Basisondersteuning, versie 2

Transcriptie

1 Pagina 1 van 7 1. Inleiding In de aanloop naar het ingaan van de Wet op Passend Onderwijs heeft SWV V(S)O in maart 2013 zijn basisondersteuning geformuleerd. In juni 2016 is deze notitie aangescherpt op basis van de anderhalf jaar aan ervaringen die we als samenwerkingsverband hebben opgedaan met Passend Onderwijs in onze regio. Uitgangspunten voor deze tweede versie blijven de Wet op Passend Onderwijs, het waarderingskader inspectie voor VO (2013) en VSO (2012), het door de sectorraden (PO-raad, VO-raad, MBO-raad en AOCraad) opgestelde en geaccordeerde Referentiekader Passend onderwijs én de afspraken die binnen SWV V(S)O zijn gemaakt. 2. Definitie van basisondersteuning Onder basisondersteuning wordt verstaan: de leerlingondersteuning die op iedere school van het samenwerkingsverband minimaal gegarandeerd is en bekostigd wordt uit de reguliere lump sumbekostiging van de school. De basisondersteuning wordt gekenmerkt door preventieve en licht curatieve interventies die eenduidig geldend voor het hele samenwerkingsverband, binnen de ondersteuningsstructuur van de school, onder regie en verantwoordelijkheid van de school, waar nodig met inzet van expertise van andere scholen, soms met inzet van ketenpartners, zonder indicatiestelling en op het overeengekomen kwaliteitsniveau planmatig worden uitgevoerd. Het Referentiekader Passend Onderwijs beschrijft die preventieve en licht curatieve interventies als volgt: Onder preventie verstaan we de basisondersteuning voor alle leerlingen die er op is gericht om tijdig leerproblemen en opgroei- en opvoedproblemen te signaleren. Vroegtijdige signalering vereist de aanwezigheid van diagnostische expertise en kan al dan niet in samenwerking met ketenpartners worden georganiseerd. Ook de zorg voor een veilig schoolklimaat (zowel voor leerlingen als medewerkers) maakt deel uit van de basisondersteuning. In de beschrijving van basisondersteuning worden ten minste afspraken vastgelegd over licht curatieve interventies. Deze interventies zijn structureel beschikbaar voor en/of binnen de school en moeten de continuïteit in de schoolloopbaan van een leerling ondersteunen. Voor alle genoemde interventies geldt dat een diagnose behulpzaam is voor het inzetten van handelingsgerichte aanpak, maar niet dat op basis van een diagnose een indicatie wordt afgegeven die recht geeft op extra financiering. Wettelijk is vastgelegd dat het samenwerkingsverband in zijn verplicht op te stellen Ondersteuningsplan het niveau van basisondersteuning vaststelt. 3. Domeinen van basisondersteuning Om de basisondersteuning te kunnen ordenen, is er voor gekozen de volgende zeven domeinen te hanteren: 1. Opbrengstgericht werken De school heeft zicht op de leerontwikkeling van alle leerlingen en werkt opbrengstgericht; 2. Handelingsbekwame medewerkers De school werkt handelingsgericht en versterkt de handelingsbekwaamheid en competenties van haar personeel;

2 Pagina 2 van 7 3. Veiligheid De school heeft een goed pedagogisch klimaat en is fysiek en sociaal veilig voor leerlingen en medewerkers; 4. Aanname en overdracht De school neemt leerlingen zorgvuldig aan en draagt leerlingen zorgvuldig over; 5. Effectieve ondersteuningsstructuur De school werkt samen met kernpartners aan een effectieve ondersteuningsstructuur; 6. Kwaliteit van ondersteuning De school stelt jaarlijks de effectiviteit van de ondersteuning en begeleiding vast (PDCA); 7. Aanbod voor leerlingen De school heeft een ondersteuningsaanbod (zoals vastgelegd in deze notitie) beschikbaar voor alle leerlingen van de school. Met deze 7 domeinen (uitwerking in hoofdstuk 4) heeft SWV V(S)O vastgesteld wat er binnen de scholen minimaal aanwezig of georganiseerd is. De scholen bepalen zelf hoe deze basisondersteuning binnen de school wordt ingevuld. Voor alle domeinen geldt dat er drie bronnen ten grondslag liggen aan de invulling van het domein: Toezichtkaders VO en VSO Referentiekader Passend Onderwijs Afspraken die binnen SWV V(S)O zijn gemaakt Het bureau van het samenwerkingsverband toetst niet of scholen voldoen aan de inspectie-eisen of zich houden aan de uitgangspunten van het Referentiekader Passend Onderwijs. Dit is een taak van Inspectie. Wel spreekt het bureau van het samenwerkingsverband (en scholen/schoolbesturen onderling) scholen aan op het niet naleven van gemeenschappelijke afspraken binnen het samenwerkingsverband. 4. Aanvullende afspraken binnen SWV V(S)O per domein De eisen die de Inspecties VO en VSO per domein stellen en de onderwerpen die genoemd zijn in het Referentiekader Passend Onderwijs, worden als bekend verondersteld. Voor de volledigheid zijn deze in de bijlage bij dit document (per domein) terug te vinden. Hieronder wordt per domein uitgeschreven welke aanvullende afspraken SWV V(S)O ten aanzien van de basisondersteuning heeft gemaakt. Domein 1: Opbrengstgericht werken De school heeft zicht op de leerontwikkeling van alle leerlingen en werkt opbrengstgericht - Geen aanvullende afspraken Domein 2: Handelingsbekwame medewerkers De school werkt handelingsgericht en versterkt de handelingsbekwaamheid en competenties van haar medewerkers Afspraak SWV Ieder schoolbestuur spant zich maximaal in om Inspectie-eisen voor onderwijsgevend personeel, waar aan de orde, ook van toepassing te laten zijn op onderwijsondersteunend personeel Domein 3: Veiligheid De school heeft een goed pedagogisch klimaat en is fysiek en sociaal veilig voor leerlingen en docenten Afspraken SWV Het schoolbestuur spant zich maximaal in om de fysieke toegankelijkheid van haar schoolgebouwen voor alle leerlingen te waarborgen (naar redelijkheid en billijkheid) Hulpmiddelen voor leerlingen die dit nodig hebben zijn aanwezig of worden aangeschaft

3 Pagina 3 van 7 Domein 4: Aanname en overdracht De school neemt leerlingen zorgvuldig aan en draagt leerlingen zorgvuldig over Afspraken SWV Notitie Aanmelding, zorgplicht en plaatsingsproblemen van SWV V(S)O 25.06: Een complete aanmelding bestaat uit aanmeldingsformulier (wettelijk vertegenwoordiger), onderwijskundig rapport (afleverende school) en niveauadvies (afleverende school) Bij verhuisleerlingen is vol geen argument Bij overstap VO-VO: er moet sprake zijn van een complete aanmelding, er vindt contact plaats tussen beide scholen, de overstap geschiedt bij voorkeur na afloop van een schooljaar Bij tussentijdse overstap: de school waar de leerling is ingeschreven, blijft onderwijs bieden (onderwijsplicht), ook als de 10 weken termijn (zorgplicht) overschreden wordt, tenzij verhouding met dermate ouders verstoord is dat naar alternatieve oplossingen moet worden gezocht Als plaatsing op een school problematisch is, wordt eerst binnen het bestuur gezocht naar een oplossing. In uiterste gevallen ligt bestuurlijk mandaat bij directeur samenwerkingsverband om op advies van het Onderwijsloket een leerling te plaatsen op één van de scholen van het samenwerkingsverband Notitie Geld volgt leerling van SWV V(S)O 25.06: Bij alle schoolwisselingen geldt dat de school van herkomst de resterende bekostiging overdraagt aan de school waar de leerling wordt ingeschreven (notitie Geld volgt leerling, januari 2016) Doorstroomplan: Bij verwijzing van door een VO-school naar een VSO-school wordt gewerkt met het Doorstroomplan. De VO-school behoudt hierbij de morele zorgplicht Algemeen: De school houdt zich aan de afspraken binnen de regio (PO-VO-procedure, VO- MBO, afspraken LRA) De school zorgt, indien nodig met kernpartners, voor een warme overdracht van leerlingen met een extra ondersteuningsbehoefte Ouders worden tijdig betrokken bij de overgang en overdracht van leerlingen Domein 5: Effectieve ondersteuningsstructuur De school werkt samen met kernpartners aan een effectieve ondersteuningsstructuur Afspraken SWV De school betrekt ouders en indien mogelijk de leerling bij beslissingen over de ondersteuning van de leerling De school heeft een multidisciplinair overleg georganiseerd (ZAT / intern zorgteam) dat voldoet aan de kwaliteitseisen van het SWV School heeft de inzet van expertise en ondersteuning van kernpartners en de wijze waarop zij aansluiten bij de ondersteuningsstructuur van de school, vastgelegd Een gedragsdeskundige is betrokken bij het opstellen van het ontwikkelingsperspectiefplan (OPP) De scholen van SWV V(S)O volgen de regionale afspraken mbt het gebruik van de Verwijsindex Risicojongeren Domein 6: Kwaliteit van ondersteuning De school stelt jaarlijks de effectiviteit van de ondersteuning en begeleiding vast (PDCA) en betrekt ouders en de leerling hierbij Afspraken SWV De school heeft de ondersteuning van leerlingen opgenomen in de kwaliteitscyclus

4 Pagina 4 van 7 De school verstrekt jaarlijks een plan aan het SWV waarin opgenomen is op welke wijze het ondersteuningsbudget van het SWV ingezet gaat worden De school verantwoordt jaarlijks aan het samenwerkingsverband de wijze waarop het ondersteuningsbudget van het SWV is besteed Domein 7: Aanbod voor leerlingen De school heeft ondersteuningsaanbod (zoals vastgelegd in deze notitie) beschikbaar voor alle leerlingen van de school Afspraken SWV (Groepsgewijze) ondersteuning/training op didactisch gebied te denken valt aan: RT, steunlessen, plannen en organiseren (Groepsgewijze) ondersteuning/training op sociaal-emotioneel gebied te denken valt aan: faalangstreductie, SOVA, weerbaarheid, agressiviteit Kortdurende individuele trajecten leerling-professional op school De school heeft in zijn ondersteuningsstructuur ten minste de volgende expertise ter beschikking: Signaleren: docenten en mentoren Coördineren: ondersteunings- of zorgcoördinator Diagnostiek, begeleiding, coaching: gedragsdeskundige + Aangevuld met de volgende kernpartners: Schoolmaatschappelijk werk / wijkcoach Leerplichtambtenaar Schoolarts / jeugdverpleegkundige 5. Grens tussen basisondersteuning en extra ondersteuning Ondanks een goed uitgeruste basisondersteuning kan het zijn dat een leerling meer ondersteuning nodig heeft. Dit kan kortdurend of langdurend zijn. De basisondersteuning voorziet vaak niet in de ondersteuningsvragen die intensieve begeleiding vragen, individuele (maatwerk)trajecten nodig hebben en specifieke (vaak externe) deskundigheid vereisen. Voor deze leerlingen wordt een arrangement opgesteld, welke wordt vastgelegd in het Ontwikkelingsperspectiefplan (OPP). Zie ook de notitie Arrangementen SWV V(S)O 25.06, versie 2 d.d. september Bronvermelding: Wet op Passend Onderwijs (2014) Toezichtkader inspectie VO (2013) Toezichtkader inspectie (V)SO (2012) Referentiekader Passend Onderwijs (2012) Notitie Aanmelding, zorgplicht en plaatsingsproblemen (SWV V(S)O 25.06, november 2015) Notitie Geld volgt leerling (SWV V(S)O 25.06, januari 2016)

5 Pagina 5 van 7 Bijlage: Inspectie-eisen en Referentiekader Passend Onderwijs Hieronder zijn per domein de Inspectie-eisen en de punten uit het Referentiekader gegroepeerd. Bij de genoemde inspectie-eisen is er voor de leesbaarheid van dit document voor gekozen de overkoepelende kwaliteitsaspecten te vermelden. De daarbij behorende subaspecten gelden uiteraard ook voor de basisondersteuning. Domein 1: Opbrengstgericht werken De school heeft zicht op de leerontwikkeling van alle leerlingen en werkt opbrengstgericht Kwaliteitsaspect 1: De leeropbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden Kwaliteitsaspect 3: De aangeboden leerstofinhouden bereiden de leerlingen voor op vervolgonderwijs en samenleving Kwaliteitsaspect 9: De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben (de school bestrijdt effectief leerachterstanden) Kwaliteitsaspect 12: De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten Inspectie VSO Kwaliteitsaspect 1: De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht Kwaliteitsaspect 2: De school begeleidt de leerlingen aan de hand van hun ontwikkelingsperspectief, zodat zij zich naar hun mogelijkheden ontwikkelen Kwaliteitsaspect 3: De aangeboden leerstofinhouden bereiden de leerlingen voor op vervolgonderwijs en samenleving Domein 2: Handelingsbekwame medewerkers De school werkt handelingsgericht en versterkt de handelingsbekwaamheid en competenties van haar medewerkers Referentiekader Een goed toegeruste docent beschikt naast vakkennis, vaardig klassenmanagement en algemene pedagogische en didactische vaardigheden ook over vaardigheden waarmee: a. leer- en ontwikkelingsproblemen bij leerlingen vroegtijdig worden gesignaleerd b. ondersteuningsbehoeften van ouders bij opvoeding en in het gezin vroegtijdig worden gesignaleerd c. ouders vroegtijdig bij de ondersteuningsvraag worden betrokken d. effectieve interventies worden gehanteerd bij beginnende (gedrags)problematiek e. gebruik wordt gemaakt van en wordt deelgenomen aan de ondersteuningsstructuur in en om de school f. planmatig wordt gewerkt aan verbetering van de ontwikkelingskansen van de leerling g. wordt gestreefd naar zo hoog mogelijke opbrengsten h. wordt geëvalueerd welke opbrengsten zijn behaald. Deze bekwaamheidseisen sluiten aan bij de kenmerken van opbrengstgericht werken, de eis van vroegsignalering en professioneel handelen als de ontwikkeling van een leerling dreigt te stagneren. document: Scholingsplan Kwaliteitsaspect 4: De leerlingen krijgen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken Kwaliteitsaspect 7: Het (vak)didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling Kwaliteitsaspect 8: De leraren stemmen hun didactisch handelen af op verschillen tussen leerlingen Kwaliteitsaspect 13: De school bewaakt de kwaliteit van het onderwijsproces Kwaliteitsaspect 14: De schoolleiding zorgt dat leraren kunnen presteren en zich

6 Pagina 6 van 7 ontwikkelen conform de visie van de school Kwaliteitsaspect 15: Leraren benutten de professionele ruimte voor goed onderwijs Inspectie VSO Kwaliteitsaspect 4: De leraren geven de leerlingen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken Kwaliteitsaspect 6: De leraren leggen duidelijk uit, organiseren de onderwijsactiviteiten efficiënt en houden de leerlingen taakbetrokken Kwaliteitsaspect 7: De leraren stemmen aanbod, instructie, verwerking, onderwijstijd en aanpak af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen Kwaliteitsaspect 8: De school zorgt systematisch en planmatig voor behoud en verbetering van de kwaliteit van haar onderwijs Domein 3: Veiligheid De school heeft een goed pedagogisch klimaat en is fysiek en sociaal veilig voor leerlingen en docenten Referentiekader Er wordt gebruik gemaakt van (ortho)pedagogische en/of orthodidactische programma s en methodieken die gericht zijn op sociale veiligheid en het voorkomen en aanpakken van gedragsproblemen, passend bij de ondersteuningsbehoeften van de leerling De zorg voor een veilig schoolklimaat (zowel voor leerlingen als medewerkers) maakt deel uit van de basisondersteuning document: Protocol medisch handelen document: Plan fysieke toegankelijkheid / inrichtingsplan document: Veiligheidsplan document: Pestprotocol document: Burgerschapsplan document: Meldcode kindermishandeling Wet sociale veiligheid Kwaliteitsaspect 5: Het schoolklimaat is ondersteunend en gericht op een brede vorming Kwaliteitsaspect 6: Het schoolklimaat is stimulerend en ambitieus Inspectie VSO Kwaliteitsaspect 5: Het schoolklimaat wordt gekenmerkt door veiligheid en respectvolle omgangsvormen Domein 4: Aanname en overdracht De school neemt leerlingen zorgvuldig aan en draagt leerlingen zorgvuldig over Referentiekader Alle leerlingen maken een ononderbroken ontwikkelingsproces door (doorgaande leerlijn) document: Schoolplan document: Verzuimprotocol Kwaliteitsaspect 11: De school draagt bij aan een adequate overgang van (zorg)leerlingen van aanleverende en naar vervolgscholen en vervult haar rol in de zorgketen De school hanteert wettelijke voorschriften voor toelating en verwijdering van leerlingen Inspectie VSO Kwaliteitsaspect 3: De aangeboden leerstofinhouden bereiden de leerlingen voor op vervolgonderwijs en samenleving

7 Pagina 7 van 7 Domein 5: Effectieve ondersteuningsstructuur De school werkt samen met kernpartners aan een effectieve ondersteuningsstructuur Referentiekader In het ondersteuningsprofiel van de school wordt aangegeven wat de expertise is van het (ondersteunings)team voor wat betreft preventieve en (licht) curatieve interventies en hoe die zichtbaar worden in de onderwijsorganisatie van de school. In het ondersteuningsprofiel van de school wordt aangegeven hoe de specifieke expertise van samenwerkende scholen wordt benut en met welke ketenpartners wordt samengewerkt. Kwaliteitsaspect 11: De school draagt bij aan een adequate overgang van (zorg)leerlingen van aanleverende en naar vervolgscholen en vervult haar rol in de zorgketen Inspectie VSO Kwaliteitsaspect 2: De school begeleidt de leerlingen aan de hand van hun ontwikkelingsperspectief, zodat zij zich naar hun mogelijkheden ontwikkelen Domein 6: Kwaliteit van ondersteuning De school stelt jaarlijks de effectiviteit van de ondersteuning en begeleiding vast (PDCA) en betrekt ouders en de leerling hierbij Referentiekader De school bewaakt de kwaliteit van het schoolondersteuningsprofiel (SOP) en betrekt ouders en leerlingen bij de beoordeling daarvan document: Kwaliteitszorgplan document: Klachtenprocedure Kwaliteitsaspect 9: De school biedt effectief en aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben Kwaliteitsaspect 10: De school begeleidt leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben effectief aan de hand van hun ontwikkelingsperspectief Inspectie VSO Kwaliteitsaspect 8: De school zorgt systematisch en planmatig voor behoud en verbetering van de kwaliteit van haar onderwijs Kwaliteitsaspect 9: De voorwaarden voor zorg voor de kwaliteit zijn aanwezig Domein 7: Aanbod voor leerlingen De school heeft ondersteuningsaanbod (zoals vastgelegd in deze notitie) beschikbaar voor alle leerlingen van de school Referentiekader Onderwijsprogramma s en leerlijnen zijn afgestemd op leerlingen met een meer of mindere intelligentie, al dan niet in samenwerking met collega-scholen. Aanbod voor leerlingen met dyslexie of dyscalculie (conform de landelijk vastgestelde protocollen)