Gemeenschappelijke actieve woordenlijst Frans basisonderwijs

Transcriptie

1 Gemeenschappelijke actieve woordenlijst Frans basisonderwijs Inhoudstafel Inleiding Actieve woordenlijst 1. Persoonlijke gegevens zich voorstellen iemand voorstellen 2. Dagelijks leven 3. Relatie tot anderen 4. Eten en drinken 5. Tijd, ruimte, natuur 6. Het weer 7. Aanvullende items: o voorzetsels o voegwoorden o werkwoorden o lidwoorden o bijvoeglijke naamwoorden o vraagwoorden o bijwoorden o voornaamwoorden o telwoorden en rangtelwoorden Gemeenschappelijke actieve woordenlijst Frans basisonderwijs definitieve versie 10/06/2009 pagina 1 van 28

2 Inleiding Onderstaande thematisch geordende lijst is het resultaat van een vrijwillige samenwerking tussen de begeleidingsdiensten basisonderwijs van de drie grote onderwijsnetten: VVKBaO, OVSG en GO!. Deze servicelijst wordt door de drie netten verspreid door middel van ofwel een bijlage in het leerplan Frans ofwel een afzonderlijke didactische katern. De lijst heeft als bedoeling de leerkrachten te ondersteunen bij de keuze van inhouden. Ze is geenszins rechtstreeks bedoeld voor leerlingen, trouwens het contextloos aanleren van woordrijen raden we sterk af! We hebben geopteerd voor een minimale lijst van ACTIEVE en COMMUNICATIEVE woordenschat. Daarom zijn in de lijst zowel woorden als eenvoudige communicatieve structuren opgenomen. Er werd gekozen voor een indeling in communicatieve woordvelden zoals die in de eindtermen terug te vinden zijn. De lijst is doelbewust samengesteld met woorden, uitdrukkingen, zinnen en structuren die de leerlingen ACTIEF en in de juiste context GEBRUIKEN. Soms hebben woorden meerdere betekenissen. Indien we die niet vermelden, wil dat zeggen dat de kinderen deze betekenis(sen) niet actief moeten beheersen. Uiteraard zullen kinderen in de lagere school een grotere passieve woordenschat opbouwen en regelmatig met teksten werken die ook andere woorden en structuren bevatten. Dit heeft als gevolg dat een aantal woorden en structuren, die in de praktijk van het basisonderwijs al eens voorkomen, niet zijn opgenomen. Denken we maar aan sommige klasinstructies. Wat het gebruik van het lidwoord betreft, hebben we geopteerd voor het onbepaald lidwoord; dit om voor de leerkracht duidelijk het geslacht van het woord aan te geven. Enkel bij woorden waarbij het onbepaald lidwoord zo goed als niet in de dagelijkse omgangstaal gebruikt wordt, hebben we het bepaald lidwoord genoteerd. Wanneer het lidwoord l is, voegen we er een m. (masculin) of een f. (féminin) aan toe. Bij woorden die enkel in het meervoud bestaan, noteren we het geslacht en pl. (pluriel). Wat de nieuwe Franse spelling betreft, hebben we gekozen om zowel de klassieke als de nieuwe schrijfwijze te vermelden. De nieuwe schrijfwijze staat tussen vierkante haakjes: vingt et un [vingt-et-un]. Bij de communicatieve structuren werken we meestal met volledige voorbeeldzinnen. Het veranderlijke deel dat niet bij de structuur hoort, is cursief en kleiner gedrukt: Je voudrais du pain.. Gemeenschappelijke actieve woordenlijst Frans basisonderwijs definitieve versie 10/06/2009 pagina 2 van 28

3 Tenslotte hebben we in de lijst heel wat items apart opgenomen die overkoepelend gebruikt worden in meer dan één of zelfs in alle woordvelden. Deze staan in rubriek 7 aanvullende items en zijn per woordsoort ingedeeld. Gemeenschappelijke actieve woordenlijst Frans basisonderwijs definitieve versie 10/06/2009 pagina 3 van 28

4 1. Persoonlijke gegevens zich voorstellen iemand voorstellen Naam un nom un prénom s appeler een naam een voornaam heten Leeftijd un âge un anniversaire een leeftijd een verjaardag Adres une adresse une rue une place un numéro une ville un village un pays een adres een straat een plein een nummer een stad een dorp een land la Belgique België la Flandre Vlaanderen la Wallonie Wallonië la France Frankrijk l Europe (f.) Europa habiter wonen Taal le néerlandais le français l anglais (m.) (het) Nederlands (het) Frans (het) Engels Telefoneren un GSM / un portable un message un téléphone téléphoner (à) een gsm een sms een telefoon telefoneren (naar) Gemeenschappelijke actieve woordenlijst Frans basisonderwijs definitieve versie 10/06/2009 pagina 4 van 28

5 Je m appelle Ik heet... Comment tu t appelles?hoe heet je? Je suis... (?) Tu as quel âge? J ai ans Hoe oud ben je? Ik ben jaar. J habite (à) Bruxelles. J habite rue de la Poste au numéro six. J habite en Belgique. Je suis Belge. Ik woon in Brussel. Ik woon in de Poststraat nummer zes. Ik woon in België. Ik ben Belg. Je ne comprends pas. Ik begrijp het niet. Pas trop vite, s il vous plaît Niet te snel (spreken) aub! [plait]! Allô! Je peux parler à?? Qui est à l appareil? Hallo! Kan ik spreken met Wie is aan de lijn?

6 Dichte familie une famille een familie un frère een broer une sœur een zus des parents (m.) ouders un père een vader un papa een papa une mère een moeder une maman een mama des grands-parents (m.) grootouders un grand-père een grootvader une grand-mère een grootmoeder un enfant een kind un bébé een baby un fils een zoon une fille een dochter une tante een tante un oncle een oom J habite (à) (en) Ik woon in (te) Vrienden un ami une amie un copain une copine un garçon une fille een vriend een vriendin een vriend een vriendin een jongen een meisje Voici / Voilà Ziehier / Ziedaar Tu habites où? Waar woon je? Je porte Ik draag Je mets Ik trek aan. Kleding des vêtements (m.) kleren une chemise een hemd un pull een trui un pantalon een broek un jean een jeans un short een short une robe een jurk une jupe een rok un T-shirt een T-shirt une veste een vest un pyjama een pyjama des chaussures (f.) schoenen des baskets (m. et f.) sport-, basketbalschoenen des bottes (f.) laarzen des chaussettes (f.) sokken porter mettre (s )habiller dragen aantrekken (zich) kleden

7 Gezondheid un docteur een dokter un médicament een geneesmiddel un hôpital een ziekenhuis un malade een zieke een voet un genou een knie un bras een arm une main een hand un doigt een vinger Lichaamsdele n une tête een hoofd une bouche een mond un nez een neus un oeil een oog des yeux ogen une oreille een oor des cheveux (m.) haren une dent een tand un ventre Uiterlijke kenmerken grand / grande groot petit / petite klein blond / blonde blond roux/rousse ros long / longue lang court / courte kort beau / belle mooi des lunettes (f.) een bril een buik un dos een rug une jambe een been un pied

8 Je suis malade. Ik ben ziek. J ai mal à la tête. Ik heb hoofdpijn. au ventre. Ik heb buikpijn. aux dents. Ik heb tandpijn. J ai les cheveux noirs. J ai les yeux bruns. Ik heb zwart haar. Ik heb bruine ogen. Je porte des lunettes. Ik draag een bril.

9 2. Dagelijks leven Huis un appartement une maison une chambre une cuisine un garage un jardin un living une salle de bains les toilettes (f.-pl.) un étage une armoire un bureau une table une chaise un lit une lampe une douche une porte une fenêtre un fauteuil un voisin une voisine een appartement een huis een kamer een keuken een garage een tuin een woonkamer een badkamer het toilet een verdieping een kast een bureau een tafel een stoel een bed een lamp een douche een deur een raam een zetel een buurman een buurvrouw Au premier étage. verdieping. Où sont les toilettes, s il vous de wc aub? plaît [plait]? Op de eerste Waar is Vrijetijdsbesteding un jeu un ordinateur l Internet (m.) un une balle un ballon ballon le cinéma bioscoop un film une télé une radio un CD un DVD un voyage une valise les vacances une promenade un match un sport le foot, le football le tennis le basket la gym le vélo la musique une chanson een spel een computer het internet een een bal (klein) een bal (groot), een de cinema, de een film een tv een radio een cd een dvd een reis een valies de vakantie een wandeling een match een sport voetbal tennis basketbal het turnen het fietsen (de) muziek een lied(je) Surfer sur l Internet. J aime Je n aime pas J ai gagné! Surfen op (het) internet. Ik hou van Ik hou niet van. Ik heb gewonnen!

10

11 faire du sport jouer se promener nager danser chatter surfer School een sport beoefenen spelen wandelen zwemmen dansen chatten surfen Je fais du basket. Je fais de la musique. Je joue du piano. Je joue de la guitare. Je joue à la balle. Je joue au foot. Je joue aux cartes. Ik basket. Ik speel muziek. Ik speel piano. Ik speel gitaar. Ik speel met de bal. Ik speel voetbal. Ik speel met de kaarten. une école un directeur une directrice un prof / une prof lerares un élève / une élève leerlinge een school een directeur een directrice een leraar / een een leerling / een Madame Leen Monsieur Leo Juf Leen Meester Leo Klas/ schoolmateriaal une classe een klas un banc een bank un bureau een lessenaar, een bureau un tableau een bord un cahier een schrift une feuille een blad un livre een boek un ordinateur een computer un (ordinateur) portable een laptop une photo een foto un stylo een pen un crayon een potlood une gomme een gom un mot een woord une phrase een zin un texte een tekst une page een bladzijde un devoir een huiswerk un exercice een oefening une leçon een les une faute een fout apprendre lire écrire écouter regarder commencer travailler parler raconter leren lezen schrijven luisteren kijken beginnen werken spreken vertellen

12 Verplaatsingen un avion un bateau un (auto)bus une moto le métro un train un tram un vélo une voiture un camion un carrefour un rond-point un agent (de police) tout droit à gauche à droite les feux (m. pl.) een vliegtuig een boot een (auto)bus een motor de metro een trein een tram een fiets een auto een vrachtwagen een kruispunt een rotonde een politieagent rechtdoor naar links naar rechts de verkeerslichten Je prends le bus. Ik neem de bus. Je vais à pied. Ik ga te voet Je vais en avion / bateau. Ik ga met het vliegtuig / de boot. Je vais en / à vélo. Ik ga met de fiets. C est en Belgique. C est à Paris. On y va! Het ligt in België. Het ligt / is in Parijs. We vertrekken! Prenez la première, deuxième, Neem de eerste, tweede, rue à droite / gauche. straat rechts / links. Où est...? Waar is...? Waar bevindt zich...? Je cherche Ik zoek Boodschappen doen un magasin een winkel un supermarché een supermarkt le prix de prijs la caisse de kassa un euro een euro un cent (un eurocentime) een (euro)cent un kilo een kilo une bouteille een fles un cadeau een geschenk ouvert open fermé gesloten Je voudrais Ça fait combien? het? Ça fait huit euros. un kilo de cent grammes de Ik wil graag. Hoeveel kost Het kost 8 euro. een kilo honderd gram acheter vendre payer kopen verkopen betalen

13 3. Relatie tot anderen Begroeten / afscheid nemen Bonjour, (Goeden)dag, Monsieur Mademoiselle Madame mevrouw meneer juffrouw content, contente blij sympa sympathiek bien mal goed slecht amoureux, amoureuse verliefd aimer houden van Bedanken merci merci beaucoup merci bien bedankt, dank u hartelijk bedankt dank U (wel) Feliciteren / wensen Beleefdheidsrituelen s il vous plaît [plait]? (s.v.p.?) alstublief? (a.u.b.) (bij vragen) s il te plaît [plait]? (s.t.p.?) alsjeblief? pardon pardon, sorry excusez-moi excuseer mij, sorry beleefdheidsvorm vous (= U) de rest: tu (= je) Gevoelens uitdrukken heureux, heureuse gelukkig malheureux, malheureuse ongelukkig triste droevig, triestig

14 Ça va? Gaat het? Ça va bien. Het gaat goed. Et toi / vous? En met jou / U? Bonne chance! Super! Veel geluk! Super! Comment ça va? Salut! Au revoir! À demain! À bientôt! Hoe gaat het? Dag! Tot (weer) ziens! Tot morgen! Tot binnenkort! Non, merci! Neen, dank u! De rien! Graag gedaan! Zonder dank! Je suis heureux / heureuse. Ik voel mij gelukkig. Bravo! C est chouette! Formidable! Bon anniversaire! Bravo! t Is tof! Geweldig! Gelukkige verjaardag! J ai peur! schrik! D accord! C est intéressant! Ik ben bang! Ik heb Akkoord! Het is interessant!

15 4. Eten en drinken Eten un légume een groente une salade een sla une tomate een tomaat une carotte een wortel un champignon een paddenstoel un fruit een stuk fruit une pomme een appel une poire een peer une banane een banaan une orange een sinaasappel un kiwi een kiwi un pain een brood une baguette een stokbrood un croissant een croissant la viande het vlees la charcuterie de fijne vleeswaren le jambon de hesp une tartine een boterham la confiture de jam le fromage de kaas le beurre de boter un œuf een ei le sucre de suiker la soupe de soep un poisson een vis des frites (f. pl.) frieten une pomme de terre een aardappel des spaghettis (m.- pl.) spaghetti une pizza een pizza une sauce een saus la mayonnaise de mayonnaise un dessert een dessert une glace een ijsje le chocolat de chocolade boire drinken manger eten Drinken le vin l eau (f.) le lait une bière une limonade un coca un jus de fruit(s) un café een koffie un thé un chocolat (chaud) chocolademelk de wijn het water de melk een bier(tje) een limonade een cola een fruitsap een thee een (warme)

16 Je voudrais du pain. Ik zou brood willen. Je voudrais de la salade. Ik zou sla willen. Je voudrais des croissants. Ik zou croissants willen. J ai envie de / d Ik heb zin in J ai mangé du jambon. Ik heb hesp gegeten. J ai mangé de la viande. Ik heb vlees gegeten. J ai mangé des champignons.ik heb paddenstoelen gegeten. Maaltijd un repas een maaltijd un petit déjeuner een ontbijt un déjeuner een middagmaal un dîner een avondmaal un menu een menu une assiette une tasse een tas un verre een glas une fourchette een vork une cuillère/une cuiller een lepel un couteau een mes un restaurant een restaurant mettre la table de tafel dekken avoir faim honger hebben avoir soif dorst hebben een bord À table! Aan tafel! Bon appétit! Smakelijk! Passe-moi la viande, s il te plaît Geef mij het vlees door, aub. [plait]. À votre santé! (f.) Gezondheid! Proost! un verre de / d... een glas... une tasse de / d... een tas... une bouteille de / d... een fles

17 Encore un peu de? C est bon! Nog een beetje? Het is lekker / goed! J ai faim. J ai soif. Ik heb honger Ik heb dorst.

18 5. Tijd ruimte natuur Tijd jaar un an une année een jaar een jaar (duur) seizoenen le printemps l été (m.) l automne (m.) l hiver (m.) de lente de zomer de herfst de winter maanden un mois janvier (m.) février (m.) mars (m.) avril (m.) mai (m.) juin (m.) juillet (m.) août [aout] (m.) septembre (m.) octobre (m.) novembre (m.) décembre (m.) een maand januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december dagen une semaine lundi (m.) mardi (m.) mercredi (m.) jeudi (m.) vendredi (m.) samedi (m.) dimanche (m.) een week maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag zondag un week-end [weekend] een weekend aujourd hui vandaag hier gisteren demain morgen

19 au printemps en été en automne en hiver in de lente in de zomer in de herfst in de winter Aujourd hui, nous sommes is het le premier mars. 1 maart. le trois juin. 3 juni. Vandaag

20 uuraanduidingen / tijdmarkeerders le temps la date un jour une journée le matin midi (m.) l après-midi (m. f.) le soir la nuit minuit (m.) une heure une minute une seconde après avant déjà tard tôt maintenant tout de suite jamais; ne jamais jusqu à toujours une fois de tijd de datum een dag een dag (duur) de ochtend middag (12 uur) de namiddag de avond de nacht middernacht een uur een minuut een seconde na voor al laat vroeg nu onmiddellijk nooit tot altijd een keer feesten une fête Pâques Noël le nouvel an le carnaval Pasen Kerstmis Nieuwjaar carnaval een feest

21 Il est midi. Il est minuit. Het is middag. Het is middernacht. Il est quelle heure? Hoe laat is het? Il est une heure. Het is één uur. Il est deux heures et demie. Het is halfdrie. Il est sept heures dix. Het is tien over zeven. À quelle heure? À neuf heures. Hoe laat? Om negen uur. Joyeux Noël! Bonne année! Vrolijk kerstfeest! Gelukkig Nieuwjaar!

22 Ruimte waar hier daar rechts, rechter- links, linker- naast dichtbij ver van achter voor tussen tegen in onder op naar (plaats) te, in (+ stad) aan, met, naar, une entrée une sortie un coin un mètre un kilomètre où ici là droit, droite gauche à côté de près de loin de derrière devant entre contre dans sous sur à tegen entrer sortir een ingang een uitgang een hoek een meter een kilometer (na bep. werkwoorden) binnenkomen buitengaan Natuur la nature un arbre une fleur la mer l eau (f.) un bois une feuille la campagne une montagne un animal un chat un chien un lapin un poisson un oiseau un cheval une vache un cochon un coq une poule de natuur een boom een bloem de zee het water een bos een blad het platteland een berg een dier een kat een hond een konijn een vis een vogel een paard een koe een varken een haan een kip

23 6. Het weer le temps het weer le vent le soleil un parapluie regenscherm la neige de wind de zon een paraplu, de sneeuw

24 Quel temps fait-il? Il fait beau. Il fait chaud. II fait mauvais. Il fait froid. Il y a du vent. wind. Il y a du soleil. Welk weer is het? Het is mooi weer. Het is warm. Het is slecht weer. Het is koud. Er is Er is zon. Il pleut. Il va pleuvoir. regenen. Il neige. Il va neiger. sneeuwen. Het regent. Het gaat Het sneeuwt. Het gaat

25 7. Aanvullende items Voorzetsels à avec chez (un ami) de / d en (train) en (France) pour sans met, om, naar, op, aan, te, in (+ stad) met bij (een vriend) van met (de trein) in (Frankrijk) voor, om te zonder Voegwoorden et mais ou parce que en maar of omdat Werkwoorden aider helpen Il faut We moeten / Je moet / Het moet aller gaan (s )amuser (zich) amuseren C est fini. Het is gedaan / voorbij. (s )arrêter stoppen arriver aankomen attendre wachten avoir hebben chanter zingen chercher zoeken comprendre begrijpen, verstaan compter tellen connaître kennen courir lopen devoir moeten dire zeggen donner geven dormir slapen entendre horen être zijn faire doen, maken fermer sluiten (se) laver (zich) wassen se lever opstaan mettre plaatsen, zetten montrer tonen ouvrir openen, opendoen penser (à) denken (aan) prendre nemen pouvoir mogen, kunnen rentrer terugkeren rester blijven

26 savoir sortir tomber trouver venir voir vouloir kennen, weten buitengaan vallen vinden komen zien willen Lidwoorden le, la, l les un, une des de (enkelvoud) de (meervoud) een - (wordt niet vertaald!) Bijvoeglijke naamwoorden chaud, chaude froid, froide jeune vieux, vieille bon, bonne mauvais, mauvaise fort, forte joli, jolie nouveau, nouvelle gentil, gentille blanc, blanche noir, noire bleu, bleue vert, verte rouge jaune orange brun, brune gris, grise rose mauve warm koud jong oud goed slecht, niet goed sterk mooi, aardig, lief nieuw aardig, lief wit zwart blauw groen rood geel oranje bruin grijs roze paars Vraagwoorden qui? quoi? que? qu est-ce que? pourquoi? comment? quand? où? combien? quel, quelle? wie? wat? wat? wat? waarom? hoe? waarmee? wanneer? waar? hoeveel? welk(e)?

27 Bijwoorden aussi beaucoup bien encore mal moins non oui ne pas ne pas de / d peu peut-être plus très trop vite ook veel goed nog slecht minder neen ja niet geen weinig misschien meer heel, zeer te, te veel snel, vlug Voornaamwoorden je, j tu il elle on nous vous ils elles tout le monde qui la / l le / l les ce, cet cette ces ik jij, je hij zij, ze men, we wij, we jullie, U zij, ze (mv.) zij, ze (mv.) iedereen die haar, het, ze hem, het hen, ze deze, die, dat (mannelijk) deze, die, dat (vrouwelijk) deze, die (mv.) na voorzetsel beklemtonend moi mij ik toi jou jij lui hem hij elle haar zij nous ons wij vous jullie u elles hen (vrouwelijk) zij (vrouwelijk) eux hen (mannelijk) zij (mannelijk) mon / ma / mes ton / ta / tes son / sa / ses mijn jouw, je zijn, haar

28 notre / nos votre / vos leur / leurs ons, onze uw, jullie hun Telwoorden en rangtelwoorden zéro nul un één deux twee trois drie quatre vier cinq vijf six zes sept zeven huit acht neuf negen dix tien onze elf douze twaalf treize dertien quatorze veertien quinze vijftien seize zestien dix-sept zeventien dix-huit achttien dix-neuf negentien vingt twintig vingt et un [vingt-et-un] éénentwintig vingt-deux tweeëntwintig trente dertig trente et un [trente-et-un] éénendertig trente-deux tweeëndertig quarante veertig cinquante vijftig soixante zestig septante zeventig quatre-vingts tachtig nonante negentig cent honderd deux cents [deux-cents] tweehonderd mille duizend deux mille [deux-mille] tweeduizend un million een miljoen premier, première deuxième troisième quatrième cinquième dernier, dernière eerste tweede derde vierde vijfde laatste