Beroeps- en deskundigheidseisen van de financieel planner. Versie: Definitief + update 2016 Datum:

Transcriptie

1 Beroeps en deskundigheidseisen van de financieel planner Documentnaam: Beroeps- en deskundigheidseisen van de financieel planner Versie: Definitief + update 2016 Datum:

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding Verantwoording Leeswijzer Competenties van een financieel planner in functie van taken en werkprocessen Algemene vaardigheden van een financieel planner Eindtermen en geclusterde toetstermen gebaseerd op life events Reikwijdte leerdoelen.. 35 Bijlage I Beroepsprofiel financieel planner.. 36 II Toetstermen m.b.t. kennis en specifieke vaardigheden Stichting Certificering Federatie Financieel Planners (SCFFP). Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. -2-

3 1. Inleiding De FFP bestaat sinds 1996 en heeft bijna leden. Natuurlijke personen die succesvol het FFPexamen afleggen, kunnen zich laten opnemen in het FFP-register en mogen dan het FFP-keurmerk voeren. FFP-leden zijn onderworpen aan integriteits- en tuchtregels en dienen hun kennis tweejaarlijks door middel van een systeem van permanente educatie (PE) aan te tonen. De financiële wereld is sterk aan veranderingen onderhevig. Niet alleen volgen wettelijke en andere externe ontwikkelingen elkaar in hoog tempo op, maar ook neemt de roep om transparante, deskundige en betrouwbare marktpartijen toe. Het consumentenvertrouwen is ernstig beschadigd door financiële schandalen en consumenten lijken zich steeds meer van de gevestigde partijen af te keren. Ook voor partijen die in de basis een goede propositie hebben (en de FFP kan tot deze groep gerekend worden) is het niet gemakkelijk om bekendheid, herkenning en erkenning bij consumenten op te bouwen. Mede hierdoor is de Stichting Certificering Federatie Financieel Planners (SCFFP) begin 2011 gestart met een vakbekwaamheidsprogramma. Met het actualiseren en herdefiniëren van de vakbekwaamheidseisen van de FFP zijn drie doelen gediend: 1- Het creëren van een aansluiting van de FFP-eind- en toetstermen bij de adviespraktijk van morgen door hiaten in kennisdomeinen in te vullen én vereisten op het gebied van vaardigheden en competenties en professioneel gedrag op te nemen; 2- Het realiseren van een onderscheidende positie in het speelveld van financieel professionals met als vertrekpunt het geven van integraal financieel advies; 3- Het leveren van een bijdrage aan de groei- en positioneringsambitie van de FFP. De FFP wil dé beroepsorganisatie van financiële professionals zijn die advisering op basis van een integraal klantbeeld als vertrekpunt neemt voor haar dienstverlening. De actualisering van de FFPleerdoelen draagt bij tot het sterke, professionele imago en de footprint van de FFP in het financiële landschap in Nederland. -3-

4 2. Verantwoording In dit hoofdstuk wordt ingegaan op welke wijze de opzet en inhoud van de leerdoelen FFP tot stand is gekomen. In de analysefase is van diverse partijen relevante input verzameld. Met betrekking tot de externe analyse zijn er gesprekken gevoerd met werkgevers, onderwijsinstellingen en andere relevante stakeholders. In de interne analyse-fase zijn er in het voorjaar van 2012 allereerst SWOTbeoordelingen opgesteld van de FFP-leerdoelen met als centrale vraagstelling: wat kan behouden blijven en wat moet er veranderen in functie van de toekomstige positionering van de financieel planner? De resultaten hiervan zijn vervolgens besproken met verschillende ledendelegaties (klankbordgroep, SWOT-bijeenkomsten, etc.). In juni 2012 heeft er een uitgebreid onderzoek onder de leden plaatsgevonden. Hierin zijn de leden in brede zin bevraagd op hun visie over financiële planning nu en in de toekomst. Dit heeft waardevolle informatie opgeleverd over de rol en het belang van financiële planning in de professionele activiteiten van leden, de beleving en invulling van het FFP-keurmerk en specifieke kenmerken van de ledenkring van de FFP. Het geheel van deze input heeft geleid tot de opstelling van vier uitgangspunten die aan de basis liggen van de huidige leerdoelen FFP. Deze worden nader gepresenteerd in Beroepsprofiel financieel planner Parallel aan de analyse-activiteiten is gewerkt aan de totstandkoming van een beroepsprofiel. Hierin wordt het beroep van financieel planner beschreven. In het beroepsprofiel komen de taken, competenties en de contexten waarin de financieel planners hun vak uitoefenen aan de orde. Het beroepsprofiel kent vijf beroepshandelingen waaraan de competenties en algemene vaardigheden gealloceerd worden. (Zie voor het beroepsprofiel financieel planner bijlage I) 2.2 Uitgangspunten FFP-leerdoelen 1. FFP diploma op basis van breed, generiek en integraal plan/advies De basis (en toegevoegde waarde) van het FFP-diploma is integrale planning en -advisering. Dit aspect vormt de kern van het onderscheid van het FFP-keurmerk ten opzichte van de wettelijke vakbekwaamheidseisen en andere bovenwettelijke keurmerken. 2. Richtniveau FFP-leerdoelen liggen op EQF-niveau 6 Het EQF-niveau 6 staat gelijk aan HBO-bachelorniveau. De FFP-leerdoelen omvatten zowel kennis als vaardigheden, competenties en professioneel gedrag. 3. FFP-kennisdomeinen De kennisdomeinen zijn: -4-

5 Belastingen Recht Pensioen/Sociale Zekerheid/ Levensverzekeringen Sparen/ Beleggen/ Financieren 4. De eindtermen zijn gebaseerd op voor de financiële planner relevante life events De life events zijn: 1. Samen/Trouwen/Scheiden 2. Overlijden 3. Kinderen (geboorte/studie/vermogensoverdracht) 4. Verandering baan/ontslag 5. Arbeidsongeschikt 6. Stoppen met werken/pensionering 7. gemend gebruik/(tijdelijke) verhuur 8. Starten-groei-krimp onderneming/ 9. Overname/staken/fusie 3. Leeswijzer De vakbekwaamheidseisen van de financieel planner zijn uitgewerkt in een beroepsprofiel en leerdoelen die competenties, algemene vaardigheden, kennis en specifieke vaardigheden omschrijven. Competenties In het hoofdstuk Competenties van de financieel planner zijn de taken en werkprocessen uit het beroepsprofiel als uitgangspunt genomen. Deze zijn aangevuld met een beschrijving van kritische beroepssituaties en een kolom die reflectie vraagt van de kandidaat op ontwikkelde competenties. De vragen waarop de kandidaat reflecteert zijn uitwerkingen van algemene competenties zoals klantgerichtheid, vasthoudendheid, overtuigingskracht, sensitiviteit, bereidheid tot onderzoek etc. De kandidaat laat zijn beroepshouding zien in deze examensituaties. Deze leerdoelen worden aangeduid met doen. Algemene vaardigheden Deze leerdoelen beschrijven per beroepshandeling complexe en gecompliceerde communicatieve en cognitieve vaardigheden voor de financieel planner. Complex en gecompliceerd verwijzen naar twee niveaus bij vaardigheden. Complex is een samengestelde vaardigheid, gecompliceerd verwijst naar makkelijk of moeilijk. Aan de vaardigheden zijn (gedrags-)normen, prestatieindicatoren en resultaten toegevoegd die in de beroepsuitoefening bereikt moeten worden. Verder is er informatie aan toegevoegd uit de context van het beroep. Hiermee wordt voor het inrichten -5-

6 van curriculae en het afleiden van examenopgaven informatie meegegeven die praktijk gerelateerd onderwijs en - examinering borgen. Deze leerdoelen worden aangeduid met kunnen. Kennis De leerdoelen met betrekking tot kennis zijn op twee niveaus uitgewerkt. Onderscheiden worden eindtermen met betrekking tot kennis met onderliggende geclusterde toetstermen, die verwijzen naar de detaillijst met toetstermen. De eindtermen met geclusterde toetstermen beschrijven op een hoog abstractieniveau welke informatie uit welke vakgebieden beheerst moet worden en zijn terug te vinden in hoofdstuk 6. De onderliggende gedetailleerde toetstermen met betrekking tot kennis zijn terug te vinden in bijlage II. De gedragscomponent met betrekking tot deze toetstermen is af te leiden uit de indeling weten (W) en begrijpen (B). In de categorie weten (W) wordt gedrag bedoeld als benoemen, een definitie kunnen geven, in zijn algemeenheid te vatten onder het woord reproduceren. In de categorie begrijpen (B) wordt gedrag bedoeld zoals verbanden kunnen leggen, iets kunnen verklaren, voorbeelden geven, de werking van de wet kunnen uitleggen of beschrijven. Deze leerdoelen worden aangeduid met weten. Bij de toetstermen is een onderverdeling gemaakt tussen vier kennisdomeinen te weten: - Belastingen (BEL) - Recht (RE) - Pensioen/Sociale Zekerheid/ Levensverzekeringen (PSZV) - Sparen/Beleggen/Financieren (SBF) Sommige toetstermen zijn op verschillende vakgebieden van toepassing. Om doublures te voorkomen, is er voor gekozen om een bepaalde toetsterm eerst bij BEL of RE te plaatsen als primair vakgebied en indien aan de orde ook bij een ander kennisgebied als secundair vakgebied bij dezelfde toetsterm te vermelden. Specifieke vaardigheden Aan de eindtermen zijn ook geclusterde specifieke vaardigheden toegevoegd. In de detaillijst in bijlage II met de toetstermen is te vinden wat deze specifieke vaardigheden inhouden. Life events leerdoelen FFP De eindtermen zijn gebaseerd op voor de financiële planner relevante life events. De life events zijn: 10. Samen/Trouwen/Scheiden 11. Overlijden 12. Kinderen (geboorte/studie/vermogensoverdracht) 13. Verandering baan/ontslag 14. Arbeidsongeschikt -6-

7 15. Stoppen met werken/pensionering 16. gemend gebruik/(tijdelijke) verhuur 17. Starten-groei-krimp onderneming/ 18. Overname/staken/fusie De bij de life events vermelde norm/resultaat zijn richtinggevend bedoeld en niet limitatief. De betreffende indeling in life events is sturend voor de inrichting van het onderwijs en het maken van examenopgaven. De life events zijn samengevoegd tot drie hoofdcategorieën te weten: - Familie (life events 1, 2, 3) - Arbeid/ (life events 4, 5, 6, 7) - Ondernemer (life events 8 en 9) Professioneel gedrag Professioneel gedrag omvat kennis, vaardigheden en competenties. In die zin is het niet vanzelfsprekend hiervoor een aparte categorie leerdoelen op te nemen. In de financiële sector wordt professioneel gedrag gezien als gedrag dat aspecten van integriteit en ethisch handelen omvat. In de gedragscode voor gecertificeerde financieel planners is professioneel gedrag uitgewerkt. De FFP vindt het van belang de vereisten m.b.t. professioneel gedrag herkenbaar op te nemen in de leerdoelen. Bij een aantal leerdoelen die veel kenmerken vertonen van professioneel gedrag is expliciet de relatie aangegeven met de gedragscode. De lettercode (P) verwijst dan naar deze gedragscode. Leerdoelen in relatie tot examens en permanente educatie Op basis van het beroepsprofiel, de daarin onderscheiden taken en de overige categorieën leerdoelen is een examenplan voor de gecertificeerd financieel planners ontwikkeld. In dit examenplan is een keuze gemaakt voor examenmethoden om de onderscheiden leerdoelen te meten, te normeren en te waarderen. Deze zijn onderscheiden in mondelinge en schriftelijke examenmethoden. -7-

8 4. Competenties van financieel planner in functie van taken en werkprocessen (Lettercode P verwijst naar de gedragscode van de FFP, verder is er geen directe koppeling tussen de opmerkingen in onderstaande 2 de en 3 de kolom beoogd) Taakgebied/beroepshandeling/ werkprocessen Inventariseren van wensen, verwachtingen en doelstellingen van klanten m.b.t. hun financiële situatie in elke levensloopfase en documenteert deze. Kenmerken van de kritische beroepssituatie (s) Inventariseert integraal de behoeften en verwachtingen van de klant met betrekking tot de diens complete financiële situatie. Richt zich daarbij op het heden en de toekomst. (P) Bouwt vertrouwensrelatie op. Hanteert persoonlijke situaties die emotioneel gevoelig kunnen liggen, zoals scheiding, overlijden e.d.. Onderkent complexe en gecompliceerde situaties, vanuit juridische, fiscale en (bedrijfs-) economische invalshoeken, past het inventarisatieproces aan op deze complexiteit. Inventariseert belanghebbenden en derden bij het inventarisatie proces. Maakt vooraf duidelijke afspraken met de klant over het planningsproces, inclusief de gehanteerde tariefstelling, de gewenste begeleiding bij de uitvoering en nazorg. Maakt een planning van het planningsproces en komt afspraken na. Etaleert deskundigheid, ook bij een enkelvoudige adviesvraag. Verzamelt gegevens met betrekking tot de kernvraag en de daaraan gerelateerde life events. -8- Reflectie van de kandidaat op ontwikkelde en te ontwikkelen competenties Toon ik actief belangstelling voor de klant? Hoe ga ik om met verschillende typen klanten? Voer ik het gesprek volgens gangbare regels? Realiseer ik realistische verwachtingen bij de klant met betrekking tot het uit te brengen advies? Hoe heb ik de klant overtuigd van mijn toegevoegde waarde? Onderken ik de verschillende belangen en posities van betrokken partijen; hoe stuur ik deze aan? (P) Heb ik alle gegevens van de klant geïnventariseerd, ook de vraag achter de vraag? Is de volledige financiële positie van de klant in kaart gebracht? Zijn alle gegevens over derden achterhaald (partner, ouders, kinderen)? Is de klant overtuigd van het feit dat hij alle informatie moet geven? Heb ik gehandeld conform de FFP-gedragscode? (P) Heb ik onbevooroordeeld gehandeld? Ervaart de klant weerstanden of is deze bereid om alle informatie te geven?

9 Analyseren, berekenen, samenwerken en ontwerpen. Geeft inzicht in verschillende scenario s nu en in de toekomst. Gaat na of doelstellingen van de klant te realiseren zijn. Onderbouwt dit cijfermatig. Beschrijft benoemde problemen en vraagstelling van de klant kort en bondig. Onderbouwt advies vanuit juiste fiscale, juridische en rekenkundige analyse. Welk taalniveau hanteer ik voor deze klant in de schriftelijke en mondelinge communicatie? Herkent de klant zich in de probleemstelling (als vertaling vanuit de klantvraag)? Hoe heb ik ervoor gezorgd dat deze klant mijn analyse gaat begrijpen? Is het plan uitvoerbaar? Verwerkt emotionele aspecten herkenbaar in het advies (bijv. erfstukken in de familie). Zijn de mogelijkheden helder en herkenbaar weergegeven? Onderbouwt risicoprofielen vanuit de sociaaleconomische context van de klant en vanuit de sociaalpsychologische situatie van de klant. Zijn de gegevens van de klant juist geïnterpreteerd? Heb ik alle relevante vakgebieden betrokken bij het maken van het ontwerp? Houdt ontwikkelingen bij op het gebied van financiële planning en generieke kenmerken van producten. Stelt het risicoprofiel op in een actieve dialoog met de klant, waarbij rationele aspecten en emotionele aspecten gewogen en met de klant besproken worden. Overlegt op basis van vertrouwensrelatie met de klant met adviseurs, is alert op financiële gevolgen en dilemma s (bijvoorbeeld beloningsvraagstukken). Heb ik op het juiste moment externe deskundigen ingeschakeld? Is het advies objectief? (P) Is het advies in het heden en in de toekomst geplaatst? (P) Betrekt deskundigen, maar houdt zelf de regie. Presenteert het advies, licht het advies toe. Vertaalt gecompliceerde en complexe wet- en regelgeving naar het niveau van de klant. Hoe heb ik het niveau van de klant bepaald? Is het advies effectief? Sluit in communicatieve stijl aan bij aard en niveau van de klant. Welke problemen heb ik overwonnen bij de implementatie van het advies? Vertaalt de constateringen/oplossingen vanuit een advies naar behoeften, wensen en verwachtingen van Toets ik voor de presentatie van het advies of er sinds de inventarisatie nog iets in het leven van de -9-

10 Begeleidt implementatie van het advies. deze klant. Verleent nazorg naar de klant. Organiseert de nazorg. Hanteert weerstanden en bezwaren bij de klant met betrekking tot de gevolgen voor de uitvoering van het advies. Maakt afspraken met betrekking tot de implementatie van het advies. Maakt afspraken over begeleiding bij implementatie met de klant en eventueel met de bemiddelaar. Zet de productoffertes en geleverde diensten m.b.t. een veelheid van financiële producten en diensten in relatie tot plan en behoeften klant. Vraagt door, in contact met specialisten, met betrekking tot de (product-)kenmerken van offertes en/ of adviezen gegeven door specialisten (beleggingsadviseurs, fiscalisten, accountants, kredietspecialisten). Analyseert veranderingen bij de klant. Reviseert adviezen systematisch in de functie van de planning. Evalueert de dienstverlening. klant is gewijzigd? Weet ik het advies te koppelen aan behoeften, wensen en verwachtingen van de klant? Weet ik bij de presentatie van het advies om te gaan met weerstanden? Plaats ik controlevragen om te toetsen of het advies begrepen is zoals ik het bedoeld heb? Vat ik bij voorkeur samen als afsluiting van een deeladvies/oplossing? Welk taalniveau hanteer ik voor deze klant in de schriftelijke en mondelinge communicatie? Welke factoren beïnvloeden de succesvolle implementatie en hoe stuur ik die? Hoe creëer ik betrokkenheid van andere partijen? Heb ik er mij van overtuigd dat ik de risico s en werking van het productadvies, begrijp en heb ik er mij van overtuigd dat dit productadvies in het belang is van mijn klant? Ben ik standvastig indien specialisten mij niet overtuigen? Heb ik veranderende omgevingsfactoren herkend die het advies mogelijk beïnvloeden? -10-

11 5. Algemene vaardigheden Fase I Beroepshandeling Algemene Vaardigheden Gedragsnormen / prestatieindicatoren Inventariseren, informeren, eventueel inschakelen en coördineren 1. Communicatievaardigheden 2. Informatievaardigheden 3. Probleemoplossende vaardigheden 4. Toepassen van kennis 5. Leer- en ontwikkelvaardigheden 1. Communicatievaardigheden - Kan inventarisatiegesprekken voeren met verschillende typen klanten. - Is in staat om te gaan met negatieve emoties en reacties van de klant. - Bouwt een relatie op met de klant. - Legt gemakkelijk contact met nieuwe klanten. - Luistert actief en onbevooroordeeld, is meelevend en neemt weerstanden tegen een integrale aanpak weg. - Overtuigt klanten en stelt ze gerust/op hun gemak met het tonen van zijn expertise. - Stemt zijn stijl van communiceren af op de klant. - Overtuigt klanten door te laten merken dat ze terecht kunnen met alle financiële en daaraan gerelateerde zaken. - Informeert klanten op een begrijpelijke en correcte manier in een logisch en goed opgebouwd betoog. - Maakt tijdens de inventarisatie aantekeningen op basis waarvan een adequate dossieropbouw plaatsvindt en in een later stadium eenduidige conclusies getrokken kunnen worden. 2. Informatievaardigheden - Neemt in een inventarisatiegesprek in korte tijd veel informatie in zich op met betrekking tot de positie van de klant (financieel, juridisch, fiscaal en persoonlijk). - Is in staat om zowel de zichtbare als latente behoeften van de klant te achterhalen en deze te prioriteren. - Is in staat de gegeven informatie te verifiëren door het stellen van controlevragen en begrijpelijk voor de klant samen te vatten. -11-

12 - Is in staat snel en accuraat integrale financiële situatie van klant te doorgronden. 3. Probleemoplossende vaardigheden - Koppelt de verkregen informatie direct aan zijn kennis van het vak zodat hij snel een eerste indruk kan vormen van de situatie, zowel in het nu als naar de toekomst toe. 4. Toepassen van kennis - Legt aan de klant begrijpelijk uit wat een financieel planner doet. - Legt aan de klant begrijpelijk uit wat de waarde is van een financieel plan voor het inzicht in zijn financiële positie. - Legt aan de klant begrijpelijk uit wat de grenzen zijn van de dienstverlening van de financieel planner en is in staat de klant te weigeren. - Onderneemt direct actie op basis van de uit de inventarisatie verkregen gegevens. - Verwijst klanten door naar een specialist bij complexe vragen en zorgt bij de inschakeling van derden voor correcte afhandeling. - Houdt regie. 5. Leer- en ontwikkelvaardigheden - Ontwikkelt zich door te reflecteren op zijn handelingen met betrekking tot inventariseren, informeren en eventueel inschakelen en coördineren. Daar waar hij lacunes constateert in zijn eigen kennis of vaardigheden volgt hij bijscholing. - Houdt nauwlettend de ontwikkelingen in zijn vakgebied bij. Omstandigheden, kenmerken van de vaardigheden, de context. De financieel planner krijgt in een inventarisatiegesprek te maken met verschillende typen klanten en is in staat met alle typen klanten de inventarisatie te doorlopen. De typen klanten zijn o.a.: - In fiscaal/juridische zin: DGA, ZZP, Werknemer, Particulier, Ondernemer. - In emotionele zin: lastige/ emotionele klanten, gemakkelijke klanten. - Klanten met verschillende opleidingsniveaus, werkkringen, en sociaal economische kenmerken. De financieel planner verwijst de klant door bij complexe vragen naar een specialist (bijv. een fiscalist, estate planner, beleggingsadviseur, notaris, advocaat, kredietspecialist. Vakgebieden, die de financieel planner niet allemaal beheerst, maar waarvan hij wel de diepgang overziet. -12-

13 Resultaten van de fase - De klant is correct geïnformeerd over de rol die de financieel planner voor hem kan spelen. - Er is een eerste inschatting gemaakt van de positie van de klant. - Vragen zijn naar tevredenheid beantwoord, dan wel de klant is doorverwezen naar een specialist onder regie van de financieel planner. - De klant heeft het vertrouwen dat de financieel planner hem kan helpen. - De relevante gegevens zijn geïnventariseerd. - De financieel planner heeft gehandeld conform geldende wet- en regelgeving. - De klant is geïnformeerd over het totale verloop van het adviesproces, inclusief output, tarifering, etc. Fase II Beroepshandeling Algemene Vaardigheden Gedragsnormen / prestatieindicatoren Analyseren, berekenen, samenwerken en ontwerpen 1. Communicatievaardigheden 2. Informatievaardigheden 3. Probleemoplossende vaardigheden 4. Toepassen van kennis 5. Leer- en ontwikkelvaardigheden 1. Communicatievaardigheden - Investeert in een goede relatie met specialisten en bouwt een netwerk op. - Bespreekt op adequate wijze de analyse met ingeschakelde specialisten. - Is een gesprekspartner op het domein van de ingeschakelde specialist. - Maakt van de analyse een begrijpelijke en correcte schriftelijke rapportage waarin het taalgebruik is afgestemd op de cliënt. 2. Informatievaardigheden - Koppelt de verkregen informatie van de klant aan alle onderdelen van zijn vak. - Heeft scherp voor ogen wat de gevolgen zijn van wijzigingen in het vakgebied en beperkt zo goed mogelijk de financiële nadelige gevolgen daarvan. 3. Probleemoplossende vaardigheden -13-

14 - Komt op basis van de gegevens van de klant tot een relatie tussen de wensen van de klant en mogelijke oplossingen op het gebied van inkomen en vermogen en de daarbij behorende risico s. - Schetst verschillende scenario s met betrekking tot het inkomen en het vermogen van de klant. - Heeft scherp voor ogen wat de gevolgen zijn van onvoorziene mutaties in de situatie van de klant in de tijd, benoemt ze in kwalitatieve en kwantitatieve zin en beperkt zo goed mogelijk de financiële nadelige gevolgen daarvan. - Zorgt voor een integrale aanpak ten aanzien van de financiële positie van de klant. - Ziet er op toe dat de expertise van de specialist op een juiste manier wordt door vertaald naar de situatie van de klant. - Houdt zelf de regie bij het inschakelen van derden. 4. Toepassen van kennis - Breidt de analyse uit naar de verschillende levensfasen van de klant. - Breidt een integraal advies/plan voor, ook bij klanten met een enkelvoudige adviesvraag. - Maakt vlot en adequaat berekeningen en controleert of de berekeningen van anderen goed zijn uitgevoerd. Gebruikt rekenprogrammatuur of rekenmachine. - Kent de beperkingen in zijn kennis en schakelt waar nodig de expertise van derden in. 5. Leer- en ontwikkelvaardigheden - Ontwikkelt zich door zich door te reflecteren op zijn handelingen met betrekking tot analyseren, berekenen, samenwerken en ontwerpen. Daar waar hij lacunes constateert in zijn eigen kennis of vaardigheden volgt hij bijscholing. - Houdt nauwlettend de ontwikkelingen in zijn vakgebied bij. Omstandigheden, kenmerken van de vaardigheid, de context. Resultaten van de fase De klanten van de financieel planner kunnen zowel een enkelvoudige adviesvraag hebben als de behoefte om een breder financieel plan te schetsen omtrent zijn financiële positie. Beide gevallen worden door de financieel planner doorgaans uitgewerkt in een integraal financieel advies. - Verschillende scenario s en risico s met betrekking tot het vermogen en inkomen van de klant zijn uitgewerkt. - Een rapportage van de analyse is opgesteld. - Passende oplossingen zijn geselecteerd en uitgewerkt in een integrale benadering. - Een advies is opgesteld met een of meerdere oplossingen die het beste aansluiten op de situatie en wensen van de klant. -14-

15 Fase III Beroepshandeling Algemene Vaardigheden Gedragsnormen / prestatieindicatoren Adviseren, toelichten en eventueel terugkoppelen 1. Communicatievaardigheden 2. Informatievaardigheden 3. Probleemoplossende vaardigheden 4. Toepassen van kennis 5. Leer- en ontwikkelvaardigheden 1. Communicatievaardigheden - Kan adviesgesprekken voeren met verschillende typen klanten. - Adviseert klanten op een begrijpelijke en correcte manier in een logisch en goed opgebouwd betoog. - Geeft een passend antwoord op alle vragen van de klant. - Stemt zijn niveau van communiceren af op de klant. - Onderkent mogelijke projectie van zijn eigen opvattingen naar het advies van de klant en betrekt deze niet in het advies. 2. Informatievaardigheden. - Past op basis van aanvullende informatie van de klant de analyse aan. - Managet de verwachtingen van de klant ten aanzien van de mogelijke uitkomsten van het plan zodat de klant een realistisch beeld heeft. 3. Probleemoplossende vaardigheden - Zet de uitkomsten van de analyse en de wensen en behoeften van de klant tegen elkaar af zodat deze inzicht krijgt in de voor- en nadelen en haalbaarheid van de voorgestelde oplossingsrichtingen. - Bespreekt alle knelpunten ten aanzien van de voorgestelde adviezen. - Stelt de klant in staat om een weloverwogen keuze te maken omtrent zijn adviesvraag in relatie tot zijn vermogen en inkomen. - Legt moeiteloos een relatie tussen de actuele kernvraag van de klant met andere fasen uit de levensloop van deze klant, - Heeft continu voor ogen dat de adviezen die hij geeft een passend antwoord zijn op de geformuleerde klantwensen/ adviesvraag rekening houdend met het profiel van de klant. 4. Toepassen kennis - Toont zijn vakmanschap door de klant het verband te laten zien tussen: zijn persoonlijke wensen, vertaald naar (financiële) doelstellingen, vertaald naar voorstellen die zijn uitgewerkt in verschillende scenario s, de voor- en nadelen -15-

16 per scenario en een advies. - Snijdt vakgebieden aan die op het eerste gezicht losstaan van de adviesvraag van de klant en legt de relevantie in relatie tot de oorspronkelijke adviesvraag uit. - Is in staat de haalbaarheid van de wensen van de klant vast te stellen en inzichtelijk te maken Leer- en ontwikkelvaardigheden - Ontwikkelt zich door te reflecteren op zijn handelingen met betrekking tot adviseren, toelichten en eventueel terugkoppelen. Daar waar hij lacunes constateert in zijn eigen kennis of vaardigheden volgt hij bijscholing. - Houdt nauwlettend de ontwikkelingen in zijn vakgebied bij. Omstandigheden, kenmerken van de vaardigheid, de context. Resultaten van de fase De financieel planner adviseert vanuit de verschillende fasen uit de levensloop (life events) van de klant. - De scenario s met betrekking tot de financiële analyse en oplossingen van de klant zijn toegelicht. - Inhoudelijke en verduidelijkingsvragen van de klant zijn beantwoord. - De klant weet welke oplossingen geschikt zijn voor zijn persoonlijke situatie. - De klant begrijpt de analyse en de voor- en nadelen van de gepresenteerde oplossingen. - De adviezen zijn conform geldende wet- en regelgeving. Fase IV Beroepshandeling Algemene Vaardigheden Gedragsnormen / prestatieindicatoren Begeleiden 1. Communicatievaardigheden 2. Informatievaardigheden 3. Probleemoplossende vaardigheden 4. Toepassen van kennis 5. Leer- en ontwikkelvaardigheden 1. Communicatievaardigheden - Investeert in een goede relatie met bemiddelaars en uitvoerende specialisten en bouwt een netwerk op. - Ondersteunt op adequate wijze de klant bij de bespreking van het financieel plan/advies met bemiddelaars en uitvoerende specialisten. -16-

17 - Is een volwaardig gesprekspartner op het domein van de ingeschakelde bemiddelaar(s) en specialisten. Toont een onafhankelijke houding naar kredietspecialist, notaris, accountant, advocaat en beleggingsadviseur e.d. 2. Informatievaardigheden. - Maakt gebruikt van actuele informatie en generieke kenmerken van (financiële) producten en/ of diensten die mogelijk voor de invulling van het gegeven advies gebruikt kunnen worden. 3. Probleemoplossende vaardigheden - Maakt duidelijke afspraken met klant over de uitvoering van het financieel plan. - Plant de activiteiten en stemt deze op elkaar af zodat de voortgang bewaakt kan worden. - Zorgt ervoor dat afspraken worden nagekomen. - Geeft een analyse op de aansluitingsverschillen tussen het financieel plan en de door de bemiddelaar en uitvoerende specialisten geadviseerde producten en diensten. 4. Toepassen van kennis. - Is kritisch ten aanzien van de door de bemiddelaar en uitvoerende specialisten aangedragen oplossingen. - Signaleert tekortkomingen in de aangedragen productoplossingen en diensten en wijst op de risico s. Omstandigheden, kenmerken van de vaardigheid, de context. Resultaten van de fase 5. Leer- en ontwikkelvaardigheden - Ontwikkelt zich door zich door te reflecteren op zijn handelingen met betrekking tot begeleiden. Daar waar hij lacunes constateert in zijn eigen kennis of vaardigheden volgt hij bijscholing. - Houdt nauwlettend de ontwikkelingen in zijn vakgebied bij. De financieel planner is niet per definitie zelf bemiddelaar en/of uitvoerend specialist. Wel begeleidt hij de klant, indien hij dat wenst, in de uitvoering van het financieel plan naar concrete producten en diensten. Hij treedt op als volwaardig gesprekspartner van de bemiddelaar en uitvoerend specialist(en). - De klant is begeleid in de uitvoering van het advies. - Afspraken tussen de klant en de planner zijn nagekomen. - Afspraken met derden zijn nagekomen. -17-

18 Fase V Beroepshandeling Algemene Vaardigheden Gedragsnormen / prestatieindicatoren Onderhouden en nazorg 1. Communicatievaardigheden 2. Informatievaardigheden 3. Probleemoplossende vaardigheden 4. Toepassen van kennis 5. Leer- en ontwikkelvaardigheden 1. Communicatievaardigheden - Kan een onderhoudsgesprek voeren met verschillende typen klanten. - Stemt zijn niveau van communiceren af op de klant. - Informeert bij klanten naar hun tevredenheid over de wijze van communiceren. 2. Informatievaardigheden. - Verzamelt gegevens over relevante wijzigingen op het gebied van wet- en regelgeving, sociaal-maatschappelijke trends en economische ontwikkelingen indien en voor zover deze van invloed kunnen zijn op het opgestelde plan van de klant. - Haalbaarheid van de gestelde doelstellingen. - Signaleert aandachtspunten voor de dienstverlening naar de klant. 3. Probleemoplossende vaardigheden - Maakt op basis van het klantdossier een eerste indruk van de positie van de klant in relatie tot gewijzigde gegevens en/of omstandigheden. - Informeert de klant adequaat over de haalbaarheid van de gestelde doelen. 4. Toepassen van kennis - Handelt proactief naar aanleiding van gewijzigde klantgegevens of een veranderende omgeving. 5. Leer- en ontwikkelvaardigheden - Evalueert bij de klant de geleverde diensten voor zover bij hem bekend en handelt hier proactief op. - Ontwikkelt zich door zich te reflecteren op zijn handelingen met betrekking tot begeleiden. Daar waar hij lacunes constateert in zijn eigen kennis of vaardigheden volgt hij bijscholing. - Houdt nauwlettend de ontwikkelingen in zijn vakgebied bij. -18-

19 Omstandigheden, kenmerken van de vaardigheid, de context. Resultaten van de Fase De financieel planner werkt in een omgeving die voortdurend aan verandering onderhevig is, zoals: - Veranderingen in de situatie van de klant. - Veranderingen in wet en regelgeving. - Veranderingen in productaanbod, productgegevens en voorwaarden van aanbieders. - Veranderingen in de markt van financiële dienstverlening. - Een bijgesteld financieel advies/plan. - De dienstverlening is geëvalueerd. - Verbetermaatregelen zijn doorgevoerd. 6. Eindtermen en geclusterde toetstermen gebaseerd op life events Inleiding In onderstaande tabel zijn eindtermen met de daar bij behorende geclusterde toetstermen vermeld. De geclusterde toetstermen zijn verdeeld in specifieke vaardigheden en kennis. De eindtermen zijn gebaseerd op de voor het advies van een financieel planner relevante life events. De life events zijn: 1. Samen/Trouwen/Scheiden 2. Overlijden 3. Kinderen (geboorte/studie/vermogensoverdracht) 4. Verandering baan/ontslag 5. Arbeidsongeschikt 6. Stoppen met werken/pensionering 7. (Ver)kopen/verbouwen/nieuwbouw /gemend gebruik/(tijdelijke) verhuur 8. Starten-groei-krimp onderneming/ 9. Overname/staken/fusie -19-

20 De bij de life events vermelde norm/resultaat zijn richtinggevend bedoeld en niet limitatief. De betreffende indeling in life events is sturend voor de inrichting van het onderwijs en het maken van examenopgaven. De life events zijn samengevoegd tot drie hoofdcategorieën te weten: - Familie (life events 1, 2, 3) - Arbeid/ (life events 4, 5, 6, 7) - Ondernemer (life events 8 en 9) Naast deze indeling van de eindtermen in life events is de eindterm Generiek opgenomen. Deze eindterm heeft de code 0. Ook deze generieke eindterm is ingedeeld in een specifieke vaardigheden- en kennisdeel. De onder deze eindterm vallende toetstermen gelden als basis voor alle overige op life events gebaseerde eindtermen. Voor de generieke specifieke vaardigheden geldt dat deze bij elk event moeten kunnen worden toegepast. De geclusterde toetstermen zijn genummerd in onderstaande tabel, bijvoorbeeld 0BEL1. De verklaring van de nummering van de geclusterde toetsterm is als volgt: - Eerst cijfer (0 tot en met 9): geeft aan bij welke eindterm de toetsterm hoort - Dan kennisgebied (BEL, RE, PSZV, SBF) of specifieke vaardigheid (SV) - Vervolgens nummering geclusterde toetsterm (1,2,..) In de in de bijlage II opgenomen gedetailleerde lijst van toetstermen is bij iedere toetsterm het nummer vermeld van de bijbehorende geclusterde toetsterm. De bij de categorie Familie behorende eind- en toetstermen zijn eveneens van toepassing bij de categorie Arbeid/ en Ondernemer. De bij de categorie Arbeid/ behorende eind- en toetstermen zijn eveneens bij de categorie Ondernemer van toepassing. -20-

21 Hoofdcategorie Generiek (0) Eindterm Generieke specifieke vaardigheid Generieke kennis Geclusterde toetstermen 0BEL1 0RE1 0RE2 0SBF1 0SBF2 0PSZV1 0PSZV2 0SV1 0SV2 0SV3 0SV4 De financieel planner is in staat om in zijn advisering de relevante generieke kennis en specifieke vaardigheden te hanteren Norm/resultaat Inzicht in (besteedbaar) inkomen nu en in de toekomst inclusief fiscale aspecten. Inzicht in vermogen en vermogensontwikkeling, inclusief schulden en civielrechtelijke aspecten. Inzicht in de risico s op het inkomen en vermogen. Heroverweging risicoprofiel/beleggingshorizon. Generieke kennis van de relevante fiscale wetgeving. Generieke kennis van de relevante rechtsbeginselen. Generieke kennis van de (macro) economie. Generieke kennis van sparen en beleggen. Kan de basisbegrippen en systematiek van de fiscale wetgeving uitleggen. Kan de juridische wettelijke definities uitleggen. Kan de wetgeving met betrekking tot rechtshandelingen uitleggen. Kan de economische beginselen uitleggen. Kan de spaar- en beleggingsvormen en de hiermee verband houdende begrippen en theorieën uitleggen. Kan financiële verplichtingen op grond van de zorgverzekeringswet uitleggen. Kan de verschillende vormen van levensverzekeringen uitleggen. Kan de verschuldigde inkomstenbelasting berekenen. Kan financiële rekenmethoden toepassen. Kan het risico(-profiel) in beleggingsvormen/-mix vertalen. Kan de rechten op grond van levensverzekeringen en sociale zekerheidswetten analyseren. -21-

22 Hoofdcategorie Familie De bij de categorie Familie behorende eind- en toetstermen zijn eveneens van toepassing bij de categorie Arbeid/ en Ondernemer. Life event samen, trouwen en scheiden (1) Eindterm Geclusterde toetstermen 1BEL1 1RE1 1PSZV1 1SV2 1. De financieel planner is in staat om zelfstandig de toepasselijke wet- en regelgeving te hanteren met betrekking tot het event samen en trouwen en kan de klant overzicht geven in de gevolgen van en begeleiden bij het event scheiden. Norm/resultaat Inzicht gevolgen uit elkaar gaan. Inzicht samenlevingsovereenkomst/ huwelijksgoederenregime/ testament. Inzicht in aansprakelijkheid voor aangegane verplichtingen. Inzicht gevolgen wijzigen kapitaal- of lijfrenteverzekeringen. Kan de fiscale aspecten van alimentatieverplichtingen uitleggen. Kan de juridische aspecten van samenlevingsvormen en de daarmee samenhangende juridische vermogenspositie uitleggen. Kan de gevolgen van een scheiding voor het pensioen uitleggen. Kan de met het aangaan dan wel verbreken van een relatie samenhangende notariële stukken analyseren. Life event overlijden (2) Eindterm Geclusterde toetstermen 2. De financieel planner is in staat om zelfstandig de toepasselijke wet- en regelgeving te hanteren met betrekking tot het event overlijden. Norm/resultaat Inzicht in familieomstandigheden (kinderen, partner, kinderen uit vorig huwelijk). -22-

23 2BEL1 2RE1 2PSZV1 2SV1 2SV2 Kan de fiscale gevolgen van een overlijden uitleggen. Kan de erfrechtelijke gevolgen van het overlijden uitleggen. Kan de rechten op ANW en partnerpensioen uitleggen. Kan de erfdelen berekenen en de hiermee samenhangende fiscale heffingen. Kan de met het overlijden samenhangende notariële stukken analyseren. Life event kinderen (geboorte, studie en vermogensoverdracht) (3) Eindterm Geclusterde toetstermen 3BEL1 3RE1 3RE2 3PSZV1 3SV1 3. De financieel planner is in staat om zelfstandig de toepasselijke wet- en regelgeving te hanteren met betrekking tot het event kinderen (geboorte, studie en vermogensoverdracht). Norm/resultaat Inzicht in familieomstandigheden (kinderen, partner, kinderen uit vorig huwelijk). Advies voorzieningen toekomstige uitgaven. Mogelijkheden vermogensoverheveling. Kan de met een kind en het schenken aan een kind samenhangende fiscale aspecten uitleggen. Kan de juridische positie tussen ouders en kinderen uitleggen. Kan de met het schenken aan een kind samenhangende juridische aspecten uitleggen. Kan het recht op kindregelingen uitleggen. Kan de met de schenking samenhangende notariële stukken analyseren. -23-

24 Hoofdcategorie Arbeid/ De bij de categorie Arbeid/ behorende eind- en toetstermen zijn eveneens bij de categorie Ondernemer van toepassing. Life event verandering van baan, ontslag (4) Eindterm 4. De financieel planner is in staat om zelfstandig de toepasselijke wet- en regelgeving te hanteren met betrekking tot het event verandering van baan/ontslag. Norm/resultaat Inzicht gevolgen oudedagsvoorzieningen Inzicht in verandering in t.g.v. verandering baan. Geclusterde toetstermen 4BEL1 4PSZV1 4PSZV2 Kan de fiscale aspecten van het loon uitleggen, waaronder de levensloop- en stamrechtbepalingen. Kan de rechten op pensioen in samenhang met verandering van baan of ontslag uitleggen. Kan de rechten op een WW uitkering uitleggen. 4SV1 Kan de basisberekeningen betreffende de opbouw van pensioenrechten uitvoeren, onder andere op basis van een UPO. Life event arbeidsongeschikt (5) Eindterm Geclusterde toetsterm 5. De financieel planner is in staat om zelfstandig de toepasselijke wet- en regelgeving te hanteren met betrekking tot het event arbeidsongeschikt. Norm/resultaat Inzicht gevolgen oudedagsvoorzieningen. -24-

25 5PSZV1 Kan de rechten op doorbetaling van loon dan wel uitkering bij arbeidsongeschiktheid uitleggen. Life event stoppen met werken/pensionering (6) Eindterm Geclusterde toetstermen 6BEL1 6PSZV1 6SV1 6. De financieel planner is in staat om zelfstandig de toepasselijke wet- en regelgeving te hanteren met betrekking tot het event stoppen met werken/pensionering. Norm/resultaat Inzicht gevolgen oudedagsvoorzieningen. Inzicht geven in kort- en langleven risico. Kan de fiscale aspecten van oudedagsvoorzieningen uitleggen. Kan het recht op pensioen en AOW uitleggen. Kan het effect van geldontwaarding op pensioenvoorzieningen uitleggen. Life event (ver)kopen/verbouwen/nieuwbouw/gemengd gebruik/tijdelijke verhuur (7) Eindterm Geclusterde toetstermen 7BEL1 7. De financieel planner is in staat om zelfstandig de toepasselijke wet- en regelgeving te hanteren met betrekking tot het event (ver)kopen/verbouwen/nieuwbouw/gemengd gebruik/tijdelijke verhuur. Norm/resultaat Inzicht gevolgen oudedagsvoorzieningen. Inzicht geven in financieren met eigen middelen/hypothecaire lening. Kan de fiscale aspecten rond het bezit, overdracht en de financiering van onroerend goed uitleggen. -25-

26 7RE1 7SV1 7SV2 7SV3 Kan de juridische definities van registergoederen en de daarmee samenhangende zekerheidsrechten uitleggen. Kan de fiscale berekeningen rond de eigen woning en overig onroerend goed uitvoeren. Kan de met onroerend goed transacties samenhangende notariële stukken analyseren. Kan globaal de mogelijkheden voor een eigen woningfinanciering bepalen. -26-

27 Hoofdcategorie Ondernemer Life event starten-groei-krimp onderneming/ (8) Eindterm 8. De financieel planner kan de klant overzicht geven in de gevolgen van en begeleiden bij het event starten-groei-krimp onderneming/verandering van rechtsvorm. Norm/resultaat Inzicht in inkomensrisico s. Inzicht in keuze rechtsvorm. Inzicht in (privé)aansprakelijkheid. Geclusterde toetstermen 8BEL1 8RE1 8SBF1 8PSZV1 8SV1 8SV2 8SV3 8SV4 Kan de fiscale aspecten van een IB onderneming en DGA uitleggen. Kan de juridische aspecten van rechtspersonen uitleggen. Kan de verschillen uitleggen tussen het hebben van vermogen (inclusief schulden) in privé of de onderneming. Kan de regelingen betreffende pensioen en sociale zekerheid voor een DGA uitleggen. Kan de fiscale berekeningen met betrekking tot een onderneming uitvoeren. Kan de juridische documenten met betrekking tot de onderneming analyseren. Kan de keuze tussen het handelen als particulier dan wel als ondernemer analyseren. Kan de financiële en juridische positie van de onderneming analyseren. -27-

28 Life event overname/staken/fusie (9) Eindterm Geclusterde toetstermen 9BEL1 9RE1 9SV1 9. De financieel planner kan de klant overzicht geven in de gevolgen van en begeleiden bij het event overname/staken/fusie Norm/resultaat Inzicht gevolgen oudedagsvoorzieningen. Inzicht in kort- en langleven risico. Kan de fiscale aspecten van het staken, fuseren of overdragen van een onderneming uitleggen. Kan de juridische aspecten van een fusie of splitsing uitleggen. Kan de fiscale gevolgen van het ruisend dan wel geruisloos staken (overdragen) van een onderneming berekenen en analyseren. -28-

29 Bijlage I Beroepsprofiel Financieel Planner -29-

30 Colofon Het beroepsprofiel van de financieel planner is opgesteld door de Stichting Certificering Federatie Financieel Planners (SCFFP). Eerste versie: oktober 2012 Contactgegevens: FFP Adres: Wilhelminalaan DB Baarn Secretariaat: Telefoon: Mail: info@ffp.nl Auteursrechten: 2016 Stichting Certificering Federatie Financieel Planners. -30-

31 Inhoud Inleiding Deel 1 Plaatsbepaling Wat is financiële planning? Maatschappelijke veranderingen en financiële planning Professionalisering Deel 2 Taken en competenties Werkwijze en planningsproces Beroepshandelingen en taken Competenties Integriteit en zorgplicht EQF Deel 3 Werkcontext Markt Klantgroepen Functies Typerende beroepshouding Bijlagen Adviesproces AFM Over de FFP -31-

32 Inleiding Dit document beschrijft het beroep van financieel planner. Taken, competenties en de vele contexten waarin financieel planners hun vak uitoefenen komen aan de orde. Het beroepsprofiel laat zien wat financieel planners actief in verschillende functies en werkcontexten met elkaar gemeen hebben. Dit is enerzijds belangrijk en zinvol met het oog op de herkenbaarheid van het beroep voor consumenten en stakeholders. Anderzijds zinvol voor financieel planners zelf om hun beroepsidentiteit blijvend te ontwikkelen. Ook kan het beroepsprofiel gebruikt worden ter informatie aan studenten en examenkandidaten. Met het opstellen van dit beroepsprofiel wil de FFP de beroepsgroep zelf en (in-)direct betrokkenen op toegankelijke wijze inzicht geven in het beroep van financieel planner en het uitgebreide werkveld waarin hij werkzaam is. Het beroepsprofiel valt uiteen in drie delen. In deel 1 plaatsbepaling wordt kort geschetst wat het beroep van financieel planner inhoudt en met welke ontwikkelingen hij te maken heeft. In deel 2 zijn de beroepshandelingen opgenomen en is beschreven wat een financieel planner moet kennen, kunnen en beheersen om zijn vak goed uit te oefenen. Tot slot geeft het derde deel werkveld een omschrijving van de markt en een indicatief overzicht van verschillende functies waarin financieel planners werkzaam zijn. Daar waar in het document hij staat, kan ook zij gelezen worden. -32-

33 Deel 1 Plaatsbepaling Wat is financiële planning? Het doel van financiële planning is het bieden van inzicht en overzicht voor een klant omtrent zijn totale financiële situatie, doorgaans in de vorm van een financieel plan. In een dergelijk plan wordt rekening gehouden met de wensen en doelstellingen van de klant en het stelt hem in staat om de juiste keuzes te maken inzake financiële vraagstukken en de juiste acties te ondernemen. Bij financiële planning gaat het erom om voor de langere termijn over voldoende inkomen en vermogen te beschikken om financiële wensen en doelstellingen te realiseren en eventuele risico's op te vangen. Maatschappelijke veranderingen en financiële planning De financiële wereld is sterk aan veranderingen onderhevig. Wettelijke en andere externe ontwikkelingen volgen elkaar in hoog tempo op en de roep om transparante, deskundige en betrouwbare marktpartijen neemt toe. Consumenten zijn onzeker over hun toekomst en vaak heeft men geen compleet of een onjuist beeld over de eigen financiële situatie. Financiële planning opereert op de raakvlakken van het individu en zijn financieel-economische omgeving. Deze raakvlakken manifesteren zich in zogenaamde life events 1 en bevinden zich niet alleen in de context van gezin en familie (keuzes over huwelijk, samen, een eigen huis en kinderen) maar ook in relatie tot werk of onderneming. Hier kan gedacht worden aan vraagstukken over inkomen nu (voorzieningen in geval van overlijden of arbeidsongeschiktheid) en later (pensioen). Parallel hieraan lopen vraagstukken over vermogensoptimalisatie en het al dan niet realiseren van toekomstwensen (een verbouwing, een tweede huis, een boot of een wereldreis). Tot slot zijn er raakvlakken op het niveau van de economie, politiek en maatschappelijke ontwikkelingen. Voorbeelden hierbij zijn de gevolgen van een economische crisissituatie, nieuwe regelgeving vanuit de overheid (bestendigheid hypotheekaftrek, hervormingen arbeidsmarkt) en de toekomstige invulling en betaalbaarheid van de zorg. Veel vraagstukken kennen een onderlinge afhankelijkheid. Daarnaast kunnen vragen variëren in complexiteit. Een financieel planner helpt een klant zijn weg te vinden in de complexe, financiële wereld van vandaag. Deze (nieuwe) wereld maakt het hebben van een integraal overzicht van de financiële situatie eerder need to have dan nice to have. De financieel planner neemt bij het opstellen van een financieel plan het integraal klantbeeld als vertrekpunt voor zijn dienstverlening en houdt nauwgezet rekening met de wensen, doelstellingen en risicobereidheid van de klant. 1 Een life-event is een belangrijke gebeurtenis in de levensloop van een consument die significante wijzigingen in zijn financiële situatie kan veroorzaken. -33-

34 Professionalisering Financieel planners die zijn aangesloten bij de vereniging FFP hebben succesvol het FFP-examen afgelegd lid worden van deze beroepsvereniging en het keurmerk voeren. De vereniging FFP ziet toe op een continue handhaving en verbetering van het deskundigheidsniveau van haar leden. Dit gebeurt enerzijds door toezicht op het examen en de registratie van gecertificeerd financieel planners en anderzijds door de bewaking van de naleving van de integriteitregels. Aangesloten leden moeten elk jaar aan permanente educatie-verplichtingen voldoen om hun deskundigheid actueel en op niveau te houden. Voor een verdere professionalisering van het beroep van financieel planner is vakbekwaamheidsontwikkeling belangrijk. Financieel planners werken aan vakbekwaamheidsontwikkeling door bij te dragen aan de vernieuwing van het financieel planningswerkgebied of het delen van best practices met collega-planners. Dit kan door deel te nemen aan de FFP-kennisgroepen, het geven van workshops aan collega-planners of te participeren in discussies op het LinkedIn-forum. Daarnaast is het ook mogelijk om zitting te hebben in redacties van (vak-)bladen, bijdragen te leveren aan financieel planningsopleidingen of deel te nemen aan collegiale intervisie. Het vak van financieel planner gaat niet alleen uit van kennis en vaardigheden maar heeft nadrukkelijk ook een ethische (morele) component. Het handelen van een financieel planner is dus niet alleen vakinhoudelijk maar zeker ook waarde gebonden. Deze waardecomponent is geadresseerd in de FFP-gedragscode waaraan alle aangesloten gecertificeerd financieel planners gebonden zijn. -34-

35 Deel 2 Taken en competenties Werkwijze en planningsproces De werkwijze (het planningsproces) van een financieel planner bestaat uit vijf logische, elkaar opvolgende fases. De fases van dit planningsproces zijn in onderstaand schema gerelateerd aan de fases die door de Autoriteit Financiële Markten (AFM) zijn onderscheiden in de leidraad Zorgvuldig adviseren over vermogensopbouw 2. Fases AFM Fases FFP 3 Fase 1: Kennismaking Fase 2: Beeldvorming 1. Inventariseren, informeren, eventueel inschakelen en coördineren Fase 3: Oplossing 2. Analyseren, berekenen, samenwerken en ontwerpen 3. Adviseren, toelichten, eventueel terugkoppelen 4. Begeleiden Fase 4: Nazorg 5. Onderhouden en nazorg De leidraad wordt enerzijds gebruikt als benchmark voor waar een financieel adviesproces minimaal aan moet voldoen in termen van opbouw, kwaliteit en compleetheid; anderzijds maakt een vergelijking het mogelijk om expliciet te benoemen waar de werkwijze van een financieel planner zich aantoonbaar onderscheidt van de gemiddelde financieel adviseur. Voor een financieel planner is het aspect kennismaking slechts een onderdeel van een groter geheel: hij gaat in deze fase dieper in op het te doorlopen financieel planningsproces, stelt vast of hij de klant met zijn diensten inderdaad adequaat van dienst kan zijn en bekijkt nadrukkelijk welke vraagstukken eventueel door in te schakelen specialisten behandeld gaan worden. 2 Leidraad Zorgvuldig adviseren over vermogensopbouw is uitgebracht door de AFM in december De FFP-adviesfases zijn toegelicht onder het kopje beroepshandelingen op pagina