Inhoudsopgave. Uitvoeringsplan Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (Wet OKE) 1

Transcriptie

1 Inhoudsopgave 1. Inleiding Landelijk kader voor- en vroegschoolse educatie Harmonisatie Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (Wet OKE) Visie op de harmonisatie Ambitie en doelstellingen Ambitie Doelstellingen Beleidsinvulling Bepalen van de criteria voor de doelgroep van voorschoolse educatie Bereik en toeleiding van doelgroepkinderen Zorg dragen voor voldoende VVE aanbod van goede kwaliteit Voldoende aanbod Aanbod van goede kwaliteit Organisatie van de doorgaande leer- en ontwikkellijn Overdracht Zorgpeuters Resultaten van vroegschoolse educatie Verlaging ouderbijdrage Taalbeleid Schakelklas Rehobothschool in Kootwijkerbroek Schakelklas 1e opvang buitenlandse kinderen die niet of nauwelijks de Nederlandse taal machtig zijn Boekenpret Leescentrum van het Samenwerkingsverband Barneveld (De Vogelhorst) Toezicht en handhaving Verantwoordelijkheid voor toezicht op en handhaving van kwaliteit van de kinderopvang en het peuterspeelzaalwerk Controle op kwaliteitseisen aanbod voorschoolse educatie Opzet landelijk register van peuterspeelzalen en kinderdagverblijven Verslag toezicht aan gemeenteraad en Minister Voeren van jaarlijks overleg Doorzettingsmacht Resultaten VVE landelijk gemonitord Uitvoering, Verantwoording en Evaluatie Uitvoering Jaarlijkse aanvragen Voorwaarden voor subsidieverlening Verantwoording besteding subsidie Evaluatie Duur van de Specifiek uitkering gemeentelijk onderwijsachterstandenbeleid en wijze van verantwoording Financieel kader Bijlagen - Notitie indiceren voor- en verwijzen naar VVE voorzieningen - Begroting tot uitvoeringsplan Wet OKE - Overzicht VVE aanbod 2011 Uitvoeringsplan Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (Wet OKE) 1

2 Uitvoeringsplan Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (OKE) 1. Inleiding Op 24 augustus 2010 heeft het college van burgemeester en wethouders de Lokale Educatieve Agenda (LEA) Barneveld vastgesteld. Hierin heeft de gemeente samen met de schoolbesturen en instellingen op het gebied van onderwijs en jeugd bepaald over welke thema s afspraken worden gemaakt en welke verder worden uitgediept. In dit uitvoeringsplan komen de thema s Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE), Schakelklassen en Boekenpret aan de orde. Dit zijn de thema s in het kader van het Onderwijsachterstandenbeleid waarover de gemeente verplicht overleg dient te voeren met de partners en afspraken over moet maken. Het is geen toeval dat dit uitvoeringsplan nu wordt opgesteld. Met de inwerkingtreding van de Wet OKE op 1 augustus is het noodzakelijk het bestaande beleid ten aanzien van deze thema s te herijken in het licht van de nieuwe wetgeving. Een drietal werkgroepen (VVE, Schakelklassen en Boekenpret) heeft zich bezig gehouden met de inhoudelijke voorbereiding van de voorstellen voor de nieuwe beleidsperiode. In de LEA is de huidige stand van zaken ten aanzien van de 3 thema s al beschreven. In het voorliggende plan zal hier niet meer uitvoerig op worden ingegaan. Bij de beleidsinvulling voor de nieuwe periode zal dit zijdelings aan de orde komen. 1 Wet van 7 juli 2010 tot wijziging van de Wet Kinderopvang, de Wet op het onderwijstoezicht, de Wet op het primair onderwijs en enkele andere wetten in verband met wijzigingen in het onderwijsachterstandenbeleid. Uitvoeringsplan Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (Wet OKE) 2

3 2. Landelijk kader voor- en vroegschoolse educatie 2.1 Harmonisatie In de vorige kabinetperiode is aangekondigd dat het voorschoolse stelsel van kinderopvang, peuterspeelzaalwerk en voor- en vroegschoolse educatie wordt geharmoniseerd naar wet- en regelgeving, financiering, kwaliteit en toezicht. Aanvankelijk was het de bedoeling te komen tot integrale voorschoolse voorzieningen. Vanwege budgettaire overwegingen is dit streven omgebogen tot harmonisatie op kwaliteit en toegankelijkheid van peuterspeelzaalwerk en kinderopvang. De afzonderlijke financieringsstelsels voor de kinderopvang en het peuterspeelzaalwerk blijven vooralsnog in stand. Peuterspeelzaalwerk wordt bekostigd uit gemeentelijke subsidies en ouderbijdragen. De Kinderopvang wordt betaald door de ouders die daarbij een beroep kunnen doen op de Toeslagenwet. 2.2 Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (Wet OKE) De nieuwe wet OKE geeft het kader aan waarbinnen de doelstellingen met betrekking tot de inhoudelijke samenhang en samenwerking in de voorschoolse voorzieningen gerealiseerd moeten worden. Doelstelling van de wet is bij te dragen aan een veilige en stimulerende omgeving voor peuters in peuterspeelzalen en kinderdagverblijven en taalachterstanden bij jonge kinderen tijdig en effectief aan te pakken. In de wet is de inspanningsverplichting voor gemeenten vastgelegd om alle doelgroepkinderen (2,5 tot 4 jarigen) te bereiken met voorschoolse educatie. Hiertoe zijn drie wetten gewijzigd: de Wet kinderopvang wordt Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen de Wet op het primair onderwijs de Wet op het onderwijstoezicht Vanaf 1 augustus 2010 hebben de gemeenten de wettelijke verantwoordelijkheid om een goed voorschools aanbod te doen aan alle jonge kinderen met een taalachterstand. Onderdeel van deze wet is een landelijk kwaliteitskader voor peuterspeelzalen en aanvullende kwaliteitseisen voor voorschoolse educatie. Harmonisatie van de kwaliteitseisen van het peuterspeelzaalwerk (Kwaliteitsimpuls) 2 De kwaliteitseisen die gaan gelden voor het peuterspeelzaalwerk betreffen: Maximale groepsgrootte van 16 peuters. De leidster/kind ratio wordt 1 op 8 peuters. Opleidingseisen: per peutergroep in een peuterspeelzaal geldt de regel van 2 pedagogisch medewerkers waarvan minstens één geschoold is op SPW-3 niveau. Voor pedagogisch medewerkers, werkzaam in vve-groepen geldt dat beide minstens op SPW-3 niveau geschoold moeten zijn. Daarnaast geldt de voorwaarde van aanvullende scholing om te kunnen werken met vve-programma s. Medewerkers overleggen een verklaring omtrent goed gedrag bij de GGD. Peuterspeelzalen leggen pedagogisch beleid vast. Er worden regels gesteld ten aanzien van de administratie Invoering informatieplicht ouders en instellen van een oudercommissie. Gemeentelijke regierol Met de nieuwe wet is de gemeentelijke regierol versterkt. Dat betreft in ieder geval: het bepalen van de criteria voor de doelgroep van voorschoolse educatie; zorg dragen voor voldoende VVE aanbod van goede kwaliteit; het vormgeven aan de toeleiding van doelgroepkinderen naar een voorschoolse voorziening de organisatie van een doorlopende leerlijn van voorschoolse naar vroegschoolse educatie; het maken van afspraken over het resultaat van vroegschoolse educatie. 2 Besluit van 7 juli 2010, houdende vaststelling van basisvoorwaarden voor de kwaliteit van voorschoolse educatie (Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie) Uitvoeringsplan Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (Wet OKE) 3

4 Voorschoolse educatie is bestemd voor doelgroepkinderen van 2 en 3 jaar en wordt verzorgd op een peuterspeelzaal/voorschool of kinderdagverblijf. Hiervoor zijn de gemeenten verantwoordelijk. De doelgroepkinderen in de voorschoolse periode dienen in ieder geval tenminste 3 (en in 2011) 4 dagdelen of 10 uur per week gedurende een jaar deel te nemen aan voorschoolse educatie. Vroegschoolse educatie is bestemd voor doelgroepkinderen van 4 en 5 jaar en wordt verzorgd in groep 1 en 2 van de basisschool. Hiervoor zijn de scholen verantwoordelijk Toezicht De GGD houdt toezicht op de kwaliteitseisen in peuterspeelzalen en kinderdagverblijven. De Inspectie van het Onderwijs houdt toezicht op de educatieve kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie. Periode Voor de uitvoering van de nieuwe wettelijke taken heeft het Rijk extra middelen toegevoegd aan het Gemeentefonds en ontvangen de gemeenten een specifieke uitkering gemeentelijk onderwijsachterstandenbeleid. Dit is vastgelegd in het besluit van 23 augustus 2010, houdende regels met betrekking tot specifieke uitkeringen ten behoeve van gemeentelijk onderwijsachterstandenbeleid (Besluit specifieke uitkeringen gemeentelijk onderwijsachterstandenbeleid ). Dit besluit treedt in werking met ingang van 1 januari 2011 en vervalt met ingang van 1 januari Uitvoeringsplan Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (Wet OKE) 4

5 3. Visie op de harmonisatie De Wet OKE beoogt de eerste stappen te zetten in het harmoniseren van de wet- en regelgeving voor kinderopvang en peuterspeelzalen. In de wet zijn daarbij bepalingen opgenomen die een dekkend aanbod van voorschoolse aanbod moeten waarborgen. Aan gemeenten de taak de regie op zich te nemen en met lokale partners, basisscholen, kinderopvang en peuterspeelzalen tot een gezamenlijke visie te komen voor de toekomst van de lokale voorschoolse voorzieningen. De VNG heeft hierover een handreiking opgesteld 3, waarin drie modellen worden gepresenteerd waarmee aan de eisen van de wet wordt voldaan. Hiermee kan op lokaal niveau op een meer of minder vergaande wijze samenwerking vorm worden gegeven. De modellen laten de mogelijkheden zien voor harmonisatie dan wel samenwerking van de voorschoolse voorzieningen. De modellen worden uitgewerkt binnen de mogelijkheden van de wet, aansluitend bij enerzijds de gemeentelijke situatie op dit moment en hun ambities voor de nabije of verdere toekomst anderzijds. Deze drie modellen betreffen: een model van geen of lichte samenwerking; een model met intensievere samenwerking; een model van integrale samenwerking. In Barneveld zijn op dit moment geen initiatieven tot samenwerking tussen instellingen van peuterspeelzaalwerk en kinderopvang. Wel zijn er organisaties die zowel peuterspeelzaalwerk als kinderopvang aanbieden. Vooralsnog wordt er niet voor gekozen om vanuit de gemeente samenwerking dwingend op te leggen. Dit heeft te maken met het feit dat er tot dusverre geen initiatieven zijn geweest. Wel zien we het laatste jaar ontwikkelingen binnen organisaties om beide vormen aan te bieden. Deze ontwikkelingen worden met belangstelling gevolgd. 3 Handreiking Harmonisatie Voorschoolse voorzieningen voor gemeenten, april Uitvoeringsplan Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (Wet OKE) 5

6 4. Ambitie en doelstellingen 4.1 Ambitie In de Lokale Educatieve Agenda Barneveld hebben de instellingen voor onderwijs en jeugd uitgesproken dat ieder kind in Barneveld de zorg en het onderwijs krijgt die het nodig heeft. Om dit te concretiseren op het onderhavige beleidsterrein worden voor de komende periode heldere doelen gesteld die overeenkomen met de doelstellingen van de Wet OKE. 4.2 Doelstellingen Het overzicht van de onderstaande doelstellingen geeft weer wat de schoolbesturen en instellingen op het gebied van onderwijs en jeugd in de komende planperiode van het onderwijsachterstandenbeleid ten minste willen bereiken. De wijze waarop we deze doelstellingen willen bereiken is nader uitgewerkt in hoofdstuk 5. Aan het einde van 2011 worden 183 VVE plaatsen bezet door doelgroeppeuters; Aan het einde van 2012 worden 200 VVE plaatsen bezet door doelgroeppeuters; Aan het einde van 2013 worden 210 VVE plaatsen bezet door doelgroeppeuters; Aan het einde van de planperiode ( ) worden 231 VVE plaatsen bezet door doelgroeppeuters; Aan het einde van 2011 voldoen alle peuterspeelzalen en kinderdagverblijven die VVE aanbieden aan het besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie; Aan het einde van 2011 werkt Kruiswerk West-Veluwe conform de nota Indiceren voor- en verwijzen naar VVE-voorzieningen door consultatiebureauteams; Aan het einde van de planperiode ( ) is er sprake van een sluitende keten van signalering, toeleiding, verwijzing van een doelgroeppeuter naar een peuterspeelzaal/kinderdagverblijf met VVE en een doorgaande ontwikkel- en leerlijn van VVE peuterspeelzaal/kinderdagverblijf naar groep 1 van de basisschool. Ten aanzien van de resultaten van de vroegschoolse educatie dient het primair onderwijs te voldoen aan de door de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap op 8 juli 2010, nr. PO/ vastgestelde regeling, houdende voorschriften in het kader van de meting en beoordeling van leerresultaten als bedoeld in artikel 10a van de Wet op het primair onderwijs. (Regeling Leerresultaten PO). Uitvoeringsplan Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (Wet OKE) 6

7 5. Beleidsinvulling In dit hoofdstuk wordt uiteengezet hoe we in Barneveld binnen de kaders van de Wet OKE het VVE beleid gaan invullen. Per onderdeel wordt aangegeven hoe de gemeente binnen de beleidsvrijheid die zij samen met de schoolbesturen en instellingen op het gebied van onderwijs en jeugd invulling geeft aan het VVE beleid. 5.1 Bepalen van de criteria voor de doelgroep van voorschoolse educatie De doelgroep van het VVE beleid zijn kinderen die het risico lopen om taal- of ontwikkelingsachterstanden op te lopen. Een belangrijke risicofactor is een laag opleidingsniveau van de ouders. De gewichtenregeling (0,3 of 1,2) in het basisonderwijs is op deze indicator gebaseerd. Ook in de voorschoolse periode kan het opleidingsniveau van de ouders als een indicator worden gebruikt. Er moet dan met de peuterspeelzalen en kinderdagverblijven worden afgesproken om het opleidingsniveau van de ouders te registreren. Tussen het opleidingsniveau van de ouders en de kansen van kinderen bestaat een statistisch verband. Het is niet zo dat een laag opleidingsniveau van ouders per definitie inhoudt dat de kinderen een grotere kans op achterstanden hebben. Omgekeerd kunnen ook kinderen van ouders met een relatief hoge opleiding toch taal- of ontwikkelingsachterstanden oplopen. Wij geven de voorkeur aan het meten van daadwerkelijke (risico s op) achterstanden. Deze worden dan vastgesteld door het consultatiebureau (CB), door middel van een ontwikkelingsonderzoek (Van Wiechenschema). De door het Kruiswerk West-Veluwe, afdeling Jeugdgezondheidszorg opgestelde nota Indiceren voor- en verwijzen naar VVE-voorzieningen door consultatiebureauteams van KWV is hierin leidend en is als bijlage opgenomen. Daarnaast kunnen pedagogische leidsters/ groepsleidsters op basis van observaties in de groep een peuter verwijzen naar het CB om alsnog een indicatie voor VVE af te geven. Om te kunnen vaststellen welke kinderen tot de doelgroep behoren heeft het Kruiswerk West-Veluwe de onderstaande criteria benoemd op grond waarvan kinderen een indicatie krijgen voor 4 dagdelen/10 uur peuterspeelzaal of kinderopvang met een educatief programma. Criteria voor het CB voor verwijzing naar een VVE-voorziening zijn: - Taalontwikkeling Kinderen met een geconstateerde achterstand in (Nederlandse) spraak-taalontwikkeling Kinderen met een verhoogd risico op achterstand in (Nederlandse) spraaktaalontwikkeling Onvoldoende taalaanbod in het Nederlands/ kinderen waarbij gerichte aandacht nodig is voor tweede taalverwerving Taalomgeving van het kind is onvoldoende stimulerend (professionele inschatting) - Opleidingsniveau ouders (conform gewichtenregeling) Kinderen waarvan beide ouders maximaal LBO/ VBO, praktijkonderwijs of VMBO basisof kaderberoepsgerichte leerweg hebben gevolgd Kinderen waarvan beide ouders maximaal twee jaar onderwijs in een andere schoolopleiding in het voortgezet onderwijs, aansluitend op het basisonderwijs, hebben gehad. Bij eenoudergezinnen is het opleidingsniveau bepalend van de ouder die belast is met de dagelijkse verzorging van het kind. - Of er sprake is van een verhoogd risico op achterstand in spraak-taalontwikkeling wordt bepaald door de professionele inschatting van de consultatiebureauarts of wijkverpleegkundige JGZ. De volgende aandachtspunten zijn hierbij van belang Is de taalomgeving voldoende stimulerend? Is er voldoende taalaanbod in het Nederlands? Zijn er andere risicofactoren (bij kind, ouders of gezin) die een verhoogd risico op spraaktaalachterstand met zich meebrengen? Uitvoeringsplan Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (Wet OKE) 7

8 Voorstel De doelgroep van de voorschoolse educatie wordt bepaald door het opleidingsniveau van de ouders (gewichtenregeling) in combinatie met het Van Wiechenschema (ontwikkelingsonderzoek). Op basis hiervan wordt al dan niet een indicatie voor VVE afgeven door het Consultatiebureau. Daarnaast kunnen pedagogisch medewerkers op basis van observaties een peuter verwijzen naar het CB om alsnog een indicatie voor VVE af te geven. Het Kruiswerk dient te registreren: - het aantal peuters dat wordt verwezen (geïndiceerd) naar een VVE voorziening; - het aantal peuters dat op basis van terugmelding vanuit de VVE voorziening - wordt ingeschreven bij een VVE voorziening. Uitvoeringsplan Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (Wet OKE) 8

9 5.2 Bereik en toeleiding van doelgroepkinderen Van gemeenten wordt verwacht dat zij zich inspannen om ouders te bewegen hun kinderen daadwerkelijk aan voorschoolse educatie te laten deelnemen. Hiertoe kunnen gemeenten afspraken maken met de jeugdgezondheidszorg over het signaleren van risico s op taalachterstand, voorlichting aan ouders en controle op de inschrijving voor voorschoolse educatie. Met het Kruiswerk West-Veluwe zijn afspraken gemaakt over de signalering, toeleiding en verwijzing naar een peuterspeelzaal of kinderopvang met voorschoolse educatie. Deze werkwijze is vastgelegd in de nota Indiceren voor- en verwijzen naar VVE-voorzieningen opgesteld door het Kruiswerk West- Veluwe. Een complicerende factor hierin is dat een grote groep peuters moeilijk bereikbaar is, omdat ouders principiële bezwaren hebben tegen peuter/kinderopvang. Het gaat om ongeveer 150 peuters. Om o.a. deze peuters te bereiken wordt voor de periode van 3 jaar een zorg/toeleidingscoördinator bekostigd (bij Kruiswerk West-Veluwe) om deze moeilijk bereikbare peuters c.q. ouders te motiveren voor en toe te leiden naar VVE. Na 3 jaar zal een evaluatie plaatsvinden. Het kan ook voorkomen dat een kind op de peuterspeelzaal of het kinderdagverblijf komt gedurende een aantal dagdelen of dagen per week en dat daar (op basis van het observatiesysteem) wordt geconstateerd dat het kind een risico loopt op een taalachterstand of dat er factoren zijn die de spraak- taalontwikkeling negatief beïnvloeden. Er wordt in dat geval contact opgenomen met het consultatiebureau. Het consultatiebureau roept de ouders/ verzorgers van het betreffende kind op en er wordt via het consultatiebureau een indicatie afgegeven voor 4 dagdelen peuterspeelzaal of kinderdagverblijf met VVE programma (zie ook 5.1). Voorstel Voor de periode van 3 jaar wordt voor 6 per week een zorg/toeleidingscoördinator aangesteld bij het Kruiswerk West-Veluwe om moeilijk bereikbare peuters c.q. ouders te motiveren voor VVE. Na 3 jaar zal een evaluatie plaatsvinden. Uitvoeringsplan Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (Wet OKE) 9

10 5.3 Zorg dragen voor voldoende VVE aanbod van goede kwaliteit Voldoende aanbod De Rijksoverheid wil dat gemeenten een VVE programma aanbieden aan alle kinderen die dit nodig hebben. De Rijksoverheid gaat in haar berekeningen uit van het aantal kleuters met een leerlinggewicht, teruggerekend naar de voorschoolse periode. Landelijk moet een aantal VVE plaatsen gerealiseerd worden dat even groot is of groter dan het aantal kleuters met een leerlinggewicht. Het Ministerie van OCW gaat uit van doelgroepkinderen in de leeftijd van 2,5 tot 4 jaar in Deze berekeningswijze biedt de gemeente een richtpunt, namelijk het aanbieden van een aantal VVE plaatsen dat minimaal gelijk is aan het aantal kinderen dat in de voorschoolse periode een leerlinggewicht heeft of krijgt zodra het naar de basisschool gaat. Een complicerende factor is dat doelgroepkinderen vaak in een groep zitten met nietdoelgroepkinderen. Voorschoolse educatie wordt dus ook (gedeeltelijk) aangeboden aan nietdoelgroepkinderen. Deze kinderen volgen echter in de meeste gevallen niet het verplichte aantal van 4 dagdelen of 10 uur VVE, zodat zij niet voldoen aan de in de AMvB van 7 juli 2010 (Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie) genoemde kwaliteitseisen. De gemeente Barneveld heeft volgens de 1 oktober telling van 2009 (berekeningsgrondslag voor de specifieke uitkering per ) 308 kleuters van 4 en 5 jaar met een gewicht. Omdat kleuters twee jaar onderwijs krijgen (in groep 1 en 2) en peuters doorgaans anderhalfjaar (van 2 1/2 4 jaar) is het (budget voor) het wettelijk aantal doelgroeppeuters drievierde (75%) van het aantal gewichtenkleuters. Het rijk gaat er van uit dat van de (75% maal) 308 kleuters 231 tot de voorschoolse doelgroep behoren. Er dient dan ook een voorschools aanbod van 231 VVE plaatsen te worden gerealiseerd. Zoals al in 5.2 aangegeven is er een grote groep peuters c.q. ouders die nu niet wordt bereikt en voor wie deelname aan een voorschoolse voorziening vanuit hun levensovertuiging op principiële bezwaren stuit. Daarom wordt voorgesteld om de komende jaren (tot ) de nodige inspanningen te doen om alle doelgroeppeuters naar een VVE plaats te geleiden. Dat betekent echter wel dat vanaf 2011 niet meteen het volledige VVE aanbod beschikbaar zal zijn. In de nota van toelichting op het Besluitspecifieke uitkeringen gemeentelijk onderwijsachterstandenbeleid is het volgende opgenomen. Een beleidscyclus van vier jaar is gebruikelijk voor gemeenten. Niet alle gemeenten hebben nu al een aanbod van voorschoolse voorzieningen dat van voldoende omvang is en van voldoende kwalitatief niveau is voor hun doelgroepkinderen. In de praktijk zien we dat het opstarten of verstevigen van overlegstructuren en het maken van afspraken met meerdere partijen vaak een aanloopperiode kent. Een cyclus van bijvoorbeeld twee jaar kan net te kort zijn om de resultaten volledig te laten neerslaan en daarmee zouden investeringen tevergeefs zijn gedaan. Deze toelichting biedt voldoende mogelijkheden om het beleid achter de gefaseerde realisering van het VVE aanbod van argumenten te voorzien in de jaarlijkse verantwoording aan het Rijk. Daarom wordt op basis van een behoefteraadpleging langs voorschoolse instellingen in 2011 gestart met een aanbod van 183 VVE plaatsen bij zowel peuterspeelzalen als kinderdagverblijven. In de bijalge is de verdeling per kern en voorschoolse instelling opgenomen. Met behulp van de inzet van de zorg/toeleidingscoordinator (vooralsnog voor 3 jaar) moet zich dan in 2014 een aanbod hebben gecreëerd van 231 VVE plaatsen. Met het CB en de uitvoerende organisaties zal dit jaarlijks worden gemonitord. Een belangrijk ontwikkeling in bovenstaande discussie is het onlangs gesloten regeerakkoord. Hierin staat dat kinderen met een grote taalachterstand met dwang en drang gaan deelnemen aan vroeg- en voorschoolse educatie. Hoe dit gaat uitpakken in de komende periode is onzeker. Op dit moment is De Blokkentoren de enige aanbieder van VVE (100 plaatsen). In de eerste helft van dit jaar heeft De Blokkentoren de voorscholen overgenomen van Stichting Openbaar Onderwijs Eem Vallei Educatief (30 plaatsen). Op basis van de schoolgewichten per kern blijkt dat er in het VVE aanbod witte vlekken zijn in Barneveld, Kootwijkerbroek en Voorthuizen. Er zijn dus meer doelgroeppeuters dan VVE plaatsen. Uitvoeringsplan Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (Wet OKE) 10

11 Deze witte vlekken moeten worden ingevuld met VVE plaatsen. Zoals eerder aangegeven is de gemeente verantwoordelijk voor het bieden van voldoende plaatsen voor voorschoolse educatie in aantal en spreiding. Zowel het aantal VVE plaatsen als het aantal locaties moet op basis van de inventarisatie worden uitgebreid. Door middel van subsidieverstrekking bepaalt de gemeente welke peuterspeelzalen en kinderdagverblijven voorschoolse educatie verzorgen. Hierover is op dit moment overleg gaande met de voorschoolse instellingen. De realisatie van het aanbod van 183 VVE plaatsen zal in de loop van 2011 moeten worden gerealiseerd. Een vereiste hierin is dat de aanbieder voldoet aan de AMvB Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie. Voorstel Voor het kalenderjaar 2011 wordt het aantal VVE plaatsen vastgesteld op Voor het kalenderjaar 2012 wordt het aantal VVE plaatsen vastgesteld op 200. Voor het kalenderjaar 2013 wordt het aantal VVE plaatsen vastgesteld op 210. Voor het kalenderjaar 2014 wordt het aantal VVE plaatsen vastgesteld op 231 (Op basis van de jaarlijkse monitoring kunnen de aantallen in 2011, 2012 en 2013 worden aangepast) Het jaarlijks monitoren van het aantal doelgroepkinderen in relatie tot het aantal VVE plaatsen. 4 De verdeling per kern en voorschoolse instelling is opgenomen in de bijlage. Uitvoeringsplan Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (Wet OKE) 11

12 5.3.2 Aanbod van goede kwaliteit Om het effect voor de voorschoolse educatie voor doelgroepkinderen te optimaliseren, moet de kwaliteit van de voorschoolse educatie hoog zijn. Aan peuterspeelzalen en kinderdagverblijven die voorschoolse educatie aanbieden zijn vanaf 1 augustus 2010 extra kwaliteitseisen gesteld. Deze kwaliteitseisen staan beschreven in de AMvB Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie. Het gaat hierbij om de volgende kwaliteitseisen: Voorschoolse educatie wordt tenminste vier dagdelen of 10 uur per week aangeboden op een peuterspeelzaal of een kinderdagverblijf; Voor de voorschoolse educatie wordt een breed programma gebruikt dat zich richt op de ontwikkelingsdomeinen taal, rekenen, motoriek en de sociaal-emotionele ontwikkeling; Op een groep waaraan voorschoolse educatie wordt aangeboden staat minimaal één beroepskracht per 8 kinderen. In groepen van 9 tot maximaal 16 kinderen (groter mogen de groepen niet worden) staan dus twee beroepskrachten; De beroepskrachten hebben tenminste een opleiding gevolgd op PW3 niveau. Onderdeel van deze beroepsopleiding vormt tenminste één module over het verzorgen van voorschoolse educatie. Als de beroepskracht niet deze module heeft gevolgd, bezit deze een bewijs dat specifieke scholing is afgerond over voorschoolse educatie; De houder van een kinderdagverblijf of peuterspeelzaal waar voorschoolse educatie wordt aangeboden, stelt jaarlijks een opleidingsplan op waarin staat beschreven hoe de kennis en vaardigheden in voorschoolse educatie van beroepskrachten worden onderhouden. Educatieve methode en opleiding Op 1 augustus 2011 moeten de beroepskrachten die voorschoolse educatie verzorgen voldoen aan de opleidingseisen. Daarnaast moeten per 1 augustus 2010 wel twee leidsters op een groep van maximaal 16 kinderen hebben en gebruik maken van integrale programma s voor voorschoolse educatie. De wet stelt dat er integrale programma s voor VVE gebruikt moeten worden, kortom programma s die taal, rekenen, motoriek en sociaal emotionele ontwikkeling stimuleren. In opdracht van het ministerie van OCW heeft Sardes negen bestaande programma s beoordeeld op de mate waarin het programma aandacht heeft voor de vier onderscheiden ontwikkelingsdomeinen. Sardes concludeert dat de programma s Piramide, Ko/taal (Puk Ko), Startblokken, Kaleidoscoop, Doe meer met Bas, Speelplezier en Sporen aan de voorwaarde voldoen. In combinatie met een goede scholing van de leidsters kan zo een waarborg voor goede kwaliteit worden geboden. Voor de periode is in de gemeente Barneveld gekozen voor Piramide. Overleg over het alleenrecht voor deze methode zal binnen de werkgroep VVE op korte termijn worden opgepakt. Om een goede start te maken in de nieuwe beleidsperiode zullen zoals hiervoor aangegeven afspraken worden gemaakt over het gebruik van de educatieve methode. Daarnaast zal voor de opleiding en training van de pedagogisch medewerkers in overleg met de voorschoolse instellingen een centraal opleidingsprogramma worden opgesteld. Dit zal vanuit de gemeente worden geregisseerd. Ook zullen de mogelijkheden worden onderzocht om de educatieve methode via de gemeente aan te schaffen. Voorstel Binnen de werkgroep VVE bespreken welke educatieve methode(s) worden gebruikt in de voorschoolse VVE voorzieningen. Opstellen van een centraal trainingsprogramma voor het opleiden van alle pedagogisch medewerkers voor het werken met het VVE programma. Tevens zal aanschaf van de educatieve methode via de gemeente worden onderzocht. Uitvoeringsplan Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (Wet OKE) 12

13 5.4 Organisatie van de doorgaande leer- en ontwikkellijn Overdracht De verantwoordelijkheid voor het vroegschoolse deel van de VVE berust bij de schoolbesturen die hiervoor rechtstreeks middelen van de rijksoverheid ontvangen via de lumpsum. Gemeenten, peuterspeelzalen, kinderdagverblijven en basisscholen zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor de organisatie van een doorgaande lijn in de ontwikkeling van kinderen. Een belangrijk instrument om dit te bereiken zijn afspraken over de overdracht van doelgroepkinderen van de voorschoolse voorziening naar de basisschool Zorgpeuters Vroegsignalering Zowel het landelijk als het lokale beleid is er op gericht om problemen bij kinderen zo vroeg mogelijk te signaleren. Er kan dan hulp / ondersteuning worden geboden. In de leeftijd van 0 4 jaar vervult het CB hierin een belangrijke rol. Echter ook leidsters in de voorschoolse instellingen kunnen te maken krijgen met peuters die specifieke zorgbehoeften hebben. Daarom is het van groot belang dat voorschoolse instellingen samenwerken met de jeugdgezondheidszorg (incl. CB) en de jeugdzorg om kinderen met problemen vroegtijdig te signaleren, hulp te organiseren voor deze kinderen en leidsters deskundig te maken op het gebied van signalering en ondersteuning. Hier ligt duidelijk een taak voor het Zorg Advies Team 0-12 jaar (ZAT) en het Centrum Jeugd en Gezin om de voorschoolse voorzieningen hierin te ondersteunen en te kijken waar de behoefte aan ondersteuning ligt. Expertise Barneveld Binnen het Weer Samen Naar School Samenwerkingsverband Barneveld en de Dienst ambulante begeleiding van de Donnerschool is veel expertise aanwezig om in te zetten in de voorschoolse voorzieningen. Om de zorg voor peuters met specifieke zorgbehoeften beter te kunnen begeleiden moeten de mogelijkheden hiervan worden onderzocht. Logopedie Met de Hulpverleningsregio Gelderland Midden (HGM) heeft de gemeente afgesproken dat alle 5 jarigen logopedisch worden gescreend op spraak en taal. Problemen op dat gebied kunnen juist leiden tot taalachterstanden. Daarom is het van belang om dit vroegtijdig te signaleren. In de 0 4 jarige periode worden deze kinderen op het CB op basis van de Van Wiechenmethode onderzocht. Eén van de indicatoren in dit onderzoek is spraak/taalachterstand. Indien een spraak/taalachterstand wordt geconstateerd zal geïndiceerd worden voor een voorschoolse voorziening met VVE. Tevens dient op basis van professionele inschatting een inschatting te worden gemaakt of contact moet worden opgenomen met de logopediste van de HGM. De wisselwerking tussen CB en logopedie (HGM) verdient aandacht. In dat kader moet tevens worden onderzocht of de screening van alle 5 jarigen moet worden verplaatst naar de voorschoolse periode (3-4 jarigen). Hierin blijft logopedie op afroep beschikbaar voor het basisonderwijs zoals dat nu ook al het geval is. Voorstel De voorschoolse voorziening dient te registreren het: - aantal peuters dat op indicatie van het CB wordt ingeschreven; - aantal peuters dat op basis van eigen observatie wordt terugverwezen naar het CB en alsnog wordt geïndiceerd. - aantal peuters dat warm wordt overgedragen aan de basisschool De voorschoolse voorziening dient een verslag te maken van de afspraken die zijn gemaakt met de basisscholen over de overdracht van gegevens van doelgroepkinderen. Uitvoeringsplan Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (Wet OKE) 13

14 Er zal in overleg met de experts van de werkvloer - op basis van de huidige observatiesystemen en de informatiebehoefte van zowel pedagogisch medewerkers in de voorschoolse voorziening als leerkrachten in de vroegschool - een overdrachtsdocument worden opgesteld. Het invullen van het overdrachtsformulier wordt een voorwaarde voor het krijgen van een subsidie voor VVE Dit formulier moet structureel voor alle 4 jarige kinderen op de peuterspeelzalen en de kinderdagverblijven worden ingevuld en direct doorgestuurd naar de basisscholen. Hiervoor is toestemming van de ouders gevraagd. Doelgroeppeuters op de peuterspeelzaal of het kinderdagverblijf worden warm overgedragen. Om pedagogisch medewerkers en leerkrachten kennis en ervaring over de doorgaande ontwikkellijn van kinderen te laten uitwisselen zullen voorstellen worden gedaan over themamiddagen. Doel hiervan is dat de samenwerking tussen voorschool en vroegschool steeds intensiever wordt waarbij niet meer gesegmenteerd wordt gedacht, dat gezamenlijke activiteiten worden ontwikkeld en uitgevoerd die de ontwikkeling van kinderen ten goede komen en men kennis en ervaring uitwisselt. In de vorm van een jaarlijks themamiddag wordt met alle pedagogisch medewerkers en leerkrachten evenals met coördinatoren en interne begeleiders uitgebreid stilgestaan bij een onderdeel uit de doorgaande ontwikkellijn van kinderen. Ook hier is het doel steeds intensievere samenwerking, kennis van elkaars werkwijze en methoden en een doorgaande lijn van de voorschoolse voorziening naar de basisschool. Mogelijkheden onderzoeken om de expertise van SBO De Vogelhorst en de Donnerschool in te zetten voor peuters met een specifieke zorgbehoefte in de voorschoolse voorzieningen. Mogelijkheden onderzoeken of de screening van alle 5 jarigen moet worden verplaatst naar de voorschoolse periode (3-4 jarigen), waarbij de logopedie op afroep beschikbaar blijft voor het primair onderwijs. Uitvoeringsplan Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (Wet OKE) 14

15 5.5 Resultaten van vroegschoolse educatie Door de spreiding van verantwoordelijkheden en gelden is het noodzakelijk om afstemming te zoeken tussen wat in de voorschoolse voorziening en in de vroegschoolse periode wordt aangeboden. Het wetsvoorstel OKE biedt een handvat voor deze afstemming door te stellen dat er afspraken gemaakt moeten worden tussen gemeente en het onderwijs over de resultaten voor vroegschoolse educatie. Voorbeelden die daarbij gegeven worden is het aantal kinderen dat een niveau stijgt, het aantal kinderen dat minimaal op een bepaald niveau zit of de minimale woordenschat aan het einde van groep twee. De scholen kiezen zelf de weg daar naar toe. Voorstel Wij kiezen er voor om de resultaten van de vroegschoolse educatie vooral te koppelen aan de doorgaande ontwikkelingslijn van kinderen. De vaardigheidsontwikkeling van kinderen staat centraal. De lijn die in de voorschoolse periode met een doelgroepkind is ingezet moet worden voortgezet in de vroegschoolse periode. Het onderwijs moet dit zodanig organiseren dat: - er tijd en ruimte is voor warme overdracht van doelgroepkinderen van de voorschoolse naar de vroegschoolse periode; - ieder kind aan het einde van groep twee de vaardigheden bezit om het niveau van groep 3 aan te kunnen waarbij de spraak- taalontwikkeling (in samenhang met andere ontwikkelgebieden) het voornaamste aandachtspunt is; - duidelijk is aan het einde van groep twee, wanneer een kind nog niet de vaardigheden bezit om het niveau van groep 3 aan te kunnen wat daarvan de oorzaak is en hoe dit wordt opgelost. Sinds 1 augustus 2010 is wettelijk verankerd dat scholen de referentieniveaus voor taal (en rekenen) als uitgangspunt moeten gebruiken in hun onderwijsaanbod. De referentieniveaus voor het primair onderwijs beschrijven wat leerlingen aan het eind van groep 8 moeten kennen of kunnen op het gebied van de basisvakken taal (en rekenen). Hierdoor kan een school heel precieze doelen en leerprestaties meten. Dit is vastgelegd in de Regeling Leerresultaten PO. Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 8 juli 2010, nr. PO/221760, houdende voorschriften in het kader van de meting en beoordeling van leerresultaten als bedoeld in artikel 10a van de Wet op het primair onderwijs. Met de schoolbesturen zal worden besproken op welke wijze het bovenstaande inzichtelijk kan worden gemaakt. Uitvoeringsplan Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (Wet OKE) 15

16 5.6 Verlaging ouderbijdrage De voorschoolse educatie moet voor ouders laagdrempelig en financieel toegankelijk zijn. Sinds 2005 betalen ouders met lage inkomens relatief weinig voor een plaats in de kinderopvang. De peuterspeelzalen zijn over het algemeen duurder voor ouders. In de Wet OKE is bepaald dat gemeenten aan ouders van wie de kinderen deelnemen aan voorschoolse educatie, een ouderbijdrage mogen vragen die maximaal de hoogte is van de bijdrage die zij op grond van de Wet kinderopvang zouden betalen in de kinderopvang indien ze de maximale toeslag ontvangen. De verlaging van de ouderbijdrage is alleen van toepassing op die peuters die voorschoolse educatie volgen overeenkomstig de in de AMvB van 7 juli 2010 (Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie) genoemde kwaliteitseisen, zoals 4 dagdelen of 10 uur en door het Consultatiebureau zijn geïndiceerd. 5.7 Taalbeleid Onder de oude periode Onderwijsachterstanden bestond er de mogelijkheid om een gedeelte van het budget in te zetten om kinderen met een grote taalachterstand intensief taalonderwijs te geven door het opzetten van zogenoemde schakelklassen. Hieraan waren de nodige voorwaarden aanverbonden. Zo zijn in met ingang van het schooljaar twee schakelklassen gestart namelijk in Kootwijkerbroek en Barneveld. In het voorjaar van 2010 hebben de betreffende schoolbesturen van de schakelklas Barneveld besloten door onvoldoende kinderen geen aanvraag te doen voor het schooljaar De schakelklas op de Rehobothschool te Kootwijkerbroek is al weer van start gegaan en de resultaten zijn prima. Ook voor de nieuwe periode is er de mogelijkheid om schakelklassen op te zetten. 5 De middelen mogen echter ruimer worden ingezet. De wetgever zegt dat de gemeenten de middelen mogen inzetten voor schakelklassen in het primair onderwijs, aan varianten daarvan of aan andere activiteiten die de beheersing van de Nederlandse taal van leerlingen in het primair onderwijs bevorderen. Hiermee krijgen gemeenten de mogelijkheid om in samenwerking met de scholen ook andere activiteiten dan schakelklassen te organiseren waarmee leerlingen met een grote taalachterstand in de Nederlandse taal geholpen worden die te verminderen Schakelklas Rehobothschool in Kootwijkerbroek In Kootwijkerbroek is op de Rehobothschool een schakelklas. Al eerder is vastgesteld dat de schakelklas voor de kinderen die een jaar lang intensief taalonderwijs volgen succesvol is. Daarom zal deze schakelklas ook worden gecontinueerd Schakelklas 1e opvang buitenlandse kinderen die niet of nauwelijks de Nederlandse taal machtig zijn Dit jaar is er een toename van kinderen van nieuwkomers en als gevolg van o.a. gezinshereniging. De leeftijd van de kinderen varieert van 4 tot 11 jaar. Deze toestroom betreft een aantal scholen maar vooral de scholen voor het openbaar onderwijs. Het probleem is echter dat deze kinderen niet of nauwelijks de Nederlandse taal machtig zijn. Binnen het openbaar onderwijs waren dat op 24 september leerlingen. Voorstel De schakelklas op de Rehobothschool voortzetten zo lang de behoefte er is - tot en met het schooljaar De mogelijkheden onderzoeken om een schakelklas op te zetten waar kinderen instromen die niet of nauwelijks de Nederlandse taal machtig zijn. 5 Volgens het financieel overzicht in het regeerakkoord van het kabinet Rutte staat dat in miljoen euro beschikbaar komt voor uitbreiding van het aantal schakelklassen en summercourses. In 2013 loopt dat bedrag op naar 50 miljoen euro. Dit bedrag blijft ook voor de jaren daarna structureel beschikbaar. Uitvoeringsplan Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (Wet OKE) 16

17 5.7.3 Boekenpret Boekenpret is gericht op gezinnen waar weinig aandacht is voor (voor)lezen. Doelen voor het Boekenpret-project: het verbeteren van de materiële leesomgeving van de kinderen; het bewust maken van opvoeders, zowel ouders als beroepskrachten, van het belang van (voor)lezen voor de ontwikkeling van het kind; het verhogen van de kwaliteit van de interactie tussen kind en opvoeder(s) vooral tijdens het voorlezen; het leesgedrag van de opvoeders positief beïnvloeden. De uitvoering en coördinatie van Boekenpret berust bij de bibliotheek Barneveld en de gemeente draagt zorg voor ondersteuning. Het programma Boekenpret is een prima aanvulling op de Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE). Het programma sluit aan bij de voor- en vroegschoolse educatie om de (taal)achterstanden terug te dringen en de leerprestaties van de doelgroep bij instroom in groep 3 te verbeteren. Uit de evaluatie blijkt dat de deelnemende instellingen en de gebruikers (ouders en kinderen) Boekenpret als een waardevol project zien. Volgens de medewerkers heeft het project een duidelijke meerwaarde naast Piramide en andere activiteiten. Kinderen gaan duidelijk vooruit wat betreft de taalontwikkeling. Omdat Boekenpret een stimulans is voor alle kinderen wordt voorgesteld om Boekenpret vanaf 2011 uit te breiden naar alle peuterspeelzalen. Het zal dan gaan om 20 voor- en vroegschoolse instellingen, waarvan 14 instellingen zowel gebruik maken van de wisselcollecties als ook de boekenuitleen. De overige 6 instellingen maken gebruik van de wisselcollectie. Een aandachtspunt bleek wel de werving binnen de doelgroep 0-2 jarigen. Voor deze doelgroep zou het programma Boekstart een optie kunnen zijn. Het doel is om ouders van baby s intensief met boeken en het lezen daarvan in aanraking te brengen door ze te binden aan de plaatselijke openbare bibliotheek. Boekstart is een programma voor baby s en kent vier uitgangspunten: ouders en baby s delen boeken; BoekStart is voor elke baby; iedere baby wordt bereikt; er is een nauwe samenwerking tussen organisaties (consultatiebureau, bibliotheek en gemeente) in de voorschoolse periode. Omdat dit project een duidelijk meerwaarde heeft als voorloper op Boekenpret is in het kader van de Ontwikkelagenda Openbare Bibliotheek Barneveld besloten om voor de komende jaren te starten met Boekstart. Voorstel Het project Boekenpret voortzetten in 2011 en uitbreiden naar alle peuterspeelzalen. Daarnaast kunnen ook de kinderdagverblijven tegen marktconforme tarieven gebruik maken van de diensten van Boekenpret. In 2011 zal vanuit de ontwikkelagenda Bibliotheek - een start worden gemaakt met Boekstart Leescentrum van het Samenwerkingsverband Barneveld (De Vogelhorst) Dit hoofdstuk wordt afgesloten met een korte beschrijving van het leescentrum van het Samenwerkingsverband Barneveld. Het leescentrum heeft een tweeledig doel: 1. Het behandelen van leerlingen met ernstige leesproblemen of dyslexie, zodat zo veel mogelijk leerlingen op de basisschool kunnen blijven; 2. Door de samenwerking met de betrokken leerkrachten en IB ers, kennis en materialen overbrengen naar de basisscholen. Uitvoeringsplan Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (Wet OKE) 17

18 Ad. 1 In het leescentrum is alle expertise aanwezig op het gebied van taal(ondersteuning). Om kinderen met ernstige leesproblemen of dyslexie toch op de basisschool te laten blijven krijgen kinderen in het Leescentrum van De Vogelhorst extra ondersteuning. Per schooljaar krijgen op dit moment maximaal 30 kinderen ondersteuning. Ad. 2 Daarnaast heeft het Leescentrum als doel aangegeven de samenwerking met de Intern Begeleiders (IB ers) van basisscholen te versterken en daarnaast kennis en materialen over te brengen naar de basisscholen. De expertise van het leescentrum kan ook een duidelijke meerwaarde hebben voor de voorschoolse voorzieningen met VVE. Het leescentrum kan bijvoorbeeld een coördinerende en organiserende rol gaan spelen in jaarlijkse themabijeenkomsten en niet alleen dienen als kenniscentrum voor het primair onderwijs maar ook voor de voorschoolse voorzieningen. Voorstel De capaciteit van het Leescentrum uitbreiden waardoor 8 kinderen met ernstige leesproblemen per schooljaar extra ondersteuning krijgen op het gebied van taal De mogelijkheden onderzoeken om de expertise van het Leescentrum ook in te zetten voor de voorschoolse voorzieningen en hen een rol te geven in de te organiseren themabijeenkomsten en kenniskringen. Uitvoeringsplan Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (Wet OKE) 18

19 6. Toezicht en handhaving De bepalingen over toezicht op en handhaving van de kwaliteit van voorschoolse voorzieningen zijn in de Wet OKE samengebracht en uitgebreid. Het betreft de volgende taken: 1. Verantwoordelijkheid voor, toezicht op en handhaving van de kwaliteit van de kinderopvang en het peuterspeelzaalwerk ligt bij gemeenten; 2. Controle op kwaliteitseisen aanbod voorschoolse educatie; 3. Opzet van een landelijk register van peuterspeelzalen en kinderdagverblijven die voorschoolse educatie aanbieden; 4. Verslag over het uitgevoerde toezicht en resultaten daarvan aan gemeenteraad en Minister van OCW. We lichten deze taken en de rol van de gemeenten daarbij hieronder toe. 6.1 Verantwoordelijkheid voor toezicht op en handhaving van kwaliteit van de kinderopvang en het peuterspeelzaalwerk Gemeenten zien volgens de gewijzigde Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen toe op de naleving van de kwaliteitseisen voor de peuterspeelzalen. Net als voor de kinderopvang wijst de gemeente de GGD aan als toezichthouder. Het toetsingskader wordt door de minister vastgesteld. De GGD heeft wel een concept klaar. De betreffende artikelen voor toezicht op peuterspeelzalen zijn echter nog niet in werking getreden. Dit heeft te maken met het feit dat artikel 2.20 van de Wet Kinderopvang nog niet in werking is getreden. Dit komt er op neer dat de GGD officieel nog niet kan toetsen tot, waarschijnlijk, najaar Tot die tijd kunnen gemeenten een soort inventariserende inspectieronde doen en organisaties adviseren over eisen waar nog niet aan wordt voldaan. Handhavende sancties zijn nog niet mogelijk. De VNG heeft overleg met GGD Nederland of er aan de hand van het voorlopige toetsingskader gewerkt kan worden. 6.2 Controle op kwaliteitseisen aanbod voorschoolse educatie Net als voor het regulier peuterspeelzaalwerk, moeten gemeenten volgens de gewijzigde Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen toezien op de naleving van de kwaliteitseisen voor voorschoolse educatie. Ook hier wordt de GGD toezichthouder. In alle kinderdagverblijven waar door de gemeente gesubsidieerde voorschoolse educatie wordt gegeven, beoordeelt de GGD in opdracht van de gemeente of aan de in de in het Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie wordt voldaan. De bevindingen worden toegevoegd aan het inspectierapport van de GGD. De GGD stuurt het inspectierapport standaard toe aan het kinderdagverblijf / de peuterspeelzaal en de gemeente. Wanneer er op de kwaliteitseisen tekorten worden geconstateerd, geeft de GGD vanuit de signalerende rol bij het toezicht op de voorschoolse educatie het rapport in afschrift ook aan de Inspectie van het Onderwijs. Het houden van toezicht op de voorschoolse educatie wordt tevens een nieuwe taak voor de Inspectie van het Onderwijs. De Inspectie van het Onderwijs gaat toezicht houden op de educatieve kwaliteit van de voorschoolse educatie op een peuterspeelzaal of kinderdagverblijf aan de hand van een toezichtkader voorschoolse educatie. De Inspectie van het Onderwijs rapporteert over de bevindingen van het toezicht aan de peuterspeelzaal of het kinderdagverblijf en aan de gemeente. In 2009 is de Inspectie van het Onderwijs gestart met een bestandsopname van de kwaliteit van de voorschoolse educatie op alle peuterspeelzalen en kinderdagverblijven met gesubsidieerde voorschoolse educatie. Hiermee wordt een beeld verkregen van de kwaliteit van de voorschoolse educatie en wordt op lokaal, bestuur en instellingsniveau duidelijk wat de kwaliteit van de voorschoolse educatie is. De gegevens van de bestandsopname worden door de Inspectie van het Onderwijs in de komende jaren benut bij het toezicht op basis van signalen. De Inspectie van het Onderwijs kan daarnaast thematisch onderzoek doen naar de kwaliteit van de voorschoolse educatie. Uitvoeringsplan Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (Wet OKE) 19

20 6.3 Opzet landelijk register van peuterspeelzalen en kinderdagverblijven De gemeente wordt verplicht te registreren en openbaar te maken welke peuterspeelzalen en kinderdagverblijven er in de gemeente zijn en of ze gesubsidieerde voorschoolse educatie aanbieden. Een nieuwe peuterspeelzaalorganisatie of kinderdagverblijf is verplicht om voordat men daadwerkelijk start een aanvraag voor registratie te doen, zodat de gemeente de inschrijving kan regelen. Gemeenten worden tevens verplicht mee te werken aan het verstrekken van gegevens aan de Inspectie van het Onderwijs die nodig zijn voor het goed uitvoeren van het toezicht op de voorschoolse educatie. Het Rijk ontwikkelt op dit moment op basis van de gemeentelijke gegevens een Landelijk Register peuterspeelzaalwerk, zodat er ook een goed beeld komt van de landelijke ontwikkeling van het aantal peuterspeelzaalorganisaties. Het streven is om 1 augustus 2011 een landelijk register te hebben. 6.4 Verslag toezicht aan gemeenteraad en Minister Van gemeenten wordt gevraagd om jaarlijks een rapport over het gehouden toezicht en de resultaten daarvan op te stellen voor de gemeenteraad en de Minister van OCW. De Minister stelt vast op welk moment van het jaar dit moet gebeuren en ook welke punten in het rapport opgenomen moeten worden. Uitvoeringsplan Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (Wet OKE) 20