VLAREM EN VEILIGHEID. Studiedag AMV 10 oktober Wim Francq Adviseur Buitendienst Oost-Vlaanderen

Transcriptie

1 VLAREM EN VEILIGHEID Studiedag AMV 10 oktober 2013 Wim Francq Adviseur Buitendienst Oost-Vlaanderen

2 Overzicht Interne veiligheid / Externe veiligheid Vlarem I en veiligheid Seveso - inrichtingen Omgevingsveiligheidsrapport Veiligheidsnota Veiligheidsstudie Erkend VR-deskundige Vlarem II en veiligheid

3 Hoe begin je eraan? VEILIGHEID Vlarem I en bijlagen: 100-tal hits Vlarem II en bijlagen: 400-tal hits

4 Hoe begin je eraan? veiligheidsrisico s, bedrijfsveiligheid, veiligheidsrapport, veiligheidsuitrusting, veiligheidsonderdelen, veiligheidsklep, veiligheidsappendages, veiligheidsafstandsregels, veiligheidscherm, afblaasveiligheid, veiligheidskast,veiligheidsnota, bioveiligheidscoördinator, veiligheidsbeheersssysteem, veiligheidsbeoordeling, veiligheidsfylosofie, veiligheidsvoorwaarden, veiligheidskasten, veiligheidspictogrammen.

5 Hoe begin je eraan? Ontwikkeling van stoommachines 1 ste industriële revolutie Eerste ontploffing: 1803 veiligheidsklep werd geïntroduceerd!!!

6 Interne veiligheid / Externe veiligheid Externe veiligheid: impact van een exploitatie inzake veiligheid op de omgeving Vlaamse bevoegdheid Interne veiligheid: alles wat te maken heeft met veiligheid op de werkvloer (arbeidsveiligheid) Federale bevoegdheid

7 Vlarem I en veiligheid Hoofdstuk I: Definities veiligheidsrapportering, bioveiligheid, veiligheidsnota, zwaar ongeval Hoofdstuk III: De vergunningsaanvraag wanneer wordt een veiligheidsrapport opgesteld Hoofdstuk IIIBis: verandering van een vergunde inrichting van klasse I of II wanneer wordt een veiligheidsrapport opgesteld

8 Vlarem I en veiligheid Hoofdstuk IV: Preventie van zware ongevallen Seveso II-richtlijn Vlarem I Art De exploitant van een inrichting waar gevaarlijke stoffen aanwezig zijn in hoeveelheden gelijk aan of groter dan de hoeveelheid bepaald [in bijlage 6, kolom 3 van de delen 1 en 2,] gevoegd bij dit besluit, moet, vooraleer over te gaan tot een vergunningsaanvraag, een veiligheidsrapport indienen. Art De indiening van een veiligheidsrapport, zoals bedoeld in 1, voorafgaandelijk aan een vergunningsaanvraag, is tevens vereist in geval van een wijziging van een installatie, opslag of proces of van de aard en de hoeveelheden gevaarlijke stoffen die voor de gevaren van zware ongevallen belangrijke gevolgen kunnen hebben.

9 Vlarem I en veiligheid Indelingslijst 17.2.: Industriële activiteiten en opslagplaatsen met risico's van zware ongevallen (EUrichtlijn 96/82/EG van 9 december 1996 betreffende de beheersing van de gevaren van zware ongevallen waarbij gevaarlijke stoffen zijn betrokken) : Rubriek : inrichting waar gevaarlijke producten in hoeveelheden gelijk aan of groter dan de in bijlage 6, delen 1 en 2, kolom 2, gevoegd bij titel I van het VLAREM vermelde hoeveelheid aanwezig zijn lagedrempelinrichting Rubriek : VR-plichtige inrichting waar gevaarlijke producten in hoeveelheden gelijk aan of groter dan de in bijlage 6, delen 1 en 2, kolom 3, gevoegd bij titel I van het VLAREM vermelde hoeveelheid aanwezig zijn hogedrempelinrichting

10 Vlarem I en veiligheid Lagedrempel inrichting / Hogedrempel inrichting Seveso-inrichtingen worden onderverdeeld in hogedrempelinrichtingen en lagedrempelinrichtingen. De aanduiding als hogedrempelinrichting of lagedrempelinrichting gebeurt op basis van de aard en de hoeveelheden gevaarlijke stoffen die in die inrichting aanwezig zijn. Voor een aantal met naam genoemde gevaarlijke stoffen enerzijds, en een aantal categorieën van gevaarlijke stoffen anderzijds, werden twee drempelwaarden bepaald: een hoge drempelwaarde en een lage drempelwaarde. Kolom 1 Kolom 2 Kolom 3 Drempelwaarde (in ton) voor de toepassing van: Gevaarlijke stof VLAREM-rubriek VLAREM-rubriek Ammoniumnitraat (zie noot 1) Ammoniumnitraat (zie noot 2) Ammoniumnitraat (zie noot 3) Ammoniumnitraat (zie noot 4) Kaliumnitraat (zie noot 5) Kaliumnitraat (zie noot 6) Diarseenpentoxide, arseen (V)zuur, en/of zouten daarvan 1 2 Diarseentrioxide, arseen(iii)zuur en/of zouten daarvan 0,1 Broom Chloor 10 25

11 Vlarem I en veiligheid Lagedrempelinrichting / Hogedrempelinrichting Kolom 1 Kolom 2 Kolom 3 Drempelwaarde (in ton) voor de toepassing van: Gevaarlijke stof VLAREM-rubriek VLAREM-rubriek ZEER GIFTIG GIFTIG OXIDEREND ONTPLOFBAAR (zie voetnoot 2) wanneer de stof, het preparaat of het voorwerp onder VN/ADR-subklasse 1.4 valt Hogedrempelinrichtingen zijn inrichtingen waar gevaarlijke stoffen aanwezig zijn in hoeveelheden die gelijk zijn aan of groter zijn dan de hoge drempelwaarde. Hierbij dient opgemerkt dat een inrichting die geen enkele hoge drempelwaarde overschrijdt, toch nog als hogedrempelinrichting kan aangeduid worden als gevolg van de sommatieregel. Lagedrempelinrichtingen zijn inrichtingen waar gevaarlijke stoffen aanwezig zijn in hoeveelheden die gelijk zijn aan of groter zijn dan de lage drempelwaarde maar kleiner dan hoge drempelwaarde, Hierbij dient opgemerkt dat, ook als geen enkele van de lage drempelwaarde wordt overschreden, de inrichting toch nog als lagedrempelinrichting kan aangeduid worden als gevolg van de sommatieregel.

12 Vlarem I en veiligheid Lagedrempelinrichting / Hogedrempelinrichting Hogedrempelinrichtingen: SWA: In het kader van de Vlaamse milieuvergunningsprocedure een omgevingsveiligheidsrapport (het OVR) indienen in het kader van het Samenwerkingsakkoord een kennisgeving (artikel 8 van het SWA) indienen, een preventiebeleid voeren en een veiligheidsbeheersysteem invoeren ter uitvoering van dit beleid (artikel 10 van het SWA), en een veiligheidsrapport (het SWA-VR) (artikel 12 van het SWA) indienen, Het samenwerkingsakkoord van 21 juni 1999 tussen de Federale Staat, het Vlaamse Gewest, het Waalse Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest betreffende de preventie van zware ongevallen waarbij gevaarlijke stoffen betrokken zijn. Het SWA-VR dient opgesteld volgens het Samenwerkingsakkoord tussen de Federale Staat en de drie gewesten. Met dit rapport moet de exploitant kunnen aantonen dat hij de gevaren en de risico's verbonden aan de aanwezigheid van gevaarlijke stoffen beheerst. Het SWA-VR is een dynamisch document dat in overeenstemming moet zijn met de actuele toestand van het bedrijf. Vandaar dat het periodiek, tenminste om de 5 jaar, moet worden herzien.

13 Omgevingsveiligheidsrapport (OVR) Het veiligheidsrapport dat moet worden opgesteld door een hogedrempelinrichting (= VR-plichtige inrichting) in het kader van de milieuvergunningsprocedure. Het decreet Algemeen milieubeleid definieert het omgevingsveiligheidsrapport als volgt: "een openbaar document waarin - naast een beschrijving van het veiligheidsbeheersysteem van een inrichting - van een project en van de redelijkerwijze in beschouwing te nemen alternatieven, de scenario's voor zware ongevallen in hun onderlinge samenhang op een systematische en wetenschappelijk verantwoorde wijze worden geïdentificeerd, geanalyseerd en geëvalueerd, en wordt aangetoond welke maatregelen kunnen en zullen worden getroffen om die zware ongevallen te voorkomen en de gevolgen ervan voor mens en milieu te beperken, hierna OVR te noemen"

14 Vlarem I en veiligheid Lagedrempelinrichting / Hogedrempelinrichting Lagedrempelinrichtingen: in het kader van de Vlaamse milieuvergunningsprocedure: Vlarem I zegt hier niets over in het kader van het SWA een kennisgeving indienen (artikel 8 van het SWA), een document opstellen waarin zij het preventiebeleid voor zware ongevallen beschrijven, en dit beleid actief voeren (artikel 9 van het SWA). Kennisgeving: met de kennisgeving laat de inrichting aan de bevoegde overheden weten dat het dusdanige hoeveelheden aan gevaarlijke stoffen heeft dat het onder de toepassing van het Samenwerkingsakkoord valt. Aan de hand van de kennisgeving moet de coördinerende dienst de eventuele dominoeffecten kunnen inschatten. Indien naar het inzicht van de coördinerende dienst de inrichting domino-effecten kan veroorzaken bij nabijgelegen Seveso-inrichtingen, dan moeten de inrichtingen onderling toereikende informatie uitwisselen, zodanig dat ze hiermee in hun preventiebeleid van zware ongevallen, hun noodplannen en hun veiligheidsrapport (indien van toepassing) op passende wijze rekening kunnen houden.

15 Vlarem I en veiligheid Bijlage 5: gegevens en minimuminlichtingen die aan de orde moeten komen in het veiligheidsbeheerssysteem en het veiligheidsrapport, bedoeld in artikel 8 van titel I van Vlarem Deel 1: gegevens van het veiligheidsbeheerssysteem die in het veiligheidsrapport bedoeld in artikel 8 opgenomen moeten worden Deel 2: gegevens die in het veiligheidsrapport, bedoeld in artikel 8, moeten opgenomen worden

16 Vlarem I en veiligheid Milieuvergunningsaanvraagformulier D12) Wat het omgevingsveiligheidsrapport (OVR) betreft, overschrijdt de hoeveelheid gevaarlijke stoffen die in de inrichting aanwezig zijn, de drempelwaarden uit de bijlage 6, deel 1 of deel 2 van titel I van het VLAREM? Het gaat om inrichtingen die vallen onder het toepassingsgebied van richtlijn 96/82/EG van de Raad van 9 december 1996 betreffende de beheersing van de gevaren van zware ongevallen waarbij gevaarlijke stoffen betrokken zijn. Ja, de hoge drempel (kolom 3) Ja, de lage drempel (kolom 2). U moet vraag D13 en D14 niet beantwoorden Nee. U moet vraag D13 en D14 niet beantwoorden D13) Is er volgens u voor deze aanvraag een OVR verplicht? Deze aanvraag is OVR-plichtig als ze betrekking heeft op een exploitatie waar de hoeveelheid aanwezige gevaarlijke stoffen de hoge drempelwaarde (kolom 3) uit bijlage 6, deel 1 of deel 2 van titel I van het Vlarem overschrijdt en wanneer het om een aanvraag tot verandering gaat, het een wijziging betreft van een installatie, inrichting, opslagplaats of proces of van de aard of van de hoeveelheden gevaarlijke stoffen die voor de gevaren van zware ongevallen belangrijke gevolgen kan hebben. Ja Nee, U moet vaag D14 niet beantwoorden

17 Vlarem I en veiligheid Milieuvergunningsaanvraagformulier D14) Hebt u toestemming verkregen van de administratie (afdeling Milieu-, Natuur- en Energiebeleid) tot beperking van de gegevens van het OVR overeenkomstig artikel van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid? Ja. Staaf dat met de nodige documenten en voeg alleen het publieke deel toe van het goedgekeurde OVR en het OVR-verslag Nee.Voeg het volledige goedgekeurde OVR bij uw aanvraag. D15) Op welke afstand van een gewestgrens of landsgrens ligt de inrichting? minder dan 5 km 5 km tot 15 km Meer dan 15 km

18 SEVESO-inrichtingen Inrichtingen die onder het toepassingsgebied van de Europese Seveso-richtlijn vallen (of van het Samenwerkingsakkoord (SWA), aangezien het SWA het resultaat is van de omzetting van de Seveso II-richtlijn in België), noemen we Seveso-inrichtingen. Het gaat om inrichtingen die een bepaalde hoeveelheid aan gevaarlijke stoffen op hun terrein aanwezig hebben. Met aanwezigheid wordt bedoeld zowel de feitelijke of voorziene aanwezigheid in opslaginstallaties en procesinstallaties (als grondstof, tussenproduct, katalysator, solvent, eindproduct,...), als de aanwezigheid die kan ontstaan wanneer een industrieel chemisch proces buiten controle geraakt. Voor de voorziene aanwezigheid moet rekening gehouden worden met de maximaal vergunde hoeveelheid. Vlaanderen Wallonië Lagedrempelinrichting: ca. 110 ca. 45 Hogedrempelinrichting: ca. 145 ca. 40 Hogedrempelinrichtingen per provincie West-Vlaanderen: ca. 10 Oost-Vlaanderen: ca. 45 Vlaams-Brabant: ca. 8 Antwerpen: ca. 55 Limburg: ca. 20

19 SEVESO-inrichtingen

20 Veiligheidsnota Een openbaar document waarin aangetoond wordt dat de verandering van een vergunde inrichting geen bijkomend risico van zware ongevallen met zich meebrengt ten opzichte van de bestaande toestand, en waarbij met betrekking tot die verandering wordt aangetoond welke maatregelen getroffen werden of kunnen en zullen worden getroffen om zware ongevallen te voorkomen en om de gevolgen ervan voor mens en milieu te beperken

21 Veiligheidsstudie Voor bedrijven die niet vallen onder de VR-plicht, kan het toch aangewezen zijn een veiligheidsstudie op te maken. Een veiligheidsstudie kan enerzijds een belangrijke onderbouwing zijn van de milieuvergunningsaanvraag, anderzijds kan ze door de vergunningsverlenende overheid opgelegd worden. Adviseur speelt hierin een belangrijke rol.

22 Veiligheidsstudie

23 Erkend VR-deskundige Een deskundige erkend voor het opstellen van een omgevingsveiligheidsrapport en/of een ruimtelijk veiligheidsrapport De Vlaamse minister kan een deskundige erkennen voor de discipline "externe veiligheid risico's voor zware ongevallen". De erkenning als deskundige wordt verleend voor een termijn van maximum vijf jaar. Deze erkenning kan worden verlengd. Een erkend VR-deskundige kan tevens ook veiligheidsnota s en veiligheidsstudies opmaken.

24 Erkend VR-deskundige Lijst erkende VR-deskundigen: 22 erkende VR-deskundigen 11 firma s (adviesbureau s) Lagedrempelinrichting: ca. 110 Hogedrempelinrichting: ca.: 145

25 Vlarem II en Veiligheid Activiteiten waar men extra aandacht moet voor hebben: Opslag gevaarlijke stoffen veiligheidsstudie Mengveevoederbedrijven, bloemmolens, graansilo s stofexplosiestudie Ingeperkt gebruik van Genetisch Gemodificeerde en/of Pathogene Organismen bioveiligheidsdossier Windturbines veiligheidsstudie

26 En tenslotte Ontploffing AZF te Toulouse op 21 september 2001, 300 ton ammoniumnitraat, 29 doden, 2500 zwaargewonden