Ziekte van Parkinson

Transcriptie

1 Ziekte van Parkinson Historie Ontstaanswijze Verschijnselen Behandeling Dr. E.S. Louwerse, neuroloog Jeroen Bosch Ziekenhuis s-hertogenbosch

2 Progressieve neurologische ziekte Oorzaak onbekend Geen genezing mogelijk Wel goed behandelbaar! Normale levensverwachting

3 FEITEN In Nederland patiënten Kans om het te krijgen is rond 1 % Zelden onder de dertig jaar

4 FEITEN Gemiddelde leeftijd rond de 60 jaar Geen verschil tussen man en vrouw Erfelijke vorm bestaat, maar zelden in Nederland

5 Geschiedenis

6

7 Beschrijving van zijn tuinman Mensen op straat Zes patienten

8 Trillen Verstijving

9

10 Klinisch beeld = Diagnose Geen betere test Tremor = trillen Te weinig bewegen Stijfheid Moeite met houding

11 Belangrijk voor de diagnose Goede reactie op DOPAMINE

12 Beeld van ziekte Parkinson bepaald door bekenden?

13 Ontstaanswijze

14 Ontstaanswijze Alpha Synucleine

15 Alpha Synucleine Eiwit klonters : Lewy body Vouw fout Parkinson Hersencel Gezonde Hersencel

16 Kan men het voorkomen? NEE

17 Toch enige samenhang Koffie Pijnstillers Roken

18

19 Motorische symptomen Nonmotorische symptomen

20 Andere klachten die soms voorkomen Somberheid Slaapstoornissen Geheugenstoornissen Spraak- en slikproblemen Kwijlen Verstopping, plasproblemen Hallucinaties

21 Behandeling Pillen Pomp Operatie

22 Wat kunt U zelf doen? - Bewegen - Iedere dag een half uur lopen - Fietsen is goed voor de conditie, maar lopen is goed voor de Parkinson

23 Wat kunt U zelf doen? - U zelf meer tijd gunnen - Voldoende rust nemen - Ontspanning

24 Wat kunt U zelf doen? - Niet alle symptomen van de ziekte zijn weg met medicatie - Acceptatie en aanpassen - Als het niet kan zoals het moet, dan moet het zoals het kan

25 Wat kunt U zelf doen? - Gezond eten, maar niet te veel eiwitten - Vezelrijk eten - Voldoende drinken - Medicatie discipline in het begin van de ziekte is belangrijk voor later

26 Wat kunt U zelf doen? - Opletten wanneer U goed bent en wanneer niet - Relatie met inname medicatie - Opletten hoe lang medicatie werkt

27 Wat kan de partner doen? - Partner is belangrijk voor de kwaliteit van leven van de patiënt - Geduld hebben - De patient zijn tijd gunnen - Accepteren zoals het is - Er samen toch iets moois van maken

28 Behandeling ziekte van Parkinson Niet alleen pillen Begeleiding en voorlichting Symptomatische behandeling

29 Wanneer starten met medicatie? Indien de patiënt hinder ondervindt van de ziekte In het dagelijks leven Bij werken Bij hobby s

30 Wat doe je met medicatie bij de ziekte van Parkinson? Je vult het tekort aan van dopamine (=boodschapper in de hersenen) Dopamine therapie bestaat sinds 1967

31 Gouden regels bij behandeling Zo laag mogelijke doseren Wel zorgen voor een goede kwaliteit van leven Zo lang mogelijk streven naar monotherapie; d.w.z. 1 soort medicijn

32 Twee soorten medicijnen Dopamine-agonisten Dopamine

33 Wat is een dopamine-agonist? - Medicijn dat lijkt op dopamine, maar het niet is - Voordeel: je spaart dopamine uit voor later - Je kan 1 keer daags doseren - Je hoeft geen rekening te houden met het eten

34 Dopamine-agonist - Nadeel: werkt minder goed dan dopamine - Bijwerkingen: controlestoornissen, veel kopen, hard rijden, eetbuien, sexuele ontremming, slaperigheid

35 Dopamine-agonisten Requip (ropinirol) Modutab Sifrol (pramipraxol) MVA Neupro (rotigotine) pleister

36 Dopamine Madopar Sinemet Stalevo

37 Problemen bij langdurige dopamine behandeling Je moet steeds hoger doseren Je moet steeds vaker medicijnen gaan innemen Sneller bijwerkingen

38 Wat als dopamine niet meer voldoende helpt? Dopamine vaker en lager doseren Combinatie-therapie met dopamine-agonist

39 Gevorderde ziekte

40 POMP

41 Operatie

42 Behandeling van de ziekte van Parkinson is team werk

43

44 ParkinsonNet houdt zich met U bezig Fysio Log o Ergo Nurse Dietiste, MW Neurochirur g

45

46 TOEKOMST

47 Stamcel transplantaat 15 patienten follow up jaar Resultaat: Gaan niet achteruit. Nat Rev Neurosci September ; 14(9):

48 Vaccinatie tegen alpha- synucleine

49 Phase I studie 2 x 12 patienten Veilig Vaccinatie tegen alphasynucleotide 50% ontwikkelt antistoffen Eind 2015 nieuwe studie bij grotere groep

50 Gen Therapie : ProSavin Injectie Lentivector in de hersenen; het striatum 3 genen worden getransfereerd om cellen Dopamine te laten produceren. 15 patiënten: Geen ernstige bijwerkingen. Alle patiënten iets vooruit. Palfi et al: Lancet 2014 Mar 29:

51 CONCLUSIE: Ziekte van Parkinson Ernstige neurologische aandoening. Oorzaak onbekend. Geen genezing mogelijk, MAAR WE KOMEN STAPPEN VERDER IN DIT GEVAL SCHUIFELSTAPPEN

52