HET COLLEGE VAN BURGEMEESTER EN WETHOUDERS AANHEF

Transcriptie

1 VOORSTEL OPSCHRIFT Vergadering van 10 november 2015 bestemd voor de gemeenteraad Besluit nummer: 2015_BW_00854 Onderwerp: Visie op armoedebeleid - Besluitvormend Beknopte samenvatting: Op verzoek van de commissie Welzijn is een notitie met een visie op armoedebeleid opgesteld. In het visiedocument wordt ingezet op aandacht voor kinderen, eigen kracht, laagdrempelige toegang en betrekken van maatschappelijke organisaties. Dit wil de gemeente bereiken via vier sporen: preventie en vroegsignalering aandacht voor schulden materiële ondersteuning en maatschappelijke activering stimuleren maatschappelijke initiatieven In de visie worden maatregelen genoemd, die er al binnen de gemeente worden uitgevoerd op het terrein van de vier sporen. De visie sluit af met een overzicht, welke bedragen de gemeente in 2015 op de begroting heeft opgevoerd. Het college stelt aan de raad voor om met de visie in te stemmen en te onderzoeken of er, in samenspraak met maatschappelijke organisaties, een Armoedepact kan worden afgesloten. Bevoegd portefeuillehouder: Arno van Kempen Bestemd voor: Commissie Welzijn HET COLLEGE VAN BURGEMEESTER EN WETHOUDERS AANHEF Bijgevoegde bijlage(n): Visie armoedeaanpak Teylingen MOTIVERING p 1 van 20

2 Aanleiding en context: De commissie Welzijn heeft het college verzocht om een visie op armoedebeleid op te stellen. Reden hiervoor was dat het CDA een eigen visie op het armoedebeleid had opgesteld en hierover een motie had ingediend die door de commissie werd ondersteund. De visie vindt u bijgevoegd, aangevuld met huidige maatregelen en een voorstel voor de instelling van een Armoedepact. Beoogd resultaat: Een duidelijke visie op voorkomen en bestrijden van armoede waarop maatregelen in de toekomst kunnen worden afgestemd. Argumentatie: 1.1 De visie is integraal Armoede is meer dan een financieel probleem en heeft vaak te maken met verschillende factoren in meerdere leefgebieden. De complexiteit van het probleem hangt onder meer samen met economische zelfstandigheid, opleidingsniveau en gezondheid. Armoedebestrijding vergt daarom een multidisciplinaire aanpak. 2.1 Er is committment nodig van maatschappelijke organisaties De gemeente kan armoede niet in haar eentje bestrijden, maar heeft hier de samenleving voor nodig. Tijdens de bijeenkomst op 28 juli over het Noodfonds Teylingen werd door sommige partijen de wens uitgesproken om de krachten te bundelen. Vandaar dat de focus gericht gaat worden op netwerkontwikkeling. Dit zou kunnen leiden tot het opstellen van een Armoedepact. Alternatieven: Niet van toepassing. Kanttekening: Niet van toepassing. Aanpak / uitvoering: Na besluitvorming worden maatschappelijke organisaties gevraagd zich uitdrukkelijk aan het voorkomen van armoede te committeren. Participatie: De gemeente is regievoerder op het armoedebeleid en wil partijen aan zich te verbinden in de aanpak van armoede. Duurzaamheid: Niet van toepassing. Legt aan de gemeenteraad voor ter beslissing: VOORSTEL Besluitpunt 1: In te stemmen met de visie op armoedebeleid, zoals weergegeven in de bijgaande notitie. p 2 van 20

3 Besluitpunt 2: Te onderzoeken, in samenwerking met maatschappelijke organisaties, of een Armoedepact kan worden ingevoerd. BIJKOMENDE INFO BIJ HET BESLUIT Maatschappelijke Ontwikkeling Welzijn & Onderwijs Financiële consequenties: In de begroting van 2015 zijn middelen opgenomen voor het bestrijden van armoede. In totaal gaat het in 2015 om een bedrag van ,--. Hierin zijn de bedragen voor de kwijtschelding gemeentelijke belastingen en voor de ISD (uitvoering Wwb en re-integratie) nog niet meegenomen. Aan kwijtschelding van gemeentelijke belastingen was de gemeente in ,-- kwijt. De ISD staat in 2015 voor een bedrag van 4,1 mln in de begroting. Het gaat in het armoedebeleid om veel structureel beleid. De enige uitzondering betreffen enkele projecten die gefinancierd worden met extra armoedegelden van het Rijk. BIJLAGE DIE INTEGRAAL DEEL UITMAAKT VAN HET BESLUIT Visie armoedeaanpak Teylingen p 3 van 20

4 Visie armoedeaanpak Teylingen Visie Armoedeaanpak gemeente Teylingen Inhoudsopgave: 1. Inleiding Blz Analyse Blz Wat is armoede? Blz Wie zijn er arm? Blz Teylingse armoedeaanpak Blz Visie en uitgangspunten Blz Multidisciplinaire aanpak Blz Maatregelen Blz Preventie en vroegsignalering Blz Aandacht voor schulden Blz Materiële ondersteuning en maatschappelijke activering Blz Stimuleren maatschappelijke initiatieven Blz Financiële gevolgen Blz. 8 Bijlage Blz. 9 1 p 4 van 20

5 1. Inleiding Voor u ligt de notitie armoedeaanpak Teylingen. Directe aanleiding is de gedeelde wens met de CDA-fractie 1 op een integrale beleidsvisie op en samenhang in de maatregelen en voorzieningen die de gemeente Teylingen voorstaat. Het fundament hiervoor hebben we gelegd in het coalitieakkoord Zorgzaam regisseren, dichtbij mensen. Regisseren doen we niet alleen, maar samen met de inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties in Teylingen. Juist bij het armoedevraagstuk kunnen we door samen te werken het verschil maken. We zoeken daarom heel bewust de samenwerking met organisaties die zich inzetten voor de meest kwetsbare inwoners. Armoede staat meestal niet op zichzelf, maar ontstaat door een samenloop van omstandigheden die weer (kunnen) leiden tot nieuwe problemen zoals schulden, gezondheidsproblemen en sociale uitsluiting. Armoede vraagt dus om een brede benadering van het vraagstuk. Door verbinding te zoeken tussen de verschillende beleidsdomeinen van de gemeente en met onze partners in de stad, kan de gemeente meer doen voor inwoners van Teylingen die moeite hebben met rondkomen. We spreken daarom niet langer van armoedebeleid maar van armoedeaanpak, waarin gemeentelijk beleid en nieuwe samenwerkingsverbanden tussen gemeente en maatschappelijke partners, en maatschappelijke partners onderling, samen komen. In deze notitie benaderen we de bestaande maatregelen langs vier sporen die elkaar versterken. Alleen door in te zetten op de volle breedte van het probleem kunnen we armoede zoveel mogelijk voorkomen en op een effectieve wijze bestrijden: Spoor 1: Preventie en vroegsignalering Spoor 2: Aandacht voor schulden Spoor 3: Materiële ondersteuning en maatschappelijke activering Spoor 4: Stimuleren maatschappelijke initiatieven 2. Analyse 2.1 Wat is armoede? Verschillende instanties, waaronder SCP, CBS en NIBUD hanteren verschillende definities van armoede. Op deze verschillen wordt hier verder niet ingegaan, maar wordt de algemene beschrijving van het SCP gevolgd: iemand is arm als hij over een langere periode niet de middelen heeft voor een minimaal bestaan naar hedendaagse normen, ongeacht of dat bij anderen ook het geval is. 2 Armoede heeft in deze definitie niet alleen een financiële, maar ook een sociale dimensie. Het is een situatie waarin de middelen zo beperkt zijn dat mensen uitgesloten zijn van deelname aan een minimaal aanvaardbaar levenspatroon. Er is sprake van sociale uitsluiting: het niet kunnen meedoen aan de samenleving. Alleen de beschikking over een inkomen rond het sociaal minimum is niet voldoende voor bijvoorbeeld schoolreisjes van de kinderen en ook sporten of een cursus volgen zit er doorgaans niet in. 2.2 Wie zijn er arm? Landelijk is in 2013 het aandeel huishoudens en personen onder de armoedegrens toegenomen. Van de ruim 7 miljoen huishoudens in Nederland is 10,3% arm. Ook de langdurige armoede liep in 2013 op. De armoede is het hoogst bij eenoudergezinnen (34%), alleenstaanden tot 65 jaar (22%), niet-westerse huishoudens (32%), bijstandsontvangers en kinderen (12% van alle 0- tot 17-jarigen). Bij al deze groepen was sprake van een verdere verslechtering van de inkomenspositie ten opzichte van Ramingen wijzen op een lichte daling van de armoede in huishoudens in 2014 en 2015, namelijk 10,2% en 10,1%. Sinds het begin van de economische crisis in 2008 is het aantal arme kinderen gegroeid met In 2013 waren er arme kinderen. Driekwart van de kinderen is jonger dan 12 jaar ( ). Twee derde van de arme kinderen heeft werkende ouders, met een verhoogd risico als die als zelfstandige werken (14%). 1 Initiatiefnotitie CDA Teylingen; Armoede tegengaan en voorkomen april 2015 (bijlage) 2 SCP/CBS Den Haag, Armoedesignalement p 5 van 20

6 Volgens het CBS waren er in de gemeente Teylingen in huishoudens die leefden van een inkomen tot 110% sociaal minimum. Deze 300 huishoudens omvatten 500 personen, waarvan 100 minderjarige kinderen. Het gaat hier om de meest recente cijfers van het CBS. 3. De Teylingse armoedeaanpak In deze paragraaf gaan we in op de visie en de uitgangspunten. Wat we gaan doen, dus de maatregelen, komt aan bod in paragraaf Visie en uitganspunten Onze doelstelling is te voorkomen dat inwoners uit Teylingen (financieel) belemmerd worden om deel te nemen aan het maatschappelijk leven. De volgende uitgangspunten vormen hiervoor de basis: Brede focus De afgelopen decennia hebben veel gemeenten, waaronder Teylingen, zich in de armoedeaanpak gericht op specifieke groepen. Deze zijn vaak samengesteld op basis van indicatoren als leeftijd, geslacht, gezinssamenstelling en/of herkomst. Dat zijn factoren waar we geen invloed op hebben of gericht op kunnen sturen. We kiezen dan ook niet voor een aparte doelgroepbenadering, maar richten ons op factoren waar we wel invloed op hebben, zoals scholing, taal, sociale activering en gezondheid. De meeste regelingen zijn daarom, indien nodig, voor een brede groep toegankelijk. De ondersteuningsbehoefte van inwoner staat daarin centraal. Speciale aandacht voor kinderen Uitzondering op de brede focus betreft kinderen. Volgens het CBS zijn er in Teylingen in minderjarige kinderen die opgroeien in een bijstandsgezin. Onze ambitie is dat alle kinderen hun talenten kunnen ontwikkelen en volwaardig kunnen meedoen aan de samenleving. Opgroeien in een arm gezin mag geen beperking zijn om mee te kunnen doen aan school, sport en cultuur. Eigen kracht centraal, zelfredzaamheid stimuleren In onze aanpak staan stimuleren en versterken van de zelfredzaamheid van inwoners centraal. We gaan uit van de eigen kracht van de inwoner en zijn of haar sociale netwerk. Toch weten we ook dat niet iedereen op eigen kracht kan deelnemen aan de samenleving. We willen het liefst dat mensen met een duwtje in de rug weer de weg naar financiële zelfstandigheid kunnen vinden. Voor kwetsbare inwoners zorgen wij dat ondersteuning beschikbaar is. Laagdrempelige toegang Zoals in het vorige uitgangspunt beschreven gaan we uit van eigen kracht en zelfredzaamheid. Wanneer inwoners ondersteuning nodig hebben, vinden zij gemakkelijk hun weg daarnaartoe en is de ondersteuning passend. Door de regelingen eenvoudig te houden, zijn ze voor inwoners makkelijker te begrijpen en aan te vragen. Waar mensen zelf niet weten waar ze met welke ondersteuningsvraag moeten zijn, willen we een laagdrempelige toegang organiseren, dichtbij de inwoner en vanuit een integrale benadering van de verschillende problemen die samenhangen met de armoedeproblematiek. Deze toegang willen we positioneren in de toegang tot het sociaal domein: het zorgloket. Wederkerigheid We vragen een inspanning van mensen die een uitkering ontvangen als wederkerigheid. Dat is geen verplichte tegenprestatie, maar vaak juist een manier om actief te blijven en mee te blijven doen aan de samenleving. Aansluiting leefwereld We willen dat onze armoedeaanpak aansluit bij de leefwereld van de mensen die het betreft. Door aan te sluiten bij de persoonlijke omstandigheden en rekening te houden met gedragsaspecten en life-events sluit de systeemwereld (professionals) beter aan op de leefwereld (cliënten). 3 p 6 van 20

7 Maatschappelijke initiatieven en allianties stimuleren We bundelen daarom de krachten van inwoners, maatschappelijke organisaties en initiatieven in de gemeente zodat waar nodig er aanvullende ondersteuning is om mee te kunnen doen in de samenleving. Onze ambitie is om klantgericht, laagdrempelig en vlot te werken, zodat geen wachtlijsten (blijven) bestaan. Maar armoede is voor iedereen anders. 3.2 Multidisciplinaire aanpak Armoede is meer dan een financieel probleem en heeft vaak te maken met verschillende factoren in meerdere leefgebieden. De complexiteit van het probleem hangt onder meer samen met economische zelfstandigheid, opleidingsniveau en gezondheid. Zoals in de analyse beschreven, gaat het om het niet op een volwaardige wijze kunnen deelnemen aan de samenleving of ongelijke toegang hebben tot belangrijke voorzieningen. Armoedebestrijding vergt daarom een multidisciplinaire aanpak. Voorop staat het voorkomen en verminderen van armoede en het vergroten van zelfredzaamheid. Werk is nog altijd een van de belangrijkste uitwegen om armoede te voorkomen en uit armoede te komen. Toegang tot goed onderwijs en het bieden van goede (gezondheids)zorg verkleinen de kans op armoede. Er zijn dan ook verschillende beleidsdomeinen bij betrokken, met name: Werk & Inkomen Schulddienstverlening (Minimabeleid en schulddienstverlening ISD) Onderwijs Welzijn Volksgezondheid Verenigingen Volkshuisvesting Jeugdzorg Veiligheid 4. Maatregelen Mensen in een situatie van armoede en financiële problemen komen vaak in een vicieuze cirkel terecht: problemen verergeren en het wordt steeds moeilijker om deze cirkel te doorbreken. Dit hoofdstuk beschrijft de lokale armoederegelingen die bijdragen aan de doelstelling: voorkomen dat inwoners (financieel) belemmerd worden om deel te nemen aan het maatschappelijk leven. We nemen maatregelen langs vier sporen die elkaar versterken en door elkaar heen lopen: Spoor 1: Preventie en vroegsignalering Spoor 2: Aandacht voor schulden Spoor 3: Materiële ondersteuning en maatschappelijke activering Spoor 4: Stimuleren maatschappelijke initiatieven 4.1 Spoor 1 - Preventie en vroegsignalering Uit diverse onderzoeken 3 blijkt dat investeren in preventie en vroegsignalering effectief is. Voorkomen is beter dan genezen. Voorkomen lukt beter als we het taboe kunnen doorbreken en het bespreekbaar kunnen maken in de samenleving. Hierdoor kan ook de cirkel van stille armoede en overerving van armoede worden doorbroken. Voor de inzet op preventie en vroegsignalering is samenwerking tussen verschillende beleidsdomeinen in de gemeente, maar ook maatschappelijke partners essentieel Vinden en benutten van vindplaatsen Waardevolle vindplaatsen zijn onder meer de woningbouwverenigingen, banken, energiemaatschappijen, telecomproviders, zorgverzekeraars, laagdrempelige voorzieningen als de inloophuizen, onderwijs, CJG en JGT enzovoorts. Zo blijkt dat mensen bij financiële problemen als eerste de ziektekostenpremie niet meer betalen, gevolgd door telefoonabonnement en huur. Het is dan ook van belang om met landelijk of regionaal opererende organisaties afspraken te maken over het doorgeven van zorgwekkende signalen. De vraag is of deze organisaties dat op lokaal niveau willen. De toegang via het zorgloket kan benut worden bij de vroegsignalering. 3 Voorbeelden: onderzoek van de Hogeschool van Amsterdam /Hogeschool van Utrecht Preventie: voorkomen is beter dan genezen in 2012, verschillende onderzoeken van Panteia naar vroegsignnalering. 4 p 7 van 20

8 4.1.2 Team Alert: Veel doen met weinig poen Team Alert is een project van het jongerenwerk van Welzijnskwartier in Teylingen, gefinancierd door de gemeente Teylingen. Doel van het project is jongeren in kwetsbare posities middels preventieve activiteiten te versterken. Het team, bestaande uit jongeren in de leeftijd 14 t/m 20 jaar, richt zich op de thema s duurzaamheid en bewustwording. De activiteiten worden ingezet om een stukje bewustwording bij jongeren te realiseren. De kracht van dit project berust op de inzet van peers om andere jongeren te bereiken en te ondersteunen Project Taalhuis Het vermogen om te kunnen lezen en schrijven is van belang om werk en inkomen te bemachtigen. Laaggeletterdheid kan een oorzaak zijn dat men niet uit een armoedesituatie komt. In de gemeente Teylingen wordt een project Taalhuis gestart, waarbij de mogelijkheid tot lezen en schrijven laagdrempelig wordt aangeboden. Om laaggeletterdheid in de regio te bestrijden gaan alle bibliotheken in Holland Rijnland een Taalhuis ontwikkelen. Een Taalhuis is een herkenbare, centrale en fysieke plek in de gemeente, waar informatie over basisvaardigheden is verzameld en waar iedereen terecht kan die aan de slag wil met basisvaardigheden als lezen, schrijven, spreken, rekenen en digitale vaardigheden. Ook iedereen die als taalvrijwilliger aan de slag wil kan er terecht. Een Taalhuis geeft advies over een passende cursus, een overzicht van aanbod in de buurt. Men kan daar ook terecht voor intakes, cursussen, oefenmateriaal en het is ook een helpdesk voor vrijwilligers. Een Taalhuis dient ook als katalysator van de lokale samenwerking rondom taal. Uit ervaring elders in het land blijkt dat het een ideaal instrument kan zijn om met verschillende organisaties de mogelijkheden van taalscholing op elkaar af te stemmen en de cursisten en vrijwilligers zo goed mogelijk van dienst te zijn Beweegprogramma voor minima Lekker in je lijf Armoede kan het dagelijks leven van mensen en gezinnen ernstig beïnvloeden. Uit onderzoeken blijkt dat kansarme mensen vaker een slechte gezondheid hebben. Het ombuigen van een ongezond leefgedrag van ouders naar een gezonde leefstijl werkt kostenbesparend, participatiebevorderend en heeft een positief effect op kinderen. Het beweegprogramma Lekker in je lijf is met name bestemd voor mensen met overgewicht. Het is een samenwerkingsverband tussen GGD HM, fysiotherapeuten, diëtisten en zorgverzekeraar Voor- en vroegschoolse educatie VVE Het is van belang dat kinderen een goede basis hebben, waaronder het beheersen van de Nederlandse taal. Kinderen die die basis niet hebben beginnen met een achterstand, hetgeen later kan leiden tot minder kansen op de arbeidsmarkt. Vandaar dat wij financiële ondersteuning bieden aan instellingen voor peuterspeelzaalwerk en kinderopvang voor VVE. Op deze manier worden vroegtijdig achterstanden aangepakt Intensieve communicatie Het is en blijft een grote uitdaging om de bekendheid van de mogelijkheden tot inkomensondersteuning en daarmee ook het gebruik, te vergroten. Het investeren in het voorkomen van niet-gebruik is namelijk een goede preventieve maatregel. Immers als mensen beter kunnen rondkomen, is het risico op het uit de hand lopen van problemen (niet/onvoldoende verzekeren tegen ziektekosten, schulden, huurachterstand) kleiner. M.a.w.: het investeren in goede informatie kan op termijn leiden tot minder uitgaven op andere terreinen. 4.2 Spoor 2 - Aandacht voor schulden Als mensen eenmaal schulden hebben, komen ze in een vicieuze cirkel terecht waardoor het moeilijker wordt om uit deze situatie te komen. In het kader van het sociaal domein gaan we ons richten op het versterken van het probleemoplossend vermogen van hulpvragers en leren we onze klanten om zelf de regie op het financiële vlak te herpakken en te behouden. De vorm van ondersteuning wordt dus laagdrempelig, dicht bij inwoners aangeboden, met behulp van vrijwilligers Inzet van Noodfondsen Noodfondsen worden ingezet om acute incidentele problemen aan te pakken, waarin geen bestaande voorziening voorziet. Binnen onze gemeente hebben meerdere partijen een 5 p 8 van 20

9 Noodfonds: kerkelijke (caritatieve) instellingen, JGT (voor acute problemen bij jeugdigen en hun gezinnen) en de gemeente (idem) Noodfonds volkshuisvesting ISD Bollenstreek/Noodfonds ontruimingen De ISD Bollenstreek wil een Noodfonds inrichten, dat kan worden ingezet bij dreigende uithuiszettingen. Op het moment dat er sprake is van een dreigende uithuiszetting, kan de financiële situatie van betrokkenen onder de loep worden genomen om zo erger te voorkomen. Hierover dient nog besluitvorming plaats te vinden Thuisadministratie/hulp bij schulden Het project thuisadministratie/hulp bij schulden wordt uitgevoerd door Welzijn Teylingen in samenwerking met Kwadraad. Voor deze activiteit worden vrijwilligers getraind en bijgeschoold. De vrijwilliger kan bijvoorbeeld: helpen met het op een rijtje zetten van de administratie; tips geven waarop misschien bezuinigd kan worden; samen overzicht brengen in de rekeningen kijken voor welke regelingen iemand in aanmerking komt; ondersteuning bieden bij het aanvragen van een uitkering; of helpen bij het invullen van formulieren voor het aanvragen van schulddienstverlening of kwijtschelding van gemeentelijke belastingen. De vrijwilliger kan dit niet alleen. Verwacht wordt dat de inwoner zelf er alles aan doet om de oorzaak van zijn/haar problemen op te lossen. De dingen die iemand zelf kan doen blijft die persoon ook zelf doen. Deze ondersteuning duurt maximaal een jaar. Het doel is dat de cliënten na de begeleiding weer zelf verder kunnen of dat ze worden toegeleid naar de schulddienstverlening of beschermingsbewind. Dit project draagt bij aan het vergroten van de zelfredzaamheid, omdat met een gezonde financiële basis mensen veelal ook op andere levensterreinen weer verder kunnen. Welzijn Teylingen zorgt er voor dat de vrijwilligers opgeleid zijn en van onbesproken gedrag zijn Training Armoede onder de loep Mensen met schulden of in armoede schamen zich vaak voor hun situatie en het feit dat ze niet bij machte zijn om op eigen kracht uit de situatie te komen. Dan is het van belang om begeleid te worden door professionals en vrijwilligers die hen niet veroordelen. Via een training leren vrijwilligers zich inleven in de denkwereld van mensen met schulden. Zij leren dat armoede een negatieve invloed heeft op de bandbreedte in het denken van mensen, hetgeen verklaart waarom arme mensen soms minder weloverwogen beslissingen nemen. Door de context van schaarste handelen mensen anders bij een gevoel van gebrek: hun bandbreedte neemt af Schulphulpverlening ISD Bollenstreek De ISD Bollenstreek biedt daarnaast schulddienstverlening aan. Als inwoners gebruik maken van schulddienstverlening is er sprake van (aanzienlijke) schulden, maar het voorkomt wel dat de inwoners verder in de schulden of in de armoede raken. 4.3 Spoor 3 Materiële ondersteuning en maatschappelijke activering De gemeente voert al een aantal jaren inkomensondersteuning en maatschappelijke activering uit. Voor de inkomensondersteuning is de beleidsvrijheid beperkt: de gemeente mag niet aan inkomenspolitiek doen. Lokaal vinden er al verschillende maatschappelijke initiatieven plaats, om sociale uitsluiting te voorkomen Sport- en cultuurregeling Door de inzet van de sport- en cultuurregeling zijn inwoners in staat om mee te doen aan maatschappelijke activiteiten, zoals lidmaatschap van een sportvereniging of van de bibliotheek. De regeling omvat een declaratiefonds bij de gemeente, waarbij verenigingen namens hun leden een bedrag aan kunnen vragen om in een deel van de kosten van de contributie te voorzien Kwijtschelding gemeentelijke belastingen Wanneer inwoners niet in staat zijn de gemeentelijke belastingen te betalen, is, afhankelijk van de financiële situatie, volledige of gedeeltelijke kwijtschelding mogelijk. Het gaat hierbij 6 p 9 van 20

10 om de volgende belastingen: onroerende zaakbelasting, roerende zaakbelasting, afvalstoffenheffing (niet voor een extra container) en rioolheffing (niet het aanslagbedrag voor waterverbruik boven de 300 m³) Voedsel- en Kledingbank In Teylingen zijn een Voedsel- en Kledingbank actief. Twee zelfstandige stichtingen runnen de Voedsel- en de Kledingbank. De gemeente Teylingen ondersteunt de Voedsel- en Kledingbank in hun activiteiten. Deze ondersteuning bestaat uit twee onderdelen: De Voedsel- en Kledingbank zijn gehuisvest aan de Parklaan 176 in Sassenheim. De ruimtes die de Voedsel- en Kledingbank hier gebruiken zijn eigendom van de gemeente en gebruiken zij om niet van de gemeente. Wel worden de kosten van de verwarming en verlichting in rekening gebracht bij de stichtingen. In overleg met de Voedselbank en de gemeente Teylingen is besloten om een extra, gespecialiseerde, maatschappelijk werkster van Kwadraad in te zetten bij de Voedselbank. De acties van deze Kwadraad-medewerker zijn er op gericht om bezoekers van de Voedselbank te ondersteunen en hen zo snel mogelijk weer onafhankelijk te maken van de Voedselbank. De gemeente financiert deze medewerker Ondersteunend minimabeleid De ISD Bollenstreek voert voor de gemeente Teylingen het financieel ondersteunend minimabeleid uit. Het uitgangspunt van het beleid is dat mensen die kunnen werken gaan werken en dat mensen die financiële ondersteuning nodig hebben deze krijgen. Sinds 1 januari 2015 bestaat dit minimabeleid uit de volgende voorzieningen: a. Algemene voorziening. Voor de ISD is dit de collectieve aanvullende zorgverzekering. Voor inwoners met een laag inkomen en weinig vermogen heeft de ISD Bollenstreek met Zorg en Zekerheid een collectieve (aanvullende) zorgverzekering afgesloten. Dit houdt in dat inwoners korting krijgen op de verplichte basisverzekering en dat tegen een voordelig tarief een aanvullende zorgverzekering afgesloten kan worden. b. Het Persoons Ondersteunend Budget (POB). Het POB is een jaarlijkse bijdrage voor uitkeringsgerechtigden die ontheven zijn van de arbeidsverplichting of met een volledige arbeidsongeschiktheidsuitkering of zij die naar vermogen werken. Het POB is een vast bedrag dat inwoners kunnen besteden voor noodzakelijke kosten van het bestaan. Inwoners kunnen het bedrag gebruiken voor bijvoorbeeld de aanschaf/vervanging van huishoudelijke apparaten of andere noodzakelijke kosten. c. De inspanningspremie. Deze premie is bedoeld voor inwoners met een bijstandsuitkering die wel uitzicht hebben op inkomensverbetering en voldoen aan de arbeidsverplichtingen. De inspanningspremie is een premie die inwoners kunnen ontvangen als zij voldoende inspanningen verrichten om uit te stromen naar werk. Inwoners kunnen het bedrag gebruiken voor bijvoorbeeld de aanschaf/vervanging van huishoudelijke apparaten of andere noodzakelijke kosten. d. En tenslotte als sluitstuk de individuele bijzondere bijstand. Dit is een maatwerkvoorziening. Inwoners kunnen, als zij een inkomen hebben dat niet hoger is dan 110% van de bijstandsnorm, een beroep doen op bijzondere bijstand. Als de kosten noodzakelijk zijn en voortkomen uit bijzondere omstandigheden, dan kan een beroep worden gedaan op bijzondere bijstand (andere voorzieningen moeten in dit geval niet voorliggend zijn). 4.4 Spoor 4 - Stimuleren maatschappelijke initiatieven Armoede- en schuldenproblematiek werkt door in de gehele samenleving en om een zo groot mogelijk effect te bereiken is het van belang om zowel maatschappelijke organisaties als het bedrijfsleven en burgers en ervaringsdeskundigen zoveel mogelijk te betrekken bij de aanpak van de armoede- en schuldenproblematiek Meer samenwerking bij Noodfondsen Wij willen met de kerken en het JGT in gesprek over innigere samenwerking tussen verschillende Noodfondsen, waarbij toch iedere partner eigen zeggenschap houdt. In de praktijk zouden de partijen zitting kunnen nemen in een platform, waarin de gezamenlijke inzet wordt besproken en aanvragen gezamenlijk worden beoordeeld. Wellicht is het mogelijk om op termijn te bezien welke voordelen een eventuele samenvoeging van de Noodfondsen oplevert. 7 p 10 van 20

11 4.4.2 Breed betrekken van de samenleving De gemeente staat open voor initiatieven van burgers en het bedrijfsleven. Wij zullen in gesprek gaan met ondernemerskring en andere partijen om hen te faciliteren bij zulke initiatieven. Ook maken we gebruik van de expertise van ervaringsdeskundigen, mensen die ooit zelf in een armoedesituatie hebben verkeerd en die zich aan die situatie hebben ontworsteld. Zij kunnen een inspiratiebron zijn voor mensen die iets willen veranderen aan hun armoedesituatie. Bovendien kunnen zij als geen ander deze mensen ondersteunen. Het zit namelijk niet altijd in voorzieningen maar in een cultuuromslag in de samenleving. Binnen de huidige tijd past ook de inzet van social media, waarmee weer andere doelgroepen worden bereikt Netwerkstructuur resulterend in een Armoedepact Het is van belang dat maatschappelijke organisaties en de gemeente zich gezamenlijk inzetten om armoede te verminderen en sociale uitsluiting te voorkomen. Het intensiveren van een netwerk met alle belangrijke partners heeft meerwaarde: partijen leren elkaar kennen en weten elkaar (in de toekomst) sneller te vinden. Hiermee kunnen partijen elkaar versterken. Deze gezamenlijke inzet zou tot uiting kunnen komen in een armoedepact, analoog aan het lokale zorgpact. Het armoedepact verbindt verschillende organisaties die zich bezighouden met het bestrijden van armoede. Bij het armoedepact wordt er een convenant afgesloten tussen gemeente en andere partijen, zoals woningcorporaties, RDOG HM/GGD, ISD Bollenstreek, WT, Humanitas, Welzijnskwartier, caritatieve kerkelijke instellingen, CJG/JGT, schoolbesturen, etc. In het convenant wordt afgesproken om zich via een gezamenlijk actieprogramma in te zetten voor voorkoming en bestrijding van armoede. Doel van het armoedepact is om sneller en dichterbij mensen activiteiten aan te bieden om op deze manier te zorgen dat armoede wordt voorkomen en dat mensen in een armoedesituatie worden ondersteund. Het college stelt dan ook voor om te onderzoeken of er een Armoedepact kan komen, in overleg met maatschappelijke instellingen. 5. Financiële gevolgen In deze paragraaf wordt duidelijk welke middelen de gemeente Teylingen in 2015 beschikbaar heeft gesteld om aan deze maatregelen uitvoering te kunnen (laten) geven. Maatregelen spoor 1 Bedrag Vinden en benutten van vindplaatsen 0,-- Team Alert: Met veel poen weinig doen ,-- Project Taalhuis ,-- Beweegprogramma voor minima Lekker in je lijf POB Voor- en vroegschoolse educatie VVE ,-- Intensieve communicatie pm* Maatregelen spoor 2 Bedrag Noodfonds Teylingen ,-- Noodfondsen kerken?? JGT-gelden ,-- (eenmalig) Noodfonds volkshuisvesting ISD Speelt pas in 2016 Thuisadministratie/hulp bij schulden ,-- Training Armoede onder de loep 5.750,-- Schuldhulpverlening ISD pm* Maatregelen spoor 3 Bedrag Sport- en cultuurregeling ,-- Kwijtschelding gemeentelijke belastingen ,-- (2014)** Voedsel- en Kledingbank ,-- Ondersteunend minimabeleid ,--*** Maatregelen spoor 4 Bedrag Meer samenwerking bij Noodfondsen 0,--**** Breed betrekken van de samenleving 0,--**** Netwerkstructuur en Armoedepact 0,--**** *Verschillende posten zijn als pm opgevoerd, omdat zij op de begroting van verschillende organisaties niet uitsplitsbaar zijn in aparte subposten. ** (2014) betekent uitgegeven in *** Deze gegevens stammen uit de Notitie armoedebeleid Teylingen Een gedeelte van dit bedrag, namelijk ,-- euro, is bestemd voor de bijzondere bijstand. **** Spoor 4 omvat maatregelen die ten laste komen van de begrotingen van de verschillende instellingen omdat het hier meer gaat om netwerkontwikkeling. 8 p 11 van 20

12 Bijlage Wens CDA Beleid Teylingen Extra kosten Kinderen Volwassenen Speciaal beleid kinderen in armoede Afspraken over hoogte ouderbijdragen + reisjes Samenvatten alle regelingen in een Kindpakket Verbinding onderwijs en St. Leergeld Collectieve aanvullende ziektekostenverzekering van 110% naar 120% Subsidie Voedsel- en kledingbank voortzetten Zorgen voor betaalbare woningen Gemeente sluit contracten met coöperaties om uitzettingen te voorkomen Bij betalingsachterstanden energierekening etc. direct contact. Voorlichting in budgetbeheer. Geen wachtlijsten schulddienstverlening. Schuldhulpmaatjes Goede communicatie internet over bewindvoerders. - Team Alert: Veel doen met weinig poen - Noodfondsen - Sport- en cultuurregeling - VVE Individuele bijzondere bijstand Doen we nog niet. Hebben we bij de inzet van WTcg en Cer gelden niet voor gekozen. Doen we al. - Gebruik panden om niet exploitatiekosten voor eigen rekening - Extra maatschappelijk werker Voedselbank Doen we al. Noodfonds volkshuisvesting (ISD) Idem. Thuisadministratie/hulp bij schulden WT Extra formatie ISD Thuisadministratie/hulp bij schulden WT Website ISD. Persoons ondersteunend Budget (POB) Inspanningspremie Kwijtschelding gemeentelijke belastingen Vinden en benutten van vindplaatsen Training Armoede onder de loep Project Taalhuis Beweegprogramma voor minima Lekker in je lijf Intensieve communicatie Breed betrekken van de samenleving Meer samenwerking bij Noodfondsen Stichting Leergeld: zelf te bepalen (minimale inzet euro ivm verplichte kosten Opgenomen in begroting Voorstel aan raad; begroting ISD. 9 p 12 van 20