Pedagogisch beleid Peuterspeelzaal: Het Kraankuikentje

Transcriptie

1 Pedagogisch beleid Peuterspeelzaal: Het Kraankuikentje

2 INLEIDING Voor het pedagogisch handelen is een algemeen beleid opgesteld, dat een leidraad vormt voor de leidsters en richting geeft aan de wijze waarop zij met de kinderen omgaan. Het spreekt vanzelf dat de in het beleid geformuleerde ideeën voortdurend aan de praktijk worden getoetst. Ideeën over opvoeden zijn immers voortdurend in beweging. De inzet waarmee wij ons werk doen, blijft echter dezelfde: wij willen een bijdrage leveren aan een goede ontwikkeling van de peuters. Ook voor ouders is het belangrijk om te weten op welke wijze er vorm gegeven wordt aan het pedagogisch handelen. Elke peuter wordt respectvol behandeld, ongeacht culturele en individuele verschillen. Elke peuter moet zich thuis voelen in de speelzaal en zich daardoor goed kunnen ontwikkelen. PEDAGOGISCHE BASISPRINCIPES De peuterspeelzaal biedt een omgeving die kindvriendelijk, stimulerend en veilig is. Naast een goed pedagogisch klimaat biedt de speelzaal een prettige speelomgeving met een ruime keuze aan verantwoord speelmateriaal. De leidsters stimuleren de kinderen in hun spel en dragen bij aan hun lichamelijke, sociale en emotionele en verstandelijke ontwikkeling. Elk kind doet dit in zijn eigen tempo. Daardoor bouwen de kinderen spelenderwijs zelfvertrouwen op; leren rekening te houden met anderen; en leren zich aan de gestelde regels te houden. We werken volgens de vier basisdoelen van Riksen Walraven. 1 Het bieden van een gevoel van emotionele veiligheid; 2 Gelegenheid bieden tot het ontwikkelen van persoonlijke competenties; 3 Gelegenheid bieden tot het ontwikkelen van de sociale competenties; 4 Kinderen gelegenheid bieden om zich normen en waarden, de cultuur van een samenleving eigen te maken. Deze basisdoelen kan je vertalen in de volgende vragen: 1 Heeft een kind het naar zijn zin? 2 Heeft een kind iets geleerd dat zinvol is voor hem? 3 Heeft een kind met andere kinderen gespeeld? 4 Heeft een kind geleerd op een sociale en respectvolle wijze met anderen om te gaan 1. Het bieden van een gevoel van emotionele veiligheid: Jonge kinderen moeten zich veilig en beschermd voelen. Als een kind zich onveilig voelt staat het niet open om te spelen en te leren. Het gevoel van veiligheid bepaald door de groepsleiding, de ruimte/omgeving en het contact met andere kinderen. 2. Gelegenheid bieden tot het ontwikkelen van persoonlijke competenties: Het kind moet zelfstandigheid, zelfvertrouwen, flexibiliteit en creativiteit kunnen ontwikkelen. Het kind moet zich kunnen ontwikkelen op de verschillende ontwikkelingen motorisch, cognitief emotioneel en sociaal. 3. Gelegenheid bieden tot het ontwikkelen van de sociale competenties: Met sociale competenties wordt bedoeld dat het kind leert om goed te kunnen communiceren, samenwerken, anderen helpen, conflicten voorkomen en oplossen. Door het leren van sociale competenties geef je aan kinderen kans om zich te ontwikkelen tot personen die goed kunnen functioneren in de samenleving. 4. Kinderen gelegenheid bieden om zich normen en waarden, de cultuur van een samenleving eigen te maken: De kinderen leren wat wel en niet mag. Er zijn veel ongeschreven gedragsregels: je mag een ander geen pijn doen, samen delen, om de beurt, etc. Spelenderwijs en in de dagelijkse omgang met de kinderen probeer je ze dit bij te brengen. Dit basisdoel is de kern van de opvoeding. Je laat kinderen kennismaken met grenzen, normen en waarden maar ook met omgangsvormen in onze samenleving.

3 Startblokken en basisontwikkeling Op onze peuterspeelzaal wordt gewerkt volgens de uitgangspunten van Startblokken dit ook omdat wij een VVE programma aanbieden. Startblokken is een erkend VVE-programma. VVE programma's richten zich met name op stimulering van de taalontwikkeling van jonge kinderen. Daarnaast is er steeds meer aandacht voor de sociaal-emotionele en motorische ontwikkeling Startblokken is een onderdeel van Basisontwikkeling. Uitgangspunt is, dat kinderen zich pas kunnen ontwikkelen als, ze zich veilig en geborgen voelen en zelfvertrouwen krijgen/ hebben. Startblokken legt de nadruk op het ontplooien van sociale vaardigheden en op de taalontwikkeling. Vooral spelvormen worden gebruikt om die ontwikkeling te stimuleren. Daarbij kun je denken aan bewegingsspellen, maar ook aan rollenspelen, manipulerend en constructief spel. Naast de aandacht voor spel zijn er ook veel activiteiten met verhalen, boeken en teksten. Spel en taal worden aangeboden in een betekenisvol geheel (een thema). Zo n thema zorgt voor de samenhang van de activiteiten. Vaak heeft het thema te maken met de alledaagse werkelijkheid, met actuele gebeurtenissen of wordt een beroep gedaan op de fantasie. Bij dit aanbod is het aandeel van de leidsters groot. Zij zorgen ervoor, dat hun begeleiding eraan bijdraagt, dat de activiteiten leiden tot de ontwikkeling van het kind. Onze leidsters hebben na hun algemene opleiding gedurende drie jaar een aanvullende cursus gevolgd om zich hierin te bekwamen. Nascholing door deskundige instanties vindt ook nu nog plaats. De aanpak op de peuterspeelzaal gaat naadloos over in de werkwijze die de leerkrachten op basisschool De Kraanvogel hanteren. Daardoor is er sprake van een doorgaande lijn. De leidsters en de leerkrachten van de basisschool hebben dan ook samen maandelijks overleg over o.a. gezamenlijke thema s. PEDAGOGISCH HANDELEN Vanaf de eerste kennismaking op de speelzaal bouwen de leidsters aan een hechte band met de peuters. Zij scheppen een omgeving waarin de peuters zich veilig en vertrouwd, gerespecteerd en emotioneel gesteund, voelen. Zo ontstaat een stimulerend klimaat, waarin het pedagogisch handelen zich onder meer richt op de volgende aspecten: o Sociale ontwikkeling Een kind ontwikkelt sociaal gedrag doordat het kijkt, luistert en alles nadoet. Door het samen spelen, samen delen wordt de sociale ontwikkeling gestimuleerd. De leidsters houden bijvoorbeeld gesprekjes met de peuters in het kringetje en leren de peuters even te wachten en samen te spelen. o Zelfstandigheid en zelfredzaamheid Veel aandacht wordt besteed aan de groei van zelfstandigheid en zelfredzaamheid. Niet alleen door de peuters vaardigheden te leren, zoals zelf je jas aantrekken of zelf je beker leegdrinken, maar ook door hen te stimuleren om zelf te spelen en te leren dat je eerst opruimt voordat je wat nieuws uit de kast pakt. Bovendien worden de peuters aangesproken op wat zij al zelf kunnen. Ook worden ze aangemoedigd om zelf probleempjes op te lossen. o Grenzen Iedere peuter ontdekt in zijn ontwikkeling dat er grenzen zijn. Het is heel gezond dat vooral peuters deze grenzen leren (ver)kennen. De leidster op de groep geeft deze grenzen duidelijk aan. Positief gedrag wordt beloond, bijvoorbeeld door het geven van een complimentje, een aai over de bol of mee laten helpen bij klusjes. Op negatief gedrag dat gevaar oplevert, wordt duidelijk gereageerd. De peuter ervaart waarom zijn gedrag wordt afgewezen terwijl de leidster hem uitnodigt zijn gedrag aan te passen. o Emoties Pijn, verdriet, angst, boosheid, maar ook lachen en tevredenheid zijn uitingen van emoties. De leidster laat duidelijk blijken dat ze emoties serieus neemt. In haar reactie stimuleert zij de peuter om zijn emoties te uiten, om ze te benoemen en om er zelf grip op te krijgen. Het hangt natuurlijk van de individuele peuter en de situatie af, welke reactie van de leidster daarbij past. Even op schoot nemen, samen een spelletje doen, een aai over de bol of een bemoedigend gesprekje: het kunnen allemaal goede reacties zijn. o Verstandelijke ontwikkeling en taalontwikkeling Voor het stimuleren van de verstandelijke ontwikkeling is er op de peuterspeelzaal speelgoed aanwezig afgestemd op de ontwikkeling van de peuter, zoals puzzels, bouw- en constructiemateriaal. Daarnaast doen peuters ook kennis op met liedjes zingen, een versje opzeggen, vertellen en voorlezen, maar ook met praten over vormen, over kleuren en de dagen van de week. Bovendien dragen allerlei expressieactiviteiten en fantasiespelen bij aan de verstandelijke ontwikkeling.

4 Speciale aandacht is er vanzelfsprekend voor de taalontwikkeling. Boekjes lezen, gesprekjes samen houden, liedjes zingen en rijmspelletjes. Leren luisteren en antwoorden op vragen die de leidster stelt, dragen allemaal bij aan dit belangrijke deel van de ontwikkeling van de peuter. DE PRAKTIJK IN DE PEUTERSPEELZAAL De peuters komen naar de speelzaal wanneer zij 2 jaar zijn tot het moment dat zij 4 jaar worden. Op de volgende morgens kunnen de peuters bij de peuterspeelzaal terecht: dinsdag- woensdag- en donderdagmorgen. Ouders kunnen zelf beslissen om hoeveel dagdelen het zal gaan en welke dagdelen, natuurlijk zal dit in overleg gaan met de leidsters. De speelzaal biedt de peuter een uitnodigende en uitdagende omgeving, waarin de kinderen zich ieder in hun eigen tempo kunnen ontwikkelen. De leidsters geven structuur aan de ochtend dat de peuters de speelzaal bezoeken en scheppen een klimaat waarin de kinderen als vanzelf leren om samen te spelen en samen te delen. De leidsters begeleiden de peuters in hun spel en signaleren daarbij bijvoorbeeld een achterstand in de taalontwikkeling. Als deze wordt onderkend, besteedt de leidster meer aandacht aan de peuter om hem te stimuleren om woorden te begrijpen en ook uit te spreken. Zeker voor peuters uit een andere culturele achtergrond dan de Nederlandse, heeft de leidster extra aandacht. Dagritme Rituelen bieden peuters houvast. Dat begint al bij het binnenkomen: elke peuter wordt afzonderlijk begroet. De ouders nemen op een vast tijdstip afscheid zodat de leidster aan haar ochtendprogramma kan beginnen. Zij wordt daarbij geassisteerd door een vaste vrijwilliger. Structurele punten van een ochtend zijn: - Openen met kabouter Huizepluis, kippetje Ukkepuk; - Vrij spelen/knutselen; - Eten en drinken; - Spelen in de gymzaal of naar buiten; - Sluiten met kabouter Huizepluis. Halverwege de ochtend wordt er gezamenlijk gegeten en gedronken. Hieraan voorafgaand zingen we een kort liedje. Daarna wordt er gespeeld in de gymzaal of bij mooi weer naar buiten. De ochtend wordt afgesloten met het zingen van het liedje en het welterusten zingen van kabouter Huizepluis. Peuters kunnen zich nog niet zo lang op iets concentreren. Daarom wordt er in de activiteiten veel variatie aangebracht. Regels bieden structuur, duidelijkheid en regelmaat. Er worden bijvoorbeeld regels gehanteerd om sociaal gedrag aan te leren. Kinderen leren dat ze elkaar geen pijn mogen doen. Daarnaast leren de peuters zorgvuldig om te gaan met speelgoed en materialen; er mag bijvoorbeeld niet met zand of speelgoed worden gegooid. Ook bij het afscheid hoort een vertrouwd ritueel. ACTIVITEITEN In de peuterspeelzaal is in ruime mate gelegenheid voor vrij spel, maar er wordt ook veel aandacht besteed aan gezamenlijke activiteiten. Samen muziek maken, peutergym, fantasiespelletjes, kleien: het draagt allemaal bij aan een goede groepssfeer. Ook de verjaardagen van de peuters, de seizoenen en de feestdagen worden gevierd. Veel activiteiten worden uitgevoerd binnen een thematisch kader; de leidster betrekt daar zo veel mogelijk de ouders bij. Boekenpret Boekenpret is een methode om jonge kinderen en hun ouders te laten ontdekken dat je veel plezier kunt beleven aan voorlezen. De bedoeling is de taalontwikkeling te stimuleren, waardoor de aansluiting bij het (lees)onderwijs vergemakkelijkt wordt en de kinderen de gelegenheid krijgen zich uiteindelijk te ontwikkelen tot goede lezers. Eén keer per week mogen de kinderen een boekje uitkiezen om deze vervolgens mee naar huis te nemen. De week daarop kan deze weer geruild worden voor een ander leesboekje.

5 CONTACT MET DE OUDERS Het is belangrijk dat de wereld van het kind en die van de speelzaal probleemloos op elkaar aansluiten. Daarom hechten wij grote waarde aan een goede communicatie tussen ouders en leidsters. Voor het doorgeven van alledaagse informatie is daar bij het halen en brengen tijd voor. Bij het vermoeden van een probleem of een achterstand in de ontwikkeling wordt een aparte afspraak gemaakt. Alle ouders worden twee keer per jaar uitgenodigd voor de tien-minuten-gesprekken. Ouderavond Er worden voor de ouders van de peuterspeelzalen ouderavonden verzorgd. Dit gebeurt in samenspraak met het bestuur. Deze avonden zijn vooral bedoeld om met de ouders de werkwijze te bespreken en hen te informeren over nieuw beleid. We organiseren deze avonden omdat we de ideeën en adviezen van ouders belangrijk vinden en serieus willen meenemen in ons beleid. Kennismaking Tijdens het kennismakingsgesprek wordt met de ouders gesproken over de periode van wennen. Dit vinden we belangrijk want we willen dat niet alleen de peuters, maar ook de ouders zich bij ons thuis voelen. De ouders mogen de eerste morgen blijven om te kijken hoe het gaat, de leidsters geven uitleg over de gang van zaken. Tijdens de tweede keer mogen de ouders iets langer blijven dan de andere ouders en gaat dan naar huis. De leidster belt na een half uur tot een uur om te vertellen hoe het gaat. De leidsters stellen de ouders na iedere dag op de hoogte over het wenproces. Zo wordt een wederzijds vertrouwen opgebouwd. Er beginnen geen twee of meer kinderen tegelijk op een ochtend. Dit is omdat we niet genoeg aandacht kunnen geven aan de nieuwe ouders en omdat er onrust kan ontstaan in de groep indien meerder volwassenen die ze niet kennen in de groep zijn. BIJZONDERE ZORG Kinderen kunnen in hun leven geconfronteerd worden met ingrijpende gebeurtenissen. Om hen daarbij adequaat te kunnen begeleiden, is het belangrijk dat de ouders de leidster goed informeren. VAN PEUTERSPEELZAAL NAAR GROEP INSTROOM OF GROEP 1 Een aantal maanden voordat het kind naar de basisschool gaat, dient de ouder een inschrijfformulier in te vullen, deze is af te halen en in te leveren bij Dhr. W Gudde, directeur van Basisschool de Kraanvogel. Een paar maanden voordat het kind 4 wordt mag het al een kijkje nemen bij de kleuters. Ze mogen dan een uurtje meedraaien. Dit om de overgang zo soepel mogelijk te laten verlopen. Het kind neemt 5 dagdelen (ongeveer twee weken) voor de 4e verjaardag afscheid van de peuterspeelzaal en brengt het stoeltje naar de instroomgroep/groep 1. De ouders zijn van harte welkom bij het afscheid. Tijdens deze periode krijgt het kind de mogelijkheid om aan de nieuwe situatie te wennen. Het kind viert de 4e verjaardag dus in groep 1. De ochtenden van de basisschool eindigen op ma/di/do en vr. om en op woe. Om 12.30, een kwartier later dan dat de peuterspeelzaal uit gaat. Op die manier sluiten de tijden goed aan. OBSERVATIE EN OVERDRACHT BASISSCHOOL Door observatie volgen de leidsters de ontwikkeling van elk kind. Hierdoor kan het aanbod van de leidsters beter afgestemd worden op het ontwikkelingsniveau. Die ontwikkeling wordt verder met de ouders besproken en ook vastgelegd op een voortgangsformulier. Dit formulier is het uitgangspunt bij het gesprek met de leerkracht van de basisschool en wordt ook aan die leerkracht overhandigd. Daardoor zal de stap naar de basisschool zo optimaal mogelijk kunnen verlopen. (Wij zien deze overdracht naar de basisschool als vanzelfsprekend en heel wezenlijk. Ouders die er bezwaar tegen hebben, dat de overdracht op deze wijze plaats vind, kunnen dat bij de leidsters kenbaar maken. In dat geval zal de overdracht niet plaats vinden.) KLACHTENREGELING In 1995 is de wet klachtrecht cliënten zorgsector aangenomen. Daarbij is ook een klachtenreglement ontworpen. Zoals wettelijk wordt voorgeschreven heeft de peuterspeelzaal zich aangesloten bij een klachtencommissie. Dit is de klachtcommissie Kinderopvang Regio Arnhem-Nijmegen. Uiteraard hopen wij bij eventuele klachten er samen met de ouders uit te komen.