Federale Beleidsnota's 2014

Transcriptie

1 Troonstraat Brussel Tel studiedienst@gezinsbond.be Federale Beleidsnota's 2014 Evaluatie van de Gezinsbond De Gezinsbond beoordeelt jaarlijks de federale beleidsnota's. De evaluatie van de beleidsnota's 2014 beperkt zich tot één duidelijke doelstelling: evaluatie van de plannen voor het desbetreffende beleidsdomein voor de laatste maanden van de legislatuur. Het toetsingskader dat we hiervoor gebruiken, zijn de standpunten van de gezinsorganisatie. ( Er zijn vier mogelijke beoordelingen: Positieve elementen: korte opsomming van de beleidsvoornemens die aansluiten bij de visie van de Gezinsbond. Gedeeltelijk positieve elementen: korte opsomming van de beleidsvoornemens die gedeeltelijk aansluiten bij de visie van de Gezinsbond Ontbrekende beleidsvoornemens: waar wordt geen aandacht aan geschonken, terwijl dat volgens de Gezinsbond wel zou moeten? Negatieve beleidsvoornemens: welke beleidsvoornemens zijn in tegenspraak met de visie van de Gezinsbond? Evaluatie federale Beleidsnota's, Gezinsbond - januari

2 Inhoud Buitenlandse Zaken p. 3 Economie en Consumenten p. 4 Financiën p. 5 Leefmilieu en Duurzame ontwikkeling p. 6 Justitie p. 7 Maatschappelijk integratie en Armoedebestrijding p. 8 Mobiliteit p. 8 Pensioenen p. 9 Sociale zaken, Gezinnen, Personen met een handicap en beroepsrisico's p. 11 Sociale zaken en Volksgezondheid p. 13 Werk p. 14 Evaluatie federale Beleidsnota's, Gezinsbond - januari

3 Beleidsnota BUITENLANDSE ZAKEN (vanuit het perspectief van het Europees memorandum) Positieve elementen Elementen van sociaal en toekomstgericht Europa (en eveneens van een Europa met meer legitimiteit en burgerbetrokkenheid) worden aangehaald. België zal pleiten voor de integratie van de doelstelling duurzame ontwikkeling in de post 2015 ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties. Nadruk op mensenrechten en met name vrouwenrechten. Invoering Kids ID voor Belgische kinderen die in het buitenland wonen ter bevordering van de mobiliteit van gezinnen in het buitenland verblijven. Gedeeltelijk positief Refereert naar jeugdwerkloosheidsplan: positief dat België daarvoor geld zal krijgen, maar kunnen alle regio s die daar nood aan hebben hier wel van mee genieten? (bijv. de Limburgse mijngemeenten); zegt ook niet hoe hier werk van wordt gemaakt. De geplande evaluatie (februari 2014) i.v.m. de vraag: hoe modern Europese industrieel beleid kan bijdragen tot meer jobs en tot een sterkere competitiviteit van de Europese economie? De Gezinsbond vraagt echter dat die jobs ook kwaliteitsvolle jobs zijn. Democratische legitimiteit wordt vermeldt, maar hierbij denkt men duidelijk niet aan concrete initiatieven om burgerinspraak te bevorderen. Internationale coördinatie m.b.t. veilig internet wordt aangehaald in het kader van defensie, maar is ook een kwestie van (consumenten)rechten. Aandacht voor energiezekerheid, betaalbaarheid en hernieuwbare energie in het kader van economische diplomatie is een belangrijke stap op weg naar energiesolidariteit tussen Europese landen. De vraag is of men ook denkt aan energieveiligheid. Wat ontbreekt? De rechten van kinderen worden helemaal niet vernoemd in de lijst van mensenrechtenprioriteiten en ook niet in de context van asiel en migratie terwijl ze net daar heel erg op het spel staan: onaanvaardbaar in het kader van het levensloopperspectief. Een goede start voor alle kinderen is essentieel voor gelijke kansen op alle vlakken. Ook in de tak Bedrijven en Mensenrechten kan en moet dit geïntegreerd worden. Evaluatie federale Beleidsnota's, Gezinsbond - januari

4 Beleidsnota ECONOMIE EN CONSUMENTEN Algemene bedenking: de introductie van het wetboek economisch recht is een belangrijk actiepunt van de minister van consumentenzaken. Verschillende onderdelen of boeken daarvan zijn reeds gerealiseerd, een aantal andere onderdelen komen in 2014 nog aan de beurt. In de beleidsnota worden hervormingen die in deze boeken aan bod zullen komen voornamelijk in algemene termen besproken, waardoor het moeilijk is om op basis van de beleidsnota een oordeel te vellen over de positieve en negatieve elementen. Positieve elementen Samen met de gewesten wordt een plan inzake de ontwikkeling van digitale vaardigheden uitgewerkt. De minister hecht veel belang aan bemiddeling om consumentengeschillen op te lossen (de zogenaamde alternatieve geschillenregeling). Na acties van de minister om consumenten te stimuleren om energieprijzen te vergelijken, volgen gelijkaardige acties op het vlak van telecomprijzen: de campagne durf vergelijken. Eind 2013 konden consumenten samen met hun gemeente hun gebruikersprofiel beter leren kennen en de voor hen meest voordelige telecom-aanbieding kiezen. De minister streeft naar een akkoord met de telecomoperatoren dat hen er toe aanzet om hun klanten te laten overstappen naar een goedkoper tariefplan. De beleidsnota besteedt aandacht aan de torenhoge tarieven voor autoverzekeringen die verzekeraars aanrekenen aan jonge chauffeurs. Langere contracttermijnen moeten zorgen voor een prijsdaling voor jonge chauffeurs. De Gezinsbond vindt het positief dat de wet op het consumentenkrediet wordt geactualiseerd om de kredietnemers nog beter te beschermen. Gedeeltelijk positief De invoering van de groepsvordering is positief te noemen. Toch zien we twee problemen: alleen de rechtbank van Brussel is bevoegd waar reeds een gerechtelijke achterstand is en alleen consumentenorganisaties kunnen een vordering indienen. Het consumentenakkoord met de energiesector treedt in werking. Dat is positief omdat de consumenten meer mogelijkheden zullen krijgen om te vergelijken en van leverancier te veranderen. Dit akkoord verandert echter niets aan de bestaande wirwar van tariefplannen. De economische inspectie zal bijzondere aandacht besteden aan het toezicht op financiële diensten met onder meer aandacht voor de publiciteit op financiële producten en de strijd tegen overmatige schuldenlast. De Gezinsbond vindt het positief dat er verder werk wordt gemaakt van de strijd tegen overmatige schuldenlast, maar vindt de opgesomde maatregelen weinig concreet. Er zou voor de gezinsorganisatie meer en duidelijker moeten gewezen worden op het onderscheid tussen nuttige en onnuttige kredieten. Wat ontbreekt? In de bescherming van consumenten wordt geen melding gemaakt van het hanteren van de kindnorm of het beschermen van andere zwakke groepen. De Gezinsbond mist initiatieven om gezinnen die sparen via coöperatieve vennootschappen beter te beschermen. Evaluatie federale Beleidsnota's, Gezinsbond - januari

5 Beleidsnota FINANCIËN Gedeeltelijk positief In de beleidsnota lezen we dat één van de manieren waarop een overheid groei en competitiviteit kan bevorderen, een vereenvoudiging is van de fiscale regels en procedures. Het moet immers voor de belastingplichtige makkelijker worden om aan zijn verplichtingen te voldoen en zijn rechten te laten gelden. Bovendien moet een eenvoudigere fiscaliteit fiscale ontwijkingen moeilijker maken. Allemaal nobele gedachten, al moeten we tot onze grote spijt vaststellen dat ons aangifteformulier in de personenbelastingen nog nooit zo veel codes telde. De Gezinsbond vindt het positief dat de regering blijft pleiten voor een betere financiële vorming. De elementaire basiskennis inzake spaarproducten en kredieten wordt te weinig in scholen aangeleerd. Daarom zal de regering ten volle steun blijven verlenen aan de projecten die de FSMA of de financiële sector opzetten om hieraan tegemoet te komen. Voor de Gezinsbond is deze houding echter niet proactief genoeg. De regering zou eigen initiatieven moeten ondernemen om de financiële geletterdheid van gezinnen te verbeteren. Wat ontbreekt? De beleidsnota stelt dat onze fiscaliteit nood heeft aan een diepgaande hervorming met vereenvoudigingsvoorstellen, maar bevat echter geen concrete maatregelen. Het blijft dus koffiedik kijken wat deze belangrijke belastinghervorming inhoudt. De Gezinsbond zou graag actief betrokken worden bij de voorbereiding van deze belastinghervorming. Wat is negatief? De roerende voorheffing op vastrentende roerende inkomsten werd door de federale regering stapsgewijze verhoogd van 15 % naar 21 %, 21 % + 4 % bijzondere heffing en tenslotte naar 25 %. Vastrentende beleggingen zoals staatsbonnen, kasbonnen en obligaties zijn net de meest veilige beleggingen. De beleidsnota spreekt over een vereenvoudiging van de roerende voorheffing naar één uniform tarief, terwijl dit een belangrijke verhoging betekent voor wie veilig belegt. De Gezinsbond heeft altijd gesteld dat de roerende voorheffing op roerende inkomsten niet hoger mag liggen dan het hoogste btw-tarief, dat momenteel 21 % bedraagt. De btw-vrijstelling voor advocaten wordt met ingang van 1 januari 2014 afgeschaft. De Gezinsbond vreest dat juridische bijstand door deze maatregel nog minder toegankelijk zal worden zeker voor de lage lonen. De belastingvermindering voor diensten- en PWA-cheques werd beperkt vanaf inkomstenjaar De regels met betrekking tot het spaarboekje werden in de herfst van 2013 hervormd. Met het oog op een betere onderlinge vergelijkbaarheid van de door instellingen geboden vergoedingsvoorwaarden, worden de regels voor de berekening en de uitbetaling van de rente en de getrouwheidspremies geüniformiseerd en wordt het aanbod van de gereglementeerde spaarrekeningen geüniformiseerd en vereenvoudigd. In de praktijk betekent deze maatregel dat de leden van de Gezinsbond die een hogere rente genoten op hun spaarrekeningen bij Fortuneo Bank dit ledenvoordeel in de toekomst verliezen. Er wordt geen verandering van deze wet in het vooruitzicht gesteld, zoals wij gevraagd hebben. Evaluatie federale Beleidsnota's, Gezinsbond - januari

6 Beleidsnota's LEEFMILIEU en DUURZAME ONTWIKKELING Positieve elementen De oprichting van een permanente federale dienst voor duurzame ontwikkeling is zeer positief omdat dit de coördinatie van het beleid vergemakkelijkt. Het prioriteit geven aan blootstelling aan schadelijke stoffen is zeer positief vanuit het oogpunt van de gezondheid van de burgers. Gedeeltelijk positief Productbeleid Milieu & Gezondheid: voor 2014 staat overleg gepland met alle stakeholders voor bepaalde producten en materialen maar er wordt vooral gewezen naar de economische sectoren. Er zullen maatregelen genomen worden voor bepaalde chemische stoffen, maar dit is een uitwerking van een stof per stof benadering en geen totaalvisie. Ook zal in 2014 REACH verder uitgewerkt worden door 3 comités op te richten (lijkt weer wat laat!). Nanomateriaal: het opzetten van een register voor nanomaterialen is zeker positief. De traceerbaarheid en transparantie voor burgers en werknemers zijn belangrijk. Vrijstelling van registratie voor bepaalde nanomaterialen zou enkel op basis van bepaalde criteria mogen (zoals bevestiging van afwezigheid van gevaar voor gezondheid van mens en milieu wat betreft de hele levenscyclus van het product) en voordat een product met een nanomateriaal op de markt verschijnt moet de overheid de vereiste gegevens hebben ontvangen en deze hebben kunnen controleren. De criteria voor hormoonverstorende stoffen hadden eigenlijk al op '13 door de Europese Commissie voorgesteld moeten worden, maar we zien hier uitstel van besluitvorming: hoogstwaarschijnlijk tot einde Wat ontbreekt? Er is geen klimaatdoelstelling voor België en de gewesten. België heeft zich 4 jaar geleden in een Europees kader verbonden tot een reductiedoelstelling van -15 % in 2020 t.o.v De afspraken over hoe België deze Europese doelstelling nakomt en hoe deze verdeeld worden over de gewesten zijn nog steeds niet gemaakt. Hierdoor is er geen effectief klimaatbeleid mogelijk. De gezondheid van sociaal zwakkere en kwetsbare groepen, waaronder kinderen, zal meer te lijden onder milieuvervuiling. Ook in België. Het verhoogde risico dat kwetsbare groepen lopen is momenteel onvoldoende meegenomen in het beleid hoewel onomwonden vaststaat dat kinderen een groter risico lopen. De overheden zouden moeten nagaan op welke wijze beleid aangepast zou kunnen worden om een grotere veiligheid voor kinderen te kunnen garanderen. Dit gebeurt op dit moment niet. Er is een betere integratie mogelijk van milieu en fiscaliteit (bijvoorbeeld door de invoer van een kilometerheffing ook voor personenwagens met weloverwogen criteria). Wat is negatief? Er wordt niet gesproken over overleg met de gewesten voor het vinden van een oplossing voor de verdeling van de boete die België opliep voor het Europees Hof van Justitie op '13 vanwege de omzetting van de richtlijn stedelijk afvalwater. België moet een boete betalen van 10 miljoen euro en een dwangsom van euro per half jaar vertraging voor het nemen van de noodzakelijke maatregelen. Dit is de eerste Europese boete die België ooit gekregen heeft. Aangezien waterzuivering een gewestelijke bevoegdheid is, is de discussie nu losgebarsten wie wat moet betalen. Evaluatie federale Beleidsnota's, Gezinsbond - januari

7 Beleidsnota JUSTITIE Algemene bedenking: deze beleidsnota blinkt vooral uit in vaagheid en daardoor moeilijk onder te verdelen in positieve versus negatieve elementen. Bv. het feit dat er initiatieven worden genomen aangaande groepsverzekeringen is goed, maar over de inhoud wordt niet gesproken. Ondertussen weten we dat die slecht is. Positieve elementen Een spoedige bekrachtiging van het Facultatief Protocol bij het Verdrag inzake de Rechten van het Kind wordt in het vooruitzicht gesteld. De oprichting van een nationaal mensenrechteninstituut. Dit engagement van de Belgische overheid dateert al van De Gezinsbond onderschrijft de nood aan een onafhankelijk, pluralistisch instituut met een zo ruim mogelijk mandaat. Gedeeltelijk positief De beleidsnota voorziet dat de oprichting van een Commissie voor onderhoudsbijdragen zou moeten worden voltooid. De commissie heeft als opdracht aanbevelingen op te stellen voor de evaluatie van de kosten voor de opvoeding van de kinderen en van de bepaling van de bijdrage van elk van de ouders in deze kosten (zie verder: beleidsnota sociale zaken, gezinnen) Wat ontbreekt? Concrete planning van de implementatie van de Familierechtbanken (moet in september 2014 in werking treden). Er wordt alleen melding gemaakt van het feit dat het wetsontwerp werd goedgekeurd in Kamer en Senaat. Initiatieven ter evaluatie van de echtscheidingswet. Het is hoog tijd om dergelijke evaluatie in te plannen, en de invoering van de Familierechtbanken kan daartoe een perfecte aanleiding zijn. Inhoudelijke invulling van de volgende hervormingen van het erfrecht. De gerealiseerde hervormingen worden vernoemd, maar er wordt geen enkele voorzet gegeven voor de nog op til staande hervormingen. Een concrete streefdatum voor de uiteindelijke oprichting van de commissie voor onderhoudsbijdragen. Inhoudelijke invulling of concrete planning omtrent het herbekijken van de wetgeving op kansspelen in het kader van de grote evolutie op dat vlak, onder meer via het internet. Wat is negatief? Wat betreft rechtsbijstand wordt alleen in termen van terugschroeven gesproken, terwijl gratis rechtsbijstand een essentiële voorwaarde is om de toegankelijkheid van het gerecht voor alle lagen van de bevolking te garanderen. De Gezinsbond verzette zich samen met het platform Justice pour tous tegen de plannen om deze rechtsbijstand te ontmantelen. Er wordt vaag gebleven over de draagwijdte van de hervormingsplannen.wij pleiten tevens voor de invoering van gratis rechtsbijstand voor minderjarigen die daarom vragen i.k.v van de Familierechtbanken. Hoewel ook op dit vlak zeer vaag, wordt wel het voornemen vermeld om het lot van de groepsverzekeringen bij echtscheiding te regelen. De inhoud van de geplande hervorming is ons bekend en druist niet alleen in tegen onze visie, maar ook tegen de arresten van het Grondwettelijk Hof: de intentie om groepsverzekeringen en aanvullende pensioenen in de toekomst te beschouwen als pensioen en niet langer als gemeenschappelijk spaarkapitaal gefinancierd uit gemeenschappelijke inkomsten van gehuwde koppels (met volledige gemeenschap of onder het wettelijk stelsel). Deze maatregel is bij scheiding nadelig voor de partner (meestal de vrouw) die zelf geen aanvullende pensioenrechten heeft opgebouwd. Evaluatie federale Beleidsnota's, Gezinsbond - januari

8 Beleidsnota MAATSCHAPPELIJKE INTEGRATIE EN ARMOEDEBESTRIJDING Gedeeltelijk positief In uitvoering van het generatiepact, dat de aanpassing van de sociale uitkeringen van het werknemersstelsel aan de evolutie van de algemene welvaart voorziet, werden met ingang van 1 september 2013 de bedragen van het (equivalent) leefloon en de inkomensgarantie ouderen (IGO) met 2 % verhoogd. Deze welvaartsaanpassing vindt de Gezinsbond een goede zaak, maar nog altijd ontoereikend. Bovendien blijft de discriminatie bestaan van koppels met kinderen die ondanks het feit dat ze met één volwassene meer moeten rondkomen met hetzelfde inkomen, slechts hetzelfde leefloon van 1.089,82 euro per maand krijgen als een alleenstaande met kinderen. De Gezinsbond klaagt tevens aan dat het leefloon niet voorzien is van een gezinsmodulering, waarmee het bedrag verhoogt per kind ten laste. Wat ontbreekt? De beleidsnota verwijst naar het sociaal onderzoek dat OCMW s verplicht uitvoeren vóór ze een leefloon toekennen. Voor dit onderzoek worden een aantal minimumvereisten vastgelegd. OCMW 's zullen de informatiestromen, die beschikbaar zijn, moeten raadplegen en structureel huisbezoeken moeten invoeren. De Gezinsbond betreurt dat er geen initiatief is om de onrealistisch hoge fictieve rentevoeten (6 % en 10 %) aan te passen die momenteel in dit middelenonderzoek worden toegepast bij de evaluatie van spaargelden. Beleidsnota MOBILITEIT Positieve elementen De beleidsnota mobiliteit neemt veiligheid als één van de belangrijke focussen. Wat ontbreekt? Met betrekking tot het rijbewijs B vermeldt de beleidsnota een herziening in de zin van: - valorisatie van de rol van de rijscholen en van de begeleiders - een wijziging van het curriculum van de opleiding en van het examenvademecum Dit is een zeer vage omschrijving die niet duidelijk maakt in hoeverre dit nog bepalend zal zijn voor de bevoegdheden die in het kader van de zesde staatshervorming naar Vlaanderen overgedragen worden. Evaluatie federale Beleidsnota's, Gezinsbond - januari

9 Beleidsnota PENSIOENEN Positieve elementen De beleidsnota benadrukt de noodzaak van sociaal houdbare en financieel duurzame pensioenen om te voorkomen dat gepensioneerden blootgesteld worden aan een armoederisico en om hen toe te laten om de levensstandaard te behouden die ze genoten toen ze nog werkten. Er staan in dat kader nog enkele positieve maatregelen op stapel: o de geleidelijke afschaffing van het beginsel van eenheid van loopbaan (de besparingsregel die sinds begin jaren 80 bepaalt dat de loopbaanbreuk niet meer mag zijn dan 45/45sten) én de overstap van 45 loopbaanjaren naar voltijds equivalente dagen zodat voor iemand met onvolledige loopbaanjaren voortaan toch méér dan 45 loopbaanjaren kunnen meetellen voor de pensioenberekening, o het engagement dat voortaan in de pensioenopbouw van iemand die meer loopbaandagen presteert, de minst voordelige dagen geschrapt worden ongeacht in welk stelsel ze gepresteerd zijn, o de geleidelijke valorisatie van de laatste beroepsmaanden van het jaar waarin het pensioen ingaat in de berekening o van de pensioenen van werknemers en zelfstandigen, zodat deze lichtjes zullen toenemen, een nieuw transparant systeem van gewaarborgd minimumpensioen dat rekening houdt met de prestaties in de 3 pensioenstelsels én met de laatste beroepsmaanden in het jaar waarin het pensioen ingaat. De erkenning dat gezinnen geïnformeerde keuzes moeten kunnen maken over hun loopbaanbeslissingen. Daarvoor moeten ze van in het begin van hun carrière zicht hebben op de stand van zaken van hun pensioenopbouw, zodat ze kunnen inschatten wat de gevolgen zijn van bepaalde carrièrekeuzes voor hun toekomstig pensioen. Het is dan ook positief dat er een pensioenmotor wordt ontwikkeld: een gemeenschappelijk ICT-platform tussen de drie pensioenadministraties (RVP, RSVZ en PDOS) om aan alle werkenden zeer regelmatig én vanaf het begin van hun loopbaan een raming te bezorgen van hun toekomstige pensionrechten. De Gezinsbond vindt het positief dat vanaf april 2014 een nieuw pensioenportaal online gaat, waarop iedere burger via zijn eid of token toegang krijgt tot zijn pensioendossier in de eerste pijler en vanaf januari 2016 tot zijn pensioendossier in de tweede pijler. Nog beter wordt het vanaf december 2015 als elke burger online voor de drie pensioenstelsels een gesimuleerd pensionbedrag kan raadplegen én de mogelijkheid krijgt om online de invloed van toekomstige loopbaankeuzes op zijn pensioen te simuleren. Initiatieven om informatie aan de werknemers over hun aanvullende pensioenen transparanter te maken via gestandaardiseerde pensioenfiches en communicatie via de Databank Aanvullende Pensioenen (DB2P). De creatie van een wettelijk kader voor de uitbouw van het aanvullende pensioen voor contractuele ambtenaren. De aankondiging van een breed maatschappelijk debat in de lente van 2014 over de verdere hervorming van het Belgische pensioensysteem op basis van de aanbevelingen van de Commissie Pensioenhervorming Gedeeltelijk positief De beleidsnota benadrukt de noodzaak van aanvullende pensioenen om samen met de wettelijke pensioenen bij te dragen aan de garantie van de levensstandaard na pensionering. Om die doelstelling te realiseren, moet de tweede pensioenpijler op 2 vlakken gedemocratiseerd worden: verbreed en verdiept. Verbreding betekent dat zoveel mogelijk werknemers toegang moeten krijgen tot de tweede pijler. Verdieping betekent dat het bijdrageniveau voldoende hoog moet zijn om de vervangingsratio betekenisvol te verhogen. Als vuistregel wordt gesteld dat voor een werknemer met een gemiddeld loon daarvoor gedurende 40 jaar een vaste bijdrage moet betaald worden van minstens 4 % van het bruto jaarloon. De Gezinsbond betreurt echter dat deze vuistregel zuiver theoretisch en volledig vrijblijvend is voor de werkgevers zodat werknemers geen enkele garantie krijgen op een betekenisvolle tweede pijler. Evaluatie federale Beleidsnota's, Gezinsbond - januari

10 Het overlevingspensioen wordt ingrijpend hervormd. Het voorstel m.b.t. de hervorming van het overlevingspensioen is uiteindelijk een heel ander voorstel dan aangekondigd in zowel het regeerakkoord als in de vorige beleidsnota. Er zijn zowel positieve als negatieve elementen. Partners die hun echtgeno(o)te vóór hun 45 ste verliezen, krijgen niet langer recht op een overlevingspensioen maar kunnen een overgangsuitkering aanvragen voor een periode van 12 maanden (zonder kinderen) of 24 maanden (met kinderen). De Gezinsbond vindt het positief dat weduwen en weduwnaars met kinderen langer de overgangsuitkering kunnen krijgen. Het is ook positief dat de overgangsuitkering, in tegenstelling tot het overlevingspensioen vandaag, onbegrensd kan gecumuleerd worden met een beroepsinkomen of een sociale uitkering. De Gezinsbond vindt het tevens een goede zaak dat wie na afloop van de overgangsperiode nog geen job heeft, onmiddellijk een recht op werkloosheidsuitkering opent, zonder wachttijd en met aangepaste en vroegtijdige begeleiding. De Gezinsbond is tevreden dat de weduwen en weduwnaars op basis van hun huwelijk toch bij hun pensionering nog aanspraak kunnen maken op een overlevingspensioen als gepensioneerde. Wij vinden het positief dat partners die hun echtgeno(o)t(e) verliezen na hun 45 ste nog wel een overlevingspensioen kunnen ontvangen. Wij betreuren echter dat deze spilleeftijd vanaf 2015 wordt opgetrokken tot de leeftijd van 50 jaar hetgeen hoog is voor iemand die niet of slechts beperkt arbeidsactief was tijdens het huwelijk. De Gezinsbond vindt het ook positief dat wie vandaag al een overlevingspensioen ontvangt, dat door de hervorming niet zal verliezen. Wij betreuren dat er maatregelen ontbreken in de beleidsnota om de huidige inkomensplafonds voor de toegelaten arbeid in cumul met het overlevingspensioen te verhogen. Weduwen en weduwnaars die nog willen werken, worden daardoor verplicht om jaarlijks een gedeelte van hun beroepsactiviteit af te bouwen om hun overlevingspensioen niet te verliezen. Hogere inkomensplafonds voor de toegelaten arbeid zouden deze mensen stimuleren om meer te werken. Wat is negatief? Zie negatieve elementen hervorming overlevingspensioen bij gedeeltelijk positief. Evaluatie federale Beleidsnota's, Gezinsbond - januari

11 Beleidsnota's SOCIALE ZAKEN, GEZINNEN, PERSONEN MET EEN HANDICAP en BEROEPSRISICO'S 1. Combinatie van gezin en werk Positieve elementen Sensibiliseringsgids voor bedrijven en sociale partners tegen eind 2013 inzake combinatie van werk en gezin door vaders. (de Gezinsbond heeft hieraan meegewerkt; deadline zal waarschijnlijk verschoven zijn begin 2014 aangezien we nog niets gehoord op hebben op 20/12) In 2014: sensibiliseringscampagne naar het grote publiek via de sociale media inzake 'combinatie gezin en werk' door vaders Gedeeltelijk positief Verder uitvoeren van het 'back to work'-plan. Deze maatregelen zijn positief indien er bij het stimuleren van de werkhervatting voldoende rekening wordt gehouden met de rechten van de arbeidsongeschikten en invaliden. Proefproject voor preventie van burn-out wordt overwogen; preventie van burn-out is zeer positief maar de vermelding van wat er gedaan zal worden is zeer vaag. Komt het er of niet? En indien het nog niet zeker is, waarom dan niet? Wat ontbreekt? Vermelding van vergoeding 4 de maand ouderschapsverlof voor ouders met een kind dat geboren is vóór maart Andere beleidsthema s Positieve elementen Commissie voor onderhoudsbijdragen. De installatie van de Commissie is voorzien voor begin De beleidsnota bepaalt dat de Commissie zal samengesteld zijn uit vertegenwoordigers van magistraten, advocaten, notarissen, bemiddelaars en representatieve gezinsverenigingen, die allemaal actief zijn in gezinszaken. Het is ook voorzien dat de Gemeenschappen worden betrokken bij de werkzaamheden van deze Commissie. De Gezinsbond is tevreden dat de beleidsnota eindelijk, bijna 4 jaar na de publicatie van de wet van 19 maart 2010 waarin de Commissie voor onderhoudsbijdragen voor het eerst werd aangekondigd, een concrete timing voor de oprichting van deze Commissie voorziet. Ook waardeert de Gezinsbond dat de beleidsnota voorziet dat de gezinsorganisatie, gezien zijn opgebouwde expertise, zal zetelen in deze Commissie. De staatssecretaris neemt het initiatief om de bevolking via het netwerk van de Gezinsbond en de Ligue des Familles beter te informeren over de diensten van de Dienst voor Alimentatievorderingen (DAVO). Veralgemening van de ebox - Burger van de sociale zekerheid: project voor een persoonlijke gecentraliseerde en beveiligde elektronische brievenbus, die toegang geeft tot alle documenten (attesten, fiscale fiches, formulieren, brieven en later ook aangetekende brieven) die de deelnemende instellingen, in eerste instantie met betrekking tot de sociale zekerheid, uitwisselen met de burgers. Dit initiatief zal ook bijdragen tot een betere automatisering van de toekenning van sociale rechten. De overname tegen eind 2014 door de Rijksdienst voor Kinderbijslagen voor Werknemers (RKW) van het beheer en de uitbetaling van de kinderbijslagdossiers van talrijke overheidsinstellingen kadert binnen de vereenvoudiging van ons kinderbijslagstelsels. Evaluatie federale Beleidsnota's, Gezinsbond - januari

12 De hervorming van de website tot een interactief communicatiemiddel voor de gezinnen om te informeren naar hun dagelijkse bekommernissen én om ze in te lichten over de maatregelen die de federale regering voor hen neemt. De organisatie van een nationaal salon gezinnen in Vlaanderen in de tweede helft van Simulatietool op de website ( waarmee gezinnen zelf de bedragen kunnen berekenen van de inkomensvervangende tegemoetkoming, de integratietegemoetkoming en de tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden vóór ze een officiële aanvraag doen. Ontwikkeling van de internetdienst Handiflux om tegen 2015 de verschillende sociale instellingen die compensaties toekennen aan personen met een handicap in staat te stellen om elektronisch de beslissingen te raadplegen die werden genomen in dossiers van personen met een handicap. De officiële erkenning van een handicap en/of van het recht op een tegemoetkoming voor personen met een handicap door de DG PH is immers vaak een voorwaarde voor de toekenning van andere sociale en fiscale rechten. Handiflux zal de betrokken instellingen toelaten om almaar verder te kunnen gaan in de automatische toekenning van afgeleide rechten. De Gezinsbond is tevreden omdat automatische toekenning van sociale en fiscale rechten het niet opnemen door onwetendheid bij de gezinnen van deze rechten sterk zal verminderen. Er werd een voorontwerp van wet ingediend met een voorstel van definitie van een mantelzorger dat thans wordt geanalyseerd door de Federale adviesraad voor ouderen, de Raad van gelijke kansen voor mannen en vrouwen, de sociale partners uit de non-profitsector (onder PC 337) en de Nationale hoge raad voor personen met een handicap. Zodra alle adviezen binnen zijn, wordt overleg gepleegd met de deelgebieden in het kader van de Interministeriële Conferentie voor Personen met een Handicap. Gedeeltelijk positief De beleidsnota streeft naar de veralgemening van de automatische toekenning van afgeleide rechten en sociale tarieven. De beleidsnota verduidelijkt dat thans gerichte projecten worden onderzocht met het oog op de verbetering van de bestaande gegevensstromen en de uitbreiding naar andere domeinen, waar de automatische toekenning van een afgeleid recht nog niet wordt toegepast. Ook zal er op lange termijn worden nagedacht, waarschijnlijk met de steun van de academische wereld, over de harmonisering van de concepten die in de verschillende sectoren worden gebruikt (huishouden, inkomen ) om de automatisering van de gegevensstromen te vergemakkelijken. Een algemene automatische toekenning van sociale rechten is dus nog niet voor morgen. Harmonisering van de kinderbijslagregelingen voor zelfstandigen en werknemers en ambtenaren via een uniformeringswet, de Algemene Kinderbijslagwet (AKW), die in voege zal treden op 1 juli De Gezinsbond is tevreden met de gelijkschakeling. Toch vinden we het spijtig dat dit pas gerealiseerd wordt op 30 juni 2014, letterlijk 1 dag vóór de bevoegdheidsoverheveling van het federale niveau naar de Gemeenschappen. De Gezinsbond is ook tevreden dat het recht op kinderbijslag wordt ingeschreven in de Grondwet, zoals voorzien in het federale regeerakkoord. Dankzij deze inschrijving kunnen de Gemeenschappen de kinderbijslag na de bevoegdheidsoverdracht van half 2014 niet zomaar afschaffen. Dit biedt echter geen garantie met betrekking tot het huidige niveau van de kinderbijslagbedragen. Bovendien is de gezinsorganisatie niet gelukkig met de inschrijving van het recht op kinderbijslag onder artikel 23 lid 2, 2 dat de rechten op sociale zekerheid bevat. De Gezinsbond stelt voor om het recht op kinderbijslag in te schrijven onder een nieuw 6 de lid van artikel 22bis dat de rechten van kinderen bevat. Dat zou immers bijdragen tot kinderbijslagen als recht van het kind. Evaluatie federale Beleidsnota's, Gezinsbond - januari

13 De beleidsnota bepaalt dat de staatssecretaris er verder zal blijven toezien dat de federale ministers zullen rekening houden met de gezinsdimensie in hun verschillende federale en Europese dossiers, die een impact hebben op het dagelijks leven van de gezinnen. De Gezinsbond juicht dit initiatief toe, maar betreurt dat er nog altijd geen echt gezinseffectenrapport werd opgesteld om deze gezinstoets structureel te verankeren in het beleid. Wat ontbreekt? Elk initiatief ontbreekt om de diensten van DAVO toegankelijker te maken door bijvoorbeeld het inkomensplafond van euro per maand om in aanmerking te komen voor voorschotten op onbetaalde onderhoudsbijdragen voor kinderen te verhogen of om de huidige gezinsmodulering van 65 euro per kind te verhogen. De beleidsnota wijst op de afschaffing van de SIS-kaart vanaf 1 januari Vanaf dan zal het Belgische identiteitsbewijs (eid en KidsID) gebruikt worden om de sociaal verzekerde te identificeren als hem geneeskundige verzorging wordt verstrekt. Er wordt geen oplossing geboden voor de problematiek bij (echt)scheiding als kinderen zonder identiteitsbewijzen bij de ouder verblijven waar ze niet gedomicilieerd zijn. Dit kan voor problemen zorgen bij de terugbetaling van de geneeskundige kosten. Beleidsnota SOCIALE ZAKEN EN VOLKSGEZONDHEID Positieve elementen Psychotherapie: het realiseren van de erkenning tijdens deze legislatuur wordt herhaald. Automatische toekenning rechten: de hervorming van het recht op de verhoogde tegemoetkoming treedt in werking op 01/01/2014. Door uitwisseling van gegevens tussen FOD Financiën en het RIZIV zullen personen die vermoedelijk van een verhoogde tegemoetkoming kunnen genieten automatisch worden geïdentificeerd. Vanaf 2015 zullen deze gegevens ervoor zorgen dat de Ziekenfondsen deze rechthebbenden in kaart kunnen brengen en contacteren om het voordeel toe te kennen ( extra personen krijgen het Omniostatuut). Statuut Chronisch zieke: treedt in werking begin 2014 (met terugwerkende kracht tot op 1-1-'13). Dat betekent onder meer een automatische derdebetalersregeling voor mensen met dit statuut. Hervorming van de geestelijke gezondheidszorg voor kinderen en jongeren: België heeft een erg hoog aantal residentiële bedden voor psychiatrie voor volwassenen in vergelijking met de omliggende landen. Er lopen verschillende projecten om dit om te vormen naar ambulante zorg en deze inspanningen worden verdergezet. Nu kondigt de minister ook aan dat er in 2014 een gids ter beschikking zal zijn voor de hervorming van de geestelijke gezondheidszorg voor kinderen en jongeren waarin concrete en becijferde beleidsscenario's zullen staan om met de hervorming te starten. Aandacht voor kindnorm in voeding (1) Follow-up en monitoring van de engagementen van de privésector voor de herformulering van de samenstelling van de voedingsmiddelen wat betreft het gehalte aan zout, toegevoegde suikers en totaal vet, verzadigde vetten, transvetzuren, de kwaliteit van de vetten en de aanpak van de porties. (2) De op kinderen gerichte marketing van voedingsmiddelen vormt een belangrijk aandachtspunt voor 2014 (door met de verantwoordelijken van de verschillende televisiezenders een charter uit te werken om een sociale marketing te voeren, inclusief, bijvoorbeeld een uren quota voor programma's die een gezonde voeding en levensstijl uitstralen). Evaluatie federale Beleidsnota's, Gezinsbond - januari

14 Wat ontbreekt? Invoering van algemene derdebetalersregeling in een eerste fase voor kinderen en jongeren tot 18 jaar en in een tweede fase voor iedereen. De Gezinsbond blijft ijveren voor een algemene derdebetalersregeling voor iedereen. Omdat in het regeerakkoord de derde betalersregeling enkel vooropgesteld werd voor bepaalde kwetsbare doelgroepen hebben we Onkelinx een brief gestuurd om kinderen en jongeren als kwetsbare groep te beschouwen. Alhoewel ze positief op dit schrijven heeft gereageerd, heeft ze er geen werk van gemaakt om dit te realiseren. Chronisch zieken werden wel als kwetsbare groep erkend en krijgen de derdebetalersregeling (zie hierboven). Beleidsnota WERK Positieve elementen Uitwerking en implementatie van het akkoord eenheidsstatuut arbeiders-bedienden en resterende verschillen oplijsten en tijdspad uitstippelen. Werkloosheidsreglementering: er wordt een inkomensgarantie voorzien voor vrijwillig deeltijds werkzoekenden. Specifieke trajecten voor kwetsbare groepen in de activeringsprocedure (in het kader van het Samenwerkingsakkoord met Gewesten en Gemeenschappen). Sociaal overleg mogelijk maken in sectoren waar dit nog niet mogelijk was. Voorbereiding ratificatie statuut huispersoneel. De welzijnswetgeving meer aanpassen aan psychosociale problemen. Rondetafelconferentie Back tot Work (i.s.m. andere betrokken federale Ministers) die moet leiden tot aanbevelingen om kansen op werk van mensen die chronisch ziek zijn geweest of kanker hebben gehad. Europees vlak: ondersteunen van de boordtabel van 5 sleutelindicatoren inzake sociale materies en tewerkstelling zodat, naast richtsnoeren inzake competitiviteit en groei ook sociale richtsnoeren worden gehanteerd bij evaluatie van lidstaten. Gedeeltelijk positief Er is verder gewerkt aan statuut voor onthaalouders, maar dit is nog niet gerealiseerd. Aangezien dit een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid is, is het niet duidelijk hoe groot het aandeel is van de federale minister van werk in deze. Modernisering van het arbeidsrecht en flexibiliteit op maat van de ondernemer en de werknemer. Deze wijzigingen zijn deels al in wet omgezet en betreffen o.m. de annualisering van de werkuren en zijn globaal genomen evenwichtig, dus positief, al zal het van de praktijk afhangen of ze voor de gezinnen een meerwaarde betekenen. Inzake de glijtijden en deeltijdse arbeid is het akkoord nog niet gekend; dus daarover kunnen wij nog niet positief oordelen. Wat ontbreekt? In het regeerakkoord en in eerdere beleidsnota s wordt gesproken van de invoering van een loopbaanrekeningmodel. De Gezinsbond heeft er steeds op aangedrongen om bij de uitwerking van dit model betrokken te worden, maar dat is nooit gebeurd. In deze beleidsnota wordt geen melding meer van gemaakt van het loopbaanrekeningmodel waardoor het nog steeds niet duidelijk is of en hoe men de thematische verloven hierin wilt integreren. Heeft men het idee van dit model verlaten? Geen vermelding van uitbreiding van vergoeding van de 4 de maand ouderschapsverlof naar alle ouders (ook deze die een kind hebben dat geboren is vóór 8 maart Evaluatie federale Beleidsnota's, Gezinsbond - januari