Senioren herbestemmen?

Transcriptie

1 Senioren herbestemmen? Verbetering van het thermisch comfort en de lichtcondities in seniorenwoningen door het ontwikkelen van een optimale woning in een getransformeerd kantoor P5 afstudeerpresentatie Student: Examinatoren: Stagebegeleider: Building Technology Cedrique Steenkamer, dr. G.J. Hordijk, TU Delft ing. G. Verbaan, DGMR ir. Y. Cuperus, TU Delft 1. 1

2 Aanleiding A. Toenemende vergrijzing personen leeftijd Figuur: Leeftijdsopbouw met prognose in Nederland (van Iersel and Leidelmeijer) 65-plussers 80-plussers % 3,9% % 7% Aanleiding Onderzoeksvraag Onderzoeksopzet 1. 2

3 B. Te kort aan seniorenwoningen; nultredenwoningen 0-54 jaar jaar jaar jaar 85 jaar en ouder Figuur: Raming totaal huishoudens met vraag naar geschikte woningen naar leeftijd (Galen and Willems, 2011) Aanleiding Onderzoeksvraag Onderzoeksopzet 1. 3

4 B. Te kort aan seniorenwoningen; nultredenwoningen 85+ jaar jaar 0-54 jaar jaar jaar jaar 85 jaar en ouder Figuur: Raming totaal huishoudens met vraag naar geschikte woningen naar leeftijd (Galen and Willems, 2011) Aanleiding Onderzoeksvraag Onderzoeksopzet 1. 4

5 C. Terwijl op dit moment 27% van de kantoorgebouwen leeg staat Figuur: Ontwikkeling van de leegstand, onderverdeeld naar frictieleegstand en overcapaciteit, in miljoen vierkante meter Probleemstelling Aanleiding Onderzoeksvraag Onderzoeksopzet 1. 5

6 Op dit moment is er nog geen Programma van Eisen voor het binnenklimaat voor senioren, ondanks dat, senioren meer licht nodig hebben... en een veranderd thermoregulatie krijgen Onderzoeksmethode Savelberghof vs. Onderzoeksopzet Aanleiding Onderzoeksvraag Onderzoeksopzet 1. 6

7 Doel van het onderzoek: Het opstellen bouwfysisch Programma van Eisen voor senioren Hoofdvraag Welke bouwfysische eisen betreffende thermisch en visueel comfort moeten er worden gesteld voor senioren en kan een kantoorgebouw getransformeerd worden naar een energiezuinige seniorenwoning, die meegroeit met de ouderwordende gebruiker? Aanleiding Onderzoeksvraag Onderzoeksopzet 1. 7

8 Literatuurstudie Programma van Aanbevelingen Simulatie Ontwerp Veldonderzoek Toetsing Aanleiding Onderzoeksvraag Onderzoeksopzet 1. 8

9 Literatuurstudie 1. 9

10 Veroudering van het oog Veroudering lens van het oog verstijving : lage accomodatievermogen Absorptie van de lens: afname lichtsterkte op het netvlies Figuur: Het scherp stellen van objecten op afstand en van dichtbij (Boyce, 2003) Figuur: De absorptie van het oog in relatie tot de verschillende golflengtes voor verschillende leeftijden. (Borst et al., 1997) 1. 10

11 Slaap-waak ritme wekelijks tijdsduur buiten (uren) aantal dutjes per dag Figuur: Relatie tussen het aantal dutjes en gemiddelde duur dat men buiten is (Aarts and Westerlaken, 2005a) 1. 11

12 Thermoregulatie lagere activiteitenniveau Metabolische veranderingen Vochtbalans Afname kwaliteit nieren Veranderingen in lichaamssamenstelling toename 40/45% vetmassa afname spiermassa verminderde gevoeligheid voor temperatuurverschillen Kledingweerstand Thermoregulatie afname reactiviteit van het zenuwstelsel afname kwaliteit warmteregulatie thermische weerstand stoel: 0,1 en 0,4 clo thermische weerstand bed: 3,0 clo hypthalamus minder gevoelig voor de signalen afname reactiviteit van het zenuwstelsel 1. 12

13 Veldonderzoek 1. 13

14 - Enquête - 60 senioren - Metingen - 11 woningen 1. 14

15 Categorisatie van enquête- en meet Zitgedeelte Keuken Studeerkamer 1. 15

16 Leeftijd Mobiliteit Leestest huisk.: donkere zone huisk.: lievelingsplek Luminantieverhouding Daglichtfactor Stimulering bio. klok (1) (2) Binnentemperatuur Ventilatie Tocht aantal bewoners Leeftijd participanten bewoners [n=60, σ=8,0] < leeftijd (jaren) 1. 16

17 Leeftijd Mobiliteit Leestest huisk.: donkere zone huisk.: lievelingsplek Luminantieverhouding Daglichtfactor Stimulering bio. klok (1) (2) Binnentemperatuur Ventilatie Tocht aantal bewoners Mobiliteit Leeftijd participanten bewoners [n=60, σ=8,0] < ,8 % geen lichamelijke beperkingen leeftijd (jaren) 40 % geen lichamelijke beperkingen 1. 17

18 Leeftijd Mobiliteit Leestest huisk.: donkere zone huisk.: lievelingsplek Luminantieverhouding Daglichtfactor Stimulering bio. klok (1) (2) Binnentemperatuur Ventilatie Tocht Opstelling van de leestest lux 1. 18

19 Leeftijd Mobiliteit Leestest huisk.: donkere zone huisk.: lievelingsplek Luminantieverhouding Daglichtfactor Stimulering bio. klok (1) (2) Binnentemperatuur Ventilatie Tocht lux verlichtingssterkte (lux) verlichtingsterkte (lux) Verlichtingssterkte voor voor leestaak leestaak per leeftijd per leeftijd leeftijd leeftijd (jaren) 1. 19

20 Leeftijd Mobiliteit Leestest huisk.: donkere zone huisk.: lievelingsplek Luminantieverhouding Daglichtfactor Stimulering bio. klok (1) (2) Binnentemperatuur Ventilatie Tocht lux verlichtingssterkte (lux) verlichtingsterkte (lux) Verlichtingssterkte voor voor leestaak leestaak per leeftijd per leeftijd leeftijd leeftijd (jaren) Resultaten senioren zonder oogaandoeningen - Korte werktaak (1 min.) lux 1. 20

21 Leeftijd Mobiliteit Leestest huisk.: donkere zone huisk.: lievelingsplek Luminantieverhouding Daglichtfactor Stimulering bio. klok (1) (2) Binnentemperatuur Ventilatie Tocht percentage Percentage Zitgedeelte Keuken Donkere zone in de huiskamer Donkere zones in alle woonkamers A B C D zone A zone B zone C zone D zone Zone in de in de woonkamer west (n=4) noord (n=13) oost (n=11) zuid (n=26) Studeerkamer 1. 21

22 Leeftijd Mobiliteit Leestest huisk.: donkere zone huisk.: lievelingsplek Luminantieverhouding Daglichtfactor Stimulering bio. klok (1) (2) Binnentemperatuur Ventilatie Tocht Percentage percentage Zitgedeelte Keuken 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 Lievelingsplek in de huiskamer Ervaring: lievelingsplek in de huiskamer A B C D zone in de woonkamer zone A zone B zone C zone D Zone in de woonkamer noord (n=16) oost (n=14) zuid (n=35) west (n=4) Studeerkamer 1. 22

23 Leeftijd Mobiliteit Leestest huisk.: donkere zone huisk.: lievelingsplek Luminantieverhouding Daglichtfactor Stimulering bio. klok (1) (2) Binnentemperatuur Ventilatie Tocht n Foto: woning 44 camerapositie 2 Foto: woning 58 camerapositie

24 Leeftijd Mobiliteit Leestest huisk.: donkere zone huisk.: lievelingsplek Luminantieverhouding Daglichtfactor Stimulering bio. klok (1) (2) Binnentemperatuur Ventilatie Tocht Ergorama L gemiddelde / L maximaal < 10 Panorama L gemiddelde / L maximaal < 30 Lmean/Lmax Lmean/Lmax Luminan5everhouding (Lmean/Lmax) posi5e 2 30 ergorama huisnummers Luminan5everhouding (Lmean/Lmax) posi5e 2 60 panorama huisnummers - Senioren hebben geen last van hoge helderheden - Vermijd objecten of obstakels voor het grote raam - Voorkom diepe woningen met weining raamopeningen

25 Leeftijd Mobiliteit Leestest huisk.: donkere zone huisk.: lievelingsplek Luminantieverhouding Daglichtfactor Stimulering bio. klok (1) (2) Binnentemperatuur Ventilatie Tocht buiten 1m 2m binnen 4m...t/m 8m

26 Leeftijd Mobiliteit Leestest 12,0 huisk.: donkere zone huisk.: lievelingsplek 10,0 Luminantieverhouding 8,0 8 Daglichtfactor 6,0 6 Stimulering bio. klok (1) 4,0 4 (2) 2,0 Binnentemperatuur 2 Ventilatie Tocht 0,0 0 daglichtfactor (%) daglich(actor (%) Daglichtfactor Daglich(actor alle gemeten woningen afstand van de gevel (m) afstand van de gevel (m)

27 Leeftijd Mobiliteit Leestest huisk.: donkere zone huisk.: lievelingsplek Luminantieverhouding Daglichtfactor Stimulering bio. klok (1) (2) Binnentemperatuur Ventilatie Tocht daglichtfactor (%) daglich(actor (%) 12,0 10, ,0 6,0 4,0 2,0 0,0 Daglichtfactor Daglich(actor alle gemeten woningen van de gevel (m) afstand van de gevel (m) minimale daglichtfactor > 2 % - raamopeningen op verschillende oriëntaties 1. 27

28 Leeftijd Mobiliteit Leestest huisk.: donkere zone huisk.: lievelingsplek Luminantieverhouding Daglichtfactor Stimulering bio. klok (1) (2) Binnentemperatuur Ventilatie Tocht Uit eerder onderzoek: langere blootstelling aan hoge verlichtingssterkte daling in het aantal dutjes overdag vraag 1: hoelang bent u gemiddeld buiten per dag? vraag 2: hoeveel dutjes doet u gemiddeld per dag? 1. 28

29 Leeftijd Mobiliteit Leestest huisk.: donkere zone huisk.: lievelingsplek Luminantieverhouding Daglichtfactor Stimulering bio. klok (1) (2) Binnentemperatuur Ventilatie Tocht Percentage Percentage 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 < 15 min (n=4) gemiddeld 15 min (n=8) < 15 min (n=4) gemiddeld 15 min (n=8) nooit een dutje overdag gemiddeld 30 min (n=10) duur buiten (minuten) nooit gemiddeld 1 dutje per dag gemiddeld 30 min (n=10) duur buiten (minuten) gemiddeld 1 p.d. gemiddeld 60 min meer dan 60 min (n=16) (n=20) gemiddeld 60 min meer dan 60 min (n=16) (n=20) Percentage Percentage 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 < 15 min (n=4) gemiddeld 15 min (n=8) soms een dutje overdag gemiddeld 30 min (n=10) duur buiten (minuten) soms gemiddeld 2 dutjes of meer per dag < 15 min (n=4) gemiddeld 15 min (n=8) gemiddeld 30 min (n=10) duur buiten (minuten) gemiddeld 2< p.d. gemiddeld 60 min meer dan 60 min (n=16) (n=20) gemiddeld 60 min meer dan 60 min (n=16) (n=20) Conditie is van invloed bij langer dan een uur buiten zijn 1. 29

30 Leeftijd Mobiliteit Leestest huisk.: donkere zone huisk.: lievelingsplek Luminantieverhouding Daglichtfactor Stimulering bio. klok (1) (2) Binnentemperatuur Ventilatie Tocht Uit veldonderzoek: langere blootstelling aan hoge verlichtingssterkte daling in het aantal dutjes overdag > 1 uur buiten zijn stijging in het aantal dutjes overdag vraag 1: wat is u lievelingsplek in de huiskamer? vraag 2: hoeveel dutjes doet u gemiddeld per dag? Zone A Zone B, C, D 1. 30

31 Leeftijd Mobiliteit Leestest huisk.: donkere zone huisk.: lievelingsplek Luminantieverhouding Daglichtfactor Stimulering bio. klok (1) (2) Binnentemperatuur Ventilatie Tocht Percentage Percentage 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 Nooit een dutje zone A zone B,C,D lievelingsplek in de woonkamer Gemiddeld 1 dutje per dag zone A zone B,C,D lievelingsplek in de woonkamer Soms een dutje zone A zone B,C,D lievelingsplek in de woonkamer Gemiddeld 2< dutjes per dag zone A zone B,C,D lievelingsplek in de woonkamer Aantal dutjes daalt, door lang dichtbij het grote raam te zitten Conditie speelt dan geen rol 1. 31

32 Leeftijd Mobiliteit Leestest huisk.: donkere zone huisk.: lievelingsplek Luminantieverhouding Daglichtfactor Stimulering bio. klok (1) (2) Binnentemperatuur Ventilatie Tocht kans comfortabel Senioren: beoordeling temperatuur [comfortabel, warm, te warm] temperatuur (Celsius) warm te warm 1. 32

33 Leeftijd Mobiliteit Leestest huisk.: donkere zone huisk.: lievelingsplek Luminantieverhouding Daglichtfactor Stimulering bio. klok (1) (2) Binnentemperatuur Ventilatie Tocht kans kans 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 Senioren: Senioren ervaring [alle temperatuur leeftijden] geen [geen verandering verandering, : iets kouder iets kouder] : veel kouder geen verandering iets kouder temperatuur temperatuur (Celsius) Comfortabel in de zomer 21,5-23,8 C Maximum 24,5 C 1. 33

34 Leeftijd Mobiliteit Leestest huisk.: donkere zone huisk.: lievelingsplek Luminantieverhouding Daglichtfactor Stimulering bio. klok (1) (2) Binnentemperatuur Ventilatie Tocht Comfortabel in de zomer 21,5-23,8 C Maximum 24,5 C Thermosstaat stand tijdens afname enquête 21-21, , , , , , , ,9 temperatuur (celsius) de meeste huiskamers met binnentemperatuur: 24,0-27,0 C 1. 34

35 Leeftijd Mobiliteit Leestest huisk.: donkere zone huisk.: lievelingsplek Luminantieverhouding Daglichtfactor Stimulering bio. klok (1) (2) Binnentemperatuur Ventilatie Tocht 45% 45,0 deur open/dicht Welke handelingen verricht u normaal om de temperatuur in uw woonkamer te veranderen? Welke handelingen verricht u normaal om [n=60] de temperatuur in uw woonkamer te veranderen? [n=60] 56,7% 56,7 raam open/dicht 60% 60,0 zonwering open/dicht deur open/dicht raam open/dicht zonnewering naar beneden/boven 5% 5,0 airco aan/uit air conditioning aan/uit 25% 25,0 tafelventilator tafel-aaventilator 38,3% 38,3 omkleden 55% 55,0 verwarming aan/uit omkleden naar andere verwarming aan/uit kleding 1. 35

36 Leeftijd Mobiliteit Leestest huisk.: donkere zone huisk.: lievelingsplek Luminantieverhouding Daglichtfactor Stimulering bio. klok (1) (2) Binnentemperatuur Ventilatie In hoeverre heeft u zelf controle om de temperatuur te regelen? JA/NEE : raam / thermostaat / zonwering / 3-standen schakelaar aantal bewoners aantal bewoners raam opendoen thermostaat bedienen zonwering bedienen 3-standen schakelaar ja nee Zorg voor natuurlijke ventilatie Zorg voor bedienvriendelijke mechanische ventilatie 1. 36

37 Leeftijd Mobiliteit Leestest huisk.: donkere zone huisk.: lievelingsplek Luminantieverhouding Daglichtfactor Stimulering bio. klok (1) (2) Binnentemperatuur Ventilatie Tocht Ervaart u weleens tocht in de huiskamer? aantal bewoners ja nee Zo ja, in welke zone? (n=11) zone A zone B zone C zone D 27% 0% 9% 64% 1. 37

38 Leeftijd Mobiliteit Leestest huisk.: donkere zone huisk.: lievelingsplek Luminantieverhouding Daglichtfactor Stimulering bio. klok (1) (2) Binnentemperatuur Ventilatie Tocht luchtsnelheid (m/s) luchtsnelheid (m/s) lucthsnelheid (m/s) lucthsnelheid (m/s) 0,04 0,03 0,02 0,01 0 0,04 0,03 0,02 0,01 0 Gemeten luchtsnelheid op 1,2m hoogte in zone A Gemeten luchtsnelheid borsthoogte zone A, per woning verschillende woningen Gemeten luchtsnelheid op 0,3m hoogte in zone A Gemeten luchtsnelheid vloerhoogte zone A, per woning verschillende woningen - Aandacht voor luchtsnelheid in verband met tocht 1. 38

39 Programma van aanbevelingen 1. 39

40 Programma van Aanbevelingen Algemeen Onderscheiding < 80 jaar en > 80 jaar > 80 jaar: herkennen kleuren en contrast minder, lichamelijke beperkingen Leesverlichting Horizontale verlichtingssterkte Korte werktaak (1 min.) Lange werktaak (>1 min.) Keukenblad en eetkamertafel lux > 1000 lux > 300 lux Verticale verlichtingssterkte Daglichtfactor Luminantieverhouding Binnentemperatuur Luchtkwaliteit Tocht Langdurig langs het raam zitten stimuleert het slaap/waak-ritme Verticale verlichtingssterkte van gemiddeld 1000 lux Minimale daglichtfactor > 2 % Raamopeningen op verschillende oriëntaties Senioren hebben geen last van hoge luminatieverhoudingen Zorg voor lichte wand-, vloer- en plafondafwerking Vermijd objecten of obstakels voor het grote raam Voorkom diepe woningen met kleine ramen Comfortabel in de zomer 21,5-23,8 C in de winter 21,0-24,0 C Natuurlijke ventilatie en bedienvriendelijke mechanische ventilatie Aandacht voor luchtsnelheid in verband met tocht 1. 40

41 Simulatie 1. 41

42 Onderzoeksdoel Doel van het onderzoek: Inzicht op het energieverbruik van seniorenwoningen met verschillende glaspercentages op verschillende oriëntaties. Onderzoeksvraag: Wat is de optimale balans tussen licht en warmte in relatie tot de oriëntatie en het glaspercentage? % N O W Z 1. 42

43 Onderzoeksopzet 1. 43

44 Resultaten 85 Energieverbruik per orientatie per % glas vs energieverbruik1 Energieverbruik en 2-persoonshuishouden orientatie %(raam/gevel) [kwh/m²/jaar] [kwh/m 2 /jaar] kwh/m 2 /jaar kwh/m²/jaar noord zuid west oost 2-persoonshuishouden 1-persoonshuishouden 45 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% glaspercentage (%)tov gevel glaspercentage Beperkingen: - gedrag van de gebruiker: binnenklimaat, zonwering, verlichting - energieverbruik bestaat uit meer aspecten in de praktijk 1. 44

45 Resultaten 85 Energieverbruik per orientatie per % glas vs energieverbruik1 Energieverbruik en 2-persoonshuishouden orientatie %(raam/gevel) [kwh/m²/jaar] [kwh/m 2 /jaar] kwh/m 2 /jaar kwh/m²/jaar noord zuid west oost 2-persoonshuishouden 1-persoonshuishouden 45 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% glaspercentage (%)tov gevel glaspercentage 1. 45

46 Resultaten Verdeling in energieposten per oriëntatie [woning: 60% glas] 48, Energieverbruik oostelijke orientatie 48, voor 60 %(raam/gevel) 48, [kwh/jaar] 48, VERWARMING 48, % 48, KOELING 48, Oost ELECTRICITEIT 23% 1% 58% Noord VERWARMING KOELING ELECTRICITEIT Energieverbruik noordelijke orientatie voor 60 %(raam/gevel) [kwh/jaar] 10% 20% 69% 1% WATER WATER West Energieverbruik westelijke orientatie voor 60 %(raam/gevel) [kwh/jaar] 1% Zuid Energieverbruik zuidelijke orientatie voor 60 %(raam/gevel) [kwh/jaar] 1% VERWARMING 18% VERWARMING 20% KOELING KOELING ELECTRICITEIT 20% 61% ELECTRICITEIT 27% 52% WATER WATER 1. 46

47 Resultaten Electriciteitsverbruik voor verschillende oriëntaties en glaspercentages [kwh/jaar ] kwh/jaar % 40% 50% 60% 70% 80% 90% glaspercentage (%) tov gevel Electriciteit zuid Electriciteit oost Electriciteit west Electriciteit noord 1. 47

48 Conclusie Conclusie: - door de beperkingen zal het uiteindelijke glaspercentage lager zijn dan de weergeven - deze kunnen een tool zijn om bestaande gebouwen te toetsen op haalbaarheid, zie voorbeeld Energieverbruik per orientatie per %(raam/gevel) [kwh/m²/jaar] kwh/m²/jaar noord zuid west oost 2-persoonshuishouden 1-persoonshuishouden 45 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% glaspercentage (%)tov gevel 1. 48

49 Programma van Aanbevelingen Ontwerp Bouwbesluit 2012 Haalbaarheid 1. 49

50 BREDA Gasthuisvelden 1. 50

51 Centrum 700m BREDA Gasthuisvelden Park West Oost 1. 51

52 5,4 m 5,4 m 5,4 m 5,4 m ,4 m 5,4 m

53 Haalbaarheid transformatie Esthetische aspect uitstraling Functionele aspecten minimale afmetingen kolommenstructuur leidingdistributie Comfort aspecten daglichttoetreding akoestisch comfort thermisch comfort Veiligheidsaspecten brandveiligheid Informele geveluitstraling Buitenruimte Daglichttoetreding in de woning uit meer dan één richting Daglicht op de centrale gang Draaicirkel rolstoelgebruikers Flexibele indeelvrijheid Verschillende grootte appartementen Individuele schachten Comfortaspecten volgens BB 2012 en PvAanbevelingen Vluchtroutes 1. 53

54 Gebouwvorm Gevel Indeling woning concept indeling glaspercentages rolstoelgebruikers buitenruimte Klimaatontwerp Akoestisch comfort Thermisch comfort thermische isolatie ventilatie glaspercentage Brandveiligheid Constructieve ingrepen bestaand afbraak intern Daglicht op de centrale gang 1. 54

55 Gebouwvorm Gevel Indeling woning concept indeling glaspercentages rolstoelgebruikers buitenruimte Klimaatontwerp Akoestisch comfort Thermisch comfort thermische isolatie ventilatie glaspercentage Brandveiligheid Constructieve ingrepen afbraak intern dynamiek Informele geveluitstraling 1. 55

56 Gebouwvorm Gevel Indeling woning concept indeling glaspercentages rolstoelgebruikers buitenruimte Klimaatontwerp Akoestisch comfort Thermisch comfort thermische isolatie ventilatie glaspercentage Brandveiligheid Constructieve ingrepen Type A Type B Type C Schachtzone Flexibele indeelvrijheid Verschillende grootte appartementen 1. 56

57 Gebouwvorm Gevel Indeling woning concept indeling glaspercentages rolstoelgebruikers buitenruimte Klimaatontwerp Akoestisch comfort Thermisch comfort thermische isolatie ventilatie glaspercentage Brandveiligheid Constructieve ingrepen ondiepe woningen daglicht uit meerdere richtingen Daglichttoetreding uit meer dan één richting 1. 57

58 Gebouwvorm Gevel Indeling woning concept indeling glaspercentages rolstoelgebruikers buitenruimte Klimaatontwerp Akoestisch comfort Thermisch comfort thermische isolatie ventilatie glaspercentage Brandveiligheid Constructieve ingrepen vrije indeelbaarheid (1) SERRE (2) BALKON (3) ZONWERING individuele keuzevrijheid Buitenruimte 1. 58

59 Gebouwvorm Gevel Indeling woning concept indeling glaspercentages rolstoelgebruikers buitenruimte Klimaatontwerp Akoestisch comfort Thermisch comfort thermische isolatie ventilatie glaspercentage Brandveiligheid Constructieve ingrepen Opdracht: Seniorenwoning type A = 60 m 2 Laag energieverbruik Thermisch comfort Visueel comfort FUNCTIONELE RUIMTE ZONDER DAGLICHT LIVING ZUID SEMI-BUITEN WEST/OOST Visualisatie [ concept indeling won 1. 59

60 Se Gebouwvorm Gevel Indeling woning concept indeling rolstoelgebruikers buitenruimte Klimaatontwerp Akoestisch comfort Thermisch comfort thermische isolatie ventilatie glaspercentage Brandveiligheid Constructieve ingrepen BERGING BADK. SLAAPKAMER WC HAL KEUKEN CENTRALE HAL WOONKAMER Plattegrond 1:

61 Se Gebouwvorm Gevel Indeling woning concept indeling rolstoelgebruikers buitenruimte Klimaatontwerp Akoestisch comfort Thermisch comfort thermische isolatie ventilatie glaspercentage Brandveiligheid Constructieve ingrepen BERGING BADK. SLAAPKAMER WC HAL KEUKEN CENTRALE HAL WOONKAMER Plattegrond 1:50 draaicirkel rolstoelgebruiker Draaicirkel rolstoelgebruikers 1. 61

62 CENTRALE HAL Gebouwvorm BERGING Gevel Indeling woning BADK. concept indeling rolstoelgebruikers buitenruimte Klimaatontwerp Akoestisch comfort Thermisch comfort thermische SLAAPKAMER isolatie ventilatie glaspercentage Brandveiligheid Constructieve ingrepen WC HAL KEUKEN WOONKAMER 1:50 SERRE 1. 62

63 Gebouwvorm Gevel Indeling woning 24 concept C B A 25 indeling rolstoelgebruikers Zomerdag A Serre open B Verticale zonwering C buitenruimte Natuurlijke ventilatie door ventilatierooster/raam Klimaatontwerp Akoestisch comfort Thermisch comfort B C 15 thermische 22,5 isolatie 5 A ventilatie glaspercentage Lente- of herfstdag A Serre gesloten Brandveiligheid B Verticale zonwering buiten gebruik C Ventilatie via vraaggestuurde gevelroosters Constructieve ingrepen 24 A C B 25 Zomerdag A Serre open B Verticale zonwering C Natuurlijke ventilatie door ventilatierooster/raam 22,5 Lente- of herfstdag A Serre gesloten B Verticale zonwering buiten gebruik C Ventilatie via vraaggestuurde gevelroosters C 15 A B 5 22,5 Winterdag A Serre gesloten B Verticale zonwering buiten gebruik C Ventilatie via vraaggestuurde gevelroosters C -3 A B -5 Ventilatieconcept woning serre by-pass warmte-spiraal 22,5 C -3 A B -5 voorkom tocht en koudeval Winterdag A Serre gesloten B Verticale zonwering buiten gebruik C Ventilatie via vraaggestuurde gevelroosters 1. 63

64 Gebouwvorm Gevel Indeling woning concept indeling rolstoelgebruikers buitenruimte Klimaatontwerp Akoestisch comfort Thermisch comfort thermische isolatie ventilatie glaspercentage Brandveiligheid Constructieve ingrepen verlaagd plafond metul stud wanden zwevende dekvloer 1. 64

65 Gebouwvorm Gevel Indeling woning concept indeling rolstoelgebruikers buitenruimte Klimaatontwerp Akoestisch comfort Thermisch comfort thermische isolatie ventilatie glaspercentage Brandveiligheid Constructieve ingrepen minerale wol (R c = 3,5 m 2 K/W) dubbel glas deuren serre als wintertuin koof 1. 65

66 A B C Serre open Verticale zonwering Natuurlijke ventilatie door ventilatierooster/raam Gebouwvorm Gevel Indeling woning concept indeling 22,5 rolstoelgebruikers buitenruimte Klimaatontwerp Akoestisch comfort Lente- of herfstdag Thermisch comfort A Serre gesloten thermische isolatie B ventilatie glaspercentage Brandveiligheid Constructieve ingrepen Verticale zonwering buiten gebruik C Ventilatie via vraaggestuurde gevelroosters C 15 A B 5 22,5 Winterdag natuurlijke toevoer koof mechanische afvoer A Serre gesloten B Verticale zonwering buiten gebruik C Ventilatie via vraaggestuurde gevelroosters C -3 A B -5 Ventilatieconcept woning serre by-pass warmte-spiraal 1. 66

67 Se Gebouwvorm Gevel Indeling woning concept indeling rolstoelgebruikers buitenruimte BERGING Klimaatontwerp Akoestisch comfort Thermisch comfort thermische isolatie ventilatie glaspercentage Brandveiligheid Constructieve ingrepen BADK. WC HAL KEUKEN CENTRALE HAL WOONKAMER Glaspercentage 80 % SLAAPKAMER zuid Plattegrond 1:50 Glaspercentage 50 % oost/west 1. 67

68 Gebouwvorm Gevel Indeling woning concept indeling rolstoelgebruikers buitenruimte Klimaatontwerp Akoestisch comfort Thermisch comfort thermische isolatie ventilatie glaspercentage Brandveiligheid Constructieve ingrepen interne afbraak flexibele gevel verticale distributie Trappenhuis Woning Woning Trappenhuis Woning Woning Woning Woning Woning Woning Brandcompartiment/ (beschermd) subbrandcompartiment Trappenhuis Vluchtroute Loopafstand (< 30 m) 1. 68

69 Gebouwvorm Gevel Indeling woning concept indeling rolstoelgebruikers buitenruimte Klimaatontwerp Akoestisch comfort Thermisch comfort thermische isolatie ventilatie glaspercentage Brandveiligheid Constructieve ingrepen interne afbraak flexibele gevel verticale distributie als gevolg van interne afbraak 1. 69

70 Gebouwvorm Gevel Indeling woning concept indeling rolstoelgebruikers buitenruimte Klimaatontwerp Akoestisch comfort Thermisch comfort thermische isolatie ventilatie glaspercentage Brandveiligheid Constructieve ingrepen interne afbraak flexibele gevel verticale distributie (1) SERRE bestaand buitenruimte modulair ophangsysteem (2) BALKON (3) ZONWERING vrije indeelbaarheid individuele keuzevrijheid Gevel individuele keuzevrijheid Detail aansluiting gevel-vloer schaal 1:

71 Gebouwvorm Gevel Indeling woning concept indeling rolstoelgebruikers buitenruimte Klimaatontwerp Akoestisch comfort Thermisch comfort thermische isolatie ventilatie glaspercentage Brandveiligheid Constructieve ingrepen interne afbraak flexibele gevel verticale distributie krachtenverloop als gevolg van het ophangsysteem 1. 71

72 00 Gebouwvorm Gevel Indeling woning concept indeling rolstoelgebruikers buitenruimte Klimaatontwerp Akoestisch comfort Thermisch comfort thermische isolatie ventilatie glaspercentage Brandveiligheid Constructieve ingrepen interne afbraak flexibele gevel verticale distributie als gevolg van de individuele verticale distributie bestaande schachten voor ventilatiekanalen kritieke plekken bewapening schachten extra versteviging interne afbraak balkon voor ophang constructie balkon individuele schachten voor meterkasten en afvoer water 1. 72

73 Voorgevel en plattegrond 1:200 Doorsnede 1:200 Seniorenwoning 1. 73

74 Seniorenwoning Gevel Appartementencomplex Gasthuisvelden te Breda buitenruimte ZONWERING BERGING BADK. WC HAL KEUKEN jheid uzevri SLAAPKAMER Detail aansluiting gevel-vloer schaal 1:5 Visualisatie 24 Literatuurstudie [ section voorgevel ] A C B 25 22,5 Visualisatie C 15 A Veldonderzoek Programma van Aanbeveling Simulatie Lente- of herfstdag Zomerdag A B Serre open Verticale zonwering [ doorsnede woning met serre ] Plattegrond 1:50 A Serre gesloten B Verticale zonwering buiten gebruik B 5 22,5 C Ontwerp Toetsing Winterdag -3 A B -5 Conclusie A Serre gesloten B Verticale zonwering buiten gebruik 1. 74

75 Toetsing 1. 75

76 Methode Daglichtfactor Hor. verlichtingssterkte Vert. verlichtingssterkte Conclusie Simulatiemodel daglichtfactor horizonale verlichtingssterkte verticale verlichtingssterkte 1. 76

77 Resultaten Daglichtfactor Hor. verlichtingssterkte Vert. verlichtingssterkte Conclusie Programma van Aanbevelingen DF min = 2% 1. 77

78 Resultaten Daglichtfactor Hor. verlichtingssterkte Vert. verlichtingssterkte Conclusie DF = 12% DF minimum = 2,8% Programma van Aanbevelingen DF min = 2% DF = 22% 1. 78

79 Resultaten Daglichtfactor Hor. verlichtingssterkte Vert. verlichtingssterkte Conclusie keukenblad eetkamertafel Programma van Aanbevelingen E hor, tafelhoogte = 300 lux 1. 79

80 Resultaten Daglichtfactor Hor. verlichtingssterkte Vert. verlichtingssterkte Conclusie bewolkte dag lux 320 lux Programma van Aanbevelingen E hor, tafelhoogte = 300 lux 1. 80

81 Resultaten Daglichtfactor Hor. verlichtingssterkte Vert. verlichtingssterkte Conclusie Programma van Aanbevelingen E vert, 1 m van het raam = 1000 lux 1. 81

82 Resultaten Daglichtfactor Hor. verlichtingssterkte Vert. verlichtingssterkte Conclusie 380 lux Programma van Aanbevelingen E vert, 1 m van het raam = 1000 lux bewolkte dag 1. 82

83 Eindconclusie 1. 83

84 Eindconclusie Kan een kantoorgebouw getransformeerd worden naar een energiezuinige seniorenwoning, die meegroeit met de ouderwordende gebruiker? Transformatie Simulatie Visueel comfort Thermisch comfort Kantoorgebouwen zijn te transformeren naar seniorenwoningen voordeel van het transformeren: - besparing van het materiaal - gunstige ligging - draagconstructie Een haalbaarheidsstudie kan de mogelijkheid tot transformeren toetsen. Verschillende bouwkundige aspecten zijn daarbij belangrijk. Een simulatie van het gebouw en het binnenmilieu geven inzicht op het energieverbruik in relatie tot de constructie, het ontwerp en de gebruiker. Visueel en thermisch comfort voor senioren bestaat uit: voldoende licht juiste lichtverdeling uitzicht geen donkere zones grote raamopeningen ter stimulering van het slaap/waak-ritme Individuele regeling: spuiventilatie en mechanische ventilatie Voorkom tocht en koudeval 1. 84

85 Kan Gasthuisvelden getransformeerd worden naar een energiezuinige seniorenwoning, die meegroeit met de ouderwordende gebruiker? Gasthuisvelden is geschikt voor een transformatie naar een seniorencomplex, vanwege draagconstructie aanpassingsmogelijkheden voor de gevel locatie indeelbaarheid daglichttoetreding De ontwerpoplossing voor een seniorenappartementencomplex heeft verschillende appartementen, verschillende gevelelementen en een individueel regelsysteem voor het binnenklimaat. De serre zorgt voor: een buitenruimte gedurende de zomer een spouw gedurende de winter uitzicht stimulering van de het slaap/waak-ritme beperkt koudeval in de winter reduceert het jaarlijks energieverbruik 1. 85

86 Einde 1. 86

87 Einde 1. 87