BR-219 (NL) Uitgever: ESA Publications Division, ESTEC, 299, 2200 AG Noordwijk, Nederland

Transcriptie

1

2

3 BR-219 (NL) Uitgever: ESA Publications Division, ESTEC, 299, 2200 AG Noordwijk, Nederland Vertaling: Lies Hoogakker, René Demets, Sander Koenen, Sander Verkerk, Sandra Schreiber ISBN: ISSN: Gedrukt in Nederland 2005 European Space Agency

4 Keulen, Duitsland. Europees Astronautencentrum. Eindelijk begint mijn nieuwe leven! ESA astronaute, super! Spannende nieuwe avonturen in het vooruitzicht... Hallo Tania! Hartelijk welkom in het Europese Astronautencentrum. Dank u wel! Ik ben heel blij er nu bij te horen. Frank De Winne geeft vandaag een nabeschouwing op zijn vlucht naar het internationale ruimtestation. Daarom hebben we je juist vandaag naar het EAC* laten komen. Nu kunnen we meteen jou als onze nieuwe Europese astronaute voorstellen. Vandaag bezoeken ook schoolkinderen ons centrum. Die willen je vast veel vragen stellen. *EAC = European Astronaut Centre

5 Ha die Tania! Hallo, hoe gaat het ermee? Welkom bij het Europese Astronautenkorps. Ik hoop dat je samen met ons heel snel de ruimte in mag. Ik stel voor dat je nu de leerlingen ontmoet die ons vandaag bezoeken. Goed? Met alle plezier, Jean. Dank je wel Frank! Nog van harte gefeliciteerd met je Odissea-vlucht! Wat moet je studeren om astronaut te worden? Jammer genoeg bestaat er geen school voor astronauten. Als er nieuwe astronauten nodig zijn, doet de Europese ruimtevaartorganisatie een oproep voor kandidaten en maakt een selectie.

6 De kandidaat moet gestudeerd hebben, enkele jaren beroepservaring hebben en de Engelse taal zeer goed beheersen. Wat heb jij gestudeerd Tania? Ik ben gevechts- en testpiloot en ook nog ingenieur. Bovendien moet je kerngezond zijn want de medische eisen zijn erg streng. Momenteel bestaat het korps uit dertien astronauten*. Het zijn piloten, dokters, wetenschappers, ingenieurs... Ik heb meerdere psychologische testen moeten ondergaan waarbij de nadruk lag op sociale vaardigheden, teamwork, crisismanagement, enzovoorts. Zoals Hervé van de afdeling opleidingen al zei: er bestaat geen school voor astronauten. Om astronaut te worden moet je studeren, hard werken en veel geduld hebben. * 2004

7 De eisen zijn erg streng. Duizenden kandidaten bieden zich aan, slechts een paar blijven over. Nu begint voor mij de basisopleiding die mijn Europese collega s al achter de rug hebben. Die training vindt hier plaats, in het astronautencentrum.

8

9 Zin in een korte rondleiding door het gebouw? In de hal staan alle trainingsmodellen van de Europese bijdragen aan het ISS. Elk bemanningslid van het ruimtestation moet die kennen. Graag, ik ben benieuwd wat je me gaat laten zien. De ATV*-Module is een onbemand Europees transportvoertuig waarmee alle zaken worden vervoerd die nodig zijn om te kunnen wonen en werken in het ruimtestation. De ATV wordt op een Ariane-5 raket vanaf Kourou gelanceerd. Vanuit het ruimtestation houden de astronauten het naderen van de ATV in de gaten. Bij onregelmatigheden kunnen ze dit proces onderbreken. Deze spannende situatie oefenen we hier. Zodra de ATV aan het ruimtestation is gekoppeld, kun je naar binnen......en de apparatuur uitladen die zich in deze transportkisten bevindt. Zo wordt het ruimtestation herbevoorraad met water en lucht vanuit het vrachtschip. * ATV: Automated Transfer Vehicle

10 In het ISS* bevindt zich ook een Europees laboratorium, de zogenaamde Columbus-module, waar wetenschappelijke experimenten worden uitgevoerd. Dit is het trainingsmodel. *ISS: International Space Station internationaal ruimtestation Bovendien zijn er simulators voor elk Payload Rack (installatierek met verschillende wetenschappelijke apparaten) dat zich aan boord bevindt. Dit hier is het Biolab Rack, waarmee ingewikkelde biologische experimenten in de Columbus-module kunnen worden uitgevoerd. Zullen we nu het bassin voor de duiktraining bekijken? Jazeker! Wauw! Hier kunnen de astronauten aan het gevoel van gewichtloosheid wennen. In het EAC trainen alle internationale teams die naar het ruimtestation vliegen voor de Europese modules en met de apparatuur van het ruimtestation.

11 Al de volgende dag begint Tania met haar basisopleiding. Theorieles. Zelfstudie aan de computer....en met een tweede impuls vlakbij het punt dat het verst van de aarde verwijderd ligt -het apogeum- kun je het aanvliegtraject meer cirkelvormig maken. Eens kijken hoe de temperatuurregeling van het ruimtestation functioneert. Fitnesstraining. Praktijktraining. Taalles. Duiktraining. Tijdens het duiken mag je nooit je adem inhouden, duidelijk? Dit keer gaan we tot een diepte* van tien meter. Dat is geweldig, ik adem onder water en heb het gevoel gewichtloos te zijn... * Diepte van de Neutral Buoyancy Facility (NBF), het duikbassin van het EAC

12 Tania moet ook een survivaltraining volgen. Bij deze training leert de astronaut overleven in moeilijke omstandigheden voor het geval dat een Sojoez-capsule buiten de voorspelde landingszone terechtkomt. Een schuilplaats bouwen. Het gebruik van de overlevingsuitrusting die zich aan boord van de Sojoez-capsule bevindt en de evacuatieoefening bij een landing op het water.

13 Aan boord van de Zero-G Airbus wordt zij vertrouwd gemaakt met de uitdaging van het werken tijdens gewichtloosheid. We stijgen onder een hoek van 47 graden, zetten de motoren stil en volgen dan een parabolische baan. Gedurende ongeveer twintig seconden zijn het vliegtuig en de volledige bemanning gewichtloos. Gewichteloosheid

14 Aan het einde van de basisopleiding ontvangt Tania haar diploma uit handen van het hoofd van het opleidingscentrum. Dank je wel, Hans! Nu wordt zij overgeplaatst naar het technische centrum van ESA in Noordwijk, waar zij zal meewerken aan de ontwikkeling van het Europese Columbus-laboratorium. Kan de camera tijdens het naderen op afstand worden bediend? In de stofvrije ruimte neemt Tania deel aan de eindcontrole van het vluchtmodel van Biolab.* Training voor de ATV. Het is belangrijk zo nauwkeurig mogelijk te bepalen vanaf welke afstand de bemanning de ATV nog kan manipuleren. * Hier gaat het om een toestel dat zij aan boord van het ruimtestation gaat gebruiken.

15 Zes maanden later traint Tania met een internationale groep van astronauten om vertrouwd te raken met de technische systemen van het ruimtestation. Dit is een onderdeel van de Voortgezette Training, die wordt gedaan voordat een astronaut voor een bepaalde vlucht wordt uitgekozen. In het Johnson Space Center in Houston (Texas) wordt allereerst kennis gemaakt met de Amerikaanse module. Sel payload on, sel execute, check locker 1 power on.* * Kies: stroom inschakelen, kies: uitvoeren, en controleer of de stroomtoevoer van kast 1 in orde is. Dat is elke keer weer indrukwekkend.

16 In het NBL* leert zij omgaan met het Amerikaanse ruimtepak voor de ruimtewandelingen. *Neutral Buoyancy Laboratory = duikbassin. Tja, het ziet er naar uit dat ik enkele uurtjes niet aan mijn neus zal kunnen krabben. Tania wordt in het twaalf meter diepe bassin neergelaten, waarin zich een model van het ruimtestation op ware grootte bevindt. All tethers secured to the handrail. * Roger, Tania you are GO for the translation.** *Alle veiligheidslijnen geborgd aan de handgreep. **Alles in orde, Tania, je kunt verder met de volgende stap.

17 Na een paar weken keert Tania terug naar Europa. We zien haar terug in het Europese Astronautencentrum in Keulen. Oefencursus voor het Columbus-laboratorium en trainingen met de simulator. Werkprotocol aan de FSL-simulator.* In de ATV-trainer bootst Tania het overbrengen van het drinkwater naar het ISS na. *Fluid Science Laboratory (laboratorium voor vloeistoffysica)

18 In de daarop volgende lente vliegt Tania naar Sterrenstad, in de buurt van Moskou. Daar maakt ze kennis met de Russische modules van het ruimtestation en de Sojoez-simulator. Hier heeft zij de kans om haar kennis van de Russische taal, die ze tijdens de basisopleiding leerde, in praktijk te brengen. *Goed. Hebben jullie dat begrepen? We zien elkaar over één uur bij het duikbassin.

19 Van Moskou gaat de reis naar Japan. Na een lange vlucht van bijna tien uur komt ze aan bij het ruimtevaartcentrum Tsukuba, dat ongeveer vijftig kilometer ten noordoosten van Tokio ligt, aan de voet van de berg Tsukuba. Hè, hè, eindelijk bij de Astronaut Training Facility (ATF) van JAXA.* Ik verheug me erop kennis te maken met mijn Japanse collega s. *Japanese Aerospace Exploration Agency = Japanse ruimtevaartorganisatie Dat is het WETS *. In het duikbassin zie je het model van de Japanse module aan het ISS, de JEM (Japanse Experimentele Module) die men in Japan Kibo noemt, wat Hoop betekent. *Weightless Environmental Test System = Testsysteem voor Gewichtsloze Omstandigheden Twee weken lang krijgt Tania, samen met haar collega astronaut Léopold Eyharts, een intensieve opleiding over de JEM systemen en de Japanse experimenten. Léopold is in Japan om opgeleid te worden tot Kibo module-specialist. Al onze experimenten zijn ondergebracht in de rekken Saibo, Taikiro, Ryutai en Kobairo. Hier staat Tania bij het apparaat voor celbiologische experimenten van het Saibo rek.

20 Aan het einde van haar opleiding voor gevorderden wordt Tania opgeroepen om een Europese ruimtevlucht te gaan ondersteunen. Kosmodroom in Bajkonoer, Kazachstan. Een Europese collega van Tania in het gezelschap van twee kosmonauten.

21 Precies op schema stijgt de Semjorka-raket met een denderend lawaai op. Ik hoop dat ik snel aan de beurt ben. Terwijl de Sojoez-capsule op weg naar het ruimtestation is en daar aankoppelt, is Tania aanwezig in het controlecentrum TsUP in Koroljov, een voorstad van Moskou*. *TsUP: Tsentr Oepravléniya Poljotam = vluchtleidingscentrum. Zij is daar Crew Interface Co-ordinator (of CIC) en draagt er zorg voor dat de communicatie met haar Europese collega in de ruimte goed verloopt. OK, Pedro, here are the recommendations for today s activities.** Roger, Tania, go ahead.*** **Goed, Pedro, hier is het werkschema dat we voor vandaag willen voorstellen. ***Begrepen, Tania, laat maar horen.

22 Aan het einde van de missie reist Tania naar de steppe in Kazachstan. Dit keer om ondersteuning te verlenen bij de terugkeer van de bemanning. Alles in orde, Tania, we vertrekken. Ze zijn zojuist met het afremmen begonnen. Na het loskoppelen van de modules dringt de capsule de steeds dichter wordende atmosfeer binnen. Op tienduizend meter hoogte en vijftien minuten voor de landing opent de hoofdparachute van de Sojoez zich. Alles in orde, ik ontvang hun radiosignaal. Pas op! De schok van de landing.

23 Wauw, die moeten wel stevig door elkaar geschud zijn daarbinnen. Nog even volhouden, we halen jullie eruit! Eindelijk, het luik is open... Hallo Pedro! Tania! Goed weer eens een bekend gezicht te zien! Welkom terug op de blauwe planeet en gefeliciteerd met je prachtige missie! Een uurtje later vliegt Tania, samen met de bemanning, in een helikopter naar Astana, de hoofdstad van Kazachstan. OK, voorzichtig... Hoe voel je je, Pedro? Mijn benen voelen nog een beetje zwaar, maar verder voel ik me goed.

24 Tania? Hallo Michel! Beste Tania, het is nu officieel! Je bent uitgekozen voor een wetenschappelijke missie naar het internationale ruimtestation! Je zult over achttien maanden met de Amerikaanse shuttle vliegen. Daar zijn ze. Nu zal ik haar het goede nieuws kunnen overbrengen... Pak je koffers. Over twee weken ga je naar Houston. Jaaa! Zoals we net hebben vernomen is er een Europese astronaute voor een Amerikaanse shuttlevlucht uitgekozen. Het gaat hierbij om een tiendaagse missie naar het internationale ruimtestation. Tijdens de missie zal Tania Bradley verantwoordelijk zijn voor een belangrijk wetenschappelijk programma.

25 Vervolgens moet Tania een omvangrijk programma in de verschillende trainingscentra van de internationale partners doorlopen. Houston. Sterrenstad. Vreselijk, ik zal nooit aan deze tijdsverschillen wennen!... Keulen.

26 Zes maanden later in het Johnson Space Center van de NASA in Houston, enkele weken voor de grote reis... Tania ondergaat een test als boordcommandante in de Motion Base Shuttle Simulator, een beweegbare simulator van de space shuttle. Op 45 kilometer hoogte worden de SRB s of Solid Rocket Boosters (vastebrandstofraketten) volgens plan afgeworpen. Houston, Atlantis, we confirm SRB separation.* *We bevestigen dat de SRB s afgeworpen zijn. Plotseling... Houston, Atlantis, number three main engine has failed.* Wat is dat...? OK, Atlantis, you are GO for a two-engine RTLS abort.** Motor drie is uitgevallen! *Motor nummer drie is uitgevallen. **OK, Atlantis, breek de missie af en ga verder met de RTLS op twee motoren. (RTLS: Return To Launch Site = terugkeer naar de lanceerbasis) Roger, two-engine RTLS abort. Two-engine RTLS checklist: abort mode is RTLS. Abort button pushed* Goed. Dit keer dus geen vlucht de ruimte in. Ik ben op de terugweg naar Kennedy Space Center om de shuttle te landen. Nu komt het op jou aan, Tania... Enkele minuten later tijdens een handmatige, perfecte landing... Atlantis, control, gear down, over.* Roger, gear down and locked.** Main gears at ten feet...five feet...four feet... two feet... one, contact.*** * Begrepen, RTLS met twee motoren. Missie afgebroken. RTLS checklist-commandoknop RTLS ingedrukt. *Landingsgestel uitgeklapt **Landingsgestel is uitgeklapt en vergrendeld. ***Landingsgestel op tien voet... vijf voet... vier voet... twee voet... één, contact.

27 En, Bill? Ja. Na deze intensieve training kan ik bijna niet meer wachten om ècht de ruimte in te gaan. Tania! Ja? Bravo Tania, dat heb je goed gedaan! Je bent er klaar voor! Staat je vlucht nog steeds gepland voor 18 juli? Kent wil je direct spreken. Ah, Tania. Ik heb slecht nieuws voor je... Kent?? Binnen Door de problemen die zich op t ogenblik in het ruimtestation voordoen is het doel van je vlucht veranderd. Voor de reparaties zijn de ruimtewandelingen belangrijker. Je wetenschappelijke missie is geschrapt. Je vliegt niet. Dat kan toch niet waar zijn... Alles valt vlak voor de lancering in duigen! Het spijt me Tania, het is uitstel, geen afstel. Je wordt zo snel mogelijk weer opgeroepen. Wat?

28 Alle moeite voor niks! Ik heb het eigenaardige gevoel voor niets te deugen... Astronaut zijn levert soms helemaal niets op. Met een gebroken hart vliegt Tania een paar weken later met de T-38* naar het Kennedy Space Center in Florida, om bij de start van haar vrienden en oud collega s/bemanningsleden te zijn. Onbegrijpelijk dat de shuttle zonder mij vertrekt... *Northrop T-38: tweepersoons straaltrainer van de Amerikaanse astronauten.

29 De volgende dag... T minus seven... we have the go for the main engines start... three...two...one...* Veel geluk, jongens! Alweer een lancering die ik alleen maar vanaf de grond kan volgen... Zal ik er ooit bij horen? Zes maanden later. Tania is op kantoor in het EAC. OK, ik hou de derde week van januari vrij om aan de duiktraining deel te nemen. Dat zorgt voor een beetje afwisseling in mijn kantoorwerk... Sorry, Tania, maar...?... Je duiktraining is geschrapt! Waarom nu weer?? * T min zeven... de hoofdmotor kan worden gestart... drie... twee... één...

30 Het MCOP* heeft je voor de volgende lange missie naar het ISS opgeroepen. Wauw! Geweldig...! En bovendien mag je drie ruimtewandelingen maken! Het lijkt wel of ik droom. Dat is meer dan ik voor mogelijk hield! *MCOP Multilateral Crew Operations Panel = Afdeling die zich met de oproepen bezighoudt. Gefeliciteerd Tania. Je geduld wordt beloond. Je hebt het verdiend. Bravo! Goed, ik hoop dat dit keer alles wèl doorgaat... Dank je wel, Michel.

31 Nu worden de trainingen intensiever. Er komen ook trainingen voor de ruimtewandelingen en simulaties in de Sojoez-capsule bij. Dit keer zal Tania vanaf Bajkonoer naar het ruimtestation worden gelanceerd.

32 De dag van de lancering in de steppe van Kazachstan. Dit keer lukt het! Binnen twee uur ben ik in de ruimte! Vooruit Tania! Zet hem op!! Ze heeft zeer veel gepresteerd sinds ze bij ons in het EAC arriveerde. We kunnen trots op haar zijn!

33 Acht minuten na de start bevindt de ruimtecapsule zich in een baan om de aarde. Tegelijkertijd in het medisch controlecentrum van het EAC. Ik heb juist een bericht van Ulrich gekregen. Na zijn eerste gesprek met Tania kan hij bevestigen dat ze zich goed voelt en dat ze gewend raakt aan de gewichtloosheid. Hoe zijn de omstandigheden aan boord? Alles is in orde Filippo, Tania bevestigt dat de temperatuur en de luchtvochtigheid normaal zijn. Wat een uitzicht! Dat is... dat is onbeschrijfelijk! Dit is mooier dan ik ooit had kunnen dromen. Dank je wel Volker, ik geef de informatie door aan de arts van de ISS Crew in het MCC-H*. Tania, just have a look outside! This is our very first sunset!** **Tania kijk eens naar buiten! Dat is onze allereerste zonsondergang! Na een tweedaagse reis en vierendertig aardomwentelingen koppelt de Sojoez-capsule aan bij het internationale ruimtestation. Met een snelheid van kilometer per uur vliegen de astronauten in anderhalf uur rond de aarde en beleven dus zestien zonsopkomsten en zonsondergangen per dag. En eindelijk maken de astronauten kennis met de huidige bewoners. Hallo Tania! Welkom aan boord! *Mission Control Center - Houston

34 Zo leert Tania haar nieuwe thuis voor de volgende zes maanden kennen. Het is gewoon geweldig om rond te zweven door dit reusachtige ruimtestation. De bewegingsvrijheid is verrassend, maar tegelijkertijd vanzelfsprekend. En onmiddellijk begint ze met het omvangrijke dagprogramma. Enkele weken later is de spanning groot, want de eerste ruimtewandeling staat te gebeuren. Wauw! Dat is gewoon geweldig! 180 Graden pure schoonheid! En ik ben niet meer dan een kleine satelliet van de aarde...

35 Tijdens dit lange verblijf in de ruimte heeft Tania geen tijd om zich te vervelen. Ze zal een omvangrijk wetenschappelijk programma uitvoeren in de Columbus-module en drie spectaculaire ruimtewandelingen maken. EINDE Tekeningen: Pierre-Emmanuel Paulis Boek & Tekst: Hervé Stévenin, Jean Coisne, P-E. Paulis Kleuren: Françoise Pirart en Alain Maury

36 Astronaut worden? De komende jaren zal het leeuwendeel van de Europese bemande ruimtemissies bestaan uit vluchten naar het internationaal ruimtestation (ISS). Tegen eind 2004 hadden reeds zeven astronauten van ESA (European Space Agency) een vlucht naar het ISS volbracht. Meer missies zullen volgen. Geduld en volharding Er bestaan geen speciale scholen voor ruimtevaarders. De organisaties die het ruimtestation bouwen - NASA, CSA, FSA, JAXA en ESA* kiezen elk hun eigen astronauten. Ze maken onderling afspraken over de uit te voeren missies en zorgen samen voor de noodzakelijke opleiding. De behoefte aan astronauten wordt bepaald door het type ruimtevoertuig, het doel van de missie en de mate waarin een bijdrage geleverd wordt aan het programma van het ISS. Zo levert ESA, omdat zij niet over een eigen lanceercapaciteit beschikt, voor bemande vluchten een kleinere bijdrage aan de missies dan NASA, die op elke shuttlevlucht zeven astronauten kan vervoeren. Zo kan Rusland aan boord elke Sojoez drie kosmonauten laten vervoeren. NASA heeft voor haar meest recente astronautenklas in mei 2004 elf kandidaten geselecteerd. Ze zijn ingedeeld in drie groepen op basis van hun expertise: Piloten: Twee testpiloten van de US Air Force en van het US Marine Corps; Missiespecialisten: drie ingenieurs van het Johnson Space Center van NASA, twee artsen (één van NASA) en een commandant van een speciale eenheid van de US Navy; Specialisten uit het onderwijs: drie leraren wiskunde en natuurwetenschappen. Ze zijn allen tussen 28 en 43 jaar oud en voegen zich bij de groep van 101 astronauten in actieve dienst van NASA, van wie, tegen eind 2004, al 51 aan een missie hadden deelgenomen. Rusland heeft 44 kosmonauten van wie er voor september 2004 al 18 gevlogen hadden. Het European Astronaut Centre (EAC), dat in 1999 werd opgericht door het samenvoegen van verschillende nationale astronautenteams van de Europese deelnemende landen, telt dertien astronauten. Hoe verloopt de selectie? Voordat deze astronauten uitgekozen werden, waren de meesten werkzaam als wetenschapper, ingenieur, arts, of piloot en soms in al die beroepen tegelijkertijd. Het selecteren van astronauten begint met het uitschrijven van een vacature door een ruimtevaartorganisatie. Die bepaalt de medische criteria, de leeftijdscategorie, het vereiste opleidingsniveau, de benodigde werkervaring en hoeveel mensen er nodig zijn. Een omvangrijke vragenlijst over medische voorgeschiedenis, beroepservaring, werkzaamheden, motivatie en nog veel meer dient als een eerste filter. Veel kandidaten die merken hoe hoog de lat ligt haken vrijwillig af. Maar stel dat je je niet laat afschrikken en het geduld kunt opbrengen de lange vragenlijst volledig in te vullen: de eigenlijke race begint daarna pas echt. Er kunnen maar een paar winnaars zijn! *American National Aeronautics & Space Administration (NASA), Canadian Space Agency (CSA), Russia s Federal Space Agency (FSA), Japanese Aerospace & Exploration Agency (JAXA) en European Space Agency (ESA).

37 Bijna tachtig procent van alle kandidaten wordt na de eerste selectieronde afgekeurd. Ben je bij de gelukkigen die door deze voorselectie heen komen, dan word je voor een uitgebreid medisch onderzoek uitgenodigd. Passeer je ook deze ronde met succes dan ga je verder met een aantal specifieke lichamelijke testen - de centrifuge, de luchtdrukkamer, de draaistoel - en de psychologische testen. Deze testen zorgen ervoor dat de groep van kandidaten steeds kleiner wordt. De finalisten worden onderworpen aan vraaggesprekken waarin de algemene, technische en wetenschappelijke kennis getoetst wordt. Aanleg voor vreemde talen kan in je voordeel werken. Want Engels en Russisch zijn vereisten voor de werkzaamheden in het ruimtestation. De uiteindelijke benoeming is in handen van een speciale commissie. Eindelijk! Je bent uitgekozen! Hartelijk gefeliciteerd! Maar je echte opleiding tot astronaut is nog maar nauwelijks begonnen. De opbouw van de opleiding Eenmaal geselecteerd volg je een opleidingsschema dat nauwkeurig gedefinieerd is en dat voor alle astronauten die naar het internationaal ruimtestation zullen vliegen, hetzelfde is. Voor de komende jaren zullen deze vluchten de belangrijkste zijn binnen de bemande ruimtevaart. Drie stappen Dit leerplan is opgesteld door de vijf leidende organisaties binnen het ruimtestationprogramma en opgesplitst in drie stappen: Stap 1: basisopleiding, Stap 2: opleiding voor gevorderden, Stap 3: training voor een bepaalde vlucht. Laten we de verschillende stappen nader bekijken.

38 De basisopleiding Een Europese astronaut in spe volgt gedurende ongeveer een jaar een basisopleiding bij het EAC (European Astronaut Centre) in Keulen, Duitsland. De opleiding bestaat uit een theoretisch deel èn een praktisch deel. Behandeld worden, naast algemene ruimtevaartwetenschap, en hoe het ruimtestation, de Amerikaanse shuttle en de Russische Sojoez- en Progress- bouw en navigatie capsules. Het leren van de Russische taal is ook een onderdeel van de basisopleiding. Tijdens de op maat gesneden lichamelijke training volg je duiklessen in een neutral buoyancy facility een duikbassin in het EAC, om gewichtloosheid en eventuele ruimtewandelingen na te bootsen ( extra-vehicular activity oftewel EVA). De training omvat een reeks paraboolvluchten in een vliegtuig. Elke keer dat het vliegtuig stijgt en dan weer daalt tijdens het beschrijven van een parabool, ben je ongeveer twintig seconden lang gewichtloos. Tenslotte zijn er de survivaltrainingen voor het geval dat je een noodlanding zult gaan maken en -zonder hulp van buitenaf- moet zien te overleven in een woestijn, een jungle, een sneeuwstorm of in het water. In Europa is de opleiding gebaseerd op zowel de reeds aanwezige wetenschappelijk kennis, als de technische kennis en de ervaring van de astronauten. De werkwijze bij NASA is iets anders. Daar duurt de basisopleiding voor nieuwe astronauten, die ASCAN (aspirant astronaut) genoemd worden, vier jaar. Zij leren bijna dezelfde stof als de Europeanen, maar zijn daarnaast nog verbonden aan andere ruimtevaartprojecten, zoals de ontwikkeling of verbetering van uitrustingen. Aan het einde van deze opleiding zijn ze gediplomeerde astronauten in actieve dienst. In Rusland strekt de basisopleiding van kosmonauten zich over meerdere jaren uit. In de Russische basistraining komen aan bod: ruimtevaartwetenschappen, kennis van het ruimtestation, van het bemande ruimteschip Sojoez, van het automatische transportvoertuig Progress, van ruimtewandelingen en het aanvliegen en aankoppelen in de ruimte. Net als bij de andere partners horen ook paraboolvluchten, survival- en duiktraining tot de basis.

39 De opleiding voor gevorderden Na de basisopleiding krijgen de astronauten taken toebedeeld waarbij ze de nieuwe vaardigheden aan de praktijk kunnen toetsen. Ze leveren een bijdrage aan de ondersteuning van actuele missies, de ontwikkeling van nieuwe astronautenpakken, verbetering van de bestaande uitrusting en het voorbereiden van ruimtevluchten. Of ze vervullen de functie van CAPCOM (Crew Interface Coördinator), die het contact met de astronauten in de ruimte onderhoudt. Tegelijkertijd verbeter je je individuele kennis en vaardigheden. Bijscholing helpt je om een specialist te worden op het gebied van robotica, EVA, informatica, aanvlieg- en doktechnieken, het ruimteveer en het ruimtestation zelf. Je kunt tevens aan de opleiding voor gevorderden deelnemen. Je voegt je bij een groep van internationale astronauten en oefent het wonen en werken aan boord van het ISS. Samen met je Amerikaanse, Russische, Europese, Canadese en Japanse collega s volg je een programma dat wordt afgewerkt in de trainingscentra van de diverse partners. Je doel is: uitgekozen worden voor een volgende missie! Meestal word je eerst reserve-astronaut, klaar om in te springen als een astronaut uitvalt! Als reserve doe je veel ervaring op. Dat helpt weer bij de voorbereiding op je eigen ruimtevlucht. Iedere partner is verantwoordelijk voor de training van alle astronauten, voor de onderdelen die horen bij hun specifieke bijdrage aan het ruimtestation. Voor Europa zijn dat: - de bemande Columbus-module; - de onbemande ATV (vrachtmodule); - de vier experimentrekken: Biolab (Biologisch laboratorium), FSL (Fluid Science Laboratory), EDR (European Drawer Rack) en EPM (European Physiology Module). De training voor gevorderden is samengesteld uit afgeronde onderdelen die een aantal weken duren en die ingeroosterd worden over een periode van één tot twee jaar. Je leert alles over de verschillende componenten en onderdelen van het ruimtestation, de experimenten en de ruimtevoertuigen. Het ruimtestation ontwikkelt snel en er komen voortdurend nieuwe elementen bij, die je allemaal heel nauwkeurig moet kennen. Maar je kennis blijft overwegend algemeen en niet gericht op een bepaalde missie. Je opleidingstijd breng je door op de volgende locaties: - Houston: (NASA Johnson Space Center), - Moskou: Sterrenstad (Gagarin Kosmonauten Training Centrum), - Montreal: Canadees ruimtevaart agentschap (CSA), - Tsukuba Space Centre, Japan, - Keulen, EAC (European Astronaut Centre). Aan het einde van deze fase ben je klaar voor een vlucht naar het ISS. Dit kan een korte Sojoez-vlucht zijn van acht tot tien dagen, of een langer durende missie (van circa vier tot zes maanden voor een increment vlucht) als lid van de vaste bemanning van het van het ruimtestation. De vluchttraining Goed gedaan! Nu ben je klaar om opgeroepen te worden. In het algemeen word je eerst als reserve opgeroepen, om indien nodig, iemand uit het vaste team te kunnen vervangen.

40 Dat gebeurt nogal eens, dus wees paraat! Deze opleiding duurt ongeveer achttien maanden. Je moet alles weten over het ruimtevoertuig, de werkmethoden en de experimenten die je zal gaan uitvoeren. Je hebt maar een beperkt tijdschema en veel werk voor de boeg. Tot drie maanden voor de lancering reis je van het ene trainingscentrum naar het andere. In Keulen leer je in gespecialiseerde cursussen en trainingssessies hoe de Columbusmodule en de daar ingebouwde laboratoriumrekken in gebruik moeten worden genomen. Je werkt daarbij met simulators en modellen. De verschillende experimenten in de rekken aan boord van de Columbus verbergen voor jou geen geheimen meer. Je hebt er zo lang op geoefend dat je ze allemaal blindelings kunt uitvoeren! Je leert ook hoe je toezicht houdt op het aanvliegen en aankoppelen van de onbemande ATV (Automated Transfer Vehicle). Dit transportvoertuig voorziet de bemanning van het ruimtestation van water, zuurstof, brandstof en ongeveer vijf ton aan voorraden.

41 Na deze achttien maanden vliegt het vaste team naar het ruimtestation. Jij keert terug naar je werkzaamheden bij jouw ruimtevaartorganisatie. Omdat je nu over waardevolle ervaring beschikt, als lid van een reserveteam, voldoe je aan de voorwaarden om opgeroepen te worden als lid van een nieuw vast team en sta je als eerste in de rij. Je recente ervaringen en grondige kennis van het ruimtestation zijn van groot nut voor een toekomstige missie. Nog even geduld (maar daar ben je ondertussen aan gewend) en de grote dag breekt aan! Men deelt je mee dat je opgeroepen bent voor een lange vlucht van zes maanden aan boord van het internationale ruimtestation. Je hebt nu achttien maanden van intensieve en gespecialiseerde training voor de boeg om je voor te bereiden op het werk dat je te wachten staat in de ruimte. Een krap tijdschema en veel werk vergen veel van je energie en je zult heen en weer vliegen tussen de verschillende trainingscentra over de hele wereld. Tijdsverschil zal je vaste reisgezel zijn gedurende deze achttien maanden.

42 Eindelijk de lancering De lang verwachte dag van vertrek is bijna aangebroken. Het is nu een race tegen de klok om alle voorbereidingen en cursussen af te ronden, de laatste verbeteringen aan apparatuur en uitrusting aan te brengen en de procedures af te sluiten. De laatste technische controles en medische inspecties, nodig om de definitieve toestemming van de speciale commissie te verkrijgen, zijn achter de rug. Je hebt je familie de laatste tijd zelden gezien. De tijd schijnt sneller te verlopen en iedereen wil wat van je. Je hebt amper tijd om te denken aan de weinige persoonlijke zaken die je mag meenemen. Daar zit je dan, terwijl je in je ruimtepak wordt gehesen en omgeven bent door technici die de laatste controles op je uitrusting uitvoeren. Je wordt je bewust van de verantwoordelijkheid die op je schouders rust. Deze mannen en vrouwen zijn de laatste schakels van een lange menselijke keten. Een keten die staat voor jaren van toegewijd groepswerk om een goede afloop van de missie die jou is toevertrouwd mogelijk te maken. Het is vanwege en dankzij jou dat al deze toegewijde mannen en vrouwen deelnemen aan dit grote avontuur. Diep van binnen weet je dat je er klaar voor bent!

43 Je werpt een laatste blik op je familie en staat voor de laatste keer de pers te woord. Dan stap je in de bus die naar het lanceerplatform rijdt. Je benut de laatste ogenblikken van rust om nogmaals de startprocedures in gedachten door te nemen. Je probeert je voor te stellen hoe de lancering zal verlopen. Je collega s hebben over hun vluchten verteld, over de onvoorstelbare werkdruk aan boord en over de momenten waarop je zelfs bijna vergeet dat je in de ruimte bent. Vervolgens de terugkeer op aarde. De enorme aandacht van de media gedurende de eerste dagen na de landing. De nabeschouwingen met technici en wetenschappers. Tenslotte de terugkeer naar je eigen ruimteorganisatie om je voor te bereiden op andere projecten. Andere missies voor andere astronauten. De deur van het ruimtevoertuig sluit zich nu snel. Nog een laatste keer wuiven, een laatste bemoedigende glimlach en op weg ben je naar de sterren! Deze ruimtevlucht brengt je slechts een paar honderd kilometer naar boven, maar dit is pas het begin. Misschien heb je over enkele jaren de kans naar de maan te vliegen, of zelfs nog veel verder: naar Mars! Maar dat is een ander verhaal...

44