succes.
10 8
11 9 Hoofdstuk 1 De opgave 1.1 De economische situatie De stedelijke economie draait goed door, met zelfs weer een lichte stijging van de werkgelegenheid. In de zorgsector ontstonden de meeste banen. De economie in het Rijnmondgebied kromp in 2009 met 3,3%, maar de werkgelegenheid is redelijk overeind gebleven. Onderdelen die het zwaar hadden, zoals haven en transport, herstellen zich weer. Het aantal starters in de eerste twee kwartalen van 2010 is 12% hoger dan in dezelfde kwartalen van 2009 en De grootste toename van het aantal vestigingen van nieuwe bedrijven was in de zakelijke dienstverlening. Weliswaar stijgt de werkloosheid, maar de langdurige werkloosheid neemt af: werklozen zijn sneller aan een baan te helpen. Er is een stijgende arbeidsparticipatie, met name van laagopgeleiden 1. De crisis heeft de economische verhoudingen flink opgeschud. Alle economische actoren moeten zich daar dan ook op instellen. Het college wil de crisis zo snel mogelijk achter zich laten. Doel is dat de economie er over vier jaar beter voorstaat. 1.2 Een krachtige, weerbare en duurzame economie Volgens het collegewerkprogramma wil het college de Rotterdamse economie krachtiger, weerbaarder en duurzamer maken. Maar wat betekent dit? De Rotterdamse economie wordt gekenmerkt door drie samenhangende economische systemen: 1. De internationale mainport Rotterdam, gebaseerd op productie en logistiek. 2. Het grootstedelijke systeem met (internationale) hoofdkantoren, zakelijke diensten en kennisinstellingen, deels gerelateerd aan de mainport. 3. De omvangrijke stedelijke economie, die bestaat uit diverse vormen van stedelijke consumentendiensten aan bewoners en bezoekers. De drie systemen zijn onderling via allerlei bedrijfs- en netwerkrelaties nauw verweven. Over het algemeen geldt dat bedrijven die (inter-)nationaal opereren, en hun goederen en diensten vooral buiten de regio afzetten, inkomengenererend zijn voor de regio. Dit terwijl bedrijven die hun goederen en diensten vooral afzetten binnen de eigen regio, primair draaien op bestedingen door bewoners en bedrijven uit dat gebied. Dat gaat in het bijzonder op voor de consumentensector. Een krachtige en weerbare economie kent een evenwichtige mix van deze drie systemen en type bedrijven. 1. Economische Verkenning Rotterdam 2011.
12 10
13 11 De internationaal georiënteerde bedrijvigheid staat in het teken van: de havengerelateerde industrie en dienstverlening (transport en logistiek, energie, procesindustrie en maritieme zakelijke dienstverlening) en de kennisintensieve zakelijke dienstverlening (kennisdiensten). Meer op de regio en de stad georiënteerd zijn de clusters medisch en zorg en de sectoren detailhandel, horeca, cultuur (consumentendiensten) en de creatieve bedrijvigheid. Deze sterke sectoren samen dragen de regionale economie en arbeidsmarkt: daar zit onze kracht. Die kracht moet worden vastgehouden om de economie (weer) sterker te maken en te groeien. Wat is een krachtige, weerbare en duurzame economie? In een krachtige en weerbare economie is er een hecht stedelijke en regionaal netwerk van bedrijven dat verbonden is met de sterke internationale sectoren en voorziet in de wensen van de bewoners en de bezoekers van de stad. Deze economie wordt gekenmerkt door permanente vernieuwing, zowel door startende en groeiende bedrijven en vestiging van kwalitatief interessante bedrijven als door de continue verbetering van de kwaliteit van arbeid, ondermeer door de voortdurende verbetering van scholing van de bevolking. Bewoners, werknemers en ondernemers dagen elkaar uit succesvol te zijn, zij kunnen zich verbeteren en hun talent ontwikkelen en voelen zich verantwoordelijk voor hun werken leefomgeving. In deze economie bestaat voldoende vraag en dynamiek in de hele arbeidskolom, waardoor iedereen die wil participeren een plaats kan vinden. Voor de inhoudelijke onderbouwing van dit document is gebruik gemaakt van de Economische Verkenning Rotterdam 2011, een aantal onderzoeken: w.o. Deloitte (Internationale markt- en sectoranalyse Rotterdamse regio), Wouter Jacobs (World Port City Networks), Roland Berger (Op weg naar nieuwe Economische agenda Zuidvleugel), Frans Nauta (Herijking innovatiebeleid Rotterdam), Intelligence Group (Het behoud van Rotterdamse studenten), Arbeidsmarktprognoses 2010 (Bureau Louter) en de Economic Review hoger onderwijs (OECD), de uitkomsten van de consultatierondes en een aantal expertbijeenkomsten.
14 12 Wat zijn de belangrijkste sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen? Sterk - De havengerelateerde sectoren en het medisch- en zorgcluster. - Uitstekende internationale bereikbaarheid. - Goed ontwikkelde kennisinfrastructuur. - Groot aanbod aan hoog opgeleide arbeidskrachten. Zwak - Relatief minder sterk in kennisintensieve stedelijke sectoren. - De economie vernieuwt zich onvoldoende, groei werkgelegenheid blijft achter. - Het innovatief vermogen van het bedrijfsleven is ondergemiddeld, m.u.v. de zakelijke dienstverlening. - Het op leidings niveau van de beroepsbevolking is gemiddeld genomen relatief laag. Kansen - De kansen in de sfeer van energie, klimaat en water in mainport, havencluster en de stad. - De sterke medisch en zorgsector in relatie tot de demografische trends. - Grote gebiedsontwikkelingen en programma s (Binnenstad, Stadshavens en Zuid) bieden kansen om in te spelen op de vestigingswensen van de sterke sectoren. - De Rotterdamse ondernemende cultuur. Bedreigingen - Regionale versnippering. - Teruglopende collectieve middelen (ook bij grote bedrijven). De economische sectoren blijven sterk door zich te vernieuwen, te innoveren en in te spelen op de kansen, bijvoorbeeld op het gebied van duurzaamheid. Duurzaamheid vertaalt zich zowel in de haven (biobased-economy), in Stadshavens (watertechnologie) en in de stad (bouw en architectuur). Hun bijdrage aan de stad is blijvend, doordat ze goed aarden in een gebied of stadsdeel, door toeleverings- en uitbestedingrelaties of omdat ze zonder veel moeite personeel vinden. Daarmee is een aantal randvoorwaarden voor kracht, weerbaarheid en duurzaamheid gegeven: een sterk innovatief klimaat, goede fysieke vestigingscondities met ruimte voor ondernemerschap, een goede internationale bereikbaarheid, een goed opgeleide beroepsbevolking en een aantrekkelijke leefomgeving (gezond, groen, voorzieningen). Om beter voelbaar te maken hoe het er met de economie voorstaat, gaan we gebruik maken van de economische index (zie pagina 42).
15 Doelen Als het erom gaat de economie de komende vier jaar sterker te maken, zijn er voor stad en regio drie doelen: 1. De economische structuur versterken. 2. Concurrerende vestigingsvoorwaarden bieden. 3. Voldoen aan de vraag naar arbeid in de economie. De economische structuur versterken De concurrentiekracht van de sterke clusters moet sterker worden, de clusters moeten zo veel mogelijk spin-off opleveren en verankerd zijn in stad en regio. De innovatiekracht van de economie moet groter worden. Concurrerende vestigingsvoorwaarden bieden Stad en regio moeten concurrerend zijn als vestigingsplaats. De beschikbaarheid van bedrijfsruimte, de dienstverlening aan het bedrijfsleven, de kwaliteit van de regelgeving, de bereikbaarheid en de kwaliteit van de stad als woon- en leefstad spelen hierbij mee. Voldoen aan de vraag naar arbeid in de economie Rotterdam heeft naar verhouding veel lager opgeleiden en relatief minder midden- en hoog opgeleiden. Het in balans brengen van de kwaliteit van vraag en aanbod is een belangrijke opgave, waarbij het ook gaat om het vergroten van vitaliteit van de beroepsbevolking. Invalshoeken zijn in- en doorstroming, het ontwikkelen van de werkgelegenheid op middenen hoog niveau, het aanbieden van carrièrelijnen en het stimuleren van werkenden om verder te leren. Deze opgave is zo urgent dat deze in het speciaal daarop gerichte programma Arbeidsmarktontwikkeling wordt opgepakt. Aan de kernopgaven zijn prioriteiten verbonden. Het realiseren ervan heeft voorrang, desnoods ten koste van andere onderwerpen. De prioriteiten worden ter plaatse in aparte tekstkaders vermeld. Samen met de partners gaan we ze zo SMART mogelijk definiëren zodat ze als sturingskader voor het programma kunnen dienen. 1.4 Werkwijze De maatregelen vragen goed op elkaar afgestemde inspanningen van gemeente en stedelijke en regionale partners. Met deze partners wil het college de samenwerking aangaan. Het college wil samen met de partners investeren in de onderbouwing van kennis en begrip van de economie, waardoor de maatregelen doelgerichter en effectiever kunnen worden. Het wil ook met de partners nadenken over de koers op langere termijn. En het wil waar mogelijk samen de uitvoering van de benodigde maatregelen ter hand nemen. In het programma is aangegeven hoe het college die samenwerking wil organiseren. Dit betreft ook de samenwerking met regionale partners.
16 14
17 15 Hoofdstuk 2 Sterkere economische structuur In de economische theorie wordt onder het begrip economische structuur verstaan: Het geheel van factoren die het productief vermogen van de economie bepalen. Het gaat om het soort bedrijven dat in stad en regio gevestigd is, in welke sectoren deze actief zijn, in welke levensfase ze verkeren, hoe concurrerend en innovatief ze zijn binnen hun markt en welke omvang ze hebben. Ook hoort de kwaliteit en beschikbaarheid van de productiemiddelen erbij, waaronder arbeid. Er is geen one size fits all definitie. Elke stad en regio heeft haar eigen unieke kenmerken, die met elkaar bepalen hoe sterk de economische structuur is. Het gaat om een gebalanceerde mix van grote en kleine bedrijven, internationaal opererende ondernemingen en bedrijven die de lokale markt bedienen, starters, groeiers en volwassen bedrijven, zittende bedrijven en nieuwe vestigingen van buiten. Behalve de sectorstructuur zijn grootte, de dynamiek van bedrijven (starters, uitbreidingsinvesteringen) en het innovatief vermogen belangrijke onderdelen van die mix. Prioriteit Sterke clusters De concurrentiepositie van de sterke clusters wordt sterker 2 De Rotterdamse economische structuur wordt sterk gekenmerkt door en bepaald door het havengerelateerde cluster en het cluster medisch en zorg. Deze clusters zijn belangrijk voor het behoud en de groei van de werkgelegenheid en bedrijvigheid, nu en in de toekomst. Hoe sterker de concurrentiepositie van deze clusters; des te groter het groeivermogen van de economie 3. De beleidsinzet is de concurrentiepositie van deze clusters te versterken, door zo gunstig mogelijk randvoorwaarden aan te bieden en door gerichte inzet van de instrumenten van het economisch beleid. Naast deze clusters onderscheiden we enkele stedelijke sectoren. Dit zijn sectoren die belangrijk zijn voor werkgelegenheid en een betekenisvolle bijdrage leveren aan het stedelijke woon en leefklimaat, namelijk de zakelijke dienstverlening, de creatieve bedrijvigheid en de consumentendiensten. De inzet voor deze sectoren is primair randvoorwaardenscheppend. 2. Afgemeten aan het marktaandeel van de clusters. 3. Bronnen: onder andere OECD review, onderzoek Roland Berger, Randstad 2040 (in lijn met de Rotterdamse Economische Visie).
18 Sterke clusters Havengerelateerd cluster Het haven- en industriecomplex is belangrijk voor de nationale en regionale economie en ook voor de stad en de Rotterdamse bevolking. De grote investeringen en logistieke stromen die ermee gemoeid zijn, zorgen ervoor dat (de regio) Rotterdam een vestigingsplaats wordt voor haven gerelateerde dienstverlening in de sfeer van maritiem recht, verzekeringen, kennisdiensten, financiering en merchant banking. Het havengerelateerd cluster omvat twee deelsectoren die hieronder worden beschreven. Tabel 1 Kansen voor havengerelateerd cluster Bron: Deloitte, Jacobs (EUR), Ecorys, Louter en Roland Berger. haven- en industrie complex (hic) kwalitatieve bijdrage Verdere groei van HIC vertalen naar afgeleide groei in de stedelijke economie (zie onderstaande sectoren) kwantitatieve bijdrage Omvang arbeidsmarkt (2010): (Rotterdam). Verwacht aantal baanopeningen voor HIC in regio groot Rijnmond. Toegevoegde waarde: 13,5 mln. havengerelateerde zakelijke dienst verlening Kennisintensieve sector op raakvlak zakelijke dienstverlening en haven. Internationale niche en bijdrage Rotterdam Smart Port. Kennisdiensten bieden ook banen aan lageropgeleiden. Omvang arbeidsmarkt (2010): Verwachte groei 2% / in unieke internationale nichemarkt. Verwachte groei toegevoegde waarde: 3 tot 4 miljoen (2 2,5%) Toegevoegde waarde: 159 mln. Het cluster maakt de komende decennia een transitie door. Traditionele sectoren zoals transport en logistiek, chemie en energie ontwikkelen en vernieuwen zich volop. Dat gebeurt op allerlei manieren: door efficiencyverhogende en kostenbesparende maatregelen, door waarde toe te voegen aan bestaande producten en processen en door nieuwe groeimarkten aan te boren. Een voor haven en stad strategisch toekomstperspectief is te vinden in kansen en trends op het gebied van water- en deltatechnologie, de biobased economy en duurzaam en energiezuinig bouwen. De vernieuwing binnen de havengerelateerde sectoren kenmerkt zich door de opstap naar nieuwe economische activiteiten. Een deel van de bedrijvigheid die hieruit voortvloeit, is kennisintensief en kantoorhoudend. Het gaat om activiteiten in de sectoren zelf, maar ook in toeleverende havengerelateerde dienstverlening. Deze bedrijven vragen om een vestigingsmilieu dat goed aansluit op de kwaliteiten die de grootstedelijke agglomeratie Rotterdam biedt: Goede bereikbaarheid en verbindingen. Voldoende aanbod van centrumstedelijke, goed bereikbare werklocaties en aantrekkelijke woonlocaties. De nabijheid van kennisinstellingen, zakelijke en overige dienstverleners (financieel, commercieel, facilitair, cultureel, detailhandel) en een groot aanbod van hoogopgeleiden.
19 17 Wat willen we bereiken? - Sterke concurrentiepositie van het cluster. - Grotere synergie tussen haven en stad en sterke havengerelateerde economie. De groei van de haven wordt vertaald naar afgeleide groei in deelsectoren in de stedelijke en regionale economie, namelijk transport en logistiek, metaal, procesindustrie, energie en de maritieme (zakelijke) dienstverlening. Inspanningen en activiteiten van gemeente en van gemeente en samenwerkingspartners - Aanbieden van passende vestigingsvoorwaarden in programma s en in de gebiedsgerichte aanpak. Samen met regionale partners (Havenbedrijf Rotterdam en bedrijfsleven) zetten we in op de kansen in de haven die resulteren in kansrijke uitvoeringsprojecten in vooral stadhavens en de binnenstad. - Bouwen aan een sterke triple helix in verband met Clean tech Delta. - De uitvoering van vijf strategische regionale samenwerkingsprojecten (Deltri, Strategische Agenda Zuidvleugel, Regionale herstructureringsopgave bedrijfsterreinen, Programma Regionale Knooppunten van de Stadsregio). Deze opgaven hebben hun zwaartepunt binnen het haven- en industriecomplex, maar hebben ook invloed op andere sectoren en delen van de stad. - Met bedrijven en het Havenbedrijf werken aan een attractieve arbeidsmarkt, opleidingenstructuur; (door)ontwikkelen van Smart Port. - In de evaluatie van het Uitvoeringsprogramma Haven wordt gekeken of het programma Carrière in de haven wordt voortgezet of misschien wordt verweven in een andere (bredere) aanpak. - Acquisitie en accountmanagement top Medisch en zorg De gezondheidszorg krijgt veel aandacht in de regio Rotterdam. Het gezond zijn, houden en krijgen van de bewoners is van groot belang. Bovendien levert het banen op. De medische en zorgbedrijven vormen samen (qua werkgelegenheid) de grootste stedelijke economische sector met banen (2010). De sector biedt banen voor starters, stimuleert de doorstroom van lager opgeleiden en bindt hogeropgeleiden aan stad. De zorgsector levert een hoop bedrijvigheid op, zoals de innovatie van zorgverlening en zorgondersteuning (door technologische ontwikkelingen). De sector biedt groeikansen in zorginnovatie: 25% van de MKB- innovaties komt uit de gezondheidszorg. Het medisch cluster, gekoppeld aan het Erasmus Medisch Centrum, en in Medical Delta-verband met de Technische Universiteit Delft en de Universiteit Leiden, is klein maar kansrijk, innovatief en genereert hoogwaardige werkgelegenheid.
20 18 Tabel 2 Kansen voor medisch en zorg Bron: Deloitte, Louter en Roland Berger. medisch en zorg kwalitatieve bijdrage Zorg- en welzijn sector met werkgelegenheid op alle beroepsniveaus, biedt kansen voor startbaan en doorstroom. Klein en kansrijk zijn biomedische R&D en nieuwe bedrijvigheid in zorginnovatie. kwantitatieve bijdrage Omvang arbeidsmarkt (2010): Verwachte groei banen tot 2015 (3% p.j ) ) en medisch en zorg grootste banenmotor Omzet (2009) 2,5 mrd Wat willen we bereiken? - Sterke concurrentiepositie van het cluster. Inspanningen en activiteiten - Voorzetting van het programma Economische Ontwikkeling Medisch en Zorg Rotterdam, waarin door gemeente en partners zoals Erasmus Merdisch Centrum, Maasstad Ziekenhuis wordt gewerkt aan gebiedsontwikkeling, kennisvalorisatie (biomedical fund, incubator), zelfredzaamheid (E-health, domotica) en arbeidsmarkt. - Bouwen aan een sterke triple helix (samenwerking tussen overheid, kennisinstellingen en bedrijfsleven) en Rotterdamse propositie rond kansrijke biomedische R&D, E-health & domotica en Zorginnovatie. - Creëren van concurrerende vestigingsvoorwaarden via de gebiedsgerichte aanpak (m.n. Binnenstad en Zuid en het programma werklocaties). - Vergroten beschikbaarheid personeel (in het programma Arbeidsmarktontwikkeling). - Accountmanagement instellingen en acquisitie; vergroten internationale zichtbaarheid en ondersteunen branding op excellente deeldomeinen. 2.2 Stedelijke sectoren Kennisintensieve zakelijke dienstverlening De kennisdienstverlening is onderdeel van de zakelijke dienstverlening, met als deelsectoren juridische en financiële dienstverlening, accountancydiensten en adviesbureaus 4. Unieke internationaal onderscheidende niches voor Rotterdam zijn de havengerelateerde zakelijke dienstverlening en de architectuursector. Deze hoogwaardige sector is belangrijk voor het aantrekken en vasthouden van kenniswerkers. De sector stelt hoge eisen aan het vestigingsklimaat. In de kennisintensieve zakelijke dienstverlening verwachten we tot extra banen (Louter 2010, prognose ). 4. De activiteiten in schoonmaak, beveiliging en catering zijn onderdeel van de zakelijke dienstverlening, maar behoren niet tot de kennisintensieve zakelijke dienstverlening.
21 19 Tabel 3 Kansen voor kennisintensieve zakelijke dienstverlening Bron: Deloitte, Louter en Roland Berger. kennisdiensten kwalitatieve bijdrage 41% van de zakelijke dienstverlening ( banen) is hoogwaardige arbeid. kwantitatieve bijdrage Omvang arbeidsmarkt (2010): Waarvan hoogwaardige banen Verwachte groei voor zakelijke dienstverlening: banen tot 2015 (1,1% p.j.) en voor hoogwaardige banen tot 2015 (0,9%) Wat willen we bereiken? - Sterke concurrentiepositie van de sector. Inspanningen en activiteiten - Creëren van gunstige vestigingsvoorwaarden door gebiedsgerichte aanpak (o.a. Binnenstad, Stadshavens, werklocaties). - Aanbieden van up to date ICT infrastructuur (Glazen Maas, ook relevant voor andere sectoren). - Vergroten beschikbaarheid personeel (in het programma Arbeidsmarktontwikkeling). - Inzet van acquisitie en accountmanagement (top 100 en accountmanagement instellingen) Creatieve bedrijvigheid De creatieve bedrijven zijn aantrekkelijke werkplekken voor hoger opgeleiden. Creatieve bedrijvigheid en creatieve professionals zijn goed voor het imago van de stad en maken van Rotterdam een aantrekkelijke vestigingsstad. Beleving, identiteit en lifestyle spelen daarbij een grote rol. Tabel 4 Kansen voor creatieve bedrijvigheid creatieve bedrijvigheid kwalitatieve bijdrage Draagt bij aan het innovatievermogen van andere sectoren, zowel bedrijfsmatig als maatschappelijk. Draagt bij aan een stedelijk aantrekkelijk vestigings klimaat en de kwaliteit van gebiedsontwikkelingen. kwantitatieve bijdrage Omvang arbeidsmarkt (2010): Verwachte groei: Het cluster blijft de komende jaren stabiel. Hierbinnen vindt enige verschuiving plaats. Wat willen we bereiken? - De creatieve industrie moet zoveel mogelijk bijdragen aan gebiedstransformatie en gebiedsverbetering, talentontwikkeling, de innovatie in andere bedrijfstakken en op andere maatschappelijke terreinen.
22 20 Inspanningen en activiteiten - Creeren van gunstige vestigingsvoorwaarden. - Stimuleren van ondernemerschap onder de creatieve beroepsgroepen. - Op peil houden van het aantal creatieve werkplaatsen. Dit gebeurt door vastgoedeigenaars te stimuleren vastgoed (tijdelijk) beschikbaar te stellen voor creatieve bedrijvigheid Consumentendiensten Hieronder vallen horeca, detailhandel en de vrijetijdseconomie. De sector staat garant voor veel banen, biedt (lager)opgeleiden de kans om door te groeien en zorgt voor bestedingen in de stad. De vrijetijdseconomie is (met de creatieve bedrijvigheid) belangrijk voor de beeldvorming van Rotterdam als aantrekkelijke en levendige stad. De sector consumentendiensten is voor ca. 80% afhankelijk van de lokale markt. De groei is afhankelijk van consumentenbestedingen. Om die groei te bereiken, is diversiteit en onderscheidendheid van het aanbod belangrijk. Tabel 5 Kansen voor consumentendiensten Louter. consumentendiensten kwalitatieve bijdrage Draagt bij aan kwalitatief woon- en leefklimaat en imago stad Veel werk op MBO-niveau (doorgroei). kwantitatieve bijdrage Omvang arbeidsmarkt (2010): Verwachte groei banen tot 2015 (1,3%) 22% van de bestedingen afkomstig mensen buiten de stad. Wat willen we bereiken? - Sterke concurrentiepositie van de sector. Inspanningen en activiteiten - Creëren van gunstige vestigingsvoorwaarden door gebiedsgerichte aanpak (o.a. Binnenstad). - Aantrekken van bezoekers, bedrijven en bewoners van buiten Rotterdam. - Citymarketing en de inzet van evenementen.
23 21 2 figuur 1 Kansrijke clusters en stedelijke sectoren Bron: Stadsontwikkeling. OBE Economie. boven gemiddeld a.p. HIC (Rotterdam) a.p. maritieme zak. dienstverlening a.p. medisch concurentiepositie a.p. zorg a.p. kennisdiensten a.p. consumentendiensten a.p. creatieve bedrijvigheid beneden gemiddeld laag kennis intensiteit hoog aantal arbeidsplaatsen: <10.000, > <40.000, > groei aantal arbeidsplaatsen (a.p.): boven gemiddeld, geen groei 2.3 Innovatie en duurzaamheid Een innovatief klimaat Innovatie is een belangrijke bron van welvaartsgroei en maakt de stad en regio economisch weerbaarder. Steden die kennisintensief zijn, blijken minder gevoelig voor conjunctuurschokken. Innovatieve kracht is nodig voor een sterke economische structuur. In een goed werkend innovatiesysteem wordt (nieuwe) kennis gegenereerd en uitgewisseld. Vervolgens benutten bedrijven dit voor de ontwikkeling van nieuwe diensten en producten. De gemeente ondersteunt al langer initiatieven en projecten om innovatie te bevorderen. Ze zijn gericht op de basisvoorwaarden voor innovatie: Onderwijs en talentontwikkeling. Een aantrekkelijk woon- en leefklimaat voor kenniswerkers. Het creëren van hoogwaardige werkgelegenheid. Een krachtige ICT-sector.
24 22 Desondanks blijft de innovatiegraad van Rotterdamse (industrie)bedrijven -met uitzondering van de zakelijke dienstverlening- achter bij het landelijk gemiddelde. Op meerdere fronten is verbetering mogelijk. Kansen liggen er als het gaat om (de voorwaarden voor) een goed werkend innovatiesysteem 5. Ontwikkelingen zoals het Nieuwe Werken en de opkomst van de sociale media kunnen als draagolf dienen. Een belangrijke sleutel voor verbetering is te vinden in het veel beter afstemmen en samenwerken tussen bedrijfsleven, overheid en gemeente t.a.v. koers, prioriteiten en inzet van middelen. Innovatie is veel meer dan kennis en R&D. Of kennisontwikkeling daadwerkelijk tot bestendig economisch effect leidt voor bedrijf en regio, hangt in sterke mate af van ondermeer de: Kwaliteit van het ondernemerschap. Flexibiliteit en competenties van het personeel. Kwaliteit van het bedrijvennetwerk. Verbinding tussen kennisinstellingen en bedrijfsleven. Feitelijke voorwaarde voor economisch effect is innovatie in brede zin. Het effect wordt vergroot door sociale innovatie: het ontwikkelen van nieuwe managementvaardigheden (dynamisch managen), het hanteren van innovatieve organisatieprincipes (flexibel organiseren) en het realiseren van hoogwaardige arbeidsvormen (slimmer werken en talentontplooiing). Het doel: de productiviteit verbeteren en een vernieuwing in de arbeidsorganisatie en arbeidsrelatie. Dit leidt tot verbeterde prestaties van de organisatie en de ontplooiing van talenten. In het programma, de Innovatieagenda en het programma Arbeidsmarkt ontwikkeling wordt deze brede basis gekozen. Wat willen we bereiken? - De achterstand van de innovatiegraad ten opzichte van het landelijk gemiddelde wordt verkleind, of wordt zelfs hoger dan het landelijk gemiddelde, door een betere samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen. Prioriteit Beter innovatief klimaat Breed gedragen innovatieagenda, een door partners in de regio gedeelde langetermijnvisie, strategie en aanpak voor het bevorderen van innovatie. 5. Onderzoeken: OECD review, Frans Nauta, Economische Verkenning Rotterdam 2011, Volberda.
Programma Regionale en Stedelijke Economie. Krachtiger, weerbaarder en duurzamer. Concept
1 Programma Regionale en Stedelijke Economie Krachtiger, weerbaarder en duurzamer Concept 2 3 Programma Regionale en Stedelijke Economie Krachtiger, weerbaarder en duurzamer Concept Inhoudsopgave 1. Inleiding
Nadere informatieWerklocaties. Nota Kantoren Rotterdam samengevat. 19 juni 2019
Werklocaties Nota Kantoren Rotterdam samengevat 19 juni 2019 2 Ruimtelijkeconomisch beleid voor kantoren in Rotterdam Voor een aantrekkelijke, economisch sterke stad is er evenwicht nodig tussen zowel
Nadere informatiePlannen Economische Agenda 20113-2014
Plannen Economische Agenda 20113-2014 Aanvalsplan 1: Marketing regio Amersfoort: be good and tell it Wat is het doel: Gerichte marketingcampagnes starten op het gebied van ondernemen in Amersfoort en de
Nadere informatieRotterdam Stadshavens
Rotterdam Stadshavens Nota Ruimte budget 31 miljoen euro Planoppervlak 1000 hectare (1600 hectare inclusief wateroppervlak) Trekker Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer
Nadere informatieStation Nieuwe Meer Het internationale & inclusieve woon- en werkgebied van Nieuw West
Station Nieuwe Meer Het internationale & inclusieve woon- en werkgebied van Nieuw West 2030 Station Nieuwe Meer is niet alleen een nieuwe metrostation verbonden met Schiphol, Hoofddorp, Zuidas en de Amsterdamse
Nadere informatieDORDRECHT. Aan. de gemeenteraad
*P DORDRECHT Retouradres: Postbus 8 3300 AA DORDRECHT Aan de gemeenteraad Gemeentebestuur Spuiboulevard 300 3311 GR DORDRECHT T 14 078 F (078) 770 8080 www.dordrecht.nl Datum 4 december 2012 Begrotingsprogramma
Nadere informatieProgramma uur Inloop
Programma 19.30 19.40 uur Inloop 19.40 19.50 uur Welkom en introductie, door Dennis Straat 19.50 20.20 uur De strategische agenda werkgelegenheid, door Christian Verberne en Lodewijk Kleijn 20.20 20.30
Nadere informatieEconomische scenario s West-Friesland
Economische scenario s West-Friesland 24 april 2014 Opzet presentatie 1. Economische ontwikkeling West-Friesland 2. SWOT economie 3. Trends en ontwikkelingen 4. Prognose economische ontwikkeling 5. Scenario
Nadere informatieEconomische Agenda De Bevelanden
Economische Agenda De Bevelanden 2016-2021 Regio De Bevelanden 19 september 2016 2 3 4 5 6 Bron: Stec Groep, 2016 7 8 9 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2015
Nadere informatieGeen woorden maar daden
Hans van Rossum Geen woorden maar daden 12-11- 2014 Rotterdam doet het goed Momentum is daar: iconen ontwikkeld Momentum is daar: iconen ontwikkeld Momentum is daar: hippe architectuurstad Stadsvisie 2030
Nadere informatieKrachten bundelen, kennis delen en allianties vormen
The Next Step: Coalition of the Willing Krachten bundelen, kennis delen en allianties vormen The Next Step: Coalition of the Willing Krachten bundelen, kennis delen en allianties vormen Een regio om trots
Nadere informatieLeercyclus Enschede-Dordrecht-Zwolle
Leercyclus Enschede-Dordrecht-Zwolle Regionaal uitvoeringsprogramma economie en arbeidsmarktbeleid Enschede, 26 januari 2012 Gido ten Dolle Programmadirecteur Ruimtelijk economische strategie en arbeidsmarktbeleid
Nadere informatieClean Tech Delta. Privaat-publiek samenwerkingsverband voor economische structuurversterking. Welkom bij de Provada!
Clean Tech Delta Privaat-publiek samenwerkingsverband voor economische structuurversterking Welkom bij de Provada! Wij van Clean Tech Delta, thuishaven voor cleantech innovaties in de regio Delft-Rotterdam-Drechtsteden,
Nadere informatieAlternatieve locaties Hoeksche
Alternatieve locaties Hoeksche Waard Nieuw Reijerwaard / Westelijke Dordtse Oever Nota Ruimte budget 25 miljoen euro (11 miljoen euro voor Nieuw Reijerwaard en 14 miljoen euro voor Westelijke Dordtse Oever)
Nadere informatieWerklocaties. Nota Bedrijfsruimte Rotterdam samengevat 19 juni 2019
Werklocaties Nota Bedrijfsruimte Rotterdam samengevat 19 juni 2019 2 Ruimtelijkeconomisch beleid voor bedrijfsruimte in Rotterdam Voor een aantrekkelijke, economisch sterke stad is er evenwicht nodig tussen
Nadere informatieAan de raad AGENDAPUNT 11. Doetinchem, 4 juli 2009 ALDUS BESLOTEN 9 JULI Economische visie en actieplan Dynamisch Duurzaam Doetinchem
Aan de raad AGENDAPUNT 11 ALDUS BESLOTEN 9 JULI 2009 Economische visie en actieplan Dynamisch Duurzaam Doetinchem Doetinchem, 4 juli 2009 Voorstel: 1. de foto van de sociaal-economische situatie in Doetinchem
Nadere informatieAan de raad AGENDAPUNT 11. Doetinchem, 4 juli 2009. Economische visie en actieplan Dynamisch Duurzaam Doetinchem
Aan de raad AGENDAPUNT 11 Economische visie en actieplan Dynamisch Duurzaam Doetinchem Voorstel: 1. de foto van de sociaal-economische situatie in Doetinchem voor kennisgeving aannemen; 2. het beleidskader
Nadere informatieF4-GEMEENTEN. Manifest voor de vorming van een nieuw provinciaal coalitieakkoord. Versterk Economie en Werkgelegenheid
LEEUWARDEN SÚDWEST-FRYSLÂN SMALLINGERLAND HEERENVEEN Versterk Economie en Werkgelegenheid Manifest voor de vorming van een nieuw provinciaal coalitieakkoord SAMEN WERKEN AAN EEN SLAGVAARDIG FRYSLÂN 2 3
Nadere informatieSamen naar een toekomstbestendige vrijetijdseconomie
Samen naar een toekomstbestendige vrijetijdseconomie Zuid-Limburg Position Paper van de 16 Zuid-Limburgse gemeenten, aangeboden door de voorzitters van het Bestuurlijk Overleg Ruimtelijke Economie en Nationaal
Nadere informatieSamenwerkingsverbanden Economie op een rij
Samenwerkingsverbanden Economie op een rij Factsheet Bedrijvenbeleid/topsectoren Doel Contactpersoon Ministerie EL&I: Dhr. M. Snippe??? Factsheet Gebiedsagenda Zuidvleugel Doel Contactpersoon Factsheet
Nadere informatieMeerjarenprogramma Ambitiedocument 2016-2020
Meerjarenprogramma Ambitiedocument 2016-2020 Agribusiness Economie & Logistiek Recreatie & Toerisme maandag 15 juni 2015, bijeenkomst voor raadsleden Naar een nieuw Programma Jaar 2011-2014 2015 2015 2015
Nadere informatieSamenwerkingsagenda Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en de Provincie Gelderland
en de Provincie Gelderland 22 maart 2016 Overwegende dat: De provincie Gelderland veel waarde hecht aan de aanwezigheid van onderwijs/kennisinstellingen in haar Provincie. Uiteraard in hun functie van
Nadere informatieSchieoevers Maakt de toekomst. Ontwikkelingsscenario s met focus op synergie
Schieoevers Maakt de toekomst Ontwikkelingsscenario s met focus op synergie S C H I E O E V E R S M A A K T D E T O E K O M S T Delft nog aantrekkelijker maken, létterlijk maken. Ruimte zien, kansen creëren
Nadere informatieDe arbeidsmarkt klimt uit het dal
Trends en ontwikkelingen arbeidsmarkt en onderwijs De arbeidsmarkt klimt uit het dal Het gaat weer beter met de arbeidsmarkt in, ofschoon de werkgelegenheid wederom flink daalde. De werkloosheid ligt nog
Nadere informatieSamenvatting Ruimte om te Ondernemen integrale economische visie Pijnacker- Nootdorp
Samenvatting Ruimte om te Ondernemen integrale economische visie Pijnacker- Nootdorp Ondernemers zorgen voor werkgelegenheid, innovatie en productiviteit en dragen daarmee bij aan de welvaart en welzijn
Nadere informatieECONOMIC BOARD VOORNE-PUTTEN DE ECONOMIE VAN. Ruimte voor wonen, werken, innovatie, recreatie & Toerisme en natuur
ECONOMIC BOARD VOORNE-PUTTEN DE ECONOMIE VAN VOORNE-PUTTEN Ruimte voor wonen, werken, innovatie, recreatie & Toerisme en natuur INHOUD Inleiding 5 De kracht van Voorne-Putten 6 Thema 1: duurzame en bereikbare
Nadere informatieStrategische Agenda Helmond. Coalitie-onderhandelingen 4 april 2018
Strategische Agenda Helmond Coalitie-onderhandelingen 4 april 2018 Staat van Helmond: Hoofddoelen strategische agenda Centrale ambitie: Meer banen Meer inwoners Meer banen Verwachte groei naar 101.000
Nadere informatieBeter worden in wat we samen zijn!
Beter worden in wat we samen zijn! Wie zijn we? Wat doen we? De gemeenten in de regio Stedendriehoek werken samen. Samen staan we sterk en maken we ons sterk voor het nog verder verbeteren van het VESTIGINGSKLIMAAT.
Nadere informatieNoord-Nederland en OP EFRO
N o o r d - N e d e r l a n d Noord-Nederland en OP EFRO versterking van de noordelijke economie O P E F R O De afgelopen jaren heeft Noord-Nederland hard gewerkt aan de versterking van haar sociaal economische
Nadere informatieSAMEN. voor een sterke regio! Een perspectief voor het wonen in het stedelijk gebied Eindhoven
SAMEN voor een sterke regio! Een perspectief voor het wonen in het stedelijk gebied Eindhoven Het stedelijk gebied is in ontwikkeling. Het succes van bedrijven als ASML en VDL, de designsector en vele
Nadere informatieBrainport Eindhoven/ A2-zone (Brainport Avenue)
Brainport Eindhoven/ A2-zone (Brainport Avenue) Nota Ruimte budget 75 miljoen euro voor Brainport Eindhoven en 6,8 miljoen voor ontwikkeling A2-zone Planoppervlak 3250 hectare (Brainport Eindhoven) Trekker
Nadere informatieTopsectoren. Hoe & Waarom
Topsectoren Hoe & Waarom 1 Index Waarom de topsectorenaanpak? 3 Wat is het internationale belang? 4 Hoe werken de topsectoren samen? 5 Wat is de rol voor het MKB in de topsectoren? 6 Wat is de rol van
Nadere informatieEconomie Roermond trends en toekomst
Economie Roermond trends en toekomst Pieter Tordoir GPIO, Universiteit van Amsterdam Telos, Tilburg University Ruimtelijk Economisch Atelier Tordoir Outline Ontwikkelingen in (inter-)nationaal kader Positie
Nadere informatieOndernemersavond. Economische Agenda en Recreatie & Toerisme. 13 maart 2017
Ondernemersavond Economische Agenda en Recreatie & Toerisme 13 maart 2017 1 Programma 1. Welkom 2. Uitvoeringsprogramma EZ Agenda: resultaten 2016 3. Ondernemend 4. Uitvoeringsprogramma RT agenda: resultaten
Nadere informatieAmsterdamse haven en innovatie
Amsterdamse haven en innovatie 26 september 2011, Hoge School van Amsterdam Haven Amsterdam is een bedrijf van de gemeente Amsterdam Oostelijke handelskade (huidige situatie) Oostelijke handelskade (oude
Nadere informatieEZ 2020. Over de veranderende rol(len) van gemeentelijke afdelingen Economische Zaken. Peter Louter www.bureaulouter.nl. Zwolle, 4 maart 2014
EZ 2020 Over de veranderende rol(len) van gemeentelijke afdelingen Economische Zaken Peter Louter www.bureaulouter.nl Zwolle, 4 maart 2014 Drie strategische rollen 1. Preventie 2. Duiding 3. Integraliteit
Nadere informatieKader Stedelijke Ontwikkeling
Presentatie Hans Beekman MCD Open College Gemeenten Kader Stedelijke Ontwikkeling De prospectus van de stad 11 juni 2013 Aanleiding Eerdere opdracht nieuwe nota Grondbeleid (rekenkamerrapport Grond voor
Nadere informatieHINDERNISSEN bedrijfsleven Zuidvleugel. Presentatie Bert Mooren, directeur VNO-NCW West Economische Programmaraad Zuidvleugel 24 februari 2014
Presentatie Bert Mooren, directeur VNO-NCW West Economische Programmaraad Zuidvleugel 24 februari 2014 Fundamentals Onvoldoende innovatiekracht MKB Zuidvleugel Triple helix samenwerking op bestuurlijk
Nadere informatiei ii Òiî i î >> i ÈÒî-Òi`i iî" Òä i Gebiedsvisie Hollands Spoor en omgeving
i ii Òiî i î >> i ÈÒî-Òi`i iî" Òä i Gebiedsvisie T P E C N O C Hollands Spoor en omgeving mei 2008 2 Inleiding 1 Straatnamenkaart 1 Inleiding Voorwoord Voor u ligt de Gebiedsvisie Hollands Spoor en omgeving.
Nadere informatieWerkplan Centrum XL 2015/2016
Werkplan Centrum XL 2015/2016 Maart 2015, Amsterdam Inleiding: toekomstperspectief Centrum XL Er zijn veel ontwikkelingen gaande in Amsterdam op het gebied van economie, logistiek en duurzaamheid die van
Nadere informatieFactsheet bedrijventerrein Spaanse Polder, Gemeente Rotterdam/Schiedam
Factsheet bedrijventerrein Spaanse Polder, Gemeente Rotterdam/Schiedam Factsheet bedrijventerrein Spaanse Polder, Gemeente Rotterdam/Schiedam A. Inleiding Deze factsheet geeft een bondig overzicht van
Nadere informatieEconomische visie. Gemeente Cranendonck
Economische visie Gemeente Cranendonck Economische visie voor en door ondernemers Om in de toekomst de kansen en mogelijkheden op economisch gebied optimaal kunnen benutten, is een gezamenlijke koers en
Nadere informatieInhoud Tien jaar Economische Barometer Breda Kenniseconomie Visie 2011 Rabobank Stand van zaken Breda Breda & West-Brabant
Van harte welkom! Programma 19:00 Ontvangst 19:30 Opening door Paul Rüpp 19:35 Presentatie resultaten Willem-Peter Kriek 20:00 Uit de praktijk: Bart van Nuland, Lansto BV 20:15 Uit de praktijk: Jeroen
Nadere informatie'Maak werk van Vrije tijd in Brabant'
'Maak werk van Vrije tijd in Brabant' OPROEP VANUIT DE VRIJETIJDSSECTOR Opgesteld door: Vrijetijdshuis Brabant, TOP Brabant, Erfgoed Brabant, Leisure Boulevard, NHTV, MKB, BKKC, Stichting Samenwerkende
Nadere informatieSamenvatting. economy.
Samenvatting 6 SAMENVATTING Samenvatting Door toenemende technologische kennis en innovatie is het steeds beter mogelijk om de verschillende bestanddelen van planten, bomen, gewassen en dierlijke reststromen
Nadere informatieTuinbouw Veenstreek Greenport(s) 2040 Ewald van Vliet Burgemeester gemeente Lansingerland. Lid stuurgroep Greenports Nederland
Tuinbouw Veenstreek Greenport(s) 2040 Ewald van Vliet Burgemeester gemeente Lansingerland Lid stuurgroep Greenports Nederland Wat is een Greenport cluster van teeltbedrijven, veilingen, handelsbedrijven
Nadere informatieREVITALISERING HERONTWIKKELING Noodzakelijk Voor kantoor- en winkelpanden
REVITALISERING HERONTWIKKELING Noodzakelijk Voor kantoor- en winkelpanden Kader Sinds de crisis van 2008 tot 2016 is er veel veranderd in de vraag naar bedrijfshuisvesting. Met name de kantorenmarkt en
Nadere informatieOosterhout EEN STAD MET VISIE
Oosterhout EEN STAD MET VISIE Oosterhout is een bruisende stad vol ambitie. De stad onderscheidt zich door haar uitstekende geografische ligging, haar prachtige winkel- en uitgaanscentrum, het vele groen
Nadere informatieStrategische Agenda. Concept strategische agenda Regio Midden-Holland Vast te stellen in: AB Regio Midden-Holland 6 juli 2016
Strategische Agenda Concept strategische agenda Regio Midden-Holland Vast te stellen in: AB Regio Midden-Holland 6 juli 2016 Versie 14 juni 2016 Kernboodschap Vitaal, duurzaam en innovatief Versterken
Nadere informatieGebiedskoers Detailhandel Overschie. Gemeente Rotterdam
Gebiedskoers Detailhandel 2017-2020 Gemeente Rotterdam Datum Juni 2017 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Situatie van de detailhandel in 4 2.1 Burgemeester Baumannlaan 4 2.2 Abtsweg 4 2.3 Park Zestienhoven
Nadere informatieIntroductie Metropoolregio Rotterdam Den Haag
Introductie Metropoolregio Rotterdam Den Haag Aanleiding voor Metropoolregio RDH [1] Randstad 2040 (Structuurvisie Rijk, 2008/09) Herwaardering belang steden voor economie Randstad geen samenhangende metropool
Nadere informatieAgriFood Capital Monitor Belangrijkste feiten en cijfers
AgriFood Capital Monitor 2018 Belangrijkste feiten en cijfers Inleiding AgriFood Capital Monitor In dit boekje presenteren wij de feiten en cijfers van de AgriFood Capital Monitor 2018*. De Monitor geeft
Nadere informatiermjp Samen stad in uitvoering Drechtstedendinsdag 7 december 2010
rmjp 2011-2014 Samen stad in uitvoering Drechtstedendinsdag 7 december 2010 Inhoud presentatie Voor welke opgave staan we Welke focus brengen we aan Wat gaan we hiervoor doen (programma s) Hoe financieren
Nadere informatieWELKOM. 8 e netwerkbijeenkomst 27 oktober 2011
WELKOM 8 e netwerkbijeenkomst 27 oktober 2011 Partners LeerWerkLoket PROGRAMMA 8e Netwerkbijeenkomst Leren & Werken 16.00 uur Welkom Jan Pieters, Hogeschool InHolland o.a. lid van de stuurgroep Leerwerkloket
Nadere informatieHelmond, stad van het doen. Programmabegroting gemeente Helmond HELMOND
Helmond, stad van het doen Het Helmond dat we voor ogen hebben is aantrekkelijk om te wonen, te leven en te werken. Er is plaats voor iedereen, ook voor hen die minder makkelijk meedoen in een samenleving
Nadere informatieAanvraagformulier subsidie Investeringsreserve stadsregio Rotterdam 2014 Onderdeel: Economische herstructurering bedrijventerreinen
Aanvraagformulier subsidie Investeringsreserve stadsregio Rotterdam 2014 Onderdeel: Economische herstructurering bedrijventerreinen Gegevens aanvrager: 1. Krimpen aan den IJssel 2. ir. J. Baas 3. 06 239
Nadere informatieMetropoolregio Rotterdam Den Haag. Marion Stein secretaris/algemeen directeur Stadsgewest Haaglanden m.stein@haaglanden.nl
Metropoolregio Rotterdam Den Haag Marion Stein secretaris/algemeen directeur Stadsgewest Haaglanden m.stein@haaglanden.nl 2 3 Metropoolregio by night feb 2012 4 Aanleiding voor Metropoolregio RDH [1] Randstad
Nadere informatieAdaptieve Gebiedsagenda / Investeringsprogramma. Victor / Klaas
Adaptieve Gebiedsagenda / Investeringsprogramma Victor / Klaas Ondertussen in de regio Roadmap Next Economy Oeso-rapport Investeringsprogramma / Tordoir Real Life Testing Ground NOA / NOVI REOS Monitor
Nadere informatieBinnenstadsvisie Eindhoven
Binnenstadsvisie Eindhoven Raadscie. EM 20.09.16 Vera Gielen Gebiedsmanager Centrum @GielenVera Waarom visie Geeft richting voor ontwikkeling binnenstad om ervoor te zorgen dat we in 2025 de binnenstad
Nadere informatieBIJLAGE EXPO 2025 COMMITMENT
LETTER OF COMMITMENT BIJLAGE EXPO 2025 COMMITMENT Vrijdag 2 oktober 2015, 2 e concept Leeswijzer en de relatie van dit document tot andere documenten 1. De afzender van een Letter of Commitment wordt aangeduid
Nadere informatieEconomische Transformatiemonitor
Gezamenlijke inzet triple helix partijen 11-10-2016 Economische Transformatiemonitor Hoeksche Waard 16 september 2016 1 De economische motor Inzet op stuwende sectoren de regio Investeren in campussen
Nadere informatieEBU College Snapshots van de economie in regio Utrecht. Monique Roso, 12 maart 2014!
EBU College Snapshots van de economie in regio Utrecht Monique Roso, 12 maart 2014! Inhoud presentatie 1. economische trends en ontwikkelingen!! 2. economische monitor provincie Utrecht! - economische
Nadere informatieTitel. Evaluatie Economisch Actieplan 8/12. Subtitel
Titel Evaluatie Economisch Actieplan 8/12 Subtitel Doel van het Economisch Actieplan behouden en stimuleren van de bedrijvigheid; verbeteren van het (gemeentelijk)ondernemersklimaat; onderhouden van goede
Nadere informatie1. Uitbreiding van de scholenvoorziening met een doorlopende leerlijn op het gebied van metaal en energie; op mbo-niveau 4, hbo en WO.
1 Arbeidsmarkt Creëert een stabiele arbeidsmarkt waarin de werkzoekende centraal staat. Voorzieningen zijn gericht op een leven lang leren. Bedrijfsleven en beroepsbevolking hebben een nauwe relatie, waarbij
Nadere informatieOnszelf vernieuwen om onszelf te blijven. De economische route voor de regio Stedendriehoek
Onszelf vernieuwen om onszelf te blijven De economische route voor de regio Stedendriehoek 1In de regio Stedendriehoek is het prima wonen, recreëren en werken. De regionale economie is veelzijdig van aard.
Nadere informatieSamenvatting Twente Index 2016
Samenvatting Twente Index 2016 Kijk voor regionale en lokale data op www.twenteindex.nl INLEIDING De Twente Index wordt door Kennispunt Twente samengesteld in opdracht van de Twente Board. De Board wil
Nadere informatieGebiedskoers Detailhandel Hoek van Holland. Gemeente Rotterdam
Gebiedskoers Detailhandel 2017-2020 Gemeente Rotterdam Datum Juni 2017 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Situatie van de detailhandel in 4 2.1 Centrum 4 2.2 Verspreide bewinkeling 5 3 Koers detailhandelsstructuur
Nadere informatieONDERWERP: Detailhandelsvisie Arnhem
Aan de gemeenteraad Documentnummer Zaaknummer ONDERWERP: Detailhandelsvisie Arnhem 2016-2021 Voorstel 1. richtinggevende kaders en concrete ambities voor de ontwikkeling van de detailhandel vast te stellen,
Nadere informatieAan de Statenleden van de provincies Fryslân, Groningen en Drenthe. Groningen 30 juni 2015 Behandeld door bestuurszaken SNN Telefoonnummer 050 5224942
Aan de Statenleden van de provincies Fryslân, Groningen en Drenthe Groningen 30 juni 2015 Behandeld door bestuurszaken SNN Telefoonnummer 050 5224942 E-mail bestuur@snn.eu Briefnummer UP-15-15096 Bijlage
Nadere informatieCulemborg: ambities van een Vrijstad
Culemborg: ambities van een Vrijstad 1. Kenmerken Culemborg Beeld Culemborg is bekend vanwege de historische binnenstad en centrale ligging. Historie, monumenten en beeldbepalende panden, Vrijstad, water,
Nadere informatieECONOMISCHE STRATEGIE
ECONOMISCHE STRATEGIE S m a r t W a t e r Smart technologie: connected, interactief en intelligente systemen die door betere communicatie, toezicht en controle, gebruikers een significant verhoogde gebruikswaarde
Nadere informatieARBEIDSMARKT. in de Vlaams-Nederlandse Delta 2015-2040. Van knelpunt naar slimme kracht. Dick van der Wouw Joris Meijaard
ARBEIDSMARKT in de Vlaams-Nederlandse Delta 2015-2040 Van knelpunt naar slimme kracht Dick van der Wouw Joris Meijaard Typisch VN Delta Doorvoerhavens en (petro)chemische industrie Goede universiteiten
Nadere informatieCultureel Perspectief in Rijswijk
Cultureel Perspectief in Rijswijk Rijswijk, maart 2014 de Bibliotheek aan de Vliet Cultureel Perspectief in Rijswijk Voorwoord In dit Cultureel Perspectief vragen ondergetekenden aandacht voor het belang
Nadere informatieRaadsvoorstel. Bevoegdheid Raad. Vergaderdatum: 20 oktober 2015 Registratienummer: 2015/61 Agendapunt nummer: 9. Onderwerp Detailhandelsvisie
Raadsvoorstel Bevoegdheid Raad Vergadering Gemeenteraad Oirschot Vergaderdatum: 20 oktober 2015 Registratienummer: 2015/61 Agendapunt nummer: 9 Onderwerp Detailhandelsvisie Voorstel 1. Vaststellen regionale
Nadere informatieInvesteringsstrategie MRDH
Investeringsstrategie MRDH Aanleiding De economische ontwikkeling van de MRDH blijft achter bij die van Amsterdam en Eindhoven en zeker bij die van andere Europese metropolitane regio s Agenda Economisch
Nadere informatieVeelgestelde vragen Transformatie Schieoevers-Noord
Veelgestelde vragen Transformatie Schieoevers-Noord Wat is het plan voor Schieoevers? In 2010 heeft het college van B&W van de gemeente Delft de gebiedsvisie Schieoevers 2030 vastgesteld. De gebiedsvisie
Nadere informatieDE ECONOMISCHE KRACHT VAN ALMERE
DE ECONOMISCHE KRACHT VAN ALMERE Hoofdlijnen van de strategische economische agenda 11 november 2014 2 ONDERNEMERS ZIJN DE ECONOMISCHE MOTOR VAN EEN STAD. OOK IN ALMERE. VOORWOORD Als getogen Almeerder
Nadere informatieOnderzoeksflits. Utrecht.nl/onderzoek
Onderzoeksflits Platform31 De concurrentiepositie van Nederlandse steden. Nieuwe inzichten voor de Utrechtse economie en voor intergemeentelijke samenwerking Utrecht.nl/onderzoek Colofon uitgave Afdeling
Nadere informatieVersterken van de topsectoren: Life Science and Health, Ruimtevaarttechnologie, Biobased Economie
Economische Zaken Doel Stimuleren van de regionale economie. Versterken van de topsectoren: Life Science and Health, Ruimtevaarttechnologie, Biobased Economie en de Greenports Duin- en Bollenstreek, Boskoop
Nadere informatieBinnenstad Den Haag. 21 mei 2015 NRW projectbezoek Den Haag. Ad Dekkers Directeur Bureau Binnenstad Den Haag
Binnenstad Den Haag 21 mei 2015 NRW projectbezoek Den Haag Ad Dekkers Directeur Bureau Binnenstad Den Haag Beste Binnenstad van Nederland 2013-2015 De sterke punten Visie Consequente uitvoering en doorzettingsvermogen
Nadere informatieHet creëren van een innovatieklimaat
Het creëren van een innovatieklimaat Bertholt Leeftink Directeur- Generaal Bedrijfsleven & Innovatie Inhoud 1. Waarom bedrijven- en topsectorenbeleid? 2. Verdienvermogen en oplossingen voor maatschappelijke
Nadere informatieVerstedelijkingsopgave Delft: We geven de stad een kwaliteitsimpuls :36
Verstedelijkingsopgave Delft: We geven de stad een kwaliteitsimpuls 30-05-2018 12:36 Delft heeft de ambitie om tot 2040 maar liefst 15.000 woningen, 10.000 banen en bijbehorende voorzieningen aan de stad
Nadere informatieBestuurdersconferentie Krimp in beweging!
Bestuurdersconferentie Krimp in beweging! Den Haag, 2 december 2010 Wim Deetman, Jan Mans en Pieter Zevenbergen Adviescommissie-Deetman Opdracht van provincie Limburg Strategisch meerjarenperspectief voor
Nadere informatieZondag Ontwikkeling. Profiel. Over Zondag Ontwikkeling. ...gelooft in mogelijkheden, niet in beperkingen
Zondag Ontwikkeling...gelooft in mogelijkheden, niet in beperkingen Zondag Ontwikkeling is altijd op zoek naar betere oplossingen op het gebied van wonen en commercieel vastgoed. Ons streven is om snel
Nadere informatieEconomie in de Zuid Westelijke Delta
Economie in de Zuid Westelijke Delta Inhoud Toelichting op de economische staat van Zeeland Structuurversterkingsprogramma Zeeland in stroomversnelling Z4 steden Focus op de gemeente Terneuzen Huidige
Nadere informatieKiezen, Delen én Doen Samen voor een sterke woningmarkt. platform woningcorporaties noord-holland noord
Kiezen, Delen én Doen Samen voor een sterke woningmarkt platform woningcorporaties noord-holland noord Voorwoord Op 15 december 2011 is door ruim 20 corporaties uit de subregio s Noordkop, West-Friesland,
Nadere informatieDe economie van Delft. November 2018
De economie van Delft November 2018 Programma Te gast bij: Techneco Korte inleiding Delftse economie Rondleiding Inzoomen op de Ruimtelijk Economische Visie De rol en inzet van Delft Technology Partners
Nadere informatieBedrijventerrein Meerpaal. Ruimte en kwaliteit aan de rand van Houten. Bedrijfsvestiging in de gemeente Houten
Bedrijventerrein Meerpaal Ruimte en kwaliteit aan de rand van Houten Bedrijfsvestiging in de gemeente Houten Kwaliteiten Meerpaal Directe aansluiting op A27 Goede infrastructuur op het terrein Hoogwaardige
Nadere informatieLeegstand agrarisch vastgoed
Leegstand agrarisch vastgoed Aard, omvang, duiding en oplossingsrichtingen 26 mei 2016, Edo Gies, Alterra Wageningen UR 2 Een stille revolutie op het platteland Dynamiek in de landbouw (1950 2016) 4 x
Nadere informatieCampus Zeeland Investeren in economische structuurversterking in de Zuidwestelijke Delta
Campus Zeeland Investeren in economische structuurversterking in de Zuidwestelijke Delta Bijpraten Raadsleden Vlissingen, 10 april 2017 Agenda > Welkom: Harry van der Maas (voorzitter stuurgroep) > Stand
Nadere informatieEuropese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie
Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie Via het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) stimuleert Europa de regionale
Nadere informatieMidsizeNL Eerste lessen uit een kennis en inspiratie traject
MidsizeNL Eerste lessen uit een kennis en inspiratie traject Reisschema langs Midsize NL Het waarom: voor op het nachtkastje Waar ligt midsize NL? 7 trends en veel meer vragen Blik vooruit: scenario s
Nadere informatieToespraak van commissaris van de koningin en SNNvoorzitter Max van den Berg, feestelijke start CCC2- programma, Groningen, 25 maart 2011
Toespraak van commissaris van de koningin en SNNvoorzitter Max van den Berg, feestelijke start CCC2- programma, Groningen, 25 maart 2011 Dames en heren, Degenen, die hier te lande na 1820 verbetering van
Nadere informatieNijmegen Waalfront Trekker Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer
Nota Ruimte budget 25 miljoen euro Planoppervlak 33 hectare Nijmegen Waalfront Trekker Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer Synergie tussen stad en water De directe ligging
Nadere informatieNieuwe dynamiek voor binnensteden
Vereniging van Onroerend Goed Onderzoekers Nederland Nieuwe dynamiek voor binnensteden Drs. I.R.M. Ploegmakers MRICS Manager Retail Consultancy bij WPM Groep De binnensteden van de toekomst Ingrid Ploegmakers
Nadere informatieDe stad als onderneming?
IkZitopZuidZ id De stad als onderneming? Willem Sulsters & Hidde van der Veer Conferentie Kansrijk ondernemen in de krachtwijken Rotterdam, 14 oktober 2009 IkZitopZuid Wie zijn wij? IZoZ is een privaat
Nadere informatieBEDRIJVEN INVESTERINGSZONE (BIZ)
BEDRIJVEN INVESTERINGSZONE (BIZ) biz BEDRIJVENINVESTERINGZONE EINDHOVEN VOORWOORD De SOEC (Stichting Ondernemersfonds Eindhoven Centrum) is in 2011 opgericht om het centrum van Eindhoven op een doordachte,
Nadere informatieKrimp in Fryslân. Inwonertal
Krimp in Fryslân Bevolkingsdaling, lokaal en regionaal, is een vraagstuk van nu én de komende jaren. Hoewel pas over enkele decennia de bevolking van Fryslân als geheel niet meer zal groeien, is in sommige
Nadere informatie1.1 Bevolkingsontwikkeling 9. 1.2 Bevolkingsopbouw 10. 1.2.1 Vergrijzing 11. 1.3 Migratie 11. 1.4 Samenvatting 12
inhoudsopgave Samenvatting 3 1. Bevolking 9 1.1 Bevolkingsontwikkeling 9 1.2 Bevolkingsopbouw 10 1.2.1 Vergrijzing 11 1.3 Migratie 11 1.4 Samenvatting 12 2. Ontwikkelingen van de werkloosheid 13 2.1 Ontwikkeling
Nadere informatie