RAPPORT VAN BEVINDINGEN. Kwaliteitsonderzoek bij. CBS Onze Wereld locatie CD

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN Kwaliteitsonderzoek bij CBS Onze Wereld locatie CD Plaats : Rotterdam BRIN-nummer : 08UY Onderzoeksnummer : Datum schoolbezoek : 12 oktober 2010 Rapport vastgesteld te kantoor Zoetermeer op : 6 april 2011

2

3 Inhoud 1 Inleiding 5 2 Bevindingen 7 3 Toezichtarrangement 13 pagina 3 van 13

4

5 1 Inleiding De Inspectie van het Onderwijs heeft op 12 oktober 2010 een onderzoek uitgevoerd op Onze Wereld: locatie Van Veldhuizenschool naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. De inspectie heeft voor de Van Veldhuizenbschool een risicoanalyse uitgevoerd. Uit deze analyse kwam naar voren dat de opbrengsten mogelijk onvoldoende zijn en dat er risico's zijn in de kwaliteit van het onderwijsleerproces. Op 30 augustus 2010 heeft de inspectie de uitkomsten van deze risicoanalyse met het bevoegd gezag besproken. Naar aanleiding van dit gesprek is besloten een onderzoek uit te voeren om eventuele tekortkomingen vast te stellen. Toezichthistorie De Van Veldhuizenschool en de Willem Alexanderschool zijn vanaf 1 augustus 2010 gefuseerd. De nieuwe schoool heet Onze wereld. Dit kwaliteitsonderzoek richt zich op de locatie Veldhuizenschool omdat de eindopbrengsten in drie achtereenvolgende schooljaren onder de ondergrens liggen die de inspectie hanteert. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan bij de inspectie. Een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijke verplichte onderdelen in de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan. Een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd, te weten: Leren in het lage land (meerjarenplanning) en het schoolplan Ook aanvullende vragenlijsten zijn bij de analyse betrokken. Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen: 1-2c, 3, 5, 6, en 7-8. Gesprekken met de directie en de intern begeleiders over de kwaliteit van de indicatoren. Een gesprek met leraren. Een eindgesprek met de directie en een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag, na afloop van het schoolbezoek. Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie indicatoren van de volgende aspecten: resultaten, onderwijsleerproces, zorg en begeleiding en kwaliteitszorg. pagina 5 van 13

6 Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2009 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. pagina 6 van 13

7 2 Bevindingen 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs De indicatoren met een asterisk zijn de normindicatoren; zij spelen een beslissende rol bij de beoordeling van de kwaliteit van het onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) In verband met het programmatisch handhaven heeft de inspectie daarnaast enkele controles uitgevoerd op bepaalde wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'. Kwaliteitsaspect 1 Opbrengsten 1.1 * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2 * De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.4 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht. 5 Kwaliteitsaspect 2 Leerstofaanbod 2.1 * Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.2 * De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar * De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. 2.6 De school heeft een aanbod gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit in de samenleving. pagina 7 van 13

8 Kwaliteitsaspect 3 Tijd 3.1 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. Kwaliteitsaspect 4 Schoolklimaat 4.7 Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. Kwaliteitsaspect 5 Didactisch handelen 5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Kwaliteitsaspect 6 Afstemming 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Kwaliteitsaspect 7 Begeleiding 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. Kwaliteitsaspect 8 Zorg 8.1 De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. Kwaliteitsaspect 9 Kwaliteitszorg 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. 9.7 De school draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit van de samenleving. pagina 8 van 13

9 Naleving wet- en regelgeving NT1a De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). NT1b In de schoolgids is informatie opgenomen over standaard gecontroleerde onderdelen (art. 13 WPO) NT2a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO) NT2b In het schoolplan is informatie opgenomen over een of meer standaard gecontroleerde onderdelen (art. 12 WPO). NT3a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende zorgplan (art. 19, lid 3, WPO). NT3b In het zorgplan is informatie opgenomen over een of meer standaard gecontroleerde onderdelen (art. 19, lid 2, WPO). NT4a Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). NT4b Er is maximaal zevenmaal een onvolledige schoolweek geprogrammeerd voor de groepen 3 t/m 8 (artikel 8, lid 7 onder b, WPO). ja nee 2.2 Beschouwing Algemeen beeld De inspectie stelt voor de Van Veldhuizenschool een aangepast arrangement vast. Hoewel het schoolteam voldoende kwaliteit laat zien in het didactisch handelen en het pedagogisch handelen zelfs optimaal bijdraagt aan de kwaliteit van de school, zijn de eindopbrengsten nog niet op het niveau van vergelijkbare scholen. De school laat op het gebied van de zorg en begeleiding nog onvoldoende planmatigheid en opbrengstgericht werken zien. Het kwaliteitsbeleid is in een overgangsfase om voor de gefuseerde school tot onderlinge afstemming te komen van de aanpak van leraren bij de gekozen leerinhouden, de zorg en begeleiding en ten behoeve van teambuilding. Hieronder volgt een toelichting op het oordeel. Toelichting Resultaten De Van Veldhuizenschool heeft in drie achtereenvolgende jaren ( ) onvoldoende eindopbrengsten, als de school wordt vergeleken met scholen van een gelijksoortige populatie. Na herberekening van de score naar aanleiding van twee leerlingen die later zijn toegevoegd, blijft de eindscore van 2010 onder de ondergrens die de inspectie stelt. De tussentijdse resultaten zijn nipt voldoende. Technisch lezen in groep 3 en 4 zijn van voldoende niveau. Dit geldt tevens voor rekenen-wiskunde in groep 4. Daarentegen zijn rekenen-wiskunde in groep 5, 6 en 7 en begrijpend lezen in groep 5 en 6 onvoldoende. De directie geeft aan dat de school mede door de fusie, gericht bezig is met de vernieuwing van de aanpak van het taal- en leesonderwijs door de invoering van nieuwe methoden. Daarnaast participeert de school in het project ' Robuuste taalaanpak' en heeft tevens als speerpunt het woordenschat onderwijs. pagina 9 van 13

10 Voor enkele leerlingen die een eigen leerlijn volgen heeft de school voor het betreffende vak waarop deze leerlingen uitvallen, de gevolgde toetsen en daarbij horende hulpplannen goed kaart gebracht en een beredeneerd eindperspectief opgesteld. Voor de overige vakken is dit nog niet gedaan, waardoor de school nog geen eenduidig uitstroomprofiel heeft kunnen opstellen voor het gewenste VO-advies van deze leerlingen. De inspectie heeft op basis hiervan met de interne begeleiders gesproken over het opstellen van uitstroomprofielen en adviezen voor de leerlingen. Indicator 1.4 nu nog als onvoldoende beoordeeld. Er is aanbod voor de sociale vaardigheden, maar deze worden niet in kaart gebracht met een landelijk genormeerd instrument, waardoor de inspectie indicator 1.5 niet kon beoordelen. Onderwijsleerproces Het onderwijsleerproces is over het algemeen van voldoende kwaliteit. Zowel de onderwijstijd als het onderwijsaanbod van de basisvaardigheden voldoen aan de eisen die de inspectie hieraan stelt. Tijdens de lesobservaties is te zien dat leraren pedagogisch en didactisch eenduidig en duidelijk de lesinstructies verzorgen. Het directe instructiemodel wordt goed toegepast en is in voldoende mate zichtbaar bij de meeste leraren. De inspectie heeft zowel verkorte als verlengde instructies gezien en daarbij het gebruik van de instructie tafel (6.2, 6.3 en 6.4). De inspectie heeft haar waardering geuit voor de ordelijke, rustige en gestructureerde wijze waarop de lessen zijn georganiseerd en de respectvolle omgang tussen leraren en leerlingen. Hierdoor is er een optimale taakgerichte werksfeer en actieve betrokkenheid bij leerlingen zichtbaar is. Daarom is indicator 4.7 als goed beoordeeld. Zorg en begeleiding De zorg en begeleiding wordt nog onvoldoende planmatig uitgevoerd. Zoals eerder is gesteld staat verbetering van het taal- en leesonderwijs in de komende periode centraal en het instrumentarium voor het volgen van de vorderingen en prestaties van leerlingen is op orde. Toch stelt de inspectie ook vast dat het rekenen-wiskunde onderwijs nog onvoldoende niveau laat zien in de midden en bovenbouw, terwijl er in de meerjarenplanning van de directie niet expliciet wordt aangegeven wanneer en hoe dit vakgebied aangepakt zal worden. In het licht van de onvoldoende eindopbrengsten mag de school duidelijker aangeven hoe en wanneer zij de aanpak en de resultaten van het rekenen-wiskunde onderwijs zal verbeteren. Leraren gebruiken vervolgens de resultaten van de methodegebonden toetsen om groepsplannen op te stellen. Hierbij stelt de inspectie vast dat er nog geen inzichtelijke analyses worden gemaakt van de verzamelde toetsgegevens. Er zijn in de zorgmappen geen conclusies van de resultaten op groepsniveau vastgesteld, waardoor er in de opgestelde groepsplannen geen duidelijke probleemstellingen en scherpe doelstellingen zijn geformuleerd. Indicator 7.2 is daarom als onvoldoende beoordeeld. De planmatigheid van de zorg en begeleiding van de school is verder nog onvoldoende omdat leraren ook bij de methodeonafhankelijke toetsen nog geen nadere analyses en diagnoses opstellen van de oorzaken van uitval op de toetsen. Zij noteren de vaardigheidsscores bij de toetsen wel, maar gebruiken deze nog niet om de mate van resultaatverbetering dan wel de terugval in prestaties te duiden. Indicator 8.2 is daarom als onvoldoende beoordeeld. Hierdoor ontbreken ook in de groepsplannen inzichtelijke probleemstellingen en er worden nog geen streefdoelen of prognoses van toetsscores voor de toekomstige resultaten van leerlingen vastgesteld. Er zijn daarnaast te weinig beredeneerde evaluaties van groeps- en hulpplannen aangetroffen. Hierdoor is het preventief opbrengstgericht werken en gericht sturen op hogere opbrengsten nog een brug te ver voor de Van Veldhuizenschool. De indicatoren: 8.3 en 8.4 zijn als onvoldoende beoordeeld. pagina 10 van 13

11 Kwaliteitszorg De kwaliteitszorg is nog in ontwikkeling om de omslag naar de gefuseerde school 'Onze wereld' te kunnen maken. Er zijn onderdelen die al vorm hebben gekregen en andere die nog hun beslag moeten krijgen. De directie heeft een meerjarenplanning opgesteld van de verbeteronderwerpen die aangepakt zullen worden. Dit is gedaan naar aanleiding van een sterkte-zwakte analyse en wordt uitgevoerd met een kwaliteitsinstrument. De school heeft ook een jaarplanning van verbeteractiviteiten opgesteld en verantwoordt zich naar ouders (9.3, 9.4, 9.6). De directie geeft aan dat de school zich door de recente fusie opnieuw moet oriënteren op de huidige problematiek en de onderwijsbehoeften van de schoolpopulatie. Daarnaast is er nog geen systematische analyse van de jaarlijkse opbrengsten op schoolniveau beschikbaar, omdat er nog geen inzichtelijke trendanalyses van de opbrengsten op groepsniveau worden gemaakt, die naar het schoolniveau vertaald kunnen worden om hieruit beleid af te leiden. Indicator 9.1 en 9.2 zijn als onvoldoende beoordeeld. Er is nu nog geen sprake van borging van de geplande verbeteringen. Indicator 9.5 is daarom nog als onvoldoende beoordeeld. pagina 11 van 13

12

13 3 Toezichtarrangement Onderwijskwaliteit De kwaliteit van het onderwijs vertoont enkele belangrijke tekortkomingen en is als zwak beoordeeld. Om deze reden kent de Inspectie van het Onderwijs aan de Van Veldhuizenschool (locatie van Onze Wereld) een aangepast arrangement toe. De school valt onder intensief toezicht. Met het bevoegd gezag is afgesproken dat de onderwijskwaliteit in november 2011 weer van voldoende niveau is. De inspectie voert in vierde kwartaal opnieuw onderzoek uit om na te gaan of de tekortkomingen zijn opgeheven. Naleving Er zijn geen tekortkoming, in de naleving van wettelijke vereisten geconstateerd, die in het kader van programmatisch handhaven zijn gecontroleerd. pagina 13 van 13