Chronische nierinsufficiëntie
|
|
- Erna Bogaert
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 nefrologie - endocrinologie informatiebrochure Chronische nierinsufficiëntie
2
3 Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Wat is chronische nierinsufficiëntie? 4 3. Wat zijn de functies van de nieren? 6 4. Wat is de oorzaak van chronische nierinsufficiëntie? 6 5. Wat zijn de gevolgen van chronische nierinsufficiëntie? 8 6. Hoe wordt chronische nierinsufficiëntie gediagnosticeerd? 8 7. Complicaties van nierinsufficiëntie 9 8. Opvolging van nierinsufficiëntie Behandeling van nierinsufficiëntie Leven met chronische nierinsufficiëntie Contactgegevens bij vragen Bronvermelding Persoonlijke notities 13 3
4 1. Inleiding Uw behandelende arts heeft u verteld dat u een verminderde nierfunctie hebt of lijdt aan chronische nierinsufficiëntie. Voldoende informatie krijgen over de betekenis van chronische nierinsufficiëntie, de oorzaken en de mogelijke gevolgen is belangrijk. Wij raden u dan ook ten zeerste aan deze folder grondig door te nemen. Heeft u nog bijkomende vragen, aarzel dan niet om uw behandelende arts aan te spreken of neem contact op met de desbetreffende dienst (zie contactgegevens verder in de folder). 2. Wat is chronische nierinsufficiëntie? Er is sprake van chronische nierinsufficiëntie wanneer door schade aan het nierweefsel de nierfunctie is verminderd en/of er eiwit is in de urine gedurende meer dan drie maanden. Dit kan ontstaan door (een combinatie van) verschillende oorzaken. Chronische nierinsufficiëntie wordt ingedeeld in verschillende stadia (figuur 1). Deze stadia weerspiegelen het risico op bijvoorbeeld hart- en vaatziekten en op nierfalen (figuur 2). 4
5 (Figuur 1: de stadia van chronische nierinsufficiëntie) (Figuur 2: het risico op hartziekten. Bron: factsheets nierstichting, 03/2017) 5
6 3. Wat zijn de functies van de nieren? Zuiveren van het bloed door verwijderen van afvalstoffen. Regelen van de vocht- en zoutbalans en de bloeddruk. Produceren van hormonen zoals erythropoïetine, dat nodig is voor de aanmaak van rode bloedcellen en renine dat een rol speelt bij de bloeddruk. Helpen bij de opbouw en instandhouding van het bot via de productie van actief vitamine D en de regulatie van de fosfaatuitscheiding. 4. Wat is de oorzaak van chronische nierinsufficiëntie? Er kunnen meerdere oorzaken zijn. De meest voorkomende zijn diabetes en hoge bloeddruk. Ook bepaalde medicamenten, ouderdom of erfelijke nierziekten kunnen nierlijden veroorzaken evenals auto-immuunziekten, nierstenen en een hoge cholesterol. Belangrijke oorzaken van chronische nierinsufficiëntie Hoge bloeddruk (arteriële hypertensie) Dit wil zeggen een bloeddruk > 140/90 mmhg (in sommige patiëntengroepen > 130/80 mmhg). Van deze groep patiënten heeft ongeveer één op de vijf chronisch nierlijden. Diabetes mellitus Chronisch nierlijden bij patiënten met diabetes komt veel voor. Gelukkig is met de huidige behandeling van diabetes het risico op het ontstaan van chronisch nierlijden kleiner dan vroeger. Een vroeg teken van chronisch nierlijden bij diabetespatiënten is het verschijnen van albumine in de urine. 6
7 (Figuur 3: indeling chronische nierschade. Bron: factsheets nierstichting, 03/2017) 7
8 5. Wat zijn de gevolgen van chronische nierinsufficiëntie? In een vroeg stadium van chronische nierinsufficiëntie hebben patiënten meestal geen of slechts vage klachten. Er kan wel al een hoge bloeddruk optreden, vandaar dat bij alle patiënten met een hoge bloeddruk de nierfunctie regelmatig moet worden gecontroleerd. De eerste tekenen van chronische nierinsufficiëntie, zoals vermoeidheid of een verminderde eetlust zijn weinig specifiek en kunnen op verschillende ziekten wijzen. Hierdoor kan het ziekteproces soms onopgemerkt verlopen. Hoe ernstiger de schade, hoe meer klachten en medische problemen er ontstaan en hoe complexer de behandeling wordt. Patiënten met chronische nierinsufficiëntie hebben een groter risico op (overlijden ten gevolge van) hart- en vaatziekten zoals een hartinfarct, een herseninfarct of hartfalen en een groter risico op het ontstaan van nierfalen. De meeste patiënten ervaren pas problemen als de nieren nog maar 30 % of minder werken. Nierfunctie vervangende behandeling (nierdialyse of niertransplantatie) is meestal nodig als de nierfunctie minder dan 7 à 10 % bedraagt. 6. Hoe wordt chronische nierinsufficiëntie gediagnosticeerd? Bloedonderzoek In het bloed wordt het creatinine bepaald. Hieruit volgt via een formule (de MDRD- en/of de CKD-EPI-formule) een schatting van de glomerulaire filtratiesnelheid (de egfr), die een maat is voor de functie van de nieren. Als de egfr lager is dan 60 ml/min/1,73m² is er sprake van een verminderde nierfunctie. Dit cijfer wordt vaak als percentage herleid waarbij bij een egfr van bijvoorbeeld 60 ml/min/1,73m² de nieren nog voor ongeveer 60 % functioneren. 8
9 Urineonderzoek Urine-onderzoek laat toe om in combinatie met bloedonderzoek een nauwkeurigere berekening te maken van de glomerulaire filtratiesnelheid (egfr). Indien er eiwitten in de urine terecht komen (zoals albumine of immunoglobulines) is dit ook een teken van nierlijden. Afwijkende cellen in de urine die passen bij een auto-immune of kwaadaardige aandoening kunnen worden opgespoord. Bijkomende onderzoeken Beeldvormend onderzoek: echografie, CT-scan of MRI-scan van de nieren; Nucleair onderzoek; Nierbiopsie. 7. Complicaties van nierinsufficiëntie hoge bloeddruk; verhoogd risico op hart- en vaatziekten; vermoeidheid; spierkrampen, rusteloze benen, jeuk; misselijkheid en verminderde eetlust; ophouden van vocht; bloedarmoede en verhoogde bloedingsneiging; verminderde weerstand tegen infecties; verstoorde botstofwisseling; geheugenstoornissen, doof gevoel of prikkelingen in de armen of de benen; veranderd stoelgangspatroon; te hoog kaliumgehalte in het bloed en hartritmestoornis; ontsteking van het hartvlies; 9
10 8. Opvolging van nierinsufficiëntie De nierfunctie vermindert bij iedereen vanaf de leeftijd van 45 à 50 jaar met ongeveer 1 % per jaar. Om een snellere vermindering zoveel mogelijk tegen te houden moeten de oorzaak en de verschillende risicofactoren worden aangepakt. Hiervoor dient u regelmatig op controle te komen bij uw huisarts en uw nefroloog. Om de functie van de nieren zolang mogelijk te bewaren is het belangrijk dat u als patiënt samenwerkt met uw huisarts, de nefroloog en de diëtist. Hiervoor is het zorgtraject chronische nierinsufficiëntie in 2009 gestart. Hierbij trachten alle betrokkenen op een georganiseerde manier samen te werken. Op die manier kan de kwaliteit van de zorgverlening verbeteren. Als patiënt krijgt u financiële tussenkomst bij de aankoop van een bloeddrukmeter, extra terugbetaling van consulten bij de huisarts, nefroloog en diëtist. Ook krijgt u gemakkelijker toegang tot specifieke geneesmiddelen. 9. Behandeling van nierinsufficiëntie Oorzakelijke behandeling Waar mogelijk zal indien de oorzaak van het nierlijden duidelijk is er alles aan worden gedaan deze weg te nemen of zo goed mogelijk te behandelen. Het vertragen van de achteruitgang van de nierfunctie Zoals eerder vermeld, vermindert de nierfunctie bij iedereen vanaf de leeftijd van jaar met ongeveer 1 % per jaar. Om een snellere vermindering zoveel mogelijk tegen te houden, moet de oorzaak worden behandeld en moeten de verschillende risicofactoren worden aangepakt. Hiervoor dient u regelmatig op controle te komen bij uw huisarts en uw nefroloog. Levensstijl Een gezonde levensstijl is voor iedereen belangrijk. U krijgt uitleg over gezonde voeding, het belang van een gezond gewicht en lichaamsbeweging. Uiteraard hoort ook stoppen met roken bij een gezonde levensstijl. 10
11 Dieet Voorbeelden van dieetmaatregelen die regelmatig worden aangeraden: zoutarm; eiwitbeperking; arm aan verzadigde vetzuren; Medicatie Indien nodig krijgt u medicatie voor de specifieke oorzaak van het nierlijden of voor uw bloeddruk of cholesterol. Het behandelen en/of voorkomen van de complicaties van chronische nierinsufficiëntie Dieet zoutarm eiwitbeperking arm aan verzadigde vetzuren kalium- en/of fosfaatarm vochtbeperking Medicatie medicatie zoals fosfaatbinders, natriumbicarbonaat of epo vaccinaties 10. Leven met chronische nierinsufficiëntie Symptomen zoals vermoeidheid, een slechtere conditie of andere klachten kunnen geleidelijk een vermindering van de kwaliteit van leven veroorzaken. Activiteiten zoals sport en andere hobby s kunnen dan moeilijk of onmogelijk worden. Daarbij komt het besef dat uw ziekte over het algemeen steeds ernstiger wordt en u beperkt wordt in uw vrijheid wat betreft dieet. De medische en sociale problemen kunnen aanzienlijk zijn, maar toch hoeft de situatie niet uitzichtloos te zijn. Indien nodig kan met dialyse de nierfunctie voor een deel worden overgenomen. Bij sommige patiënten behoort een niertransplantatie tot de mogelijkheden. 11
12 Wanneer evolutie naar nierfunctievervangende therapie aanwezig is, kan u voor verdere begeleiding en infotmatie worden doorverwezen naar onze NiER-kliniek (Nier Educatie Referentie kliniek) Voorkempen. 11. Contactgegevens bij vragen Heeft u bij het doorlezen van de folder toch nog bijkomende vragen? Stel ze dan gerust! U kan contact opnemen via onderstaande contactgegevens: AZ Sint-Jozef Malle Oude Liersebaan Malle Raadpleging nefrologie Neem ook zeker een kijkje op onze website U vindt er o.a. meer praktische informatie terug. Ook voor financiële informatie kan u hier terecht. Voor meer informatie online (federatie van Belgische Verenigingen voor Nierinsufficiënten vzw) (nierpatiënten vereniging Nederland) 12. Bronvermelding Meer van der V et al, Chronic Kidney Disease in patients with diabetes mellitus type 2 or hypertension in general practice, Br J Gen Pract 2010; 60(581):
13 13. Persoonlijke notities 13
14 14
15 15
16 Opdrachtgever: Dr. Sanne Vellinga - nefrologie - endocrinologie VU: Koen Vancraeynest - algemeen directeur Versiedatum: 24 juli 2017
Dagboek voor de patiënt met chronische nierinsufficiëntie
nefrologie - endocrinologie informatiebrochure Dagboek voor de patiënt met chronische nierinsufficiëntie Inhoudstafel 1. Persoonlijke gegevens 4 2. Inleiding 6 3. Medicatielijst 9 4. Vaccinaties 10 5.
Nadere informatienefrologie - endocrinologie - diabetologie informatiebrochure Predialyse
nefrologie - endocrinologie - diabetologie informatiebrochure Predialyse Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Voorwoord 4 3. Wat is predialyse? 4 4. Wat doet het predialyseteam? 5 5. Waar moet u op letten?
Nadere informatienefrologie - endocrinologie - diabetologie informatiebrochure Dagboek voor de patiënt met chronische nierinsufficiëntie
nefrologie - endocrinologie - diabetologie informatiebrochure Dagboek voor de patiënt met chronische nierinsufficiëntie Inhoudstafel 1. Persoonlijke gegevens 4 2. Inleiding 5 3. Medicatielijst 8 4. Vaccinaties
Nadere informatienefrologie - endocrinologie informatiebrochure Predialyse
nefrologie - endocrinologie informatiebrochure Predialyse Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Voorwoord 4 3. Wat is predialyse? 4 4. Wat doet het predialyseteam? 5 5. Waar moet u op letten? 7 6. Contactgegevens
Nadere informatieNierschade Acute nierschade Klachten acute nierschade
Nierschade Vaak is er sprake van chronische Doordat er in het begin weinig tot geen klachten zijn, kan het lange tijd onopgemerkt blijven. Nierschade kan ook plotseling ontstaan: acute Als acute nierschade
Nadere informatienefrologie - endocrinologie - diabetologie informatiebrochure Nierbiopsie
nefrologie - endocrinologie - diabetologie informatiebrochure Nierbiopsie Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Voorbereiding 4 3. Dag van het onderzoek 5 4. Onderzoek 5 5. Na het onderzoek 6 6. Complicaties
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Chronische nierschade en nierfalen
PATIËNTEN INFORMATIE Chronische nierschade en nierfalen Inhoud Waarom deze folder?... 3 Waar zitten de nieren en hoe zien ze eruit?... 3 Wat doen de nieren?... 4 Wat is chronische nierschade?... 4 Wat
Nadere informatieZiekten die mogelijk insufficiëntie veroorzaken:
Wat is nier insufficiëntie? Als de nieren altijd onvoldoende werken wordt dit chronische nierinsufficiëntie genoemd ( insufficiënt = onvoldoende) chronische nierinsufficiëntie is het mogelijke gevolg van
Nadere informatieInleiding. Dr. Stas, nefroloog
Wereldnierdag 2015 Inleiding Dr. Stas, nefroloog 2 Programma 19h05-19h25: Een jonge mama aan de dialyse, een getuigenis. (Annemie Reeckmans) 19h25-19h50: Leven met een nierziekte in Vlaanderen: We staan
Nadere informatieStadia chronische nierschade
Factsheet Nieren en nierschade deel 3 Nierschade vraagt om continue alertheid en aandacht van de behandelaar Nierfunctie en eiwitverlies: voorspellers van complicaties Stadia chronische nierschade Nierschade
Nadere informatiemedische beeldvorming informatiebrochure Contrastnefropathie
medische beeldvorming informatiebrochure Contrastnefropathie Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Uw veiligheid is belangrijk 5 3. Als uw nieren niet goed werken 5 4. Voorbereiding 6 5. Over het CT-onderzoek
Nadere informatieChronische nierschade: hoe vaak, stadia en risico s
Factsheet Nieren en nierschade deel 3 Nierschade vraagt om continue alertheid en aandacht van de behandelaar Nierfunctie en eiwitverlies: voorspellers van complicaties Chronische nierschade: hoe vaak,
Nadere informatieWelkom. Namen presentatoren
Welkom Namen presentatoren Programma Behandeling en preventie van chronische nierschade door dr. Andrea Kramer, internist-nefroloog Dialyse als nierfunctievervangende behandeling door dr. Akin Özyilmaz,
Nadere informatiemedische beeldvorming informatiebrochure Arthrografie - CT
medische beeldvorming informatiebrochure Arthrografie - CT Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Uw veiligheid is belangrijk 4 3. Voorbereiding 4 4. Over de arthrografie van het gewricht zelf 5 5. CT-onderzoek
Nadere informatiemedische beeldvorming informatiebrochure Contrastnefropathie
medische beeldvorming informatiebrochure Contrastnefropathie Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Uw veiligheid is belangrijk 5 3. Als uw nieren niet goed werken 5 4. Voorbereiding 6 5. Over het CT-onderzoek
Nadere informatiedaghospitaal volwassenen informatiebrochure Prostaatbiopsie via het daghospitaal
daghospitaal volwassenen informatiebrochure Prostaatbiopsie via het daghospitaal 1 Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Doel van het onderzoek 4 3. Voorbereiding 4 4. Het onderzoek zelf 5 5. Na het onderzoek
Nadere informatiemedische beeldvorming informatiebrochure Algemeen CT-onderzoek
medische beeldvorming informatiebrochure Algemeen CT-onderzoek Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Voorbereiding van het onderzoek 4 3. Voorbereiding 5 4. Over het onderzoek zelf 5 5. Goed om weten 5 6. Na
Nadere informatieDagboek voor de patiënt met chronische nierinsufficiëntie. informatiebrochure
Dagboek voor de patiënt met chronische nierinsufficiëntie informatiebrochure Inhoud Persoonlijke gegevens 3 Inleiding 5 Medicatielijst 9 Vaccinaties 10 Parameters 11 AZ Klina 2 Persoonlijke gegevens Patiënt
Nadere informatietabakologie informatiebrochure Rookstopbegeleiding
tabakologie informatiebrochure Rookstopbegeleiding Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Voordelen van stoppen met roken 4 3. De tabakoloog in AZ Sint-Jozef Malle 5 4. Praktisch 5 5. Contactgegevens bij vragen
Nadere informatiemedische beeldvorming informatiebrochure Algemeen CT-onderzoek
medische beeldvorming informatiebrochure Algemeen CT-onderzoek Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Uw veiligheid is belangrijk 4 3. Voorbereiding 5 4. Over het CT-onderzoek zelf 5 5. Goed om weten 5 6. Na
Nadere informatieChronische nierinsu ciëntie
Nieren, nierziekten en behandeling Chronische nierinsu ciëntie (Onvoldoende nierwerking) Chronische nierinsufficiëntie Synoniem voor onvoldoende nierwerking Als de nieren altijd onvoldoende werken wordt
Nadere informatiePatiënteninformatie Dagboek voor de patiënt met chronisch nierlijden
Patiënteninformatie Dagboek voor de patiënt met chronisch nierlijden Algemeen ziekenhuis Sint-Jozef Oude Liersebaan 4-2390 Malle tel. 03 380 20 11 - fax 03 380 28 90 azsintjozef@emmaus.be - www.azsintjozef.be
Nadere informatieGEZONDE NIEREN VOOR IEDEREEN
GEZONDE NIEREN VOOR IEDEREEN Publiekslezing door Prof.dr. Ron T. Gansevoort Hoogleraar Interne Geneeskunde, UMC Groningen in het bijzonder preventie van chronische nierschade. Martinikerk Groningen, 14
Nadere informatieChronische Nierschade
Chronische Nierschade Uitingen nieraandoeningen: Verlies van eiwit via de urine, albuminurie Specifieke sedimentsafwijkingen Afname van de glomerulaire filtratiesnelheid Micro-albuminurie: In een willekeurige
Nadere informatienucleaire geneeskunde informatiebrochure Datscan
nucleaire geneeskunde informatiebrochure Datscan Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Doel van het onderzoek 4 3. Voorbereidend gesprek 4 4. Het onderzoek 5 5. Contactgegevens bij vragen 6 6. Persoonlijke notities
Nadere informatieNefrotisch syndroom Symptomen
Nefrotisch syndroom Het Nefrotisch Syndroom (NS) is een zeldzame aandoening van de nieren. Het is geen ziekte op zich, maar een combinatie van ziekteverschijnselen (symptomen) die samen optreden. Verschillende
Nadere informatieDe nieren begrijpen... van hun normale werking tot CNI
De nieren begrijpen... van hun normale werking tot CNI Beste patiënt U hebt misschien problemen met uw nieren en wordt opgevolgd door één van de artsen in ons ziekenhuis. De bedoeling van deze brochure
Nadere informatiemedische beeldvorming informatiebrochure Arthrografie - MRI
medische beeldvorming informatiebrochure Arthrografie - MRI Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Uw veiligheid is belangrijk 4 3. Voorbereiding 5 4. Over de arthrografie van het gewricht zelf 5 5. Over het
Nadere informatiegeriatrie informatiebrochure Geriatrisch dagziekenhuis
geriatrie informatiebrochure Geriatrisch dagziekenhuis Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Doelstelling 4 3. Afspraken 4 4. Doelgroep 5 5. Verblijf 5 6. Ontslag 5 7. Wat brengt u mee naar het geriatrisch dagziekenhuis?
Nadere informatieMedicatie Risico bij Nierschade. Nictiz symposium 15 november 2016 Chris Hagen nefroloog
Medicatie Risico bij Nierschade Nictiz symposium 15 november 2016 Chris Hagen nefroloog Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met
Nadere informatiedaghospitaal informatiebrochure Zometa infuus
daghospitaal informatiebrochure Zometa infuus Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Voorbereiding 4 3. Verloop van de toediening 5 4. Nazorg 5 5. Mogelijke complicaties/neveneffecten 6 6. Contactgegevens bij
Nadere informatieHOGE BLOEDDRUK? VOORKOM NIERSCHADE.
HOGE BLOEDDRUK? VOORKOM NIERSCHADE. BLOEDDRUK EN NIEREN EEN INGEWIKKELD SAMENSPEL Nieren en bloeddruk hebben veel met elkaar te maken. Nieren filteren de afvalstoffen uit het lichaam, maar ze regelen ook
Nadere informatie(N.B. Delen van dit verslag zijn overgenomen uit ons verslag van een lezing door dr. van den Wall Bake in 2006)
Nierschade Samenvatting van de lezing door dr. A.G.Lieverse, als specialist interne geneeskunde verbonden aan het Máxima Medisch Centrum, op maandag 22 september 2014 voor de DVN Regio Peel & Kempen. door
Nadere informatiemedische beeldvorming informatiebrochure Algemeen MRI-onderzoek
medische beeldvorming informatiebrochure Algemeen MRI-onderzoek Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Uw veiligheid is belangrijk 4 3. Voorbereiding 5 4. Over het onderzoek zelf 5 5. Goed om weten 5 6. Na het
Nadere informatiedaghospitaal informatiebrochure Aclasta infuus
daghospitaal informatiebrochure Aclasta infuus 1 Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Voorbereiding 4 3. Verloop van de toediening 5 4. Nazorg 6 5. Mogelijke complicaties/neveneffecten 6 6. Contact 6 7. Persoonlijke
Nadere informatienefrologie informatiebrochure Nierbiopsie
nefrologie informatiebrochure Nierbiopsie Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Voorbereiding 4 3. Dag van het onderzoek 5 4. Onderzoek 5 5. Na het onderzoek 6 6. Complicaties 6 7. Uitslag 7 8. Tenslotte 7 9.
Nadere informatieDagboek voor de patiënt met chronisch nierlijden
Dagboek voor de patiënt met chronisch nierlijden Patiënt Naam: Adres: Tel. gsm: Huisarts Naam: Adres: Tel. Dienst nierziekten van het ziekenhuis Ziekenhuis: Adres: Nierspecialist: Tel. centrale: Tel. afsprakenbureau:
Nadere informatieZoledronaat-infuus (Aclasta ) bij osteoporose
geriatrisch dagziekenhuis informatiebrochure Zoledronaat-infuus (Aclasta ) bij osteoporose Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Wat is osteoporose? 4 3. Hoe wordt de diagnose gesteld? 4 4. De werking van zoledronaat
Nadere informatiemedische beeldvorming informatiebrochure Colpocystodefaecografie
medische beeldvorming informatiebrochure Colpocystodefaecografie Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Uw veiligheid is belangrijk 4 3. Over de colpocystodefaecografie zelf 4 4. Goed om te weten 5 5. Na het
Nadere informatiemedische beeldvorming informatiebrochure Borstbiopsie
medische beeldvorming informatiebrochure Borstbiopsie Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Uw veiligheid is belangrijk 4 3. Over het onderzoek zelf 5 4. Na het onderzoek 5 5. Voorbehoud 5 6. Contactgegevens
Nadere informatieSamenvatting en adviezen uitgebreid
Samenvatting en adviezen uitgebreid Doel De doelstelling van deze richtlijn is het bevorderen van de preventie en het ondersteunen van een zo goed mogelijke en gecoördineerde behandeling van patiënten
Nadere informatieborstkliniek informatiebrochure Anti-hormoontherapie
borstkliniek informatiebrochure Anti-hormoontherapie Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Verschillende soorten behandelingen 5 3. Contactgegevens 7 3 1. Inleiding Graag duiden wij u op het belang van een goede
Nadere informatiemedische beeldvorming informatiebrochure Colpocystodefaecografie
medische beeldvorming informatiebrochure Colpocystodefaecografie Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Uw veiligheid is belangrijk 4 3. Over de colpocystodefaecografie zelf 4 4. Goed om te weten 5 5. Na het
Nadere informatiegastro-enterologie informatiebrochure Starten met biologische therapie - ziekte van Crohn
gastro-enterologie informatiebrochure Starten met biologische therapie - ziekte van Crohn Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Wat is biologische therapie? 4 3. Overzicht biologische therapieën 4 4. Samenvatting
Nadere informatieEchografie van de bovenbuik (galblaas, alvleesklier, lever, milt)
medische beeldvorming informatiebrochure Echografie van de bovenbuik (galblaas, alvleesklier, lever, milt) Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Uw veiligheid is belangrijk 4 3. Voorbereiding 4 4. Over het onderzoek
Nadere informatiemedische beeldvorming informatiebrochure Algemeen MRI-onderzoek
medische beeldvorming informatiebrochure Algemeen MRI-onderzoek Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Voorbereiding van het onderzoek 4 3. Voorbereiding 5 4. Over het onderzoek zelf 5 5. Goed om weten 5 6. Na
Nadere informatieheelkunde 2 informatiebrochure Sacro-coccygeale fistel
heelkunde 2 informatiebrochure Sacro-coccygeale fistel Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Wat is een sacro-coccygeale fistel? 4 3. Voorbereiding 5 4. De operatie 5 5. Mogelijke verwikkelingen 6 6. Na de operatie
Nadere informatiemedische beeldvorming informatiebrochure Arthrografie - CT
medische beeldvorming informatiebrochure Arthrografie - CT Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Uw veiligheid is belangrijk 4 3. Voorbereiding 4 4. Over de arthrografie van het gewricht zelf 5 5. CT-onderzoek
Nadere informatieHuisarts en nieren. Dr Stein Bergiers 23 mei 2017
Huisarts en nieren Dr Stein Bergiers 23 mei 2017 Prevalentie Chronisch nierfalen is een frequent probleem egfr < 60ml = 13% 10% bij mannen, 16% bij vrouwen Sterke toename met de leeftijd Terminaal nierfalen
Nadere informatiemedische beeldvorming informatiebrochure Cystografie kind (tot en met 16 jaar)
medische beeldvorming informatiebrochure Cystografie kind (tot en met 16 jaar) Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Voorbereiding 4 3. Over het onderzoek zelf 4 4. Goed om te weten 5 5. Na het onderzoek 5 6.
Nadere informatieheelkunde 2 informatiebrochure Altemeier
heelkunde 2 informatiebrochure Altemeier Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Wat is een rectale prolaps? 4 3. Voorbereiding 5 4. De operatie 5 5. Mogelijke verwikkelingen 6 6. Na de operatie 6 7. Ontslag 7
Nadere informatiekindergeneeskunde informatiebrochure Koortsstuipen
kindergeneeskunde informatiebrochure Koortsstuipen Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Wat zijn koortsstuipen of koortsconvulsies? 4 3. Gevolgen 5 4. Adviezen bij een koortsstuip 5 5. Contactgegevens bij vragen
Nadere informatiemedische beeldvorming informatiebrochure Cardiaal CT-onderzoek
medische beeldvorming informatiebrochure Cardiaal CT-onderzoek Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Uw veiligheid is belangrijk 4 3. Voorbereiding 5 4. Over het CT-onderzoek zelf 5 5. Na het onderzoek 6 6.
Nadere informatieZorgtraject voor chronische nierinsufficiëntie. Kom jij in aanmerking?
Zorgtraject voor chronische nierinsufficiëntie Kom jij in aanmerking? ZORGTRAJECT VOOR CHRONISCHE NIERINSUFFICIËNTIE Heb je chronische nierinsufficiëntie? Dan kom je misschien in aanmerking voor een zorgtraject.
Nadere informatiegeriatrisch daghospitaal informatiebrochure Injectafer
geriatrisch daghospitaal informatiebrochure Injectafer Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Voorbereiding 4 3. Verloop van de toediening 5 4. Nazorg 5 5. Mogelijke bijwerkingen 5 6. Alternatief 6 7. Contactgegevens
Nadere informatie1. Welke stof speelt de belangrijkste rol bij het bepalen van de glomulaire filtratiesnelheid, een maat voor nierschade? 1 van de 1 punt behaald
1. Welke stof speelt de belangrijkste rol bij het bepalen van de glomulaire filtratiesnelheid, een maat voor nierschade? 1. Ferritine 2. CRP 3. Kreatinine 4. Albumine De glomerulaire filtratiesnelheid
Nadere informatieabdominale heelkunde informatiebrochure Blindedarmoperatie (appendectomie)
abdominale heelkunde informatiebrochure Blindedarmoperatie (appendectomie) Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Wat is een blindedarmoperatie of appendectomie 4 3. Voorbereiding 5 4. De operatie 5 5. Mogelijke
Nadere informatiedaghospitaal volwassenen informatiebrochure Lumbale punctie
daghospitaal volwassenen informatiebrochure Lumbale punctie Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Voorbereiding 4 3. Verloop van het onderzoek 5 4. Nazorg 5 5. Contactgegevens bij vragen 7 6. Persoonlijke notities
Nadere informatieorthopedie informatiebrochure Pubistakfractuur
orthopedie informatiebrochure Pubistakfractuur Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Uitleg over de aandoening 4 3. Voorbereiding op de opname 5 4. Opname op de verblijfsafdeling 5 5. Pijnmedicatie 6 6. Mogelijke
Nadere informatiedaghospitaal volwassenen informatiebrochure Toediening van immunoglobulines
daghospitaal volwassenen informatiebrochure Toediening van immunoglobulines 1 Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Voorbereiding 4 3. Verloop van de toediening 5 4. Nazorg 5 5. Mogelijke complicaties/neveneffecten
Nadere informatieinformatiebrochure Geriatrisch dagziekenhuis
informatiebrochure Geriatrisch dagziekenhuis Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Doelstelling 4 3. Afspraken 4 4. Doelgroep 5 5. Verblijf 5 6. Ontslag 5 7. Wat breng je mee naar het geriatrisch dagziekenhuis?
Nadere informatieinformatiebrochure PCA-systeem
informatiebrochure PCA-systeem Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Wat is PCA? 4 3. Pijnstilling op maat van de patiënt 4 4. Waarom PCA? 4 5. Hoelang PCA? 5 6. Hoeveel keer mag ik bijdrukken? 5 7. Wanneer
Nadere informatiespoedgevallen informatiebrochure Behandeling van lage rugpijn
spoedgevallen informatiebrochure Behandeling van lage rugpijn Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Aspecifieke mechanische lage rugpijn 4 3. Advies voor herstel 4 4. Lage rugpijn opvolgen 5 5. Contactgegevens
Nadere informatiemedische beeldvorming informatiebrochure CT-onderzoek abdomen
medische beeldvorming informatiebrochure CT-onderzoek abdomen Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Uw veiligheid is belangrijk 4 3. Voorbereiding 5 4. Over het CT-onderzoek zelf 5 5. Goed om weten 5 6. Na het
Nadere informatieheelkunde 2 informatiebrochure AV fistel
heelkunde 2 informatiebrochure AV fistel Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Voorstelling van de dienst 4 3. Ingreep: AV fistel 5 4. Preoperatieve onderzoeken 5 5. Voorbereiding op de operatie 5 6. De operatie
Nadere informatiekindergeneeskunde informatiebrochure Ziekte van Henoch-Schönlein
kindergeneeskunde informatiebrochure Ziekte van Henoch-Schönlein Inhoudstafel 1. Wat? 4 2. Symptomen 4 3. Oorzaak 4 4. Opname in het ziekenhuis 5 5. Ontslag 5 6. Contactgegevens bij vragen 6 7. Persoonlijke
Nadere informatieziekenhuishygiëne informatiebrochure Tuberculose
ziekenhuishygiëne informatiebrochure Tuberculose Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Tuberculose-infectie 4 3. Longtuberculose 5 4. Meest voorkomende symptomen 5 5. Verloop 5 6. Waarom moet ik in isolatie
Nadere informatiemedische beeldvorming informatiebrochure Defaecografie
medische beeldvorming informatiebrochure Defaecografie Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Uw veiligheid is belangrijk 4 3. Over de defaecografie zelf 4 4. Goed om te weten 5 5. Na het onderzoek 5 6. Voorbehoud
Nadere informatieTransmurale Afspraak Nierfunctiestoornis. 30 september 2010
Transmurale Afspraak Nierfunctiestoornis 30 september 2010 Onderwerpen 1. Definitie 2. Prevalentie 3. Richtlijnen 4. Diagnostiek 5. Preventie nierfunctieverlies 6. Behandeling metabole complicaties 7.
Nadere informatiehart- en longziekten informatiebrochure Cardioversie
hart- en longziekten informatiebrochure Cardioversie Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Wat is cardioversie? 5 3. Voorbereiding 5 4. Nazorg 5 5. Contactgegevens bij vragen 6 6. Persoonlijke notities 6 3 1.
Nadere informatiedaghospitaal volwassenen informatiebrochure Cervicale epidurale infiltratie
daghospitaal volwassenen informatiebrochure Cervicale epidurale infiltratie 1 Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Wat is een cervicale epidurale infiltratie? 4 3. Voorbereiding 5 4. Behandeling 5 5. Nazorg
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Chronische nierschade en nierfalen
PATIËNTEN INFORMATIE Chronische nierschade en nierfalen Inhoud Waarom deze folder?... 3 Waar zitten de nieren en hoe zien ze eruit?... 3 Wat doen de nieren?... 4 Wat is chronische nierschade?... 4 Wat
Nadere informatiekinesitherapie & revalidatie informatiebrochure Rugrevalidatie
kinesitherapie & revalidatie informatiebrochure Rugrevalidatie Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Voor wie? 4 3. Wat houdt rugrevalidatie in? 4 4. Praktisch 6 5. Contactgegevens bij vragen 6 6. Persoonlijke
Nadere informatiekindergeneeskunde informatiebrochure Lactoseblaastest
kindergeneeskunde informatiebrochure Lactoseblaastest Inhoudstafel 1. Wat is een lactoseblaastest? 4 2. Voorbereiding 4 3. Verloop 5 4. Contactgegevens bij vragen 5 5. Persoonlijke notities 6 3 1. Wat
Nadere informatieNierinsufficiëntie bij DM en CVRM
Nierinsufficiëntie bij DM en CVRM Dr. Tom Geers, internist - nefroloog en opleider St. Antonius ziekenhuis Nieuwegein Nierfunctie beloop met de leeftijd 1 Hoge sterfte bij dialyse patiënten Prevalentie
Nadere informatiemedische beeldvorming informatiebrochure Cystografie kind (tot en met 16 jaar)
medische beeldvorming informatiebrochure Cystografie kind (tot en met 16 jaar) Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Voorbereiding 4 3. Over het onderzoek zelf 4 4. Goed om te weten 5 5. Na het onderzoek 5 6.
Nadere informatieSt. Antonius Ziekenhuis
INTERNE GENEESKUNDE IgA-nefropathie BEHANDELING IgA-nefropathie Door uw arts is IgA-nefropathie bij u vastgesteld of er is een vermoeden dat u deze aandoening heeft. In deze folder leest u meer over de
Nadere informatiekindergeneeskunde informatiebrochure Blindedarmontsteking (appendicitis) op de afdeling kindergeneeskunde
kindergeneeskunde informatiebrochure Blindedarmontsteking (appendicitis) op de afdeling kindergeneeskunde Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Wat is een blindedarmoperatie of appendectomie? 4 3. Voorbereiding
Nadere informatiedaghospitaal volwassenen informatiebrochure Cervicale epidurale infiltratie
daghospitaal volwassenen informatiebrochure Cervicale epidurale infiltratie 1 Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Wat is een cervicale epidurale infiltratie? 4 3. Voorbereiding 5 4. Behandeling 5 5. Nazorg
Nadere informatiehart- en longziekten informatiebrochure Coronarografie
hart- en longziekten informatiebrochure Coronarografie Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Wat is een coronarografie 4 3. Nazorg 5 4. Praktische informatie 5 5. Bezoekuren en contactgegevens bij vragen 6 6.
Nadere informatiemedische beeldvorming informatiebrochure IVP (intraveneuze pyelografie)
medische beeldvorming informatiebrochure IVP (intraveneuze pyelografie) Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Uw veiligheid is belangrijk 4 3. Voorbereiding 5 4. Over het onderzoek zelf 6 5. Goed om weten 6
Nadere informatieVroeg opsporen en voorkomen achteruitgang chronische nierschade
Factsheet Nieren en nierschade deel 5 Vroeg opsporen en voorkomen achteruitgang chronische nierschade In Nederland hebben 1,7 miljoen mensen chronische nierschade. Dit is in veel gevallen het gevolg van
Nadere informatieCOMPLICATIES Lange termijn complicaties Complicaties van de ogen (retinopathie) Complicaties van de nieren (nefropathie)
COMPLICATIES Lange termijn complicaties Wanneer u al een lange tijd diabetes heeft, kunnen er complicaties optreden. Deze treden zeker niet bij alle mensen met diabetes in dezelfde mate op. Waarom deze
Nadere informatieSystemische Lupus Erythematodes (SLE)
Systemische Lupus Erythematodes (SLE) Systemische lupus erythematodes (SLE) is een ontstekingsziekte. Deze ontstekingen kunnen in het gehele lichaam (systemisch) voorkomen. SLE is een auto-immuunziekte.
Nadere informatiedaghospitaal informatiebrochure Xolair
daghospitaal informatiebrochure Xolair Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Voorbereiding 4 3. Verloop van de toediening 5 4. Mogelijke bijwerkingen 5 5. Nazorg/ontslag 6 6. Contactgegevens bij vragen 6 7.
Nadere informatieHoe verloopt een slaaponderzoek of polysomnografie?
neurologie informatiebrochure Hoe verloopt een slaaponderzoek of polysomnografie? Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Doel van het onderzoek 4 3. Inlichtingen omtrent het slaaponderzoek 4 4. Praktische organisatie
Nadere informatiemedische beeldvorming informatiebrochure Cystografie volwassene
medische beeldvorming informatiebrochure Cystografie volwassene Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Uw veiligheid is belangrijk 4 3. Voorbereiding 4 4. Over het onderzoek zelf 5 5. Goed om te weten 5 6. Na
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/66121 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Voskamp, P.W.M. Title: Prepare; before starting dialysis : outcomes in patients
Nadere informatieNierschade: erger voorkomen... Wybe Douwe Kloppenburg, nefroloog
Nierschade: erger voorkomen.... Wybe Douwe Kloppenburg, nefroloog Inleiding Begrippen Indeling en voorkomen van chronische nierschade (CNS) Proteinurie en GFR als risicofactoren voor progressie nierschade
Nadere informatieNierproblemen bij de kat
Nierproblemen bij de kat www.dierenkliniekzwartezee.nl Nierproblemen komen helaas vaak voor bij de kat. Deze problemen kunnen aangeboren zijn of verkregen op latere leeftijd, vaak zelfs op zeer oude leeftijd.
Nadere informatieHEMODIALYSE. Consuo. nsultat. Dienst nierdialyse Jan Yperman Ziekenhuis. Dienst Dialyse : 057/ 35 61 40
HEMODIALYSE Consuo nsultat Dienst nierdialyse Jan Yperman Ziekenhuis Dr. Ann Van Loo - Dr. Wim Terryn - Dr. Hilde Vanbelleghem Nefrologie verpleegkundige Tel: 057/ 35 67 48 - Fax: 057/ 35 36 37 e-mail:
Nadere informatieorthopedie informatiebrochure Indeukingsfractuur van de wervelkolom
orthopedie informatiebrochure Indeukingsfractuur van de wervelkolom Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Uitleg over de aandoening 4 3. Voorbereiding op de opname 5 4. Opname op de verblijfsafdeling 6 5. Pijnmedicatie
Nadere informatieNierinsufficiëntie 24/04/2013. Nierinsufficiëntie. Functies van de nieren Universitair
Nierinsufficiëntie Stand van zaken Behandeling Vroegbegeleiding Impact op arbeidsongeschiktheid Nierinsufficiëntie Definitie van chronisch nierlijden (CKD) CKD en co-morbiditeit Hoe de evolutie van CKD
Nadere informatieUw nieren zijn van levensbelang Onderzoek van de nieren.
Uw nieren zijn van levensbelang Onderzoek van de nieren. Onderzoek van de nieren. Om te kijken of uw nieren beschadigd zijn en hoe groot die schade is, is een aantal onderzoeken mogelijk. In deze folder
Nadere informatieKind met een mononier
Kind met een mononier Inleiding Normaal heeft een mens twee nieren. De functie van de nieren bestaat onder andere uit het verwijderen van afvalstoffen uit het bloed en regeling van de bloeddruk (zie ook
Nadere informatieZ0RGDAGBOEK VOOR DE PATIENT
Z0RGDAGBOEK VOOR DE PATIENT Zorgtraject CNI Chronische Nier Insufficiëntie Z0RGDAGBOEK VOOR DE PATIENT Zorgtraject CNI Chronische Nier Insufficiëntie Versie 11.04 Inhoud Inleiding 1. Identificatiegegevens
Nadere informatiedaghospitaal informatiebrochure Bloedpatch
daghospitaal informatiebrochure Bloedpatch Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Voorbereiding 4 3. Verloop van de opname 5 4. Nazorg 5 5. Alternatieven 5 6. Contactgegevens bij vragen 6 7. Persoonlijke notities
Nadere informatienucleaire geneeskunde informatiebrochure Therapie met een lage dosis jodium 131
nucleaire geneeskunde informatiebrochure Therapie met een lage dosis jodium 131 Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Nevenwerkingen van de behandeling 4 3. Richtlijnen voor en tijdens de behandeling 5 4. Voorzorgsmaatregelen
Nadere informatiedaghospitaal volwassenen informatiebrochure Lumbale epidurale infiltratie
daghospitaal volwassenen informatiebrochure Lumbale epidurale infiltratie 1 Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Wat is een lumbale epidurale infiltratie? 4 3. Voorbereiding 5 4. Behandeling 5 5. Nazorg 6 6.
Nadere informatieChronische nierschade. Nierschade volgens de richtlijn? Chronische nierschade volgens de richtlijn?
Chronische nierschade Wanneer verwijzen en wanneer telenefrologie En natuurlijk: wat zelf doen. Michiel Bleeker, internist-nefroloog Bernhoven Ellen van Ommen, internist-nefroloog Bernhoven Wim de Grauw,
Nadere informatie