Sterke basis, steun waar nodig, speciaal als het moet: wie doet wat? WERKDOCUMENT, 5 juni 2012, SWV V(S)O Utrecht en Vechtstreek

Transcriptie

1 Sterke basis, steun waar nodig, speciaal als het moet: wie doet wat? WERKDOCUMENT, 5 juni 2012, SWV V(S)O Utrecht en Vechtstreek Algemene uitgangspunten voor een samenhangende aanpak van jeugdzorg en passend onderwijs: - een sterke basis: goed onderwijs, gewoon opvoeden - steun waar nodig bij vragen in onderwijs, opvoeden en opgroeien - specialistische ondersteuning als het moet - soepele overgangen, samenhangende aanpak: één kind, één gezin, één plan Uitgangspunten in de uitvoering Vasthouden wat goed gaat, versterken en vereenvoudigen waar dat kan Proactieve en professionele houding van de school, de kernpartners en het achterveld Investeren in deskundigheidsbevordering op alle niveaus Ouders op alle domeinen partner Steun waar nodig: uitgangspunten voor het team passend onderwijs: vraaggestuurd, flexibel en efficiënt werken arrangementen helpen ontwikkelen die aansluiten bij behoeften leerling/ouders/docenten/scholen de kwaliteit van scholen versterken in werkwijze aansluiten bij de buurtteams jeugd en gezin: één kind, één gezin, één plan, één contact Speciaal als het moet: uitgangspunten voor een nieuwe systematiek voor zorgtoewijzing: handelingsgericht, uitgaan van eigen kracht en aansluiten bij onderwijs- en ontwikkelingsperspectief vraaggestuurd, flexibel en efficiënt gecoördineerd en binnen het beschikbare budget uitvoeren snel handelen en reageren bevorderen (niet onnodig bureaucratisch is) door te monitoren de basis sterker maken in werkwijze aansluiten bij de buurtteams jeugd en gezin: één kind, één gezin, één plan, één contact

2 Visie op passend onderwijs Passend onderwijs betekent dat iedere leerling het onderwijs en de ondersteuning krijgt waar hij of zij recht op heeft. Centraal staat de vraag: wat heeft een leerling nodig, hoe kan dat worden georganiseerd en wie zijn daarvoor nodig? Goed onderwijs is de basis voor passende ondersteuning. Goed onderwijs betekent docenten met didactische kwaliteiten, een positief pedagogisch klimaat, kunnen omgaan met verschillen, aandacht voor talent, handelingsgericht werken en meetbare resultaten. De invoering van passend onderwijs hangt nauw samen met de decentralisatie van de jeugdzorg naar gemeenten. Het SWV V(S)O Utrecht en Vechtstreek heeft onderstaande modellen ontwikkeld om de visie op passend onderwijs en zorg voor de jeugd weer te geven. Deze visie gaat voor het onderwijs uit van een sterke basis op school, waar nodig extra ondersteuning die samen met kernpartners wordt geboden en als het moet specialistische ondersteuning vanuit speciale voorzieningen. Ondersteuning wordt altijd ingezet volgens het principe van één kind, één gezin, één plan, één contactpersoon en ouders worden altijd betrokken. figuur 1: jeugd, onderwijs en zorg verbonden figuur 2: ondersteunings- en begeleidingsstructuur VO Sterke basis Een voorwaarde voor passend onderwijs is een goed werkende ondersteuningsstructuur in en om de school. Figuur 2 is het model voor de gewenste situatie. In dit model staat de S voor een sterke basis op school met de docent, de mentor, de interne ondersteuners en de team- en schoolleiders als spil. Samen vormen zij de verbinding tussen leerling, ouders en schoolteam. De interne ondersteuners hebben een rol bij hulpvragen van leerlingen en docenten die de les overstijgen en gericht zijn op de schoolloopbaan van de leerling. Scholen hebben al veel deskundigheid op dit gebied. Het is belangrijk om deze deskundigheid op het niveau van het SWV breder te ontsluiten, slimmer te organiseren en ook voor andere scholen in te zetten. Steun waar nodig De interne ondersteuners zijn ook de verbinding met de kernpartners (de blauwe ring) van de school: leerplicht (LP), jeugdgezondheidszorg (JGZ), schoolmaatschappelijk werk (SMW) en de begeleider passend onderwijs van het samenwerkingsverband (SWV). Deze kernpartners vormen, samen met de interne ondersteuners, het ondersteuningsteam van de school. Kernpartners ondersteunen de school als niet duidelijk is geworden wat de vraag is van een leerling of een docent en/of niet duidelijk is welke vorm van begeleiding het meest passend is. De school kan een beroep doen op (één van de) kernpartners bij handelingsverlegenheid van professionals, een niet-pluisgevoel over een leerling of zijn thuissituatie of een te hoge druk op het primaire proces (door een combinatie van factoren). De rol van de kernpartners in het ondersteuningsteam is niet vrijblijvend. Iedere kernpartner werkt volgens het principe van één kind, één gezin, één plan (de gele ring) en voert de afspraken uit die in dat kader worden gemaakt. Eén van de kernpartners zorgt dat dit plan tot stand komt en dat duidelijk is wie eindverantwoordelijkheid heeft. Speciaal als het moet Wanneer de onderwijs- of ondersteuningsvraag van een leerling, een docent of een team de mogelijkheden van de kernpartners overstijgt, is inzet van specifieke expertise nodig (de grijze ring). Elke kernpartner zorgt ervoor dat specifieke expertise vanuit het achterveld snel kan worden ingezet als dat nodig is. Voor leerplicht betekent dat bijvoorbeeld toezicht, handhaving en expertise vanuit het veiligheidshuis en de justitiële keten (jeugdreclassering), voor (school)maatschappelijk werk expertise uit het welzijnswerk, de buurtteams jeugd en gezin en de (nu nog) geïndiceerde jeugdzorg, voor de jeugdgezondheidszorg expertise uit onder meer de huisartsen, jeugd-ggz en de jeugd-lvg en voor het SWV expertise uit speciale onderwijsvoorzieningen.

3 Sterke basis 1 Docent Mentor Teamleider/schoolleider Interne ondersteuners - gedifferentieerd lesgeven, omgaan met verschillen - handelingsgericht werken - reflecteren op eigen handelen - deskundigheidsbevordering - tijdig kunnen signaleren van problemen en deze melden bij mentor - goed pedagogisch didactisch klimaat - goed klassenmanagement - basiskennis van leerlingen, van sociaalemotioneel functioneren, van gedrag, beperkingen en stoornissen, van het veld en van het SWV - leervorderingen per leerling, klas, teams in beeld - aansturing docententeam - integraal beleid verzuim/zorg/ouders - voorzitten intern ondersteuningsoverleg - vaststellen ondersteuningsprofiel - uitvoeren van schorsingen - mentoraat (mentorlessen, gesprekken leerling/ ouders/ derden) - handelingsgericht werken - huiswerkbeleid (tutorhulp, huiswerkklas, huiswerkkaart) - verzuimbeleid (signaleren, registratie, contact mentor/leerling/ouders) - gedragsaanpak (groei-/gedragskaart, gedragsinterventieprogramma s) - basiskennis van leerlingen, van gedrag, beperkingen en stoornissen, van het veld en van het SWV - docentenstages, - trainingen, overleg - (zorg)signalering (goede vragen weten te stellen, melding in LVS, gesprek met leerling/ouders, melding bij/overleg met interne ondersteuners) - vaste contactpersoon voor ouders Functionarissen zoals remedial teacher, zorgcoördinator, orthopedagoog/psycholoog, loopbaancoördinator. - goede informatieoverdracht van po naar vo; doorgaande ondersteuningslijn - ondersteuning van leerlingen die zijn vastgelopen in het onderwijsleerproces als gevolg van leerproblemen, psychische problemen, problemen thuis etc. - kennis inbrengen en informatie samenbrengen mbt leer-, ontwikkelings- en gedragsproblemen en de vaardigheden die nodig zijn om hierop adequaat te reageren. - kennis inbrengen en informatie samenbrengen mbt (ortho)didactische, psychosociale en ontwikkelingsaspecten - preventie en ondersteuning van docenten en management bij het bieden van goed onderwijs - diagnostiek en behandeling van leerlingen - ordening hulpvragen in onderwijs- en ondersteuningsbehoeften van school en/of ouders - ondersteuning handelingsplannen - inschakelen van kernpartners als vragen of behoeften de basisondersteuning overstijgen - begeleiding van leerlingen bij de voorbereiding op en de overgang naar een vervolgopleiding of werk - voorbereiden van ondersteuningsprofiel - ondersteuning van het management bij de ontwikkeling en implementatie van beleid - coördinator is contactpersoon derden 1 Versnellingsaanpak VO/VSO Utrecht en Vechtstreek, 31 januari 2012

4 Steun waar nodig 2 SMW (schoolmaatschappelijk werker) JGZ (jeugdverpleegkundige/schoolarts) LP (leerplichtambtenaar) SWV (begeleider passend onderwijs) kennis mbt problemen in het sociaal kennis mbt sociaal-medische problemen, kennis mbt naleving van de leerplicht en de kennis mbt (ortho)didactische, psychosociale functioneren, psychische problemen, relatie- signalering van stoornissen in de fysieke en aanpak van schoolverzuim, voor individuele en ontwikkelingsaspecten en (speciale) en gezinsproblemen, opvoedingsnood en psychosociale ontwikkeling en signalering van leerlingen en de school als geheel. ondersteuningsarrangementen. armoede of financiële/praktische problemen. opvoedingsvragen bij ouders. - bijdragen aan versterken basis - bijdragen aan versterken basis - bijdragen aan versterken basis - bijdragen aan versterken basis - proactieve houding naar school en - proactieve houding naar school en - proactieve houding naar school en - proactieve houding naar school en partners in het achterveld partners in het achterveld partners in het achterveld partners in het achterveld - preventieve inzet in school, bijvoorbeeld - bijdragen aan doelstelling school/swv - uitvoering van hulpverleningstrajecten - advies geven aan ouders en school over door voorlichting - scholing en informatie aan teams aan jongere en ouders sociaal-medische casuïstiek (inclusief - handelen bij zorgwekkend verzuim - ondersteunen van de school bij de interne - lichte hulp en opvoedingsondersteuning hulpverlening en zo nodig verwijzen) - ouders en leerling informeren over ondersteuningsstructuur bieden aan ouders/jeugdigen - meedenken over casuïstiek vanuit een leerplicht en sancties bij verzuim - samen met leerling, ouders en docent - informatie inbrengen vanuit het mw/bjzdossier, sociaal-medische kant, - informatie inbrengen vanuit het ondersteuningsvraag formuleren en voor zover relevant en rekening - informatie inbrengen uit JGZ dossier en veiligheidshuis, voor zover relevant en handelingsplan opstellen houdend met de geldende periodieke gezondheidsonderzoeken, voor rekening houdend met de geldende - adviseren over noodzakelijk aanvullend privacyreglementen. zover relevant en rekening houdend met privacyreglementen. onderzoek - aanbod van welzijnsvoorzieningen en de geldende privacyreglementen. - afstemmen met jeugdarts bij zorgwekkend - hulp bij observaties en dossieropbouw aanbod inbrengen - zo nodig (medische) gegevens opvragen (ziekte)verzuim - diagnostisch onderzoek uitvoeren, zoals - meedenken over casuïstiek vanuit een bij specialisten en behandelaars (oa GGZ). - optreden naar ouders bij verzuimgerelateerde persoonlijkheids- intelligentieonderzoek opvoedingsperspectief. - leerling/ouders oproepen voor aanvullend problemen - leerling/ouders hierbij begeleiden, de - deelname aan intern ondersteuningsteam onderzoek - indien nodig verbaliseringsmacht inzetten uitkomsten interpreteren en toelichten, in - zo nodig aanvullend onderzoek - sociaal-medische advisering bij incidenten naar ouders samenspraak met de docent/mentor (huisbezoek) of onrust (bv. overlijden kind of - handelingsadviezen geven aan de scholen - handelingsgerichte adviezen geven aan - bijdragen aan voorbereiding van leerkracht, kindermishandeling, mbt preventie/vermindering van verzuim docent/interne ondersteuners zorgtoewijzing (sociale rapportage) zedenzaken, infectieziekten, etc) - beleidsadvisering obv gesignaleerde - beoordeling en voorgestelde aanpak in - verwijzen of toeleiden naar lokale zorg, - verwijzing voorbereiden samen met trends het ZAT maatschappelijke dienstverlening, leerling en ouders in geval van - kritische collega zijn opvoedsteun etc. gespecialiseerde ondersteuning - beoordelen of specialistische - verwijzing jeugdzorg voorbereiden, doen - beleidsadvisering obv gesignaleerde onderwijsondersteuning nodig is - zo nodig leerling/ouders toeleiden naar trends - bijdrage leveren aan verwijzing naar bureau jeugdzorg (warme overdracht) - hulp bieden als speciale ondersteuning schakelloket - beleidsadvies obv gesignaleerde trends niet direct kan worden ingezet - uitvoering advies schakelloket - observaties bij vraagstukken mbt (overbruggingshulp) - monitoren (oa. afstroom, verwijzingen) ontwikkelingslijn - beleidsadvisering obv gesignaleerde - contactpersoon buurtteams trends In voortdurende verbinding met de school 2 Mede ontleend aan: Kwaliteit ZAT, Nederlands Jeugdinstituut, 2010

5 Eén kind, één gezin, één plan: wie levert wat? SMW JGZ LP SWV Relevante informatie (rekening houdend met Relevante informatie uit dossier kind vanaf 0 Relevante informatie over schoolloopbaan Leerlingvolgsysteem in magister, relevante de privacyregelingen) uit dossier jeugdige jaar en dossiers alle jeugdigen van het gezin leerling, schoolloopbaan alle kinderen van het informatie uit dossier van het primair mits bekend bij SMW, (Stichting Stade, evt (rekening houdend met de gezin, relevante informatie uit dossier mits in onderwijs bij PCL/OT leerlingen (rekening andere afdelingen), JAT/buurtteam; privacyregelingen); behandeling (rekening houdend met de houdend met de privacyregelingen) Dossier/handelingsadvies op te vragen bij BJZ Dossier/handelingsadvies op te vragen bij privacyregelingen); Dossier/handelingsadvies (jeugdbescherming ggz/mee (lvg) op te vragen bij BJZ (jeugdreclassering) met leerling, ouders, school Speciaal als het moet 3 Ondersteuning/jeugdzorg Gezondheid/lvg en ggz Veiligheid/gedwongen jeugdzorg Onderwijs/speciale onderwijsvoorzieningen specifieke kennis mbt opvoeden specifieke kennis mbt lichamelijke en specifieke kennis mbt de politiële jeugdtaak, specifieke kennis mbt extra opgroeiproblemen, ontwikkelings- en verstandelijke beperkingen, (ernstige) bestaande uit preventie, vroegsignalering en ondersteuningsbehoeften van leerlingen en persoonlijkheidsproblematiek. psychische en ontwikkelingsstoornissen en doorverwijzing en repressie, de mogelijkheden van specialistische - bijdragen aan versterken basis psychosociale en gedragsproblemen en het mogelijkheden van een HALT-afdoening (12- ondersteuningsarrangementen in de - proactieve houding naar SMW-er als zorgaanbod van de LVG/GGZ. 18 jaar) en doorverwijzing naar het OM. verschillende clusters en in ondersteuning kernpartner van de school - bijdragen aan versterken basis van docenten in het reguliere onderwijs bij - zorgen voor de uitvoering, interpretatie en - proactieve houding naar - bijdragen aan versterken basis het begeleiden van deze leerlingen. toelichting van persoonlijkheids- jeugdverpleegkundige (of schoolarts) als - proactieve houding naar SMW en LPmedewerker - bijdragen aan versterken basis /intelligentieonderzoek (vertaalslag) kernpartner van de school als kernpartners van de - beoordelen of specialistische - consultatie en advies bieden mbt - de mate/het niveau/de aard van de school onderwijsondersteuning nodig is jeugdzorg aan kernpartners en scholen lichamelijke of verstandelijke beperking - actie ondernemen ten aanzien van de - school/leerling ondersteunen met - bijdragen aan deskundigheidsbevordering taxeren leerling en/of de ouders, vanuit de specialistische arrangementen in het in signalering van opvoeden - handelingsgerichte adviezen geven en specifieke expertise mbt handhaving van reguliere onderwijs opgroeiproblemen voor kernpartners en adviseren over de schoolloopbaan/ de openbare orde - handelingsgerichte adviezen bieden aan scholen onderwijsondersteuningsarrangement - informatie en advies bieden mbt HALTafdoeningen docent/interne ondersteuners - schakel tussen maatregelhulp en school - informatie en advies verstrekken over - ouders informeren over aanvullende en - uitvoeren van jeugdbescherming jeugd-lvg, jeugd-ggz en weten - informatie/advies over en toeleiden OM specialistische regelgeving - informatie en advies t.a.v. signalen van ondersteuningsarrangementen - terugkoppelen naar kernpartner over grensoverschrijdend gedrag, gericht op - bijdragen aan opstellen/voorbereiden verloop van verwijzing en behandeling afstemming van de aanpak onderwijsondersteuningsarrangement - na besluit in het ZAT en verwijzing hulp - advies en begeleiding bij schorsing - zorgen dat noodzakelijke informatie voor aan leerling en/of ouders bieden zorgtoewijzing aanwezig is In voortdurende verbinding met de kernpartners 3 Mede ontleend aan Kwaliteit ZAT, Nederlands Jeugdinstituut, 2010