Gebruik de Belbin teamrollen om soepel samen te werken

Transcriptie

1 Gebruik de Belbin teamrollen om soepel samen te werken Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Langeveld 24 April 2012 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt. Stel zo voor iedere onderwijssituatie de optimale leermiddelenmix samen.

2 Inhoudsopgave Casus Reflectie Wat breng jij in? Wat leer je? Aanpak Verschillen herkennen Voorbeeldtoepassingen "Doet hij wel mee?" Theorie Oefeningen Je eigen teamrollen Assessment Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Casus Roos en Marije zitten samen in een team. Ze hebben vanmorgen de opdracht gekregen waarmee ze het komende blok aan de bak moeten. Roos heeft Marije gevraagd om samen vast een opzetje te maken voor de taakverdeling voor week 1. Straks is het eerste teamoverleg. Als de andere drie teamleden met hun opzet akkoord gaan, kunnen ze meteen allemaal aan het werk. Roos ziet het helemaal zitten: kn.nu/ww11e1bde (youtu.be) Beschrijf het gedrag van Roos en van Marije. Welk effect heeft hun gedrag op hun samenwerking? Reflectie Vergelijk wat je hebt gezien: Gedrag Roos spreekt Marije open en hartelijk aan. Ze biedt zichzelf enthousiast aan om een taak uit te voeren. Als Marije negatief reageert op de opdracht, klinkt Roos onbegrijpend en een beetje geïrriteerd. Als Marije wegloopt, en niet op haar vraag over het teamoverleg, haalt ze haar schouders op. Effect?? Het effect is onduidelijkheid. Roos en Marije hebben geen afspraken gemaakt. Ze weten niet eens of ze elkaar straks op tijd zien bij het teamoverleg. Geen fijne start van dit nieuwe project!? Marije klinkt teleurgesteld. Ze straalt uit dat ze er eigenlijk geen zin in heeft. Ze lijkt zich een beetje te goed te voelen voor de opdracht. Dat Roos meteen aan de slag wil, waardeert ze helemaal niet. Ze doet alleen haar eigen verhaal en loopt weg uit het gesprek.?? Grote verschillen De kans dat het na dit gesprek goed gaat in het project tussen deze twee is niet zo groot. De verschillen tussen de twee teamleden zijn zo groot dat ze elkaar niet begrijpen. Roos is heel tevreden met de opdracht. Ze houdt kennelijk van een duidelijk stappenplan dat leidt tot een voorspelbaar resultaat. Marije wil precies het tegenovergestelde: zelf bedenken wat het moet worden en veel vrijheid. Misschien is je nog een ander verschil opgevallen. Marije wil zich 'terugtrekken op een rustige plek'. Ze werkt graag alleen, zonder afleiding. Roos wil juist graag samenwerken en snapt niet dat ze weggaat terwijl ze zo dadelijk met het hele team de opdracht gaan bespreken. Als je dit leerarrangement hebt gedaan, kun je meteen ingrijpen als je ziet dat de verschillen tussen teamleden leiden tot onbegrip en een slechte samenwerking.?? Wat zou jij doen? Ben je zelf meer een Roos of een Marije? Of herken je je in geen van beiden? Met wie zou je liever samenwerken, met Roos of met Marije? Wat zou je doen als er iets gebeurt als in het lijstje hierboven? Forumopdracht Dit soort verschillen in werkwijze en in 'hoe je het graag wilt hebben' zijn je vast al opgevallen in de teams waarin je tot nu toe gewerkt hebt. Beschrijf twee teamleden die sterk van elkaar verschilden. Pagina 2

4 Beschrijf hen anoniem en zonder oordeel. In wat voor situaties vielen die verschillen het meeste op? Wat heb je daarmee gedaan? Heb je ervan geprofiteerd dat iedereen andere kwaliteiten heeft, of vond je die verschillen alleen maar lastig? Zet je bijdrage in het forum Teamrollen van Belbin. Lees ook andere bijdragen. Dan krijg je een beeld van wat medestudenten als verschillen zien. Bij de oefeningen kun je die sitaties gebruiken. Wat breng jij in? Voor je verder gaat, is het goed om te weten wat jouw teamrollen zijn. Volg de link en doe de test. Vertel nog niemand de uitslag, maar houd wel in je achterhoofd wat je leest bij de uitleg van jouw rollen als je voorbeelden bekijkt en oefeningen maakt. Teamroltest kn.nu/ww2638b75 (werkenmetteamrollen.nl) Pagina 3

5 Wat leer je? Bert van Leuven is projectmanager bij de divisie Consumer Electronics bij Unilever. Hij gebruikt zijn kennis van de Belbin teamrollen bijna dagelijks. [video Bert] Samenwerken vanuit de Belbin Teamrollen Het voordeel van een klus doen met een team is dat er meerdere mensen in zitten. Je hoeft dus niet alles zelf te kunnen. Elk teamlid brengt naast zijn eigen ervaring en deskundigheid ook zijn eigen Belbin Teamrollen in. Een Teamrol is een pakket van eigenschappen en vaardigheden dat je 'aangeboren' is. Omdat je die kwaliteiten van nature hebt, heb je ze als vanzelf verder ontwikkeld. Houd je rekening met ieders teamrollen, dan gaat je team beter functioneren omdat iedereen doet waar hij goed in is. Elkaar aanvullen Jij bent misschien een goede planner, of juist heel creatief, de ander communiceert makkelijk en weer een ander teamlid kan een probleem goed analyseren. Al die kwaliteiten heb je nodig om samen een goed resultaat neer te zetten. Je moet de verschillen kunnen zien en ze ook kunnen waarderen. Dat betekent dat je je ergernis of onbegrip over het anders zijn opzij zet en kijkt hoe je die andere kwaliteiten in het project kan gebruiken. De Teamrollen van Belbin bieden je dus gereedschap om de samenwerking in je team vanaf het begin van het project handig te organiseren en aan te passen, mocht het toch even stroef lopen. Wat je leert is: 1. Teamrollen van Belbin herkennen en de verschillen in kwaliteiten benoemen 2. Taakverdeling in het team aanpassen aan de teamrollen 3. Samenwerkingsproblemen oplossen door je kennis van de teamrollen in te zetten Assessment Als je de verschillen tussen de teamrollen goed op een rij hebt, maak je een teamscan. Dit is een overzicht van de teamrollen in jouw projectteam. Je beschrijft voor elk teamlid welke drie taken die in het project moeten worden uitgevoerd voor hem of haar het meest geschikt zijn. Natuurlijk kun je daarbij feedback vragen van andere studenten in de community. Je signaleert een samenwerkingsprobleem in het team. Je leidt een gesprek waarin je het probleem gaat oplossen. Daarbij gebruik je je kennis van de teamrollen van de betrokken partijen. De manier waarop jij het gesprek voert wordt beoordeeld. Een uitgebreide beschrijving vind je bij de tab Assessment. Pagina 4

6 Aanpak Bij dit leerarrangement horen drie checklists: 1. Verschillen herkennen 2. Kwaliteiten benoemen en taken verdelen 3. Samenwerkingsproblemen oplossen Bij elke checklist vind je een uitgewerkt voorbeeld en een aantal oefeningen zodat je ze goed leert toepassen. Verschillen herkennen Meredith Belbin is een Engelse psycholoog die uitgebreid onderzoek heeft gedaan naar het succes van managementteams. Hij kwam tot de conclusies dat er negen teamrollen zijn: 1. Bedrijfsman: de nuchtere aanpakker 2. Brononderzoeker: de enthousiaste netwerker en ideeënverbinder 3. Monitor: de bedachtzame analysator 4. Plant: de creatieve solist 5. Vormer: de drijvende kracht 6. Voorzitter: de neutrale organisator 7. Groepswerker: de warme sfeerbewaker 8. Zorgdrager: de perfectionistische afmaker 9. Specialist: de vakman op zijn eigen terrein? De belangrijkste verschillen zie je in onderstaand schema. Uitleg schema In het schema zie je dat er in elk kwadrant twee teamrollen zitten die met elkaar een voorkeur gemeen hebben voor 'doen', 'denken', 'willen' of 'voelen'. Daarbinnen is het verschil dat ze 'actief' of Pagina 5

7 'reactief' zijn. Dat wil zeggen dat ze graag beginnen met praten of liever eerst luisteren waar de ander mee komt en dan reageren. Je ziet de verschillen in hun gedrag en je hoort het ook aan hun taalgebruik. Denk even terug aan de casus van Roos en Marije. Roos zei: Heldere opdracht, er staat precies in wat we elke week moeten doen, lekker Roos houdt van structuur. Ze gebruikt letterlijk het woord 'doen'. En ze neemt het voortouw; een actieve doener. Zij heeft Bedrijfsman als teamrol. Marije hoor je zeggen: Er staat precies in wat we moeten doen. We moeten uitvoeren wat de opdrachtgever al bedacht heeft. We hebben niets van onszelf in te brengen. Marije houdt er van om het zelf te verzinnen; een actieve denker. Marije heeft Plant als teamrol. Meer dan een teamrol Iedereen heeft drie of vier teamrollen in verschillende sterkte. Je bent bij voorbeeld Vormer, Brononderzoeker en een beetje Plant. Het hangt van de situatie af en van wat je moet doen welke teamrol het meest zichtbaar is. Het gedrag dat bij de andere teamrollen hoort, past niet goed bij jou, of je hebt er zelfs een hekel aan. Vraag een Plant niet om een planning te maken wat hij doet er eindeloos over en slaat nog stappen over. Checklist In de Checklist Teamrollen herkennen vind je korte beschrijvingen van alle negen teamrollen en kenmerkende uitspraken. Deze tabel gebruik je om teamrollen te herkennen van de mensen met wie je samenwerkt. Open de Checklist en lees hem door. Checklist Teamrollen herkennen kn.nu/wwac9d0a1 (docx, maken.wikiwijs.nl) Herken je je eigen teamrollen in het overzicht? Houd hem open terwijl je de casus bij Voorbeeld toepassing bekijkt. Pagina 6

8 Voorbeeldtoepassingen Je kunt drie voorbeelden bekijken waarin de checklists zijn toegepast: 1. Verschillen herkennen: twee teamleden bespreken een derde student die niet mee lijkt te doen 2. Taken slim verdelen in een team. Je hebt natuurlijk nooit alle teamrollen in je groep, maar je kunt wel zo veel mogelijk rekening houden met wat er is, zelfs met drie Bedrijfsmannen 3. Halverwege het project is het team hopeloosverdeeld geraakt in twee kampen met elk een eigen leider. Deze twee gaan voortdurend met elkaar in discussie. Het werk loopt helemaal vast. De projectbegeleider dreigt de stekker eruit te trekken "Doet hij wel mee?" Je hoort een studente, Lizet, vertellen over Willem, een jongen die bij haar in het team zit. Luister goed. Welke teamrol denk je bij Lizet te horen. En waar denk je aan bij Willem? Lizet over Willem kn.nu/wwa121ef1 (mp3, maken.wikiwijs.nl) Pagina 7

9 Theorie Pagina 8

10 Oefeningen Je eigen teamrollen Pagina 9

11 Assessment Pagina 10

12 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur Langeveld Laatst gewijzigd 24 April 2012 om 11:30 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau WO - Bachelor; WO - Master; WO; HBO; HBO - Master; HBO - Bachelor; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 0 uur en 50 minuten Trefwoorden belbin, projectteams, samenwerken, teamrollen, teamsamenwerking Bronnen Bron Teamroltest Teamroltest.asp Type Video Link Pagina 11