VVE Beleid Notitie voor- en vroegschoolse educatie gemeente Heeze-Leende

Transcriptie

1 VVE Beleid Notitie voor- en vroegschoolse educatie gemeente Heeze-Leende

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Ontwikkelingen Wettelijke ontwikkelingen Lokale ontwikkelingen 4 3. Visie en doelstellingen Visie Doelstellingen 6 4. Beleid Heeze-Leende Doelgroep voorschoolse educatie Bereik en toeleiding doelgroepkinderen Kwalitatief volwaardig aanbod voorschoolse educatie Dekkend aanbod voorschoolse educatie Ouderbijdrage Organisatie doorgaande leerlijn Resultaatafspraken vroegschoolse educatie 9 5. Toezicht en handhaving Financiën Verantwoording Registratie en monitoring Verantwoording 11 8 Implementeren, evalueren en bijstellen Implementeren Evalueren en bijstellen 11 Bijlage 1: Participatie voorschoolse voorzieningen 12 2

3 1. Inleiding Op 1 augustus 2010 is de wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (wet OKE) in werking getreden. Hierin wordt aangestuurd op meer en betere voor- en vroegschoolse educatie (VVE) in de kinderopvang, peuterspeelzalen en basisonderwijs. Het VVE-beleid richt zich op het stimuleren van de ontwikkeling van kinderen met een (taalspraak)achterstand in de leeftijd van 2 tot 6 jaar. In dit beleid ligt de nadruk op taalontwikkeling, maar daarnaast ook op rekenen, motoriek en de sociaal-emotionele ontwikkeling. Op basis van de wet OKE dient een dekkend aanbod van voor- en vroegschoolse voorzieningen tot stand te worden gebracht. Gemeenten krijgen de taak de regie op zich te nemen en met de basisscholen en kinderopvang tot een gezamenlijke visie te komen voor de toekomst van de lokale voorschoolse voorzieningen. Gemeenten zijn hierbij verantwoordelijk voor de voorschoolse periode (kinderopvang) en het onderwijs is verantwoordelijk voor de vroegschoolse periode (groep 1 en 2). De wet OKE beoogt verder de eerste stappen te zetten in het harmonisatieproces van wet- en regelgeving voor kinderopvang en peuterspeelzalen. In de gemeente Heeze-Leende heeft deze harmonisatie plaatsgevonden. Dat betekent dat het peuterwerk sinds oktober 2010 in alle kernen wordt uitgevoerd door de kinderopvangorganisaties. Daarmee is al ingezet op een kwaliteitsslag binnen het peuterwerk, een van de aandachtspunten voortvloeiend uit de wet OKE (kwaliteitsimpuls peuterspeelzalen). Deze notitie is mede tot stand gekomen door input vanuit het onderwijs (directie basisscholen), kinderopvang en de jeugdgezondheidszorg. In deze notitie wordt beschreven op welke wijze we gezamenlijk met het onderwijs, kinderopvang en jeugdgezondheidszorg vorm willen geven aan de voor- en vroegschoolse educatie in de planperiode In hoofdstuk 2 beschrijven we de landelijke en lokale ontwikkelingen. In hoofdstuk 3 is een visie ten aanzien van VVE geformuleerd. Hieruit zijn doelstellingen gedestilleerd die we gezamenlijk, met de inspanning van alle partners in deze planperiode willen behalen. In hoofdstuk 4 wordt vervolgens uitgewerkt langs welke weg we die doelstellingen willen behalen. In de hoofdstukken 5, 6, 7 en 8 komen het toezicht, financiën, verantwoording en evaluatie aan bod. 2. Ontwikkelingen 2.1 Wettelijke ontwikkelingen Wet op het onderwijsachterstandenbeleid Op 1 januari 2011 gaat voor de jaren 2011 tot en met 2014 de (nieuwe) 4-jarige beleidsperiode in voor het onderwijsachterstandenbeleid (OAB). Met ingang van 2011 ont vangt ook de gemeente Heeze- Leende hiervoor geoormerkte middelen. De inzet van de middelen wordt vastgelegd in deze notitie. Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (Wet OKE) Het belangrijkste kader voor de voor- en vroegschoolse educatie is de wet OKE. De wet OKE is voor kleinere gemeenten, zoals de gemeente Heeze-Leende, per 1 augustus 2011, in werking getreden. De wet OKE is geen aparte wet, maar een verzamelnaam voor drie wetswijzigingen: 1. Wetswijziging Wet Kinderopvang door toevoeging van: de kwaliteitseisen voor het peuterspeelzaalwerk; het toezicht van de gemeente op het peuterspeelzaalwerk met bijbehorende handhavingsmogelijkheden; de kwaliteitseisen voor de voorschoolse educatie. 2. Wetswijziging Wet op het onderwijstoezicht de Inspectie van het Onderwijs houdt toezicht op de kwaliteit van voorschoolse educatie. 3. Wetswijziging Wet op het Primair Onderwijs de regierol van gemeenten voor het onderwijsachterstandenbeleid is verstevigd; de gemeente heeft de verantwoordelijkheid voor het aanbod en de toegankelijkheid van voorschoolse educatie. 3

4 De wet OKE heeft een drieledig doel: a. een kwaliteitsimpuls peuterspeelzalen waardoor de samenwerking tussen kinderopvang en peuterspeelzalen wordt bevorderd; b. financiële toegankelijkheid voor peuterspeelzalen; c. breder en beter aanbod van voorschoolse educatie en toeleiding. De wet OKE geeft de gemeente de wettelijke verantwoordelijkheid en opdracht om te zorgen voor: voldoende en kwalitatief volwaardig aanbod van voorschoolse educatie; een goede spreiding van het aanbod van voorschoolse educatie om segregatie te voorkomen; het vaststellen van een maximale ouderbijdrage voor de voorschoolse educatie; het vaststellen van de doelgroep; het zich inspannen voor het bereik van alle doelgroepkinderen en zorgen voor een goede toeleiding van kinderen naar voorschoolse educatie; het organiseren van een doorgaande leerlijn. 2.2 Lokale ontwikkelingen Lokaal Educatieve Agenda In de nota Lokaal Educatieve Agenda , die onderdeel is van het onderwijsbeleidsplan , geven de schoolbesturen en de gemeente Heeze-Leende samen het lokale onderwijsbeleid vorm. De VVE is onderdeel van de Lokaal Educatieve Agenda (LEA) waarin de scholen en de gemeente een gezamenlijke verantwoordelijkheid hebben. De gemeente is primair verantwoordelijk voor de voorschoolse educatie, de schoolbesturen voor de vroegschoolse educatie. Daarnaast zijn kinderdagverblijven, basisscholen en de gemeente gezamenlijk verantwoordelijk voor de organisatie van een doorgaande lijn in de ontwikkeling van kinderen. De gemeente en schoolbesturen overleggen met elkaar via het OLO (Overleg Lokaal Onderwijsbeleid) over LEA-onderwerpen. Andere partners zoals kinderopvang nemen nog geen deel aan dit overleg. Het heeft prioriteit om het OLO om te vormen tot een LEA-overleg met meerdere partners. Momenteel wordt de structuur van een breed LEA-overleg onderzocht. Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) Op 20 oktober 2011 is het CJG in de gemeente Heeze-Leende van start gegaan. Het CJG is er voor iedereen met vragen over opgroeien en opvoeden. Het CJG biedt advies en lichte hulp vanuit diverse voorzieningen zoals (school)maatschappelijk werk, jeugdgezondheidszorg 0-18 jaar en het jongerenwerk. Het CJG is daarmee een netwerkorganisatie van instellingen waarin taken op het terrein van gezondheid, opgroeien en opvoeden worden gebundeld. De jeugdgezondheidszorg 0-4 jaar (consultatiebureau) is onderdeel van het CJG. Binnen de consulten die ouders met hun kinderen op het consultatiebureau hebben, wordt aandacht besteed aan de ontwikkeling van het kind. Het consultatiebureau heeft een belangrijke rol in de vroegsignalering van achterstanden bij kinderen. Ook de basisscholen maken deel uit van het CJG. Op elke basisschool in de gemeente Heeze- Leende is een zorgteam aanwezig. Dit zorgteam is een multidisciplinair overleg dat bestaat uit een interne begeleider van de basisschool, de jeugdverpleegkundige en het schoolmaatschappelijk werk. Het zorgteam wordt ingeschakeld (na toestemming ouders) als er bij kinderen gedrags-, ontwikkelings- of opvoedingsproblemen geconstateerd worden en is er voor een snelle beoordeling, handelingsadvisering en hulp. De komende jaren wordt vanuit het jeugdbeleid het CJG doorontwikkeld waarbij het optimaliseren van sluitende zorgstructuren voor 0-4-jarigen en voor 4-12-jarigen speerpunten zijn (zie Wmo-beleidsplan ). Brede school-ontwikkeling Een brede school is een samenwerkingsverband van verschillende partijen die als doel hebben de doorlopende leer- en opvoedingslijn van kinderen te vergroten. De partners kennen elkaar, hebben regelmatig overleg en creëren een compleet aanbod van onderwijs, zorg, opvang en vrijetijdsbesteding in de wijk. Onderwijs is in elk geval onderdeel van een brede school. Kinderopvang, welzijn, peuterspeelzaal, sport, cultuur, bibliotheek en andere instellingen kunnen dat ook zijn. 4

5 In de gemeente Heeze-Leende heeft in 2011 onder regievoering van de gemeente bij twee basisscholen een pilotproject brede school plaatsgevonden. Het betreft De Talententoren in Sterksel en De Triangel in Leende. In dit kader is per school onder begeleiding van een externe procesbegeleider door de kernpartners van de brede school een pedagogisch raamplan opgesteld. Kernpartners zijn basisonderwijs, peuterwerk en kinderopvang. Op basis van de twee pilotprojecten wordt nu onderzocht of in de gemeente Heeze-Leende het brede school-concept gemeentebreed kan worden doorontwikkeld. Van uitsluiting zal echter geenszins sprake zijn. We trachten namelijk juist te komen tot een zo goed mogelijke spreiding van het aanbod van voorschoolse educatie, dus ook kinderdagverblijven die geen onderdeel uitmaken van een brede school kunnen dit aanbieden. Beleidsregel peuterprogramma Op 1 oktober 2010 is de beleidsregel peuterprogramma in werking getreden. Met het invoeren van deze beleidsregel is in de gemeente Heeze-Leende het peuterwerk volledig geïntegreerd met de kinderopvang. Het peuterprogramma wordt uitgevoerd door kinderopvangorganisaties. Beleidsregel peuterprogramma: Onder een peuterprogramma wordt een specifiek programma verstaan dat gericht is op kinderen in de leeftijd van 2,5 jaar tot het tijdstip waarop zij kunnen deelnemen aan het basisonderwijs. Dit programma is gericht op het stimuleren van de cognitieve, sociaalemotionele, motorische en creatieve ontwikkeling van de peuter. Een peuterprogramma wordt aangeboden door een instelling voor kinderdagopvang die is opgenomen in het Landelijk Register Kinderopvang zoals bedoeld in de wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzaalwerk. Gastouderopvang wordt van het peuterprogramma uitgesloten. Het peuterprogramma omvat minimaal twee dagdelen van elk drie uur per week, gedurende maximaal 40 weken per jaar (met uitzondering van het aanbod aan doelgroepkinderen op basis van de wet OKE). Ouders die, via de Belastingdienst, geen aanspraak kunnen maken op de kinderopvangtoeslag kunnen aanspraak maken op het gesubsidieerd tarief peuterwerk conform de beleidsregel peuterprogramma. Amendement gemeenteraad: De uitvoering van de beleidsregel peuterprogramma loopt tot 1 januari De gemeenteraad heeft op 2 juli 2012 een amendement aangenomen om het budget voor de beleidsregel peuterprogramma met ingang van 2013 weg te bezuinigen. 3. Visie en doelstellingen voorschoolse educatie 3.1 Visie In dit hoofdstuk is de visie met betrekking tot VVE geformuleerd. De visie is vertaald in een hoofddoel met doelstellingen die we in de planperiode willen realiseren. In onze visie is het van belang dat alle kinderen in de gemeente Heeze-Leende een goede basis meekrijgen voor de basisschool en hun verdere schoolloopbaan. Het hoofddoel van het VVE-beleid is het voorkomen van risico s op taal(spraak)achterstanden bij kinderen zodat alle kinderen in Heeze-Leende zich optimaal kunnen ontwikkelen. Het streven is dat alle kinderen met een risico op een taal(spraak)achterstand in het Nederlands deelnemen aan VVE. Het beheersen van de Nederlandse taal is essentieel. Dat is niet alleen goed voor de kinderen, maar levert baten op voor de gehele samenleving. 5

6 3.2 Doelstellingen Uitgaande van bovengenoemde visie en hoofddoel formuleren we de volgende doelstellingen voor : 1. Uiterlijk vanaf 1 januari 2013 kunnen alle geïndiceerde doelgroepkinderen een voorschoolse voorziening met een VVE-peuterprogramma van 10 uur per week bezoeken - Alle kinderen zijn via de jeugdgezondheidszorg of via de kinderopvang in beeld. - De kinderopvang en de jeugdgezondheidszorg hebben een rol in het signaleren en toeleiden van kinderen met een risicoachterstand naar VVE. - De jeugdgezondheidszorg indiceert welke kinderen tot de doelgroep behoren op basis van vastgesteld VVE-beleid. - De kinderopvang en basisscholen betrekken ouders bij het VVE-aanbod. 2. Samenwerking partners in het organiseren van een doorgaande leerlijn - Per locatie kinderopvang is met in de omgeving liggende basisscholen inhoudelijke afstemming over het VVE-aanbod met als doel een doorgaande ontwikkelingslijn. - Alle betrokken partners stemmen de aanschaf van materialen op elkaar af. - Door de betrokken partners worden activiteiten ontwikkeld om de samenwerking te vergroten en te versterken. 3. Realiseren van kwalitatief volwaardig aanbod VVE - Alle leidsters binnen de kinderopvang zijn opgeleid volgens Vversterk. - Alle partners (onderwijs en kinderopvang) werken met een eenduidig observatie- en rapportagemodel (overdrachtsformulier). - Aan het einde van het schooljaar wordt 90% van alle kinderen uit de doelgroep bereikt en krijgen zij een VVE-aanbod. 4. Beleid VVE gemeente Heeze-Leende In dit hoofdstuk wordt uiteengezet hoe we in Heeze-Leende samen met de partners binnen de kaders van de wet OKE invulling geven aan het VVE-beleid. 4.1 Doelgroep voorschoolse educatie Het is de verantwoordelijkheid van de gemeente om de doelgroep te bepalen en daarbij de partners te betrekken (organisaties voor kinderopvang en peuterspeelzaalwerk, jeugdgezondheidszorg/ consultatiebureau en het onderwijs). De doelgroep van het VVE-beleid bestaat uit kinderen die het risico hebben achterstanden op te lopen. Een belangrijke risicofactor is een laag opleidingsniveau van de ouders. Tussen het opleidingsniveau van de ouders en de kansen van kinderen bestaat een statistisch verband. Echter een laag opleidingsniveau van ouders houdt niet per definitie in dat die kinderen achterstanden zullen hebben. Omgekeerd kunnen ook kinderen van ouders met een relatief hoge opleiding toch taal- of ontwikkelingsachterstanden oplopen. Criteria die veel gebruikt worden in aanvulling op het opleidingsniveau zijn het niet spreken van Nederlands thuis en sociaal-medische en maatschappelijke indicaties. Om te kunnen vaststellen welke kinderen tot de doelgroep behoren zijn in overleg met het onderwijs en de kinderopvang de volgende criteria benoemd op grond waarvan kinderen een indicatie voor voorschools aanbod krijgen. Er is sprake van een doelgroepkind wanneer tenminste één van de onderstaande criteria van toepassing is op het betreffende kind: Risico op taal-(spraak)achterstand door achtergrond ouders (niet Nederlands spreken thuis (zoals vluchtelinggezinnen) en een laag opleidingsniveau); Sociale factoren in de omgeving van het kind, waardoor risico op taal(spraak)achterstand wordt vergroot (pedagogische onmacht, ontwrichte gezinnen). Op basis van bovenstaande criteria indiceert het consultatiebureau of er risico bestaat op taal(spraak)- achterstand bij het kind. 4.2 Bereik en toeleiding doelgroepkinderen De gemeente dient zich in te zetten voor het bereik van alle doelgroepkinderen en te zorgen voor een goede toeleiding van deze kinderen naar voorschoolse educatie. 6

7 De indicatiestelling voor doelgroepkinderen wordt dus afgegeven door het consultatiebureau. Ouders kunnen niet worden gedwongen om na een indicatie hun kind deel te laten nemen aan voorschoolse educatie. Ouders hebben hierin een eigen verantwoordelijkheid. In overleg met het onderwijs en kinderopvang is voorlichting aan ouders erg belangrijk. Dit kan door middel van het ontwikkelen van voorlichtingsmateriaal zoals een folder en het beschikbaar stellen van de informatie via diverse websites. De gemeente maakt afspraken met de jeugdgezondheidszorg over het signaleren van risico s op taalachterstand, voorlichting aan ouders en controle op de inschrijving voor voorschoolse educatie. Omdat het consultatiebureau 99% van de peuters ziet, hebben zij een belangrijke functie in het informeren van ouders over het voorschoolse aanbod. Andere partijen die een rol kunnen spelen bij het bereiken van doelgroepkinderen zijn de huisartsen, Vluchtelingenwerk, Bureau Inburgering en de bibliotheek. In overleg met de kinderopvang en het onderwijs is afgesproken dat met name ook de organisaties voor kinderopvang een belangrijke vindplaats zijn voor het bereik en toeleiden van doelgroepkinderen naar voorschoolse educatie. Het kan voorkomen dat een kind op het kinderdagverblijf komt en dat daar wordt geconstateerd dat het kind een risico loopt op een taalachterstand of dat er factoren zijn die spraak-taalontwikkeling negatief beïnvloeden. Het kinderdagverblijf neemt in dat geval contact op met het consultatiebureau. Het consultatiebureau roept de ouders van het betreffende kind op en beoordeelt of een indicatie voor VVE moet worden afgegeven. In Heeze-Leende kiezen we ervoor om het bereik en de toeleiding van de doelgroepkinderen naar voorschoolse educatie zowel via het consultatiebureau (Zuidzorg) als vindplaatsgericht (organisaties kinderopvang) te laten verlopen. De indicatiestelling gebeurt door het consultatiebureau. Bij meervoudige problematiek (wanneer zich op meerdere ontwikkelgebieden en/of in de omgeving van het kind problemen voordoen) wordt de relatie gelegd met het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) en wordt het betreffende kind in het CJG-netwerk besproken. 4.3 Kwalitatief volwaardig aanbod voorschoolse educatie Om de effectiviteit voor doelgroepkinderen te optimaliseren, moet de kwaliteit van de voorschoolse educatie hoog zijn. In de AMvB Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie worden de volgende kwaliteitseisen omschreven: voorschoolse educatie wordt ten minste vier dagdelen of 10 uur per week aangeboden; met als kwalitatieve aanpassing binnen de gemeente Heeze-Leende dat voorschoolse educatie drie of vier dagdelen, verspreid over ten minste drie verschillende dagen, gedurende 10 uur per week wordt aangeboden. voor de voorschoolse educatie wordt een breed programma gebruikt dat zich richt op de ontwikkelingsdomeinen taal, rekenen, motoriek en de sociaal-emotionele ontwikkeling; op een groep waaraan voorschoolse educatie wordt aangeboden staat minimaal één beroepskracht per 8 kinderen. In groepen van 9 tot maximaal 16 kinderen staan dus twee beroepskrachten; de beroepskrachten hebben ten minste een opleiding gevolgd op PW3-niveau. Onderdeel van deze beroepsopleiding vormt ten minste één module over het verzorgen van voorschoolse educatie; als de beroepskracht niet deze module heeft gevolgd, bezit deze een bewijs dat specifieke scholing is afgerond over voorschoolse educatie; de houder van een kinderdagverblijf waar voorschoolse educatie wordt aangeboden, stelt jaarlijks een opleidingsplan op waarin staat beschreven hoe kennis en vaardigheden in voorschoolse educatie van beroepskrachten worden onderhouden. Aanvullende kwaliteitseisen gemeente Heeze-Leende De organisaties voor kinderopvang maken afspraken met de in de omgeving liggende basisscholen over het VVE-programma zodat dit aanbod kan worden doorgezet op de basisscholen. Hierbij gaat het dan om afspraken zoals het formuleren van (tussen)doelen op het gebied van taal en/of rekenen en het structureel inbouwen van een warme overdracht (gesprek) van leerlingen van voorschoolse- naar vroegschoolse educatie. 7

8 De kinderopvang en basisscholen betrekken ouders bij het VVE-aanbod. Vanuit de thuissituatie kan dit een positief effect hebben op de ontwikkeling en het leren van jonge kinderen. Te denken valt aan het voorlezen en samen spelen. Het is van belang dat de kinderopvang/basisschool en ouders met elkaar afspraken maken over een zo optimaal mogelijke samenwerking. Afspraken zoals het stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen, participatie in VVEactiviteiten in de voor-/vroegschool, informeren over de ontwikkeling van het kind. In de gemeente Heeze-Leende hebben alle kinderopvangorganisaties de ambitie om voorschoolse educatie aan te bieden. In een oriënterend eerste overleg met het onderwijs en kinderopvang is gezamenlijk geconstateerd dat het van belang is dat het programma dat op de voorschoolse periode wordt gebruikt een doorgaande lijn kent in de vroegschoolse periode op de basisschool. De wet stelt dat VVE kinderen op meerdere gebieden moet stimuleren: taal, rekenen, motoriek en sociaal-emotionele ontwikkeling. Hiervoor zijn VVE-programma s beschikbaar als Kaleidoscoop, Piramide, Startblokken, Ko Totaal, Sporen en Speelplezier. De wet verplicht echter niet deze landelijk erkende VVE-programma's te gebruiken. Partners kunnen hiervan beredeneerd afwijken. Om VVE een totale kwaliteitsimpuls te geven en de inspanningen niet alleen te richten op doelgroepkinderen, is het zinvol om de voorschoolse educatie aan te bieden in een omgeving met niet-doelgroepkinderen zodat er een groter effect optreedt. Kinderen leren ook veel van elkaar. Daarnaast spelen de beroepskrachten zoals pedagogisch werkers in de kinderopvang en leerkrachten in de groepen 1-2 een zeer belangrijke rol in de uitvoering van VVE. Hun competenties, vaardigheden en handelen zijn medebepalend voor het succes. 4.4 Dekkend aanbod voorschoolse educatie Het rijk wil dat gemeenten een VVE-programma aanbieden aan alle kinderen die dit nodig hebben. Op basis van de gewichtenregeling voor het basisonderwijs is voor de gemeente Heeze-Leende een schatting gemaakt. Het rijk gaat in haar berekeningen uit van het aantal kleuters met een leerlinggewicht, teruggerekend naar de voorschoolse periode. Deze berekeningswijze biedt de gemeente een richtpunt, namelijk het aanbieden van een aantal VVE-plaatsen dat minimaal gelijk is aan 75% van het aantal kinderen dat in de voorschoolse periode een leerlinggewicht heeft of krijgt zodra het naar de basisschool gaat. Het betreft hier een minimale ondergrens. In de gemeente Heeze-Leende is de totale groep 4-, 5-jarigen als volgt opgebouwd: Basisschool Aantal Gewicht De Talententoren St. Jan De Triangel Dirk Hezius De Trumakkers Bergerhof Merlebos Totaal Peildatum: 1 oktober 2011, bron DUO Uitgaande van bovenstaande gegevens betekent dit voor de gemeente Heeze-Leende dat er minimaal 75% van 21(15 + 6) = 16 kindplaatsen VVE aangeboden moeten worden. We streven naar een voorschools aanbod in alle kernen van de gemeente Heeze-Leende. Ouders moeten kunnen rekenen op een plaats voor hun kind in het kinderdagverblijf met voorschoolse educatie. De spreiding van die plaatsen moet zodanig zijn dat segregatie niet in de hand gewerkt wordt. De gemeente is verantwoordelijk voor het bieden van voldoende plaatsen voor voorschoolse educatie in aantal en spreiding. 8

9 4.5 Ouderbijdrage Voorschoolse educatie moet voor ouders laagdrempelig en financieel toegankelijk zijn. Indien een kind deelneemt aan voorschoolse educatie is in de wet OKE bepaald dat gemeenten aan ouders, een ouderbijdrage mogen vragen die maximaal de hoogte is van de bijdrage die zij op grond van de wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen betalen indien ze de maximale toeslag ontvangen. 4.6 Organisatie doorgaande lijn Gemeenten, kinderdagverblijven en basisscholen zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor de organisatie van een doorgaande lijn in de ontwikkeling van kinderen. Onder een doorgaande lijn verstaan wij structurele afstemming tussen en afspraken over pedagogische aanpak, ouderbetrokkenheid en zorg voor een goede overdracht van voor- naar vroegschools aanbod en tussen partners rond het kind in het algemeen. De gemeente en de kinderopvang zijn verantwoordelijk voor de voorschoolse periode. De verantwoordelijkheid voor het vroegschoolse deel van de VVE berust bij de schoolbesturen. In het kader van een doorgaande leerlijn is het van groot belang dat er goede afstemming is tussen hetgeen in de voorschool gebeurt en hetgeen in de vroegschool gebeurt. Een belangrijk instrument om een doorgaande ontwikkelingslijn te bereiken zijn adequate afspraken over de overdracht van kinderen van de voorschoolse voorziening naar de basisschool. Daarvoor is een universeel overdrachtsformulier wel de minimale basisvoorwaarde. Op dit moment wordt er in de gemeente Heeze-Leende door bijna alle (met uitzondering van één) kinderopvangorganisaties gebruik gemaakt van een eenduidig overdrachtsformulier. Het streven is dat in de komende periode alle partners (onderwijs en kinderopvang) gaan werken met een eenduidig observatie- en rapportagemodel (overdrachtsformulier). Het huidige overdrachtsformulier moet nog specifiek op het vlak van VVE worden aangepast. Wanneer een kind een indicatie heeft gekregen en deelneemt aan een VVE-peuterprogramma is het wenselijk dat de vorderingen met behulp van een kindvolgsysteem in kaart worden gebracht. Alleen op die manier kan gemonitord worden door het consultatiebureau in overleg met de kinderopvangorganisatie of de indicatie nog nodig is. Als het kind te weinig vorderingen maakt waardoor de doorgaande ontwikkelingslijn in gevaar komt, wordt dit bij de overgang naar het basisonderwijs aan de hand van een warme overdracht meegegeven. De overdracht vindt bij doelgroepkinderen standaard plaats in de vorm van een gesprek tussen voor- en vroegschool. Het basisonderwijs kan bij stagnatie een gericht stappenplan inzetten. Het is van belang om in de komende periode in overleg met het onderwijs en de kinderopvang te bezien op welke manier pedagogisch medewerksters en leerkrachten kennis van elkaars werkwijze en methoden over de doorgaande ontwikkelingslijn kunnen uitwisselen. Doel hiervan is om de samenwerking te intensiveren waarbij niet meer gesegmenteerd wordt gedacht. In overleg met de organisaties voor kinderopvang en basisscholen dient afgestemd te worden op welke manier deze uitwisseling vorm kan krijgen. 4.7 Resultaatafspraken vroegschoolse educatie De gemeente heeft in het kader van de wet OKE de wettelijke verplichting om met de schoolbesturen resultaatafspraken te maken over de vroegschoolse educatie. Gezien het beperkte aantal kinderen kan een specifiek resultaat per kind worden afgesproken. Ieder kind is anders en zodoende zal niet ieder kind dezelfde vooruitgang kunnen boeken. Vooraf worden dus op kindniveau zaken afgesproken. Tijdens het overleg in de werkgroep VVE (zie 8.1) zal nader worden besproken welke algemene resultaatafspraak het best binnen de gemeente Heeze-Leende aanvullend kan worden gehanteerd. In Heeze-Leende kiezen we ervoor om de resultaten van de vroegschoolse educatie vooral te koppelen aan de doorgaande ontwikkelingslijn van kinderen. De vaardigheidsontwikkeling van kinderen staat centraal. De lijn die in de voorschoolse periode met een doelgroepkind is ingezet moet worden voortgezet in de vroegschoolse periode. 9

10 5. Toezicht en handhaving In het kader van de wet OKE gaat de Onderwijsinspectie toezicht houden op VVE. In de gemeente Heeze-Leende zijn kinderopvang en de groepen 1 en 2 van een basisschool de plekken waar VVE wordt aangeboden. De bepalingen over toezicht op en handhaving van de kwaliteit van VVE zijn samengebracht en uitgebreid in de wet OKE. Het betreft de volgende taken: Verantwoordelijkheid voor, toezicht op en handhaving van de kwaliteit van de kinderopvang en het peuterspeelzaalwerk. De gemeente ziet toe op de naleving van kwaliteitseisen voor kinderopvang en peuterspeelzalen. Jaarlijks worden afspraken gemaakt met de GGD over toezicht op de kwaliteit van de kinderopvang. Controle op kwaliteitseisen aanbod voorschoolse educatie. De gemeente dient eveneens toe te zien op de naleving van de kwaliteitseisen voor voorschoolse educatie. Ook hier wordt de GGD toezichthouder. De GGD gaat in opdracht van de gemeente beoordelen of aan de in de AMvB genoemde kwaliteitseisen voor voorschoolse educatie wordt voldaan. Hiervoor is een landelijk toetsingskader ontwikkeld. Wanneer op de kwaliteitseisen aanbod voorschoolse educatie een tekort wordt geconstateerd, geeft de GGD het rapport aan de onderwijsinspectie. De onderwijsinspectie moet toezicht houden op de educatieve kwaliteit van de voorschoolse educatie op verzoek van een gemeente of op eigen initiatief. Opzet van een landelijk register van peuterspeelzalen en kinderdagverblijven die voorschoolse educatie aanbieden. De gemeente is verplicht om te registreren en openbaar te maken welke kinderopvang voorschoolse educatie aanbiedt. Ze zijn ook verplicht mee te werken aan het verstrekken van gegevens aan de onderwijsinspectie die nodig zijn voor het goed uitvoeren van het toezicht op voorschoolse educatie, zoals de GGD-rapportage. Verslag uitbrengen over het uitgevoerde toezicht en resultaten daarvan aan gemeenteraad en minister. De gemeente dient jaarlijks een rapport over het gehouden toezicht en resultaten daarvan op te stellen voor de gemeenteraad en Minister. 6. Financiën Voor het opzetten van een VVE-aanbod ontvangt de gemeente Heeze-Leende gedurende de periode 2011 tot en met 2014 een geoormerkte uitkering van ,56 per jaar. Het rijk bepaalt om de vier jaar de bijdrage voor de VVE. Berekening kosten voorschoolse educatie: Landelijk uurtarief VVE: 7,48. 1 Ouderbijdrage: 0,59 per uur. Één VVE-plaats kost op jaarbasis: 7,48-0,59 = 6,89 per uur x 10 uren x 40 weken is 2.756,- per jaar per VVE-plaats. Het bereik van alle doelgroepkinderen en zorgen voor een goede toeleiding betreft een wettelijke taak voor de gemeente. De werkelijke kosten hangen af van: - hoeveel kinderen een indicatie krijgen; - hoeveel ouders van kinderen met een VVE-indicatie aanspraak kunnen maken op de kinderopvangtoeslag. Kinderen die gebruik maken van de kinderopvang én behoren tot de doelgroep VVE kunnen ook intensief begeleid worden. Aangezien het hier gaat om ouders die in aanmerking komen voor een toeslag kinderopvang volgens de Wet Kinderopvang wordt de subsidie gebaseerd op de meerkosten van VVE. Financieel risico Omdat nog niet bekend is hoeveel kinderen een indicatie krijgen, is het een risico dat er meer kinderen geïndiceerd worden dan het Rijk aan budget beschikbaar stelt. Voor de jaren 2013 en 2014 wordt hier geen financieel risico verwacht omdat gemeente Heeze-Leende al vanaf 2011 middelen 1 MOgroep Welzijn & Maatschappelijke Dienstverlening, Handreiking harmonisatiewet OKE voor peuterspeelzaal- en kinderopvang (Utrecht). 10

11 ontvangt die nog niet zijn ingezet. Dat betekent dat ook de middelen van 2011 en 2012 ingezet kunnen worden voor 2013 en Verantwoording 7.1 Registratie en monitoring Gezien de wettelijke eisen die worden gesteld aan het bereik van de doelgroepkinderen, is het voor de gemeente van belang om inzicht te hebben in de lokale situatie en te beschikken over deelnamegegevens. Dat betekent dat van elk kind in de peuterleeftijd te zien is of hij of zij de peuteropvang bezoekt. Deze gegevens worden halfjaarlijks (dus 2 keer per jaar) door de kinderopvang aangeleverd bij de gemeente. Deze gegevens bevatten de volgende elementen: - Bereik van de doelgroepleerlingen dat met VVE bereikt is. - Duur van de VVE-deelname; het aantal uur per week dat peuters VVE hebben gevolgd. - Het gebruikte VVE-programma of ander aanbod. - Stand van zaken met betrekking tot de wettelijk vastgestelde kwaliteitskenmerken van voorschoolse educatie. 7.2 Verantwoording De gemeente Heeze-Leende ontvangt middelen van het Rijk ten behoeve van de bestrijding van onderwijsachterstanden. Deze middelen worden ontvangen in de vorm van een specifieke uitkering. De verantwoording van deze doeluitkering gebeurt in de vorm van een SiSa-verantwoording (single information, single audit). Daarbij dient aan het Rijk onder andere verantwoord te worden hoeveel kinderen hebben deelgenomen aan voor- en vroegschoolse educatie en welk bedrag is besteed aan de verlaging van de ouderbijdrage voor doelgroepkinderen. 8. Implementeren, evalueren en bijstellen 8.1 Implementeren Een vervolg op deze beleidsnotitie is een vertaling in de uitvoering. Voor de implementatie van het VVE-beleid in de gemeente Heeze-Leende wordt een werkgroep samengesteld waarin gemeente, onderwijs, kinderopvang en de jeugdgezondheidszorg vertegenwoordigd zijn. In deze werkgroep zullen de diverse beleidsvoornemens verder uitgewerkt worden. Om de uitvoering vorm te geven wordt een uitvoeringsdocument opgesteld waarin concrete afspraken en actiepunten benoemd worden. 8.2 Evalueren en bijstellen Via de stuurgroep Lokaal Educatieve Agenda wordt de voortgang en de uitvoering van VVE gevolgd. VVE wordt jaarlijks geagendeerd. Daarbij wordt bekeken of de definitie van de doelgroep nog voldoet, of de kinderen voldoende worden bereikt en of de toeleiding efficiënt verloopt. Waar nodig vindt bijstelling plaats. Daarnaast moet de doorgaande leerlijn worden geëvalueerd en moet worden bekeken hoe de vroegschoolse educatie op de basisscholen wordt uitgevoerd en of dit aansluit op de voorschoolse educatie. 11

12 Bijlage 1: Participatie voorschoolse voorzieningen Heeze-Leende 1. Participatie Kinderopvang Kinderen 0-4 jaar In onze gemeente wonen (peildatum 1 oktober 2012) 531 kinderen in de leeftijd van 0-4 jaar. Hiervan worden 398 kinderen wonend in de gemeente Heeze-Leende opgevangen door de kinderopvang (uit navraag blijken de kinderopvangorganisaties ook kinderen buiten de gemeente Heeze-Leende op te vangen, deze kinderen zijn niet meegeteld). De volgende organisaties vangen kinderen in de leeftijd van 0-4 jaar op: Joepie, Korein Kinderplein, Kumari, Kids Talent en Kids World. Peuters 2,5-4 jaar Van de 531 kinderen in de leeftijd 0-4 jaar zijn 194 kinderen in de leeftijd van 2,5-4 jaar (peuters). Uit navraag bij de kinderopvangorganisaties komen 197 peuters, wonend in de gemeente Heez e- Leende, naar het peuterprogramma. Er bezoeken dus meer peuters een peuterprogramma dan dat er in Heeze-Leende wonen. Het verschil is te verklaren doordat één kinderopvang (met een aantal vestigingen) het adressenbestand handmatig moest controleren waardoor er waarschijnlijk een paar adressen van peuters buiten Heeze-Leende niet uit gefilterd zijn (alle kinderopvangorganisaties moesten namelijk het aantal kinderen/peuters aangeven minus de kinderen/peuters uit andere gemeenten). Uit de gegevens blijkt dus dat vrijwel alle peuters een aanbod peuterprogramma volgen. Wonen in Kinderen Heez e- naar de Leende kinderopvang Peuters volgen peuterprogramma (via kinderopvangtoeslag of gemeentelijk gesubsidieerd) Kinderen 0-2,5 jaar Peuters 2,5-4 jaar (ong. 25 subsidie gemeente) Totaal aantal kinderen 0-4 jaar Participatie beleidsregel Peuterprogramma (gesubsidieerd door gemeente) Van het aantal opgevangen peuters (197) zijn er op dit moment ongeveer 25 peuters waarvan de ouders geen aanspraak kunnen maken op de kinderopvangtoeslag. Dat betekent dat ongeveer 25 gezinnen dus gebruik maken van de beleidsregel peuterprogramma. Op dit moment zijn er 4 kinderopvangorganisaties die het gesubsidieerde peuterprogramma aanbieden: Korein Kinderplein, Joepie, Kumari en Kids Talent. 3. Participatie gastouderopvang Naast kinderopvang maakt een onbekend aantal kinderen in 2012 gebruik van geregistreerde gastouderopvang. Binnen de gemeente Heeze-Leende zijn er op dit moment 67 gastouders geregistreerd. Een gastouder vangt in de meeste gevallen meerdere kinderen op. De gemeente heeft geen gegevens over de kinderen die bij gastouders worden opgevangen. Dit kunnen ook kinderen buiten de gemeente Heeze-Leende zijn. 4. Participatie voorschoolse voorzieningen Landelijk gezien bezoekt: - 55% van de kinderen tussen de 0 en 2 jaar een vorm van formele kinderopvang (dagopvang en/of gastouderopvang). - meer dan 80% van de peuters tussen 2 en 4 jaar een vorm van kinderopvang en/of peuterspeelzaalwerk. (bron: Task Force Kinderopvang/Onderwijs Dutch Design, maart 2010) Onderstaand een totaaloverzicht van onze gemeente: Aanbieder Aantal kinderen Percentage van totaal aantal kinderen Kinderdagverblijven Oktober 2012 Kinderen 0 tot 2,5 jaar: 337 Peuters 2,5 tot 4 jaar: 194 Gastouders Oktober gastouders, aantal kinderen niet bekend 0 tot 2,5 jaar (201): 59,6% 2,5 tot 4 jaar (197): 100% onbekend 12