Verslag Voorbespreking Fair Trade 17 september 2009

Transcriptie

1 Verslag Voorbespreking Fair Trade 17 september 2009 De heer P.T.M. van Dijk, voorzitter,sp Mevrouw A. Sercnscn.Cïrá De heer K.G. Krist, SP Mevrouw C.A. Staats, SP Mevrouw C. B. Vaessen, GroenLinks De heer M. Amidouche, PvdA Mevrouw M. Wichgers, VVD De heer c.g.a. de Raad, VVD Portefeuillehouder: wethouder W.J. Stegeman Leden werkgroep Fair Trade Culemborg: Mevrouw M. van Beers, tijdelijk contactpersoon Mevrouw F. Koning, communicatiemedewerker De heer S. Dijk, algemeen Gast: de heer W. Althuis. voorzitter ChristenUnie Culemborg De voorzitter opent de voorbespreking en heet iedereen en speciaal de leden van de Fair Trade werkgroep Culemborg van harte welkom. Na een korte toelichting door de wethouder geeft de werkgroep uitleg over wat 'Fair Trade gemeente' zijn, inhoudt, daarna kunnen de fracties vragen stellen en tot slot inventariseert de voorzitter of het raadsvoorstel door kan naar de besluitvorming. Wethouder Stegeman wil zich beperken tot de opmerking dat het streven om een Fair Trade gemeente te worden een initiatief vanuit de inwoners van een stad moet zijn. Eén van de vereisten voor het worden van een Fair Trade gemeente is dat de gemeente het initiatief ondersteunt. Dit is wat gevraagd wordt in het raadsvoorstel én een eenmalige startsubsidie van 500,- uit het budget voor internationale samenwerking. De heer Dijk laat een filmpje zien over de internationale en nationale geschiedenis van het oprichten van Fair Trade gemeenten en over wat Fair Trade gemeente zijn, inhoudt. Het houdt automatisch in: investeren in duurzame ontwikkeling en armoedebestrijding in ontwikkelingslanden. Vervolgens schetst hij de geschiedenis van de oprichting van de werkgroep in Culemborg, er is veel enthousiasme hiervoor aanwezig in Culemborg, en toont hij een powerpointpresentatie. Culemborg is al een Millenniumgemeente, er is hier al veel gebeurd op het gebied van ontwikkelingssamenwerking. Het meewerken aan Fair Trade is een praktische invulling van millenniumdoelen nr. 1 Ju 2015 ziin extreme armoede eu honger uitgebauueu, nr. 7 Ju 20151evellmeer meuseu in eeu duurzaam leefmilieu en nr. 8 Ju 2015 is er meer eerlijke handel, schuldenverlichting en hulp. Het initiatief komt uit verschillende groeperingen zoals Max Havelaar en van betrokken burgers. Er zijn al 500 Fair Trade gemeenten, in Nederland al drie en men is enkele tientallen gemeenten actief op het gebied van Fair Trade. Men moet aan zes eisen voldoen om zich een Fair Trade gemeente te mogen noemen, de eisen verhouden zich tot de grootte van een gemeente. Criterium 3 is bijvoorbeeld dat Fair Trade producten zichtbaar aanwezig moeten zijn in een per grootte van de gemeente voorgeschreven aantal winkels en horeca gelegenheden. Een andere voorwaarde is het aanmoedigen van maatschappelijk verantwoord ondernemen; dat wil zeggen dat er geen winst wordt gemaakt die ten I

2 koste gaat van het milieu. Met een aantal eisen is men al op weg, zo is er al een plaatselijke werkgroep en wordt een comité van aanbeveling opgericht en er is een O-meting verricht, d.w.z, dat men heeft onderzocht hoe de situatie in Culemborg nu is m.b.t. de Fairtrade eisen. Het is de bedoeling dat men door de jaren heen blijft voldoen aan alle eisen en dat het onderwerp onder de aandacht van de inwoners van Culemborg blijft. De werkgroep heeft dit ook op zich genomen, er is al een website. De gemeenteraad wordt gevraagd om praktische ondersteuning en om te ondersteunen op het gebied van communicatie en het project aan te bevelen. De gemeente zou moeten doorgaan met duurzaam inkopen en Fairtrade moeten gaan toepassen bij aanbestedingen en in het algemeen aandacht hebben voor het onderwerp. Wethouder Stegeman licht toe dat FT (lees Fair Trade) past binnen het huidige beleid en activiteiten van de gemeente, denk daarbij aan de contacten met Zuid-Afrika en er zijn bijvoorbeeld al een aantal Fair Trade producten aanwezig in het stadskantoor. De heer Dijk wijst m.b.t. criterium 3 op dat veel winkels zijn benaderd. Men kan een Fair Trade sticker op zijn deur krijgen. Criterium 4 houdt in dat er activiteiten georganiseerd worden om kennis over en betrokkenheid bij FT te vergroten. De werkgroep wil in november inspelen op de FT-week. Hopelijk gaat het onderwerp hierdoor meer leven. Meer informatie is te vinden op en Wethouder Stegeman rond de presentatie af. Hij zegt dat het moeilijk is om aandacht van de Culemborgse burger te krijgen voor het onderwerp Internationale Samenwerking. Op de scholen is dit wel gelukt. Minister Van Ardenne heeft Culemborg al de titel Stad van de eerlijke handel gegeven. Fair Trade is een nieuw kanaal om het onderwerp bekendheid te geven. Het Convenant Duurzaam inkopen hebben we al. Hij pleit er bij de raadsleden voor om iets met het initiatief van de werkgroep te doen. Er is overigens alleen in het begin wat ambtelijke ondersteuning aan de werkgroep gegeven vanuit de gemeente. De voorzitter bedankt de heer Dijk en geeft de raadsleden de gelegenheid om vragen te stellen. Mevrouw Staats(SP) informeert naar de 500,- die aan de post internationale samenwerking wordt onttrokken. We geven daar al weinig aan. De heer Krist(SP) vindt het een mooi naamplaatje voor de gemeente, maar hij wil graag zien dat de ontwikkeling en verkoop van FT-producten constant goed in het oog wordt gehouden. Mevrouw Staats(SP) vraagt hoe men denkt de horecabedrijven te motiveren voor aanschaf en verkoop van FT-producten. Mevrouw Vaessen(GroenLinks) complimenteert en bedankt de leden van de werkgroep. GroenLinks vindt het voor Culemborg en daarbuiten een heel belangrijk onderwerp. FT gaat verder dan alleen maar helpen. Haal' vraag of het om een FT nulmeting gaat, wordt bevestigend beantwoord. Zij weet niet wat onderwerpen als EVA Lanxmeer en microkrediet die aan het einde van het raadsvoorstel over Fair Trade worden genoemd, te maken hebben met het onderwerp FT. Ze vraagt naar de verbinding met Stichting Culemborg en Ontwikkelingssamenwerking en wijst el' op dat een organisator van de Loop van wereldmoeders niet op de hoogte was van het bestaan van de SCOS. Zijn het allemaal losse initiatieven of is el' een samenhang en spant de wethouder zich daarvoor in? 2

3 De heer Amidouche(PvdA) vindt het een goed initiatief. Hij vraagt de werkgroep hoe men ervoor zorgen gaat dat de ondernemers aangehaakt blijven, dat is erg belangrijk voor het succes en of de 500,- een aanvangssubsidie is of structureel elk jaar wordt gevraagd. De heer De Raad(VVD) vindt Fair Trade een prachtig iets, maar zet vraagtekens bij criteria 2: de gemeente spreekt zich uit vóór Fair Trade gemeente en 3 (zie boven) omdat de VVD geen verplichting wil. Hij vraagt naar de verhouding tussen de prijs waarvoor de FT-producten worden verkocht in relatie tot de prijs die de boer voor de verkoop van zijn producten krijgt, winkels willen een bepaaide marge. Hoe wordt de verkoopprijs gecontroleerd? Ook hij vraagt naar het verband lussen onderwerpen die in het raadsvoorstel worden genoemd als bijv. het planten van bomen ter compensatie van de CO-2 uitstoot en het onderwerp Fair Trade. Tot slot vraagt hij zich in het algemeen af hoe duurzaam het is als medewerkers van dergelijke internationaal georiënteerde organisaties voor hun werk de hele wereld rondvliegen. Mevrouw Wichgers(VVD) vraagt of de 500,- het budget is voor werkgroep de komende jaren. Waar komt het budget voor de FT-week vandaan, als men dat krijgt. De werkgroep bestaat nu uit acht deskundige leden, sluiten ook andere mensen in Culemborg zich bij u aan? Bestaat er contact tussen de verschillende FT werkgroepen in Nederland en kan men daar zijn voordeel mee doen? Ze is nieuwsgierig naar de resultaten van de O-metingen. Om welke soort verplichting gaat het nu precies, is e, een contract voor de ondernemer? Wat verwacht de werkgroep concreet van de gemeenteraad? Mevrouw Sorensen(CDA) zegt dat zij het ontzettend leuk vindt als inwoners een initiatief ontplooien en heeft alle iof daarvoor. Zij wil vragen aan de wethouder stellen. Fair Trade gaat over handel, dat staat toch los van ontwikkelingssamenwerking en SCOS inspanningen? Wat onderneemt de gemeente op dit moment op het gebied van FT? Hoeveel uren van ambtenaren gaan erin zitten? Hoe gaat het volgend jaar verder met het budget? Hoe zit het precies met de samenwerking met de SCOS? De heer Althuis vraagt of het om het bordje aan de gevel gaat of om mondiale betrokkenheid. Hij vindt dat eerst de stand van zaken op het gebied van mondiale betrokkenheid bij de bevolking moet worden gemeten en vervolgens hoe dit project daaraan bijdraagt. Dan weet je wat je ermee bereikt. Wethouder Stegeman reageert op de laatste opmerkingen. Hij vraagt hoe je zoiets kunt meten, hij voelt daar niets voor. Hij vindt het initiatief vanuit inwoners van de stad een prachtig initiatief. Er ontstaat een discussie lussen de wethouder en verschillende raadsleden over wat allemaal onder het begrip Fair Trade valt. De heel' Stegeman vindt dat FT een onderdeel is van internationale samenwerking, het gaat om maatschappelijk verantwoord ondernemen en duurzaamheid en over hoe je met de aarde omgaat. Mevrouw Serertsen bijvoorbeeld, vindt het handel en geen hulp, het gaat om een zakelijke relatie. De heer Stegeman vindt dat FT óók een vorm van hulp is, het is een vorm van ondersteuning. Mevrouw Koning denkt dat de gemeenschappelijke noemer is dat het allebei over armoedebestrijding gaat. Ontwikkelingssamenwerking is toch een vorm van liefdadigheid, echter bij Fair Trade kijk je ook naar jezelf. Wethouder Stegeman beantwoordt de gestelde vragen. Hij deelt mee dat de 500,- voor een eenmalige financiële opstart is bestemd, verder moet het onderwerp gedragen worden door de bevolking. Er wordt geen tijd of geld vanuit de gemeente bijgedragen. De 500,- komt uit het onderdeel'overhead/overige kosten' van de post Internationale Samenwerking. 3

4 De voorzitter van de SCOS is bij alle vergaderingen van de FT werkgroep aanwezig geweest. Iedereen is uitgenodigd voor de Milleniummars, er bestaat niet een specifieke relatie tussen dit festijn en de SCOS. Het Centrum voor Ontwikkelingssamenwerking (COS) Gelderland zorgt voor afstemming en dat de criteria gelijkelijk worden ingevuld. Er zijn geenverplichtingen, voor de winkelieris heteen keuze om al dan niet mee te doen. Deelname is vrijwillig, echter als men ervoor kiest, moet men wel aan de criteria voldoen. Mevrouw Koning deelt mee dat er zich vanuit de horeca al drie geïnteresseerden hebben gemeld die al FT producten op de kaart hebben staan. De criteria voor supermarkten en kledingzaken die mee willen doen zijn heel helder Wethouder Stegeman zegt dat het bij het rijtje aan het einde van het raadsvoorstel gaat om maatschappelijk verantwoord ondernemen. Mevrouw Koning vult aan dat het de werkgroep ook gaat om maatschappelijk verantwoord ondernemen en wijst op criterium 6. Zij zegt dat de FSC keurmerken voor hout en vis daarom ook meetellen. Het gaat uiteindelijk om People Planet Profit. Mevrouw Vaessen(GroenLinks) en de heer De Raad(VVD) vinden dat bijvoorbeeld 'Fietsen scoort' en het aanplanten van bomen nog steeds niet bij het onderwerp FT horen. Wethouder Stegeman vindt dat dit duurzaam is. Mevrouw Van Beers zegt dat in het rapport O-meting van studenten van de Hogeschool staat aan welke criteria men wel en nog niet voldoet. Conclusie is dat er nog wél aan getrokken moet worden. Men heeft nu 150 brieven aan ondernemers gestuurd en positieve reacties gehad van ondernemers die mee willen doen. Mevrouw Koning noemt het voorbeeld van een bloemenwinkel die wel FT bloemen in het assortiment had, maar dit niet etaleerde. Als men dat wel doet, kan dit een stimulerende werking hebben op andere bedrijven. Wij willen de bevolking meekrijgen. Mevrouw Van Beers noemt een goede ervaring op stadsboerderij Caetshage, daar is men sowieso natuurlijk al positief over FT. Zij deelt mee dat men vanuit het bedrijfsleven heel positief is, ook het zoeken van leden van het comité van aanbeveling is goed geslaagd. Wethouder Stegeman deelt mee dat de werkgroep volgend jaar weer een subsidie kan aanvragen, maar dan voor projecten. Mevrouw Van Beers zegt dat er sponsoren zijn gevonden en er win-win acties met bedrijven zijn afgesproken. Voor wethouder Stegeman is het wat het draagvlak betreft voldoende als het initiatief zichzelf bedruipt. De heer De Raad(VVD) vraagt of de marge vooraf is vastgesteld of dat de marges per winkel mogen worden bepaald. Dan kan het zo zijn dat er iemand aan het einde van de keten el' gigantisch op wint. 4

5 Mevrouw Van Beers zegt dat het keurmerk pas wordt verdiend als er in de hele keten marges worden genomen. De boer verkoopt het product voor een betere prijs dan wanneer het geen Fair Trade product is. Hier zijn een aantal voorwaarden aan verbonden die te maken hebben met het verzekeren van de leefomstandigheden van de boer, zoals het naar school kunnen laten gaan van zijn kinderen en voldoende te eten hebben. Mevrouw Koning meldt dat er twee keer per jaar een inspiratiedag wordt georganiseerd waarop er contact is met de andere Fair Tade werkgroepen. Men heeft zelf contact met Houten en Nieuwegein. Daarnaast is er de gemeenschappelijke website waarop gemeenschappelijke activiteiten worden vermeld (zie boven). De heer De Raad(VVD) informeert naar de doelstellingen die in de loop der jaren opgevoerd worden, zo moeten el' binnen een aantal jaar toenemende percentages van de inkoop van Fair Trade producten zijn. Mevrouw Koning verwijst naar de uitgebreide toelichting op criterium 2 die door de raadsleden is ontvangen, de criteria zijn heel duidelijk, bijvoorbeeld binnen 5 jaar moet 60% van de koffie zijn gecertificeerd. Haal je dat niet, dan ben je geen FT gemeente meer. De heer De Raad(VVD) noemt de streekproducten, die zijn ook belangrijk voor de gemeente. Dat kan ook duurzaam zijn. Fair Trade is niet altijd duurzaam. Mevrouw Vaessen(GL) kan zich voorstellen dat er bijvoorbeeld Fair Trade suiker voor stroopwafels uit de streek wordt gebruikt. Wethouder Stegeman zegt dat er voldoende mogelijkheden zijn om zowel de belangen van de streek in het oog te houden en toch duurzaam in te kopen. Het Duurzaam Inkopen convenant is een van de criteria waarop we moeten scoren, het gaat ook om bewuste afwegingen. Wat betreft de vraag over de keten: de onderkant van de keten wordt beschermd. De voorzitter inventariseert of het raadsvoorstel door kan naar de besluitvorming. De SP is akkoord met direct naar besluitvorming. Wat de VVD betreft kan het door naar de besluitvorming, maar men zal zich toch beraden over de verplichtingen die het met zich meeneemt. Wethouder Stegeman benadrukt dat dit voor niemand verplichtend is. Als we ja zeggen als gemeente, geldt dat alleen voor de gemeente. Wij zeggen niet dat anderen deel moeten nemen. We proberen ze wel enthousiast te maken. Voor GroenLinks kan het voorstel naar de besluitvorming. De heer Amidouche(PvdA) vindt dat het voorstel door kan naar de besluitvorming maar het is hem wel wat waard als de VVD zijn eigen afweging zou maken, zodat men als gemeenteraad op dit terrein een unaniem besluit zou kunnen nemen. Op de vraag van mevrouw Wichgers(VVD) wat de gemeenteraad concreet kan betekenen voor de werkgroep, zal via de griffie een schriftelijk antwoord komen vanuit de werkgroep. 5

6 Het CDA vindt dat het voorstel door kan naar besluitvorming. De voorzitter concludeert dat alle partijen het erover eens zijn dat het stuk door kan naar de besluitvorming. Hij bedankt de leden van de werkgroep, wenst hen succes en sluit de voorbespreking. Aldus besloten in de openbare vergadering van de raad, gehouden op 1 oktober 2009 De griffier ~ De voorzitter van Schelven 6