Viertakt van Verhallen
|
|
- Guido Vedder
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Viertakt van Verhallen Hoe kan ik een woord voorbewerken? De voorbewerking is meestal kort. Soms als we woorden geselecteerd hebben in een speciale context is de voorbewerking zelfs niet meer nodig: het is al in de situatie gegeven. De voorbewerking is erop gericht om leerlingen te motiveren voor het aan te leren woord: creëer betrokkenheid en aandacht, verzin een pakkende start. In de eerste plaats kun je aan iets humoristisch denken. Humor in het onderwijs blijkt de leerresultaten sterk te bevorderen. Een grapje verhoogt meteen de belangstelling. Alles wat buiten de gewone orde valt trekt belangstelling: een raar kledingstuk of attribuut, een muziekje, een 'vreemde' plaat, poster of tekst. Maar er is meer: in de voorbewerking creëer je als leerkracht zelf de context voor de aan te leren woorden. Je activeert een plekje in het bestaande woordenschatnetwerk van de leerlingen. Daar kun je de aan te leren woorden bij aanhaken. Als je het woord 'envelop' wilt aanleren, en je in de voorbewerking een bijzondere brief als startpunt uit je zak haalt, dan is er al een duidelijke context. Het woord 'envelop' kan bij het geactiveerde stukje netwerk rond 'brief' worden aangehaakt. Hoe kan ik een woord semantiseren? De betekenis van een woord kun je niet zomaar vastpakken om het aan te reiken en over te dragen aan je leerlingen in de klas. De betekenis van een woord is een concept: een brokje kennis, een idee. Neem een woord dat in het onderwijs zeker de aandacht zal krijgen, bijvoorbeeld het woord 'atlas'. Bij de semantisering gaat het erom dat de betekenis voor kinderen wordt verduidelijkt. In dit geval gaat het dus om het achterliggende concept 'atlas'. Kinderen moeten niet alleen weten hoe een atlas eruitziet, maar ook wat erin staat en hoe je zoiets als een atlas kunt gebruiken: allemaal betekenisaspecten van het woord 'atlas'. Die overgedragen moeten worden. De drie uitjes helpen leerkrachten om elk woord op een verantwoorde manier te semantiseren. Het gaat om uitbeelden, uitleggen en uitbereiden. Het uitje van uitbeelden Bij de semantisering moet je de betekenissen van woorden zo veel mogelijk zichtbaar maken. Alle concrete woorden en handelingen zijn in principe in beeld te brengen. De meest directe en aansprekende manier is om het voorwerp (waarnaar een woord verwijst) te laten zien of de handeling (die het woord benoemt) meteen in de klas voor te doen. Ook kun je plaatjes laten zien die de betekenis van een woord uitbeelden. Het belang van plaatjes is iedere leerkracht bekend. Na de semantisering kunnen de afbeeldingen met het bijbehorende woord blijven hangen in de klas als basis voor de consolidering. Helaas zijn niet alle woorden zo concreet en makkelijk uitbeeldbaar. Er zijn veel abstracte woorden die niet onmiddellijk uit te beelden zijn. Het is dan de kunst om een duidelijke situatie te bedenken waarin de betekenis van het woord scherp voor het voetlicht komt. Als de betekenisaspecten van een woord niet waarneembaar zijn, kun je ze in een concrete situatie waarneembaar maken. Bijvoorbeeld de betekenis van een word als 'ontmoeting' kan pas in een concrete situatie worden uitgebeeld. Ook hier kun je zorgen dat er iets van de betekenis zichtbaar achterblijft in de klas; je kunt een plaatje gebruiken als anker. Als de betekenis van een woord goed is uitgebeeld, kan een plaatje (zelfs een onduidelijk plaatje) gebruikt worden om in één keer in de klas uitgebeelde betekenisaspecten in herinnering te roepen. Plaatjes zijn krachtige geheugensteuntjes. Maar in de midden- en bovenbouw kan ook een korte typerende contextzin bij het woord op het bord zo'n functie vervullen.
2 Het uitjes van uitleggen Als leerkracht trek je alles uit de kast om de betekenis van een woord over te dragen. De uitbeelding moet dan vanzelfsprekend vergezeld gaan van talige uitleg, zodat de kinderen de betekenis ook verbaal aangeboden krijgen. De taal ondersteunt, vult aan en staat centraal bij de betekenisoverdracht. De verbale uitleg moet kort en krachtig zijn, terwijl de aan te leren woorden vaak genoemd worden. Het uitje van uitbereiden Bij het uitleggen en uitbeelden moeten we ook uitbereiden. Uitbereiden betekent hier dat er meerdere woorden meegenomen worden in de semantisering. Woorden zijn geen losse eenheden, ze zijn geclusterd in het netwerk van de woordenschat. Ze kunnen dus ook het beste in clusters gesemantiseerd worden, waarbij meteen betekenisverbindingen tot hun recht kunnen komen. Door steeds uit te gaan van woordclusters, is het uitje van uitbreiden vaak vanzelf al gewaarborgd. Een van de selectieregels (3) was al 'kies woorden niet los, maar met de gedachte aan netwerkopbouw'. Als we het uitbereiden consequent toepassen krijgen we een enorme versnelling van het woordenschatonderwijs. Niet alleen kun je zo de woordenschatuitbreiding efficiënt aanpakken en versnellen, maar hier liggen ook de mogelijkheden om te differentiëren. Je kunt verschillende uitbreidingswoorden aanbieden. Belangrijke aandachtspunten 1. Het is belangrijk dat jij in eerste instantie het heft in handen neemt. Jij gaat de betekenis zo efficiënt mogelijk overdragen. Je zorgt er als leerkracht voor dat in de semantisering de belangrijkste betekenisaspecten helder naar voren zijn gekomen. 2. Het is van belang dat de drie uitjes niet één voor één in vaste volgorde, maar steeds afwisselend en verstrengeld aan de orde komen. Van leerkracht tot leerling: Voor: Voorbereiding leerkracht: je zoomt in op de betekenis van de te semantiseren woorden en bepaalt welke betekenisaspecten je gaat overdragen middels de drie uitjes. Kern: Semantisering leerkracht: deze betekenis semantiseer je aan de hand van de drie uitjes. De drie uitjes zijn hierbij de kapstokhaken voor de leerkracht. Tijdens het semantiseren is vooral de leerkracht aan het woord en de kinderen luisteren. De leerkracht draagt de betekenis van de nieuwe woorden over (1 t/m 5 minuten). Na: Verwerking samen met de leerlingen: nu komen de leerlingen aan het woord, samen zoom je als het ware weer uit. Vanuit het woord naar de associaties en de inbedding in het netwerk van hun woordenschat. De kinderen praten samen met de leerkracht na over het woord. Door middel van een woordweb kunnen de betekenisverbindingen zichtbaar worden gemaakt.
3 Voor: voorbereiding van de leerkracht - Je moet de kernbetekenis van het woord helder hebben. - Welke betekenisaspecten wil je gaan behandelen? - Zoek eventueel het wordt op in het woordenboek. - Denk na over hoe je de betekenisaspecten wilt overdragen. De kern: de semantisering - De betekenissen worden door middel van de drie uitjes overgedragen aan de kinderen. Na: de verwerking van de leerlingen - De leerkracht praat samen met de kinderen na over de woorden. - De kinderen moeten zich de woorden 'eigen maken', aansluiten netwerk. - Zorg ervoor dat alle kinderen aan bod komen. - Verwerken kan door middel van webben. Verwerken met webben: Woordweb/ beeldweb: In een woordweb worden de betekenisverbindingen met andere woorden gelegd en zichtbaar door middel van lijnen weergegeven. Woordparachute: Bovenaan de parachute komt de categorienaam, daaronder hangen de woorden die in die categorie thuishoren. Hulpmiddel om hiërarchische betekenisrelaties in structuur te brengen. De woordkast: Als je woorden aanbiedt die tegenovergesteld aan elkaar zijn, zie je de woorden al tegenover elkaar staan. Daarnaast krijg je ook nog de mogelijkheid om de bijbehorende kenmerken op te sommen en een duidelijke plek te geven. De woordtrap: In een woordtrap wordt een verloop of verandering weergegeven. De woorden in de woordtrap volgen elkaar trapsgewijs op - op elke trede staat een woord - en beelden op die manier de ontwikkeling uit. Tip midden-/ bovenbouw: Gebruik in plaats van het woord een flap-over, zodat de gemaakt webben, parachutes, kasten en trappen bewaard blijven voor de verdere consolidering. Tip onderbouw: Geef de beeldwebben een plaatsje in het woordleerhoekje. Deze hoek is dan tevens te gebruiken als consolideerhoek; hier kunnen kinderen individueel of in kleine groepjes werken om zich de woorden eigen te maken.
4 Startwoord: Uitbreidingswoorden: 1. Voorbereiding leerkracht - Welke betekenissen? 2. Invulling van de 3 uitjes - Uitbeelden: concreet plaatje, voorwerp of situatie creëren. - Uitleggen: het vertellen van de betekenis(sen) van een woord. - Uitbreiden: aanhaken van extra woorden in het netwerk. 3. Verwerken met de leerlingen. - Woordweb/beeldweb. - Woordparachute - Woordkast - Woordtrap
5 Hoe kan ik woorden consolideren? Het gaat bij consolideren om de herhaling: om kinderen de woorden te laten onthouden moet je het woord en de betekenissen inoefenen. 1. Ga net zolang door met consolideren totdat kinderen het woord kennen. 2. De kern van consolideren is veel, gevarieerd en speels herhalen. 3. Bij het consolideren zijn de woorden zichtbaar in de klas. - Maak een woordenmuur in de klas. Hier kunnen alle behandelde woorden op de flap-overvellen (eventueel met tekeningen of plaatjes) bij elkaar hangen. Zo krijg het woordenschatonderwijs een duidelijke en zichtbare plek in de klas. Kinderen kunnen steeds de woorden zien en de leerkracht kan er steeds naar verwijzen. De aandacht van de kinderen moet bij de woorden gehouden worden. Zorg daarom dat de woorden op de muur steeds verwisselen: de woorden die gekend zijn, worden steeds vervangen door nieuwe woorden en er kunnen nieuwe verbindingen tussen woorden ontdekt worden. - Daarnaast hebben de kinderen allemaal een individueel woordleerschriftje, waarin de geleerde woorden een plaats krijgen en bewaard worden. De schriftjes worden door de kinderen zelf bijgehouden, het is hun persoonlijke woordendagboekje. - Ook kan het een idee zijn om een gemeenschappelijk klassenwoordenboek bij te houden waarin de geleerde woorden (eventueel met plaatjes) geregistreerd worden. Het boek gaat met de klas mee: zo wordt over de verschillende leerjaren heen bijgehouden wat er allemaal is geleerd. Het klassenwoordenboek kan natuurlijk ook een vaste plek krijgen in het woordenhoekje. Er kunnen dan quizzen met oude woorden worden georganiseerd. Leerlingen kunnen om beurten de woorden die in de klas aan de orde gekomen zijn, zo netjes mogelijk in het boek overnemen (maak er een mooie bladzijde van met behulp van plaatjes en/ of tekeningen). Het klassenwoordenboek kan natuurlijk een vaste plek krijgen in het woordenhoekje. - In deze hoek kunnen de kinderen individueel of in kleine groepjes consolideeroefeningen doen. Hier liggen de werkbladen, de spelletjes, de kruiswoordpuzzels, enzovoort. Aandachtspunten: 1. Zorg ervoor dat alle kinderen, maar vooral de zwakkeren, enthousiast raken voor het leren van de woorden. Dat doe je door een positieve houding aan te nemen en te zorgen dat alle kinderen de gelegenheid krijgen om te 'scoren'. Laat ze naar hartelust 'spieken': elke keer dat een kind de woordmuur afzoekt, krijgt het weer even alle woorden in beeld. 2. Belangrijk is steeds dat je als leerkracht de aandacht voor de woorden levend houdt. Je kunt dat structureel maken door op een vast moment, op een vrolijke manier alle woorden die in de klas hangen de revue te laten passeren. (Verhallen, Marianne & Dirkje van den Nulft, 2001: )
2. semantiseren: de leerkracht verduidelijkt woorden en betekenissen
WOORDENSCHAT Semantiseren Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteits zijn te vinden op www.taalpilots.nl en www.rekenpilots.nl. De rubriek implementatiekoffer bevat
Nadere informatieGemaakt door: Tessa Vos Marije van Weenen Lenneke Flikweert Melanie de Lange 3j5
Gemaakt door: Tessa Vos Marije van Weenen Lenneke Flikweert Melanie de Lange 3j5 Inhoudsopgave Inleiding... 2 Onderzoeksvraag... 2 Hoe pas je woordenschatdidactiek toe in de praktijk?... 2 Beantwoording
Nadere informatieKWALITEITSKAART. Semantiseren. AANDACHTSPUNTEN Semantiseren. De leerkracht verduidelijkt woorden en betekenissen. Woordenschat
KWALITEITSKAART Woordenschat PO Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteitskaart zijn te vinden op www.schoolaanzet.nl. Deze website bevat alle informatie en handreikingen
Nadere informatieDe Viertakt van Verhallen
De Viertakt van Verhallen Waarom werken met de Viertakt van Verhallen? Vooral in groep 3 leren de kinderen veel nieuwe woorden. Niet alleen tijdens het lezen, maar ook gewoon tijdens de lessen. Het is
Nadere informatieKWALITEITSKAART. Semantiseren. Taal / lezen / rekenen. 1. Voorbewerken 2. Semantiseren 3. Consolideren 4. Controleren
ALITEITSKAART Taal / lezen / rekenen PO 1. Voorbewerken 2. 3. Consolideren. Controleren is de tweede stap de viertakt waarbij het verduidelijken betekenissen centraal staat. Als kind woord leert moet het
Nadere informatieFocus op woordenschat Florence Servais
1 Focus op woordenschat Florence Servais 2 Bron: Volkswagen, Piano staircase, The Fun Theory.com 3 schoolachterstand woordenschatachterstand We think with words; therefore, to improve thinking, teach vocabulary
Nadere informatieWoordenschatonderwijs
Woordenschatonderwijs 1 Inleiding: Aanleiding om op de Mauritsschool woordenschatonderwijs speerpunt van verbetering te maken: -we hebben te maken met tegenvallende resultaten bij dit vakgebied -kijkend
Nadere informatieWOORDENSCHAT De 4-Takt KWALITEITSKAART. ALGEMENE De 4-Takt. Didactisch
WOORDENSCHAT De 4-Takt Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteitskaart zijn te vinden op www.taalpilots.nl en www.rekenpilots.nl. De rubriek implementatiekoffer bevat
Nadere informatieDe opbrengsten van het werken met LOGO 3000 en de gebruikerservaringen van leerkrachten
De opbrengsten van het werken met LOGO 3000 en de gebruikerservaringen van leerkrachten Eindrapportage gebruikersonderzoek LOGO 3000 2014 September 2014 Nadia Kassem Inhoud 1. Inleiding... 5 2. Achtergronden...
Nadere informatieVoor de leerkracht van groep 1 en 2
Voor de leerkracht van groep 1 en 2 Handleiding Taaltas voor de leerkracht van groep 1 en 2 Taaltas is een educatief programma dat ontwikkeld is door de Bibliotheek Hoogeveen, OBS Apollo Hoogeveen en Stap-in
Nadere informatieWoordenschatonderwijs Freinetschool Delft, locatie JPT
Woordenschatonderwijs Freinetschool Delft, locatie JPT INHOUD 1 Inleiding 2 Doelen a. Doel van dit beleidsstuk b. Doel van het woordenschatonderwijs 3 Woordenschatonderwijs in praktijk a. Werkrooster leerkrachten
Nadere informatieWoordenschat Groep 5 en 6
Woordenschat Groep 5 en 6 In groep 5 en 6 richt u zich vooral op: het aanleren van nieuwe woorden, inclusief diepe woordkennis, met een accent op het aanleren van school/schrijftaalwoorden; het activeren
Nadere informatieOp weg naar een inspirerende woordenschatcultuur
Op weg naar een inspirerende woordenschatcultuur 5 november 2015 Leeuwarden ECNO conferentie Piers van der Sluis 2 Wat levert deze workshop je wel en niet op Niet: Hogere Cito scores in januari Allemaal
Nadere informatieWoordenschat. Wat is woordenschat?
Woordenschat Wat is woordenschat? Woorden zijn de belangrijkste betekenisdragende elementen van een taal. Hoe meer woorden de leerlingen kennen, hoe beter ze begrijpen wat een ander zegt of schrijft. En
Nadere informatieWOORDENSCHAT - MIDDENBOUW Met woorden aan de gang
WOORDENSCHAT - MIDDENBOUW Met woorden aan de gang Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteits zijn te vinden op www.taalpilots.nl en www.rekenpilots.nl. De rubriek
Nadere informatieBlauwe stenen leer je zo
Handleiding groep 3-8 Blauwe stenen leer je zo Wijzers Jeelo heeft gele wijzers om samen met leerlingen te verkennen hoe je een steen van Jeelo leert. Voor groep 3-4 wijzer 2009 Zo leer je blauwe stenen
Nadere informatieKWALITEITSKAARTEN Woordenschat
ALITEITSKAARTEN Woordenschat De 4-Takt Voorbewerken Semantiseren Consolideren Controleren Met woorden aan de gang onderbouw Met woorden aan de gang middenbouw Met woorden aan de gang bovenbouw Praktische
Nadere informatieHOE WERKT HET? Inoefenen van de woordenschat! Soorten oefeningen / Praatplaten Kies juiste afbeelding:
HOE WERKT HET? Het platform logo-digitaal.nl bevat voor de gebruikers van LOGO Groep 3 software om: De woordwebben en praatplaten te kunnen laten zien en te gebruiken op het digitale schoolbord. De leerkracht
Nadere informatieTekst: Berber Groenenberg
Een goede woordenschatontwikkeling is voor peuters en kleuters van cruciaal belang om de basisschool succesvol te doorlopen. LOGO 3000 is lesmateriaal voor leidsters en leerkrachten om de woordenschat
Nadere informatieOranje stappers maak je zo
Handleiding groep 3-8 Oranje stappers maak je zo Wijzers Jeelo heeft gele wijzers om samen met leerlingen te verkennen hoe je een oranje stapper van Jeelo maakt. Voor groep 3-4 wijzer 2008 Zo maak je oranje
Nadere informatieBELANGRIJKE WOORDEN VOOR NIEUWKOMERS IN HET BASISONDERWIJS Folkert Kuiken Afdeling Neerlandistiek, UvA
BELANGRIJKE WOORDEN VOOR NIEUWKOMERS IN HET BASISONDERWIJS Folkert Kuiken Afdeling Neerlandistiek, UvA f.kuiken@uva.nl Studiedag LOWAN-PO, Hilversum, 11-4-2017 Inhoud 1. Achtergrond en totstandkoming Digiwak
Nadere informatiebegrijpen woorden, waarvan 900 school/schrijftaalwoorden Woordenschat
Groep 7 en 8 In groep 7 en 8 richt u zich vooral op: het aanleren van nieuwe woorden, inclusief diepe woordkennis, met een accent op het aanleren van school/schrijftaalwoorden; het activeren van leerlingen
Nadere informatiegebruiken woorden
Woordenschat groep 4 In groep 4 richt u zich vooral op: het behandelen van nieuwe, minder frequent voorkomende woorden. het ontwikkelen van diepe woordkennis bij de leerlingen, door ervoor te zorgen dat
Nadere informatieNetwerkbijeenkomsten Taal voor Havo en Vwo april Lydia van Deelen Meeng, managing consultant CPS
Netwerkbijeenkomsten Taal voor Havo en Vwo april 2012 Lydia van Deelen Meeng, managing consultant CPS l.vandeelen@cps.nl M:06-55898565 Inhoud van deze bijeenkomst Bewust en Belang: Theoretische achtergrond
Nadere informatieOnderwijskundige Verantwoording Woordenschat
Onderwijskundige Verantwoording Woordenschat www.gynzy.com Versie: 30-07-2018 Inhoud Inleiding...2 Introductie 2 Structuur...3 Woorden leren leren 3 Woorden leren 3 Opbouw...5 Viertaktmodel 5 Moeilijke
Nadere informatieInformatie over woordenschatprogramma's
Portaal Praktische taaldidactiek voor het primair onderwijs Informatie over woordenschatprogramma's Derde, herziene druk bussum 2010 Deze informatie over woordenschatprogramma's hoort bij Portaal Praktische
Nadere informatieSpelling: de verdubbelaar
Spelling: de verdubbelaar De verdubbelaar: een spellingsregel waar veel kinderen moeite mee blijven houden. Natuurlijk kun je er achteraf extra oefeningen tegenaan gooien, maar waarom niet eens kijken
Nadere informatiePlatformPraktijkontwikkeling.nl. Actief met woorden in de klas
Onderzoek in het Educatieve Domein Een onderzoek naar het verbeteren van woordenschatonderwijs in groep 6 Citeren als: Lieren, M. van (). Een onderzoek naar het verbeteren van woordenschatonderwijs in
Nadere informatieDigiwak 2.0: Online overzicht belangrijke woorden nieuwkomers. Studiedag LOWAN-vo 10 april 2017
Digiwak 2.0: Online overzicht belangrijke woorden nieuwkomers Studiedag LOWAN-vo 10 april 2017 Folkert Kuiken Afdeling Neerlandistiek, UvA Marlies Elderenbosch ITTA UvA Inhoud 1. Achtergrond en totstandkoming
Nadere informatieAudit WoordenSchatuitbreiding.
Naam: Groep: Audit WoordenSchatuitbreiding. Invoeringsfase: Opmerkingen (knelpunten afspraken): Datum: Tijd: 1. Doelen: a. b. c. 2. Discussie en/of reflectie: 3. Klassenbezoek / feedback: Werkwijze: Observatiepunten
Nadere informatieAbsolute beginners: hoe vang je ze op? Hanneke Pot: ronde 2
Absolute beginners: hoe vang je ze op? Hanneke Pot: ronde 2 Programma Vanuit het perspectief van het kind: Eigen ervaring a) gewoon (?) b) TPR Onderzoek: Lectoraat OGO TPR in groep 1??!! a) opzet b) resultaten
Nadere informatieHet houden van een spreekbeurt
Het houden van een spreekbeurt In deze handleiding staan tips over hoe je een spreekbeurt kunt houden. Waar moet je op letten? Wat moet je wel doen? En wat moet je juist niet doen? We hopen dat je wat
Nadere informatieAANDACHTSPUNTEN Controleren
WOORDENSCHAT Controleren Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteits zijn te vinden op www.taalpilots.nl en www.rekenpilots.nl. De rubriek implementatiekoffer bevat
Nadere informatieOnze Klas Mijn Wereld: Woordenschat: basis van het leren
Onze Klas Mijn Wereld: Woordenschat: basis van het leren Woordenschat is het taaldomein waarin het verwerven van woordbetekenissen en woordvormen centraal staat. Een uitgebreide woordenschat is belangrijk
Nadere informatieGroep 4 - Les 2: Regels in onze groep AANGEPASTE LES
Groep 4 - Les 2: Regels in onze groep AANGEPASTE LES Doel blok 1: Leskern: Woordenschat: Materialen: Groepsvorming en een positief sociaal klimaat, waar leerlingen zich mede verantwoordelijk voor voelen.
Nadere informatieTaalTrip. JINC Amsterdam, 6 januari 2014
TaalTrip JINC Amsterdam, 6 januari 2014 Inhoudsopgave Inhoudsopgave Inleiding... 2 1 Samenvatting... 3 2 Waardering... 5 3 Opbouw... 7 4 Effect... 9 5 Woorden... 10 6 Lesmateriaal... 11 1 Inleiding Inleiding
Nadere informatieKWALITEITSKAART. De Viertakt. De Viertakt. Taal / lezen / rekenen
KWALITEITSKAART Taal / lezen / rekenen PO Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteitskaart zijn te vinden op www.schoolaanzet.nl. Deze website bevat alle informatie
Nadere informatieWoordenschat Spinnen
Woordenschat Spinnen Bij de methode In vogelvlucht is er voor groep 7 een woordenschatprogramma om de woorden extra aan te bieden. Helaas is er niet altijd voor iedereen een computer beschikbaar en even
Nadere informatieAanvulling Woordenschat NT2
Aanvulling Woordenschat NT2 Woordenschat Kinderen die net beginnen met Nederlands leren, moeten meteen aan de slag met het leren van woorden. Een Nederlandstalig kind begrijpt in groep 1 minimaal 2000
Nadere informatieNationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Woordenschat in de bovenbouw WWW.CPS.NL
Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Woordenschat in de bovenbouw WWW.CPS.NL Contactgegevens Tseard Veenstra t.veenstra@cps.nl 06 55168626 (G)een vak apart De reiger in de klas Ooit was men
Nadere informatieIn Nederland spreken we van eerste opvang, maar
taal Voorbereiden op Nederlands onderwijs Taalhulp in de eerste opvang De laatste tijd is er veel te doen over de eerste opvang. Het aantal nieuwkomers is enorm toegenomen en dus ook het aantal migranten-
Nadere informatieWerken aan een woordenschatcultuur
Taal Ontwikkeling van een grote woordenschat Werken aan een Kinderen met een grote woordenschat hebben op school profijt van hun woordkennis. Met name bij begrijpend lezen is een goede woordenschat essentieel
Nadere informatieDoorlopend woordkennis opbouwen in de middenbouw, ook bij het (leren) lezen
Doorlopend woordkennis opbouwen in de middenbouw, ook bij het (leren) lezen OP SCHOOL ÉN THUIS Wat is LOGO groep 3? LOGO groep 3 is hét hulpmiddel om de woordenschat van kinderen in groep 3 snel en systematisch
Nadere informatieHANDLEIDING LOGO-digitaal groep 3. Inhoudsopgave. Woord vooraf p 1. Woord vooraf. p 2. Ter voorbereiding.
HANDLEIDING LOGO-digitaal groep 3 Inhoudsopgave Woord vooraf Ter voorbereiding Account activeren Aan de slag! Digibord - Klassikaal oefenen Resultaten monitoren Extra instellingen p 1 p 2 p 2 p 5 p 8 p
Nadere informatieAlles draait om woordenschat!
Alles draait om woordenschat! Wat is bepalend voor een succesvolle schoolloopbaan? De laatste jaren is steeds duidelijker geworden dat drie factoren zeer bepalend zijn voor de mate van succes waarmee een
Nadere informatieToetsvragen bij domein 2 Woordenschat
bijvoorbeeld Exemplarische opleidingsdidactiek voor taalonderwijs op de basisschool Toetsvragen bij domein 2 Woordenschat Bart van der Leeuw (red.) Jo van den Hauwe (red.) Els Moonen Ietje Pauw Anneli
Nadere informatieGroep 5 - Les 2: Regels in onze groep AANGEPASTE LES
Groep 5 - Les 2: Regels in onze groep AANGEPASTE LES Doel blok 1: Leskern: Woordenschat: Materialen: Groepsvorming en een positief sociaal klimaat, waar leerlingen zich mede verantwoordelijk voor voelen.
Nadere informatieWoordenschat: Ik weet het wel Woordenschat: Ik doe het niet Woordenschat: Een les en een folder! Waar lopen leerkrachten tegen aan?
Woordenschat: Ik weet het wel Woordenschat: Ik doe het niet Woordenschat: Een les en een folder! Xandra Vennink Hoe komt het dat leerkrachten het belang van woordenschat wel onderkennen maar er weinig
Nadere informatieUitwerking Leerlijn ICT Ogtb Titus Brandsma
Algemeen Uitwerking Leerlijn ICT Ogtb Titus Brandsma Maart 2015 o Groep 0/instroom: Afhankelijk van de ontwikkeling van het kind kunnen de muisvaardigheden geoefend worden door het programma Spelen met
Nadere informatieGroetjes Marjan de Vos
Thema Trouwen! In groep drie heb ik pas geleden het thema trouwen behandeld, omdat de klassenassistente ging trouwen! De kinderen vonden het helemaal geweldig! Aan de hand van woordenschatonderwijs heb
Nadere informatieGroep 3 - Les 2: Regels in onze groep AANGEPASTE LES
Groep 3 - Les 2: Regels in onze groep AANGEPASTE LES Doel blok 1: Leskern: Woordenschat: Materialen: Groepsvorming en een positief sociaal klimaat, waar leerlingen zich mede verantwoordelijk voor voelen.
Nadere informatieAdaptief met woorden in de weer
Adaptief met woorden in de weer Promotieonderzoek naar MWidW Marike Kempen MSc (Auris & UU) Prof. Dr. Paul Leseman (UU) Dr. Connie Fortgens (Auris) Dr. Maartje Kouwenberg (ex-auris) Overzicht Huidige situatie
Nadere informatieIn je kracht. Werkboek voor deelnemers
In je kracht Werkboek voor deelnemers Uitleg Mijn toekomst! Benodigdheden: Werkblad Mijn toekomst! (je kunt het Werkblad meegeven om thuis na te lezen, maar dit is niet noodzakelijk) Voor iedere deelnemers
Nadere informatieDe Voorleesvogel. Tips bij interactief voorlezen
De Voorleesvogel Tips bij interactief voorlezen 1 Dienst Openbare Bibliotheek Den Haag Onderwijsbureau 070-3534552 hwi@dobdenhaag.nl 2 Interactief voorlezen Het is de kunst van interactief voorlezen om
Nadere informatieBasiswoordenschat in de onderbouw
Basiswoordenschat in de onderbouw Belang van een goede Basiswoordenschat Kinderen hebben op school heel veel woorden nodig om te profiteren van het onderwijs. We kennen de risico s die kinderen lopen als
Nadere informatieChecklist Begrijpend lezen en woordenschat Curriculum Nederlands ? - + +
Checklist Begrijpend lezen en woordenschat Curriculum Nederlands? - + + De gebruikte methoden stellen duidelijke (toetsbare) doelen en leerlijnen voor begrijpend lezen. Zwakke lezers krijgen een aanvullend
Nadere informatieZaakvakwoorden consolideren met speels gemak.
Philip Oldenbeuving meertaal Zaakvakwoorden consolideren met speels gemak. Effectief aan de slag met woordenschatuitbreiding in de bovenbouw. De laatste jaren groeit het besef binnen het onderwijs, dat
Nadere informatiePORT RANGERS HAVEN TAALTRIP
HANDLEIDING VOOR DE LEERKRACHT PORT RANGERS HAVEN TAALTRIP.. TAAL EN WERELDORIENTATIE IN DE HAVEN DISTRIBUTIE CONTAINERSCHIP Steef Fleur Port Rangers ONTDEK EN BELEEF DE WERELD VAN DE ROTTERDAMSE HAVEN!
Nadere informatieLES: Wie van de drie? 2
LES: Wie van de drie? 2 DOEL getallen herkennen uit de tafels van 2 t/m 9; oefenen van de tafels; bewust worden van de patronen in bepaalde tafels (bijv. tafels van even getallen hebben allemaal even uitkomsten,
Nadere informatieGroep 6 - Les 2: Regels in onze groep AANGEPASTE LES
Groep 6 - Les 2: Regels in onze groep AANGEPASTE LES Doel blok 1: Leskern: Woordenschat: Materialen: Groepsvorming en een positief sociaal klimaat, waar leerlingen zich mede verantwoordelijk voor voelen.
Nadere informatieDoelen Hieronder staat een overzicht van de doelen die de gemiddelde leerling minimaal zou moeten beheersen.
Woordenschat Leerjaar 1 en 2 havo / vwo In de onderbouw van havo / vwo richt u zich vooral op: het aanleren in alle vakken van nieuwe woorden, inclusief diepe woordkennis, met een accent op het aanleren
Nadere informatielezen Veilig leren lezen Artikelen - Met woorden werken veilig leren De nadruk ligt op leren lezen Betekenisvolle contexten Geïntegreerde leerlijnen
veilig leren lezen Met woorden werken Auteur: Wilma Stegeman De leerlijn woordenschat is enigszins verstopt in de materialen en activiteiten van Veilig leren lezen. Daardoor kunt u op een vanzelfsprekende
Nadere informatieDe doorgaande woordenschatlijn (huidige situatie) Basisschool de Kameleon April 2008
De doorgaande woordenschatlijn (huidige situatie) Basisschool de Kameleon April 2008 Kerndoel woordenschat Kerndoel Omschrijving Het vergroten van de woordvoorraad in het Nederlands van leerlingen. De
Nadere informatieNiveau AA Niveau A Niveau B Niveau C voor de deur staan. zorgwekkend bijzonder. de toestand precies. betuttelen iemand iets wensen
Handleiding niveau A Vooraf Met oud en nieuw wordt er weer vuurwerk afgestoken. Verschillende scholen hebben aangegeven hierover een tekst te willen. Daarom besteedt Nieuwsbegrip er deze week aandacht
Nadere informatieRonde 4. Taalbelang in thematisch werken. 7. Hoe kom je erbij? 8. De 3 pijlers van het speelse communiceren. Wat heb je nu geleerd? 1.
4. Lerarenopleiding Basisonderwijs 7. Hoe kom je erbij? Brainstormen, kinderprogramma s bekijken, hun boeken lezen, een klasparlement organiseren en vele andere factoren vormen de basis voor het uitbreiden
Nadere informatieVerklarende woordenlijst bij de strategieën uit Praten doe je met z n tweeën voor ouders
Pagina 1 van 10 Verklarende woordenlijst bij de strategieën uit Praten doe je met z n tweeën voor Strategieën ter bevordering van interactie communicatiestijl van het kind Rol van de ouder 1: Laat je kind
Nadere informatieKinderen uit reguliere groepen zijn beter in staat een stripverhaaltje te verwoorden dan OgOkinderen. Bron: Ontwikkelingsgericht woordjes leren
Van Kuyk, 1996: Ontwikkelingsgerichte met extra programmagerichte woordenschatstimulering leidt (ook) bij allochtone leerlingen tot betere taalprestaties. Anne Vermeer: Werkvormen die sterk ontwikkelingsgericht
Nadere informatieEen voorstelling voor groep 5 en 6 van het primair onderwijs door Het Houten Huis
Een voorstelling voor groep 5 en 6 van het primair onderwijs door Het Houten Huis Beste leerkracht, Binnenkort gaat u met uw groep naar de voorstelling Beet! van Het Houten Huis. Met de opdrachten in deze
Nadere informatieDe kinderen zitten in een hoefijzeropstelling, omdat er iets gaan gebeuren vooraan in de klas. Iedereen moet dat goed kunnen zien.
Foto s uitbeelden 1 Doel: de leerlingen kunnen een eenvoudige handeling uitbeelden in houding en mimiek Benodigdheden: een fototoestel De kinderen zitten in een hoefijzeropstelling, omdat er iets gaan
Nadere informatieLes 3 Radboud Kids: Meet the professor Voor de leraar
Les 3 Radboud Kids: Meet the professor Voor de leraar Overzicht Doelen Leerlingen vormen een beeld bij het onderzoek van de professor Leerlingen vergroten hun woordenschat door het leren van nieuwe vaktermen
Nadere informatieLeerkracht en logopedist: gebundelde kracht Van samen werken naar samenwerken: Een samenwerkingsmodel voor leerkracht en logopedist
Leerkracht en logopedist: gebundelde kracht Van samen werken naar samenwerken: Een samenwerkingsmodel voor leerkracht en logopedist Margot Willemsen, m.willemsen@kentalis.nl logopedist ~ We komen misschien
Nadere informatieLes 17 Zo zeg je dat (niet)
Blok 3 We hebben oor voor elkaar les 17 Les 17 Zo zeg je dat (niet) Doel blok 3: Leskern: Woordenschat: Materialen: Leerlingen leren belangrijke communicatieve vaardigheden, zoals verplaatsen in het gezichtspunt
Nadere informatieSchakelklas Kleuters Lelystad
Schakelklas Kleuters Lelystad 2 1. Schakelklas voor Kleuters Het project Schakelklas voor Kleuters in Lelystad, afgekort SKK, begeleidt leerlingen uit groep 1 en 2 en ondersteunt hun leerkrachten op het
Nadere informatieTAALSTIMULERENDE TIPS
TAALSTIMULERENDE TIPS Contact Taalondersteuner VGC Jeugddienst: jeugddienst@vgc.be 02/563.05.79 Taalondersteuner Welzijn en Gezondheid: drometalis@vgc.be 1 Wat is taalstimulering? Basisprincipes - Taal
Nadere informatieUitwerking kerndoel 12 Nederlandse taal
Uitwerking kerndoel 12 Nederlandse taal Tussendoelen en leerlijnen Nederlandse taal Primair onderwijs In samenwerking met het expertisecentrum Nederlands Enschede, 1 juni 2006 Nederlands kerndoel 12 Stichting
Nadere informatieTaal / Woordenschat. Een hele uitdaging. Dus er moet PIT inzitten
Taal / Woordenschat Een hele uitdaging. Dus er moet PIT inzitten Wat betekent.. Bijderhandspaard Remketting Draagberries De voerman 1 spant het bijderhandspaard 2 met het zadelpaard 3 in de disselboom
Nadere informatieTULE inhouden & activiteiten Nederlands. Kerndoel 12. Toelichting en verantwoording
TULE - NEDERLANDS KERNDOEL 12 180 TULE inhouden & activiteiten Nederlands Kerndoel 12 De leerlingen verwerven een adequate woordenschat en strategieën voor het begrijpen van voor hen onbekende woorden.
Nadere informatieMet Woorden in de Weer
Met Woorden in de Weer woordenschatontwikkeling bij kinderen van 10-13 jaar met een taalontwikkelingsstoornis Astrid van Leerdam, Rob Zwitserlood en Ellen Gerrits Kinderen met taalontwikkelingsstoornissen
Nadere informatieLESMATERIAAL BOEKVERSLAG 2.0
LESMATERIAAL BOEKVERSLAG 2.0 EEN BOEKRECENSIE SCHRIJVEN Inhoud Inleiding... 2 Verwerkingsopdracht 1... 3 Verwerkingsopdracht 2... 5 Bijlage 1: Waarom lezen?... 8 Bijlage 2: Boekenkring vragen van Aidan
Nadere informatieJongen uit groep 8. Woorden zijn alleen leuk als het om interessante woorden gaat!
Jongen uit groep 8. Woorden zijn alleen leuk als het om interessante woorden gaat! Inhoudsopgave INLEIDING... 4 WAT IS HET BELANG VAN WOORDENSCHAT?... 5 1.1 DE NIVEAUS DIE DE LEERLINGEN AAN HET EIND VAN
Nadere informatieAanbod SchakelKlas voor Kleuters
Aanbod SchakelKlas voor Kleuters Van woorden word je wijzer De SchakelKlas voor Kleuters (SKK) van FlevoMeer Bibliotheek biedt in Lelystad al ruim tien jaar ambulante begeleiding aan kleuters die meer
Nadere informatieLesbrief: Vriendschap in beeld. Opdracht: maak een foto waarop je laat zien wat vriendschap voor jou betekent.
Lesbrief: Vriendschap in beeld Opdracht: maak een foto waarop je laat zien wat vriendschap voor jou betekent. Fotograferen Kiekjes maken we allemaal, als verslag van een mooie vakantie, een familiefeest,
Nadere informatieGrenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub
Grenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub Leeftijd: 12-16 jaar Tijdsduur: 1 uur Doelen - De jongeren denken na over de betekenis van de muur tussen Israël en de Palestijnse gebieden in het dagelijks
Nadere informatieA. Creëer een positief, veilig en rijk leerklimaat door
A. Creëer een positief, veilig en rijk leerklimaat door elk kind zich thuis te laten voelen in de klas. Geef de leerlingen de kans om spontaan te vertellen over iets dat ze leuk vinden en laat andere kinderen
Nadere informatieLeerjaar 1 en 2 vmbo-b/k
Leerjaar 1 en 2 vmbo-b/k In de onderbouw vmbo-b/k richt u zich vooral op: het aanleren in alle vakken van nieuwe woorden, inclusief diepe woordkennis, met een accent op het aanleren van school/schrijftaalwoorden;
Nadere informatieBIJLAGE bij de Website voor Groep 6, 7, 8
Zoals u wellicht weet wordt er ieder jaar in oktober de KINDERBOEKENWEEK georganiseerd. Op de meeste scholen worden er dan ook Voorleeswedstrijden gehouden, en gaat de aandacht speciaal uit naar de PROMOTIE
Nadere informatieOpdracht bij een bedrijfsbezoek door leerlingen Een aantrekkelijk bedrijfsbezoek speurtocht door het bedrijf
Opdracht bij een bedrijfsbezoek door leerlingen Een aantrekkelijk bedrijfsbezoek speurtocht door het bedrijf Introductie Er gebeuren allerlei activiteiten binnen een technisch bedrijf. Meer dan we ons
Nadere informatieTULE inhouden & activiteiten Friese taal KERNDOEL 22. Toelichting en verantwoording
TULE - FRIESE TAAL KERNDOEL 22 106 TULE inhouden & activiteiten Friese taal KERNDOEL 22 De leerlingen verwerven een woordenschat van frequent gebruikte Friese woorden en strategieën voor het begrijpen
Nadere informatieTOS of dyslexie.. Begrijpend lezen hoe doe je dat?
TOS of dyslexie.. Begrijpend lezen hoe doe je dat? Leerling 14 jaar VMBO: NMG is best wel een moeilijk vak voor mij. Ehmm dan zeg ik dan zeg ik tegen die..die mevrouw..die zegt dan ja je moet op Som gaan
Nadere informatieHoe maak ik een werkstuk?
Hoe maak ik een werkstuk? Je gaat, misschien wel voor de eerste keer, een eigen werkstuk maken. Dat is leuk, maar ook best moeilijk. Je moet er namelijk een heleboel voor doen. Heb je al eens een eigen
Nadere informatieDenk als een wereldburger en gedraag je als een goede buur
Beste ouders en verzorgers van onze prachtige leerlingen, Wij vinden het prettig als u de deur sluit bij het verlaten van de school. De deur staat nu te vaak, te lang open. Iedereen is welkom in de school,
Nadere informatieMet woorden in de weer in het speciaal basisonderwijs
Met woorden in de weer in het speciaal basisonderwijs Wilmy van Hartingsveldt, Marianne Verhallen Op Beatrix de Burcht in Gorinchem, een christelijke school voor speciaal basisonderwijs (sbo), is in het
Nadere informatieHandleiding: Beheer van accounts en groepen in DigiWAK
Universiteit van Amsterdam Handleiding: Beheer van accounts en groepen in DigiWAK Voor schoolbeheerders in het basisonderwijs M. Uittenbogaard 28 november 2011 Inhoudsopgave 1. Introductie DigiWAK... 2
Nadere informatieLet op! Alles graag getypt in lettergrootte 12, lettertype mag je zelf kiezen.
Beste leerling van groep 6 en ouders, Afgelopen weken zijn de leerlingen bezig geweest met het maken van een klad-werkstuk, over een onderwerp naar eigen keuze. Thuis moeten de leerlingen het net-werkstuk
Nadere informatieVoor jezelf? Les 1 Welkom!
Voor jezelf? Les 1 Welkom! Welkom! Dit is de cursus Voor jezelf? Wil je voor jezelf beginnen? Droom je ervan een eigen bedrijfje te starten? Zou je dit ook kunnen? In deze cursus ga je dit onderzoeken.
Nadere informatieLESMATERIAAL ONDERBOUW. Lespakket CliniClowns Geen kinderachtig effect. Vo or Groep 1-
LESMATERIAAL ONDERBOUW Lespakket CliniClowns Geen kinderachtig effect Vo or 4 Groep 1- ACTIVITEIT 1: AANGENAAM KENNIS TE MAKEN In deze handleiding staat de activiteitenbeschrijving voor groep 1-4. Hier
Nadere informatieGroep 7 - Les 2: Regels in onze groep AANGEPASTE LES
Groep 7 - Les 2: Regels in onze groep AANGEPASTE LES Doel blok 1: Leskern: Woordenschat: Materialen: Groepsvorming en een positief sociaal klimaat, waar leerlingen zich mede verantwoordelijk voor voelen.
Nadere informatie