Tweede Kamer der Staten Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten Generaal 2 Vergaderjaar Korte opleidingen in het MDGO Nr. 2 NOTITIE Inleiding 2. Beleidscriteria voor ontwikkeling van korte M DGO-opleidingen 2.1. Beleidscriteria Kort-MDGO: algemeen Potentiële onderwijsvraag Potentiële arbeidsvraag Kenmerken van Kort-MDGO Specifieke opleidingen Kort-MDGO. S 3.1. Inleiding Uitbreiding van de opleiding KMBO-verzorging Opleiding civiel- en consumptief-technisch assistent Opleiding sportleider Opleiding kledingassistent Opleiding sterilisatie-assistent Uiterlijke verzorging Financiële effecten Kort-MDGO Huidige leerlingstromen Potentieel voor korte opleidingen Financiële gevolgen Stappenschema/procedure inzake overleg en beleidsontwikkeling korte M DGO-opleidingen Vragen aan de OOVO-werkgroep Algemeen Specifieke vragen F SDU uitgeverij's Gravenhaga 1989 Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 2

2 1. Inleiding Tot de doelstelling van de herstructurering van het toenmalige MHNO en SPO tot MDGO behoorde o.a. het ontwikkelen van 2-jarige beroepsopleidingen binnen de nieuwe 3-jarige MDGO-opleidingen. De ontwikkeling van 2-jarige opleidingen heeft niet plaatsgevonden onder meer omdat de toenmalige stuurgroep herstructurering MHNO/MSPO na onderzoek bij de relevante werkorganisatie concludeerde, dat geen kwalificatieniveau in het beroepenveld kan worden aangewezen waarvoor een 2-jarige dagopleiding toereikend is. Om die reden is overigens ook in het Kort-MBO de ontwikkeling van korte opleidingen ten behoeve van de DGO-sector achtergebleven bij die voor de andere MBO-sectoren. Toch werd het ontbreken van voldoende korte opleidingsmogelijkheden in de DGO-sector als een gemis ervaren, met name vanuit de perspectieven van het LHNO, dat immers per werd geconfronteerd met een zekere verzwaring van de toelaatbaarheidsvoorwaarden vanuit het nieuwe MDGO. Bij brief van 11 februari 1984 verzocht de staatssecretaris van 0. en W. dan ook aan de toenmalige ARVO-II haar te adviseren over het verbeteren van de beroepsopleidingsmogelijkheden voor meisjes in het Kort-MBO. De ARVO-II diende in haar advies aandacht te schenken o.a. aan de mate waarin het bestaande aanbod van beroepsopleidingen in dezen voldoet of dient te worden uitgebreid. Daarbij was in het bijzonder het antwoord van belang op de vraag «of het zinvol en mogelijk is in het MDGO nieuwe beroepsopleidingen met een Kort-MBO-karakter voor meisjes te beginnen». De ARVO-II bracht op advies-4 uit over «De LHNO-leerlingen in het volle tijds beroepsonderwijs». Vanuit de invalshoek van de positie van de LHNO-leerlingen doet de ARVO-II o.a. de aanbeveling binnen het MDGO zodanige beroepsopleidingen voor UV, voor assistenten sport- en recreatieleider, vcor ziekenverzorgende en voor assistenten mode en kleding te ontwikkelen binnen het MDGO, dat de Kort-MBO-doelgroep zich daardoor weet aangesproken. Ongeveer tezelfder tijd werd vanuit SZW geadviseerd eventuele nieuwe Kort-MBO opleidingen toe te wijzen vooral voor die opleidingsbehoeftes, die traditioneel niet of onvoldoende door het leerlingwezen worden gedekt, hetgeen leidde tot prioriteit voor verzorgende beroepen en horeca. Ook de inspectie LBO pleitte voor uitbreiding van het Kort-MBO/BO en wel in de richting van textiel, mode en kleding, assistent civiele diensten en verzorgingsassistent. Bij brief van 27 september 1985 heeft de staatssecretaris ARVO-II geantwoord dat zij in beginsel positief stond tegenover haar voorstellen met uitzondering van de opleiding voor ziekenverzorgende, en dat zij de APVO-II zou vragen uitwerkingsvoorstellen voor de start van deze opleidingen te maken. Daarna zouden concrete voorstellen in het overleg met het onderwijsveld worden ingebracht. Na het verschijnen van de Hoofdlijnennotitie SVM in november 1986 werd de problematiek inzake het ontbreken van korte opleidingen in de DGO-sector in het SVM-perspectief geplaatst, met name in het perspectief van de doelstelling van verbreding van het opleidingsaanbod door middel van een institutionele en programmatische integratie van het huidige MBO en Kort-MBO tezamen. De mate waarin een verbreding van het onderwijsaanbod tot stand kan komen wordt echter in hoge mate bepaald door het huidige onderwijsaanbod van MBO en Kort-MBO tezamen. Van belang hierbij is voorts dat inmiddels sprake is van een aanzienlijke uitval van leerlingen in het MDGO, deels doordat leerlingen tussentijds een arbeidsplaats aanvaarden maar ook omdat de 3-jarige MDGO-opleidingen voor een deel van de leerlingenpopulatie te zwaar blijkt te zijn. Voorts, dat een deel van de doelgroep, die thans de Intas Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 2 2

3 bezoekt meer gebaat is met een korte beroepsopleiding. Bij brief van 9 maart 1987 aan de toenmalige APVO-II vroeg de Staatssecretaris om een advies over mogelijkheden tot verbreding van het opleidingsaanbod van het MDGO. Met name werd de aandacht van de APVO-II gevraagd voor de invoering van korte opleidingen, die zijn afgeleid van lange opleidingen, de mogelijkheden van nieuwe opleidingen, eventuele equivalenten van leerlingwezenopleidingen, alsmede voor integratie van bestaande opleidingen. Daarbij wordt in het bijzonder ook aan de Intas in relatie tot de O/S-programma's van het Kort MBO enerzijds en de korte opleidingen anderzijds gedacht. De advisering diende vergezeld te gaan van de resultaten van een haalbaarheidsonderzoek, waarvan aspecten o.a. zijn de behoefte van de arbeidsmarkt en van de onderwijsvragenden. Deze adviesaanvrage aan de APVO-II is door de ARVO overgenomen. De ARVO bracht op 24 mei 1988 haar advies uit, getiteld «Korte opleidingen in het MDGO gevraagd». In de hieronder volgende paragrafen wordt een eerste, voorlopige reactie op de voorstellen geformuleerd. In 2 van deze notitie wordt nader ingegaan op de beleidscriteria, die de ARVO in de hoofdstukken 4 en 5 van haar advies met betrekking tot de korte opleidingen heeft geformuleerd, terwijl in 3 een reactie wordt gegeven op de specifieke voorstellen zoals vermeld in hoofdstuk 6 van het ARVO-advies. In 4 van de notitie wordt een beeld gegeven van de te verwachten financiële effecten van de introductie van korte opleidingen in de DGO-sector. Een en ander resulteert in een aantal vragen, gericht aan het bedrijfstakgewijze overleg voor de sector welzijn en gezondheidszorg respectievelijk de OOVO-werkgroep, die in de slotparagraaf 6 van de notitie zijn geformuleerd. Paragraaf 5 van de notitie bevat een tijdpad/stappenschema inzake overleg en beleidsontwikkelingen korte MDGO-opleidingen. 2. Beleidscriteria voor ontwikkeling van korte MDGO-opleidingen 2.1. Beleidscriteria Kort-MDGO: algemeen De ARVO onderscheidt drie criteria voor de beleidsafweging inzake de ontwikkeling van korte MDGO-opleidingen, nl.: * potentiële onderwijsvraag * kwalitatieve en kwantitatieve arbeidsvraag * kenmerken van Kort-MDGO Per beleidscriterium worden naar aanleiding van de ARVO-advisering in deze paragraaf een aantal kanttekeningen geplaatst Potentiële onderwijsvraag voor Kort-MDGO De ARVO onderscheidt een aantal potentiële doelgroepen voor de MDGO-opleidingen. Van de genoemde doelgroepen zijn vanuit SVM-optiek met name de volgende categorieën van belang: * Ongediplomeerden 1e fase VO: deze groep behoort tot de traditionele Kort-MBO-doelgroepen en kan via een O/S-programma, verplicht voor elke SVM-school, tot een korte opleiding worden gebracht. Overigens dient daarbij te worden aangetekend, dat voor een belangrijk deel van deze potentiële leerlingenstroom een DGO-opleiding via CBO-kaders in casu een opleiding in het kader van het primaire leerling wezen een interessantere optie kan zijn dan een voltijdse beroepsopleiding. * LBO gediplomeerden niet toelaatbaar tot lange MDGO-opleidingen: gelet op de groepen die in het MDGO instromen zullen met name LHNO- Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 2 3

4 en eventueel LEAO-gediplomeerden uit deze categorie behoefte hebben aan opleidingen Kort-DGO. * Uitvallers van lange MDGO-opleidingen: het creëren van een adequate leerweg voor deze categorie leerlingen verdient vanuit SVM-optiek prioriteit voor MDGO-opleidingen met een laag rendement, zoals de afdelingen SA, CCD, UV en MK, waar meer dan 1/3 van de leerlingen afhaakt voor het moment van diplomering (zie paragraaf ARVO-advies). Bij de verdere doelgroepen die de ARVO noemt kan men zich vanuit SVM-beleidsoverwegingen de vraag stellen in hoeverre sprake is van een categorie potentiële onderwijsvragenden voor kort, voltijds beroepsonderwijs. Leerlingen die toelaatbaar zijn tot lange MBO-opleidingen maar de voorkeur geven aan een korte opleiding, zijn uiteraard te zijner tijd toelaatbaar tot kort-mdgo, maar als doelgroep geen aanleiding voor een kwalitatieve uitbreiding van Kort-MDGO-opleidingen. De leeftijdsgrens voor toelating tot de huidige deeltijd c.q. inservice opleidingen ziekenverpleging en ziekenverzorging is inmiddels verlaagd. Dit is overigens in de discussie over de positie van de INTAS-opleiding in de SVM-operatie al aan de orde geweest. Ten aanzien van de opleidingsmogelijkheden van ethnische jongeren in het MBO is als uitgangspunt te hanteren dat vanuit het onderwijsbeleid voor culturele minderheden stimulansen voor onderwijsdeelname worden gegeven. De ondervertegenwoordiging in het MBO van ethnische jongeren waarvoor als belangrijkste oorzaak de gebrekkige vooropleiding wordt genoemd, dient vanuit een gecombineerde inzet van oriëntatie, schakeling, facilitering voor zogenaamde cumi-leerlingen en geschikte leerwegen te worden aangepakt. Daarbij kunnen korte MDGO-opleidingen van belang zijn voorzover ethnische jongeren niet voldoen aan de toelatingseisen van lange MBO-opleidingen c.q. eerder sprake zal zijn van uitval van deze leerlingen. De categorie herintredende vrouwen is vooral als een doelgroep voor specifiek CBO-cursorisch aanbod te beschouwen in het kader van beroepsgerichte volwasseneneducatie Potentiële arbeidsvraag Het belangrijkste punt in dit kader is de vraag of voor korte MDGO-opleidingen geschikte functies in het werkveld aanwezig zijn en zo ja in hoeverre. De ARVO heeft bij de advisering materiaal verzameld dat aanleiding geeft om het destijds afwijzende oordeel van de Stuurgroep Herstructurering MHNO/MSPO - na consultatie van werkveldorganisaties en betrokken scholen - ten aanzien van korte MDGO-opleidingen te herzien. Ten aanzien van de aanbevolen specifieke korte MDGO-opleidingen wordt aan het bedrijfstakgewijze overleg voor de sector welzijn en gezondheidszorg resp. OOVO-werkgroep gevraagd of en zo ja in hoeverre men gelet op de huidige ontwikkelingen in het werkveld op afzienbare termijn het oordeel van de ARVO deelt. Deze vraag wordt daarbij niet beperkt tot uitsluitend voltijdse Kort-MDGO-opleidingen. Voorzover - en wellicht bij voorkeur - deeltijdse varianten via het CBO-beleid t.w. leerlingwezen-opleidingen te ontwikkelen zijn, is een nadere uitspraak eveneens van belang Kenmerken van Kort-MDGO De ARVO-uitspraken over de kenmerken van korte MDGO-opleidingen kunnen vanuit SVM- en CBO-beleid onderschreven worden ten aanzien van: de situering van deze korte opleidingen; de inbouw van verworvenheden van het KMBO; de meervoudige kwalificatie, en Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 2 4

5 * de inhoudelijke koppeling van korte en lange opleidingen. Op een tweetal punten worden kanttekeningen geplaatst bij het ARVO-advies inzake de kenmerken van het Kort-MDGO, nl.: * De ARVO stelt voor het Kort-MDGO een breed functiebereik te geven door een basisprogramma van een jaar met in aansluiting hierop specifieke uitstroomdifferentiaties. Daarbij zou na het afstuderen in de ene differentiatie maximaal drie maanden scholing nodig zijn voor het kwalificeren in een andere differentiatie. Vanuit SVM- en CBO-beleid zal de keuze van het opleidingsmodel met het moment waarop specificering van leerwegen via uitstroomdifferentiaties plaatsvindt, afhankelijk gesteld moeten worden van het niveau van de eindtermen. De vraag rijst in hoeverre een opleidingstijd van de facto drie maanden voor een uitstroomdifferentiatie voldoende is om een niveau met entreemogelijkheden op de arbeidsmarkt te bereiken. Vanuit het oogpunt van civiele erkenning kan een basisprogramma van minder dan een jaar noodzakelijk zijn om opleidingstijd te winnen voor uitstroomdifferentiaties. * De ARVO spreekt een duidelijke voorkeur uit voor een ontwikkeling van deze opleidingen in het dag-onderwijs. Deze strikte uitspraak dient vanuit de huidige beleidsopvattingen over de ontwikkeling van het beroepsonderwijs genuanceerd te worden. Vanuit het bedrijfstakgewijs overleg onderwijs-bedrijfsleven kan - gelet op de werkveldontwikkelingen of op specifieke doelgroepen zoals ongediplomeerden uit de 1e fase VO en herintredende vrouwen - een voorkeur worden uitgesproken voor een gelijktijdige ontwikkeling van de voltijdse SVM-variant en de variant van het primair leerlingwezen c.q. te beginnen met de leerlingwezenopleiding. Wanneer een dergelijke benadering meer kansen op een adequate ontwikkeling van Kort-MDGO biedt, zal daaraan bij de verdere uitwerking van dit beleid niet voorbij worden gegaan. 3. Specifieke opleidingen Kort-MDGO 3.1. Inleiding De ARVO noemt een aantal specifiek te ontwikkelen en in te voeren opleidingen Kort-MDGO. Per mogelijke opleiding wordt in deze paragraaf puntsgewijs een eerste beleidsreactie geformuleerd Uitbreiding van de opleiding KMBO-verzorging Het voorstel van de ARVO behelst een uitbreiding van KMBO-VZ met twee differentiaties tot een opleiding Verzorgings- en vrijetijdsassistent met als differentiaties: * assistent-kinderwerker * assistent-bejaardenwerker Tevens dient de huidige differentiatie «civiele diensten» bij de te ontwikkelen opleiding civiel- en comsumptief-technisch assistent te worden ondergebracht. De ARVO-aanbeveling is om een aantal redenen niet overtuigend. Het verschil van de nieuwe differentiaties ten opzichte van de bestaande differentiaties «bejaardenhelpende» en «gezinshelpende» is naar potentiële leerinhouden en werkveldfuncties onduidelijk. Gelet op de eerdergenoemde beleidscriteria is een verdere ontwikkeling van KMBO-VZ niet een eerste prioriteit, nl.: * KMBO-VZ als korte opleiding is al sinds enige jaren beschikbaar zodat voor de beoogde doelgroepen adequaat opleidingsaanbod aanwezig is; * Het rendement van MDGO-VZ in vergelijking met andere Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 2 5

6 MDGO-opleidingen geeft geen aanleiding om grote nadruk te leggen op deze korte opleiding; * Er kan aan het ARVO-advies geen overtuigend argument ontleend worden, dat hier sprake is van een arbeidsvraag waaraan niet door het beschikbare opleidingsaanbod voldaan kan worden. Voorzover voor KMBO-VZ een onderwijsvraag bestaat waarvoor onder de huidige omstandigheden onvoldoende opleidingsaanbod beschikbaar is, zou gezien de overwegingen die de ARVO heeft genoemd, eerder moeten worden gedacht aan het leerlingwezen Opleiding civiel- en consumptief-technisch assistent * De ARVO stelt voor binnen de afdeling dienstverlening een korte opleiding civiel- en consumptief-technisch assistent in te voeren, mede gebaseerd op de differentiatie «civiele dienst» van de opleiding Kort-MBO-verzorging, doch met een basisprogramma van meer huishoudtechnische aard. De opleiding krijgt de volgende vier uitstroom-differentiaties: * schoonmaak-/onderhoudsassistent * voedingsassistent * assistent interne dienst * linnenassistent Vanuit SVM perspectief wordt deze aanbeveling positief beoordeeld. Het baseren van deze opleiding op een uitbouw van een Kort-MBO/VZ-differentiatie kan de ontwikkelingstijd bekorten en bijdragen aan het civiel effect van deze opleiding. Het rendement van de lange opleiding MDGO-CCD geeft aanleiding tot de ontwikkeling van een kortere opleidingsweg, terwijl tevens de verzamelde reacties uit werkveld en betrokken scholen wijzen op een behoefte aan deze opleiding Nieuwe opleiding sportleider Binnen de specifieke afdeling sport en bewegen stelt de ARVO voor een korte opleiding voor sportleider in te voeren. De potentiële onderwijsvraag voor deze opleiding is gezien de door ARVO vermelde feiten zeker aanwezig, waarbij de animo vanuit het onderwijsveld om aan deze vraag tegemoet te komen geïllustreerd wordt door de genoemde streekschool-opleiding in Rotterdam en het initiatief vanuit een aantal Kort-MBO projecten. De randvoorwaarde ten aanzien van invoering namelijk dat consensus met de betrokken sportbonden geboden is, is zeker noodzakelijk gelet op de arbeidsmarktperspectieven en op afstemming op het niveau van de bondsopleidingen. Eveneens zou onderzocht kunnen worden in hoeverre via samenwerking met de bondsopleidingen een leerlingwezenopleiding ontwikkeld kan worden Nieuwe opleiding kledingassistent Binnen de specifieke afdeling mode en kleding adviseert de ARVO tot een korte opleiding kledingassistent met drie uitstroomdifferentiaties: * naai- en veranderwerker * verkoopassistent kleding * produktiemedewerker confectie Op basis van een onderwijsvraag van LDGO-gediplomeerden, met name van de afdeling mode en kleding, kan er in beginsel ruimte zijn voor deze korte opleiding, terwijl tevens het rendement van de 3-jarige MK-opleiding een kortere en praktischer leerweg noodzakelijk maakt. De ARVO-motivering vanuit de potentiële arbeidsvraag is echter problematisch. Het opleiden voor niet-geregistreerd bedrijfsleven kan geen motief Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 2 6

7 zijn voor kwalitatieve uitbreiding van opleidingsaanbod. Een opwaarts verdringingseffect voor de lange MK-opleiding te bewerkstelligen met de introductie van een korte opleidingsvariant moet vanuit de werking van arbeidsmarktmechanismen als niet-realistisch worden beschouwd. De door de ARVO gesignaleerde onderbezetting van de beschikbare opleidingscapaciteit in verwant leerlingwezen doet de vragen rijzen in hoeverre deze opleidingsweg aantrekkelijker kan worden gemaakt voor potentiële deelnemers Opleiding sterilisatie-assistent Binnen de specifieke afdeling assisterende beroepen in de gezondheidszorg stelt de ARVO een opleiding sterilisatie-assistent voor. Op basis van de omschreven beleidscriteria wordt dit voorstel niet overgenomen. De ARVO constateert terecht dat deze opleiding zeer smal is. Deze functiegerichtheid te compenseren door meer nadruk te leggen op de doorstroom-kwalificatie doet afbreuk aan het karakter van initiële beroepsopleiding van korte MBO-opleidingen, terwijl een drempelloze instroom - maatgevend voor Kort-MBO - vanuit het onderwijsveld als niet waarschijnlijk wordt beschouwd Uiterlijke verzorging De ARVO is van mening dat meer dan tot nu toe het geval is, korte opleidingen binnen de afdeling uiterlijke verzorging gerealiseerd moeten worden. Het ARVO-advies wordt in zoverre gevolgd, dat in aansluiting op het afdelingsleerplan UV, dat de SLO in 1988 op basis van bijdragen van o.a. de Log-UV heeft uitgebracht, dezerzijds wordt ingestemd met de verdere ontwikkeling van de 2-jarige studierichting bediende dames- en herenkapper en de 2-jarige studierichting ondernemer voetverzorgingsbedrijf (+ ondernemer detailhandelaar). 4. Financiële effecten Kort-MDGO 4.1. Huidige leerlingstromen De potentiële onderwijsvraag voor het Kort-MDGO wordt met name verwacht vanuit de volgende doelgroepen: * ongediplomeerden uit de 1e fase die geen vorm van voltijds- of deeltijdonderwijs volgen. * LHNO-gediplomeerden niet toelaatbaar zijn tot lang vervolgonderwijs en daarom kiezen voor Kort-MBO, Vormingswerk of leerlingwezen. * de huidige uitvallers uit het lang MDGO die een andere leerweg prefereren. Op basis van de Onderwijsmatrix 1984 kan bij een deel van deze leerlingstromen in beeld worden gebracht: Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 2 7

8 Uitstroom uit vwo/havo/mavo lagere trap en lager beroepsonderwijs naar bestemming, 1984 Totaal w.v. in 1984/85 bud ander voort- gezet onderwijs lagere trap vwo/havo hogere trap mbo hbo geen w v. voltijdon- beroeps- overig geen derwijs deeltijd onderwijs totaal onderwijs begeleidend onderwijs absoluut % jongens vwo, havo, mavo, lagere trap i zonder diploma * met diploma lager beroepsonderwijs zonder diploma ' _ met diploma meisjes vwo/havo/mavo lagere trap zonder diploma ' met diploma lager beroepsonderwijs zonder diploma " met diploma incl. participatie-onderwijs, vormingswerk en deeltijd kmbo De problematiek van het ontbreken van een adequaat vervolgonderwijsaanbod voor de uitstroom van de 1e fase blijkt zich zowel bij jongens als bij meisjes te concentreren op het LBO. Voor uitvallers uit de 1e fase v.o. blijkt een sterke nadruk te liggen op het deeltijd-onderwijs als vervolg-school loopbaan. Voor de specifieke doelgroep van het MDGO, de uitstroom uit het LBO met name het LHNO en LEAO blijkt dat ca. 20% van de ongediplomeerde uitstroom geen vorm van onderwijs meer volgt en dat ca. 15% van de gediplomeerde uitstroom eveneens het onderwijs volledig verlaat. Het gaat hierbij om een totaal van ca leerlingen. Specifiek bij de uitval uit het MDGO is een aantal kanttekeningen te plaatsen: * De cijfers opgeleverd door de ARVO c.q. Inspectie geven aan dat de uitval per afdeling sterk uiteen kan lopen. De uit 1986 daterende cijfers van ARVO/inspectie corresponderen grosso modo met de interne O. en W. gegevens over dat jaar. Over 1987 blijkt bij bepaalde afdelingen rendementsherstel in termen van verminderde uitval (zie bijlage doorstroom matrix MDGO). Ook blijkt dat afdelingen die in 1986 relatief «goed scoorden» het in 1987 «minder» hebben gedaan. Ter vergelijking de volgende gegevens, geselecteerd op MDGO-afdelingen met een hoog uitvalpercentage (hoger dan 30%) O en W. ARVO/inspectie en W SA 49% 43% 38% CCD 41% 41% 36% UV 39% 39% 39% MK 40% 38% 29% AW 36% 34% 22% AG 33% 32% 26% Gelet op het feit dat de eerste instroom in het MDGO pas in 1984 plaatsvond, het MDGO werd per ingevoerd, is een eindconclusie met betrekking tot de trends in het MDGO moeilijk te trekken. Een meer verantwoord beeld kan eerst worden verkregen na verwerking van de gegevens over 1988 (dec. 1988). Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 2 8

9 4.2. Potentieel voor korte opleidingen Een voorlopige inschatting van de financiële gevolgen kan worden gemaakt op basis van een aantal aannames over de te verwachten verschuivingen in de leerlingstromen. Een verfijning van deze financiële similatie vraagt onderzoek en bovendien een extra jaar leerlinggegevens ter aanvulling van de instroom/doorstroom matrix van het MDGO (beschikbaar december 88). De potentiële doelgroep is te onderscheiden in 3 categorieën t.w. - uitstromers uit de eerste fase (LHNO en LEAO) die geen onderwijs meer volgen ± 20% zonder diploma 1600 ± 15% met diploma uitvallers uit de tweede fase welke wel zijn gekwalificeerd voor MBO-onderwijs maar waarvoor gelet op de uitvalpercentages de opleidingsweg niet geschikt is. ± 30% van de jaarlijkse instroom in het MDGO Een gedeelte van de deelname aan voorzieningen met een lagere drempel zoals Kort BBO en VW en een gewenst opleidingstraject alle deelnemers aan de kort mbo opleiding verzorging ca in beide leerjaren (wordt geheel opgenomen in SVM verband) ca. 20%* van de deelname aan O&S kort mbo ± 500 ca. 20%* van de deelname aan het Vormingswerk 2600 ca. 20%* van de 8500 deelnemers in de DGO-sector in het leerlingwezen Op grond van het voorgaande wordt een potentieel verwacht van ca deelnemers voor de korte MDGO opleidingen. Er is dus sprake van nieuw potentieel, interne reallocatie van deelname binnen het MDGO, en «externe» reallocatie vanuit andere onderwijsvormen. Ten aanzien van het «nieuwe potentieel» mag niet worden aangenomen dat allen die geen onderwijs meer volgen nu wel tot deelname zullen overgaan. De ervaringen met het kort mbo wijzen uit dat het succesvol binnen het onderwijs houden van deze groep schoolverlaters moeilijk is en hooguit voor 30% ook haalbaar blijkt te zijn. Er mag dus op maximaal ca deelnemers uit die groep worden gerekend waardoor het totale potentieel kan worden bepaald op Een verdere inperking zal plaatsvinden doordat niet voor alle MDGO-opleidingen een korte variant zal kunnen worden ontwikkeld. Bij de onderstaande berekeningen wordt echter van het totale potentieel uitgegaan Financiële gevolgen Voor de financiële gevolgen van de invoering van de korte opleidingen binnen het MDGO is gekeken naar de kosten die op dit moment worden gemaakt voor de doelgroep, afgezet tegen de kosten van de instroom van nieuwe deelnemers. " Het betreft hier een aanname op grond van de samenstelling van de populatie in de betreffende onderwijssoorten en de daarvan afgeleide veronderstelde belangstelling voor een voltijds korte DGO-opleiding. De totale kosten welke op dit moment in de diverse onderwijsvormen worden gemaakt voor dat deel van de doelgroep dat reeds onderwijs volgt, het zgn. te realloceren bedrag is ca. 145 min. De totale kosten in de nieuwe situatie zouden zonder uitval ca. 160 min. bedragen. Er mag echter vanuit worden gegaan dat zich ook in de korte opleidingen enige uitval zal voordoen. Wanneer het percentage daarvan gesteld wordt op 15% (50% minder dan in de huidige situatie) zullen de totale kosten teruglopen tot ca. 140 min. Een eerste globale Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 2 9

10 conclusie kan dan ook zijn dat invoering van korte opleidingen in het MDGO niet tot verschuivingen in het kostenpatroon zal leiden. 5. Stappenschema/procedure Met betrekking tot het ARVO-advies Kort-MDGO worden de volgende procedures met tijdschema gehanteerd. - In oktober 1988 wordt een notitie Kort-MDGO uitgebracht. De notitie bevat een voorlopige standpuntbepaling t.a.v. de aanbevelingen van de ARVO in haar rapport «korte opleidingen in het MDGO gevraagd.» - De notitie Kort-MDGO, in de vorm van een aangeklede adviesaanvrage met een aantal gerichte vragen, wordt in november 1988 voorgelegd in het bedrijfstakgewijze overleg onderwijs-bedrijfsleven voor de sector welzijn- en gezondheidszorg respectievelijk de OOVO-werkgroep bedrijfstakgewijze overleg. - Het bedrijfstakgewijze overleg welzijn- en gezondheidszorg respectievelijk de OOVO-werkgroep geeft in januari 1989 zijn oordeel over de ontwikkeling van Kort-MDGO-opleidingen. - In februari 1989 wordt een eindoordeel geformuleerd en de beleidsnotitie kort-mdgo vastgesteld. - In maart 1989 wordt de beleidsnotitie kort-mdgo aan het OOVO ter kennisneming toegezonden. - Het schooljaar geldt als een voorbereidingsjaar voor die opleidingen kort-mdgo waarvan is besloten de ontwikkeling ter hand te nemen. - Met ingang van het schooljaar zou dan daadwerkelijk met die opleiding kunnen worden begonnen. 6. Vragen aan OOVO-groep bedrijfstakgewijs overleg 6.7. Algemeen De ARVO heeft in het advies voor korte MDGO-opleidingen als procedure voorgesteld de OOVO-werkgroep bedrijfstakgewijs overleg onderwijs-bedrijfsleven resp. het bedrijfstakgewijs overleg welzijn en gezondheidszorg een aantal concrete vragen voor te leggen. Dit procedurevoorstel wordt overgenomen met inachtneming van de kanttekeningen die dezerzijds zijn gemaakt bij de diverse ARVO-aanbevelingen. Met name wordt aandacht gevraagd voor de mogelijke voorkeur - op grond van werkveldontwikkelingen en doelgroepen - voor een gelijktijdige ontwikkeling van de voltijdse SVM-variant en de variant van het primair leerlingwezen, te beginnen met de laatste. Aan de OOVO-werkgroep resp. het bedrijfstakgewijs overleg welzijn en gezondheidszorg wordt verzocht voor het einde van 1988 te reageren, zodat aan het begin van 1989 op basis van een definitieve bepaling van het beleidsstandpunt door 0. en W. het nodige ontwikkelingswerk in gang kan worden gezet. Tevens wordt de OOVO-werkgroep bedrijfstakgewijs overleg onderwijs-bedrijfsleven verzocht conform het ARVO-advies aanbevelingen te doen voor gesprekspartners voor die MDGO-afdelingen, waarvoor geen bedrijfstakgewijs overleg functioneert of in oprichting is en daarbij coördinerend op te treden. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 2 10

11 6.2. Specifieke vragen Kan de OOVO-werkgroep, resp. het bedrijfstakgewijze overleg, gelet op de afweging inzake beleidscriteria van de ontwikkeling van korte MDGO-opleidingen, instemmen met de in 3 genoemde doelgroepen voor korte MDGO-opleidingen? Deelt de OOVO-werkgroep c.q. het bedrijfstakgewijs overleg het ARVO-oordeel over de potentiële arbeidsvraag naar gediplomeerden van korte MDGO-opleidingen en zo ja in hoeverre? Kan de OOVO-werkgroep resp. het bedrijfstakgewijze overleg instemmen met de standpuntbepalingen inzake kenmerken van kort-mdgo ( 3.4), in het bijzonder ten aanzien van * de keuze van het opleidingsmodel (basisprogramma v.s. specifieke uitstroomdifferentiaties) * uitspraak inzake voorkeur voor een ontwikkelingsstrategie er op gericht om eerst de volle tijd-variant te ontwikkelen Kan de OOVO-werkgroep resp. het bedrijfstakgewijs overleg instemmen met de beleidskeuzen gemaakt ten aanzien van de ARVO-aanbevelingen over: * KMBO-verzorging * opleiding civiel- en consumptief-technisch assistent * opleiding sportleider * opleiding kledingassistent * opleiding sterilisatie-assistent * opleiding uiterlijke verzorging Kan de OOVO-werkgroep resp. het bedrijfstakgewijs overleg aangeven per specifieke MDGO-opleiding welke ontwikkelingsstrategie bij voorkeur te volgen is, nl.: * gelijktijdige ontwikkeling voltijdse SVM- en deeltijdse CBO-variant * start van ontwikkeling met voltijdse korte opleiding * start van ontwikkeling met leerlingwezenopleiding Kan de OOVO-werkgroep resp. het bedrijfstakgewijs overleg welzijn en gezondheidszorg instemmen met de ontwikkeling van beroepsopleidingsprofielen voor de opleidingen civiel- en consumptief-technisch assistent, sportleider, kledingassistent? Deelt de OOVO-werkgroep resp. het bedrijfstakgewijs overleg welzijn en gezondheidszorg de ARVO-aanbevelingen ten aanzien van: * kort ontwikkelingstraject voor de ontwikkeling van leerplannen gelet op het voorwerk dat reeds is gedaan. * de ontwikkeling, legitimering en invoering van eindtermen en deelkwalificaties, Kan de OOVO-werkgroep resp. het bedrijfstakgewijze overleg instemmen met het voorgestelde tijdschema? Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 2 11