Schade door wateroverlast Voorkomen, afkopen of vergoeden?

Transcriptie

1 Schade door wateroverlast Voorkomen, afkopen of vergoeden? Amersfoort, 14 november 2013 Wat is doelmatig omgaan met de schadevraag? Robert van Cleef Copyright 2007 by Sterk Consulting. Private for the client. This report or any part of it, may not be copied, circulated, quoted without prior written approval from SterkConsulting or the client

2 Inhoud 1. Een praktijkopwarmertjej Wat zou u doen? 2. NBW normen en doelmatigheid 3. Alternatieven omgaan met schade a.g.v. wateroverlast 4. Ervaring en beoordeling schaderegeling 5. Discussie Schilder: Jan Sluijters, Landschap met korenschoven

3 Illustratie, herkent u dit? Ø 99% gebied voldoet aan de wateroverlastnormen ü NBW Actueel: in 2015 waterbeheer op orde ü BAW: doelmatiger werken / besparen Ø Voor 1% gebied wanverhouding tussen kosten maatregelen en de te voorkómen schade Ø Overlast voorkómen betekent fysieke ingrepen in 40% van het beheergebied Vraag over wateroverlast en NBW normen Waar kiest u voor: toch mitigeren of? En waarom?

4 NBW normen: ruimte voor doelmatigheidsafweging Ø Inspanningplicht (Provinciale waterhuishoudingsplan Friesland en Verordening Water Noord Brabant), geeft mogelijkheden voor doelmatigheidsafweging Ø Naast technische compensatie ook schaderegeling denkbaar, zorgvuldige belangenafweging vereist Ø Ondoelmatig is om potentiële schade als gevolg van wateroverlast met onevenredig hoge kosten te voorkomen Ø Onevenredigheid opheffen door het treffen van een schaderegeling Doelmatigheidstoets kan met KBW en andere instrumenten worden uitgevoerd

5 Alternatieven omgaan met schade i.r.t. wateroverlast 1. Normaanpassing 2. Schade voorkomen / technisch mitigeren 3. Schade vooraf regelen ü Uitkopen perceelseigenaar ü Contractuele schadevergoeding 4. Niks (extra s) doen en schade achteraf vergoeden Keuze ( score ) bepaald door: - Specificaties gebied en (wettelijke) opgave - Toepassing abbb s, inclusief de doelmatigheidstoets - Koppelmogelijkheden met andere opgaven - Bestuurscultuur

6 Opties: omgaan met de schadevraag Omgaan met schade Technische compensatie (schade voorkomen) Financiële compensatie (schade accepteren) Doelmatig Doen Ondoelmatig Niet doen Vooraf regelen Achteraf vergoeden (Wtw) Schilder: Paul Permeke Ofwel: maak concreet werk van de doelmatigheidsopgave uit het BAW J

7 Het spoor van financiële compensatie, via schaderegeling Ø Bij het hanteren van schaderegelingen is het van belang om beleidsmatig aan te geven hoe met deze mogelijke wateroverlastsituaties wordt omgegaan. Ø Inzet doelmatigheidstoets KBW

8 Ervaringen schaderegelingen (6 waterschappen) Ø Geen aparte regelingen voor schade als gevolg van niet gestuurde wateroverlast. Ø Schade veelal afgehandeld via nadeelcompensatieregeling Ø Beperkt aantal waterschappen heeft schadevergoedingsregeling voor schade als gevolg van wateroverlast in waterbergingsgebieden (regeling vooraf, weinig toegepast) Ø Vooraf vergoeden geeft wanverhouding tussen systeemkosten (erg hoog) en de kosten van de uiteindelijke schade-uitkeringen (nihil/erg laag). Ø Het afhandelen van schadeclaims voor relatief eenvoudige en niet te hoge gevallen kost ca. 500 euro (bv vergoedingsnormentabel) Ø Afwikkelen schadeclaims via schadeadviescommissie is kostbaar, vanaf ca euro per zaak.

9 Element Reikwijdte Regeling vooraf of achteraf Omvang schade- vergoeding Bepaling schade Seizoens- afhankelijk Afhandeling schade Schadeadvies- commissie Praktijkervaring met regeling Afhandeling regio De drie Brabantse waterschappen Ziet op inundatieschade in aangewezen bergingsgebieden à la Waterwet. Principe: overeenkomst vooraf, maar dit hoeft niet. In de praktijk blijken agrariërs niet te tekenen! Hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht Ziet enkel op inundatie- schade op commercieel gebruikt grasland. Vrijwillige medewerking leidt tot overeenkomst vooraf. Wetterskip Fryslan Ziet op inundatieschade in aangewezen bergings- gebieden à la Waterwet. Regeling achteraf via de (procedurele) nadeel- compensatieverordening en (inhoudelijk) de Schade- vergoedingsregeling waterbergingsgebieden Volledige vergoeding. Volledige vergoeding. Volledige vergoeding. Normbedragen voor bepaalde gewassen 1 + maatwerk / taxatie voor overige schadesoorten. Eigen bepalingsmethode voor opbrengstderving grasland. Ja Ja Ja Zelf of door adviescommissie. Gezamenlijk ingesteld. 1 keer toegepast (door Aa en Maas) n.a.v. wateroverlast in november Zelf of door adviescommissie. Geen vaste commissie, schadeafhandeling vindt ad hoc plaats. Nauwelijks, regeling wordt weer ingetrokken. Er komt een nieuwe nadeel- compensatieregeling. Initiatief na overlast bij Regeling zelf niet of waterschap. Arbeidsintensief, nauwelijks gebruikt. In de maar naar tevredenheid regio. praktijk worden indivi- Vrijwel alle eigenaren claimden duele overeenkomsten schade. Gis- kaarten waren gesloten. Aan de hand van de zgn. Gasunie- LTO- tabel. 2 Zelf of door adviescommissie. Vaste commissie. Relatief hoge systeemkosten. Geen. Eén keer een geval (schade < euro), maar afgehandeld via de nadeel- compensatieverordening en de Schadevergoedingsregeling waterbergingsgebieden. Meestal door het wetterskip zelf afgehandeld.

10 Conclusies schaderegelingen Ø Vooraf regelen algemeen: ü Een afzonderlijke schadevergoedingsregeling voor schade als gevolg van niet gestuurde wateroverlast niet doelmatig: de systeemkosten relatief hoog; aantal en omvang van claims beperkt; kan claims uitlokken. Ø Vooraf regelen specifiek: ü Uitkopen: systeemkosten en uitkoopkosten disproportioneel hoog ü Vergoeden: aangaan van individuele overeenkomsten vooraf af te raden. Wanverhouding tussen systeemkosten (erg hoog) en de kosten van de uiteindelijke schade-uitkeringen (nihil/erg laag). Risico van niet tekenen en claimen achteraf.

11 Conclusies schaderegelingen Ø Achteraf regelen: ü Meest doelmatig is een regeling achteraf op basis van te ontvangen schadeclaims (Waterwet) Ø Organisatie: ü zelf doen: afhandelen van schadeclaims is, waar het de relatief eenvoudige en niet te hoge gevallen van schade betreft, veel doelmatiger (sneller en goedkoper: ca 500 euro) wanneer dit door het waterschap zelf wordt gedaan (bv vergoedingsnormentabel) ü via schadeadviescommissie: kostbaar (>10 K euro per zaak), maar wenselijk bij de (juridisch) complexere schadeclaims op ad hoc basis en mogelijk in samenwerking met andere waterschappen

12 KBW = Kosten Baten Waterbeheer een uniforme en breed gedragen werkwijze die het mogelijk maakt keuzes in projecten en beleid tegen elkaar af te wegen op basis van een analyse van financiën en (maatschappelijke) effecten.

13 Producten KBW: stapelbare modules Module 0: Beargumenteerd niets doen; Module 1: Een financiële analyse; Module 2: Een financiële analyse aangevuld met een kwalitatief beeld van maatschappelijke effecten; Module 3: Een maatschappelijke kosten baten analyse (MKBA). Module 3 E Complexiteit methode Module 2 Module 1 Module 0 E E Frequentie toepassing E