VISUEEL EN THERMISCH COMFORT VOOR SENIOREN IN EEN GETRANSFORMEERD KANTOOR
|
|
- Martha Dekker
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 BOUWFYSICA VISUEEL EN THERMISCH COMFORT VOOR SENIOREN IN EEN GETRANSFORMEERD KANTOOR TIJD VOOR BETERE SENIORENWONINGEN! Senioren blijven langer fit en wonen langer zelfstandig. Maar met de ouderdom komen er toch wat gebreken en de standaardeisen voor woningbouw in het Bouwbesluit houden daar onvoldoende rekening mee. Wordt het geen tijd voor een nieuw Programma van Eisen, zodat we woningen kunnen bouwen die beter zijn afgestemd op de wensen van senioren? De vraag naar seniorenwoningen neemt toe, maar tegelijkertijd neemt ook de leegstand van kantoren steeds verder toe. En de vraag naar kantoorruimte zal mede door Het Nieuwe Werken in de komende jaren vermoedelijk wel blijven afnemen. Dan komt herbestemming of transformatie in beeld. Eén plus één is drie? DGMR liet Cédrique Steenkamer, afstuderend student aan de TU Delft, deze twee trends eens goed onderzoeken. Onderstaand artikel is een verslag van veldonderzoek in seniorenwoningen en een casestudie van een transformatie van een kantoorgebouw tot seniorenappartementen. ir. T.M.C. (Cédrique) Steenkamer, Technische Universiteit Delft dr. G.J. (Truus) Hordijk, Technische Universiteit Delft ing. G.J. (Gertjan) Verbaan, DGMR, Den Haag ir. Y. (Ype) Cuperus, Technische Universiteit Delft LITERATUURONDERZOEK Het Bouwbesluit kent geen specifieke eisen voor senioren, terwijl de wensen en behoeften anders zijn ten opzichte van jongeren. In de loop van het leven vinden biologische veranderprocessen plaats in het lichaam, waarbij onder andere zintuigen veranderen. Rond de 45 jaar heeft men een leesbril nodig. Uit de statistiek van Nederland blijkt dat 11,4% van de senioren ouder dan 75 jaar een visuele beperking heeft [1]. Het percentage wordt groter met de leeftijd. Als gevolg van veroudering van het oog kan de lens verstijven. Hierdoor daalt het accommodatievermogen [2]. Daarnaast vergroot de absorptie van korte golflengten ernstig met de leeftijd. Dit verklaart de afname van het kleuronderscheidend vermogen en het waarnemen van contrast. Het blauwe en groene licht bereiken het netvlies minder. En het heeft gevolgen voor de nonvisuele aspecten van het licht, zoals de sturing van het slaap-waak ritme en de biologische klok [3]. Weersomstandigheden hebben invloed op de mortualiteit van ouderen. Tijdens hitteperioden is er een toename van 15-30% stervenden, dat beschrijven wetenschappelijke publicaties. Er is onderzoek gedaan naar de samenhang tussen de buitentemperatuur en de sterfte in Nederlandse verpleeghuizen. Daaruit bleek, dat bij 25 C er een toename van 50% stervenden was ten opzichte van perioden met optimale temperaturen (15-19,9 C) en tijdens koude perioden (0-4,9 C) was het een toename van 22% stervenden [4]. Met de te verwachten klimaatsverandering zullen er in de toekomst vaker hete zomers voorkomen. Ouderen hebben bovendien een veranderd thermoregulatie ten opzichte van jongeren. Er is een afname in reactiviteit van het zenuwstelsel. De hypothalamus is minder gevoelig voor signalen. Daarnaast daalt ook de mobiliteit gedurende het ouder worden. Als gevolg daarvan daalt het activiteitenniveau en de thermische weerstand [5]. METHODE VELDONDERZOEK Het veldonderzoek is gedaan in het appartementencomplex Savelberghof te Gouda, zie figuur 1, en bestond uit een enquête en uit metingen. Het onderzoek richtte zich op de visuele en thermische behoeften van senioren in relatie tot de huidige situatie in de huiskamers. De enquêtes zijn verstrekt aan de bewoners in woningen met allemaal dezelfde plattegrond. De vragen gingen uitsluitend over de huiskamer van de senioren. De enquête is afgenomen in een warme zomerperiode 20 juli tot en met 4 augustus Lichtmetingen en binnenklimaatmetingen waren noodzakelijk om de situatie kwantitatief in kaart te brengen. Geënquêteerden Zestig van de 109 senioren, in leeftijd variërend van 53 tot 96 jaar, hebben de enquête ingevuld. De gemiddelde leeftijd was 80 jaar. Van de geënquêteerden was 46,6% man en 53,4% vrouw. Slechts 40% van de senioren boven de 80 jaar heeft geen mobiliteitsbeperkingen, ten opzichte van 70,8% van de jongere senioren, zie figuur 1. Omschrijving van de huiskamer De metingen en de afname van de enquête zijn uitgevoerd in hetzelfde wooncomplex. Deze woningen hebben allemaal dezelfde plattegrond, maar verschillen van oriëntatie (noord, oost, west of zuid). De hoekwoningen hebben een extra zijraam. Om enkele antwoorden te categoriseren is er een onderscheid gemaakt in zones in de huiskamer, zie figuur 2. Zone A en B zijn het zitgedeelte met een eetkamertafel, dichtbij het grote raam aangrenzend aan een balkon of tuin. Zone C en D zijn smaller en
2 HERBESTEMMING EN TRANSFORMEREN BOUWFYSICA Resultaten van de enquête waarin de leeftijd van de ondervraagden aangeduid is in relatie tot hun Zoneverdeling in de woonkamer ter categorisatie van de resultaten mobiliteit hebben een kleiner raam aan de galerijkant. De keuken bevindt zich in zone C. De geënquêteerden zijn bevraagd naar hun ervaring en voorkeur op het gebied van visueel en thermisch comfort in hun huidige woonkamer. De bewoners zijn onder andere ook bevraagd over de kwaliteit van het licht en van de binnentemperatuur op dat moment. Uit onderzoek is gebleken dat er een relatie is tussen de gemiddelde duur dat senioren buiten zijn en het gemiddelde aantal dutjes overdag [6]. Om dit verband opnieuw aan te kunnen tonen, zijn er vragen gesteld aan de bewoners over de gemiddelde duur buiten en het aantal dutjes dat men gemiddeld per dag doet. Bij de enquête is toestemming gevraagd aan de bewoners om op een later tijdstip te mogen terugkomen voor het doen van metingen, zodat resultaten van de enquête gekoppeld kunnen worden aan de resultaten van de metingen. Metingen De metingen zijn overdag (26 tot 29 september 2013) uitgevoerd in elf woningen. Er zijn verlichtingssterkten gemeten op vloerhoogte en tafelhoogte en er zijn foto s in diverse richtingen gemaakt met de luminantiecamera. Daarnaast is een leestest uitgevoerd. Om de minimale horizontale verlichtingssterkte voor een leestaak te bepalen, zijn de bewoners getest op de minimaal noodzakelijke verlichting voor het lezen van een krantenartikel gedurende 1 minuut. Indien er meer licht nodig is, werd er een dimbare lamp, Waldmann Lamp TANEO, ingezet. De verlichtingssterkte werd stapsgewijs verhoogd totdat de bewoner het artikel prettig kon lezen. RESULTATEN VELDONDERZOEK Een deel van de resultaten wordt besproken in dit artikel. Een uitgebreide omschrijving van het onderzoek en de resultaten is te vinden in de database van de TU Delft (Steenkamer 2014) [6]. Leestest De leestest is uitgevoerd bij 15 senioren ouder dan 70 jaar in het midden van de woonkamer. Uit de resultaten van de leestest blijkt dat de behoefte aan de verlichtingssterkte varieert tussen 30 en 3000 lux. De resultaten voor senioren zónder oogaandoeningen lopen op tot 800 lux. De resultaten laten zien dat de meeste senioren een verlichtingssterkte van 400 lux prefereren, maar dat de benodigde verlichtingssterkte niet in verband gebracht kan worden met de leeftijd, gezien de beperkte groep van 15 proefpersonen. Kwaliteit van het zichtvermogen Het aantal senioren dat een extra leeslampje gebruikt, stijgt met de leeftijd. Ook het aantal senioren, dat een dimbare lamp gebruikt, stijgt. Senioren vanaf 75 jaar hebben s avonds meer moeite met het herkennen van kleuren en doen s nachts het licht aan als ze het bed verlaten. Slechts twee van de zestig van de geënquêteerden is gevallen vanwege onvoldoende verlichting. Lievelingsplek in de huiskamer Zone C en D worden voornamelijk als donker beoordeeld, zie figuur 3. De senioren zitten het liefst in zone A en B, zie figuur 4. De meeste senioren hebben de enquête ingevuld op een eetkamerstoel of in een fauteuil. Deze bevinden zich voornamelijk in zone A en B. De bewoners zitten dus het liefst in het licht en voeren daar ook hun lees- en schrijftaken het liefst uit. Hinder van licht Bij een derde van de senioren schijnt de zon wel eens hinderlijk naar binnen. Ze gebruiken dan voornamelijk de zonwering en de gordijnen om dit licht tegen te houden. Men ondervindt bijna geen last van vervelende reflecties van binnen, wel van buiten. Hinder wordt dan vernomen in zone A en dit is afkomstig van objecten van buiten, zoals auto s, schittering van water, andere gebouwen. Men ondervindt geen hinder van te lichte plekken in de woonkamer. De resultaten van de luminantiemetingen, weergegeven in de figuren 5 en 6, laten zien dat de verhoudingen tussen donkere en lichte zones in de kamer erg groot zijn. Het groene vlak in de figuren 5 en 6 geeft de gewenste verhouding in de praktijk weer. De meetresultaten in deze figuren laten tevens zien dat de gemeten luminantieverhoudingen (L mean /L max ) in het gezichtsveld (ergorama) en de omgeving (panorama) niet voldoen aan deze gewenste verhoudingen. Hierbij zijn verschillende
3 BOUWFYSICA 3 Resultaten van de enquête: de donkere zone in de huiskamer voor alle oriëntaties 4 Resultaten van de enquête: de lievelingsplek in de huiskamer voor alle oriëntaties 5 Resultaten van de luminantieverhouding, ergorama (groene vlak is de gewenste verhouding in de praktijk: L mean /L max 10) 6 Resultaten van de luminantieverhouding, panorama (groene vlak is de gewenste verhouding in de praktijk: L mean /L max 30) 7 Plattegrond met aanduiding van camerapositie 2 voor luminantiemeting DISCUSSIE EN CONCLUSIE VELDONDERZOEK Wat zijn de visuele behoeften van senioren? Senioren zitten graag in lichte ruimten. Zij voeren daar het liefst de lees- en schrijftaken uit. De minimale horizontale verlichtingssterkte voor een leestaak zonder oogaandoeningen lopen op tot 800 lux. Als de minimale horihuiskamers beoordeeld met een kijkrichting vanuit halverwege de kamer richting het grote raam (figuur 7). Non-visueel licht De groep senioren die gemiddeld langer dan een uur buiten is, slaapt overdag minder dan de groep senioren die korter buiten is, zie figuur 8. Maar er zijn ook senioren die langer dan een uur buiten zijn en gemiddelde meer dan twee keer een dutje doen overdag. Hierbij speelt conditie waarschijnlijk een rol. Als men gemiddeld meer dan een uur buiten is, dan voeren zij waarschijnlijk een activiteit uit, bijvoorbeeld wandelen of fietsen. Dat is vermoeiend en dus wordt er overdag geslapen. Figuur 9 laat zien dat indien men langdurig dichtbij het grote raam zit, minder slaapt dan de bewoners die het liefst niet in zone A zitten. Doordat men zit, speelt conditie geen rol. Uit de resultaten blijkt dat de verticale verlichtingssterkte bij het grote raam voldoende is voor de stimulering van het slaap/waak-ritme. Binnentemperatuur De senioren zijn gevraagd de stand van de thermostaat aan te geven en vervolgens hun ervaring over de huidige temperatuur in de huiskamer. Aan de hand van een line- aire regressie analyse is er een voorspelling gemaakt van het aantal senioren, dat dezelfde ervaring deelt over een bepaalde temperatuur. Uit het onderzoek blijkt dat meer dan de helft van de senioren 21,5 tot 24,5 C als comfortabel ervaart. Verder blijkt dat meer dan de helft van de senioren de voorkeur geeft aan iets kouder vanaf een temperatuur van 23,8 C. Luchtkwaliteit Er is voornamelijk een temperatuur gemeten van 24,0-27,0 C in de huiskamers. De senioren ervaren deze temperatuurrange voornamelijk als warm. Als men de temperatuur wil aanpassen in de huiskamer geven zij de voorkeur aan natuurlijke ventilatie. Er wordt bijna geen gebruik gemaakt van mechanische ventilatie. De resultaten van de CO 2 -gehaltes lagen tussen ppm en van de relatieve vochtigheid tussen 50-65%. Door de geopende ramen en deuren lagen de gemeten waarden binnen de normen. Een vijfde van de ondervraagden heeft weleens last van tocht in de huiskamer, voornamelijk bij het grote raam in zone A. Daarentegen is de maximaal gemeten luchtsnelheid 0,03 m/s (op een hoogte van 0,3 m in zone A). Daarbij is alleen in de zomer gemeten, metingen in de winter waren binnen de afstudeerperiode niet mogelijk.
4 HERBESTEMMING EN TRANSFORMEREN BOUWFYSICA Resultaten van de enquête: de relatie tussen het aantal dutjes en de verblijfsduur buiten gemiddeld per dag zontale verlichtingssterkte gesteld wordt op 400 lux op het tafelblad, dan is een groot deel van de senioren voorzien van voldoende verlichting. Leestaken zijn te vergelijken met het bereiden van eten als precieze oogtaken. Daarom is een minimale horizontale verlichtingssterkte van 300 lux op een tafel of keukenblad gewenst. Gedurende de avond hebben voornamelijk senioren boven de 75 jaar moeite met het herkennen van kleuren als de kunstverlichting aan is en in de nacht doen ze kunstverlichting aan indien ze uit bed stappen. Grote luminantieverhoudingen kunnen verblinding veroorzaken, maar senioren ondervinden geen last van deze hoge contrasten. Ouderen ondervinden wel veel last van reflecties van objecten die zich buiten bevinden. Is er een relatie tussen blootstelling aan daglicht en het slaap/waak-ritme? Als senioren gemiddeld langer buiten zijn, slapen zij ook minder overdag ten opzichte van senioren die bijna niet naar buiten komen. Als senioren langer dan een uur buiten zijn, speelt conditie ook een rol. In zone A van de huiskamer wordt men ook blootgesteld aan een hoge verticale verlichtingssterkte. De meetresultaten van de verticale verlichtingssterkte bij het raam liepen op tot lux. Als men het liefst in zone A zit, dan komt het ook ten goede van het slaap/waak-ritme. Bovendien speelt hier conditie of lichamelijke beperking geen rol. Wat zijn de thermische behoeften van senioren? De optimale binnentemperatuur voor senioren is 21,5-23,8 o C. Senioren in de groep <80 jaar of >80 jaar verschillen in mate van mobiliteit. Dit kan de sensitiviteit van de temperatuur en binnenklimaat beïnvloeden. Voor dit onderzoek kon er gezien de omvang van het aantal proefpersonen statistisch geen onderscheid gemaakt worden tussen senioren <80 jaar en >80 jaar, maar dit kan interessant zijn voor verdere onderzoek. In de zomer houden senioren van natuurlijk ventileren en zitten graag dichtbij het grote raam. Langs het raam ondervindt een deel van de senioren tocht. Het is onduidelijk in de beantwoording van de vraag of er vanwege de geopende ramen tocht ervaren is of dat men meer algemeen de vraag beantwoord heeft en bedoelde dat er tocht ervaren wordt gedurende de winter. Dit kan ook koudeval zijn geweest bij het grote raam. Tijdens het afnemen van de enquête was het warm in de huiskamer volgens de senioren. Senioren hanteren voornamelijk natuurlijke 9 Resultaten van de enquête: de relatie tussen het aantal dutjes en de lievelingsplek in zone A ten opzichte van zone B, C, D ventilatie. In een periode van een hittegolf is dit niet genoeg om de binnentemperatuur te controleren. Makkelijke bedienbare installaties zijn dan nodig bij extreme buitentemperaturen. In de onderzochte woningen zat de schakelaar voor het ventilatiesysteem op een onhandige plek boven het aanrecht, slecht bereikbaar voor rolstoelgebruikers. Waar moet bouwkundig gezien rekening mee gehouden worden? Bouwkundige maatregelen kunnen getroffen worden om hinder van te veel of te weinig licht te voorkomen. Hierbij kan gedacht worden aan het vermijden van objecten zoals een overstek van een galerij voor het grote raam, het voorkomen van diepe woningen en het voorkomen van te weinig/te kleine raamopeningen om donkere plekken in de kamer tegen te gaan. Verder kunnen door een slim gevelontwerp tocht en koudeval tot een minimum beperkt worden. De toepassing van ramen op verschillende oriëntaties kan zorgen voor gelijkmatig verdeeld licht in de ruimte en het komt ten goede aan de daglichtfactor. Tot slot kunnen grote ramen voor voldoende verticale verlichtingsterkte zorgen ter stimulering van het slaap/waakritme. CASE STUDY: GASTHUISVELDEN TE BREDA In 2015 gaat het belastingkantoor op de locatie Gasthuisvelden te Breda (gebouw uit 1964) verhuizen naar het nieuwe stationsgebied VIA Breda. Het gebied Gasthuisvelden ligt ten zuiden van het centrum en is in 10 minuten lopen te bereiken. Het complex is langwerpig en telt 7 verdiepingen en een kelder. De plattegrond is op iedere verdieping hetzelfde, behalve de bovenste verdieping en de begane grond. Het gebouw heeft een centrale gang in het midden met aan weerskanten een ruimte met een breedte van 5,4 m. De langgevels, parallel aan de centrale gang, zijn zuidoost en noordwest georiënteerd. De kolommen staan op een stramienmaat van 5,4 x 5,4 m. Zie figuur 10 voor de bestaande situatie. Om al deze redenen lijkt dit kantoor geschikt voor een transformatie tot seniorenwoningen.
5 BOUWFYSICA verdiepingen wel aansluiten op de verticale ontsluiting per woning. Een buitenruimte per woning is wettelijk niet verplicht, maar is wel gewenst. Een modulair systeem voor de gevel zorgt voor individuele keuzevrijheid en kan desgewenst verwijderd worden zonder bouwkundige consequenties. Dit modulair systeem bestaat uit een stalen, vierkant frame dat op drie manieren ingevuld kan worden, namelijk als serre, balkon of zonwering. Dit frame wordt tegen de gevel geplaatst en opgehangen aan de bestaande vloer. Er zijn vier aansluitpunten tussen twee kolommen. Hierdoor is er ook een vrije indeelbaarheid, zie figuur 13. De betonnen band dient als klik-systeem voor het frame. Zie figuur 14 voor het detail. 10 Bestaande situatie Gasthuisvelden De haalbaarheid van een transformatie van een kantoorpand naar een appartementencomplex bestaat uit verschillende aspecten. Het pand moet de mogelijkheid bieden tot het maken van een informele uitstraling, een buitenruimte per woning, voldoende daglichttoetreding, het maken van meerdere sparingen in de vloer, brandveiligheid enzovoort. En speciaal voor senioren moet er rekening gehouden worden met de draaicirkel van rolstoelgebruikers, een comfortabel en gezond binnenklimaat ingesteld op senioren en een aantrekkelijk uitzicht. Energiegebruik en daglicht van dit kantoorgebouw zijn door middel van dynamische simulatieberekeningen onderzocht, zie daartoe het afstudeerverslag. Om te komen tot een goede transformatie zijn er diverse aanpassingen voorgesteld. Op gebouwniveau zijn er aanpassingen gedaan ter optimalisatie van de daglichttoetreding in de centrale gang, daarbij ontstaat tegelijkertijd een extra zijgevel per woning. Hierdoor is het mogelijk raamopeningen op meerdere oriëntaties te realiseren, zie figuur 11. Door de openingen niet op iedere verdieping op dezelfde plek te maken, krijgt de gevel een dynamische, informele uitstraling, zie figuur 12. De stramienmaat 5,4 m x 5,4 m leent zich uitstekend voor het indelen van verschillende grootten van appartementen. In acht genomen moet worden dat de verschillende Voor de seniorenwoning is gekozen voor een serre. Deze serre is onderdeel van het klimaatontwerp, zie figuur 15. Het fungeert als spouw in de winter en de tussenseizoenen. In de zomer kan deze opengezet worden en is het een balkon. Daarnaast zorgt de serre voor een afname van de winddruk en de infiltratie. Binnen voor het ventilatierooster wordt een omkasting (koof) geplaatst om hinderlijke koudeval te voorkomen en het coanda-effect te stimuleren. Indien de bewoner verblijft in de serre, wordt zij blootgesteld aan licht, wat gunstig is voor het welzijn van de bewoners. De bestaande constructie van het gebouw is een vlakke plaat constructie. Ten gevolge van de huidige eisen ten aanzien van thermische en akoestische isolatie, is het belangrijk dat de toevoegde massa, zoals een zwevende dekvloer, zo licht mogelijk is. Het gewicht van de serre wordt zo licht mogelijk gehouden, zodat er zo min mogelijk versterkingen toegepast worden op de bestaande constructie. EINDCONCLUSIE De meeste kantoorgebouwen hebben de mogelijkheid te transformeren. Een transformatie bespaart materiaal en de draagconstructie leent zich voor aanpassingen aan de bestaande constructie. In vergelijking tot jongeren hebben senioren de voorkeur voor hogere binnentemperaturen en meer licht. Tocht en koudeval moeten voorkomen worden. Gewenst zijn Aanpassing gebouwvorm, raamopeningen op meerdere oriëntaties Aanpassing gebouwvorm, dynamische, informele uitstraling
6 HERBESTEMMING EN TRANSFORMEREN BOUWFYSICA ondiepe woningen ter voorkoming van donkere zones, veel ramen en gelijkmatig verdeeld licht. Een optimale luminantieverhouding moet berekend worden met een zonnige hemelkoepel. Zonwering met de juiste LTA-waarde houdt hinderlijk licht tegen, maar moet voorkomen dat de ruimte niet te donker maakt. Een groot raam naast het zitgedeelte zorgt voor voldoende verticale verlichtingssterkte voor stimulering van de biologische klok gedurende de zonnige dagen. In het geval van de Gasthuisvelden is dit kantoorgebouw geschikt gebleken voor transformatie naar een seniorencomplex. De afstand tussen de kolommen biedt de mogelijkheid tot een optimale verkaveling. De gevel is aanpasbaar zodat het kan voldoen aan de thermische isolatie volgens het Bouwbesluit. Een serre als onderdeel van het klimaatsysteem zorgt voor een buitenruimte gedurende de zomer en een spouw gedurende de tussenseizoenen en de winter. Daarnaast biedt het veel uitzicht naar buiten en zorgt het voor de stimulering van het slaap/waak-ritme. Daarnaast beperkt de serre mogelijk hinderlijke koudeval in de winter en reduceert het jaarlijks energieverbruik. 13 Ontwerp modulair gevelsysteem Dit onderzoek geeft alleen de resultaten weer van de situatie in een zomerperiode. Vervolgonderzoek naar het gewenste visueel en thermisch comfort in de winterperiode kan een meer compleet beeld geven van de wensen van senioren. n BRONNEN [1] Statistiek, C.B. v.d., 2012, Gezondheid, aandoeningen, beperkingen; leeftijd en geslacht, 2011 [2] Boyce, P.R., 2003, Human Factors in Lighting, CRC Press [3] Aries, M.B.C., Vlies, R.D. v. d. en Westerlaken, A.C., 2010, Inventarisatie en vastlegging van de state-of-art kennis over licht en ouderen [4] Borst, V., Schols, J.M.G.A. en Mackenbach, J.P., 1997, Toegenomen sterfte van verpleeghuispatienten bij extreme buitentemperatuur; toename groter bij hitte dan bij koude, Nederlands Tijdschrift Geneeskunde 141, [5] Hoof, J. v. en Hensen, J.L.M., 2006, Thermal comfort and older adults, 4, [6] Aarts, M.P.J. en Westerlaken, A.C., 2005, Field study of visual and biological light conditions of indepently-living elderly people, Gerontechnology [Online], 4 [7] Steenkamer, T.M.C., 2014, Verbetering van het thermisch comfort en de lichtcondities in seniorenwoningen door het ontwikkelen van een optimale woning in een getransformeerd kantoor, TU Delft 14 Detail aansluiting frame met gevel 15 Ontwerp ventilatieconcept seniorenwoning waarbij geventileerd wordt via de serre
Senioren herbestemmen?
Senioren herbestemmen? Verbetering van het thermisch comfort en de lichtcondities in seniorenwoningen door het ontwikkelen van een optimale woning in een getransformeerd kantoor P5 afstudeerpresentatie
Nadere informatieAfstudeerverslag. Student: Cédrique Steenkamer, 1540475. Examinatoren: dr. G.J. Hordijk, TU Delft ir. Y. Cuperus, TU Delft
Verbetering van het thermisch comfort en de lichtcondities in seniorenwoningen door het ontwikkelen van een optimale woning in een getransformeerd kantoor Afstudeerverslag Student: Cédrique Steenkamer,
Nadere informatieNatuurlijke ventilatie van leslokalen
Natuurlijke ventilatie van leslokalen Seminar Actiflow - CFD in de bouw 20 mei 2011 ir. Henk Versteeg Inhoud presentatie Introductie LBP SIGHT Binnenmilieu basisscholen Ventilatie basisschool De Schakel
Nadere informatieInhoud. Het belang van ramen en een aangenaam uitzicht in de werkomgeving
Het belang van ramen en een aangenaam uitzicht in de werkomgeving ir. H.IJ. (Hester) Hellinga Faculteit Bouwkunde, Leerstoel Bouwfysica 17-04-2008 NVvA Symposium, Zeist Inhoud 02 1. Onderwerp van het onderzoek
Nadere informatie~omazo... l'v Ambachte'ß. j\ Hoofdbedrijfs(hap. TNO: "Zonwering al in bouwontwerp meenemen"
~omazo..... j\ Hoofdbedrijfs(hap l'v Ambachte'ß -c TNO: "Zonwering al in bouwontwerp meenemen" AUTOMATISCHE ZONWERING BESPAART ENERGIE EN VERBETERT BINNENKLIMAAT Automatische zonwering kan op kantoor en
Nadere informatieLicht voor ouderen. 19 oktober Mariëlle Aarts, Building Lighting
Licht voor ouderen 19 oktober 2015 Mariëlle Aarts, Building Lighting Realiteit In 2040, aantal mensen boven de 65 zal ongeveer 25% van de totale Westerse populatie zijn Sociale en Economische consequenties
Nadere informatieAzieweg Schalkwijk SCHALKWIJK. AZIEWEG. Transformatie van kantoren naar woningen. 14 juli 2014. 2014-020 Schetsontwerp
Azieweg Schalkwijk Transformatie van kantoren naar woningen 14 juli 2014 SCHALKWIJK. AZIEWEG 2014-020 Schetsontwerp Situatie Hier gaat het om vijf identieke woontorens met een kantoorkraag in een groenzône
Nadere informatieDuurzaamheid en comfort, van ontwerp naar praktijk.
Duurzaamheid en comfort, van ontwerp naar praktijk. Praktijkevaluatie van duurzame kantoren waarbij de relatie tussen het ontwerpproces en de prestatie in de praktijk wordt onderzocht. Afstudeerpresentatie
Nadere informatieIn 10 stappen een Active House
In 10 stappen een Active House Wat is een Active House? Een Active House is een woning waar de mens centraal staat en elementen als energie, milieu en comfort in balans zijn. Dit resulteert in een gezonde,
Nadere informatieNieuwe wegen in comfort van kantoorgebouwen. Door: ir. E.N. t Hooft
Nieuwe wegen in comfort van kantoorgebouwen Door: ir. E.N. t Hooft 1 INHOUD PRESENTATIE Inleiding Binnenmilieu Thermisch comfort Beoordelingsmethoden Consequenties ATG-methode Conclusie 2 FASEN IN BOUWPROCES
Nadere informatieDe beoordeling van deze aspecten vindt plaats op basis van het concept-vo-document van 5 januari 2012, opgesteld door VMX Architects.
Notitie Project EX-CASA400 te Amsterdam Betreft invloed geluidsbelasting locatie op ontwerp EX-CASA400 Ons kenmerk B.2011.0957.02.N001 Versie 002 Datum 12 januari 2012 Verwerkt door PDE MEL Contactpersoon
Nadere informatieDynamisch daglicht. Een studie naar dynamiek in daglichttoetreding. Afstudeerpresentatie Lies Schaberg Climate Research & Design
Dynamisch daglicht Een studie naar dynamiek in daglichttoetreding Afstudeerpresentatie t ti Lies Schaberg Climate Research & Design Hoofdmentor Dr. G.J. Hordijk Vakgroep Bouwfysica TUDelft Tweede mentor
Nadere informatieInhoud van de presentatie
Inhoud Inhoud van de presentatie Duurzaam bouwen met staal Concepten voor energiebesparend bouwen met lichtgewicht constructies Toepassing PCM in vloeren, wanden en plafonds Energieconcept Wilo in Zaandam
Nadere informatiePassief Bouwen in de praktijk
Passief Bouwen in de praktijk Velve-Lindenhof: van idee tot realisatie ir. H.J.J. (Harm) Valk / ing. A.F. (André) Kruithof adviseur Energie & Duurzaamheid Programma Projectomschrijving Ontwerpvisie Bouwfysische
Nadere informatieBewoners ervaringen & energiemetingen Poorters van Montfoort
Bewoners ervaringen & energiemetingen Poorters van Montfoort BBA Binnenmilieu ir. Eline Vermeulen ev-bba@binnenmilieu.nl 1 ACTIVE HOUSE RADAR (bron: ActivehouseNL.info) Berekende prestatie voor de renovatie
Nadere informatieBouwfysica van Passief Bouwen in houtskeletbouw
Bouwfysica van Passief Bouwen in houtskeletbouw Projectseminar Velve-Lindenhof ir. H.J.J. (Harm) Valk senior adviseur Energie & Duurzaamheid Nieman Raadgevende Ingenieurs Inleiding Nieman Raadgevende Ingenieurs
Nadere informatieLicht en Gezondheid. Effecten van licht gaan veel verder dan alleen perceptie. IE&IS / Human Technology Interaction
Licht en Gezondheid Effecten van licht gaan veel verder dan alleen perceptie IE&IS / Human Technology Interaction 18-12-2008 PAGE 1 Licht en Gezondheid Licht blootstelling Visuele effecten Non-visuele
Nadere informatie, relatieve luchtvochtigheid (RH) en temperatuur hoeft u zelf helemaal niets te doen.
DUCO at HOME De standaard voor woningventilatie Bij Duco Ventilation & Sun Control staat de gezondheid van de bewoners op de eerste plaats. Het Duco Comfort System en het DucoTronic System bieden de garantie
Nadere informatieWonen in kantoren, werkt dat?
Wonen in kantoren, werkt dat? De lettergrootte voor bijschriften is 12 Erik Cremers Adviseur Duurzame Leefomgeving Inleiding DGMR heeft uitgebreide ervaring renovaties en herbestemmingen Advisering van
Nadere informatieToelichting vanuit het gezichtspunt Ingenieur Speciale technieken en EPB
Energiezuinige zwembaden: Case Study Bart Callens is Senior Project Engineer bij VK Engineer. Daar leidt hij het projectteam van ingenieurs en design assistants, zowel voor sportinfrastructuur, maar eveneens
Nadere informatieStudie naar energiebesparing en thermisch gedrag van een Balco glazen balkon
Studie naar energiebesparing en thermisch gedrag van een Balco glazen balkon Door: Joop Neinders (ir.) Ingenieursbureau ter Horst (IBTH B.V.) Boekelose Stoomblekerij 49, 7548 ED, Enschede, Nederland 2
Nadere informatieHERBESTEMMEN EN TRANSFORMEREN
BOUWFYSICA KWARTAALBLAD VAN DE NEDERLANDS VLAAMSE BOUWFYSICA VERENIGING 25 JAAR NVBV! THEMANUMMER HERBESTEMMEN EN TRANSFORMEREN NATLAB RENOVATIE A.S.R. SENIOREN IN GETRANSFORMEERD KANTOOR MILIEUBELASTE
Nadere informatieGrashof. Seniorenwoningen
Grashof Seniorenwoningen Grashof, Rotterdam Sociale woningen voor senioren In de Rotterdamse wijk Ommoord is het appartementencomplex Grashof gerealiseerd, waarin sociale seniorenwoningen zijn opgenomen.
Nadere informatieBinnenmilieu en gezondheid. Bouwfysica
Binnenmilieu en gezondheid Bouwfysica VISUEEL COMFORT VOOR SENIOREN De toenemende vergrijzing van de samenleving is een actueel onderwerp dat bouwend Nederland voor nieuwe uitdagingen plaatst. In dit artikel
Nadere informatieWat kun je meten én verbeteren bij klimaatklachten in gebouwen?
Wat kun je meten én verbeteren bij klimaatklachten in gebouwen? Pagina 1 van 6 Inhoud Inhoud... 2 Klimaatklachten... 3 Welke klachten zijn het meestal?... 3 Klimaatonderzoek kan klimaatklachten verbeteren...
Nadere informatieVERLICHTING VAN KLASLOKALEN, DE PRAKTIJK
8 3 2009 BOUWFYSICA VERLICHTING VAN KLASLOKALEN, DE PRAKTIJK In het blad Bouwfysica van december 2006 werd een goed kunstlichtconcept voor klaslokalen beschreven. In de hier besproken studie worden luminantiebeelden
Nadere informatiemartiniziekenhuis schweitzerlaan paterswoldseweg het kantoor bedrijvenpark wonen
Herbes temmin g van kan too r tot zo rghot n deuren s MA MA r i j k e v a douwe bo a studio m e Afstude r p r oj e c t el ukli e s ma k a r k o p g a v e Door de recessie is de leegstand van Nederlandse
Nadere informatieFrisse School Verlichting,
Frisse School Verlichting, Fris licht stimuleert leerling en docent Dr ir Ellie de Groot Ir Nancy Westerlaken Drs Laurens Zonneveldt 1 Doelstelling Verlichting voor optimale prestatie van leerling en docent
Nadere informatieDUCO at WORK. Hét antwoord voor gezonde en energiezuinige kantoren. We inspire at
DUCO at WORK Hét antwoord voor gezonde en energiezuinige kantoren Een derde van de kantoorgebouwen in de Europese unie heeft een ondermaats binnenklimaat. Onvoldoende geventileerde kantoorgebouwen of kantoren
Nadere informatie, relatieve luchtvochtigheid (RH) en temperatuur hoeft u zelf helemaal niets te doen.
DUCO at HOME De standaard voor woningventilatie Bij Duco Ventilation & Sun Control staat de gezondheid van de bewoners op de eerste plaats. Het Duco Reno System, Duco Comfort System en DucoTronic System
Nadere informatieResultaten monitoring
RenoseeC: renovaties met sociale, ecologische en economische meerwaarde via collectieve aanpak Resultaten monitoring Afdeling Bouwfysica KU Leuven / EnergyVille Evi Lambie & Dirk Saelens Cayman 1 Uitgevoerde
Nadere informatienieuwe woning in Austerlitz
KLIMAATGARANT Een nieuwe woning in Austerlitz EPC0 7 woningen Thuis in het Loo De energie van morgen vandaag in huis EERB ENERGIE EXPLOITATIE AMSTELVEEN ENERGIE EXPLOITATIE RIJSWIJKBUITEN Een energieneutrale
Nadere informatiePULSE VTL BIODYNAMISCH LICHT VOOR HET MODERNE KANTOOR
PULSE VTL BIODYNAMISCH LICHT VOOR HET MODERNE KANTOOR 2 PULSE VTL 3 V I S U E E L E M O T I O N E E L LICHT B I O I S C H L O G De dimensies van licht: licht stelt ons in staat om onze omgeving waar te
Nadere informatie, relatieve luchtvochtigheid (RH) en temperatuur hoeft u zelf helemaal niets te doen.
DUCO at HOME De standaard voor woningventilatie Bij Duco Ventilation & Sun Control staat de gezondheid van de bewoners op de eerste plaats. Het Duco Comfort System en het DucoTronic System bieden de garantie
Nadere informatieEen nieuwe woning in Sliedrecht 43 woningen Baanhoek-West De energie van morgen vandaag in huis
KLIMAATGARANT Een nieuwe woning in Sliedrecht 43 woningen Baanhoek-West De energie van morgen vandaag in huis 1e fase 23 woningen Een energieneutrale woning: het kan! De verkoop van de eerste fase met
Nadere informatieATLAS - TU/E DUURZAAMHEID EN GEZONDHEID 27 SEPTEMBER 2016
ATLAS - TU/E DUURZAAMHEID EN GEZONDHEID 27 SEPTEMBER 2016 VOORSTELLEN Olaf Oosting Peter van Mierlo ONGEZONDE GEBOUWEN ONGEZONDE GEBOUWEN ONGEZONDE GEBOUWEN ONGEZONDE GEBOUWEN ONGEZONDE GEBOUWEN ONGEZONDE
Nadere informatieMethodiek Binnenmilieuprofiel
Methodiek Binnenmilieuprofiel ISSO Landelijke Informatiedag Binnenmilieuprofiel 17 februari 2011 ir. Jaap Balvers BBA Binnenmilieu Tel 010-2447025 jb-bba@binnenmilieu.nl Inhoud Uitgangspunten Benodigdheden
Nadere informatieKanaalventilatie. Beschrijving
Kanaalventilatie Beschrijving Bij kanaalventilatie zijn tal van aanvoerroutes van de binnenkomende lucht mogelijk. Via een luchtkanaal onder het ligbed wordt de binnenkomende lucht (eventueel onder het
Nadere informatiePassief Bouwen: waarom en hoe?
Passief Bouwen: waarom en hoe? Ontwerpen en bouwen vanuit een visie ir. H.J.J. (Harm) Valk senior adviseur Energie & Duurzaamheid Passief Bouwen Kenmerken o hoogwaardige thermische schil o goed comfort
Nadere informatieComfoFan CO 2 -systeem. Koeling Ventilatie Filtering
-systeem Verwarming Koeling Ventilatie Filtering - systeem nog eenvoudiger ventileren Voor een optimaal binnenklimaat is continue ventilatie onontbeerlijk. Hiervoor wordt verse buitenlucht toegevoerd en
Nadere informatieKommavlinder 3, Tiel
Kommavlinder 3, Tiel Kenmerken Overdracht Vraagprijs 329.000 k.k. Aangeboden sinds 31-08-2018 Conditie Kosten koper Waarborgsom nee Bankgarantie ja Ontbindende voorwaarden financiering 0 Indeling Aantal
Nadere informatieWoongeluiden: eisen we genoeg? Presentatie NSG - Gertjan Verbaan @DGMR Adviseurs
Woongeluiden: eisen we genoeg? Presentatie NSG - Gertjan Verbaan @DGMR Adviseurs Voorbeeld van geluid 2 Wat blijft er over? 3 Percentage gehinderden 4 Relatie met geluidisolatie Onderzoek RIGO 1997 sociale
Nadere informatieOp weg naar een beter binnenmilieu in bestaande schoolgebouwen
Op weg naar een beter binnenmilieu in bestaande schoolgebouwen Seminar Swegon Air Academy 11 november 2008 ir. Froukje van Dijken BBA Binnenmilieu 010-2447025 www.binnenmilieu.nl Dagelijks 20.000 leerlingen
Nadere informatieBlootstelling aan hitte bij zelfstandig wonende ouderen
Met subsidie van Blootstelling aan hitte bij zelfstandig wonende ouderen GGD Gelderland-Midden Joris van Loenhout Moniek Zuurbier GGD Groningen Amanda le Grand Frans Duijm Universiteit Utrecht Gerard Hoek
Nadere informatiePuur genieten in Ittersum
Puur genieten in Ittersum De Trento Comfortabele Woning Zuiver Zuid en de Comfortabele Woning Een gezond woon- en leefklimaat Lekker kunnen slapen Met een nieuwbouwwoning in Zuiver Zuid kies je voor wonen
Nadere informatieMet zonwering en koeling door ventileren een goed thermische binnenklimaat creëren in een Active House
Met zonwering en koeling door ventileren een goed thermische binnenklimaat creëren in een Active House Om het thermische comfort van de Active House woning Home for Life te beoordelen, wordt speciaal gelet
Nadere informatieNatuurlijk ventileren DUCO AT SCHOOL. beter studeren! We inspire at
Natuurlijk ventileren beter studeren! SCHOOL EÉN OPLOSSING, DRIE PIJLERS > Basisventilatie > Doorvoerventilatie > Luchtafvoer > Ventilatieve koeling > Buitenzonwering 1 Basisventilatie Natuurlijke luchttoevoer
Nadere informatieTE KOOP. Elisabethplaats 44 5421 LC Gemert Vraagprijs: 195.000 k.k.
TE KOOP Elisabethplaats 44 Vraagprijs: 195.000 k.k. Omschrijving TE KOOP ELISABETHPLAATS 44, GEMERT Dit royaal woonappartement met berging en parkeerplaats is gelegen op de 1e verdieping in het centrum
Nadere informatieBouwbesluit en Passief Bouwen
Bouwbesluit en Passief Bouwen Welke (on)mogelijkheden zijn er vanuit de bouwregelgeving? ir. H.J.J. (Harm) Valk senior adviseur Energie & Duurzaamheid Programma Bouwbesluiteisen en Passief Bouwen Gezondheid
Nadere informatieEen nieuwe woning in Spijkenisse 25 woningen Eiland van Spijk Fase 1
KLIMAATGARANT Een nieuwe woning in Spijkenisse 25 woningen Eiland van Spijk Fase 1 De energie van morgen vandaag in huis Een energiezuinige woning: het kan! De verkoop van Fase 1 van Eiland van Spijk in
Nadere informatieSeniorenappartementen in De Woerd De Meern
Seniorenappartementen in De Woerd De Meern Omschrijving project Groenrand Wonen heeft in het voorjaar van 2010 een seniorencomplex met WoonKeur opgeleverd. Het is gelegen in de wijk De Woerd, ten oosten
Nadere informatieTE KOOP. Santplaet DT Maassluis k.k.
TE KOOP Santplaet 164 3144 DT Maassluis 409.950 k.k. KENMERKEN Vraagprijs Status Oplevering Soort appartement Woonlaag Soort bouw Bouwjaar Onderhoud binnen Onderhoud buiten Oppervlakte Inhoud Kamers Slaapkamers
Nadere informatieJBo/ /NRe Rotterdam, 29 januari 2003
Notitie 20021236-4: Het ClimaRad ventilatieconcept en het thermische binnenklimaat in de zomerperiode. JBo/20021236-4/NRe Rotterdam, 29 januari 2003 1. Inleiding. In opdracht van Brugman Radiatoren is
Nadere informatieDe nabij gelegen dorpskern, grenzend aan het Dubbelsteynpark, biedt alle voorzieningen voor de dagelijkse boodschappen en gezelligheid.
Gelegen aan het Dubbelsteynpark, in het centrum van de wijk Dubbeldam, staat deze goed onderhouden vrijstaande woning op 395 m² eigen grond. De woning heeft een mooie ligging met uitzicht op een deel van
Nadere informatieFORUM E. blauw (het; o; meervoud: blauwen) naam van een van de. drie primaire kleuren
FORUM E blauw (het; o; meervoud: blauwen) naam van een van de drie primaire kleuren 1 EEN PLEK WAAR WONEN, WERKEN, WINKELEN, HORECA EN GEZONDHEIDSZORG SAMENKOMEN. CENTRAAL IN DE REESHOF, NABIJ NS-STATION
Nadere informatieRuimte voor Vergetelheid
Ruimte voor Vergetelheid presentatie ontwerpend onderzoek Ruimte voor Vergetelheid door Interieur+Dementie woensdag 10 april 2013 Congres Dementievriendelijke architectuur en inrichting dementievriendelijke
Nadere informatieDr. Kortmannstraat 13 Zoeterwoude-Dorp
Dr. Kortmannstraat 13 Zoeterwoude-Dorp Wonen Op loopafstand van het centrum van Zoeterwoude Dorp, fraai en ruim appartement van ca. 125m 2 op de begane grond met privé parkeerplaats in de parkeerkelder
Nadere informatieJohan de Wittstraat 153 Vlaardingen. Koopsom vanaf k.k.
Johan de Wittstraat 153 Vlaardingen Koopsom vanaf 300.000 k.k. Luxe en comfort, rust en ruimte en heerlijk in de zon op het dakterras van ca. 40 m2. Dat kan met dit exclusief uitgevoerde 4 kamerappartement
Nadere informatieInformatiebrochure Jacob van Maerlantstraat VS Almere. Vraagprijs: k.k.
Informatiebrochure Jacob van Maerlantstraat 42 1321 VS Almere Vraagprijs: 330.000 k.k. algemene informatie foto s plattegrond lijst van zaken Deze brochure is met zorg samengesteld uit de beschikbare gegevens.
Nadere informatieEnergiebesparende werkzaamheden. J.P. Thijssepark in Naarden
Energiebesparende werkzaamheden J.P. Thijssepark 34 104 in Naarden 1 19.15-19.30 uur ontvangst 19.30-20.15 uur presentatie Marvin de Jong Projectleider Henk Snoeks Architect 20.15-21.00 uur beantwoorden
Nadere informatiet 't Hoekske Omdat geluk in t Hoekske zit... 9 starterswoningen
t 't Hoekske Omdat geluk in t Hoekske zit... 9 starterswoningen 't Hoekske Omgeving 't Hoekske Aan de rand van het hart van Heusden, daar waar de straat t Hoekske en de lange Antoniusstraat samenkomen,
Nadere informatieKLIMAATGARANT. Een nieuwe woning in Herwijnen 24 woningen Engelenweide De energie van morgen vandaag in huis
KLIMAATGARANT Een nieuwe woning in Herwijnen 24 woningen Engelenweide De energie van morgen vandaag in huis Een energiezuinige woning: het kan! De verkoop van 24 woningen Engelenweide in Herwijnen is gestart.
Nadere informatieEen nieuwe woning in Zoetermeer NEXUM
KLIMAATGARANT Een nieuwe woning in Zoetermeer NEXUM De energie van morgen vandaag in huis Een energieneutrale woning: het kan! De verkoop van 18 nul op de meter woningen in project NEXUM is gestart. Duurzame
Nadere informatieOp weg naar bijna energieneutrale gebouwen, met gezonde ventilatie
Op weg naar bijna energieneutrale gebouwen, met gezonde ventilatie Themabijeenkomst De Nieuwe Standaard In Ventileren ing. G.A. (Gerton) Starink Nieman Raadgevende Ingenieurs B.V. 22-5-2015 2 1 Op weg
Nadere informatieVereniging van eigenaren
este bewoners, rahmslaan 22-62 te Leiden Diverse woningen kampen met vochtige buitenmuren al dan niet in samenhang met vocht- en schimmelplekken. De VVE heeft de firma Cauberg-Huygen een onderzoek laten
Nadere informatieWonen in een passiefhuis
2 2 2010 Bouwfysica Wonen in een passiefhuis Voor het eerst binnenmilieu in passiefhuizen gemeten Passiefhuizen zijn hot. Passiefhuizen worden de norm in 2015. Passiefhuizen zijn volop in het nieuws. En
Nadere informatieLaat deze kans niet liggen!
Laat deze kans niet liggen! Ruim opgezet 2-kamer hoek-appartement op de 2 e verdieping. Het appartement is gelegen aan de unieke locatie Kalkhaven met een indrukwekkend uitzicht over de Oude Maas en Binnen
Nadere informatieNatuurlijk ventileren DUCO AT WORK. werkt beter! We inspire at
Natuurlijk ventileren werkt beter! WORK EÉN OPLOSSING, DRIE PIJLERS > Basisventilatie > Doorvoerventilatie > Luchtafvoer > Ventilatieve koeling > Buitenzonwering 1 Basisventilatie Natuurlijke luchttoevoer
Nadere informatieDuurzame bouw door zonregulering. Wouter Beck Hunter Douglas Europe
Duurzame bouw door zonregulering Wouter Beck Hunter Douglas Europe Duurzame bouw door zonregulering 1. Uitdagingen in de gebouwde omgeving 2. De kracht van de zon 3. Energie 4. Comfort Binnenklimaat Trend:
Nadere informatieStookinstructie voor het gebruik van de verwarmingsinstallatie voor 322 woningen aan de Berliozhof, Edvard Grieghof en Diepenbrockstraat
Stookinstructie voor het gebruik van de verwarmingsinstallatie voor 322 woningen aan de Berliozhof, Edvard Grieghof en Diepenbrockstraat Comfort en behaaglijkheid Comfort en behaaglijkheid zijn niet alleen
Nadere informatie17-6-2013. Passief Bouwen. Passief Bouwen in de praktijk. Velve-Lindehof, Enschede. Stelling. Ontwerpvisie. Binnengasthuizen, Zwolle
Passief Bouwen Passief Bouwen in de praktijk Kennisdag Bouwfysica 2013 Passief bouwen' is een specifieke bouwstandaard met een comfortabel binnenklimaat, gedurende zowel het zomer- als het winterseizoen,
Nadere informatieHoe moet het: gokt u ernaar of weet u het?
Kleine parkeergarage Kleine parkeergarages bevinden zich in woongebouwen of zakenhotels. De afmetingen van de ruimte zijn kleiner en er is geen tdurend verkeer: dat neemt toe in de ochtend en de avond
Nadere informatieNieuwbouw torens en renovatie het Atrium te Amsterdam
Nieuwbouw torens en renovatie het Atrium te Amsterdam Beoordeling Bouwbesluit 2012: daglichttoetreding Opdrachtgever G&S Vastgoed BV Contactpersoon de heer ir. R.A. Schenk Kenmerk R032529af.00010.cs Versie
Nadere informatieIntroductie 4/25/2013. Impacts of climate change on the indoor environmental and energy performance of buildings Klimaatadaptatiemaatregelen op
4/25/2013 Kennisconferentie Deltaprogramma 2013 Impacts of climate change on the indoor environmental and energy performance of buildings op Part of Climate Proof Cities consortium of the gebouwniveau:
Nadere informatieLang leven het Smart Grid! Nu het gebouw nog! Wim Zeiler
Lang leven het Smart Grid! Nu het gebouw nog! Wim Zeiler Context 40% van alle energie wordt in de westerse wereld gebruikt in gebouwen [1] Elektriciteit is een duurzame energie drager Een nieuw type elektriciteitsnet
Nadere informatieENERGIENEUTRALE REGIOKANTOREN ENEXIS
ENERGIENEUTRALE REGIOKANTOREN ENEXIS Regiokantoor Enexis Enexis brengt stroom en gas bij mensen en bedrijven thuis. Vandaag en morgen. Met de energie van morgen zijn we vandaag al bezig. Zo zijn we bezig
Nadere informatieRapport. Bouwkundig. Onderzoek. 7 maart Onderzoek naar oorzaak van de vochtschade in de hoekwoning aan de Oude Molenweg 83 te Nijmegen
514554 Trition BV Bouwkundig en Bouwfysisch Onderzoeksbureau Rapport Bouwkundig Onderzoek Onderzoek naar oorzaak van de vochtschade in de hoekwoning aan de Oude Molenweg 83 te Nijmegen T. 0497-386122 F
Nadere informatieEen nieuwe woning in Zoetermeer 42 woningen De Blauwe Tuinen
KLIMAATGARANT Een nieuwe woning in Zoetermeer 42 woningen De Blauwe Tuinen De energie van morgen vandaag in huis Project in Rijswijk Een energieneutrale woning: het kan! Binnenkort start de verkoop van
Nadere informatieDe Commandeur. 41 appartementen in s-heerenberg op een bijzondere plek
De Commandeur 41 appartementen in s-heerenberg op een bijzondere plek De Commandeur is gemakkelijk te bereiken, maar ook gelegen in een groene omgeving. Een deel van de appartementen vormt een eenheid
Nadere informatieVoor echt gezond ventileren! EPC winst 0,22. Het OxyGreen CO 2
EPC winst 0,22 Voor echt gezond ventileren! Het OxyGreen -vraaggestuurd ventilatiesysteem is een combinatie van Rucon OxyGreen vraaggestuurde afzuiging en Aralco OxyGreen zelfregelende toevoerroosters.
Nadere informatieEPC 0,8: Over welke woningen en installatieconcepten hebben we het?,
EPC 0,8: Over welke woningen en installatieconcepten hebben we het?, ir. F.W. (Freek) den Dulk Nieuwe eis per 1 januari 2006 EPC 0,8 Herziening norm: NEN 5128:2004 Energieprestatie van woonfuncties en
Nadere informatieDa Costakade 2 huis, 1052 SJ Amsterdam
Da Costakade 2 huis, 1052 SJ Amsterdam Vraagprijs 1.095.000,00 kosten koper Tel Makelaars Omschrijving Da Costakade 2 huis, 1052 SJ Amsterdam Zeer fraai gelegen dubbel benedenhuis van bijna 150m2 met tuin
Nadere informatieWij maken uw gebouw beter Een beter comfort en binnenklimaat Een lager energieverbruik en CO2 uitstoot. Waarom passiefscholen soms te warm worden
Wij maken uw gebouw beter Een beter comfort en binnenklimaat Een lager energieverbruik en CO2 uitstoot Waarom passiefscholen soms te warm worden Een passiefschool, comfortabel toch? De Tijd 14/9/2016 Nog
Nadere informatieDaglicht, gebouwen en mensen
Daglicht, gebouwen en mensen NSVV Nationaal Lichtcongres 29 januari 2015 Prof. Dr.-Ing. A.L.P. Rosemann Dr. ir. M.B.C. Aries Natuurlijke verlichting Gebouwen: beschutting voor weersomstandigheden Voorkeur
Nadere informatieAanbeveling. Licht, welzijn en de ouder wordende mens. Definitief concept, d.d. oktober 2006. Colofon
Aanbeveling Licht, welzijn en de ouder wordende mens Definitief concept, d.d. oktober 2006 Colofon Uitgegever Nederlandse Stichting Voor Verlichtingskunde Galvanistraat 1 Postbus 539 6710 BM Ede telefoon:
Nadere informatieTE KOOP. Waltmann Makelaars SLIEDRECHT. Monteverdistraat 17. Koopsom ,-- k.k
TE KOOP Waltmann Makelaars Uw actieve regiomakelaar SLIEDRECHT Monteverdistraat 17 Koopsom 275.000,-- k.k. De laatste kans om een nieuwbouwwoning van het type Largo te kopen! Het gehele project is al enige
Nadere informatieEen nieuwe woning in Heerhugowaard 37 woningen in Nieuw Waard fase 3
KLIMAATGARANT Een nieuwe woning in Heerhugowaard 37 woningen in Nieuw Waard fase 3 De energie van morgen vandaag in huis Een energieneutrale woning: het kan! De verkoop van de woningen in het project Nieuw
Nadere informatieKLIMAATGARANT. De energie van morgen vandaag in huis
KLIMAATGARANT Een nieuwe woning in De energie van morgen vandaag in huis Een energieneutrale woning: het kan! is gestart met de verkoop van woningen in het project. Duurzame woningen, want wordt een wijk
Nadere informatieGebouwen Duurzaam Koelen
WTCB Gebouwen Duurzaam Koelen Luk Vandaele WTCB - Innovatie en Ontwikkeling Energieforum CeDuBo 6 oktober 2005 De Nayer Instituut, Jan De Nayerlaan 5, 2860 Sint-Katelijne-Waver, Tel : +32 (0)15/31.69.44,
Nadere informatieVerkennen. Inventariseer de behoeften en wensen van uw mede eigenaren
Verkennen Inventariseer de behoeften en wensen van uw mede eigenaren Overzicht Voor wie is deze tool? Wat is het doel van deze tool? Hoe deze tool te gebruiken? Projectteam VvE Bestuur VvE Beheerder Dit
Nadere informatieSpaarnberglaan 25 Santpoort-Noord. Te koop. Spaarnberglaan 25, 2071 AD Santpoort-Noord
Te koop Spaarnberglaan 25, 2071 AD Santpoort-Noord Vraagprijs : 895.000 k.k. Aanzicht van de zuidzijde van het appartementencomplex Uitzicht vanaf het terras. Omschrijving Royaal penthouse op de 4 e verdieping
Nadere informatieVerlichtingskunde 2009 Verlichtingskunde 2009 7S630
7S630 Laurens Zonneveldt Mariëlle Aarts Doel van het college Gereedschap bieden om via een doordacht PvE tot het gewenste doel te komen Opzet Hoe kom je tot eisen, wat speelt een rol Zoeken naar oplossingen
Nadere informatieDeze vragenlijst kan daarbij helpen. Checklist binnenklimaat I. Informatie over de werkplek. jaar
Bijlage 2A hoofdstuk 6 Checklist Binnenklimaat Klachten over het binnenklimaat van een werkruimte worden veel gehoord. Een eerste inventarisatie van optredende klachten geeft zelden een eenduidig beeld.
Nadere informatieEen nieuwe woning in RijswijkBuiten 66 woningen Buitenplaats Syon De energie van morgen vandaag in huis
KLIMAATGARANT Een nieuwe woning in RijswijkBuiten 66 woningen Buitenplaats Syon De energie van morgen vandaag in huis ENERGIE EXPLOITATIE RIJSWIJKBUITEN Een energieneutrale woning: het kan! De verkoop
Nadere informatiePaul Schuitemahof 23
Paul Schuitemahof 23 De besloten straat, met uitzicht en toegang tot de gracht, heeft een intiem en bijna dorps karakter. Voor de kinderen is er volop (speel) ruimte in de straat met de gracht voor deur
Nadere informatie1 2 A P P A R T E M E N T E N E N 2 E X C L U S I E V E P E N T H O U S E S O P E E N B U I T E N G E W O O N M O O I E L O C A T I E I N H E I L O O
` 1 2 A P P A R T E M E N T E N E N 2 E X C L U S I E V E P E N T H O U S E S O P E E N B U I T E N G E W O O N M O O I E L O C A T I E I N H E I L O O EXCLUSIEF WONEN IS WONEN WAAR U ZICH HELEMAAL THUIS
Nadere informatieScholekster 55, Eemnes
Scholekster 55, Eemnes Kenmerken Overdracht Huurprijs 1.700 onbepaalde tijd Uitvoering Gestoffeerd Aangeboden sinds 17-12-2018 Duur overeenkomst onbepaalde tijd Waarborgsom 2 maanden / 3.400 Totale servicekosten
Nadere informatieGezonde, frisse lucht in huis
Een buitengewoon binnenklimaat VENTILATIE VOOR WONINGBOUW Gezonde, frisse lucht in huis EEN HELDERE KIJK OP VENTILATIE Heerlijk, continu frisse lucht in mijn werkkamer. Zo kan ik goed geconcentreerd thuis
Nadere informatieEen nieuwe woning in Den Haag 46 woningen Binck Plaats
KLIMAATGARANT Een nieuwe woning in Den Haag 46 woningen Binck Plaats De energie van morgen vandaag in huis Een energieneutrale woning: het kan! De verkoop van 46 woningen Binck Plaats in Den Haag is gestart.
Nadere informatieZonnebloemstraat 18, Katwijk
Zonnebloemstraat 18, Katwijk Kenmerken Overdracht Vraagprijs 339.000 k.k. Aangeboden sinds 08-05-2018 Conditie Kosten koper Waarborgsom nee Bankgarantie ja Ontbindende voorwaarden financiering 0 Indeling
Nadere informatie