Handleiding Hoofdwerk Nieuw Extra NIB Software

Transcriptie

1 Handleiding Hoofdwerk Nieuw Extra

2 Hoofdwerk Nieuw Extra Voor gebruik in een netwerk en stand-alone door NIB Software Hoofdwerk Nieuw Extra is het totaal vernieuwde automatiseringsprogramma voor de hoofdbewerkingen van de rekenstof. Hoofdwerk is nu aangepast aan de moderne wiskundige rekenmethodes. Leerlingen werken op hun eigen niveau en in hun eigen tempo de stof door. Hoofdwerk houdt de vorderingen bij en past, afhankelijk van de resultaten, het niveau aan. Hoofdwerk is het meest gebruikte oefenprogramma voor het hoofdrekenen in het basisonderwijs en het speciaal basisonderwijs en kent reeds meer dan 5400 gebruikers.

3 Inleiding Deel I

4 4 Hoofdwerk Nieuw Extra Inleiding Wat is Hoofdwerk Nieuw? Hoofdwerk Nieuw is een automatiseringsprogramma voor de hoofdbewerkingen van de rekenstof. Het is bestemd voor de basisschool en de speciale school voor basisonderwij Ook in de brugklassen van het voortgezet onderwijs kan het programma ingezet worde herhaling of met een beperkte remediërende functie. Het programma is methodeoverstijgend en kan naast elke rekenmethode gebruikt worden. De leerlingen kunnen met weinig instructie aan de gang en de leerkracht kan het programma op eenvoudige wijze naar zijn hand zetten om zo het leerproces van de lee optimaal te sturen. Het programma is individueel gericht; leerlingen kunnen op hun eig niveau en in hun eigen tempo de stof doorwerken. Het programma houdt de vorderinge bij en past, afhankelijk van de resultaten, het niveau aan. Het niveau van de oefeningen loopt van groep 3 tot en met groep 8 van de basisschool. U kunt de inhoud van de oefeningen wijzigen en/of het aantal oefeningen zelf uitbreiden. Tevens is het mogelijk Hoofdwerk Nieuw oefen- en toetsbladen te laten afdrukken. De leerkracht kan snel voo iedere leerling op papier of met de computer een oefenpakket samenstellen, aangepast aan de mogelijkheden en vorderingen van de leerling. Hoe is Hoofdwerk Nieuw opgebouwd? Er is een apart oefengedeelte voor de leerlingen. De leerkracht heeft een administratie programma tot zijn beschikking. De leerlingen werken met oefeningen, die op verschillende oefenschermen worden afgebeeld. Deze oefeningen, opklimmend in moeilijkheidsgraad, zijn opgeslagen in een zogenaamde oefeningenmap. In deze oefeningenmap wordt iedere oefening beschreven. U kunt het aantal oefeningen en oefeningenmappen zelf uitbreiden. De resultaten van de leerlingen worden opgeslagen in een werkoverzicht, beurtenverslag en een overzicht van 'moeilijke sommen'. In het beurtenverslag staat per oefening en per som genoteerd wat de leerling als antwoord gaf. Het werkoverzicht geeft een meer compact en overzichtelijk beeld van de resultaten van de leerlingen. Hierin worden de naam van de oefening, het aantal sommen, het aantal fouten, normering etc. vermeld. Het werkoverzicht geeft dus meer een kwantitatief overzicht en het beurtenverslag meer een kwalitatief overzicht. In het 'moeilijke sommen' - overzicht staan alle sommen waarmee de leerling in de verschillende beurten moeite heeft. Een leerling zal na iedere oefenbeurt die hij binnen de norm maakt, een oefening verde komen. Er wordt onmiddellijke feedback op het antwoord gegeven. Als de leerling de n niet haalt, hetzij doordat hij te veel sommen buiten de tijd maakt of te veel fouten maa dan zal het aantal onvoldoende beurten dat de leerling heeft gemaakt, met één worden opgehoogd. Als de leerling driemaal achtereen dezelfde oefening onvoldoende maakt, d zal Hoofdwerk Nieuw de leerling tijdelijk terugzetten naar een gemakkelijker oefening. D volgende beurt werkt de leerling dus op een lager niveau. Het aantal onvoldoende beur wordt dan weer op nul gezet. Als de leerling tijdelijk is teruggezet naar een lager niveau dan staat dit vermeld bij de leerlinggegevens. Hoofdwerk Nieuw onthoudt echter van w oefening de leerling kwam. Wanneer de leerling de oefening waarin hij is teruggezet voldoende maakt, dan zal Hoofdwerk Nieuw de volgende beurt weer naar de oorspronkelijke oefening terugkeren. Zo kan Hoofdwerk Nieuw de leerling in principe vi stappen achtereen terugzetten. Hoofdwerk Nieuw onthoudt steeds van welke oefening

5 Inleiding leerling kwam en zal de oorspronkelijke oefening steeds weer herstellen als de leerling lagere niveau voldoende maakt. Er is zoveel mogelijk geprobeerd om een duidelijke didactische relatie te leggen tussen huidige oefening en de oefening waar de leerling tijdelijk naar wordt teruggezet als hij driemaal achtereen de oefening onvoldoende maakt. Het bovenstaande figuur geeft de vooruitgang aan van Maurice Winters. Ieder blokje is oefenbeurt. Duidelijk is te zien dat hij na drie (onvoldoende) beurten achter elkaar teru sprong naar een lagere oefening. Op het laagste niveau is hij na uitleg van de leerkrach weer zelf aan het werk gegaan en in dezelfde sprongen teruggegaan naar zijn oorspronkelijke oefening. U kunt met Hoofdwerk Nieuw ook oefenstof tussentijds laten herhalen door de leerling de herhaalstand te zetten en aan te geven welke oefeningen herhaald moeten worden. Nadat de omschreven herhalingsstof is afgewerkt, worden de oorspronkelijke leerlinggegevens automatisch hersteld en werkt de leerling verder aan zijn oorspronkeli oefening. De leerling kan ook in de toetsstand gezet worden. De leerling gaat dan versneld door d oefenstof door per beurt vier oefeningen te maken. U kunt de leerling ook in de toetsst zetten om het beginniveau te bepalen. De leerling wordt automatisch uit de toetsstand gezet wanneer deze onder de norm scoort. Net als bij het herhalen worden ook hier de oorspronkelijke leerlinggegevens hersteld, met dien verstande dat de leerling na het toetsen verder werkt aan de oefening waarin hij onder de norm scoorde. Hoofdwerk Nieuw registreert een aantal aspecten van de resultaten van de leerlingen. D gebeurt door middel van een Grafisch verslag, een overzicht waarbij de leerkracht stapsgewijs een steeds gedetailleerder beeld krijgt van de prestaties van de leerlingen. 5

6 6 Hoofdwerk Nieuw Extra beurtenverslag en het werkoverzicht vormen hier een onderdeel van. Bovendien kan gebruik gemaakt worden van het onderdeel Tekstrapport. Dit is een overzicht in tekstvorm van de vorderingen van de leerlingen. Door deze registratie van relevante gegevens heeft de leerkracht de mogelijkheid om tijdig in te grijpen wanneer de leerlin vastloopt bij het oefenen. Bovendien kan het programma oefen- en toetsbladen afdrukken die zowel op school als thuis gebruikt kunnen worden als extra oefenstof. Wat is de plaats van Hoofdwerk Nieuw binnen het rekenonderwijs Hoofdwerk Nieuw is een rekenprogramma waarin het hoofdrekenen geoefend wordt. H programma is een hulpmiddel om hoofdrekensommen te trainen en te automatiseren. D fase van begripsvorming, ontwikkeling van getalbegrip en oplossingsstrategieën is (grotendeels) achter de rug als het kind gaat oefenen met het programma. Het leert de leerlingen dus geen rekenen, oplossingsmethoden of -strategieën, maar probeert ze da wel op weg te helpen. Zowel bij de begripsvorming als bij het toepassen van kennis wordt bij de moderne realistische rekenmethoden uitgegaan van contexten: de rekenopgaven komen voort ui betekenisvolle probleemstellingen. Tijdens de instructie kunnen zo inleefbare situaties geschetst worden, waarbij de leerlingen vanuit die context (leren) rekenen. Tijdens het oefenen daarna met het programma Hoofdwerk Nieuw kunnen dezelfde opgaven, los v de context, kaal aangeboden worden. Hierbij kunnen de leerlingen zich de reële situatie vanuit de instructie weer voor de geest halen. Door de opgaven nauwkeurig samen te stellen wordt de leerling gestimuleerd inzichtelijk en handig te rekenen. Zo wordt bij he onderdeel 'Keer op keer' per leerling rekening gehouden met zijn oplossingsmethoden e wordt de leerstof op grond van de resultaten aangepast. Ook bij de oefenschermen 'Vu goede teken of getal in' en 'Ik heb mijn wagen volgeladen' wordt de leerling gestimulee een oplossingsstrategie te gebruiken. Elke rekenmethode kent een doorgaande cursorische opbouw van de basisvaardighede Het trainen van deze vaardigheden is immers nodig voor het verdere rekenen. Tafels en sommen onder de 20 moeten beheerst worden, wil de leerling niet in de problemen kom bij grotere getallen en complexe bewerkingen. Gevarieerd en veelvuldig oefenen moet bewust handelen bij de leerling stimuleren om zo de bewerkingen en opgaven te automatiseren. Ook hier vervult Hoofdwerk Nieuw een duidelijke rol. In het programma Hoofdwerk Nieuw wordt hoofdrekenen meer gezien als handig reken De leerlingen moeten op een efficiënte, adequate wijze gebruik maken van reeds verworven kennis en rekenkundige principes. Hoofdwerk Nieuw kan ook gebruikt worden door leerlingen die na het doorlopen van he basisprogramma nog gebaat zijn met extra oefenstof op een hoger of lager niveau. Hoofdwerk Nieuw is zowel te gebruiken bij de meer traditionele wijze van werken als bi het realistisch rekenonderwijs. Het is namelijk bij beide stromingen noodzakelijk dat de leerlingen zich basisvaardigheden eigen maken, zodat daarop voortgebouwd kan worde Wát geoefend moet worden en wanneer is een zaak van iedere school. Het doel van het programma is om de leerling in staat te stellen op eigen niveau, in eig tempo en volgens een zelfgekozen moeilijkheidsgraad het oefenprogramma te laten doorlopen. De leraar heeft de mogelijkheid het oefenverloop, door middel van de registratie, nauwkeurig te volgen en te evalueren om zo het leerproces optimaal te plannen.

7 Inleiding Hoe kunt u Hoofdwerk Nieuw in de klas gebruiken? Hoofdwerk Nieuw wordt door de leerlingen individueel gebruikt. Eerst bepaalt u het beginniveau van de leerling. U kunt dit doen door middel van genormeerde toetsen, of naar eigen inzicht, of u laat het niveau door Hoofdwerk Nieuw bepalen met behulp van toetsbladen of u kunt de leerling in de toetsstand achter de computer zetten. Het juiste niveau van de leerling is het niveau waarop de leerling de oefenstof inzichtelijk voldoende beheerst, maar nog onvoldoende geoefend heeft. Na bepaling van het startniveau kunt u de leerling(en) invoeren. Tijdens het oefenen nemen de leerlingen om beurten plaats achter de computer en gaan aan het werk. De resultaten worden na iedere beurt verwerkt en op schijf bewaard, zodat Hoofdwerk Nieuw bij de volgende beurt van de leerling doorgaat waar hij de vorige keer gestopt is. Als een leerling klaar is met werken, wijst u of de leerling zelf de volgende leerling aan die kan gaan oefenen. De wisseling van beurten kan uiteraard ook geschieden door middel van een notatie- of roulatiesysteem. Hoofdwerk Nieuw houdt zelf bij welke groep en welke leerling het laatste geoefend heeft. U kunt dat herkennen aan de geselecteerde groep of leerling bij het openen van het desbetreffende venster. Naamgeving bestanden De sommen van Hoofdwerk Nieuw staan in meerdere sommenlijsten. Een of meerdere sommenlijsten samen vormen een sommenmap. Zo kun je verschillende sommenmappe hebben. Hoofdwerk Nieuw kent bijvoorbeeld de sommenmappen 'Sommen uit Hoofdwe 3.x', 'Tafels' en 'Voorbeeld'. Als ook de sommenlijsten een logische naam krijgen, die de inhoud van de lijst dekt, krijgen we een overzichtelijk geheel. Voorbeeld: De sommenmap 'Tafels' heeft een tiental sommenlijsten, waaronder bijvoorbeeld de sommenlijst met de naam 'Tafel van 3'. In deze sommenlijst staan sommen van de tafe van 3. 7

8 8 Hoofdwerk Nieuw Extra Met behulp van de sommenlijsten kunnen oefeningen gemaakt worden. Deze oefeninge worden bewaard in een oefeningenmap. De oefeningen worden gemaakt door een koppeling te maken tussen een sommenlijst en een oefenscherm. Voorbeeld: De oefening met de naam 'Tafel van 3' is samengesteld uit het oefenscherm 'Keer op k en de sommenlijst 'Tafel van 3'. Deze oefening is weer opgeslagen in de oefeningenma 'Keer op keer'. U ziet dat dezelfde namen gekozen mogen worden voor mappen en oefeningen.

9 Inleiding De oefeningen worden gekoppeld aan een leerling. Nu kan de leerling aan het werk. 9

10 Leerlingen Deel II

11 Leerlingen Leerlingen Leerlingen en leerlingroepen Menu: Instellingen Groepen Bij iedere leerling die u invoert, kunt u aangeven in welke groep hij/zij zit. Standaard kent Hoofdwerk Nieuw zes groepen: groep 3 tot en met groep 8. U kunt hier nieuwe leerlinggroepen aanmaken of de namen van de leerlinggroepen wijzigen. Als extra is de map "Voorbeeld" toegevoegd. Hierin staan voorbeelden om mee te oefenen. U kunt ook groepen exporteren en importeren. Zo kunt u de leerlinggegevens makkelijk gebruiken in onze andere programma's. Invoeren leerlingen Menu: Naar Leerlingen Op het scherm ziet u 4 tabbladen. Klik op Nieuw om een nieuwe leerling in te voeren. De cursor verschijnt in het veld naam. Hier typt u de naam van de leerling. Met "Tab" gaat u naar het volgende veld. U hoeft uw invoer niet te bevestigen; Hoofdwerk Nieuw bewaart automatisch alles wat u invoert. Tabblad Algemeen Hier ziet u de standaard gegevens van de leerling. Hier geeft u ook aan in welke oefeningenmap de leerling aan het werk is. Naam Hier vult u de naam van de leerling in. Met de Tab-toets brengt u de cursor naar het volgende veld. 11

12 12 Hoofdwerk Nieuw Extra Groep Geef aan in welke groep de leerling in zit. Let op als u een bepaalde groep heeft geselecteerd. Als u bijvoorbeeld "Groep 3" heeft geselecteerd en u voert een leerling in en u plaatst deze in "Groep 4" dan zal deze leerling na het invoeren van het scherm verdwijnen. De leerling is echter niet verdwenen, maar u ziet de leerling niet omdat u immers "Groep 3" had geselecteerd. Als u nu echter "Groep 4" selecteert, dan zult u de leerling terugzien. Oefeningenmap en oefening Klik op de zaklamp en kies een oefeningenmap en een oefening. Voor de naam van de oefening vindt u het nummer van de oefening. Denktijd tonen Hierbij geeft u aan of bij de oefenschermen waarbij de denktijd in beeld kan verschijnen, deze zichtbaar is of niet. Tijdens het oefenen kan de leerling de denktijd ook naar wens aan- of uitzetten. Opmerkingen Hier staat vermeld of de leerling aan het oefenen, herhalen of toetsen is. Tabblad: Oefenen Hier kunt u de standaardinstellingen van alle oefenschermen instellen. Hier geeft u bijvoorbeeld aan hoeveel denktijd een leerling per som krijgt en welke normering geldt. Instellingen oefenen Tabblad: Toetsen

13 Leerlingen Op dit tabblad kunt u de leerling in de "toetsstand" zetten. Hoofdwerk Nieuw versneld door de rekenstof. Per beurt krijgt de leerling vier oefeningen aangeboden, gerekend vanaf de huidige oefening. Per oefening moet een aantal sommen worden gemaakt (dit aantal sommen stelt u zelf in). Maakt de leerling deze sommen goed dan wordt in een volgende beurt de volgende oefening aangeboden. Dit gaat net zo lang door totdat de leerling in een oefening onder de norm scoort. Bij deze oefening begint de leerling bij de volgende beurt met oefenen. De toetsstand wordt dan automatisch uitgezet. Instellingen toetsen Tabblad: Herhalen Gebruik de herhaalstand om een leerling tijdelijk in een andere oefeningenmap te 13

14 14 Hoofdwerk Nieuw Extra laten werken om daarna automatisch weer verder te gaan in de oefenstand met de oefening waar de leerling gebleven is. Instellingen herhalen De knoppen Nieuw Voer een nieuwe leerling in. Verwijder Verwijdert de geselecteerde leerling. Voordat Hoofdwerk Nieuw de leerling verwijdert, wordt u eerst om bevestiging gevraagd. Importeren Leerlingen kunnen geïmporteerd worden via een zogenaamd "edex-bestand". Huiswerk Een submenu verschijnt met de keus "Diskette maken" en "Diskette bekijken". Als u kiest "Diskette maken", dan maakt Hoofdwerk Nieuw een oefendiskette voor de leerling met alle instellingen. Als u kiest "Diskette bekijken" dan zal Hoofdwerk Nieuw de diskette lezen en u de oefenresulaten van de leerling tonen. U kunt dan ook kiezen om de resultaten over te nemen. Werkblad Hiermee kunt u een werkblad afdrukken met de oefening die u voor deze leerling heeft geselecteerd. Reset Bij het bekijken van de leerlingen kan het voorkomen dat een aantal velden en knoppen grijs zijn weergegeven. Deze velden kunnen op dat moment niet veranderd worden en de knoppen kunnen niet gebruikt worden. Dit komt voor als de leerling aan het herhalen of toetsen is. U kunt de velden weer toegankelijk maken door op Reset te klikken. Er zijn dan drie mogelijkheden: 1. Als de leerling aan het oefenen is, verandert er niets aan de gegevens. Alleen als de leerling teruggezet is dan worden de oorspronkelijke gegevens hersteld en wordt het veld Teruggezet op 0 gezet. Gaat u toetsen of herhalen en de leerling is teruggezet - het veld Teruggezet is dan groter dan 0 - dan worden eerst de oorspronkelijke gegevens hersteld. 2. Als de leerling aan het toetsen is, wordt hij uit de toetsstand gezet en gaat hij bij de volgende beurt door met de oefening, die vermeld staat in het veld Oefening. 3. Als de leerling aan het herhalen is, wordt hij weer in de oefenstand gezet en wordt de oorspronkelijke oefening waarmee de leerling vóór het herhalen aan het werk was, hersteld. Als u een groep heeft geslecteerd (bijvoorbeeld groep 5) en u voert een leerlingen in en u zet deze in groep 3, dan zult u deze leerlingen na het invoeren niet zien. U heeft immers groep groep 5 geselecteerd en u ziet daarom alleen de leerlingen uit groep 5. De zojuist ingevoerde leerling is wel ingevoerd, maar niet zichtbaar.

15 Leerlingen Instellingen oefenen Menu: Naar Leerlingen Oefenen Wanneer u Oefenen kiest, verschijnt het volgende venster op het scherm: Met de pijltjesknoppen links en rechts kunt u de door u gekozen oefening selecteren. Vervolgens vult u in het rechtergedeelte van het venster de gewenste instellingen in. Daarna klikt u op OK. De leerling zal nu bij deze oefening met de ingevulde instellingen aan het werk gaan. Zo kunt u voor iedere leerling andere instellingen invullen, afhankelijk van de prestaties en eisen. De oefenbeurten worden zo op maat gemaakt. Oefenschermen In Hoofdwerk Nieuw kan elke oefening voor iedere leerling apart worden ingesteld. Alle oefeningen hebben al standaardinstellingen gekregen, alleen als u daarvan wilt afwijken, kiest u deze optie. U kunt de volgende instellingen tegenkomen: Score voldoende bij: 80%. De leerling mag pas door naar de volgende oefening als het aangegeven percentage goede antwoorden is gehaald. U kunt de gebruikelijke norm van 80% goed gebruiken, maar andere percentages kunnen ook gehanteerd worden. Denktijd: 20 sec. De denktijd is de tijd in seconden die de leerling krijgt voor iedere som. Som overslaan na: 2 fouten Dit getal geeft aan hoeveel herkansingen de leerling krijgt voordat een antwoord fout gerekend wordt. Als de leerling geen extra kans krijgt om zijn fout te herstellen vult u 1 in. Figuurnaam: vreemd.bmp Hier wordt de naam van een illustratie ingevuld. Door op het zaklantaarntje te klikken krijgt u de gelegenheid om een figuur/plaatje te selecteren dat afgebeeld wordt in het oefenscherm 'Snel en goed!'. Ook zelfgemaakte afbeeldingen (bitmaps) 15

16 16 Hoofdwerk Nieuw Extra kunnen geselecteerd worden. Tafel voldoende bij: 10 goede antwoorden De leerling moet minstens dit aantal goede antwoorden geven om de betreffende tafel als voldoende te beschouwen. Maximum aantal tafels plannen: 5. Dit getal geeft aan hoeveel verschillende tafels er per oefenbeurt geoefend mogen worden. Som voldoende na: 2 keer achtereen correct. De som wordt pas afgevinkt als correct wanneer de som twee keer achter elkaar goed uitgerekend wordt. Maximaal: 10 sommen per beurt. Dit geeft het aantal sommen aan die de leerling moet maken bij de betreffende oefening. Instellingen herhalen Menu: Naar Leerlingen Herhalen Wanneer u Herhalen kiest verschijnt het volgende venster op het scherm: Het kan wel eens gemakkelijk zijn om na een bepaalde oefenperiode specifieke rekenstof te herhalen. De leerling werkt bijvoorbeeld al een tijdje met optel- en aftreksommen en u vindt dat de tafels toch best weer eens herhaald mogen worden.

17 Leerlingen U klikt op Herhalen en selecteert de gewenste oefeningenmap. U kiest de oefening waarbij het herhalen moet beginnen en een waarbij het herhalen moet eindigen. U moet dus altijd twee keuzes maken, het begin en het einde van de te herhalen oefeningen. U selecteert de oefeningen door dubbel te klikken op de naam van de oefening of door de naam van de oefening te selecteren en daarna op Kies te klikken. De oefeningen die tussen de tekens en staan, worden nu herhaald. In het voorbeeld worden de oefeningen herhaald uit de oefeningenmap 'Standaard Hoofdwerk', die liggen tussen de oefening '3 + 5 = en = ' en de oefening '10-3 = '. Op dezelfde manier waarop u oefeningen selecteert, kunt u selecties ongedaan maken: door dubbel te klikken of op Kies te klikken. Tot slot klikt u op OK. In het venster met leerlinggegevens staat nu ook aangegeven bij welke oefening het herhalen begint en eindigt. Instellingen toetsen Menu: Naar Leerlingen Toetsen Toetsen Als Toetsen actief is gaat Hoofdwerk Nieuw versneld door de rekenstof. Per beurt krijgt de leerling vier oefeningen aangeboden, gerekend vanaf de huidige oefening. Per oefening moet een aantal sommen worden gemaakt (dit aantal sommen stelt u zelf in). Maakt de leerling deze sommen goed dan wordt in een volgende beurt de volgende oefening aangeboden. Dit gaat net zo lang door totdat de leerling in een oefening onder de norm scoort. Bij deze oefening begint de leerling bij de volgende beurt met oefenen. De toetsstand wordt dan automatisch uitgezet. Onafhankelijk van de instellingen die actief zijn bij de verschillende oefenschermen, kunt u bij het toetsen andere instellingen aangeven. Deze instellingen zijn alleen actief bij het toetsen en hebben alleen invloed als het betreffende oefenscherm die instellingen kent. Als een oefenscherm bijvoorbeeld geen denktijd kent, heeft de instelling van de denktijd bij het toetsen ook geen invloed op het oefenscherm. Zodra de leerling uit de toetsstand in de oefenstand gezet wordt, gelden de instellingen van het oefenen.. 17

18 18 Hoofdwerk Nieuw Extra Importeren groepen Menu: Instellingen Groepen Importeren U kunt niet alleen de namen van de leerlingen importeren, maar ook de namen van de groepen. Ook het importeren van groepen gaat via het zogenaamde "edexbestanden". Kies Instellingen Groepen. Kies Importeren. Het volgende venster verschijnt: Met de knop Openen selecteert u een edex-bestand. Hieruit selecteert u de groepen en leerlingen die u wilt importeren. Het bestand dat u moet selecteren heet "edexll.txt". U ziet meestal ook het bestand "edexgr.txt". U kunt één van de twee kiezen. Groepen Als u met de knop Edex een edex-bestand heeft geselecteerd, dan verschijnen hier de namen van de groepen.

19 Leerlingen Openen Hiermee selecteert u een een edexbestand. De bestanden heten "edexgr.txt" en "edexll.txt". Kies één van de twee; het geeft niet welke. Daarna wordt het veld Groepen gevuld. Kies nu één of meer groepen. U kunt alle leerlingen selecteren door op de knop Alles te klikken, maar u kunt ook één of meer groepen kiezen door deze aan te klikken. OK Accepteer de gekozen groepen en importeer deze. Importeren leerlingen Menu: Naar Leerlingen Importeren Importeren van gegevens betekent dat u gegevens van buiten inleest in Hoofdwerk Nieuw. Zo kunt u de leerlinggegevens van Esis-A (een veel gebruikt administratiepakket) importeren. Hoofdwerk Nieuw kan leerlingen importeren vanuit een zogenaamd edex-bestand. Een edex-bestand is een tekstbestand met daarin de namen van leerlingen, de geboortedatum etc. Een aantal administratieve programma's kan een dergelijk edexbestand aanmaken. Ook Flits, Spellingswerk en Clusteren kunnen de leerlinggegevens exporteren. Zo kunt u makkelijk de namen van de leerlingen in Hoofdwerk ook invoeren in een ander programma. In Esis-A kiest u Administratie Leerlingen Overige Diversen Maken EDEX-bestanden. De edex-bestanden worden in de directory "\admin" gezet. U kunt de leerlingen in deze bestanden importeren als u naar de leerlingen gaat en daar de knop Importeren kiest. Om leerlingen te exporteren in Hoofdwerk, Flits, Spellingswerk of Clusteren kiest u Instellingen Groepen. Als u de knop Importeren kiest verschijnt het volgende venster: Daarmee wordt aangeven dat Hoofdwerk de leerlinginstellingen van de leerling die op dat moment is geselecteerd, overneemt voor de leerlingen die Hoofdwerk importeert. Als u nog geen leerlingen heeft ingevoerd, dan zal Hoofdwerk u eerst vragen om een voorbeeld-leerling in te voeren. 19

20 20 Hoofdwerk Nieuw Extra Als u op OK klikt, verschijnt het volgende venster: Met de knop Openen selecteert u een Edex-bestand. Hieruit selecteert u de groepen en leerlingen die u wilt importeren. Het bestand dat u moet selecteren heet "edexll.txt". U ziet meestal ook het bestand "edexgr.txt". U kunt één van de twee kiezen. Groepen Als u met de knop Edex een edex-bestand heeft geselecteerd, dan verschijnen hier de namen van de groepen. Leerlingen Hier vindt u de namen van de leerlingen in de geselcteerde groep. Importeren in groep Hier geeft u aan in welke groep de leerlingen geïmporteerd moeten worden. Openen Hiermee selecteert u een een edexbestand. De bestanden heten "edexgr.txt" en "edexll.txt". Kies één van de twee; het geeft niet welke. Daarna worden de velden Groepen en Leerlingen gevuld. Kies nu één of meer leerlingen. U kunt alle leerlingen selecteren door op de knop Alles te klikken, maar u kunt ook één of meer leerlingen kiezen door deze aan te klikken. OK Accepteer de gekozen leerlingen en importeer deze.

21 Leerlingen Menu: Naar Leerlingen Importeren Importeren van gegevens betekent dat u gegevens van buiten inleest in Hoofdwerk Nieuw. Hoofdwerk Nieuw kan leerlingen importeren vanuit een zogenaamd edexbestand. Een edex-bestand is een tekstbestand met daarin de namen van leerlingen, de geboortedatum etc. Een aantal administratieve programma's kan een dergelijk edex-bestand aanmaken. In Esis-A kiest u Administratie Leerlingen Overige Diversen Maken EDEX-bestanden. De edex-bestanden worden in de directory "\admin" gezet. U kunt de leerlingen in deze bestanden importeren als u naar de leerlingen gaat en daar de knop Importeren kiest. Als u een groep heeft geslecteerd (bijvoorbeeld groep 5) en u importeert leerlingen naar groep 3, dan zult u deze leerlingen na het importeren niet zien. U heeft immers groep 5 geselecteerd en u ziet daarom alleen de leerlingen uit groep 5. Met de knop Edex selecteert u een Edex-bestand. Hieruit selecteert u de groepen en leerlingen die u wilt importeren. Groepen Als u met de knop Edex een edex-bestand heeft geselecteerd, dan verschijnen hier de namen van de groepen. Leerlingen Hier vindt u de namen van de leerlingen in de geselecteerde groep. Importeren in groep Hier geeft u aan in welke groep de leerlingen geïmporteerd moeten worden. Edex Hiermee selecteert u een een edexbestand. De bestanden heten "edexgr.txt" en "edexll.txt". Kies één van de twee; het geeft niet welke. 21

22 22 Hoofdwerk Nieuw Extra Daarna worden de velden Groepen en Leerlingen gevuld. Kies nu één of meer leerlingen. U kunt alle leerlingen selecteren door op de knop Alles te klikken, maar u kunt ook één of meer leerlingen kiezen door deze aan te klikken. OK Accepteer de gekozen leerlingen en importeer deze. Exporteren leerlingen en groepen Menu: Instellingen Groepen Exporteren Hoofdwerk Nieuw kan de namen van de groepen en de namen van de leerlingen exporteren naar een zogenaamd "edex-bestand". Dit edex-bestand kunt u gebruiken om in het programma Spellingswerk, Flits of Clusteren de namen van de leerlingen te importeren. Zo hoeft u dus maar éénmalig de namen van de leerlingen in te voeren. Als u de knop Exporteren aanklikt wordt u eerst om een bevestiging gevraagd, daarna worden de leerlinggegevens geëxporteerd. U vindt de edex-bestanden terug in de map van Hoofdwerk. Het gaat om de bestanden "edexll.txt" en "edexgr.txt". U kunt nu bijvoorbeeld in Flits de leerlinggegevens importeren.

23 Leerlingen Leerling doorzetten einde van het jaar Menu: Instellingen Groepen Om de leerlingen aan het eind van het schooljaar door te zetten naar de volgende groep, gaat u als volgt te werk: Wijzig de naam van "groep 8" in "Schoolverlaters ". Wijzig de naam van "groep 7" in "groep 8". Zet de leerlingen die in groep 8 zijn blijven zitten terug (van groep: "Schoolverlaters " naar "groep 8"). Herhaal vanaf stap 2 voor de andere groepen. Begin altijd bij de hoogste groep en maak van te voren een veiligheidskopie. Instellingen oefenschermen Alle oefeningen hebben standaardwaarden, die u zelf aan kunt passen. Zo staat de instelling om naar de volgende oefening door te mogen gaan standaard ingesteld op 80%. Met andere woorden de leerling moet minstens van iedere tien sommen er acht goed hebben om de volgende oefening te mogen maken. Voor iedere individuele leerling kunt u deze normering veranderen. Bij ieder oefenscherm kan de leerling uitleg krijgen over de bedoeling van de oefening. Ook kan iedere oefenbeurt tussentijds afgesloten worden, de oefenbeurt wordt dan als onvoldoende aangemerkt. 23

24 24 Hoofdwerk Nieuw Extra Kiezen oefening U kiest eerst een oefeningenmap, bijvoorbeeld Hoofdwerk 'Nieuw groep 3 t/m 8'. Dan kiest u een oefening uit de lijst eronder. Rechts vindt u de sommenlijst die bij de oefening hoort en het betreffende oefenscherm. Dan klikt u op OK.

25 Oefenen Deel III

26 26 Hoofdwerk Nieuw Extra Oefenen Oefenen Menu: Naar Oefenen Afhankelijk welke oefening gemaakt wordt verschijnt het bijbehorende oefenscherm. In het oefenscherm staat links onderaan aangegeven of de leerling aan het Oefenen, Herhalen of Toetsen is. Deze status kan de leerling zelf niet wijzigen. Dat gaat alleen via 'Hoofdwerk leraar'. Na het invullen van de uitkomst van de som drukt de leerling op Enter. Als de leerling een foutief antwoord geeft, krijgt de leerling, afhankelijk van de instellingen de mogelijkheid om te herkansen. Anders geeft Hoofdwerk Nieuw zelf het antwoord. Steeds als Hoofdwerk Nieuw commentaar geeft op het antwoord van de leerling wordt dit getoond in een tekstballon. De leerling moet op de Spatie - balk drukken om door te kunnen gaan met oefenen. Dit voorkomt het achteloos door tikken op Enter na een fout, waardoor de tekstballon niet gelezen wordt. Maakt een leerling drie maal achtereen dezelfde oefening onvoldoende, dan kijkt het programma of er een oefening op een lager niveau beschikbaar is (=ingesteld is) waarop geoefend kan worden. Is deze oefening beschikbaar dan wordt de leerling daar naar teruggezet. Maakt de leerling die oefening voldoende dan wordt bij de volgende oefenbeurt de oorspronkelijke oefening weer aangeboden. Is er geen oefening op een lager niveau beschikbaar dan wordt bij de volgende oefenbeurt dezelfde oefening nogmaals aangeboden. Heeft het programma de status van Herhalen, dan worden alle oefeningen afgewerkt die herhaald moeten worden. Daarna springt het programma weer terug naar de status Oefenen met de instellingen die actief waren voor Herhalen. Tijdens Herhalen kan de leerling ook teruggezet worden als drie maal achtereen dezelfde oefening onvoldoende gemaakt wordt. Is de status Toetsen actief, dan gaat de leerling versneld door de oefenstof heen, totdat de resultaten onder de ingestelde norm liggen. De status Toetsen verandert dan in Oefenen en start met de oefening die onvoldoende gemaakt is. Tijdens het oefenen hebben de leerlingen, afhankelijk van het oefenscherm, de beschikking over de volgende knoppen: Hiermee sluit de leerling de oefening af. Deze knop geeft uitleg over de oefening. Deze oefening gaat op tijd. De tijdsweergave kan door de leerling aanen uitgeschakeld worden.

27 Oefenen Op het scherm verschijnen de volgende knoppen waarmee de leerling gemakkelijk operatoren en andere tekens kan invullen. Het gesproken getal wordt herhaald. Wanneer u 'Hoofdwerk leerling' afsluit, onthoudt het programma welke leerling en welke groep het laatste actief waren. De volgende keer dat u 'Hoofdwerk leerling' opstart, worden de laatst actieve groep en leerling geselecteerd. Zo weet u welke leerling het laatst geoefend heeft en wie er nu aan de beurt is. Beginnen met oefenen Menu: Naar Oefenen Als u begint met oefenen verschijnt het volgende venster: 27

28 28 Hoofdwerk Nieuw Extra Als u een een bepaalde groep heeft geselecteerd, dan ziet u alleen de namen van de geselecteerde groep, anders ziet u de namen van alle leerlingen. U ziet hier de namen van de leerlingen van de geopende groep. Een leerling klikt op zijn naam en dan op Oefenen. Nu start de oefening voor de leerling. Na de oefening komt de leerling weer in terug in het venster Naar oefenen terug. Als de resultaten van de oefening voldoende zijn, dan wordt dit door het 'rekenmachientje' aangegeven. Nu kan de volgende leerling aan de slag. U kunt de leerling natuurlijk ook twee of drie oefeningen achtereen laten doen. Als u het venster afsluit zal Hoofdwerk nakijken of er een tekstrapport van een groep moet worden verstuurd. U ziet dan onderaan het scherm een balk lopen. Dit geeft enige vertraging bij het afsluiten. Openen andere groep Als u een andere groep leerlingen wilt laten oefenen, klikt u op Groep... Het volgende venster verschijnt:

29 Oefenen U klikt op de groep die u wilt openen en klikt op Ok. Deze instelling wordt na het afsluiten niet bewaard. Als u de instellingen wilt vastzetten kiest u in de lerarenmodule de knop Selectie... Zie verder Selecteren groep. 29

30 Sommen Deel IV

31 Sommen Sommen Sommenmappen Menu: Naar Sommen De sommen van Hoofdwerk Nieuw zijn opgeslagen in sommenlijsten. Deze lijsten staan op hun beurt weer geordend in sommenmappen. Standaard kent Hoofdwerk Nieuw de volgende sommenmappen: Hoofdwerk Nieuw Dit zijn de nieuwe sommenlijsten bij het programma. Tafels Deze sommenlijsten bevatten de tafels 0 t/m 10. Hoofdwerk Nieuw oefent de tafels op een speciale manier, waarbij het de fouten die een leerling maakt gebruikt om de voortgang van het programma aan te passen. Sommen uit Hoofdwerk 3.x Deze sommenlijsten zijn overgenomen uit eerdere versies van Hoofdwerk: het bestand 'nivo.dat'. Voorbeeld Hierin vindt u voorbeeld sommenlijsten die u een indruk geven van de mogelijkheden van invoeren van sommenlijsten n sommen. Sommen 31

32 32 Hoofdwerk Nieuw Extra Sommenlijsten Menu: Naar Sommen Iedere sommenmap bestaat uit een aantal sommenlijsten. Als u op de knop Wijzig klikt, krijgt u het volgende venster. Hier kunt u sommenlijsten met sommen invoeren, wijzigen, bekijken of verwijderen. Links ziet u een keuzelijst met de namen van de sommenlijsten van de geselecteerde map. De vetgedrukte namen zijn geen sommenlijsten, maar kopjes die u zelf kunt invoegen. Als u een sommenlijst selecteert, dan verschijnen de sommen uit die lijst rechts in het venster. U kunt de lijst met sommen daar ook wijzigen.

33 Sommen Sommen Niet iedere sommenlijst ziet er hetzelfde uit. De verschillende oefenschermen verwachten een eigen opmaak en kunnen enkel gekoppeld worden aan sommenlijsten met die specifieke lay-out. In het onderstaande schema staat vermeld hoe de sommenlijsten bij de respectievelijke oefenschermen eruit moeten zien. Deze lay-out is specifiek voor de aangegeven oefenschermen en is niet uitwisselbaar. Bij het maken van de sommenlijst worden naast de cijfers 0 t/m 9 en letters, de volgende tekens gebruikt: f, >, <, x, :, +, -, =, _, [, ].?, *, /, {, }, ~, %, (, ), de komma en de spatie. U kunt allerlei sommen maken. Ook geldsommen en sommen met negatieve getallen. Bij geldsommen moet het 'f'-teken buiten de uitkomst blijven. Decimale getallen zijn nauwkeurig tot 3 plaatsen achter de komma. Bij de invoer van tekens mag de punt '.' niet gebruikt worden. In de sommenmap 'Voorbeeld' staan verschillende sommenlijsten. Deze geven in het kort een indruk van de mogelijkheden voor sommeninvoer. 33

34 34 Hoofdwerk Nieuw Extra

35 Sommen Er zijn met opzet geen logische sommen als voorbeeld gekozen. De voorbeelden dienen enkel als illustratie van welk type sommen u kunt maken met hun specifieke lay-out. Lengte van de sommen In de verschillende oefenschermen is steeds maar plaats voor een bepaald aantal 35

36 36 Hoofdwerk Nieuw Extra karakters. Grote sommen zijn niet overal mogelijk en o.i. niet wenselijk. Het accent van Hoofdwerk Nieuw blijft het oefenen van de hoofdbewerkingen en handig rekenen en niet het trainen van hoofdrekenen met grote getallen. Uitkomsten In de sommen zijn letters toegstaan. In de antwoorden zijn letters echter niet toegestaan. De leerling kan ook geen letters intikken. Er mag dus ook in de uitkomst niet om letters gevraagd worden. De uitkomst [12 appels] is foutief, omdat de leerling wel 12, maar geen appels kan intikken. Bij kommagetallen als uitkomst zoals [16,0] rekent Hoofdwerk Nieuw ook 16 en 16,00 of 16,000 goed. Als de waarde achter de komma 0 is, maakt het dus niet uit of de leerling deze waarde wel of niet intikt.. Invoeren sommenmappen Menu: Naar Sommen Hier maakt u nieuwe sommenmappen aan. Om de naam van een sommenmap te wijzigen, moet u de map selecteren (klik op de regel met de naam) en vervolgens typt u de nieuwe naam. Als u een sommenmap verwijdert dan worden ook alle sommenlijsten van die map verwijderd. Klik op Nieuw om een nieuwe sommenmap in te voeren. De cursor verschijnt onderaan de lijst. Hier typt u de naam van de map. U hoeft uw invoer niet te bevestigen; Hoofdwerk Nieuw bewaart automatisch alles wat u invoert. Wijzig Hiermee kunt u de sommenlijsten met de sommen van de geselecteerde map wijzigen, verwijderen of lijsten toevoegen. Nieuw Voer een nieuwe map in. Onderaan de lijst verschijnt de cursor en u kunt de naam van de nieuwe sommenmap intypen.

37 Sommen Verwijder Verwijdert de geselecteerde sommenmap. Voordat Hoofdwerk Nieuw de map verwijdert wordt u eerst om bevestiging gevraagd. Afdrukken Drukt een overzicht af van de sommenlijsten in de geselecteerde map. Bij het afdrukken passen de gegevens niet altijd op één regel. U kunt dan het beste de afdrukstand van de printer wijzigen in: Liggend. Kies hiervoor Bestanden Instellen printer. Invoeren sommenlijsten Sommen Menu: Naar Sommen Voeg hier eigen sommenlijsten toe of pas sommenlijsten aan. Om de naam van een sommenlijst te wijzigen, moet u deze selecteren en vervolgens begint u te typen. U hoeft uw invoer niet te bevestigen; Hoofdwerk Nieuw bewaart automatisch alles wat u invoert. U ziet dat de sommenlijsten zijn onderverdeeld. U ziet vetgedrukte/onderstreepte kopjes.u kunt zelf deze onderverdeling maken door in de keuzelijst met de sommenlijsten "koppen" in te voegen. Als u met de muiscursor in de sommenlijst staat en u drukt op de rechtermuisknop dan verschijnt een keuzemenu: Als u nu kiest: Invoegen hoofdkop, dan wordt een wordt de tekst die u invult automatisch vet en onderstreept. Invoegen subkop geeft alleen vet. Invoegen sommenlijst geeft de mogelijkheid om een sommenlijst op een specifieke plek in te voegen. Normaal gesproken worden nieuwe lijsten onderaan geplaatst. Dit is wel handig als u een nieuwe sommenmap aan het opbouwen bent, maar als u de sommenlijst eigenlijk meer aan het begin wilt plaatsen (omdat het bijvoorbeeld een makkelijke lijst is), dan is het verplaatsten met de pijltjes tijdrovend en kunt u beter gebruik maken van Invoegen sommenlijst. De lijst wordt ingevoegd op de plaats van de blauwe balk. 37

38 38 Hoofdwerk Nieuw Extra Nieuw Voegt een nieuwe sommenlijst toe. U ziet dat bij de sommenlijsten onderaan de lijst ruimte wordt gemaakt. U moet nu eerst een naam moet geven aan de sommenlijst. U typt een naam en dan drukt u op de Enter-toets. Nu kunt u rechts de sommenlijst intypen. Verwijder Verwijdert de geselecteerde sommenlijst. Voordat Hoofdwerk Nieuw de lijst verwijdert wordt u eerst om bevestiging gevraagd. Importeren Hiermee importeert u sommenlijsten vanaf een diskette of de harde schijf. U selecteert de map waar de bestanden staan en selecteert een of meerdere bestanden met de extensie '.txt'. De geselecteerde bestanden worden daarna omgezet naar een sommenlijst. Werkblad U kunt met iedere sommenlijst oefenbladen afdrukken. De leerlingen kunnen deze oefenbladen mee naar huis nemen om extra te oefenen. Werkbladen. Pijl omhoog en pijl omlaag Met de pijltjesknoppen kunt u de volgorde van de sommenlijsten bepalen. De lijsten staan namelijk niet alfabetisch, maar staan in een volgorde die u zelf bepaalt. In het voorbeeld zijn de gemakkelijke sommenlijsten bovenaan geplaatst. Werkt u op dit ogenblik met een oudere versie van Hoofdwerk dan is het mogelijk de zelfgemaakte niveaubestanden uit Hoofdwerk 3.x te importeren en hier zelf oefeningen voor Hoofdwerk Nieuw mee samen te stellen. Het standaard niveaubestand van Hoofdwerk 3.x is reeds geïmporteerd in de sommenlijst 'Sommen uit Hoofdwerk 3.x' en verwerkt in de oefeningenmap 'Standaard Hoofdwerk'. Omwerken sommenbestanden uit Hoofdwerk 3.x

39 Oefeningen Deel V

40 40 Hoofdwerk Nieuw Extra Oefeningen Oefeningenmappen Menu: Naar Oefeningen De presentatie van de sommen voor de leerling bij een oefenbeurt vindt plaats door middel van een oefenscherm. Sommen en oefenscherm samen vormen een oefening. Bij deze menukeuze worden de sommen gekoppeld aan een oefenscherm. De op die manier ontstane oefeningen worden in een oefenmap opgeslagen. In de oefeningenmap 'Voorbeeld' staan verschillende voorbeeld oefeningen. Deze geven in het kort een indruk van mogelijkheden van de diverse oefenschermen. Standaard kent Hoofdwerk Nieuw de volgende oefeningenmappen: Hoofdwerk Nieuw Dit zijn de nieuwe oefeningen bij het programma. Keer op keer Deze oefeningen bevatten de tafels 0 t/m 10. Hoofdwerk Nieuw oefent de tafels op een speciale manier, waarbij het de fouten die een leerling maakt gebruikt om de voortgang van het programma aan te passen. Standaard Hoofdwerk Deze oefeningen komen overeen met de oefeningen van Hoofdwerk 3.x. Voorbeeld Hierin vindt u voorbeeld - oefeningen.

41 Oefeningen Oefeningen Menu: Naar Oefeningen Iedere oefeningenmap bestaat uit een aantal oefeningen. Als u op de knop Wijzig klikt, krijgt u het volgende venster. Hier kunt u oefeningen invoeren, wijzigen, bekijken of verwijderen. Links ziet u een keuzelijst met de namen van de oefeningen van de geselecteerde 41

42 42 Hoofdwerk Nieuw Extra map. Net als bij de sommenlijsten zijn de vetgedrukte namen geen oefeningen, maar kopjes die u zelf kunt invoegen om een duidelijke indeling te verkrijgen. Als u een oefening selecteert, dan ziet u rechts de samenstelling van die oefening. Bij Sommenlijst ziet u op welke sommen de oefening betrekking heeft en bij Oefenscherm ziet u welk oefenscherm gebruikt wordt. Spraak Menu: Naar Spraak Hier kunt u spraak invoeren, verwijderen, toevoegen en wijzigen. Nieuw Deze knop geeft de mogelijkheid om nieuwe spraakgegevens toe te voegen. U ziet dat in de spraaklijst ruimte wordt gemaakt en dat u eerst een naam moet geven aan de spraakgegevens. Als naam geeft u het getal zoals Hoofdwerk Nieuw dit in de sommenlijst vindt. U typt een naam en dan drukt u op Enter. Bestand Hiermee kunt u een spraakbestand openen. Opname Hiermee neemt u de spraakgegevens daadwerkelijk op. Direct nadat u op Opname heeft geklikt, begint de opname. De naam van de knop verandert nu in Stop. Als u nu nog een keer op deze knop klikt, dan stopt de opname en wordt de spraak op de vaste schijf opgeslagen. Weergave Hiermee speelt u de spraakgegevens af.

43 Oefeningen Verwijder Hiermee verwijdert u de geselecteerde spraak. Voordat Hoofdwerk Nieuw de spraak verwijdert, wordt u eerst om bevestiging gevraagd. Terugzetten Klikt u op de zaklantaarn bij Na 3 onvoldoende beurten terugzetten naar, dan verschijnt het volgende venster: U selecteert naar welke oefening er moet worden teruggesprongen en klikt op OK. De oefening waarnaar teruggesprongen wordt moet altijd voor de oorspronkelijke oefening liggen. Daarna klikt u op OK. In het kader onder het kopje Na 3 onvoldoende beurten terugzetten naar komt de naam te staan van de oefening waarnaar teruggesprongen wordt. Geeft u bij een oefening niets aan, dan wordt de leerling ook niet teruggezet en zal het ook na drie onvoldoende beurten met dezelfde oefening blijven oefenen. 43

44 44 Hoofdwerk Nieuw Extra Kiezen oefenscherm Menu: Naar Oefeningen Wijzig Oefenscherm U kiest eerst voor een bepaald type oefening dat bij de sommenlijst past. Als u klikt op Type oefening, dan kunt u kiezen uit vier typen oefeningen: Sorteren en groeperen Handig rekenen Tafeltraining Standaard Oefenscherm Ieder type oefening kent een aantal oefenschermen.

45 Oefeningen U kunt kiezen uit deze oefenschermen door op de knop met de pijl naar links en de pijl naar rechts te klikken en vervolgens op OK te klikken. Invoeren oefeningenmappen Menu: Naar Oefeningen Hier maakt u nieuwe oefeningenmappen aan. Om de naam van een oefeningen te wijzigen, moet u de map selecteren (klik op de regel met de naam) en vervolgens typt u de nieuwe naam. Als u een oefeningenmap verwijdert dan worden ook alle oefeningen van die map verwijderd. Klik op Nieuw om een nieuwe oefeningenmap in te voeren. De cursor verschijnt onderaan de lijst. Hier typt u de naam van de map. U hoeft uw invoer niet te bevestigen; Hoofdwerk Nieuw bewaart automatisch alles wat u invoert. Wijzig Hiermee kunt u de oefeningen van de geselecteerde map wijzigen, verwijderen of oefeningen toevoegen. 45

46 46 Hoofdwerk Nieuw Extra Nieuw Voer een nieuwe map in. Onderaan de lijst verschijnt de cursor en u kunt de naam van de nieuwe oefeningenmap intypen. Verwijder Verwijdert de geselecteerde oefeningenmap. Voordat Hoofdwerk Nieuw de map verwijdert wordt u eerst om bevestiging gevraagd. Afdrukken Drukt een overzicht af van de oefeningen in de geselecteerde map. Bij het afdrukken passen de gegevens niet altijd op één regel. U kunt dan het beste de afdrukstand van de printer wijzigen in: Liggend. Kies hiervoor Bestanden Instellen printer. Invoeren oefeningen Menu: Naar Oefeningen Wijzig Voeg hier eigen oefeningen toe of pas oefeningen aan. Om de naam van een oefening te wijzigen, moet u deze selecteren en vervolgens begint u te typen. U hoeft uw invoer niet te bevestigen; Hoofdwerk Nieuw bewaart automatisch alles wat u invoert. Nieuw Voegt een nieuwe oefening toe. U ziet dat bij de oefeningen onderaan de lijst ruimte wordt gemaakt. U moet nu eerst een naam moet geven aan de oefening. U typt een naam en dan drukt u op de Enter. Nu kunt u de sommenlijst en het oefenscherm kiezen.

47 Oefeningen Om een sommenlijst te kiezen klikt u op de knop met de zaklantaarn. Kiezen sommenlijst U kiest eerst een sommenmap waaruit u de sommenlijst wilt selecteren, dan kiest u een sommenlijst uit deze sommenmap en klikt daarna op OK. Om een oefenscherm waarmee de sommenlijst wordt geoefend te kiezen, klikt u op de zaklantaarn naast het oefenscherm. Kiezen oefenscherm U kunt kiezen uit deze oefenschermen door op de knop met de pijl naar links en de pijl naar rechts te klikken en vervolgens op OK te klikken. Verwijder Verwijdert de geselecteerde oefening. Voordat Hoofdwerk Nieuw de oefening verwijdert, wordt u eerst om bevestiging gevraagd. Werkblad U kunt met iedere oefening werkbladen afdrukken. U kiest of u een toetsblad of oefenblad wilt afdrukken. Oefenbladen kunnen worden gebruikt om de leerling nog eens extra bepaalde oefenstof te laten herhalen of te oefenen. Ook als huiswerkblad kan zo'n oefenblad goed dienstdoen. Het toetsblad zal vooral gebruikt worden om een aantal oefeningen te toetsen of het startniveau van een leerling te bepalen. Werkbladen. Naam Hiermee geeft het programma zelf aan de oefening een naam. Deze naam bestaat altijd uit de naam van de sommenlijst, een dubbele punt en de naam van het oefenscherm. Dit werkt erg handig, omdat het lastig kan zijn om steeds weer nieuwe betekenisvolle namen voor de oefeningen te bedenken. Pijl omhoog en pijl omlaag Met de pijltjesknoppen kunt u de volgorde van de oefeningen bepalen. De oefeningen staan namelijk niet alfabetisch, maar staan in een volgorde die u zelf bepaalt. Normaal gesproken zult u de makkelijke oefeningen bovenaan willen plaatsen. Na 3 onvoldoende beurten terugzetten naar Ieder oefeningenmap bestaat uit een aantal oefeningen. Deze oefeningen kennen over het algemeen een opbouw in moeilijkheidsgraad van makkelijk naar moeilijk. Wanneer blijkt dat een leerling een bepaalde oefening niet beheerst, dan kan een oefening op een lager niveau met een duidelijke relatie tot de niet beheerste oefening een eerste stap zijn om hulp te bieden. Wanneer een leerling moeite heeft met sommen als =, dan kan hulp geboden worden door sommen aan te bieden die al wel beheerst worden: =. Hoofdwerk Nieuw geeft de mogelijkheid om oefeningen te laten terugverwijzen naar een oefening op lager niveau indien de leerling drie maal achtereen bij een bepaalde oefening onvoldoende presteert. Deze gemakkelijker oefening kan op haar beurt ook weer terugverwijzen naar een eenvoudiger niveau. Bij het oefenen kan een leerling op deze manier vijf stappen teruggezet worden in de oefenstof. Terugzetten Geeft u bij een oefening niets aan, dan wordt de leerling ook niet teruggezet en zal het ook na drie onvoldoende beurten met dezelfde oefening blijven oefenen. Drukt u hierop dan zal het terugzetten naar die oefening ongedaan gemaakt worden. De naam van deze oefening verdwijnt uit het kader. 47

48 48 Hoofdwerk Nieuw Extra Lijst in willekeurige volgorde aanbieden: In de sommenlijst staan de sommen die de leerling aangeboden krijgt. Is Lijst in willekeurige volgorde aanbieden niet actief dan wordt deze lijst met sommen afgewerkt van boven naar beneden. Is Lijst in willekeurige volgorde aanbieden wel actief dan wordt uit de gehele lijst met sommen een willekeurige keuze gemaakt. Op deze manier heeft u invloed op de presentatie van de sommen die aangeboden worden. Bij bepaalde oefeningen kan het wenselijk zijn om Lijst in willekeurige volgorde aanbieden uit te zetten. Zo kunt u twee keer dezelfde oefening aanbieden: de eerste keer met de sommen in de volgorde zoals ze in de sommenlijst voorkomen, de tweede keer in willekeurige volgorde. Voorbeeld: Oefenscherm: Vul het goede teken of getal in 5 +4= = = [9] = [90] [8] = [80] [7] = [70] De eerste keer wil je de leerling de overeenkomst laten ervaren tussen de sommen en bied je de sommen in deze volgorde aan. De tweede keer kunnen dezelfde sommen in willekeurige volgorde worden aangeboden. De sommen in het oefenscherm 'Keer op keer' worden altijd in willekeurige volgorde aangeboden. Uitleg bij de oefening: Hier kunt u per oefening aangeven, welke uitleg wordt gegeven over de oefening, als de leerling op hulp klikt. Standaard worden bij de verschillende oefenschermen hulpteksten ingevuld. Indien gewenst kun u deze teksten wijzigen of verwijderen. Bij het oefenscherm 'Keer op keer' wordt geen uitleg gegeven. Dit oefenscherm bepaalt zelf de hulp die gegeven moet worden, afhankelijk van de antwoorden van de leerling. U ziet dat de oefeningen zijn onderverdeeld. U ziet vetgedrukte/onderstreepte kopjes.u kunt zelf deze onderverdeling maken door in de keuzelijst met de oefeningen "koppen" in te voegen. Als u met de muiscursor in de keuzelijst staat en u drukt op de rechtermuisknop dan verschijnt een keuzemenu: Als u nu kiest: Invoegen hoofdkop, dan wordt een wordt de tekst die u invult automatisch vet en onderstreept. Invoegen subkop geeft alleen vet. Invoegen oefening geeft de mogelijkheid om een oefening op een specifieke plek in te voegen. Normaal gesproken worden nieuwe oefeningen onderaan geplaatst. Dit is

49 Oefeningen wel handig als u een nieuwe oefeningenmap aan het opbouwen bent, maar als u de oefening eigenlijk meer aan het begin wilt plaatsen (omdat het bijvoorbeeld een makkelijke oefening is), dan is het verplaatsten met de pijltjes tijdrovend en kunt u beter gebruik maken van Invoegen oefening. De oefening wordt ingevoegd op de plaats van de blauwe balk. Iedere oefening heeft een paginanummer. Dit paginanummer ziet u ongeveer rechts onderin op het scherm als een leerling aan het oefenen is. Als u iets aan de oefening wilt veranderen, dan onthoudt u dat nummer en kiest u in de oefeningenmap waarin die oefening voorkomt Zoek oefenpagina. Op het scherm verschijnt: Hier vult u het paginanummer in. Hoofdwerk Nieuw zoekt nu de betreffende oefening voor u op. Kiezen sommenlijst Menu: Naar Oefeningen Wijzig Sommenmappen Kies hier een sommenmap. 49

50 50 Hoofdwerk Nieuw Extra Sommenlijsten Kies een sommenlijst uit de geselecteerde map. U mag ook een subkopje kiezen, Hoofdwerk Nieuw zal dan zelf de goede sommenlijst selecteren. Rechts ziet u de inhoud van de sommenlijst. Oefenschermen Het programma werkt met een groote aantal verschillende oefenschermen, die ieder een eigen functie hebben. De oefenschermen geven informatie over de status van het werk. Er staat vermeld of de leerling aan het oefenen, toetsen of herhalen is. Bovendien staat in de rechteronderhoek van ieder scherm een oefeningnummer. Dit nummer kan gebruikt worden om de oefening in de lijst met oefeningen op te zoeken. Invoeren oefeningen Het is als het ware het nummer van de bladzijde uit de oefeningenmap. We zullen de afzonderlijke schermen bespreken en hun specifieke eigenschappen aangeven. Oefenschermen Oefenschermen Oefenschermen Oefenschermen Hoofdrekenen Tafels Klok Geld Oefenschermen hoofdrekenen Er zijn twee schermen die het splitsen/groeperen oefenen. "Kies de goede bak" Op het scherm verschijnt een aantal sommen in een kast. De uitkomsten van deze sommen zijn in twee groepen te splitsen. De leerling kiest een som uit de kast en klikt daarna op de goede voederbak (=uitkomst). Afhankelijk van de keuze wordt de som goed of fout gerekend en kleurt de som groen of rood. De leerling heeft steeds de keuze tussen twee mogelijkheden. Ook andere sorteer- en groepeeroefeningen zijn mogelijk: bij welke sommen is de uitkomst kleiner of groter dan 10, welke getallen

51 Oefeningen liggen dicht bij 25, enzovoort. "Van wie is dit ei?" Deze oefening is een variatie op de vorige oefening. De leerling heeft nu de keuze uit drie mogelijkheden. Hij klikt een ei in het kippenhok aan, waarna een som in beeld verschijnt. De leerling klikt op de kip met het goede antwoord. Ook hier wordt direct feedback gegeven op het antwoord: bij een goed antwoord kleurt het ei groen, bij een fout antwoord kleurt het ei rood. Twee schermen zijn vooral bedoeld voor het handig rekenen. "Vul het goede teken of getal in" Op het scherm verschijnt een inktvis. Naast deze inktvis worden maximaal tien sommen afgebeeld. De leerling kiest een som en vult de uitkomst in. Door de sommen in een bepaalde volgorde te plaatsen kunnen we een bepaalde structuur aangeven, die de leerling op kan vallen. We kunnen de sommen ook in willekeurige volgorde laten verschijnen, waarbij bovengenoemd voordeel verloren gaat. Bij een goed antwoord verschijnt er een zeesterretje op de bodem. Indien deze mogelijkheid is ingesteld, krijgt de leerling de kans om fouten te herstellen. Ieder type som kan bij deze oefening gebruikt worden, maar de oefening is vooral bedoeld om handig rekenen te stimuleren. Voorbeeld bij oefenscherm 'Vul het goede teken of getal in' "Ik heb mijn wagen volgeladen" 51

52 52 Hoofdwerk Nieuw Extra Op het scherm verschijnen 2 rijen sommen. Iedere rij sommen kan een vaste uitkomst hebben. Deze uitkomst staat dan in een kist op een vrachtwagen onderaan het rijtje sommen. Het is ook mogelijk iedere som een aparte uitkomst te geven en geen vaste uitkomst in de kisten te zetten. De twee rijen sommen hoeven niets met elkaar te maken te hebben, maar ook deze oefening is geschikt om handig rekenen te stimuleren. Dan laten we tussen de twee rijen sommen een bepaald verband bestaan. De leerling kan de uitkomsten van het ene rijtje gebruiken om snel het antwoord te geven op de sommen van het andere rijtje. Voorbeeld bij oefenscherm 'Ik heb mijn wagen volgeladen ' Drie schermen voor het automatiseren van de hoofdbewerkingen. "Wat maakt de machine?" Op het scherm verschijnt een machine met getallen. De verschillende bewerkingen optellen, aftrekken, delen en vermenigvuldigen kunnen apart of gecombineerd in een som voorkomen: =, x 2 = enz. In de oefening 'Wat maakt de machine' worden sommen van links naar rechts uitgerekend. Men kan dus niet met dit scherm sommen oefenen waar de uitkomst vooraan of middenin staat: 3 + [4] + 5 = 10 fout [10] = fout = [10] goed [145/150] goed Bij dit oefenscherm kunnen ook sommen gemaakt worden waarbij het schatten centraal staat. De uitkomst mag dan liggen tussen twee vooraf ingestelde waarden. Het schattend rekenen neemt een steeds grotere plaats in binnen het huidige rekenonderwijs en kan nu ook met Hoofdwerk Nieuw geoefend worden. Afhankelijk van de instelling van de som moet de uitkomst precies uitgerekend of geschat worden. Door de sommenlijst goed in te delen kunnen dezelfde sommen twee

53 Oefeningen keer achter elkaar op het scherm verschijnen, waarbij de eerste keer de uitkomst geschat moet worden en in tweede instantie precies uitgerekend. Om de leerling een oplossingsmethode te laten ontdekken kan zo ook een kleine leergang gemaakt worden. Voorbeeld oefenscherm 'Wat maakt de machine ' "Snel en goed!" Dit oefenscherm lijkt op Hoofdwerk 3.x. Boven in het scherm verschijnt een som. De leerling vult het antwoord in en krijgt onmiddellijk feedback op het ingevulde antwoord. Daarna volgt een nieuwe som. Meerdere bewerkingen in één som zijn mogelijk, dit in tegenstelling tot eerdere versies van Hoofdwerk, waarbij er slechts één bewerking per som gemaakt kon worden. Dit oefenscherm leent zich uitstekend voor het veel en snel oefenen van sommen. Ook bij dit oefenscherm kunnen sommen gemaakt worden met schattend rekenen. De illustratie (bitmap) op het scherm kan voor iedere leerling individueel aangepast worden. De maten voor deze illustratie zijn: 365 pixels hoog en 200 pixels breed in minstens 256 kleuren. Het werkt erg gemakkelijk om een bestaande illustratie te kopiëren en die naar wens te bewerken. Het bestand 'leeg.bmp' kan als sjabloon dienen voor de eigen tekening. Ook een pasfoto afbeelden van een leerling is mogelijk. Alleen bij dit oefenblad kunt u de lettergrootte, letterstijl en letterkleur aanpassen. Mocht u na veranderingen in lettergrootte niets zien op het oefenscherm, dan heeft de gekozen lettergrootte een te grote waarde. Bij een te fors lettertype zullen ook lange sommen te weinig ruimte hebben. Ook een lettergrootte kleiner dan 14 maakt de somweergave onduidelijk. Het standaard lettertype is: MS Sans Serif, grootte 14. "Welk getal hoor je?" Er wordt een getal gedicteerd, dat daarna ingevuld moet worden. Het getallendictee kan een hulpmiddel zijn bij diverse onderdelen van het rekenen. Bij het rekenen in 53

54 54 Hoofdwerk Nieuw Extra groep 3 kan de cijferkennis getoetst of geoefend worden, in de hogere leerjaren kunnen bijvoorbeeld de kommagetallen aan de orde komen. Standaard is al een klein aantal getallen ingevoerd. U kunt het aantal getallen gemakkelijk zelf uitbreiden. De verschillende oefenschermen kunnen gecombineerd worden om een korte leergang te maken. We laten een voorbeeld zien met kommagetallen: Voorbeeld kommagetallen Oefenschermen tafels "Keer op keer" Op het scherm staat een trap met elf treden getekend. De leerling start met het maken van een toets van één of meerdere tafels. Het toetsen van de tafels gaat anders dan het toetsen bij de andere oefenschermen. 'Keer op keer' leidt de leerling niet versneld door de oefenstof, maar brengt de sommen in kaart die nog niet beheerst worden. Bij de andere schermen gaat het niet om aparte sommen, maar om een bepaald type som, een specifieke oefening die niet beheerst wordt. Afhankelijk van het resultaat worden bij het oefenen de onvoldoende gescoorde tafels aangeboden. Tijdens het toetsen wordt geen feedback gegeven op het antwoord van de leerling. Ook de denktijd is niet zichtbaar. Bovendien kijkt het programma niet enkel naar de foutieve antwoorden, maar ook naar de goede antwoorden. Deze verschaffen het programma inzicht in welke stappen van de tafels wel goed beheerst worden en hoe die gebruikt kunnen worden om adequate hulp te bieden. Het programma probeert aan de hand van de antwoorden het patroon te ontdekken van de manier waarop de leerling tot een oplossing (= antwoord) komt. Op iedere trede van de trap kan een som van een tafel 0 t/m 10 staan: bijvoorbeeld van 0 x 6 = tot en met 10 x 6 =. Voorbeeld: De leerling kent de uitkomst niet van de som 6 x 9 =. Wordt het omgekeerde van de gevraagde som, 9 x 6 =, wel beheerst dan zal het programma op deze wijze hulp bieden. Heeft de leerling de som 5 x 9 = of 7 x 9 = wel al goed uitgerekend, dan wordt de hulp hierop afgestemd en verschijnt deze som op de trap. Met behulp van deze uitkomst kan de leerling de uitkomst van de som 6 x 9 = herleiden. Wordt de volgende of voorafgaande som niet gekend, dan wordt de tafel van 9 in beeld gebracht, gevisualiseerd met stippen. Ook nu kan de leerling de uitkomst met hulp uitrekenen. Op deze wijze wordt optimaal gebruik gemaakt van de reeds verworven kennis van de

55 Oefeningen leerling en kan deze op zijn beurt weer in dienst worden gesteld van het nieuwe probleem. Het gedrag van dit oefenscherm verschilt in belangrijke mate van de andere schermen. Het oefenscherm is uitsluitend bedoeld om de tafels verantwoord te trainen en daarbij rekening te houden met de oplossingsstrategieën van de leerling. Het oefenscherm kent wel dezelfde mogelijkheden als de andere schermen, maar een aantal opties is niet wenselijk om te gebruiken. Het terugspringen naar een eenvoudiger oefening is dan ook niet mogelijk en het scherm maakt exclusief gebruik van de sommen in het sommenlijst 'Tafels' en de oefeningenmap 'Keer op keer'. Het is verstandig om in deze lijst geen veranderingen aan te brengen. De oefeningenmap 'Keer op keer' is beveiligd en mag niet verwijderd worden. Ook de naam mag niet veranderd worden. Wilt u de tafels op een andere manier oefenen, dan maakt u gebruik van een van de andere oefenschermen, bijvoorbeeld 'Snel en goed!'. Oefenschermen klok "Hoe laat is het?" (analoog) De leerling geeft aan hoe laat het is door op de juiste vakjes te klikken en zon het antwoord samen te stellen. "Zet de juiste tijd" (analoog) De leerling zet zelf de klok. "Hoe laat is het" (digitaal) 55

56 56 Hoofdwerk Nieuw Extra Nu moet een digitale tijd "vetaald" worden naar analoge tijd. "Zet de juiste tijd" Zelf de digitale klok op de juiste tijd zetten. "Kies het juiste deel van de dag" (digitaal) Hier oefent de leerling het verschil tussen "voor de middag" en "na de middag".

57 Oefeningen Oefenschermen geld "Euro memory" De leerling kiest steeds twee vakjes. In het ene vakje vindt de leerling de munt of het briefje en in het andere vakje vindt de leerling de waarde. Als het goed is, dan verdwijnen de kaartjes. "Gepast betalen" Er is een artikel zichtbaar en de kassajuffrouw noemt het bedrag. De leerling klikt op de munten en/of breifjes om te betalen. De aangeklikte munten komen in het rechtervak. Als de leerling zich vergist heeft, kan deze weer op een munt klikken om de munt weer "terug" te leggen. Als het juiste bedrag is gelegd, klikt de leerling op "Klaar". In de eerste oefeningen wordt het euro-teken nog niet gebruikt. Later moeten ook bedragen als 2,23 worden betaald en moeten ook briefjes worden gebruikt. "Wat ligt hier?" 57

58 58 Hoofdwerk Nieuw Extra De leerling moet de munten en briefjes optellen en het juiste bedrag invullen. Ook hier aanvankelijk zonder euro-teken en briefjes. "Terugbetalen" Zichtbaar is het artikel en de prijs. De leerling ziet ook wat er is betaald. Nu geeft de leerling geld terug. Het teruggegeven geld komt in het rechtervak. Als de leerling zich vergist, kan deze op de munt in het rechter vakje klikken om deze weer "terug" te leggen. "Wisselen" Geld wisselen in één munt of één briefje.

59 Resultaten Deel VI

60 60 Hoofdwerk Nieuw Extra Resultaten Grafisch verslag Menu: Resultaten Grafisch verslag De registratiegegevens die Hoofdwerk Nieuw verschaft, zijn voor de leerkracht van belang om de juiste beslissingen te nemen. Er wordt voldoende informatie verschaft om het oefenverloop te volgen en een overzicht te krijgen van de vorderingen van de individuele leerling. Dat is belangrijk omdat voorkomen moet worden dat ongewenste oplossingsmethoden ingeslepen worden en leerlingen vastlopen of onnodig lang blijven hangen in oefeningen wegens gebrek aan uitleg of tijd. Met behulp van de menukeuzes Grafisch verslag en Tekstrapport worden de vorderingen weergegeven. Naar aanleiding van het Tekstrapport kunt u een aantal leerlingen gedetailleerder bekijken met behulp van het Grafisch verslag. Bovendien geven de werkoverzichten en beurtenverslagen een gedetailleerd overzicht van het werk van de leerlingen. Het werkoverzicht en beurtenverslag is een onderdeel van het Grafisch verslag. Het Grafisch verslag presenteert de vorderingen visueel met behulp van diagrammen. Na bestudering van de resultaten van een leerling kunnen deze eventueel met hem besproken worden. Om inzicht te krijgen in de manier waarop een leerling tot een oplossing komt, kunnen we deze bijvoorbeeld laten verwoorden hoe hij een som uitrekent. Deze gesprekken werken verhelderend en motiveren en stimuleren de leerling. De verslagen kunnen naar wens afgedrukt of verwijderd worden. Grafisch verslag Hoofdwerk Nieuw kan verschillende overzichten van de door de leerlingen behaalde resultaten presenteren. Eén daarvan is Grafisch verslag. Deze kenmerkt zich doordat de prestaties zoveel mogelijk visueel gemaakt worden. Dit voorkomt dat u zich door eindeloze rijen van getallen moet worstelen om een indruk te krijgen van de prestaties van de leerlingen. Het tweede kenmerk van het Grafisch verslag is dat u stapsgewijs steeds gedetailleerder naar de prestaties van de verschillende leerlingen kunt kijken. Met het Grafisch verslag gaat u steeds uit van een globaal overzicht van de prestaties van de geopende leerlingengroep in de vorm van een horizontaal staafdiagram. Vanuit dit staafdiagram kunt u een lijndiagram bekijken en vanuit het lijndiagram bekijkt u het werkoverzicht.

61 Resultaten Als u de cursor over een staafje beweegt, dan zult u zien dat deze verandert in een vergrootglas. Op dat moment kunt u op de linkermuisknop drukken. Nu verschijnt er een lijndiagram van de betreffende leerling. Als u met de cursor over de vakjes gaat, dan ziet u dat deze weer verandert in een 61

62 62 Hoofdwerk Nieuw Extra vergrootglas. Als u nu op de linkermuisknop drukt, verschijnt het werkoverzicht met het beurtenverslag van die beurt op het scherm. In dit verslag vindt u zeer gedetailleerd terug welke opdrachten de leerling heeft gehad en welke antwoorden hij gegeven heeft. Tekstrapport Menu: Resultaten Tekstrapport U krijgt een overzicht in tekstvorm van de prestaties van de leerlingen. De laatste acht beurten worden bekeken en globaal geanalyseerd. Er wordt gekeken naar de gemiddelde denktijd van de leerling, het meerdere keren achtereen onvoldoende maken van een oefening, of de leerling is teruggezet enz. Op grond van deze informatie geeft Hoofdwerk Nieuw een beoordeling voor het werk en enkele suggesties om de leerlinggegevens aan te passen. Met Tekstrapport krijgt u snel een indruk van de vorderingen en kunnen, eventueel aangevuld met de bevindingen in het werkoverzicht en het beurtenverslag, wijzigingen aangebracht worden in de instellingen van de oefening.

63 Resultaten Groepen Kies hier de groep waarvan u een tekstrapport wilt. Afdrukken Een tekstrapport op papier van de geselecteerde groep. Moeilijke sommen Menu: Verslagen Moeilijke sommen Bij het oefenen met Hoofdwerk Nieuw houdt het programma bij welke sommen foutief uitgerekend worden. Deze sommen worden vastgelegd in het bestand 'Moeilijke sommen' van de leerling. Dit bestand met moeilijke sommen breidt zich na iedere oefenbeurt steeds verder uit. U kunt de sommen van dit bestand gebruiken om er werkbladen mee af te drukken. Deze werkbladen kan de leerling dan mee naar huis nemen om de moeilijke sommen na uitleg nog eens apart te oefenen. 63

64 64 Hoofdwerk Nieuw Extra Moeilijke sommen U ziet de leerlingengroepen met de leerlingen en rechts daarvan ziet u een overzicht van de sommen die de geselecteerde leerling moeilijk vindt. U ziet de betreffende som met de goede uitkomst tussen vierkante haakjes en daarachter de uitkomst die de leerling heeft ingevuld tussen '<' en '>'. De eerste kolom geeft informatie over het aantal keren dat deze som met deze foutieve uitkomst is ingevud. Verwijder Verwijdert de moeilijke sommen. Bij de volgende oefenbeurt zal Hoofdwerk Nieuw weer een nieuwe lijst met moeilijke sommen aanmaken. Werkblad Afdrukken van een werkblad met deze moeilijke sommen. Lijndiagram bekijken Menu: Resultaten Grafisch verslag Hier kunt aflezen welke weg de leerling heeft gevolgd om op zijn huidige niveau te komen. Blijft de leerling lang op hetzelfde niveau staan of gaat deze gestaag vooruit? Klik op het rode vierkantje om een beurt nog verder te bekijken. Linker-muisknop Klik met de linker-muisknop op een vierkantje van het lijndiagram voor een werkoverzicht met beurtenverslag van de betreffende beurt. Werkoverzicht bekijken

65 Resultaten Rechter-muisknop Als u met de rechter-muisknop op een staaf klikt, dan krijgt u het venster met de leerlinggegevens van de betreffende leerling. Dit lijndiagram geeft al een gedetailleerder overzicht van de prestaties van een leerling. In het lijndiagram kunt u zien hoe de leerling gewerkt heeft. De cijfers op de y-as geven het nummer van de oefening aan. In het lijndiagram ziet u in één oogopslag of de leerling stagneert of juist snel vordert. De leerling Maurice Winters is een aantal keren teruggezet en gaat daarna weer in sprongen vooruit naar zijn oorspronkelijke oefening. Staafdiagram bekijken Menu: Resultaten Grafisch verslag Kijk hier om in één oogopslag te zien hoe de leerlingen vorderen. Van welke leerlingen had u meer verwacht? Klik dan op het staafje om de resultaten nader te bekijken. Linker-muisknop Klik met de linker-muisknop op een staaf om in een lijn diagram te zien hoe de leerling gewerkt heeft. Lijndiagram bekijken Rechter-muisknop Als u met de rechter-muisknop op een staaf klikt, dan krijgt u het venster met de leerlinggegevens van de betreffende leerling. 65

66 66 Hoofdwerk Nieuw Extra U ziet verschillende staafjes met de namen van de leerlingen en daarachter de oefeningenmap en de oefening waarmee de leerling aan het werk is. De gele staaf geeft aan hoe ver de leerling in de oefeningenmap gevorderd is. Een lang staafje geeft niet per definitie aan dat de betreffende leerling al veel gewerkt heeft. Het is heel goed mogelijk dat hij in een hogere oefening in de oefeningenmap is geplaatst, maar nog niet met Hoofdwerk Nieuw gewerkt heeft. Werkoverzicht bekijken Menu: Resultaten Grafisch verslag Afhankelijk van de ingestelde groepen ziet U een lijst met de resultaten van de leerlingen. Er zijn twee lijsten: het werkoverzicht en het beurtenverslag. Als een regel groen is, dan betekent dit dat die oefening voldoende gemaakt is en dat de leerling verder mag naar de volgende oefening. Niet alle gegevens passen op één regel, daarom kunt u met de horizontale schuifbalk de kolommen naar links verplaatsen om zo de overige kolommen te kunnen zien. Binnen het werkoverzicht geeft het beurtenverslag een nauwkeurig overzicht van de prestaties van elke leerling per opgave. Bij iedere beurt van het werkoverzicht hoort een beurtenverslag. In dit beurtenverslag vindt u heel gedetailleerd welke antwoorden de leerling precies invulde. Staat er niets voor een som dan is de som correct uitgerekend. Het goede antwoord staat tussen vierkante haakjes. Wordt er een verkeerd antwoord gegeven dan staat achter de som de foutieve uitkomst die de leerling invulde. Voor de som staat nu. Iedere oefenbeurt kan tussentijds afgesloten worden. Hiervan wordt in het werkoverzicht melding gemaakt met de mededeling: 'Oefening afgebroken!'. De

67 Resultaten resultaten van die beurt worden dan niet opgeslagen. In het beurtenverslag staan wel de sommen die zijn aangeboden, maar in het werkoverzicht is het aantal goede uitkomsten op 0 gezet. Komt de leerling bij het maken van een som denktijd te kort, dan staat achter die som B.T. (=buiten de tijd) en wordt de uitkomst fout gerekend. Met het beurtenverslag is een globale foutenanalyse op te stellen, die verder verfijnd kan worden met de bevindingen van een individueel contact met de leerling, waarbij u sommen laat verwoorden. Het werkoverzicht geeft een compact overzicht van de vorderingen. Naam oefening Hier staat de naam van de oefening waarmee de leerling gewerkt heeft. Status Was de leerling aan het oefenen, herhalen of toetsen? Aantal Hier staat het aantal gemaakte opgaven. Goed Het aantal goed gemaakte opgaven % Goed Het percentage goed wordt altijd berekend aan de hand van het aantal items in de oefening (dus niet alleen de gemaakte items) ten opzichte van het aantal goed. Aan de hand van dit percentage bekijkt Hoofdwerk Nieuw of de leerling verder mag naar de volgende oefening of dat de leerling de oefening nog eens moet doen. Gewerkte tijd Hoelang heeft de leerling aan de oefening gewerkt. 67

68 68 Hoofdwerk Nieuw Extra Datum De datum waarop de leerling gewerkt heeft. Willekeurige volgorde Werden de opgaven in willekeurige volgorde aangeboden of niet. Herkansing Hoeveel herkansingen heeft de leerling. Denktijd Hoeveel denktijd heeft de leerling. Teruggezet Geeft aan of een leerling is teruggezet na drie onvoldoende beurten bij een bepaalde oefening. Afdrukken Bij het afdrukken worden alle werkoverzichten van de geselecteerde leerling afgedrukt. U kunt niet een bepaalde beurt selecteren en die afdrukken. De beurtenverslagen worden niet afgedrukt. Verwijder Verwijder dit verslag. Het verslag wordt opnieuw opgebouwd als de leerling weer aan het werk gaat.

69 Instellingen Deel VII

70 70 Hoofdwerk Nieuw Extra Instellingen Selecteren groep Menu: Instellingen Selecteren groep Als u gaat oefenen, ziet u de leerlingen uit alle groepen. U kunt echter ook een bepaalde groep selecteren. Bij het invoeren van leerlingen en bij het oefenen ziet u dan voortaan alleen nog maar de kindereren uit die groep. Groepen De namen van de leerlinggroepen. Actief Als u het veld Actief aanklikt, dan laat Hoofdwerk Nieuw bij sommige schermen alleen nog maar de leerlingen uit de geselecteerde groep zien. Deze instellingen steeds gebruiken als u Hoofdwerk Nieuw start Als u hier een vinkje zet, dan zal Hoofdwerk Nieuw bij het afsluiten van het programma onthouden welke groep geselecteerd was. Als Hoofdwerk Nieuw de volgende keer start, dan zal deze groep automatisch weer geselecteerd worden.

71 Instellingen Instellingen verslagen Hoofdwerk houdt de resultaten van de vorderingen van de leerlingen uitgebreid bij. U kunt een globaal beeld krijgen van de vorderingen van de leerlingen, maar u kunt ook per opdracht nagaan of de leerling het juiste antwoord geeft. Als u merkt dat dit voor uw netwerk veel verkeer geeft dan kunt u sommige verslagen uit zetten. Moeilijke sommen bewaren Hoofdwerk houdt bij welke sommen de leerling moeilijk vindt. Hoe vaak een bepaalde som fout is gemaakt en welke antwoorden de leerling gegeven heeft. Haal het vinkje weg om deze informatie niet te bewaren. Standaard bewaart Hoofdwerk de moeilijke sommen. Beurtenverslag aanleggen Na iedere beurt legt hoofdwerk vast welke sommen precies zijn aangeboden en welke antwoorden de leerling heeft gegeven. Haal het vinkje weg om deze informatie niet te bewaren. Standaard bewaart Hoofdwerk deze antwoorden. Instellingen account Menu: Instellingen acount Om de rapportage per te versturen, moet u de gegevens van uw account invullen. De gegevens die u hier moet invullen kunt u verkrijgen bij uw systeembeheerder. 71

72 72 Hoofdwerk Nieuw Extra Host De naam van de Host. Dat is de naam van de mailserver die voor u post verzendt. Bijvoorbeeld "smtp.kennisnet.nl". Poort Normaal gesproken vult u hier 25 in. Gebruikersnaam Uw gebruikersnaam waaraan de "host" u herkent. Wachtwoord Het wachtwoord waarmee u zich in combinatie met de gebruikersnaam bij de "Host" identificeert. Voor deze server in identificatie verplicht Uw systeembeheerder weet of u dit moet aanvinken, dat is afhankelijk van de eisen die de "host" stelt. Deze computer als postkantoor gebruiken Als u het prgramma "Hoofdwerk Leerling" afsluit (dus na het oefenen), zal de computer nakijken voor welke groepen een moet worden verstuurd. Het is echter onnodig om dit iedere keer door alle clientcomputers te laten controleren. Dit veroorzaakt onnodig netwerkverkeer. U kunt één computer aanwijzen als het "postkantoor". Alleen deze computer zal dan iedere keer kijken of er mail moet

73 Instellingen worden verstuurd. Dit moet dan natuurlijk wel een computer zijn waar zeer regelmatig aan wordt gewerkt. Als u gebruik maakt van kennisnet, dan vult u als host in "smtp.kennisnet.nl". U vult dan uw gebruikersnaam en wachtwoord in. Dit heeft u bij de installatie bij kennisnet gekregen. Uw systeembeheerder kan u daar bij verder helpen. Als u geen kennisnet heeft, moet u bij de systeembeheerder de host, gebruikersnaam en het wachtwoord opvragen. Als u gebruik maakt van een firewall, dan kunt u ook een zogenaamde firewall client gebruiken. U hoeft dan alleen nog maar de host in te vullen. Deze firewall client moet u op ierder client installeren. U vindt deze in een map op de server met de naam "mspclnt". Het veld "Voor deze server is verificatie verplicht" hoeft u meestal niet aan te vinken. U kunt ook proberen om geen van de velden van de account in te vullen (behalve poort). Hoofdwerk zal dan proberen om de mail via de NIB mailserver te versturen. Invoeren leerlinggroepen Menu: Instellingen Groepen Hier maakt u nieuwe leerlingengroepen aan. Om de leerlinggroep te vullen met leerlingen, gaat u Naar Leerlingen. Om de naam van een groep te wijzigen, moet u de groep selecteren (klik op de regel met de naam) en vervolgens typt u de nieuwe naam. Als u een groep verwijdert dan worden ook alle leerlingen en de verslagen van die leerlingen verwijderd. Om een nieuwe groep in te voeren klikt u op Nieuw. Op de plaats van de cursor typt u de naam van de leerlingengroep. Hier kunt u ook aangeven of u het tekstrapport van de resultaten per wilt ontvangen. Iedere keer als u de leerlingenmodule afsluit zal Hoofdwerk deze gegevens nakijken om te zien of er een rapport moet worden verstuurd. U hoeft uw invoer niet te bevestigen; Hoofdwerk Nieuw bewaart automatisch alles wat u invoert. 73

74 74 Hoofdwerk Nieuw Extra Nieuw Voer een nieuwe groep in. Onderaan de lijst verschijnt de cursor en u kunt de naam van de groep intypen. Verwijder Verwijdert u de geselecteerde leerlingengroep. Voordat Hoofdwerk Nieuw de groep verwijdert wordt u eerst om bevestiging gevraagd. U moet altijd minimaal één groep houden. Afdrukken Drukt een overzicht af van de leerlingen in de geselecteerde groep. Bij het afdrukken passen de leerlinggegevens niet altijd op één regel. U kunt dan het beste de afdrukstand van de printer wijzigen in: Liggend. Kies hiervoor Bestanden Instellen printer. adres Hier vult u het adres in waar het tekstrapport naar moet worden gestuurd. Als u het rapport naar meerdere adressen wilt sturen, dan kunt u deze van elkaar scheiden met een punt-komma. Als u geen rapportage meer wilt ontvangen, dan maakt u dit veld leeg. Exporteren Hiermee exporteert u de leerlinggegevens van alle groepen naar een zogenaamd "edex-bestand". Dit edex-bestand kunt u weer importeren in bijvoorbeeld Flits. Zie Importeren leerlingen. Importeren Hiermee importeert u de namen van de groepen uit een zogenaamd "edex-bestand". Verstuur iedere U geeft hier de frequentie aan waarmee het rapport moet worden verstuurd. Geef aan om de hoeveel dagen, weken of maanden het rapport moet worden verzonden. U kunt echter ook aangeven op welke dag het rapport moet worden verstuurd. Dus iedere maandag of dinsdag etc.

75 Verder oefenen; thuis en in de groep Deel VIII

76 76 Hoofdwerk Nieuw Extra Verder oefenen; thuis en in de groep Huiswerkdiskette Menu: Naar Leerlingen Huiswerk Diskette maken of bekijken Regelmatig vragen ouders om oefeningen die het kind thuis kan doen. De huiswerkdiskette van Hoofdwerk Nieuw geeft het kind deze mogelijkheid. U zult geen diskette in de doos vinden met de titel "Huiswerkdiskette". Dit komt omdat Hoofdwerk Nieuw zelf een huiswerkdiskette kan aanmaken. Hoofdwerk Nieuw kopieert daarbij het oefenprogramma naar een diskette en stelt de leerlinggegevens in. Hierbij neemt Hoofdwerk Nieuw de instellingen over die u heeft aangegeven. U hoeft dus niet bang te zijn dat de ouders de verkeerde oefening kiezen. Bij het aanmaken van de diskette kopieert Hoofdwerk Nieuw vier sommenlijsten naar de diskette. Dat is de sommenlijst waar het kind op dat moment mee bezig is, plus de volgende drie lijsten. Thuis doen de ouders de diskette in de computer en starten "a:\hhw.exe". In het helpbestand bij de huiswerkdiskette staat uitgelegd hoe het kind moet werken. Als de leerlingen klaar zijn met oefenen dan nemen ze hun diskette weer mee naar school. U kunt nu de resultaten bekijken. De huiswerkdiskette vormt samen met de werkbladen een doeltreffend middel om de leerling met rekenen extra te helpen.

77 Verder oefenen; thuis en in de groep Over virussen Als u een huiswerkdiskette van thuis terugkrijgt, moet u deze nooit op school starten. Als u geen viruscontrole op uw systeem heeft, kunt u eventueel besmet raken met virussen. U kunt wel altijd de resultaten bekijken. Dat kan geen kwaad, zelfs al zou de diskette besmet zijn met een virus. Werkbladen Menu: Menu: Menu: Menu: Naar Leerlingen Werkblad Naar Sommen Wijzig Werkblad Naar Oefeningen Wijzig Werkblad Verslagen Moeilijke sommen Werkblad Hoofdwerk Nieuw kan aan de hand van een oefening of sommenlijst verschillende werkbladen afdrukken. Dit kan ook met de moeilijke sommenlijst van de leerling. De leerling kan het werkblad mee naar huis nemen om de sommen thuis nog eens te oefenen. De werkbladen geven samen met de huiswerkdiskette u de mogelijkheid om de leerling met rekenproblemen adequaat te helpen. Hoofdwerk kan ook toetsbladen afdrukken. Hoofdwerk maakt dan een werkblad waarbij ieder rijtje bestaat uit vijf sommen van een bepaald niveau. Zo kunt u dus snel kijken of de leerling bepaalde niveaus beheerst. 77

78 78 Hoofdwerk Nieuw Extra

79 Verder oefenen; thuis en in de groep Huiswerkdiskette bekijken Menu: Naar Leerlingen Huiswerk Diskette bekijken Naam Naam van de leerling waarvoor de diskette gemaakt is. Diskette aangemaakt De datum waarop de diskette gemaakt is. Oefeningenmap In welke oefeningenmap de leerling werkt. Aantal oefeningen Het aantal sommenlijsten dat op de diskette is gezet waarmee de leerling kan oefenen. Vooruitgang Het aantal sommenlijsten dat de leerling heeft afgewerkt (de norm heeft gehaald). Norm De leerling mag pas door naar de volgende oefening als het aangegeven percentage goede antwoorden is gehaald. Denktijd De denktijd is de tijd in seconden die de leerling krijgt voor iedere som. Herkansingen Dit getal geeft aan hoeveel herkansingen de leerling krijgt voordat een antwoord fout gerekend wordt. Aantal sommen Dit geeft het aantal sommen aan die de leerling moet maken bij de betreffende 79

80 80 Hoofdwerk Nieuw Extra oefening. Resultaten Hiermee bekijkt u de resultaten van de leerling in de vorm van een tekstrapport. Werkbladen afdrukken Menu: Menu: Menu: Menu: Naar Leerlingen Werkblad Naar Sommen Wijzig Werkblad Naar Oefenen Wijzig Werkblad Resultaten Moeilijke sommen Werkblad Er zijn drie soorten werkbladen: oefenblad naar aanleiding van een bepaalde oefening of sommenlijst toetsblad waarbij u een aantal oefeningen wilt toetsen werkblad naar aanleiding van de moeilijke sommen van een leerling Opmerking: In tegenstelling tot de andere "oefenbladen", bestaat het oefenblad "Geld" uit een Word-document waarvan u de gewenste pagina's kunt afdrukken. Oefenbladen/Toetsbladen Voor de lay out van de werkbladen kunt u hier een keuze maken hoeveel rijtjes er afgedrukt moeten worden op een pagina. Koptekst

81 Verder oefenen; thuis en in de groep Vul hier de tekst in die bovenaan het werkblad moet verschijnen. Uitkomsten Hier geeft u aan of u ook de uitkomsten van de sommen wilt afdrukken. Afdrukken Geeft een afdrukvoorbeeld van het werkblad. Wijzigingen in de instellingen ziet u hier gelijk terug. Aantal oefeningen toetsen Hier geeft u aan hoeveel oefeningen u wilt toetsen op het toetsblad. De eerste oefening die getoetst wordt is de oefening die geselecteerd is in het venster Oefeningen. Nummer oefening boven rijtje afdrukken Hier geeft u aan of u het nummer van de oefening boven het rijtje wilt afdrukken. 81

82 Internet Deel IX

83 Internet Internet Live update Menu: Internet Live Update "Live update" is een techniek om via een internetverbinding de meest recente versie van Hoofdwerk Nieuw te verkrijgen. U kunt "Live update" alleen gebruiken als u Windows 95 of hoger gebruikt. Als u in een netwerk werkt dan zal uw browser waarschijnlijk zelf een internetverbinding maken en na een bepaalde periode van inactiviteit ook weer afsluiten. Als u niet in een netwerk werkt zult u waarschijnlijk eerst met de hand een verbinding moeten maken. Nadat contact is gemaakt op het Internet, kijkt "Live Update" eerst of er een verbeterde versie beschikbaar is. Als dat zo is, dan installeert "Live Update" deze update. Hierna keert u vanzelf weer terug naar Hoofdwerk Nieuw. Na het bijwerken kunt u met de menukeuze Help Info om te zien wat het nieuwe versienummer is. Hoodwerk Nieuw homepage Menu: Internet Hoofdwerk Nieuw homepage Hoofdwerk Nieuw heeft een eigen pagina op het internet. Hier vindt u veel informatie over Hoofdwerk Nieuw. U kunt de meest gestelde vragen lezen, tips of oefensuggesties bekijken, vragen stellen etc. 83

84 En verder Deel X

85 En verder En verder Opwaarderen Menu: Help Opwaarderen Regelmatig komen er nieuwe versies van Hoofdwerk uit. Als gebruiker van Hoofdwerk mag u altijd kosteloos de laatste versie van onze internetsite ophalen. Na het opwaarderen naar de laatste versie moeten de databestanden worden aangepast. Dit gebeurt normaal gesproken automatsch, direct na het opwaarderen. Als dat om één of andere reden niet goed gaat, dan kunt u ook nog "handmatig" doen. In de lerarenmodule kiest u Help Opwaarderen. Dan verschijnt de volgende "wizard". U kiest steeds Volgende om de wizard te doorlopen. Let op. Hoofdwerk controleert of er geen andere gebruikers zijn die op het moment van opwaarderen Hoofdwerk hebben gestart. De wizard zal een foutmelding geven en niet doorgaan totdat alles gesloten is. Optimaliseren database Menu: Help Optimaliseren database Hoofdwerk houdt veel gegevens van de leerlingen bij. U kunt dan ook uitgebreide 85

86 86 Hoofdwerk Nieuw Extra rapportages en resultaten opvragen. Om de database in optimale conditie te houden, kunt u regelmatig de database optimaliseren. Hierbij controleert Hoofdwerk alle tabellen en repareert en optimaliseert waar nodig. In de loop van de tijd groeit de database ook flink. U kunt hier aangeven of u de database wilt "snoeien". Klik dan op de vinkjes en geef aan hoeveel informatie u wilt bewaren. U kunt het programma ook automatisch laten uitvoeren. U kunt dat doen via de taakplanner op de server. U start dan het programma met de parameter "stil". Feedback versturen Menu: Internet Feedback versturen Met deze opdracht komt u op het internet. Hier kunt u suggesties voor verbeteringen geven, een foutenrapport invullen of een vraag stellen. Product ondersteuning Menu: Help Productondersteuning U kunt op verschillende manieren ondersteuning krijgen. Bezoek de homepage van Hoofdwerk Nieuw en bekijk de veel gestelde vragen. Kijk op Controleer met de optie Live Update of u de laatste versie van Hoofdwerk heeft. Stuur een met uw vraag naar helpdesk@nib.nl. Stuur een fax naar faxnummer Neem contact op met de telefonische helpdesk tel: Kijk op onze site voor de openingstijden van onze helpdesk.