Fosfaat. 4/10/2014 Aegida Neradová

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Fosfaat. 4/10/2014 Aegida Neradová"

Transcriptie

1 Fosfaat 4/10/2014 Aegida Neradová

2 Indeling fosfaat fosfaat en het menselijk lichaam nierfunctie(s) chronische nierschade dieet fosfaatbinders

3 Fosfaat

4 Fosfaat EU-verbod op fosfaten in wasmiddelen 14 dec 2011 STRAATSBURG (AFN) - Fosfaten mogen vanaf 2013 niet meer gebruikt worden in wasmiddelen. Vanaf 2017 ook verbod voor het gebruik van fosfaten in vaatwasmiddelen.

5 Fosfaat

6 Fosfaat Inmiddels is het een jaarlijks tafereel waar veel Chinezen naar uitkijken: de enorme algenlaag die vanuit de Gele Zee op de stranden van de badplaats Qingdao aanspoelt

7 Fosfaat

8 Fosfaat Enorm meer ontstaan in de woestijn van Tunesië Tunesië is een meer rijker. Recent ontstond er in het hart van de woestijn een vierkante meter groot meer dat op sommige plaatsen wel vijftien meter diep is. Waar het water vandaan komt en of het veilig is is onduidelijk.

9 Fosfaat en menselijk lichaam in de cel DNA celmembraan buiten de cel bot tanden bloed

10 Fosfaat opname 800 tot 1500 mg fosfaat opname met name in de dunne darm onder invloed actief vitamine D (PTH) calcium

11 Fosfaat opname

12 Fosfaat uitscheiding 25% HMV filtreren 6% HMV van bloed voorzien Filtratie 170 l/dag Reabsorptie/ secretie

13 Fosfaat uitscheiding nier gefiltreerd 80-85% reabsorptie proximale tubulus

14 Nierschade stadiering (KDOQI) Stadium egfr ml/min/1,73m 2 Albuminurie Prevalentie % I < 90 Ja 1,3 II Ja 3,8 III Ja/ nee 5,3 IV Ja/ nee 0,04 V < 15 Ja/ nee 0,04

15 Nierfunctie(s) hormonaal vitamine D omzetting bot en mineraal huishouding epoetine productie -> bloed aanmaak renine -> bloeddruk regulatie handhaven milieu interieur klaring giftige stoffen water en zout huishouding zuur-base evenwicht

16 Nierfunctie(s) hormonaal vitamine D omzetting bot en mineraal huishouding epoetine productie -> bloed aanmaak renine -> bloeddruk regulatie handhaven milieu interieur klaring giftige stoffen water en zout huishouding zuur-base evenwicht

17 Vitamine D vitamine D Lever vitamine D 25 Nier vitamine D 1,25

18 Bijschildklier

19 Bijschilklier PTH botombouw calcium en fosfaatgehalte stimuleren omzetting tot actief vitamine D

20 Chronische nierschade afname productie actief vitamine D laag calcium gehalte hoog fosfaat gehalte

21 Chronische nierschade (KDOQI) Stadium egfr ml/min/1,73m 2 Albuminurie Prevalentie % I < 90 Ja 1,3 II Ja 3,8 III Ja/ nee 5,3 IV Ja/ nee 0,04 Stijging fosfaat V < 15 Ja/ nee 0,04

22 Chronische nierschade (CNS) Presentatie Dr. B. van Dam CNS

23 Bijschildklier en CNS

24 Bijschildklier en nier sneller werken meer fosfaat uitscheiden omzetting van vitamine D tot actieve vitamine D stimuleren

25 Bijschildklier en bot verhoogde bot afbraak -> calcium gehalte stijgen

26 Bijschildklier snelle werking bijschildklier hoog fosfaat fosfaat uitscheiding laag calcium gehalte botafbraak laag vitamine D extra actief vitamine D aanmaak

27 Bijschildklier echter op termijn botafwijkingen vaatverkalking weefselverkalking

28 Chronische nierschade (CNS) Presentatie Dr. B. van Dam CNS

29 Vitamine D

30 Chronische nierschade (KDOQI) Stadium egfr ml/min/1,73m 2 Albuminurie Prevalentie % I < 90 Ja 1,3 II Ja 3,8 III Ja/ nee 5,3 IV Ja/ nee 0,04 Stijging fosfaat V < 15 Ja/ nee 0,04

31 Hoog fosfaat?

32 Hoog fosfaat hogere kans op overlijden patiënten nierfunctievervangende therapie hoog fosfaat hoog calcium hoog PTH

33 Dieet en fosfaatbinders streven fosfaat normaliseren dieet fosfaatbinders

34 Dieet normaal dieet mg fosfaat per dag oplopen met tot 2500 mg meeste fosfaat kant en klaar producten producten met veel toevoegingen eiwit rijke producten vlees/ vis/ zuivel

35 Dieet eiwit beperking 1,2 gram/kg lichaamsgewicht zelfs 0,8 gram/kg minder fosfaat binnen krijgen minder belasting voor de nieren 80 gram eiwit -> 1100 mg fosfaat mg opgenomen (in 2 dagen) dialyse mg fosfaat verwijderd

36 Dieet

37 Dieet rekensom 80 kg -> 64 gram eiwit 2 bruine boterhammen met smeerkaas, beker melk 15 totaal 74 gram 4 bruine boterhammen met leverpastei 10 gram te veel twee karnemelk bekers 30 gram eiwit 2 gepofte aardappelen, biefstuk 29

38 Dieet rekensom 80 kg -> 64 gram eiwit 2 bruine boterhammen met smeerkaas, beker melk 15 totaal 57 gram ruimte 4 bruine boterhammen met jam voor yoghurt over een karnemelk beker 17 gram eiwit 2 stuks witlof, biefstuk 25

39 Dieet leven met chronische nierschade nierstichting Nierziekten Nederland diëtisten

40 Fosfaatbinders twee soorten kalkhoudend calciumcarbonaat (calcichew) calciumacetaat (phoslo) calcium en magnesium (osvaren) niet kalkhoudend lantahnumcarbonaat (fosrenol) sevelameer (renvela, renagel)

41 Fosfaatbinders kauwen calciumcarbonaat (calcichew) lantahnumcarbonaat (fosrenol) in zijn geheel doorslikken calciumacetaat (phoslo) calcium en magnesium (osvaren) sevelameer (renvela, renagel)

42 Fosfaatbinders poeders lantahnumcarbonaat (fosrenol) sevelameer (renvela, renagel) pillen calciumcarbonaat (calcichew) lantahnumcarbonaat (fosrenol) calciumacetaat (phoslo) calcium en magnesium (osvaren) sevelameer (renvela, renagel)

43 Gebruik fosfaatbinders direct voor of tijdens de maaltijd Nooit na de maaltijd zorg dat u altijd extra fosfaatbinders bij u heeft meer eiwit -> meer fosfaatbinders gebruik deze ook bij tussendoortjes bijwerkingen melden aan de arts

44 Conclusie hoog fosfaat schadelijk samenspel nier, bot en bijschildklier dieet fosfaatbinders

45 Vragen?

46 Vitamine D vitamine D Lever vitamine D 25 Nier Klaring 60 ml/min vitamine D 1,25

47

Fosfaat Informatie voor patiënten met nierschade

Fosfaat Informatie voor patiënten met nierschade Fosfaat Informatie voor patiënten met nierschade Albert Schweitzer ziekenhuis juli 2014 pavo 0999 Inleiding De termen fosfaat en fosfor worden vaak door elkaar gebruikt. We spreken van fosfor als het in

Nadere informatie

Fosfaat Informatie voor patiënten met nierschade

Fosfaat Informatie voor patiënten met nierschade Fosfaat Informatie voor patiënten met nierschade Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Advies bestemd voor:.. Datum:.. Heeft u vragen over deze folder of het dieetvoorschrift,

Nadere informatie

Indicatie Te hoog fosfaat ten gevolge van niet goed werkende nieren.

Indicatie Te hoog fosfaat ten gevolge van niet goed werkende nieren. Fosfaatbinders De hoeveelheid calcium (kalk) en fosfaat in het bloed wordt geregeld door een aantal organen en weefsels: de darm, de botten, de bijschildklieren, de lever, de nieren en de huid. Calcium

Nadere informatie

Fosfaatbinders Het gebruik ervan bij dialyse

Fosfaatbinders Het gebruik ervan bij dialyse Fosfaatbinders Het gebruik ervan bij dialyse Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen Fosfaatbinders 1 Tabletten 1 Fosfaat in voedingsmiddelen 2 Fosfaatrijke ontbijtproducten 3 Fosfaatrijk

Nadere informatie

Dieetbehandeling bij gebruik van fosfaatbinders

Dieetbehandeling bij gebruik van fosfaatbinders Dieetbehandeling bij gebruik van fosfaatbinders Het gebruik ervan bij dialyse Dieetbehandeling voor: Naam: Geboortedatum: Datum van afgifte: Naam diëtist: Telefoonnummer diëtist: Inhoudsopgave Klik op

Nadere informatie

FOSFAATBINDERS GEBRUIK VAN FOSFAATBINDERS BIJ DIALYSE

FOSFAATBINDERS GEBRUIK VAN FOSFAATBINDERS BIJ DIALYSE FOSFAATBINDERS GEBRUIK VAN FOSFAATBINDERS BIJ DIALYSE FRANCISCUS VLIETLAND In deze folder krijgt u uitleg over de juiste inname van fosfaatbinders. De woorden fosfaat en fosfor worden vaak door elkaar

Nadere informatie

Chronische nierschade

Chronische nierschade Chronische nierschade Pauline Heijstee Kaderhuisarts diabetes Nierfunctie n Afvalstoffen klaren n Vochtbalans handhaven n Electrolytenbalans handhaven Nierschade n Verlies van stoffen die we niet willen

Nadere informatie

Gebruik fosfaatbinders

Gebruik fosfaatbinders Interne Geneeskunde / Dialyse Gebruik fosfaatbinders bij dialyse Inleiding In deze brochure geven wij u uitleg over het gebruik en de juiste inname van fosfaatbinders. De termen fosfaat en fosfor worden

Nadere informatie

Dieet bij chronische nierschade oktober Gine Hassink Diëtist Gelre Ziekenhuis Apeldoorn

Dieet bij chronische nierschade oktober Gine Hassink Diëtist Gelre Ziekenhuis Apeldoorn Dieet bij chronische nierschade oktober 2016 Gine Hassink Diëtist Gelre Ziekenhuis Apeldoorn Inhoud Stellingen Waarom een dieet Eiwitten Zout Kalium Fosfaat Vocht Carambola Stellingen Ruimte voor vragen

Nadere informatie

Chronische nierschade A. van Tellingen. Smeerolie voor de poli 2015

Chronische nierschade A. van Tellingen. Smeerolie voor de poli 2015 Chronische nierschade A. van Tellingen Smeerolie voor de poli 2015 Wie dient verwezen te worden? 52-jarige vrouw met diabetische nefropathie: MDRD 62 ml/min/1.73m 2 en albuminurie 28 mg/l? 68-jarige man:

Nadere informatie

Chronische nierinsufficiëntie

Chronische nierinsufficiëntie Chronische nierinsufficiëntie 15 april 2013 Sadie van Esch, internist-nefroloog St. Elisabeth ziekenhuis, Tilburg Consequenties late verwijzing nefroloog Verschil in overleving tussen vroeg en laat naar

Nadere informatie

Medicatie Risico bij Nierschade. Nictiz symposium 15 november 2016 Chris Hagen nefroloog

Medicatie Risico bij Nierschade. Nictiz symposium 15 november 2016 Chris Hagen nefroloog Medicatie Risico bij Nierschade Nictiz symposium 15 november 2016 Chris Hagen nefroloog Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING De wisselwerking tussen het renine-angiotensine-aldosteron systeem en de vitamine D-FGF23-klotho as heeft gevolgen voor het ontstaan en de behandeling van chronische nierschade

Nadere informatie

Chronische nierschade

Chronische nierschade Margreet Dirks-Veldhuijzen van Zanten VS interne geneeskunde/ nefrologie Stéphanie de Koning VS interne geneeskunde/ nefrologie Chronische nierschade 2 Disclosures M. Dirks- Veldhuijzen van Zanten (potentiële)

Nadere informatie

Chronische Nierschade

Chronische Nierschade Chronische Nierschade Uitingen nieraandoeningen: Verlies van eiwit via de urine, albuminurie Specifieke sedimentsafwijkingen Afname van de glomerulaire filtratiesnelheid Micro-albuminurie: In een willekeurige

Nadere informatie

Chronische nierinsufficiëntie en geneesmiddelen. Apr. Anneleen Robberechts 29 september 2016

Chronische nierinsufficiëntie en geneesmiddelen. Apr. Anneleen Robberechts 29 september 2016 Chronische nierinsufficiëntie en geneesmiddelen Apr. Anneleen Robberechts 29 september 2016 Inhoud Algemene richtlijnen Project KAVA Casussen Algemeen Bij CNI: opletten op GM die renaal geklaard worden

Nadere informatie

Zin en onzin van voedingssupplementen Voeding voor senioren 23 november 2017 Best

Zin en onzin van voedingssupplementen Voeding voor senioren 23 november 2017 Best Zin en onzin van voedingssupplementen Voeding voor senioren 23 november 2017 Best BOT Voor sterke botten is nodig: Calcium + Vitamine D + Bewegen >>> alle 3 samen! Sterke botten worden al in de jeugd gevormd

Nadere informatie

Fosfaat. Informatie voor patiënten met nierschade. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op

Fosfaat. Informatie voor patiënten met nierschade. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op Fosfaat Informatie voor patiënten met nierschade Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Advies bestemd voor:.. Datum:.. Heeft u vragen over deze folder of het dieetvoorschrift,

Nadere informatie

(N.B. Delen van dit verslag zijn overgenomen uit ons verslag van een lezing door dr. van den Wall Bake in 2006)

(N.B. Delen van dit verslag zijn overgenomen uit ons verslag van een lezing door dr. van den Wall Bake in 2006) Nierschade Samenvatting van de lezing door dr. A.G.Lieverse, als specialist interne geneeskunde verbonden aan het Máxima Medisch Centrum, op maandag 22 september 2014 voor de DVN Regio Peel & Kempen. door

Nadere informatie

Waarom aandacht chronische nierschade (CNS)? CNS. Controle nieren: meer dan albumine en kreatinine. Dr. Wim JC de Grauw. MDRD vs kreatinine klaring

Waarom aandacht chronische nierschade (CNS)? CNS. Controle nieren: meer dan albumine en kreatinine. Dr. Wim JC de Grauw. MDRD vs kreatinine klaring MDRD vs kreatinine klaring Controle nieren: meer dan albumine en kreatinine Dr. Wim JC de Grauw Huisarts Afd. Eerstelijnsgeneeskunde UMC St. Radboud Nijmegen Diabetes Huisartsen Adviesgroep (DiHAG) Lid

Nadere informatie

Leerdoelen. Wees alert op nierproblemen bij probleeminventarisatie medicatie beoordeling. Begeleid beschermende maatregelen.

Leerdoelen. Wees alert op nierproblemen bij probleeminventarisatie medicatie beoordeling. Begeleid beschermende maatregelen. NIERFUNCTIE 2 Leerdoelen Wees alert op nierproblemen bij probleeminventarisatie medicatie beoordeling Begeleid beschermende maatregelen Functies Volume- osmo- en zuurregulatie Excretie afvalproducten stofwisseling

Nadere informatie

Welkom. Namen presentatoren

Welkom. Namen presentatoren Welkom Namen presentatoren Programma Behandeling en preventie van chronische nierschade door dr. Andrea Kramer, internist-nefroloog Dialyse als nierfunctievervangende behandeling door dr. Akin Özyilmaz,

Nadere informatie

Chronische Nierschade. Wim de Grauw. Huisarts te Berghem Afd. Eerstelijnsgemeeskunde UMC St. Radboud Nijmegen Bestuurslid DiHAG

Chronische Nierschade. Wim de Grauw. Huisarts te Berghem Afd. Eerstelijnsgemeeskunde UMC St. Radboud Nijmegen Bestuurslid DiHAG Chronische Nierschade Wim de Grauw Huisarts te Berghem Afd. Eerstelijnsgemeeskunde UMC St. Radboud Nijmegen Bestuurslid DiHAG Wie moet ik extra in de gaten houden? DiHAG sterrencursus 11 juni 2009 2 Omvang

Nadere informatie

CVVH(DF): Continue Veno-Veneuze Hemo (DiaFiltratie)

CVVH(DF): Continue Veno-Veneuze Hemo (DiaFiltratie) CVVH(DF): Continue Veno-Veneuze Hemo (DiaFiltratie) Uw kind is opgenomen op de Intensive Care (IC) kinderen en krijgt een behandeling die zijn of haar nierfunctie gaat vervangen, genaamd Continue Veno-Veneuze

Nadere informatie

Topics in Chronic Disease. Chronische Nierschade en de huisarts

Topics in Chronic Disease. Chronische Nierschade en de huisarts Topics in Chronic Disease Chronische Nierschade en de huisarts Toets Nierinsufficiëntie Casus Metabole stoornissen Vervolg casus Nabespreking toets Nierinsufficiëntie komt bij ruim 10% van de Nederlandse

Nadere informatie

Eet smakelijk René de Groot 15-06-2014

Eet smakelijk René de Groot 15-06-2014 Eet smakelijk René de Groot 15-06-2014 Inhoudsopgave: Kennis testen Waar is voeding eigenlijk goed voor? Waarmee moeten we dan ontbijten? Bloedsuiker spiegel Calorieën?? Schijf van 5 Hoeveel calorieën

Nadere informatie

GEZONDE NIEREN VOOR IEDEREEN

GEZONDE NIEREN VOOR IEDEREEN GEZONDE NIEREN VOOR IEDEREEN Publiekslezing door Prof.dr. Ron T. Gansevoort Hoogleraar Interne Geneeskunde, UMC Groningen in het bijzonder preventie van chronische nierschade. Martinikerk Groningen, 14

Nadere informatie

Chronische nierinsufficiëntie Wat doet de nefroloog?

Chronische nierinsufficiëntie Wat doet de nefroloog? Chronische nierinsufficiëntie Wat doet de nefroloog? 23 april 2015 Sadie van Esch, internist-nefroloog St. Elisabeth ziekenhuis, Tilburg Fusie TSZ en EZ TSZ: vasculair geneeskundigen EZ: nefrologen Toekomst:

Nadere informatie

Wat te doen bij een verhoogd fosfaat. afdeling diëtetiek

Wat te doen bij een verhoogd fosfaat. afdeling diëtetiek Wat te doen bij een verhoogd fosfaat afdeling diëtetiek U heeft het advies gekregen te letten op de hoeveelheid fosfaat in uw voeding. Deze brochure geeft u praktische informatie over fosfaatbinders en

Nadere informatie

PD: Peritoneale Dialyse

PD: Peritoneale Dialyse PD: Peritoneale Dialyse Uw kind is opgenomen op de Intensive Care (IC) kinderen en krijgt een behandeling die zijn of haar nierfunctie gaat vervangen, genaamd Peritoneale Dialyse (PD). De arts zal u en

Nadere informatie

Consequenties voor de voeding

Consequenties voor de voeding Alleen Diabetes? Chronische Nierschade Diabetes Mellitustype 2 wat betekent dat voor de voeding? DieGo, diëtisten Gooi en Omstreken Mariëtte Hoogers, diëtist te Hilversum Bron: DieGo Caresharing Nevendiagnoses

Nadere informatie

SAMEN ME VAT A T T I T N I G

SAMEN ME VAT A T T I T N I G SAMENVATTING 186 Inleiding Het renine-angiotensine-aldosteron-systeem (RAAS) is een hormonaal systeem dat in belangrijke mate betrokken is bij de regulatie van bloeddruk en nierfunctie. Het RAAS is een

Nadere informatie

Elke dag bouwen aan sterke botten

Elke dag bouwen aan sterke botten Elke dag bouwen aan sterke botten Waarom aandacht voor sterke botten? Hoe krijg je sterke botten? Of je sterke botten hebt of niet wordt voor een groot deel bepaald door erfelijke factoren. Een beetje

Nadere informatie

Tips en trics voor de nefrologie anno 2015. Dr. I.C. van Riemsdijk Drs. M.Wabbijn Internist-nefrologen

Tips en trics voor de nefrologie anno 2015. Dr. I.C. van Riemsdijk Drs. M.Wabbijn Internist-nefrologen Tips en trics voor de nefrologie anno 2015 Dr. I.C. van Riemsdijk Drs. M.Wabbijn Internist-nefrologen Disclosures Dr. I.C. van Riemsdijk None Drs. M. Wabbijn None Inleiding Algemeen: wat is nierfunctie

Nadere informatie

Nierschade: erger voorkomen... Wybe Douwe Kloppenburg, nefroloog

Nierschade: erger voorkomen... Wybe Douwe Kloppenburg, nefroloog Nierschade: erger voorkomen.... Wybe Douwe Kloppenburg, nefroloog Inleiding Begrippen Indeling en voorkomen van chronische nierschade (CNS) Proteinurie en GFR als risicofactoren voor progressie nierschade

Nadere informatie

CNE vasculaire zorg, 18 maart 2014 Dieetadviezen bij chronische nierschade

CNE vasculaire zorg, 18 maart 2014 Dieetadviezen bij chronische nierschade CNE vasculaire zorg, 18 maart 2014 Dieetadviezen bij chronische nierschade Sanne Huisman, diëtist Inhoud Dieetadviezen bij nierfunctiestoornissen: Verwijzen Doelstelling behandeling diëtist Dieetkenmerken

Nadere informatie

INFOBLAD. Meeste invloed. Gezond leven

INFOBLAD. Meeste invloed. Gezond leven GEWICHT, VOEDING, BEWEGEN EN ALCOHOL INFOBLAD Ongeveer 30% van kanker zou voorkomen kunnen worden. Een garantie om kanker te voorkomen is er niet. Je kan wel het risico op kanker verkleinen door een gezonde

Nadere informatie

TPE: Therapeutic Plasma Exchange

TPE: Therapeutic Plasma Exchange TPE: Therapeutic Plasma Exchange Uw kind is opgenomen op de Intensive Care (IC) kinderen en krijgt Therapeutic Plasma Exchange (TPE), oftewel plasmawissel of plasmafiltratie. De arts zal u en eventueel

Nadere informatie

Nierfunctieonderzoek bij diabetes. N. Kleefstra & Henk Bilo 15 en 16 december Nieren. Nieren

Nierfunctieonderzoek bij diabetes. N. Kleefstra & Henk Bilo 15 en 16 december Nieren. Nieren Nierfunctieonderzoek bij diabetes N. Kleefstra & Henk Bilo 15 en 16 december 2011 Nieren Nieren 1 Functie & schade Nierfunctie : het vermogen om afvalstoffen te klaren (voorbeeld: kreatinine) het vermogen

Nadere informatie

Voedingsadvies bij zwangerschapsdiabetes. diabetes gravidarum

Voedingsadvies bij zwangerschapsdiabetes. diabetes gravidarum Voedingsadvies bij zwangerschapsdiabetes diabetes gravidarum 2 Deze brochure is bedoeld voor vrouwen met diabetes gravidarum. In deze brochure wordt informatie gegeven over o.a. de richtlijnen voor de

Nadere informatie

FOSFOR QUIZ : WORDT FOSFORSLIM!

FOSFOR QUIZ : WORDT FOSFORSLIM! FOSFOR QUIZ : WORDT FOSFORSLIM! 1) Omcirkel de maximaal toegelaten hoeveelheid fosfor per dag voor hemodialyse patiënten 1. 200 mg 500 mg 2. 800 mg 1400 mg 3. 2100 mg 2750 mg 4. 3000 mg 3500 mg Antwoord

Nadere informatie

Goed eten tijdens of direct na de dialysebehandeling.

Goed eten tijdens of direct na de dialysebehandeling. Goed eten tijdens of direct na de dialysebehandeling. Goed eten tijdens of direct na de dialysebehandeling. Voldoende en gezond eten is belangrijk. Ook als u dialyseert. Wanneer u voldoende eet, voelt

Nadere informatie

Transmurale Afspraak Nierfunctiestoornis. 30 september 2010

Transmurale Afspraak Nierfunctiestoornis. 30 september 2010 Transmurale Afspraak Nierfunctiestoornis 30 september 2010 Onderwerpen 1. Definitie 2. Prevalentie 3. Richtlijnen 4. Diagnostiek 5. Preventie nierfunctieverlies 6. Behandeling metabole complicaties 7.

Nadere informatie

Chronische nierschade (CNS)

Chronische nierschade (CNS) Chronische nierschade (CNS) Wilbert Jellema Internist-nefroloog, St Antonius Ziekenhuis Chronische nierschade (CNS) Outline: 1. Waarom zoveel aandacht voor CNS? 2. Hoe screenen? 3. Hoe verdere achteruitgang

Nadere informatie

Chronische nierschade. Ciske van den Oever Apotheker poli-apotheek Franciscus Gasthuis Klinisch farmacoloog i.o.

Chronische nierschade. Ciske van den Oever Apotheker poli-apotheek Franciscus Gasthuis Klinisch farmacoloog i.o. Chronische nierschade Ciske van den Oever Apotheker poli-apotheek Franciscus Gasthuis Klinisch farmacoloog i.o. Inhoud Nieranatomie en fysiologie Nierfunctie Stadia nierschade Oorzaken nierschade Verschijnselen

Nadere informatie

Chronische Nierschade in Nederland

Chronische Nierschade in Nederland Chronische Nierschade in Nederland Stadium GFR (ml/min/1,73m 2 ) Albuminurie > 30 mg/24 hr Prevalentie VS (%) Prevalentie Nederland (%) 1 >90 Ja 3,3 1,3 2 60-89 Ja 3,0 3,8 3 30-59 Ja/nee 4,3 5,3 4 15-29

Nadere informatie

Bij hoeveel procent vochtverlies gaat de sportprestatie achteruit? Ong. 1% Bart van der Meer WM/SM theorie les 11 Amice

Bij hoeveel procent vochtverlies gaat de sportprestatie achteruit? Ong. 1% Bart van der Meer WM/SM theorie les 11 Amice Bij hoeveel procent vochtverlies gaat de sportprestatie achteruit? Ong. 1% Bart van der Meer WM/SM theorie les 11 Amice Bij hoeveel procent vochtverlies krijg je een dorstsignaal? Ong. 2% Bewerkt door

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Chronische nierschade en nierfalen

PATIËNTEN INFORMATIE. Chronische nierschade en nierfalen PATIËNTEN INFORMATIE Chronische nierschade en nierfalen Inhoud Waarom deze folder?... 3 Waar zitten de nieren en hoe zien ze eruit?... 3 Wat doen de nieren?... 4 Wat is chronische nierschade?... 4 Wat

Nadere informatie

Hoe werken de nieren en wat als de nieren niet meer werken?

Hoe werken de nieren en wat als de nieren niet meer werken? Hoe werken de nieren en wat als de nieren niet meer werken? Nierfunctie en nierfunctievervangende therapie J. Lips, nefroloog 27-4-2011 1 27-4-2011 2 Inhoud Anatomie normale nieren Functie nieren Wat als

Nadere informatie

Eiwit en zoutbeperkt = gewoon gezond. Nederlandse Nierdag 25 mei 2019 Marjolein Bense, diëtist

Eiwit en zoutbeperkt = gewoon gezond. Nederlandse Nierdag 25 mei 2019 Marjolein Bense, diëtist Eiwit en zoutbeperkt = gewoon gezond 1 Even voorstellen Marjolein Bense 2003-2007 Voeding en Dietetiek Sinds 2009 diëtist Ziekenhuis Gelderse Vallei Ede Voedingsziekenhuis Alliantie met Wageningen Universiteit,

Nadere informatie

Protocol Chronische nierschade op basis van de LTA

Protocol Chronische nierschade op basis van de LTA Protocol Chronische nierschade op basis van de LTA A. Doel en achtergrondinformatie Doel Patiënten met chronische nierschade in een vroege fase diagnosticeren en het juiste behandeltraject inzetten om

Nadere informatie

De nieren begrijpen... van hun normale werking tot CNI

De nieren begrijpen... van hun normale werking tot CNI De nieren begrijpen... van hun normale werking tot CNI Beste patiënt U hebt misschien problemen met uw nieren en wordt opgevolgd door één van de artsen in ons ziekenhuis. De bedoeling van deze brochure

Nadere informatie

MDRD: Diagnostiek en interpretatie

MDRD: Diagnostiek en interpretatie MDRD: Diagnostiek en interpretatie Daan van de Kerkhof Dr ir D. van de Kerkhof 06-10-010 Daan.vd.kerkhof@cze.nl (040) 39 86 39 1 CHRONISCHE NIERSCHADE Chronische nierschade is een belangrijke, onafhankelijke

Nadere informatie

Nierschade. Kernboodschap. Nierfunctiestoornissen en albuminurie. Hart- en vaatziekten. Tijdige behandeling kan dit risico verminderen!

Nierschade. Kernboodschap. Nierfunctiestoornissen en albuminurie. Hart- en vaatziekten. Tijdige behandeling kan dit risico verminderen! Nierschade April 2013 Leonie Tromp huisarts te Tilburg Kaderarts Hart- en Vaatziekten Kernboodschap Nierfunctiestoornissen en albuminurie Hart- en vaatziekten Tijdige behandeling kan dit risico verminderen!

Nadere informatie

Workshop chronische nierschade. Adry Bakker Diepenbroek Bettie Hoekstra

Workshop chronische nierschade. Adry Bakker Diepenbroek Bettie Hoekstra Workshop chronische nierschade Adry Bakker Diepenbroek Bettie Hoekstra Mevr. Muis 73 jaar Voorgeschiedenis: diabetes mellitus type 2 hartfalen regelmatig urineweginfecties, 2x pyelonefritis aspecifieke

Nadere informatie

Stadia chronische nierschade

Stadia chronische nierschade Factsheet Nieren en nierschade deel 3 Nierschade vraagt om continue alertheid en aandacht van de behandelaar Nierfunctie en eiwitverlies: voorspellers van complicaties Stadia chronische nierschade Nierschade

Nadere informatie

De nier en de rotonde. Googelen op rotondes in België. Wat gaat er mis bij diabetes? Nieren 10-12-2012. De nieren deel I. Nanno Kleefstra Henk Bilo

De nier en de rotonde. Googelen op rotondes in België. Wat gaat er mis bij diabetes? Nieren 10-12-2012. De nieren deel I. Nanno Kleefstra Henk Bilo De nieren deel I Nanno Kleefstra Henk Bilo De nier en de rotonde Googelen op rotondes in België Wat gaat er mis bij diabetes? Wat gaat er mis bij de rotonde? Nieren 1 Functie & schade Functie & schade

Nadere informatie

BEWEGING EN VOEDING VOOR OUDEREN

BEWEGING EN VOEDING VOOR OUDEREN BEWEGING EN VOEDING VOOR OUDEREN BELANG VAN BEWEGEN Lichamelijk inactief, gevolgen? Actieve geest Wat gebeurt er als je beweegt? HERSENEN INDELING HERSENEN GEHEUGEN EN EMOTIONELE LADING HERSENCELLEN WAT

Nadere informatie

Dieet bij chronische nierschade in vogelvlucht

Dieet bij chronische nierschade in vogelvlucht Dieet bij chronische nierschade in vogelvlucht De nieren spelen een belangrijke rol in ons lichaam. Een belangrijke taak is het verwijderen van afvalstoffen uit het bloed. Dit betreft ook afvalstoffen

Nadere informatie

Botontkalking. Osteoporose

Botontkalking. Osteoporose Botontkalking Osteoporose 2 Informatie voor vrouwen van 50 jaar of ouder en mannen van 65 jaar of ouder die een botbreuk hebben en behandeld worden op afdeling orthopedie Op dit moment wordt u in het CWZ

Nadere informatie

Informatie voor dialyse-patiënten die Sevelamerhydrochloride

Informatie voor dialyse-patiënten die Sevelamerhydrochloride De Europese gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel RENAGEL. Het verplicht plan voor risicobeperking in België, waarvan deze informatie

Nadere informatie

Nierinsufficiëntie bij DM en CVRM

Nierinsufficiëntie bij DM en CVRM Nierinsufficiëntie bij DM en CVRM Dr. Tom Geers, internist - nefroloog en opleider St. Antonius ziekenhuis Nieuwegein Nierfunctie beloop met de leeftijd 1 Hoge sterfte bij dialyse patiënten Prevalentie

Nadere informatie

HaCa 14-10-2014. Albert-Jan Aarnoudse

HaCa 14-10-2014. Albert-Jan Aarnoudse HaCa 14-10-2014 Albert-Jan Aarnoudse Inleiding Enige historie Definitie Relevantie Kreatinine en klaring Oorzaken chronische nierschade Wat te controleren Behandeldoelen Medicatie Wanneer verwijzen Samenvatting

Nadere informatie

Nierfunctie in de oncologie. Diakonessenhuis

Nierfunctie in de oncologie. Diakonessenhuis Nierfunctie in de oncologie Overzicht presentatie Overzicht van de normale nierfunctie Meten van nierfunctie Stadia chronische nierschade Microalbuminurie, proteïnurie Glomerulaire syndromen Oncologie

Nadere informatie

S C H I J F V A N V I J F

S C H I J F V A N V I J F SCHIJF VAN VIJF DE SCHIJF VAN VIJF, GOED VOOR JE LIJF! V o o r i e d e r e e n i s e e n v o e d i n g s k e u z e v a n b e l a n g w a a r a l l e b e n o d i g d e voedingsstoffen in zitten. Dit zijn

Nadere informatie

Voeding en osteoporose

Voeding en osteoporose Voeding en osteoporose 2 Voeding bij osteoporose Bij osteoporose (botontkalking) is de afbraak van de botten vergroot, waardoor de botten erg verzwakt zijn. De kans op botbreuken is verhoogd. Belangrijke

Nadere informatie

GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 4. Gezonde voeding

GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 4. Gezonde voeding GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 4 Gezonde voeding 1 INLEIDING Thema 3 hoofdstuk Gezonde voeding blz. 149 Onderwerpen: -Persoonlijke verschillen -Voeding en levensfasen -Voedingsmiddelen en voedingsstoffen -Richtlijnen

Nadere informatie

Ziekten die mogelijk insufficiëntie veroorzaken:

Ziekten die mogelijk insufficiëntie veroorzaken: Wat is nier insufficiëntie? Als de nieren altijd onvoldoende werken wordt dit chronische nierinsufficiëntie genoemd ( insufficiënt = onvoldoende) chronische nierinsufficiëntie is het mogelijke gevolg van

Nadere informatie

Nierfalen bij ouderen

Nierfalen bij ouderen Nierfalen bij ouderen Dr. Yvo Sijpkens, internist-nefroloog (ysijp @ twitter) Bronovo, Den Haag Mariette Makkink, huisarts, Den Haag Leerdoelen nierfalen bij ouderen Zorgverlener kent de definitie en epidemiologie

Nadere informatie

Les 3: Vervolg Melksamenstelling. (Onderdeel van IBS Het melken van koeien)

Les 3: Vervolg Melksamenstelling. (Onderdeel van IBS Het melken van koeien) Les 3: Vervolg Melksamenstelling (Onderdeel van IBS Het melken van koeien) Simpel Rekenvoorbeeld melkopbrengsten per jaar Bedrijf A: 45 koeien / 29 kg per dag / 305 dgn 400.000 kg per jaar Vet gehalte

Nadere informatie

Feiten en fabels over voeding, medicatie en diabetes

Feiten en fabels over voeding, medicatie en diabetes Feiten en fabels over voeding, medicatie en diabetes Heleen Berkelmans, diëtist, DITO Paul van den Broek, medisch coördinator Diabetes Inhoud Diëten en medicatie aanpassen? Wat te doen na een gastric bypass?

Nadere informatie

VOCHT- EN ZOUTBEPERKING GOEDE EIWITINNAME EN FOSFORBEPERKING AVVZ-DIEET (ARM AAN VERZADIGDE VETTEN) DIABETES-DIEET

VOCHT- EN ZOUTBEPERKING GOEDE EIWITINNAME EN FOSFORBEPERKING AVVZ-DIEET (ARM AAN VERZADIGDE VETTEN) DIABETES-DIEET HET DIEET INHOUD INLEIDING 3 VOCHT- EN ZOUTBEPERKING 4 5 GOEDE EIWITINNAME EN FOSFORBEPERKING 6 AVVZ-DIEET (ARM AAN VERZADIGDE VETTEN) 7 DIABETES-DIEET 7 2 INLEIDING Alles wat u eet en drinkt geeft afvalstoffen.

Nadere informatie

Chronische Nierschade

Chronische Nierschade RCH15.331 Chronische Nierschade Chronische Nierschade Leonie Tromp Huisarts te Tilburg Kaderarts Hart- en Vaatziekten Kernboodschap Nierfunctiestoornissen en albuminurie Hart- en vaatziekten Tijdige behandeling

Nadere informatie

gezond zijn, gezond blijven met vitamines en mineralen

gezond zijn, gezond blijven met vitamines en mineralen gezond zijn, gezond blijven met vitamines en mineralen Vitamines en mineralen: we kunnen geen dag zonder We weten dat we ze elke dag nodig hebben. Maar wat zijn het nu eigenlijk? Vitamines en mineralen

Nadere informatie

14-3-2012 1. Ede Diabetes en Nierziekten 2012 Workshop B Chronische Nierschade (CNS/CNI) bij de Oudere Patient Stijn Konings / internist -nefroloog

14-3-2012 1. Ede Diabetes en Nierziekten 2012 Workshop B Chronische Nierschade (CNS/CNI) bij de Oudere Patient Stijn Konings / internist -nefroloog Ede Diabetes en Nierziekten 2012 Workshop B Chronische Nierschade (CNS/CNI) bij de Oudere Patient Stijn Konings / internist -nefroloog Catharina ziekenhuis Eindhoven 1 Prevalentie 2 Pre-test quiz 3 Detectie

Nadere informatie

Les 9 Nier. Nieren. Nieren, regulatie urine, vochthuishouding, diurese, clearance, GFR. Woordbetekenis Ren (L) b.v Art.

Les 9 Nier. Nieren. Nieren, regulatie urine, vochthuishouding, diurese, clearance, GFR. Woordbetekenis Ren (L) b.v Art. Les 9 Nier Nieren, regulatie urine, vochthuishouding, diurese, clearance, GFR ANZN 1e leerjaar - Les 9 - Matthieu Berenbroek, 2000-2011 1 Nieren Woordbetekenis Ren (L) b.v Art. renalis / vena perirenaal

Nadere informatie

Spiegelbijeenkomst Urk, mei Arnold Boonstra, internist-nefroloog

Spiegelbijeenkomst Urk, mei Arnold Boonstra, internist-nefroloog Spiegelbijeenkomst Urk, mei 2018 Arnold Boonstra, internist-nefroloog Disclosure belangen spreker Acuut of chronische nierinsufficiëntie Casuïstiek Huisarts belt nefroloog Goedemiddag, Ja eh, ik wil even

Nadere informatie

Voeding en osteoporose

Voeding en osteoporose Voeding en osteoporose Voeding bij osteoporose Bij osteoporose (botontkalking) is de afbraak van de botten vergroot, waardoor de botten erg verzwakt zijn. De kans op botbreuken is verhoogd. Belangrijke

Nadere informatie

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS. Calcium Sandoz bruis 500/1000 mg, bruistabletten Calciumcarbonaat

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS. Calcium Sandoz bruis 500/1000 mg, bruistabletten Calciumcarbonaat Sandoz B.V. Page 1/5 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS Calcium Sandoz bruis 500/1000 mg, bruistabletten Calciumcarbonaat Lees goed de hele bijsluiter, want deze bevat belangrijke informatie. Dit geneesmiddel

Nadere informatie

123-12-2011 SPORTVOEDING. Zwat

123-12-2011 SPORTVOEDING. Zwat 1 SPORTVOEDING Zwat Inhoud: Wat is sportvoeding? Energiebehoefte Belang van Koolhydraten Praktisch Supplementen Atleet 1-2 2 WAAROM Voeding en sport Gezonde voeding: optimaal functioneren lichaam Extra

Nadere informatie

Fosfaat in uw voeding

Fosfaat in uw voeding Fosfaat in uw voeding Wanneer u dialyseert kan het zijn dat bepaalde stoffen toch onvoldoende uit het bloed verwijderd worden. Eén van deze stoffen is fosfaat. Bij een te hoog fosfaat in het bloed kunnen

Nadere informatie

Chronische nierinsufficiëntie

Chronische nierinsufficiëntie nefrologie - endocrinologie informatiebrochure Chronische nierinsufficiëntie Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Wat is chronische nierinsufficiëntie? 4 3. Wat zijn de functies van de nieren? 6 4. Wat is de

Nadere informatie

HHS Workshop Ondervoeding en chronische nierschade. Verminderen Chronische Nierschade. Leerdoelen

HHS Workshop Ondervoeding en chronische nierschade. Verminderen Chronische Nierschade. Leerdoelen 8-0-00 Workshop Ondervoeding en chronische nierschade Verminderen Chronische Nierschade Hans van Overbeeke, specialist ouderengeneeskunde Maria Lutke Schipholt Pouderoijen, dietiste Ton v.d. Maas, internist-nefroloog

Nadere informatie

LES 16C VOEDINGSSTOFFEN: Beschermende (Bouw)stoffen en Mini lasagne

LES 16C VOEDINGSSTOFFEN: Beschermende (Bouw)stoffen en Mini lasagne [1] VERWERKING van AGRARISCHE PRODUCTEN LES 16C VOEDINGSSTOFFEN: Beschermende (Bouw)stoffen en Mini lasagne INLEIDING Deze les gaat over beschermende stoffen. Brandstoffen, bouwstoffen en beschermende

Nadere informatie

Voorstellen. Wanneer naar de diëtist?

Voorstellen. Wanneer naar de diëtist? Voorstellen COPD Nut van goede voeding Aafke Hermsen, diëtist Karin Janssen-van Hemmen, kaderhuisarts astma/copd i.o. Agenda owanneer naar de diëtist? olichaamssamenstelling ogewichtsverandering onut van

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Het aantal mensen met een gestoorde nierfunctie is de afgelopen decennia sterk toegenomen. Dit betekent dat er steeds meer mensen moeten dialyseren of een niertransplantatie moeten

Nadere informatie

Gezond eten en drinken voor je kind van 1 tot 3 jaar

Gezond eten en drinken voor je kind van 1 tot 3 jaar Gezond eten en drinken voor je kind van 1 tot 3 jaar Kinderen vanaf twaalf maanden eten volledig met de pot mee. En ze drinken dan een stuk minder melk. Net als de rest van het gezin dus: drie maaltijden

Nadere informatie

Nierschade Acute nierschade Klachten acute nierschade

Nierschade Acute nierschade Klachten acute nierschade Nierschade Vaak is er sprake van chronische Doordat er in het begin weinig tot geen klachten zijn, kan het lange tijd onopgemerkt blijven. Nierschade kan ook plotseling ontstaan: acute Als acute nierschade

Nadere informatie

Diet-sensitive prognostic markers for cardiovascular and renal disease Riphagen, Ineke

Diet-sensitive prognostic markers for cardiovascular and renal disease Riphagen, Ineke Diet-sensitive prognostic markers for cardiovascular and renal disease Riphagen, Ineke IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it.

Nadere informatie

Hoe werkt ons lichaam? Waarom water drinken? Vocht vasthouden Puur water Tips bij water drinken Vragen

Hoe werkt ons lichaam? Waarom water drinken? Vocht vasthouden Puur water Tips bij water drinken Vragen Water 1 Onderwerpen Hoe werkt ons lichaam? Waarom water drinken? Vocht vasthouden Puur water Tips bij water drinken Vragen 2 Hoe werkt ons lichaam? Belangrijkste functie van de nieren/bijnieren: - filteren

Nadere informatie

Wat is vitamine D? 3. Vitamine D tekort 3. Vitamine D, waar zit het in? 3. Naar buiten 3. Vitamine D-supplementen 3. Hoeveel vitamine D?

Wat is vitamine D? 3. Vitamine D tekort 3. Vitamine D, waar zit het in? 3. Naar buiten 3. Vitamine D-supplementen 3. Hoeveel vitamine D? Vitamine D Inhoud Wat is vitamine D? 3 Vitamine D tekort 3 Vitamine D, waar zit het in? 3 Naar buiten 3 Vitamine D-supplementen 3 Hoeveel vitamine D? 4 Vitamine D en calcium gaan hand in hand 5 Meer informatie

Nadere informatie

Peggy Roestenberg - The role of CTGF in diabetic nephropathy. Chapter 10. Samenvatting in het Nederlands

Peggy Roestenberg - The role of CTGF in diabetic nephropathy. Chapter 10. Samenvatting in het Nederlands Chapter 10 Samenvatting in het Nederlands Chapter 10 Peggy Roestenberg - The role of CTGF in diabetic nephropathy DIABETES MELLITUS Diabetes mellitus, in de volksmond beter bekend als suikerziekte of diabetes,

Nadere informatie

PATIËNTENINFORMATIE COPD EN VOEDING

PATIËNTENINFORMATIE COPD EN VOEDING PATIËNTENINFORMATIE COPD EN VOEDING 2 COPD EN VOEDING Algemeen Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis u informatie geven over de rol van voeding bij COPD. Indien u specifieke

Nadere informatie

DOELGROEPENONDERZOEK CHRONISCHE NIERSCHADE

DOELGROEPENONDERZOEK CHRONISCHE NIERSCHADE DOELGROEPENONDERZOEK CHRONISCHE NIERSCHADE Samenvatting Opdrachtnemer: Hans Mak Instituut Uitgevoerd door: Gezonde Nieren B.V. Opdrachtgever: Nierstichting Nederland Het volledige rapport is op te vragen

Nadere informatie

Rocaltrol 0,25 microgram zachte capsules Rocaltrol 0,50 microgram zachte capsules

Rocaltrol 0,25 microgram zachte capsules Rocaltrol 0,50 microgram zachte capsules BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Rocaltrol 0,25 microgram zachte capsules Rocaltrol 0,50 microgram zachte capsules Calcitriol Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat innemen

Nadere informatie

Chronische nierschade en nierfalen

Chronische nierschade en nierfalen Inwendige geneeskunde Chronische nierschade en nierfalen www.catharinaziekenhuis.nl Afdeling Nierziekten van het Catharina Ziekenhuis te Eindhoven en Dialysecentrum Deurne van het Elkerliek ziekenhuis

Nadere informatie

Als nieren falen faalt er veel, maar het leven gelukkig niet. Deel 1. Thema: Nierziekten. Dr. Ron Gansevoort. Internist nierarts UMC Groningen

Als nieren falen faalt er veel, maar het leven gelukkig niet. Deel 1. Thema: Nierziekten. Dr. Ron Gansevoort. Internist nierarts UMC Groningen Thema: Nierziekten Als nieren falen faalt er veel, maar het leven gelukkig niet Deel 1 Dr. Ron Gansevoort Internist nierarts UMC Groningen 28-12-2009 2 WAT IS DE FUNCTIE VAN DE NIEREN? Verwijderen van

Nadere informatie

DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK: OM DAGELIJKS EVENWICHTIG TE ETEN EN VOLDOENDE TE BEWEGEN.

DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK: OM DAGELIJKS EVENWICHTIG TE ETEN EN VOLDOENDE TE BEWEGEN. GEZONDHEID INFOBLAD DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK: OM DAGELIJKS EVENWICHTIG TE ETEN EN VOLDOENDE TE BEWEGEN. BRON: VIGeZ, 2011. De actieve voedingsdriehoek. De actieve voedingsdriehoek geeft je een idee

Nadere informatie