VOCHT- EN ZOUTBEPERKING GOEDE EIWITINNAME EN FOSFORBEPERKING AVVZ-DIEET (ARM AAN VERZADIGDE VETTEN) DIABETES-DIEET

Transcriptie

1 HET DIEET

2 INHOUD INLEIDING 3 VOCHT- EN ZOUTBEPERKING 4 5 GOEDE EIWITINNAME EN FOSFORBEPERKING 6 AVVZ-DIEET (ARM AAN VERZADIGDE VETTEN) 7 DIABETES-DIEET 7 2

3 INLEIDING Alles wat u eet en drinkt geeft afvalstoffen. Een deel van die afvalstoffen wordt verwijderd via de stoelgang, een ander deel via de urine. Bij slecht werkende nieren (=nierfalen) kan het overtollige vocht niet meer verwijderd worden. Ook afvalstoffen en mineralen stapelen zich op in het bloed. Dit veroorzaakt: ZOUT hoge bloeddruk dorst VOCHT kortademigheid dikke handen en voeten (oedeem) hartritmestoornissen spierzwakte FOSFOR jeuk botontkalking verkalkt bloedvat Om dit te voorkomen is een aangepaste voeding aangewezen. Ook bij niervervangende therapie is een dieet noodzakelijk. Het voedingsadvies wordt in samenspraak met de arts en de diëtiste individueel aangepast. In wat volgt, bespreken we kort de aandachtspunten van het dieet. Indien er vragen of opmerkingen zijn, kan u steeds contact opnemen met de diëtiste op het nummer Bij afwezigheid kan u terecht bij het secretariaat nierziekten op het nummer

4 VOCHT- EN ZOUTBEPERKING VOCHT- EN ZOUTBEPERKING Bij verminderde urineproductie is een vocht- en zoutbeperking noodzakelijk. Zout houdt vocht vast en zorgt voor meer dorst. Minder plassen betekent dus minder drinken en minder zout gebruiken: + + minder plassen minder zoutgebruik minder drinken Natriumchloride (keukenzout, jodiumzout of zeezout) is van nature in veel voedingsmiddelen aanwezig. Wanneer de nieren niet meer goed functioneren, kan een teveel aan zout leiden tot hoge bloeddruk, vochtophoping (oedemen) en kortademigheid: hoge bloeddruk kortademigheid oedeem Daarom is het belangrijk om brood zonder zout te eten, zoutarme toespijs te gebruiken en de warme maaltijd zonder toevoeging van (vervang)zout te bereiden. Andere voedingsmiddelen die veel zout bevatten en best vermeden worden zijn: chips, pinda s, bouillonblokjes, kruidenmengelingen (zoals kippenkruiden, spaghettikruiden en vis- en vleeskruiden), drop, conserven en kant-en-klare gerechten. Een goede regel: u mag per dag ml vocht méér drinken dan dat u per dag plast. 4

5 Kalium is een belangrijk mineraal dat nodig is voor de goede werking van de spieren, dus ook voor de hartspier. Als de nieren onvoldoende werken, stapelt zich een teveel aan kalium op in het bloed. Dat kan leiden tot spierzwakte, hartritmestoornissen en in het ergste geval zelfs tot hartstilstand. TE VEEL hartritmestoornissen hartstilstand Om dat risico te beperken, is het nodig de kaliuminname via de voeding te beperken tot maximum 2000 mg/dag. Die beperking kunnen we bereiken door enerzijds zeer kaliumrijke voedingsmiddelen (bv. chocolade, chips en noten) en vervangzouten of kaliumchloride te vermijden en anderzijds onmisbare kaliumrijke voedingsmiddelen (zoals aardappelen, groenten en fruit) slechts beperkt te gebruiken. Een goede keuze, een juiste portie en een aangepaste bereiding zijn bij een kaliumbeperking zeer belangrijk! Daarom raden we aan maximaal één kleine tas soep per dag te nemen, de groenten één keer te koken, de aardappelen twee (!) keer te koken, het kookwater weg te gieten en maximaal één stuk fruit per dag te eten. 5

6 GOEDE EIWITINNAME EN FOSFORBEPERKING GOEDE EIWITINNAME EN FOSFORBEPERKING Eiwitten zijn bouwstoffen voor ons lichaam. Door het verbruik van eiwitten ontstaat er ureum, een schadelijke afvalstof, dat uit het lichaam verwijderd moet worden. Door te veel ureum in het bloed kan u misselijk worden of hoofdpijn krijgen. De symptomen kunnen ook na de dialyse voorkomen, wanneer het ureum in het bloed gedaald is. Voedingsstoffen die eiwitten bevatten, bevatten meestal ook fosfor. Een juiste voedselkeuze en portiegrootte is dus nodig om voldoende eiwitten op te nemen, maar ook om de dagelijkse fosforinname te beperken. Te veel fosfor in het bloed kan aanleiding geven tot jeuk, botontkalking en verkalkte bloedvaten: FOSFOR jeuk botontkalking verkalkt bloedvat Eiwitten (en fosfor) zijn vooral aanwezig in vlees, vis, gevogelte, eieren, kaas, melk, melkproducten, noten en peulvruchten (bonen, erwten, linzen). Fosfor wordt door de industrie ook toegevoegd aan bv. cola, vleeswaren en smeltkaas. In de meeste gevallen staan E-codes of de benaming fosforzuur of -fosfaten vermeld op de verpakking. Gebruik bij voorkeur mager vlees, vis of gevogelte in een normale hoeveelheid van 100 g bij de warme maaltijd. Kies dagelijks slechts voor één boterham met kaas en twee boterhammen met vlees of vis. Bij de andere boterhammen gebruikt u beter zoet broodbeleg zoals confituur, honing, speculaas, peperkoek of suiker. Neem maximum één melkproduct (150 ml) per dag. 6

7 AVVZ-DIEET - DIABETES DIEET AVVZ-DIEET (ARM AAN VERZADIGDE VETTEN) Vetten leveren ons een belangrijke hoeveelheid energie. Om bijkomende problemen van hart- en bloedvaten te voorkomen, kan er het best gekozen worden voor vetten met een goede kwaliteit. Goede (onverzadigde) vetten zijn hoofdzakelijk van plantaardige oorsprong, maar zitten ook in het dierlijke visvet. Voorbeelden van plantaardige olie zijn olijf-, arachide-, zonnebloem-, soja- en maïsolie, alsook dieetmargarines. Slechte (verzadigde) vetten zijn hoofdzakelijk van dierlijke oorsprong (uitgezonderd vis) en vindt u terug in boter, vette kazen, volle melk en melkproducten, evenals in vet(te) vlees(waren). DIABETES-DIEET Indien u diabetes hebt, dient u naast het dialysedieet het diabetesdieet verder aan te houden. Zorg voor een goede regelmaat en een goede verdeling van de koolhydraten gespreid over drie hoofdmaaltijden en eventueel drie tussendoortjes (ook afhankelijk van de gebruikte insulinetherapie). VRAGEN EN PERSOONLIJKE NOTA S Hieronder kan u alle vragen die u wilt stellen, noteren. 7

8 MEER INFORMATIE DIËTISTEN NEFROLOGIE: BIE GERMEAUX, JOKE VRIJSEN, Tel. diëtisten nefrologie: Tel. secretariaat nefrologie: vzw Jessa Ziekenhuis Salvatorstraat 20, 3500 Hasselt, Versie Mei object-id