Ileus bij het kalf. Pro s en con s. Klinisch onderzoek. Hoe beslissen of een kalf open moet? Klinisch onderzoek: inspectie abdomen 5/30/2015

Transcriptie

1 Ileus bij het kalf Kalf met koliek: open of niet? Bart Pardon Vakgroep Inwendige Ziekten van de Grote Huisdieren, Faculteit Diergeneeskunde, Universiteit Gent Salisburylaan 133, Merelbeke, Belgium Mechanisch Partiële mesenteriumtorsie Dundarminvaginatie Totale mesenteriumtorsie Caecumdilatatie/torsie Atresie Obstipatie Hernia Extern: navel-lies Intern: omentaal-epiploicum Streng/band Aangeboren Verworven Dikdarminvaginatie Paralytisch Enteritis Peritonitis Abdominale pijn Ionaire stoornissen (Ca, K) (Koude) 1 Pro s en con s Hoe beslissen of een kalf open moet? Chirurgisch Nodig als mechanisch Extra kosten Kans op complicaties Conservatief Geen chirurgische kosten Geen chirurgische complicaties (wondinfectie, peritonitis, anesthesierisico, ) Geen onnodige inductie pijn Sneller herstel Fataal als mechanische ileus Klinisch onderzoek Bijkomend onderzoek Bloedonderzoek Analyse buikvocht Echografie Klinisch onderzoek Klinisch onderzoek: inspectie abdomen Kolieksymptomen: stampen naar buik, meer neerliggen, knarsetanden, staan en liggen afwisselen Gekromde rug- lordose 1

2 Klinisch onderzoek Hartslag (60-80/min.) Tachypnee(> 45/min.) (pijn-acidose) Dehydratatie: skin pinch, venae jugulares, verdiepte ogen, plakkerige mucosae, Mest: afwezig, slijm, verminderde hoeveelheid, melena, Niets Borborygmen Klotsgeluiden: groot of klein Pinggeluiden Auscultatie HCT ph, BE, (zuur-base) Ionen: Ca, K, Cl Bloedonderzoek Buikpunctie: blind of echogeleid? Buikpunctie: blind of echogeleid? Fecteau, 2005, Vet Clin North Am 2

3 Biopt -punctie Biopt - punctie Fluor Cloth activator EDTA Macroscopisch: Bloed eerder strangulerend Voedselpartikelsulcer, preperforatieveenteritis Organoleptisch: stinkend bij peritonitis Echografie: Lineair of sectorieel? Lineair Sectorieel Lactaat Totaal proteïne >4 mmol/l >30 g/l WBC s Cytologie 15 Oppervlakkig kijken (tot 12 cm) Hoge resolutie 5-7,5-10 mhz Dieper kijken (tot 30 cm) Lagere resolutie 2,5-5 mhz de rib beeld Lever-boekmaag 17 Bloedvaten in lever moeten goed te zien zijn Boekmaag: ronde structuur <-> pens, lebmaag 18 3

4 Lever-boekmaag First hint ileus ;-) Bloedvaten in lever moeten goed te zien zijn Boekmaag: ronde structuur <-> pens, lebmaag Normaalbeeld dunne darmen De 4 darmvragen 1. Zijn de darmen gedilateerd? (deels-volledig) 1. > 4 cm bij adult 2. > 1,5 cm bij kalf 2. Verschilt de densiteit van de inhoud van de wand? Verdikte wand? 3. Is er contractiliteit? (normaal-verminderdafwezig) 4. Is er vrij buikvocht (al dan niet met fibrine aanwezig)? 21 Gedilateerde dunne darmen Enteritis Dundarm: evalueren diameter, motiliteit, inhoud <-> wand, dikte wand

5 Mesenteriumtorsie Invaginatie Doughnut of bullseye Peritonitis Geperforeerde lebmaagulcer 27 Doorgebroken in bursa omentalis 28 Oefening 1 5

6 31 32 Oefening

7 Oefening Oefening

8 Sterke indicaties tot openen Klinisch 1. Ernstige kolieksymptomen-hoge pols 2. Geen mest gemaakt gedurende 2 dagen 3. Zeer sterk toegenomen buikvolume 4. Pinggeluiden Echografisch 1. Sterk gedilateerde dunne darmen Ø2cm 2. Vrij buikvocht 3. Visualisatie invaginatie, obstipatie 4. Gedeelte gedilateerd, gedeelte niet-gedilateerd 5. Oedeem van het scheil Factoren voor ongunstige prognose Klinisch Kalf staat niet meer vlot recht Tekenen van peritonitis (gekromde rug-buikspanning) Leeftijd: hoe jonger, hoe ongunstiger (< 1 week zeer nefast) Bloedonderzoek Ernstige metabole acidose (ph< 7 ) Buikvocht TE > 30g/l, Lactaat > 4 mmol/l, maar niet ongunstig als lokale oorzaak Echografisch Tekenen van peritonitis Ileus bij het kalf Medicamenteuze therapie Mechanisch Partiële mesenteriumtorsie 50% Dundarminvaginatie 80% Totale mesenteriumtorsie 30% Caecumdilatatie/torsie 80% Atresie 0% Obstipatie 100% Hernia Extern: navel-lies 80% Intern: omentaal 100% -epiploicum 30% Streng/band 50% Aangeboren Verworven Dikdarminvaginatie 0% Paralytisch Enteritis Preperforatief: 30% Neonataal: 80% BVDV IPI: 0% Peritonitis 30% Abdominale pijn Ionaire stoornissen (Ca, K): 90% (Koude) Pijnstilling (NSAID) Flunixine meglumine Ketoprofen(endotoxemie) Spasmolytica Metamizole(butylhyoscine bromide) Prokinetica Erythromycine (8 mg/kg IM) Infuustherapie (polyionisch-bicarbonaat) Antibiotica? Lebmaag-Dunne darm-baarmoeder-blaas Chirurgie Gecontamineerde chirurgie Invaginatie Endometritis/gestorven vrucht (Pre)perforaties Earlytreatment peritonitis. (min. 5 dagen) Gram + coveren is voldoende CONTAMINATIE Dikke darm Gram moeten gecoverd worden Early treatment of PERITONITIS 1 e keuze Penicillineaminoside Florfenicol Sulfa-trim (Penicilline) 2 e keuze Cfr. peritonitis 3 e keuze / 47 Preventief werken: -gecontamineerde holtes (BM, darm, ) openen buiten abdomen -overvloedig spoelen abdomen 48 8

9 Peritonitis 3-4 weken lang Anesthesie in het veld? 1 e keuze Penicillineaminoside Florfenicol Sulfa-trim (Penicilline) Prognose gereserveerd Ab-gram 2 e keuze Oxytetracycline Ampicilline Amoxicilline 3 e keuze Cefalosporines Fluoroquinolones Macrolide 49 INH: Xylazine(0,1mg/kg IM) en 2 mg/kg ketamineiv + isofluraan INJ: Xylazine(0,2mg/kg IM) en 5 mg/kg ketamineiv + 2,5 mg/kg ket IV elke 15 min. hypoxie EPI: high volume epidural (xylazine0,2 mg/kg met procaine 2%) Extra bloed-en buikvochtonderzoek niet steeds haalbare kaart of meerwaarde bij voedselproducerende dieren Echografie haalbaar en waardevolle toevoeging aan klinisch onderzoek om te beslissen open of niet Identificatie mechanische ileus Inschatten prognose Identificatie moeilijkheid (hulp nodig of niet) Bij twijfel open maken! 9