Maak kennis met VEILIGHEIDS- EN GEZONDHEIDSREGIO GELDERLAND-MIDDEN

Transcriptie

1 Maak kennis met VEILIGHEIDS- EN GEZONDHEIDSREGIO GELDERLAND-MIDDEN

2 MAAK KENNIS MET VEILIGHEIDS- EN GEZONDHEIDSREGIO GELDERLAND-MIDDEN Wie denkt aan publieke gezondheid denkt aan de GGD en de ambulance. Bij veiligheid horen brandweer en rampenbestrijding. Samen met de 112-meldkamer en de Geneeskundige Hulporganisaties in de regio (GHOR ), vormen Brandweer, GGD en Ambulance Gelderland-Midden de Veiligheids- en Gezondheidsregio Gelderland-Midden: VGGM. Nijkerk Barneveld Scherpenzeel Ede Rozendaal Rheden Wageningen Renkum Overbetuwe Arnhem Westervoort Duiven Lingewaard Zevenaar Doesburg Rijnwaarden VGGM werkt in opdracht van de gemeenten Arnhem, Barneveld, Doesburg, Duiven, Ede, Lingewaard, Nijkerk, Overbetuwe, Renkum, Rheden, Rozendaal, Rijnwaarden, Scherpenzeel, Wageningen, Westervoort en Zevenaar. In dit gebied wonen ongeveer inwoners. Voor hun inwoners zijn deze gemeenten (verplicht) een gemeenschappelijke regeling aangegaan waarmee de uitvoering van veiligheids- en gezondheidstaken aan VGGM zijn opgedragen. In die uitvoering vormt de politie een belangrijke partner, maar ook gezondheidsinstellingen, waterschappen, defensie, netbeheerders, Rijkswaterstaat, het Rode Kruis en vele anderen kunnen (in het bijzonder in geval van crisis) worden ingeschakeld om de veiligheid en gezondheid van burgers te waarborgen. GHOR is dan verantwoordelijk voor de coördinatie van alle hulpdiensten. pagina 2

3 Directie en bestuur De brandweer staat onder leiding van directeur Brandweer, Paul Joosten. GGD, ambulancedienst en de GHOR staan onder leiding van directeur Publieke Gezondheid, Ype Schat. Samen vormen zij de directie. Zij leggen verantwoording af aan een bestuur, primair bestaande uit een dagelijks bestuur (vijf burgemeesters, twee wethouders) en algemeen bestuur (16 burgemeesters en 14 portefeuillehouders Volksgezondheid). Burgemeester van Arnhem, Herman Kaiser, is voorzitter van het bestuur. Algemeen bestuur delegatie Bestuurscommissie veiligheid en gezondheid Dagelijks bestuur Directie Veiligheidsdirectie Directeur publieke gezondheid Directeur brandweer directeur Brandweer directeur Publieke Gezondheid districtschef politie coördinerend functionaris gemeenten Directiesecretaris Controller Sectoren Veiligheidsbureau Volksgezondheid Facilitaire zaken Brandweer Brandweer Gemeenten GHOR / RAV Stafbureau Bedrijfs bureau Stafbureau Politie Overige primaire partners Overige crisispartners Jeugdgezondheidszorg Advies en Service Risicobeheersing Private partners Maatschappelijke zorg Regionale Ambulance Voorziening Control en Financiën Operationele voorbereiding Incident bestrijding Zorg en veiligheid Monodiciplinair Multidisciplinair pagina 3

4 Rampen en crises: groot en klein VGGM is dé organisatie voor rampenbestrijding en crisisbeheersing in midden Gelderland. Onze medewerkers komen regelmatig in situaties die levensbedreigend kunnen zijn voor burgers. Goede kennisontwikkeling en regelmatig oefenen zijn daarom absolute noodzaak. Hierdoor kunnen kleinere crises worden bestreden. Dat geldt ook voor de GGD, die geregeld uitrukt voor een situatie die voor maatschappelijke onrust zou kunnen zorgen of wanneer een vangnet voor kwetsbare personen nodig is. Soms is een incident zodanig dat opgeschaald moet worden en verschillende disciplines (zoals brandweer, ambulance en politie) nog intensiever samen moeten werken. De gezamenlijke 112-meldkamer is daarbij het logistiek centrum van informatie en aansturing van eenheden. Afhankelijk van de grootte van het incident zijn er verschillende getrainde teams zowel op locatie als op afstand betrokken bij de bestrijding ervan. Daarbij speelt de burgemeester altijd een belangrijke rol. Voor verschillende denkbare situaties zijn rampenplannen of scenario s voorbereid. Voor de niet-denkbare situaties is de ruggengraat van crisisbeheersingsorganisaties zodanig ingericht en voorbereid dat zij veerkrachtig genoeg is om adequaat te reageren. BELANGRIJKE ONTWIKKELINGEN De komende jaren hebben, naar verwachting, enkele veranderingen een grote impact op onze organisatie: De decentralisaties binnen het sociaal domein zullen onder andere de jeugdgezondheidszorg raken. Ook de ontwikkeling van een informatie- en monitorfunctie voor gemeenten wordt hierdoor gedreven. Binnen de brandweer vindt een herijking van de visie op brandweerzorg plaatst. Kernvraag daarbij is hoe, binnen een veranderde omgeving, de veiligheid van burgers geborgd blijft. Voor de meldkamer staat de toekomst in het teken van de samenvoeging van de 26 meldkamers tot één landelijke meldkamerorganisatie met maximaal 10 werklocaties. Dat betekent dat de meldkamer van Arnhem verhuist naar Apeldoorn. De nieuwe visie op acute zorg van het ministerie van VWS en Zorgverzekeraars Nederland heeft consequenties voor het aantal ziekenhuizen en daarmee de ambulancezorg. pagina 4

5 Rol gemeenteraad, college en burgemeester De gemeenteraad De gemeenteraad kan invloed uitoefenen op de uitvoering van VGGM-taken door een zienswijze in te dienen op beleidsplannen, jaarrekening en begroting van VGGM. Jaarlijks wordt daartoe op 1 april de begroting voor het daaropvolgend jaar, in combinatie met de jaarrekening van het voorafgaande jaar toegestuurd aan de gemeenten. Het algemeen bestuur van VGGM kan de raden vragen een zienswijze te geven op aanvullende thema s. Zo wordt eind 2014/ begin 2015 aan de raden een standpunt gevraagd over de toekomstvisie op de brandweerzorg in onze regio. In de loop van 2015 wordt een zienswijze gevraagd op het Regionaal Risicoprofiel. In dat document wordt beschreven op welke risico s wij zijn voorbereid. De gemeenteraad kan verder de burgemeester (en wethouder) verzoeken om in de vergadering van het algemeen bestuur een bepaald standpunt in te nemen of een onderwerp aan de orde te stellen. Waar het gaat over het beheer van de organisatie en de uitvoering van taken, is besluitvorming voorbehouden aan het algemeen bestuur van VGGM. Sinds 1 januari 2014 valt ook het beheer van de brandweer onder de verantwoordelijkheid van het algemeen bestuur van VGGM. Beheer gaat dan over de organisatie van de brandweer, de personele- en materiële sterkte en de opkomsttijden (alsmede de normstelling en de afwijking daarvan). Het college Het college heeft verplicht de uitvoering van taken op het gebied van de brandweerzorg en publieke gezondheid overgedragen aan VGGM. Het college kan met (het algemeen bestuur van) VGGM afspraken maken over de uitvoering van extra taken ( pluspakket ). De kosten en risico s die dit met zich meebrengt, worden in dat geval voor die betreffende gemeente gespecificeerd. Het collectief van colleges van B&W kan besluiten om de gemeenschappelijke regeling een extra taak op te dragen (voor zover de wet dit toe staat). Een individuele gemeente kan dat echter niet. Het college benoemt de afvaardiging van een wethouder in het bestuur van VGGM. Burgemeesters zijn van rechtswege lid van het bestuur van VGGM. De burgemeester De burgemeester is (samen met de door het college aangewezen wethouder) namens de gemeente de vertegenwoordiger in het bestuur van VGGM. Hij legt daarover verantwoording af aan de gemeenteraad. De burgemeester is niet verplicht om standpunten van de gemeenteraad in te brengen. In geval van een (groot) incident is de burgemeester leidend, tenzij het incident zo groot is dat de bestrijding van het incident regionaal wordt aangestuurd. In dat geval neemt de voorzitter van de veiligheidsregio deze rol over. pagina 5

6 GGD GELDERLAND-MIDDEN: BEWAKEN, BESCHERMEN EN BEVORDEREN Elke gemeente is wettelijk verplicht om, op de schaal van de veiligheidsregio, een gemeenschappelijke regeling te treffen voor de uitvoering van gezondheidstaken. Dit staat beschreven in de Wet publieke gezondheid. De meeste medewerkers van de GGD, ambulance en GHOR hebben een medische achtergrond. Daarnaast werken er mensen met specialistische kennis en expertise op het brede terrein van de publieke gezondheid en veiligheid. Denk hierbij aan deskundigheid op het gebied van rampenbestrijding, risicobeheersing, geestelijke gezondheidszorg, medische milieukunde, preventie en epidemiologie. Samen met hun collega s van de brandweer werken deze medewerkers vierentwintig uur per dag, zeven dagen per week aan het bewaken, beschermen en bevorderen van de publieke gezondheid en (sociale) veiligheid van de inwoners in het werkgebied. Bewaken Het bewaken van de publieke gezondheid en veiligheid is belangrijk. Bijhouden en analyseren van gegevens over gezondheid, sterfte en aandoeningen levert namelijk informatie op die gemeenten en Rijk gebruiken om de gezondheid van hun inwoners te beschermen en te bevorderen. GGD en GHOR bewaken de gezondheid van de burgers ten aanzien van jeugd (alle 4-19 jarigen worden gescreend), infectieziekten (inclusief tuberculose en seksueel overdraagbare aandoeningen, soa), niet-natuurlijk overlijden, openbare geestelijke gezondheidszorg, milieu en gezondheid, risico- en rampeninventarisaties en door het op epidemiologische wijze verzamelen en verwerken van informatie over gezondheid en veiligheid in het algemeen. Beschermen In Nederland is de overheid (lokaal, provinciaal en landelijk) verantwoordelijk voor het beschermen van de bevolking tegen gezondheidsbedreigingen. Ook voor deze functie zijn veel taken in de Wpg vastgelegd. De GGD voert in samenwerking met de GHOR een aantal van deze overheidstaken uit. Dit gaat bijvoorbeeld om het beschermen tegen infectieziekten door vaccineren ( inenten ), bronen contactopsporing en bij SOA ook behandeling. Ook gaat het om het adviseren van de verantwoordelijk bestuurder over te nemen maatregelen bij een ziekte-uitbraak, ramp of incident. Milieu-aspecten vormen steeds vaker een gezondheidsbedreiging. De GGD brengt deze bedreigingen in kaart (wetenschappelijk onderzoek) en adviseert gemeenten hoe zij gezondheidsrisico s kunnen beperken. Voorbeelden zijn luchtkwaliteit (bouwen langs of vlakbij een grote weg), asbest, straling, kwik maar ook de eikenprocessierups en (mega)stallen. GGD en GHOR spelen ook een rol in het beschermen van de burger tegen maatschappelijke onrust, bijvoorbeeld bij rampen en crises en bij incidenten met een (grote) maatschappelijke impact. pagina 6

7 Bevorderen Gemeenten hebben de meeste beleidsvrijheid op het terrein van de gezondheidsbevordering. Deze taak staat in de Wpg ruim omschreven. Preventie speelt een belangrijke rol in deze bevorderingstaak. De GGD en GHOR dragen, ook in het kader van risicobeheersing bij aan de preventie van ongezondheid. Hierbij gaat het om voorkomen van (gezondheids)problemen. De bevorderingstaken worden door de Nederlandse GGD en verschillend ingevuld omdat gemeenten, en daarmee de besturen, daar ieder hun eigen visie op hebben. Gezondheidsbevordering vind je in alle werkzaamheden van de GGD terug, of het nu gaat om jeugdgezondheidszorg, infectieziektenbestrijding, milieu en gezondheid of openbare geestelijke gezondheidszorg. BELANGRIJKE ONTWIKKELINGEN Bewaken Vanuit haar bewakingsrol beschikt de GGD over veel informatie. De GGD werkt continu aan het ontsluiten van de eigen informatie en het verbinden met externe bronnen om de gemeenten steeds meer te kunnen voorzien van betekenisvolle informatie over publieke gezondheid en veiligheid. Dit ook in het licht van de komende beleidsdecentralisaties. De infectieziektendreiging blijft een belangrijk aandachtspunt. Ditzelfde geldt voor de invloed van milieu-aspecten op de gezondheid. Regionaal verbonden, lokaal verankerd De ondersteuning en advisering van gemeenten in de zorg voor jeugd en kwetsbaren in het kader van de decentralisaties vraagt een lokale aanpak. De GGD speelt hierin een rol op de terreinen jeugd en openbare geestelijke gezondheidszorg. Gezondheidsbescherming ten aanzien van bijvoorbeeld infectieziekten en milieu vraagt juist om regionale, zelfs landelijke samenwerking. De uitdaging wordt om de GGD regionaal verbonden te houden om de bewakings- en beschermingstaken goed te kunnen blijven uitvoeren, maar tegelijkertijd lokaal te verankeren om bij te dragen aan de nieuwe gemeentelijke taken. GGD Rampen Opvang Plan Het GGD-crisisteam komt in actie bij crises of incidenten die de sociale veiligheid in gevaar brengen. De GGD stemt de inspanningen van betrokkenen op elkaar af én op de verantwoordelijkheid van burgemeester en wethouders. Dit wordt in de komende jaren doorontwikkeld. (terug naar pagina 4) pagina 7

8 BRANDWEER GELDERLAND-MIDDEN: MEER DAN ALLEEN BLUSSEN Sinds 1 januari zijn alle gemeentelijke brandweerkorpsen opgeheven en is één nieuw brandweerkorps ontstaan binnen VGGM. Brandweer Gelderland-Midden is een organisatie met een sterke lokale verbondenheid. Het personeel bestaat voor het grootste deel uit vrijwilligers. Samen met de beroepsbrand- weermedewerkers en het ondersteunend personeel dragen zij zorg voor de fysieke veiligheid van de burgers. De burgemeester en wethouders zijn als lokaal gezagsdrager verantwoordelijk voor een goede brandweerzorg. Kerntaken van Brandweer Gelderland-Midden zijn: Risicobeheersing: voorkomen van Advisering over brandveiligheid staat bij risicobeheersing centraal. Onveiligheid wordt voorkomen door bijvoorbeeld toetsing van ruimtelijke plannen, het uitvoeren van risico-inventarisaties en het stellen van voorwaarden aan en controleren van vergunningen. Burgers, bedrijven en instellingen worden zo geadviseerd en voorgelicht over preventieve maatregelen. Daarnaast levert de brandweer expertise ten behoeve van risicocommunicatie van de gemeenten in de regio. Operationele voorbereiding: inzetbaarheid van mensen en middelen Operationele voorbereiding betreft alle activiteiten ter voorbereiding op het daadwerkelijke operationele optreden. Concreet betekent dit: Zorgen dat de landelijke ontwikkelingen en inzichten worden doorgevoerd in de plaatselijke operationele inzet (plannen, procedures, etc.) Zorgen dat brandweermensen altijd goed opgeleid en geoefend zijn voor de uitvoering van hun werk Het verwerven, onderhouden en vervangen van logistiek en materieel. Incidentbestrijding Incidentbestrijding heeft als taak het bestrijden van brand en bestrijden van gevaar (voor mensen en dieren) bij ongevallen anders dan brand. De brandweer reageert bijvoorbeeld ook op acuut hartfalen door inzet van circa 40 First Responder Brandweer-teams die daarvoor in samenwerking met de ambulancedienst zijn getraind. Om al haar taken uit te voeren, kan de brandweer 7 dagen per week, 24 uur per dag vrijwilligers en beroepsmedewerkers inzetten. Brandweer Gelderland-Midden heeft een potentieel 1100 medewerkers waarvan zo n 850 vrijwilligers. De kracht van de brandweer zit in de lokale aansluiting van de verschillende posten. Door de lokale verbondenheid weet de brandweer goed wat er speelt in de buurt waardoor zij sneller en beter in actie kan komen als dat nodig is. pagina 8

9 BELANGRIJKE ONTWIKKELINGEN Doorontwikkeling repressieve organisatie De brandweer denkt na over de wijze waarop in de toekomst de veiligheid van de burgers zo veel mogelijk geborgd kan blijven. Door de regionalisering is het mogelijk zaken efficiënter te organiseren. Daarnaast vragen veranderingen in de samenleving, technologie en andere ontwikkelingen om een herijking van de visie op de brandweerzorg. Hierin wordt rekening gehouden met het brandrisicoprofiel, wettelijke uitgangspunten, slagkracht en de belasting voor het personeel. Ook wordt recht gedaan aan de maatschappelijke betrokkenheid van brandweerposten en hun lokale binding. Samenwerking omgevingsdiensten Gelderland-Midden heeft afstemming met drie omgevingsdiensten, de Omgevingsdienst regio Arnhem, de Omgevingsdienst Vallei en de Omgevingsdienst regio Nijmegen die voor Gelderland de vergunningverlening en toezicht op hoogrisico-bedrijven uitvoert. Er is veel afstemming geweest tijdens de totstandkoming van de omgevingsdiensten. Nu vindt afstemming plaats om tot werkafspraken te komen, zowel op ambtelijk als op management niveau. (terug naar pagina 4) Meer interessante informatie Vraagstukken van sociale veiligheid in de nieuwe bestuursperiode,vng Publieke Gezondheid en Veiligheid verbonden, PVG Nederland Invloed van gemeenteraad op fysieke veiligheid, Instituut Fysieke Veiligheid. Scherpstellen op de toekomst van GGD, GGD Nederland Organisatieplan brandweer, Brandweer Gelderland-Midden Beleidsplan Brandweer Gelderland-Midden , Brandweer Gelderland-Midden pagina 9

10