DE ONTDEKKING VAN DE AARDE

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "DE ONTDEKKING VAN DE AARDE"

Transcriptie

1 DE ONTDEKKING VAN DE AARDE Lezing Ledenavond Galileo, 25 januari 2019

2 In de kerstnacht van 1968 werd de aarde ontdekt Vijftig jaar geleden zagen mensenogen de aarde voor het eerst zoals ze werkelijk is Een kwetsbaar blauw bolletje, zwevend in de donkere ruimte Een zeer opmerkelijk beeld en een bijzondere afsluiting van een roerig jaar

3 1968, een bewogen jaar

4 Intussen ging het Apollo-maanprogramma gewoon door: vóór 1970 moest er een Amerikaan op de maan staan Door de ramp met Apollo 1 liep het programma vertraging op Gus Grissom, Edward White en Roger Chaffee verbranden in hun capsule tijdens een trainingsessie op de grond (simulatie van de lancering) op 27 januari 1967 Kortsluiting in de capsule-atmosfeer van 100% zuurstof, deur kon alleen naar binnen open

5 Hoe wilden de Amerikanen de maan bereiken? Capsule met maanlander werden gelanceerd met de 110 meter hoge Saturnus V-raket

6 Apollo-capsule met maanlander

7 Met een reeks van manoeuvres moest de maanlander aan de Apollo-capsule gekoppeld worden en de combinatie in een baan om de maan gebracht. De maanlander daalde af naar de maan, steeg dan weer op en koppelde aan de capsule, die terugkeerde naar de aarde

8 Apollo-capsule met 1 astronaut bleef om de maan draaien, maanlander met 2 astronauten daalde af naar de maan

9 Apollo 7: eerste bemande testmissie van de Apollo-capsule rond de aarde, oktober 1968

10 Apollo 8 was oorspronkelijk een testmissie rond de aarde met de Apollomaanlandercombinatie, begin 1969 Dat werd later de missie van Apollo 9, maart 1969

11 De missie werd in augustus veranderd in een reis naar de maan in december 1968, met 10 rondjes rond de maan en terug naar de aarde. Waarom? De ontwikkeling van de Lunar Excursion Module of Lunar Module (LEM of LM) liep vertraging op

12 Amerikaanse spionagesatellieten ontdekten een nieuwe Russische raket: N1 De Sovjet-Unie dreigde de primeur van de eerste maanreis van de VS af te pakken

13 Apollo 8 werd daarom de eerste bemande maanreis, met 10 rondjes rond de maan Riskante missie, het aftroeven van de Russen was de hoofdzaak Het in een baan rond de maan komen en de terugkeer naar de aarde was afhankelijk van het functioneren van de motor van de Apollo-capsule Het ontsteken van de motor gebeurde aan de achterkant van de maan, buiten radiocontact met Houston Spannende minuten totdat het radiocontact hersteld werd

14 Lancering op 21 december 1968 Jim Lovell, Bill Anders, commandant Frank Borman

15 Op de heenreis, km van de aarde zagen de astronauten de aarde zoals niemand ze ooit had gezien: als een vrij zwevende bol

16 De maan komt dichterbij

17 Op 24 december kwam Apollo 8 in zijn baan rond de maan Life TV-uitzendingen al op weg naar de maan

18 Tijdens de eerste 3 omlopen was de capsule naar beneden gericht, zodat de astronauten toekomstige landingsplaatsen konden fotograferen

19 Bij de 4e omloop draaide de capsule van de maan weg. Toen Apollo 8 van achter de achterkant van de maan tevoorschijn kwam, zag Frank Borman als eerste de aarde boven de maanrand opdoemen Bil Anders gooide het vluchtplan het raam uit (niet letterlijk!), stopte snel kleurenfilm in de camera en maakte de befaamde eartrise-opname

20 Earthrise is een van meest iconische foto s geworden De levende maar kwetsbare aarde in het inktzwart van de ruimte en boven het dorre en desolate maanlandschap Foto werd door NASA op zijn kant gezet

21 Apollo 8-bemanning las in de kerstnacht rond de maan ook nog voor uit het boek Genesis Leidde tot een aanklacht van atheïst Madalyn Murray O Hair wegens schending van de scheiding tussen kerk en staat (1 e amendement van de grondwet) door overheidsinstantie NASA niet ontvankelijk verklaard

22 Spanningen ontladen zich bij het thuisfront als de astronauten de baan om de maan verlaten hebben Susan Borman (rechts) stond doodsangsten uit, drong zelfs aan op een free return trajectory Vanwege de angsten van zijn vrouw wist Frank Borman de Apollo 8-missie te beperken tot 10 rondjes om de maan

23 25 december begon de terugreis naar de aarde, landing op 27 december in de Stille Oceaan

24 De impact van Earthrise Volgens de Britse historicus Richard Poole kwam de milieubeweging pas goed van de grond dankzij earthrise Jim Lovell : We zijn veel over de maan te weten gekomen, maar het meeste hebben we over de aarde geleerd. Vanaf de maan kun je de aarde achter je duim laten verdwijnen. Alles wat je kent, je geliefden, dagelijkse beslommeringen, de problemen waarmee we kampen, al dat zit achter je duim. Dat doet je beseffen hoe onbeduidend we zijn, maar ook hoe fortuinlijk met dit hemellichaam waar we kunnen liefhebben te midden van de schoonheid van de aarde. Frank Borman vond bij thuiskomst een anoniem telegram met de tekst: Dankjewel Apollo 8. Jullie hebben 1968 gered.

25 Eigenlijk werd de aarde pas in 1968 ontdekt Op sommige mensen heeft de vlucht van Apollo 8 meer indruk gemaakt dan de eerste voerstappen van Neil Armstrong ruim een half jaar later

26 En voor anderen was Apollo 8 het begin van een levenslange bevlieging voor de sterrenkunde

Apollo 8. Leaving The Craddle Voor Het Eerst Van De Aarde Weg

Apollo 8. Leaving The Craddle Voor Het Eerst Van De Aarde Weg Apollo 8 Leaving The Craddle Voor Het Eerst Van De Aarde Weg Mededelingen Apollo - Voordrachtenreeks 19 April: Apollo 7 De Race Naar De Maan Is Gestart Apollo - Voordrachtenreeks 31 mei: Apollo 8 Het

Nadere informatie

Apollo 9. De Eerste Lunar Module Test

Apollo 9. De Eerste Lunar Module Test Apollo 9 De Eerste Lunar Module Test Wat Voorafging Mercury MR-3 Freedom 7 Shepard 05.05.1961 15 m MR-4 Liberty Bell 7 Grissom 21.07.1961 15 m MA-6 Friendship 7 Glenn 20.02.1962 4 h 55 m MA-7 Aurora 7

Nadere informatie

Opdracht ANW De eerste maanlanding

Opdracht ANW De eerste maanlanding Opdracht ANW De eerste maanlanding Opdracht door een scholier 2282 woorden 21 mei 2001 5 114 keer beoordeeld Vak ANW De eerte maanlanding Op 25 mei 1961 deed president John F. Kennedy zijn landgenoten

Nadere informatie

inhoud 1. Inleiding 3 2. Wat is een maan? 4 3. Het ontstaan van de maan 4. De maan en de maanden 5. Kijken naar de maan 6. Landing op de maan

inhoud 1. Inleiding 3 2. Wat is een maan? 4 3. Het ontstaan van de maan 4. De maan en de maanden 5. Kijken naar de maan 6. Landing op de maan De maan inhoud 1. Inleiding 3 2. Wat is een maan? 4 3. Het ontstaan van de maan 5 4. De maan en de maanden 6 5. Kijken naar de maan 7 6. Landing op de maan 8 7. Het weer op de maan 9 8. Het maanlanschap

Nadere informatie

1. De maan 3 2. Volle maan 4 3. Een maand 6 4. De maan trekt 8 5. Een reis naar de maan 9 6. Op de maan Maanweetjes 11 8.

1. De maan 3 2. Volle maan 4 3. Een maand 6 4. De maan trekt 8 5. Een reis naar de maan 9 6. Op de maan Maanweetjes 11 8. De maan 1. De maan 3 2. Volle maan 4 3. Een maand 6 4. De maan trekt 8 5. Een reis naar de maan 9 6. Op de maan 10 7. Maanweetjes 11 8. Filmpjes 13 Pluskaarten 14 Bronnen en foto s 16 Colofon en voorwaarden

Nadere informatie

Praktische opdracht Geschiedenis Landing op de maan

Praktische opdracht Geschiedenis Landing op de maan Praktische opdracht Geschiedenis Landing op de maan Praktische-opdracht door een scholier 4402 woorden 13 juni 2005 5,8 33 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding Na afloop van de Tweede Wereldoorlog

Nadere informatie

Scriptie ANW Neil Armstrong

Scriptie ANW Neil Armstrong Scriptie ANW Neil Armstrong Scriptie door een scholier 2407 woorden 15 februari 2004 6,6 207 keer beoordeeld Vak ANW Inleiding Ik koos het onderwerp Neil Armstrong of de eerste mens op de maan omdat ik

Nadere informatie

Werkstuk ANW Ruimtevaart-projecten

Werkstuk ANW Ruimtevaart-projecten Werkstuk ANW Ruimtevaart-projecten Werkstuk door een scholier 1884 woorden 23 mei 2003 5,6 37 keer beoordeeld Vak ANW Welke belangrijke projecten heeft de NASA uitgevoerd? De NASA heeft al veel projecten

Nadere informatie

Les 2 Ophelderen Leestekst: Het zonnestelsel

Les 2 Ophelderen Leestekst: Het zonnestelsel Les 2 Ophelderen Leestekst: Het zonnestelsel "Welkom:... " Introductiefase: 1. "We gaan vandaag, net als de vorige keer, proberen de betekenis te vinden van moeilijke woorden. We hebben dit de vorige keer

Nadere informatie

Praktische opdracht Geschiedenis Maanlanding

Praktische opdracht Geschiedenis Maanlanding Praktische opdracht Geschiedenis Maanlanding Praktische-opdracht door een scholier 2471 woorden 11 augustus 2009 7,2 17 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag: * Was de maanlanding door NASA in scène

Nadere informatie

Verslag Anders De ruimtevaart. De ruimtevaart. Verslag door Marie 2016 woorden 20 september keer beoordeeld. 1. start van de ruimtevaart

Verslag Anders De ruimtevaart. De ruimtevaart. Verslag door Marie 2016 woorden 20 september keer beoordeeld. 1. start van de ruimtevaart Verslag Anders De ruimtevaart Verslag door Marie 2016 woorden 20 september 2017 0 keer beoordeeld Vak Anders De ruimtevaart 1. start van de ruimtevaart 1. Het begin In de 1 e eeuw na Christus had men al

Nadere informatie

Apollo 10. De Generale Repetitie

Apollo 10. De Generale Repetitie Apollo 10 De Generale Repetitie De Bemanning Drie ervaren astronauten Ervaren Bemanning Eugene Cernan Piloot Lunar Module John Young Piloot Command Module Thomas P. Stafford Commandant Stafford Astronaut

Nadere informatie

VOLLE MAAN APOLLO-SPECIAL WE LIETEN HEEL WAT SPULLEN ACHTER OP ONZE KOSMISCHE BUUR

VOLLE MAAN APOLLO-SPECIAL WE LIETEN HEEL WAT SPULLEN ACHTER OP ONZE KOSMISCHE BUUR APOLLO-SPECIAL Sinds de verkenning van de maan begon, zijn daar een hoop dingen achtergebleven. Als wetenschappelijk instrument, als monument, of domweg omdat het te veel brandstof zou kosten om ze mee

Nadere informatie

Slide 1. Slide 2. Slide 3. Slide 4

Slide 1. Slide 2. Slide 3. Slide 4 Slide 1 De Saturn V (Saturnus 5), het grootste lanceervoertuig ooit gebouwd, vliegt de nachtelijke hemel in op 17 december 1972. De raket was meer dan 110 meter hoog (langer dan een voetbalveld) en 10

Nadere informatie

De mens verovert de ruimte

De mens verovert de ruimte Hugo Vanderstraeten Russen eerst Voor de Russen was dit het derde ruimtesucces op rij. In 1957 hadden ze het eerste ruimtetuig, de Spoetnik I, in een baan om de aarde gebracht. De Spoetnik I, de eerste

Nadere informatie

Inhoud. 1. Algemenen weetjes 2. Reizen naar Mars 3. Ruimtestations 4. Satellieten 5. Ruimtesondes 6. Waarom een werkstuk over ruimtevaart?

Inhoud. 1. Algemenen weetjes 2. Reizen naar Mars 3. Ruimtestations 4. Satellieten 5. Ruimtesondes 6. Waarom een werkstuk over ruimtevaart? Inhoud 1. Algemenen weetjes 2. Reizen naar Mars 3. Ruimtestations 4. Satellieten 5. Ruimtesondes 6. Waarom een werkstuk over ruimtevaart? 1. Algemenen weetjes Duizenden jaren geleden konden mensen beelden

Nadere informatie

Noten schieten 9 april 2009

Noten schieten 9 april 2009 Noten schieten 9 april 2009 Project Circus groep 1 t/m 8 juni/juli 2007. Op dit moment zijn alle groepen bezig met het project Circus De groepen 1 en 2 maken alle artiesten die in het circus werken en

Nadere informatie

Praktische opdracht Geschiedenis De eerste maanlanding

Praktische opdracht Geschiedenis De eerste maanlanding Praktische opdracht Geschiedenis De eerste m Praktische-opdracht door een scholier 2809 woorden 1 april 2001 6,2 130 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag: Waarom wilde men op de maan landen? De

Nadere informatie

1 Inleiding 5,7. Werkstuk door een scholier 2863 woorden 14 februari keer beoordeeld. Geschiedenis

1 Inleiding 5,7. Werkstuk door een scholier 2863 woorden 14 februari keer beoordeeld. Geschiedenis Werkstuk door een scholier 2863 woorden 14 februari 1999 5,7 198 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 1 Inleiding 1.1 Waarom naar de maan? Na afloop van de Tweede Wereldoorlog werd het verslagen Duitsland

Nadere informatie

Kramat bvba Hulshoutsesteenweg Westerlo - Belgium Tel./fax.: +32 (0) Wettelijk Depot: D/2012/7085/16 Nur: 283

Kramat bvba Hulshoutsesteenweg Westerlo - Belgium Tel./fax.: +32 (0) Wettelijk Depot: D/2012/7085/16 Nur: 283 Zoo de ruimte in! De auteur heeft getracht alle rechthebbenden van het illustratiemateriaal te achterhalen. Mochten personen of instanties desondanks van mening zijn dat fotorechten zijn geschonden, dan

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Ruimtewedloop

Samenvatting Geschiedenis Ruimtewedloop Samenvatting Geschiedenis Ruimtewedloop Samenvatting door een scholier 2780 woorden 17 mei 2005 6,9 58 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 1.0 De rivaliteit in de ruimte tussen de Verenigde Staten en de SU

Nadere informatie

Praktische opdracht ANW Geschiedenis van de Ruimtevaart

Praktische opdracht ANW Geschiedenis van de Ruimtevaart Praktische opdracht ANW Geschiedenis van de Ruimtevaart Praktische-opdracht door een scholier 6083 woorden 20 juni 2002 6,7 141 keer beoordeeld Vak ANW De geschiedenis van de ruimtevaart Hoe ontwikkelde

Nadere informatie

Inleiding. Ik heb hiervoor gekozen omdat ik het heel interessant vind en ik had een onderwerp nodig.

Inleiding. Ik heb hiervoor gekozen omdat ik het heel interessant vind en ik had een onderwerp nodig. Het heelal Inleiding Ik heb hiervoor gekozen omdat ik het heel interessant vind en ik had een onderwerp nodig. Hoofdstukken Hoofdstuk 1 Het Heelal. blz. 3 Hoofdstuk 2 Het Zonnestelsel. blz. 4 Hoofdstuk

Nadere informatie

inh oud Mars 1. Ons zonnestelsel 2. De rode planeet 3. Mars en de aarde 4. Leven op Mars? 5. Mars en fantasie 6. Een kijkje op Mars 7.

inh oud Mars 1. Ons zonnestelsel 2. De rode planeet 3. Mars en de aarde 4. Leven op Mars? 5. Mars en fantasie 6. Een kijkje op Mars 7. Mars inhoud Mars 3 1. Ons zonnestelsel 4 2. De rode planeet 5 3. Mars en de aarde 6 4. Leven op Mars? 7 5. Mars en fantasie 8 6. Een kijkje op Mars 9 7. Onderzoek 11 8. Filmpje 13 Pluskaarten 14 Bronnen

Nadere informatie

inhoud IK ZEI JE TOCH BOB: EET NIET TEVEEL BRUINE BONEN.

inhoud IK ZEI JE TOCH BOB: EET NIET TEVEEL BRUINE BONEN. De ruimtevaarder inhoud Inleiding 3 1. Het werk van de ruimtevaarder 4 2. Hoe word je ruimtevaarder? 6 3. Het ruimtepak 8 4. Wonen in de ruimte 11 5. Ruimteweetjes 13 6. Filmpjes 15 Bronnen en foto s 16

Nadere informatie

Auditieve oefeningen bij het thema: de ruimte

Auditieve oefeningen bij het thema: de ruimte Auditieve oefeningen bij het thema: de ruimte Boek van de week: 1; Ik wil de maan 2; De ruimte 3; Papa pak je de maan voor mij 4; Aarde, zon en sterren Verhaalbegrip: Bij elk boek stel ik de volgende vragen:

Nadere informatie

Auditieve oefeningen bij het thema: de ruimte

Auditieve oefeningen bij het thema: de ruimte Auditieve oefeningen bij het thema: de ruimte Boek van de week: 1; Een hapje maan 2; De ruimte 3; Papa pak je de maan voor mij 4; Verhaalbegrip: Bij elk boek stel ik de volgende vragen: Wat staat er op

Nadere informatie

Een vreemde planeet groep 5-8

Een vreemde planeet groep 5-8 Een vreemde planeet groep 5-8 Hoe weten we wat voor weer het is op Mars? Of uit welk materiaal de ringen van Saturnus bestaan? De leerlingen onderzoeken in deze les zelfgemaakte planeten. Ze leren dat

Nadere informatie

De droom. De sneeuw dwarrelt in de ruimte.

De droom. De sneeuw dwarrelt in de ruimte. De droom Hassan droomt dat het sneeuwt. De sneeuw dwarrelt in het donker. Hij valt niet naar beneden, want er is geen beneden. En er is geen boven. Hij valt niet van de hemel naar de aarde, want er is

Nadere informatie

De mens verovert de ruimte!

De mens verovert de ruimte! Gerwin De Decker Astronowat? Geschiedenis van de astronomie Heel lang geleden al dachten mensen na over de beweging van de hemellichamen. Ze gebruikten die om wat op aarde gebeurde te verklaren of om voorspellingen

Nadere informatie

Werkstuk Nederlands De Ruimte werkstuk

Werkstuk Nederlands De Ruimte werkstuk Werkstuk Nederlands De Ruimte werkstuk Werkstuk door Denise 1472 woorden 24 maart 2019 0 keer beoordeeld Vak Nederlands Het zonnestelsel Inhoudsopgave Inleiding Onderzoeksvraag Het ontstaan Planeten De

Nadere informatie

Een grote sprong voor de mensheid

Een grote sprong voor de mensheid Archipeldictee 2018 Een grote sprong voor de mensheid Het is bijna 50 jaar geleden dat de eerste mens op de maan landde. Het thema van het Archipel Dictee is dit jaar dan ook ruimtevaart. Ronde 1 De schrijver

Nadere informatie

Werkstuk door een scholier woorden 25 mei keer beoordeeld. Geschiedenis

Werkstuk door een scholier woorden 25 mei keer beoordeeld. Geschiedenis Werkstuk door een scholier 10771 woorden 25 mei 2001 6 68 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding Dit werkstuk gaat over de race naar de maan tussen de twee grootmachten van de Koude Oorlog, namelijk

Nadere informatie

1) Mercurius. 2) Zoek informatie over vallende sterren. Muurkrant opdracht in 2-tallen

1) Mercurius. 2) Zoek informatie over vallende sterren. Muurkrant opdracht in 2-tallen 1) Mercurius 2) Zoek informatie over vallende sterren. 1) De Zon. 1 Wat is de zon voor iets? 2 Hoe komt hij aan zijn naam? 3 Waar staat hij in het zonnestelsel? 4 Wat is de afstand tot de aarde? 5 Wat

Nadere informatie

Test je kennis! De heelalquiz

Test je kennis! De heelalquiz Test je kennis! heelalquiz Introductie les 3 Planeten, sterren, manen, de oerknal. Het zijn termen die leerlingen vast wel eens voorbij hebben horen komen. Maar wat weten de leerlingen eigenlijk al van

Nadere informatie

NAAM: SaLVO! KLAS: Lesbrief de Maan AARDRIJKSKUNDE NATUURKUNDE WISKUNDE KLAS 2/3 HV

NAAM: SaLVO! KLAS: Lesbrief de Maan AARDRIJKSKUNDE NATUURKUNDE WISKUNDE KLAS 2/3 HV NAAM: KLAS: SaLVO! Lesbrief de Maan AARDRIJKSKUNDE NATUURKUNDE WISKUNDE KLAS 2/3 HV SaLVO! Deze lesbrief is een onderdeel van het samenwerkingsproject SaLVO! dat als doel heeft om meer samenhangend onderwijs

Nadere informatie

Inleiding Tijdens deze les gaan de leerlingen een raket maken van een fles en de onderdelen van de CloudProfessor. Lesdoelen.

Inleiding Tijdens deze les gaan de leerlingen een raket maken van een fles en de onderdelen van de CloudProfessor. Lesdoelen. Ruimteraket Les 5 Leerkrachtenhandleiding Basis Inleiding Tijdens deze les gaan de leerlingen een raket maken van een fles en de onderdelen van de CloudProfessor. Lesdoelen De leerlingen zijn in staat

Nadere informatie

Werkstuk Aardrijkskunde De maan

Werkstuk Aardrijkskunde De maan Werkstuk Aardrijkskunde De maan Werkstuk door een scholier 3429 woorden 2 april 2000 6,4 383 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Voorwoord Het onderwerp de maan heb ik gekozen omdat het, het laatste half

Nadere informatie

ZON & MA AN R A FA Ë L M O S T E R T

ZON & MA AN R A FA Ë L M O S T E R T ZON & MA AN R A FA Ë L M O S T E R T HOI 22 jaar Studeer Sterrenkunde Voorzitter JWG Dé sterrenkundevereniging voor jongeren! ZON & MA AN OUDE EGYPTE 25~24 eeuwen voor Christus (~4,500 jaar geleden!)

Nadere informatie

Satellieten worden vanaf de aarde met raketten naar de juiste hoogte in een baan om de aarde gebracht.

Satellieten worden vanaf de aarde met raketten naar de juiste hoogte in een baan om de aarde gebracht. Rond onze aarde draaien heel veel satellieten. Die noemen we ook wel eens kunstmanen. Net zoals een maan draaien ze in een vaste baan om een planeet, vandaar kunstmaan. Satellieten worden vanaf de aarde

Nadere informatie

Negatief Reisadvies. Zondag 23 augustus 2015

Negatief Reisadvies. Zondag 23 augustus 2015 Negatief Reisadvies Zondag 23 augustus 2015 Negatief reisadvies Spannend op reis Niet luisteren naar de overheid In gevaar komen Gegijzeld en gebonden Bevrijding bij toeval Negatief reisadvies herkenbaarheid

Nadere informatie

Senne bracht vorige week een tijdschrift mee met een ruimterubriekje. Daarin stond een kleurplaat die een beetje anders was dan anders.

Senne bracht vorige week een tijdschrift mee met een ruimterubriekje. Daarin stond een kleurplaat die een beetje anders was dan anders. Klasnieuws week 24 Maandag gingen we verder met de ruimtepakken, de flessen. De hele week lang werd eraan gewerkt tot ze allemaal geschilderd waren. Dat was een heel werk! Senne bracht vorige week een

Nadere informatie

Basiscursus Sterrenkunde. Sterrenwacht Tweelingen, Spijkenisse 1 Mei 2019

Basiscursus Sterrenkunde. Sterrenwacht Tweelingen, Spijkenisse 1 Mei 2019 Basiscursus Sterrenkunde Sterrenwacht Tweelingen, Spijkenisse 1 Mei 2019 Deze les Zijn er nog na vorige keer nog vragen? Deze les: Planeten in het zonnestelsel Zonnestelsel - overzicht Mercurius Is de

Nadere informatie

Van een waanzinnig IJsland, een onbedorven Maan, en twee onvergetelijke minuten.

Van een waanzinnig IJsland, een onbedorven Maan, en twee onvergetelijke minuten. Van een waanzinnig IJsland, een onbedorven Maan, en twee onvergetelijke minuten. Eind jaren zestig maakte Apollo 16 astronaut Charlie Duke (Charlotte, NC, US, 1935-) 12 geologische veldtrips naar alle

Nadere informatie

I n h o u d Tim Jaarsveld

I n h o u d Tim Jaarsveld I n h o u d H1 Wat kon de bemanning doen om een ongeluk te voorkomen? pagina 7 H2 Wat zijn de hitte-bestendige tegels? pagina 9 H3 H4 Hebben andere shuttles ook problemen gehad met de hitte-bestendige

Nadere informatie

Ik wens u veel plezier toe bij het lezen van mijn verhaal!

Ik wens u veel plezier toe bij het lezen van mijn verhaal! Inhoud Voorwoord 7 1 Afscheid van de aarde 9 2 Thuis in Rusland 23 3 Zazjiganije! 32 4 Zwevend leven 45 5 Ruimteschepen in Amsterdam 56 6 Ruimtetijd 69 7 Eindelijk astronaut 78 8 Over seks, religie en

Nadere informatie

Reis naar de maan (deel 1)

Reis naar de maan (deel 1) Reis naar de maan (deel 1) Francesco Lana (1670) Jules Verne (19e eeuw) - Afgevuurd uit de Columbiat De aankomst!! Hier is het mee begonnen De Spoetnik 1 Gegevens Spoetnik 1 De eerste kunstmatige satelliet

Nadere informatie

Praktische opdracht ANW Ruimtereizen

Praktische opdracht ANW Ruimtereizen Praktische opdracht ANW Ruimtereizen Praktische-opdracht door een scholier 2988 woorden 27 oktober 2008 5,9 15 keer beoordeeld Vak ANW Het onderwerp van mijn Praktische Opdracht is ruimtereizen. Ik behandel

Nadere informatie

6,1. Werkstuk door een scholier woorden 10 maart keer beoordeeld. Inhoud en paginaverwijzing

6,1. Werkstuk door een scholier woorden 10 maart keer beoordeeld. Inhoud en paginaverwijzing Werkstuk door een scholier 21518 woorden 10 maart 2005 6,1 136 keer beoordeeld Vak ANW Inhoud en paginaverwijzing - Inleidend gedeelte - Inhoudelijke bijdrage Hoofdstuk 1: Wat is bemande ruimtevaart? 1.1

Nadere informatie

De trein van het leven

De trein van het leven De trein van het leven Eerste druk, december 2009 2009 Hans Cieremans isbn: 978-90-484-0933-4 nur: 306 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd,

Nadere informatie

6,1. Praktische-opdracht door een scholier 3508 woorden 23 maart keer beoordeeld

6,1. Praktische-opdracht door een scholier 3508 woorden 23 maart keer beoordeeld Praktische-opdracht door een scholier 3508 woorden 23 maart 2003 6,1 65 keer beoordeeld Vak ANW In deze praktische opdracht wilde ik graag de ruimtevaart bespreken. Ik heb voor dit onderwerp gekozen omdat

Nadere informatie

PERSBERICHT. De aarde door de lens van de E-3. until XX , 7am CET. Olympus viert verjaardag met ruimteproject

PERSBERICHT. De aarde door de lens van de E-3. until XX , 7am CET. Olympus viert verjaardag met ruimteproject PERSBERICHT Olympus viert verjaardag met ruimteproject De aarde door de lens van de E-3 Hamburg, 2 maart 2009 Om zijn negentigste verjaardag in stijl te vieren, trakteert Olympus zichzelf op een reisje

Nadere informatie

6,4. Boekverslag door N woorden 23 februari keer beoordeeld. Eerste uitgave 2008 Nederlands

6,4. Boekverslag door N woorden 23 februari keer beoordeeld. Eerste uitgave 2008 Nederlands Boekverslag door N. 1549 woorden 23 februari 2013 6,4 9 keer beoordeeld Auteur Maren Stoffels Genre Jeugdboek Eerste uitgave 2008 Vak Nederlands Opdracht 1. Welke verwachtingen had je toen je het boek

Nadere informatie

Heb je wifi in de ruimte?

Heb je wifi in de ruimte? Lesbrief bij het boek Heb je wifi in de ruimte? van André Kuipers Vind jij de ruimte spannend? Zou je zelf een reis naar de ruimte willen maken? Dan heb je vast het boek Heb je wifi in de ruimte? gelezen.

Nadere informatie

Opdracht ANW De ruimte

Opdracht ANW De ruimte Opdracht ANW De ruimte Opdracht door een scholier 2927 woorden 18 april 2004 5,6 41 keer beoordeeld Vak ANW Inhoud Mercurius: deze planeet ligt het dichtst bij de zon maar is bijna het kleinst. De Grieken

Nadere informatie

dag en nacht Vragen behorende bij de clip dag en nacht op

dag en nacht Vragen behorende bij de clip dag en nacht op RUIMTE Naam: dag en nacht Vragen behorende bij de clip dag en nacht op www.schooltvbeeldbank.nl 1. Planeten Uit hoeveel planeten bestaat ons zonnestelsel? De aarde en dan nog.. planeten. (vul aantal in)

Nadere informatie

5.1. Boekverslag door Daan 1600 woorden 29 december keer beoordeeld. Nederlands

5.1. Boekverslag door Daan 1600 woorden 29 december keer beoordeeld. Nederlands Boekverslag door Daan 1600 woorden 29 december 2016 5.1 12 keer beoordeeld Vak Nederlands Titelbeschrijving Schrijver Johan Harstad. Boeknaam: Darlah 172 uur op de maan. Uitgeverij Podium Amsterdam. Genre:

Nadere informatie

Praktische opdracht ANW Geschiendenis van de ruimtevaart

Praktische opdracht ANW Geschiendenis van de ruimtevaart Praktische opdracht ANW Geschiendenis van de ruimtevaart Praktische-opdracht door een scholier 6727 woorden 5 januari 2004 6,7 38 keer beoordeeld Vak ANW De geschiedenis van de ruimtevaart Inleiding Wij

Nadere informatie

6,8. Werkstuk door een scholier 7464 woorden 17 december keer beoordeeld. Geschiedenis

6,8. Werkstuk door een scholier 7464 woorden 17 december keer beoordeeld. Geschiedenis Werkstuk door een scholier 7464 woorden 17 december 2001 6,8 161 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag: Hoe is het mogelijk dat er een ruimtewedloop plaatsvond en wat waren de gevolgen? Deelvraag

Nadere informatie

Zoë Zwabber en Sam Spons Een spetterend avontuur

Zoë Zwabber en Sam Spons Een spetterend avontuur De soapstory van Zoë Zwabber en Sam Spons Een spetterend avontuur door Margriet Keller Zwabber & Spons Inhoud: Die keer dat Zoë Zwabber terechtkwam bij haar Samuel Augustinus Melchior Spons gabber 2 Die

Nadere informatie

Het International Space Station. ISS (juni 2006)

Het International Space Station. ISS (juni 2006) Het International Space Station ISS (juni 2006) Sverre Kolman groep 6 - Marijke; De Blijberg 18 maart 2012 1 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: Inleiding 3 Hoofdstuk 2: De geschiedenis van de ruimtevaart 4 Hoofdstuk

Nadere informatie

kilometer hoogte. Bizar. Ik moet zeggen: ik had het me anders voorgesteld; meer zoals een atlas eruitziet.

kilometer hoogte. Bizar. Ik moet zeggen: ik had het me anders voorgesteld; meer zoals een atlas eruitziet. 1 Ik vlieg. Ik vlieg met een snelheid van 28.000 kilometer per uur in een baan om de aarde. Een baan om de aarde wat klinkt dat toch stom. De Amerikanen zeggen het veel beter: in orbit. Ik ben in orbit.

Nadere informatie

ARMSTRONG ARMSTRONG. Een verbluffend mooi prentenboek van de illustrator van Lindbergh en Mollenstad. Torben Kuhlmann

ARMSTRONG ARMSTRONG. Een verbluffend mooi prentenboek van de illustrator van Lindbergh en Mollenstad. Torben Kuhlmann Torben Kuhlmann Torben Kuhlmann ARMSTRONG De avontuurlijke reis van een muis naar de maan ARMSTRONG Een kleine muis ontdekt door zijn telescoop dat de maan een bol van steen is, en geen gatenkaas zoals

Nadere informatie

Verslag Module 3: Heelal

Verslag Module 3: Heelal Verslag Module 3: Heelal Door: Max van Mulken, Martijn Hendrickx, Camiel Koopmans & Bram Thomassen. Leraar: Dhr. Neiss Module: Heelal Datum: 04-11-2014 2 Inhoud Inleiding Pag. 3 Theoretisch Kader:...Pag.

Nadere informatie

Deze niet voorbereide wandeling levert tocht wel enkele mooie beelden op. We hadden dergelijke schoonheid helemaal niet verwacht.

Deze niet voorbereide wandeling levert tocht wel enkele mooie beelden op. We hadden dergelijke schoonheid helemaal niet verwacht. Deze niet voorbereide wandeling levert tocht wel enkele mooie beelden op. We hadden dergelijke schoonheid helemaal niet verwacht. Doordat we het vertikt hebben om de Gele Berg te beklimmen dienen we wel

Nadere informatie

Schuld Mel Wallis de Vries

Schuld Mel Wallis de Vries Schuld Mel Wallis de Vries Gemaakt door: Daniëlle Star Datum: 4 maart 2019 Het Boek schuld heeft de genre Jeugdthriller omdat er heel erg veel spanning in terugkomt en er woorden in het boek schuld moorden

Nadere informatie

Meer werkplezier, meer toegevoegde waarde, meer rendement? Zorg dan voor de beste medewerkers & de juiste klanten.

Meer werkplezier, meer toegevoegde waarde, meer rendement? Zorg dan voor de beste medewerkers & de juiste klanten. Meer werkplezier, meer toegevoegde waarde, meer rendement? Zorg dan voor de beste medewerkers & de juiste klanten. De beste medewerkers & de juiste klanten vind je door het goede verhaal te vertellen.

Nadere informatie

6.1. Boekverslag door K woorden 22 mei keer beoordeeld

6.1. Boekverslag door K woorden 22 mei keer beoordeeld Boekverslag door K. 1555 woorden 22 mei 2002 6.1 301 keer beoordeeld Vak ANW 1. Inleiding Ik doe mijn werkstuk over ons zonnestelsel, omdat het me boeit wat er verder is dan onze aarde. Ook doe ik mijn

Nadere informatie

Soms gebeuren er dingen met mensen waarbij ze per ongeluk in een andere dimensie terecht komen.

Soms gebeuren er dingen met mensen waarbij ze per ongeluk in een andere dimensie terecht komen. Soms gebeuren er dingen met mensen waarbij ze per ongeluk in een andere dimensie terecht komen. Toen ik aan het rijden was merkte ik dat er opeens geen verkeer of mensen meer op de weg waren. Normaal gesproken

Nadere informatie

LEMELERVELD TIJDENS WO2

LEMELERVELD TIJDENS WO2 LEMELERVELD TIJDENS WO2 ROUTE 4,5 km Ontdek tijdens deze route hoe Lemelerveld de tweede wereldoorlog beleefde. Werkgroep Doc. '39-'45 van de Historische Kring Dalfsen. 20 17 Lemelerveld tijdens WO2 4

Nadere informatie

3 Vragen Ter Inspiratie

3 Vragen Ter Inspiratie 3 Vragen 3 Ter Inspiratie Ter Inspiratie Bert Tamboer www.berttamboer.com 1 Beste lezer, 3 Vragen Ter Inspiratie Dank je wel dat je mijn cadeautje voor 2017 hebt gedownload. In dit ebook lees je 3 vragen

Nadere informatie

DOEL VAN HET ONDERZOEK:

DOEL VAN HET ONDERZOEK: Opdracht door een scholier 1682 woorden 18 november 2001 7,4 74 keer beoordeeld Vak ANW De opdracht: Al heel lang denken mensen na over een bemande vlucht naar de planeet Mars. Zo n ruimtereis naar Mars

Nadere informatie

Planeten. Zweven in vaste banen om een ster heen. In ons zonnestelsel zweven acht planeten rond de zon. Maar wat maakt een planeet nou een planeet?

Planeten. Zweven in vaste banen om een ster heen. In ons zonnestelsel zweven acht planeten rond de zon. Maar wat maakt een planeet nou een planeet? Planeten Zweven in vaste banen om een ster heen In ons zonnestelsel zweven acht planeten rond de zon. Maar wat maakt een planeet nou een planeet? Een planeet: zweeft in een baan rond een ster; is zwaar

Nadere informatie

Laika en de ruimtevaart

Laika en de ruimtevaart VAK : TEKSTBEGRIP DATUM: WOENSDAG 16 JULI 2008 TIJD : 09.10 10.40 UUR ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Nadere informatie

Nieuwsbrief maart 2019

Nieuwsbrief maart 2019 Belangrijke data in maart Nieuwsbrief maart 2019 Beste ouders en verzorgers, 4 t/m 8 maart Vakantie We maken ons op voor Carnaval! Voor ieder kind mag dit een leuk feest zijn. De leerlingenraad heeft dit

Nadere informatie

Chr. Oranjevereniging Marken en Oranje Herdenking 4 mei 2017 Thema: Verhalen van de oorlog

Chr. Oranjevereniging Marken en Oranje Herdenking 4 mei 2017 Thema: Verhalen van de oorlog Chr. Oranjevereniging Marken en Oranje Herdenking 4 mei 2017 Thema: Verhalen van de oorlog Pieter er Zeeman en de konvooien naar Moermansk Pieter Zeeman (geboren op Marken op 20 december 1914) voer in

Nadere informatie

HARA HACHI BU, LIBANON door Tommy Wieringa

HARA HACHI BU, LIBANON door Tommy Wieringa HARA HACHI BU, LIBANON door Tommy Wieringa HARA HACHI BU Libanon Op mijn reizen kom ik veel mensen tegen. In Libanon kwam ik Shunzo Hirose tegen. Shunzo kwam uit Japan. Na deze reis heb ik hem nooit meer

Nadere informatie

De mens verovert de ruimte!

De mens verovert de ruimte! De mens ververt de ruimte! Jeren Defauw Op weg naar de hemel! Je vliegt recht mhg. Al gauw ben je de vgels vrbij. De wlkjes laat je k achter je. Het vliegtuig nadert. Maar je bent ng altijd niet tevreden.

Nadere informatie

Hoofdstuk 4 Wonen in de ruimte

Hoofdstuk 4 Wonen in de ruimte Hoofdstuk 4 Wonen in de ruimte In de ruimte wonen is heel vreemd, totdat je eraan gewend bent. Het ruimtestation draait in anderhalf uur één keer rond de aarde. De bemanning ziet dus zestien keer per dag

Nadere informatie

De maan. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

De maan. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres DigilessenPO 19 September 2013 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/41890 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

Nasa-oefening - overzicht

Nasa-oefening - overzicht c. Nasa-oefening - overzicht Doelstelling: Eigen keuzes maken via prioriteiten. Deze keuzes verdedigen en tot een groepsbesluit komen. Respect voor anderen hun mening. oefening Vaardigheden: Prioriteiten

Nadere informatie

OPDRACHT 1 : SCRIPT EN INTERACTIEVE VERSIE VAK : SCHRIJVEN --LOIS VEHOF--

OPDRACHT 1 : SCRIPT EN INTERACTIEVE VERSIE VAK : SCHRIJVEN --LOIS VEHOF-- OPDRACHT 1 : SCRIPT EN INTERACTIEVE VERSIE VAK : SCHRIJVEN --LOIS VEHOF-- Confrontatie scene Written by Loïs Vehof Genre: Avontuur Locatie: De oude tempel Protagonist: Wachter Antagonist: Dief Conflict:

Nadere informatie

Sterrenwerk. Taal. De ruimte in! voor jaar

Sterrenwerk. Taal. De ruimte in! voor jaar Sterrenwerk Taal De ruimte in! voor 10-12 jaar :meteoroïde :geoïde :antropoïde :planetoïde 3 Over astero- en andere ïdes Ontcijfer de woorden. Schrijf ze op (correct, natuurlijk!), noteer er de verklaring

Nadere informatie

21 ste eeuw: De mensheid verkent het zonnestelsel

21 ste eeuw: De mensheid verkent het zonnestelsel 21 ste eeuw: De mensheid verkent het zonnestelsel Marco van der List Toen de Apollo-17 astronauten hun laatste voetafdrukken in de stoffige maanbodem achterlieten, was de algemene opinie dat de eerste

Nadere informatie

En in de grote hal Pssst Byrne hierlangs! Debaussy en zijn mannen van het MGV! Nu al!

En in de grote hal Pssst Byrne hierlangs! Debaussy en zijn mannen van het MGV! Nu al! Op het moment dat Byrne het bureau van de professor literatuur verlaat omsingelen mannen van het MGV de universiteit. Wanneer Byrne het grote auditorium bereikt, is de groep verdwenen in de gangen van

Nadere informatie

1 e Pinksterdag 2017 Feest van de Geest. Lezing: Handelingen 2 : 1 13

1 e Pinksterdag 2017 Feest van de Geest. Lezing: Handelingen 2 : 1 13 1 e Pinksterdag 2017 Feest van de Geest Lezing: Handelingen 2 : 1 13 Pinksteren het is een feest van onbegrijpelijke gebeurtenissen. Geheimen waar we geen grip op kunnen krijgen. Dingen die we niet goed

Nadere informatie

Zijn woorden waren nog niet koud of ik zag inderdaad een klein voorwerp naar beneden tuimelen. Het leek vanaf de veranda op een krekel die uit de

Zijn woorden waren nog niet koud of ik zag inderdaad een klein voorwerp naar beneden tuimelen. Het leek vanaf de veranda op een krekel die uit de # 3001! et was bijna avond. De zon stond laag, maar het was nog heet. Ik zag in de verte het strand al liggen. Het eiland waar ik zo graag terugkwam. Mijn thuis. Wanneer kom je weer eens langs, OO9? had

Nadere informatie

Sterrenkunde. Materialen Karton Meetlat Passer Touw Potlood Schaar Lange stok

Sterrenkunde. Materialen Karton Meetlat Passer Touw Potlood Schaar Lange stok Pruiken en revoluties Groep 7 Handleiding voor de leerkracht Deze handleiding en de opdrachten zijn bedoeld als aanvulling op de geschiedenislessen over Pruiken en revoluties. De lesonderdelen beschreven

Nadere informatie

Introductie Ruimtemissie Rosetta

Introductie Ruimtemissie Rosetta Introductie Ruimtemissie Rosetta klas 1-2 Tien jaar kostte het ruimtesonde Rosetta om op de plaats van bestemming te komen: komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko: een reis van bijna 6,4 miljard kilometer. Rosetta

Nadere informatie

De schepping. Leerplan r.-k. godsdienst

De schepping. Leerplan r.-k. godsdienst De schepping Focus van dit verhaal De focus van dit verhaal ligt op de scheppingsdagen (Gen. 1:1 2:3). Dit verhaal is één van de heilige verhalen. Het verhaal hoort tot de kernpresentatie. Christenen beleven

Nadere informatie

2 3 4 5 6 7 8 9 10 12,999,976 km 9,136,765 km 1,276,765 km 499,892 km 245,066 km 112,907 km 36,765 km 24,159 km 7899 km 2408 km 76 km 12 14 16 3 6 11 1 12 7 1 2 5 4 3 9 10 8 18 20 21 22 23 24 25 26 28

Nadere informatie

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12,999,976 km 9,136,765 km 1,276,765 km 499,892 km 245,066 km 112,907 km 36,765 km 24,159 km 7899 km 2408 km 76 km 12 14 16 1 12 7 3 1 6 2 5 4 3 11 9 10 8 18 20 21 22 23 24 26 28 30

Nadere informatie

Helaas zijn christenen niet per definitie hartelijke en gastvrije mensen.

Helaas zijn christenen niet per definitie hartelijke en gastvrije mensen. Heb God lief zo goed als je kunt, en heb elkaar lief zoals Jezus ons liefhad. Het is niet niks, wat we net gelezen hebben. Eerst het verhaal van het volk Israel. Gevlucht uit Egypte, een lange vermoeiende

Nadere informatie

Hoe begin je een toespraak over een wereld in complete verdeeldheid? Dat was het eerste wat in me opkwam: de zichtbare verdeeldheid.

Hoe begin je een toespraak over een wereld in complete verdeeldheid? Dat was het eerste wat in me opkwam: de zichtbare verdeeldheid. 4 mei 2016, Hoe begin je een toespraak over een wereld in complete verdeeldheid? Dat was het eerste wat in me opkwam: de zichtbare verdeeldheid. We kennen allemaal de beelden van televisie. Huilende kinderen

Nadere informatie

Inleiding Ruimtevaart

Inleiding Ruimtevaart Inleiding Ruimtevaart Ondersteunend materiaal bij het college AE1-801 Space Engineering and Technology I Space Missions and Systems 1. Omschrijving van enige begrippen 2. Verloop van ruimtevluchten 3.

Nadere informatie

LES 4. Handelingen 12:1-19; Van Jeruzalem tot Rome: Verlost uit de gevangenis blz.109-116

LES 4. Handelingen 12:1-19; Van Jeruzalem tot Rome: Verlost uit de gevangenis blz.109-116 LES 4 Handelingen 12:1-19; Van Jeruzalem tot Rome: Verlost uit de gevangenis blz.109-116 De boodschap God hoort en verhoort onze gebeden voor elkaar. Leertekst: Terwijl Petrus onder zware bewaking zat

Nadere informatie

Het was aan boord van mijn geliefde Karel Doorman. We hadden een sortie met enkele kisten gevlogen en kwamen uiteraard weer op landen.

Het was aan boord van mijn geliefde Karel Doorman. We hadden een sortie met enkele kisten gevlogen en kwamen uiteraard weer op landen. Het was aan boord van mijn geliefde Karel Doorman. We hadden een sortie met enkele kisten gevlogen en kwamen uiteraard weer op landen. Er stond niet veel wind, maar wel een stevige deining. Theo Jansen

Nadere informatie

Inleiding. amper aandacht.

Inleiding. amper aandacht. 50 JAAR MAANLANDING Inleiding Een halve eeuw geleden zette Neil Armstrong voet op de maan. In totaal twaalf astronauten zouden op onze naaste buur rondwandelen. De eerste maanlanding hield heel de wereld

Nadere informatie

Die aantrekkingskracht noemt men ook de zwaartekracht.

Die aantrekkingskracht noemt men ook de zwaartekracht. Als we iets uit onze hand loslaten, valt het steeds op de grond. Als we springen, komen we vanzelf weer op de grond terecht. Voorwerpen en lichamen worden als het ware naar de aarde toegetrokken. Die aantrekkingskracht

Nadere informatie