Coxarthrose Best-Evidence Protocol
|
|
- Renée Bauwens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Coxarthrose Best-Evidence Protocol Een manueel therapeutisch behandelprotocol voor patiënten met coxarthrose in de eerstelijns gezondheidszorg Behandelprotocol Februari 2008 Professional Master fysiotherapie- Orthopedische Manueel Therapie; Cohort 2005
2 Auteurs: A. Kleijn Fysiotherapeut Gezondheidscentrum de Roerdomp Nieuwegein, Professional Master Orthopedisch Manueel Therapeut i.o. Hogeschool Utrecht/Academie voor Gezondheidszorg Utrecht, Fysiotherapie. M. van der Hart Fysiotherapeut Gezond Plus Wormerveer, docent lichamelijke opvoeding, Physical rehabilitation trainer, Professional Master Orthopedisch Manueel Therapeut i.o. Hogeschool Utrecht/Academie voor Gezondheidszorg Utrecht, Fysiotherapie. R. Schuurmans Fysiotherapeut Preventie Centrum Almere, Professional Master Orthopedisch Manueel Therapeut i.o. Hogeschool Utrecht/Academie voor Gezondheidszorg Utrecht, Fysiotherapie. S. Hartman Fysiotherapeut Meander Medisch Centrum Amersfoort, Professional Master Orthopedisch Manueel Therapeut i.o. Hogeschool Utrecht/Academie voor Gezondheidszorg Utrecht, Fysiotherapie. J. de Boer Fysiotherapeut Den Ommelanden, CIOS, Professional Master Orthopedisch Manueel Therapeut i.o. Hogeschool Utrecht/Academie voor Gezondheidszorg Utrecht, Fysiotherapie. D. van Nunen Fysiotherapeut Club Fysiotherapie 's-hertogenbosch en Nieuwegein, Professional Master Orthopedisch Manueel Therapeut i.o. Hogeschool Utrecht/Academie voor Gezondheidszorg Utrecht, Fysiotherapie. Projectbegeleider: Drs. E.J. de Raaij Fysiotherapeut, Manueel therapeut, Fysiotherapiewetenschapper Ad Fysio De Lier. Projectbegeleider Professional Master Orthopedische Manuele Therapie, Hogeschool Utrecht Projectcoördinator: Drs. R.P.S. van Peppen Stafmedewerker Onderwijsontwikkeling Professional Master Fysiotherapie, Hogeschool Utrecht Coxarthrose Best Evidence Protocol Professional Master Fysiotherapie Orthopedische Manuele Therapie 2
3 INHOUD ALGEMENE INFORMATIE 4 Principe 4 Inclusiecriteria 4 Frequentie van bezoeken en duur van de behandeling 4 Eerste bezoek 4 Follow-up bezoek 4 Boostersessie 5 Schematisch overzicht gehele behandelperiode 5 MANUELE VERRICHTINGEN 6 MEDISCHE TRAINING 15 Behandelprotocol voor patiënten met een VAS-Score van Behandelprotocol voor patiënten met een VAS-Score van Behandelprotocol voor patiënten met een VAS-Score van MEETINSTRUMENTEN 23 Dutch WOMAC 23 VAS Score 25 Ziekteperceptie Vragenlijst IPQ-K 26 BIJLAGEN 27 Gebruik van goniometer 27 Patiëntendossier / Registratieformulier 31 Logboek / Huisoefenschema 32 Flowchart 35 Meetregistratie formulier 36 Begrippenlijst 37 Coxarthrose Best Evidence Protocol Professional Master Fysiotherapie Orthopedische Manuele Therapie 3
4 ALGEMENE INFORMATIE Principe De patiënten worden behandeld met manuele verrichtingen en medische training middels het protocol. In het geval dat deze behandeling op welke manier dan ook schadelijk is voor de gezondheid van de patiënt is afwijking van het protocol toegestaan. Deze afwijkingen dienen te worden gemotiveerd en geregistreerd op de registratieformulieren. Inclusiecriteria - Aangetoonde CA of; - Verwezen via orthopeed of; Via HA / DTF + aanwezigheid van 4/7 klinische symptomen (voor matig tot ernstige arthrose) Frequentie van bezoeken en duur van de behandeling - De duur van een bezoek is 25 minuten. - De duur van een behandelperiode is maximaal 6 weken, of korter indien de opgestelde behandeldoelen en gewenste uitkomsten zijn behaald. - De frequentie van bezoeken is 2 maal per week, in combinatie met thuisoefeningen. Gewrichtsspleet 2.5 mm - leeftijd 60 jaar - pijnduur 3 maanden - geen pijnverergering bij zitten - pijn bij palpatie in de lies - verminderde exorotatie Gewrichtsspleet 1.5 mm - leeftijd 60 jaar - pijn bij palpatie over lig. inguinale - verminderde exorotatie - verminderde endorotatie - verminderde adductie - benig eindgevoel - spierkrachtverlies van abductie van de heup Eerste bezoek - Anamnese en manueel therapeutisch lichamelijk onderzoek ter vaststelling van de range of motion (capsulair patroon) van het heupgewricht met gebruik van een goniometer (zie bijlage; Gebruik van Goniometer) en indicatiestelling op basis van klinische symptomatologie (zie inclusiecriteria). - Bepalen van baseline middels VAS-stijfheid, VAS-pijn, WOMAC en de IPQ-K (voor evaluatief gebruik). Op basis van de VAS-pijn worden de patiënten gecategoriseerd in drie groepen voor de intensiteit en frequentie van de medische training / huiswerkoefeningen. - Geef thuisoefeningen en adviezen voor activiteiten van het dagelijks leven en het werk. De promotie van veilig en regelmatig oefenen is van groot belang voor een optimale uitkomst van de behandeling. - In het geval van inflammatie dient de graad van deze inflammatie te worden bepaald. Naast pijnmedicatie kunnen rust en oefeningen binnen de pijnvrije zone worden aangeboden. - Informatie verstrekking over arthrose, het belang van lichamelijke beweging, voeding en de inhoud van het behandelprotocol Follow-up bezoek - Herbepaal de pijn van de patiënt elke twee weken middels de VAS. Indien nodig kunnen de behandeldoelen en interventies worden aangepast en bijgesteld. - Gebruik het protocol (zie overzicht). - Geef thuisoefeningen, patiënteducatie en adviezen voor activiteiten van het dagelijks leven en het werk. De promotie van veilig en regelmatig oefenen is van groot belang voor een optimale uitkomst van het behandeling. - Herbepaal in de laatste week van de behandelperiode eventuele veranderingen middels goniometer, WOMAC, IPQ-K en VAS-pijn en VAS-stijfheid. Coxarthrose Best Evidence Protocol Professional Master Fysiotherapie Orthopedische Manuele Therapie 4
5 Boostersessie - Vindt plaats aan het einde van de behandelperiode. - Vindt telefonisch plaats 8 weken na het beëindigen van de behandeling. - Herhaal en promoot het belang van activiteiten als wandelen, fietsen en zwemmen. - Herhaal de thuisoefeningen, de patiënteducatie en adviezen voor activiteiten van het dagelijks leven en het werk. Faseplanning en legenda Fase Wanneer Wat 1 Voorlichting Week 1 Voorlichting / uitleg protocollen: - Algemeen arthrose, bewegen, voeding - Manuele Verrichtingen programma - Medisch Trainingsprogramma 2 Metingen - Lichamelijk onderzoek Week 1 - VAS Week 2 - Goniometer Week 4 - Dutch WOMAC Week 6 - IPQ-K 3 Interventie 1 Week 1 t/m 5 Manuele Verrichtingen (max 9 keer) 4 Interventie 2 Week 2 t/m 6 Medische Training / Huiswerkoefeningen 4.1 Interventie 3 5 Booster Indien van toepassing Week 2 t/m 5 Week 6 Medische Training VAS > 3.0 / Huiswerkoefeningen Voorlichting en instructie ter bevordering van therapietrouw en thuis-oefeningen Schematisch overzicht gehele behandelperiode Fase Week 1 Week 2 Week 3 Week 4 Week 5 Week Coxarthrose Best Evidence Protocol Professional Master Fysiotherapie Orthopedische Manuele Therapie 5
6 MANUELE VERRICHTINGEN Manipulatie Uitgangshouding van de patiënt is ruglig met ontbloot bovenlichaam, om verschuivingen te voorkomen. De manipulatie wordt uitgevoerd volgens de tractie manipulatie techniek. De handen van de therapeut worden net boven het enkelgewricht geplaatst. Alle manipulaties worden uitgevoerd in lichte abductie ter voorkoming dat de femurkop in het acetabulaire oppervlak slaat. De eerste manipulatie wordt uitgevoerd in de maximum loose packed position van het heupgewricht. Met elke volgende manipulatie wordt het heupgewricht in een meer beperkte stand geplaatst (hetgeen per patiënt verschilt). In totaal kan een maximum van 5 manipulaties toegediend worden. De laatste manipulatie wordt uitgevoerd in de meest beperkte positie van het heupgewricht. Tussen de manipulaties door kunnen geleidactieve bewegingen van het heupgewricht worden uitgevoerd ter ontspanning. Ter beoordeling van het succes van een manipulatie kan na elke manipulatie het eindgevoel van het heupgewricht getest worden middels een tractietest en passieve heupflexie. Dit wordt vergeleken de contralaterale heup. Indien het eindgevoel van de behandelde heup overeenkomt met de contralaterale heup, dan wordt geconcludeerd dat er een optimaal resultaat is behaald. Figuur 1. Tractiemanipulatie vanuit de maximum loose packed position (30 flexie, 30 abductie, 15 exorotatie) Figuur 2, tractie manipulatie met eventuele lumbale vergrendeling Spierrekken Het rekken van musculatuur is een geïntegreerd onderdeel van het manuele verrichtingen programma. Elke behandeling start met het rekken van verkorte spieren. De volgende musculatuur (groepen) worden gerekt: m. iliopsoas, m. quadriceps, femoris, m. tensor fascia latae, m. sartorius, m.m. adductors and m. gracilis. De uitgangshouding is in lig. De patiënt dient een reksensatie te ervaren. Het daadwerkelijke rekken wordt 8 tot 10 seconden vastgehouden. Het rekken van de musculatuur (groepen) wordt twee maal herhaald. Totale tijd: minuten Coxarthrose Best Evidence Protocol Professional Master Fysiotherapie Orthopedische Manuele Therapie 6
7 1 Therapie voor de iliopsoas. Spier duidelijk verkort Uitgangshouding: Patiënt (P): ligt met het heupgewricht enigszins naar voren ten aanzien van het behandelbank scharnier (zodat het voeteneinde van de behandelbank omhoog kan worden gezet); rechter been over de rand van de bank, voet op de vloer; ter voorkoming van lumbale lordose (wat pijnlijk kan zijn), kan de voet voorwaarts op de vloer geplaatst worden en door de therapeut (T) zijn voet worden gestabiliseerd. Dit flecteert de heup verder, vlakt de lordose af en voorkomt dat P de rek kan vermijden; een kussen kan onder de buik worden geplaatst voor toename van flexie van de lumbale wervelkolom (en daarmee het effect van de rek); het bekken wordt gestabiliseerd met een band. T: staat met het gezicht naar P s rechter zijde ter hoogte van P s rechter knie. Handvatting: T s linker hand stelt de hoek in van het voeteneinde van de bank. T s rechter hand wordt op de dorsale zijde van P s linker dij geplaatst, net distaal van het tuberositas ischiadicum. Uitvoering: Gebruikmakend van deze handvatting, T s linker hand beweegt langzaam het voeteneinde van de bank omhoog en extendeert daarmee geleidelijk aan volledig P s heup. Stimulatie van Antagonisten: T beweegt zijn linker hand naar de dorsale zijde van het bovenbeen net proximaal van de knie. T vraagt P om verder te bewegen in de richting van de rek, en geeft weerstand aan die beweging ter stimulatie van P s antagonisten. Fig. 1 a. Startpositie Opmerkingen: Indien het voeteneinde van de bank niet omhoog kan worden gezet, T gebruikt zijn linker hand voor het dragen van P s been net boven de knie, en kan zo geleidelijk aan het been omhoog brengen en daarmee de heup extenderen. Indien 0 in de heup (buikligging) niet mogelijk is, techniek eventueel uitvoeren in ruglig via korte zijde van de bank met afhangend been. Fig. 1 b. Eindpositie Coxarthrose Best Evidence Protocol Professional Master Fysiotherapie Orthopedische Manuele Therapie 7
8 1.1 Therapie voor de iliopsoas. Maximale rek Uitgangshouding: Patiënt (P): Buiklig; de romp in een rechts lateraal flexie; rechter been over de rand van de bank met de voet op de vloer; ter voorkoming van lumbale lordose (wat pijnlijk kan zijn), kan de voet voorwaarts op de vloer geplaatst worden en door de therapeut (T) zijn voet worden gestabiliseerd. Dit flecteert de heup verder, vlakt de lordose af en voorkomt dat P de rek kan vermijden; de positie van de rechter voet reguleert de lumbale lordose, hetgeen belangrijk is bij het behandelen van patiënten met lage rugklachten; een kussen kan onder de buik worden geplaatst voor toename van flexie van de lumbale wervelkolom (en daarmee het effect van de rek); het bekken wordt gestabiliseerd met een band; de linker knie is geflecteerd met de linker heup volledig in endorotatie. T; staat schuin, kijkend naar P s rechter zijde, ter hoogte van P s bovenbeen. Handvatting: T s linker hand omvat P s onderbeen, net boven de enkel. Na het omhoog brengen van het voeteneinde van de bank (zie uitvoering), T s rechter hand kan gebruikt worden ter stabilisatie van P s linker bovenbeen aan de dorsale zijde, net distaal van het tuberositas ischiadicum; hiermee neemt de rek toe. Uitvoering: Gebruikmakend van deze handvatting, T gebruikt zijn rechter hand voor het langzaam omhoog brengen van het voeteneinde van de bank, en extendeert en endoroteert geleidelijk en volledig P s heup. Fig. 1 a. Startpositie Stimulatie van Antagonisten: T beweegt zijn linker hand naar de dorsale zijde van het bovenbeen net proximaal van de knie. T vraagt P om verder te bewegen in de richting van de rek, en geeft weerstand aan die beweging ter stimulatie van P s antagonisten. Opmerkingen: Indien de band ter stabilisatie van het bekken niet in staat is om P s bekken op de plaats te houden nadat het voeteneinde van de bank omhoog is gebracht, kan T s rechter hand over P s rechter bovenbeen worden geplaatst om zo het bekken naar ventraal richting de bank te duwen. Fig. 1 b. Eindpositie Coxarthrose Best Evidence Protocol Professional Master Fysiotherapie Orthopedische Manuele Therapie 8
9 2 Therapie voor de rectus femoris. Spier duidelijk verkort Uitgangshouding: Patiënt (P): Buiklig; bekken (en daarmee de origo van de rectus femoris) gefixeerd op de behandelbank met een band; rechter been over de rand van de bank, voet op de vloer; ter voorkoming van lumbale lordose (wat ook pijnlijk kan zijn), kan de voet voorwaarts op de vloer geplaatst worden en door de therapeut (T) zijn voet worden gestabiliseerd. Dit flecteert de heup verder, vlakt de lordose af en voorkomt dat de P rek kan vermijden; een kussen kan onder de buik worden geplaatst voor toename van flexie van de lumbale wervelkolom (en daarmee het effect van de rek); rechter knie is gebogen. T: Staat aan de rechter zijde van P aan het uiteinde van de bank. Handvatting: T s linker hand omvat de ventrale zijde van P s enkel. T s rechter hand stabiliseert P s bovenbeen net distaal van het tuberositas ischiadicum. Uitvoering: Gebruikmakend van deze handvatting, T flecteert geleidelijk en volledig P s knie totdat de hiel de bil raakt. Opmerkingen: Stimulatie van Antagonisten: niet aangeraden; kan kramp veroorzaken. Fig. 1 a. Startpositie Fig. 1 b. Eindpositie Coxarthrose Best Evidence Protocol Professional Master Fysiotherapie Orthopedische Manuele Therapie 9
10 2.1 Therapie voor de rectus femoris. Maximale rek Uitgangshouding: Patiënt (P): Buiklig; bekken (en daarmee de origo van de rectus femoris) gefixeerd op de behandelbank met een band; rechter been over de rand van de bank, voet op de vloer; ter voorkoming van lumbale lordose (wat ook pijnlijk kan zijn), kan de voet voorwaarts op de vloer geplaatst worden en door de therapeut (T) zijn voet worden gestabiliseerd. Dit flecteert de heup verder, vlakt de lordose af en voorkomt dat de P rek kan vermijden; een kussen kan onder de buik worden geplaatst voor toename van flexie van de lumbale wervelkolom (en daarmee het effect van de rek); de linker heup wordt in hyperextensie gehouden door middel van het omhoog brengen van het voeteneinde van de bank; de linker knie is gebogen. T: Staat schuin aan de rechter zijde van P aan het uiteinde van de bank. Handvatting: T s linker hand omvat de ventrale zijde van P s enkel. T s rechter hand stabiliseert P s bovenbeen net distaal van het tuberositas ischiadicum. Uitvoering: Gebruikmakend van deze handvatting, T flecteert geleidelijk en volledig P s knie totdat rek optreedt en houdt de knie in deze positie. Vervolgens wordt meer rek opgegeven door het geleidelijk extenderen van de heup Opmerkingen: Stimulatie van Antagonisten: niet aangeraden; kan kramp veroorzaken. Fig. 1 a. Startpositie Eenmaal in de eindstand kan verdere rek worden verkregen door het meer omhoog brengen van het voeteneinde van de bank. Fig. 1 b. Eindpositie Coxarthrose Best Evidence Protocol Professional Master Fysiotherapie Orthopedische Manuele Therapie 10
11 3 Therapie voor de tensor fascia latae Uitgangshouding: Patiënt (P): ligt op de linker zijde; rechter heup en knie zijn 90 geflecteerd, het onderbeen en voet liggen op de bank of een kussen; linker heup is geëxtendeerd en geëxoroteerd met de knie in ongeveer 90 flexie; het bekken is gefixeerd met een band; een stevig kussen onder het middel ondersteunt het bekken en de lage rug. T staat achter P ter hoogte van P bovenbeen. Handvatting: T s rechter hand omvat van de ventrale-laterale zijde P s knie en bovenbeen en de onderarm ondersteunt de laterale zijde van het onderbeen van P. T s linker hand fixeert en controleert het bekken. Uitvoering: Gebruikmakend van deze handvatting, T extendeert, adduceert en exoroteert geleidelijk en volledig P s heup. Stimulatie van Antagonisten: T beweegt zijn linker hand naar de mediale-dosale zijde van het bovenbeen, net proximaal van de knie. T vraagt P om verder te bewegen in de richting van de rek en geeft weerstand aan die beweging ter stimulatie van P s antagonisten. Opmerkingen: Maximale rek wordt verkregen wanneer P s linker knie maximaal is geflecteerd. Fig. 1 a. Startpositie Fig. 1 b. Eindpositie Coxarthrose Best Evidence Protocol Professional Master Fysiotherapie Orthopedische Manuele Therapie 11
12 4 Therapie voor de diepe spieren (sartorius) Uitgangshouding: Patiënt (P): ligt op de linker zijde; rechter heup en knie beide circa 90 gebogen, terwijl de knie, het onderbeen en de voet op de bank of kussen rusten; linker heup volledig geëxtendeerd met de knie circa 90 gebogen; bekken is gestabiliseerd met een band; eventueel kan een kussen onder de zijde geplaatst worden ter ondersteuning van het bekken en de lumbale wervelkolom. Therapeut (T) staat achter de P aan het uiteinde van de bank, ongeveer ter hoogte van P s bovenbeen. Handvatting: T s linker hand omvat P s rechter knie en bovenbeen vanaf de ventrale/laterale zijde. T s rechter hand omvat P s onderbeen net boven de enkel. Uitvoering: Gebruikmakend van deze handvatting, T extendeert adduceert en endoroteert geleidelijk en volledig P s heup. Stimulatie van Antagonisten: T houdt dezelfde handvatting. T vraagt P om verder te bewegen in de richting van het rekken, en geeft weerstand aan deze beweging om P s antagonisten te stimuleren. Opmerkingen: de iliopsoas, gluteus medius en minimus en tensor fascia latae worden ook licht gerekt in bovenstaande procedure. Fig. 1 a. Startpositie De sartorius kan ook gerekt worden met deze techniek als P s linker knie is geëxtendeerd in plaats van geflecteerd. Fig. 1 b. Eindpositie Coxarthrose Best Evidence Protocol Professional Master Fysiotherapie Orthopedische Manuele Therapie 12
13 5 Therapie voor de adductoren (Hoofdzakelijk het rekken van de lange adductoren, uitgezonderd de gracilis. Heup 45º geflecteerd. Uitgangshouding: Patiënt (P): ruglig; linker heup geflecteerd in ongeveer 45 met de voet op de bank; rechter heup in extensie en abductie; de band fixeert het bekken; rechter onderbeen hangt over de rand van de bank; voor het voorkomen van lordose wordt de lumbale wervelkolom geflecteerd met een kussen onder de thorax of door het hoofdeind omhoog te zetten. Therapeut (T): Staat aan de rechter zijde van de P. Handvatting: T s linker hand omvat de mediale zijde van P s onderbeen net boven de enkel; linker onderarm ligt op de mediale zijde van P s onderbeen en knie; T s rechter hand stabiliseert en controleert P s bekken aan de heterolaterale zijde. Uitvoering: Gebruikmakend van deze handvatting, T abduceert geleidelijk en volledig de heup van P. Stimulatie van Antagonisten: T s linker hand beweegt naar de laterale zijde van P s knie. T vraagt P om verder te bewegen in de richting van het rekken, en geeft weerstand aan deze beweging om P s antagonisten te stimuleren. Opmerkingen: T kan, indien nodig, variëren in de mate van abductie door middel van een variërende positie van P s voet op de bank. Fig. 1 a. Startpositie Fig. 1 b. Eindpositie Coxarthrose Best Evidence Protocol Professional Master Fysiotherapie Orthopedische Manuele Therapie 13
14 6 Therapie voor de adductoren (inclusief de gracilis) Uitgangshouding: Patiënt (P): ligt op de rechter zijde; rechter heup en knie zijn volledig geflecteerd; linker been is geëxtendeerd; het bekken is gestabiliseerd met een band. P kan eventueel zijn eigen rechter knie met twee handen omvatten (dit helpt lordose te voorkomen). T: Staat achter de patiënt aan het uiteinde van de bank. Handvatting A: T s linker hand omvat van mediaaldorsaal P s enkel. T s rechter hand omvat van dorsaal P s bovenbeen, net proximaal van de knie en reikt naar de mediale-ventrale zijde (zie afbeelding). Handvatting B: T s linker hand omvat van mediaaldorsaal P s enkel. T s rechter hand fixeert P s linker bekken. T plaatst zijn rechter voet ter steunname op de bank ter plaatse van P s bekken. T s knie fixeert P s bekken samen met T s hand. Uitvoering A: Gebruikmakend van deze handvatting, T adduceert, endoroteert en extendeert geleidelijk en volledig P s heup. Uitvoering B: Gebruikmakend van deze handvatting, T verlengd P s linker been en adduceert, endoroteert en extendeert geleidelijk en volledig P s heup. Stimulatie van Antagonisten: T verplaatst beide handen naar de laterale zijde van het been. T vraagt P om verder te bewegen in de richting van het rekken, en geeft weerstand aan deze beweging om P s antagonisten te stimuleren. Fig. 1 a. Startpositie Opmerkingen: Flecteren van de knie excludeert de gracilis bij het rekken. Omdat de exacte functie van de adductoren afhangt van de heup positie dient altijd gerekt te worden in de meest beperkte positie. Fig. 1 b. Eindpositie Coxarthrose Best Evidence Protocol Professional Master Fysiotherapie Orthopedische Manuele Therapie 14
15 MEDISCHE TRAINING BEHANDELPROTOCOL VOOR PATIËNTEN MET EEN VAS-SCORE VAN 0-30 Frequentie: 1 x per week. 1. Functiestoornis: Spierfunctie Interventie: Actieve oefeningen Functiestoornis Uitgangshouding Actie Doel Functiestoornis in spierfunctie Dimensie: Actieve stabiliteit en coördinatie Stand op knie Eén been gebogen in heup 90graden en knie 90graden, met de voet plat op de vloer, met andere been in knielende positie Een voet voor de andere voet Stand Provoceren gewichtverplaatsing door oefeningen met bal, oefentol etc. Volledig gewicht dragen Verbeteren van spierfunctie Functiestoornis in spierfunctie Dimensie: Kracht Zie boven Zie boven, als ook passen met aangedane been eerst etc. Volledig gewicht dragen Verbeteren van spierfunctie 2. Beperkingen: Coördinatie / elementaire sensormotorische vaardigheden Interventie: Actieve oefeningen van vaardigheden Beperking Uitgangshouding Actie Doel Beperking in coördinatie / elementaire sensormotorische vaardigheden Stand/zit Loopoefeningen met toenemende graad van complexiteit Bestijgen van trap Afstemming van looppatroon Afstemming zitten, opkomen uit stoel Buigen, hurken Verbeteren van coördinatie / elementaire sensormotorische vaardigheden Coxarthrose Best Evidence Protocol Professional Master Fysiotherapie Orthopedische Manuele Therapie 15
16 3. Beperkingen: Bewegend functioneren Interventie: Actieve oefeningen van vaardigheden Beperking Uitgangshouding Actie Doel Beperking in bewegen: lopen / fietsen Stand/zit Lopen, fietsen, indien gewenst een fietsergometer of loopband Verbeteren van bewegend functioneren 4. Patiënteducatie, adviezen en thuisoefeningen A. Het promoten van oefeningen in het algemeen is van groot belang. Dit betreft activiteiten zoals lopen, fietsen en zwemmen. B. Advies voor het afstemmen van activiteiten. Met betrekking tot sporten: - reductie van sport of training met momenten van springen - aanpassen van sport of training met langdurige dynamische belasting Met betrekking tot huishouden, werk en vrijetijdsbesteding: - voorkom langdurige statische belasting C. Thuisoefeningen, afgeleid van de oefeningen zoals gespecificeerd in 1 tot 3, zijn van groot belang voor een optimale uitkomst van de behandeling. D. Instructie over belastbaarheid en belasting van de heup en knieregio. Coxarthrose Best Evidence Protocol Professional Master Fysiotherapie Orthopedische Manuele Therapie 16
17 MEDISCHE TRAINING BEHANDELPROTOCOL VOOR PATIËNTEN MET EEN VAS-SCORE VAN Frequentie: 2 x per week. 1. Functiestoornis: Spierfunctie Interventie: Actieve oefeningen Functiestoornis Uitgangshouding Actie Doel Functiestoornis in spierfunctie Dimensie: Actieve stabiliteit en coördinatie Ruglig Zijlig Kruiphouding Zit Stand/Stand op 1 been Bruggetje maken met weerstand op bekken, een of twee voeten voor steunname grond Voet voor steunname op grond of muur, weerstand op bekken Niet-aangedane been strekken, weerstand op bekken /been In de hoek van de vloer, aangedane been op rola, weerstand tegen been Weerstand tegen bekken, lateraal, voorwaarts en achterwaarts Behoud van bekkenstand (horizontaal) Verbeteren van spierfunctie Idem Idem Idem Idem Dimensie: Kracht Ruglig/Zijlig Ruglig Kruiphouding Omrollen met gebruik van het been Driedimensionale beweegpatronen met het been Driedimensionale beweegpatronen met het been Verbeteren van spierfunctie Idem Idem 2. Beperkingen: Coördinatie / elementaire sensormotorische vaardigheden Interventie: Actieve oefeningen van vaardigheden Beperking Uitgangshouding Actie Doel Beperking in coördinatie / elementaire sensormotorische vaardigheden Stand/Zit/Lig 3. Beperkingen: Bewegend functioneren Afstemming van looppatroon Afstemming zitten, gaan liggen, opkomen uit stoel, uit bed Buigen, hurken, knielen Verbeteren van coördinatie / elementaire sensormotorische vaardigheden Coxarthrose Best Evidence Protocol Professional Master Fysiotherapie Orthopedische Manuele Therapie 17
18 Interventie: Interventies voor verminderen van belasting Beperking Uitgangshouding Actie Doel Beperking in bewegen: lopen Stand Voorschrijven en aanleren van een wandelstok (contralateraal), in overeenstemming tot de behoeften van de patiënt en de visie van de therapeut Verminderen van belasting 4. Beperkingen: Persoonlijke verzorging Interventie: Actieve oefeningen van vaardigheden Beperking Uitgangshouding Actie Doel Beperking in het aankleden Stand/zit Oefenen van aankleden, in het bijzonder het aantrekken van rok, broeken, sokken, kousen en schoenen inclusief schoenveters Verbeteren van persoonlijke verzorgingsvaardigheden 5. Beperkingen: huishoudelijke vaardigheden Interventie: Actieve oefeningen van vaardigheden Beperking Uitgangshouding Actie Doel Beperking in huishoudelijke activiteiten Stand/zit Oefenen van boodschappen doen, koken etc. Verbeteren van huishoudelijke activiteiten 6. Patiënteducatie, adviezen en thuisoefeningen A. Het promoten van oefeningen in het algemeen is van groot belang. Dit betreft activiteiten zoals lopen, fietsen en zwemmen. Alle oefeningen moeten worden uitgevoerd binnen de belastbaarheid van de patiënt. B. Advies voor het afstemmen van activiteiten. Met betrekking tot sporten: - beëindiging van sport of training met momenten van springen - beëindiging van sport of training met momenten van rennen - reductie van sport of training met langdurige dynamische belasting Met betrekking tot huishouden, werk en vrijetijdsbesteding: Coxarthrose Best Evidence Protocol Professional Master Fysiotherapie Orthopedische Manuele Therapie 18
19 - reductie van trappen beklimmen - reductie van momenten van tillen of dragen, beide met het oog op de omvang en duur - voorkom langdurige statische belasting - voorkom langdurige dynamische belasting C. Thuisoefeningen, afgeleid van de oefeningen zoals gespecificeerd in 1 tot 5, zijn van groot belang voor een optimale uitkomst van de behandeling. D. Instructie over belastbaarheid en belasting van de heup en knieregio. Coxarthrose Best Evidence Protocol Professional Master Fysiotherapie Orthopedische Manuele Therapie 19
20 MEDISCHE TRAINING BEHANDELPROTOCOL VOOR PATIËNTEN MET EEN VAS-SCORE VAN 61 + Frequentie: 2 x per week. 1. Functiestoornis: Bewegingsuitslag Interventie: Actief gestuurde oefeningen Functiestoornis Uitgangshouding Actie Doel Functiestoornis in bewegingsuitslag Dimensie: Arthrogeen en myogeen Zijlig Ruglig In de richting van flexie en extensie, met manuele ondersteuning van het been Tot de grens van de bewegingsuitslag Abductie zoals boven beschreven Tot de grens van de bewegingsuitslag Behoud van bewegingsuitslag Idem 2. Functiestoornis: Spierfunctie Interventie: Actieve oefeningen Functiestoornis Uitgangshouding Actie Doel Functiestoornis in spierfunctie Dimensie: Kracht Ruglig Isometrisch, in het bijzonder richting extensie en abductie Lichte manuele weerstand Behoud van spierfunctie Functiestoornis in spierfunctie Dimensie: Actieve stabiliteit Ruglig, knie geflecteerd tot 90 graden, voet op de vloer Weerstand dichtbij het gewricht Lichte manuele weerstand Behoud van spierfunctie 3. Beperkingen: Coördinatie / elementaire sensormotorische vaardigheden Interventie: Actieve oefeningen van vaardigheden Beperking Uitgangshouding Actie Doel Beperking in coördinatie / elementaire sensormotorische vaardigheden Stand/Zit/Ruglig Afstemming van looppatroon Afstemming zitten, gaan liggen, opkomen uit stoel, uit bed Verbeteren van coördinatie / elementaire sensormotorische vaardigheden Coxarthrose Best Evidence Protocol Professional Master Fysiotherapie Orthopedische Manuele Therapie 20
21 Buigen, hurken, knielen 4. Beperkingen: Bewegend functioneren Interventie: Interventies voor verminderen van belasting Beperking Uitgangshouding Actie Doel Beperking in lopen Stand Voorschrijven en aanleren van een wandelstok (contralateraal) Verminderen van belasting 5. Beperkingen: Persoonlijke verzorging Interventie: Actieve oefeningen van vaardigheden (inclusief assisterende en adaptieve middelen en hulp van andere personen) Beperking Uitgangshouding Actie Doel Beperking in het aankleden Stand/zit Oefenen van aankleden, in het bijzonder het aantrekken van rok, broeken, sokken, kousen en schoenen inclusief schoenveters Verbeteren van persoonlijke verzorgingsvaardigheden 6. Beperkingen: Huishoudelijke vaardigheden Interventie: Actieve oefeningen van vaardigheden (inclusief assisterende en adaptieve middelen en hulp van andere personen) Beperking Uitgangshouding Actie Doel Beperking in huishoudelijke activiteiten Stand/zit Oefenen van boodschappen doen, koken etc. Verbeteren van huishoudelijke activiteiten 7. Patiënteducatie, adviezen en thuisoefeningen A. Het promoten van oefeningen in het algemeen is van groot belang; echter zonder toename van pijn. Fietsen en zwemmen worden gepromoot indien deze activiteiten geen pijn veroorzaken. B. Advies voor het afstemmen van activiteiten. Met betrekking tot sporten: - beëindiging van sport of training met langdurige belasting tijdens lopen Met betrekking tot huishouden, werk en vrijetijdsbesteding: - beklimmen van trappen stap voor stap met het voorkeursbeen eerst en indien mogelijk voorkom traplopen Coxarthrose Best Evidence Protocol Professional Master Fysiotherapie Orthopedische Manuele Therapie 21
22 - voorkom statische belasting - voorkom dynamische belasting - voorkom momenten van tillen of dragen C. Thuisoefeningen, afgeleid van de oefeningen zoals gespecificeerd in 1 tot 6, zijn van groot belang voor een optimale uitkomst van de behandeling. D. Instructie over belastbaarheid en belasting van de heup en knieregio. Coxarthrose Best Evidence Protocol Professional Master Fysiotherapie Orthopedische Manuele Therapie 22
23 MEETINSTRUMENTEN Dutch WOMAC Roorda LD, Lankhorst GD Instructie Wilt u de vragen beantwoorden door het aankruisen van één van de hokjes? 1. Als u het kruisje in het meest linkse hokje plaatst erg geen gering matig veel veel dan geeft u aan dat u geen pijn heeft Ο Ο Ο Ο Ο 2. Als u het kruisje in het meest rechtse hokje plaatst erg geen gering matig veel veel dan geeft u aan dat u erg veel pijn heeft Ο Ο Ο Ο Ο 3. Let op: Plaats alstublieft geen kruisjes buiten de hokjes.! Geef aan hoeveel pijn, stijfheid of beperkingen u hebt ervaren tijdens de afgelopen 48 uur door een kruisje te zetten in een van de hokjes. Onderstaande vragen betreffen de hoeveelheid pijn die u hebt ervaren als gevolg van uw heup. Wilt u bij elke situatie aangeven hoeveel pijn u hebt ervaren tijdens de afgelopen 48 uur. erg 1. Hoeveel pijn had u geen gering matig veel veel - bij het lopen op een vlakke ondergrond? Ο Ο Ο Ο Ο - bij het trap op- of aflopen? Ο Ο Ο Ο Ο - 's nachts in bed? Ο Ο Ο Ο Ο - tijdens zitten of liggen? Ο Ο Ο Ο Ο - wanneer u rechtop staat? Ο Ο Ο Ο Ο Onderstaande vragen betreffen de gewrichtsstijfheid (en niet de pijn) die u hebt ervaren als gevolg van uw heup tijdens de afgelopen 48 uur. Met gewrichtsstijfheid bedoelen we het gevoel dat uw gewricht minder soepel beweegt. een heel 2. Hoe erg was uw gewrichtsstijfheid geen beetje matig erg erg - s morgens als u voor het eerst wakker wordt? Ο Ο Ο Ο Ο - na het zitten, liggen of rusten later op de dag? Ο Ο Ο Ο Ο Coxarthrose Best Evidence Protocol Professional Master Fysiotherapie Orthopedische Manuele Therapie 23
24 Onderstaande vragen betreffen uw dagelijks functioneren. Hiermee bedoelen we het vermogen u te verplaatsen en voor uzelf te zorgen. Wilt u voor elk van de onderstaande activiteiten aangeven hoeveel moeite u tijdens de afgelopen 48 uur hebt ervaren als gevolg van uw heup. erg 3. Hoeveel moeite had u bij geen gering matig veel veel - trap aflopen? Ο Ο Ο Ο Ο - trap oplopen? Ο Ο Ο Ο Ο - opstaan vanuit een stoel? Ο Ο Ο Ο Ο - staan? Ο Ο Ο Ο Ο - bukken naar de grond? Ο Ο Ο Ο Ο - lopen op een vlakke ondergrond? Ο Ο Ο Ο Ο - instappen / uitstappen van een auto? Ο Ο Ο Ο Ο - winkelen? Ο Ο Ο Ο Ο - sokken / kousen aantrekken? Ο Ο Ο Ο Ο - opstaan van bed? Ο Ο Ο Ο Ο - sokken / kousen uittrekken? Ο Ο Ο Ο Ο - in bed liggen? Ο Ο Ο Ο Ο - in / uit bad gaan? Ο Ο Ο Ο Ο - zitten? Ο Ο Ο Ο Ο - gaan zitten op / opstaan van het toilet? Ο Ο Ο Ο Ο - zware huishoudelijke werkzaamheden? Ο Ο Ο Ο Ο - lichte huishoudelijke werkzaamheden? Ο Ο Ο Ο Ο Somscore Er kan één somscores worden opgemaakt die per dimensie, pijn, gewrichtsstijfheid en fysiek functioneren kan worden berekend. De antwoordcategorieën worden hierbij gescoord van 0-4: 0 = geen, 1 = gering, 2 = matig, 3 = veel, 4 = erg veel / heel erg. De somscore varieert hierdoor van 0-96, de somscore pijn van 0-20, de somscore gewrichtsstijfheid van 0-8 en de somscore fysiek functioneren van Gestandaardiseerde somscore totaal = ((96 - somscore totaal) * 100) / 96. Gestandaardiseerde somscore pijn = ((20 - somscore pijn) * 100) / 20. Gestandaardiseerde somscore gewrichtstijfheid = ((8 - somscore gewrichtsstijfheid) * 100) /8. Gestandaardiseerde somscore fysiek functioneren = ((68 - somscore fysiek functioneren) * 100) / 68. Coxarthrose Best Evidence Protocol Professional Master Fysiotherapie Orthopedische Manuele Therapie 24
25 VAS Score In te vullen door de fysiotherapeut Naam patiënt : Fysiotherapeut: Datum: Met dit formulier willen wij een indruk krijgen van de pijn die u heeft. Wilt u alstublieft op onderstaande lijn met een duidelijk zichtbare pen een haaks streepje zetten wat overeenkomt met de mate van uw pijn. Markeer met een duidelijke pen op onderstaande lijn hoeveel pijn u heeft ervaren afgelopen week. Geen pijn Zeer hevige pijn Markeer met een duidelijke pen op onderstaande lijn hoeveel stijfheid u heeft ervaren afgelopen week. Geen stijfheid Zeer erge stijfheid Coxarthrose Best Evidence Protocol Professional Master Fysiotherapie Orthopedische Manuele Therapie 25
26 Ziekteperceptie vragenlijst IPQ-K De Raaij E.J., Schröder C.D., Kaptein A.A Omcirkel alstublieft bij elke vraag het getal dat uw mening het beste weergeeft 1. Hoeveel beïnvloedt uw ziekte uw leven? helemaal zeer veel geen invloed invloed 2. Hoe lang denkt u dat uw ziekte zal duren? een zeer mijn hele korte tijd leven 3. Hoeveel controle vindt u dat u heeft over uw ziekte? helemaal zeer veel geen controle controle 4. Hoeveel denkt u dat uw behandeling kan helpen bij uw ziekte? helemaal zeer niet veel 5. Hoe sterk ervaart u klachten door uw ziekte? helemaal veel ernstige geen klachten klachten 6. Hoe bezorgd bent u over uw ziekte? helemaal zeer niet bezorgd bezorgd 7. In welke mate vindt u dat u uw ziekte begrijpt? helemaal zeer veel geen begrip begrip 8. Hoeveel invloed heeft de ziekte op uw stemming? (Bijvoorbeeld: maakt de ziekte u boos, bang, van streek of somber?) helemaal zeer veel geen invloed invloed 9. Noem s.v.p. de drie belangrijkste factoren die naar uw opvatting uw ziekte hebben veroorzaakt, in volgorde van belangrijkheid. De belangrijkste oorzaken voor mij zijn: Coxarthrose Best Evidence Protocol Professional Master Fysiotherapie Orthopedische Manuele Therapie 26
27 BIJLAGEN Gebruik van goniometer Heupflexie Testpositie - Patiënt in ruglig - Sta knieflexie toe (ter voorkoming van beperking door hamstrings) - Stabiliseer het bekken ter voorkoming van rotatie - Flecteer de heup Goniometer Plaatsing - Draai-as trochanter major - Stilstaande arm op één lijn met de middellijn van het bekken - Bewegende arm op één lijn met het femur (laterale epicondyl) Normale Bewegingsuitslag º + of - 6.4º (American Academy of Orthopaedic Surgeons) º (American Medical Association) Normaal Eindgevoel - Capsulair Heupextensie Testpositie - Patiënt in buiklig - Stabiliseer het bekken ter voorkoming van rotatie - Extendeer de heup Goniometer Plaatsing - Draai-as trochanter major - Stilstaande arm op één lijn met de middellijn van het bekken - Bewegende arm op één lijn met het femur (laterale epicondyl) Normale Bewegingsuitslag o + of o (American Academy of Orthopaedic Surgeons) o (American Medical Association) Normaal Eindgevoel - Capsulair of ligamenteus Coxarthrose Best Evidence Protocol Professional Master Fysiotherapie Orthopedische Manuele Therapie 27
28 Heupabductie Testpositie - Patiënt in ruglig - Stabiliseer het bekken ter voorkoming van bekkenkanteling - Abduceer de heup Goniometer Plaatsing - Draai-as spina iliaca anterieur superieur (SIAS / ASIS) - Stilstaande arm op één lijn met met tegenovergestelde SIAS / ASIS - Bewegende arm op één lijn met het femur (middenvan de patella) Normale Bewegingsuitslag o + of o (American Academy of Orthopaedic Surgeons) o (American Medical Association) Normaal Eindgevoel - Capsulair of ligamenteus Heupadductie Testpositie - Patiënt in ruglig - Stabiliseer het bekken ter voorkoming van bekkenkanteling - Abduceer tegenovergestelde heup om te testen been te laten adduceren - Adduceer de heup Goniometer Plaatsing - Draai-as spina iliaca anterieur superieur (SIAS / ASIS) - Stilstaande arm op één lijn met met tegenovergestelde SIAS / ASIS - Bewegende arm op één lijn met het femur (middenvan de patella) Normale Bewegingsuitslag o + of o (American Academy of Orthopaedic Surgeons) o (American Medical Association) Normaal Eindgevoel - Capsulair of ligamenteus Coxarthrose Best Evidence Protocol Professional Master Fysiotherapie Orthopedische Manuele Therapie 28
29 Endorotatie Heup Testpositie - Patiënt zit op de bank - Knie gebogen - Stabiliseer distale uiteinde van bovenbeen - Endoroteer de heup Goniometer Plaatsing - Draai-as middelpunt van de patella - Stilstaande arm verticaal - Bewegende arm op één lijn met het onderbeen (tibia) Normale Bewegingsuitslag o + of o (American Academy of Orthopaedic Surgeons) o (American Medical Association) Normaal Eindgevoel - Capsulair Coxarthrose Best Evidence Protocol Professional Master Fysiotherapie Orthopedische Manuele Therapie 29
30 Exorotatie Heup Testpositie - Patiënt zit op de bank - Knie gebogen - Stabiliseer distale uiteinde van bovenbeen - Exoroteer de heup Goniometer Plaatsing - Draai-as middelpunt van de patella - Stilstaande arm verticaal - Bewegende arm op één lijn met het onderbeen (tibia) Normale Bewegingsuitslag o + of o (American Academy of Orthopaedic Surgeons) o (American Medical Association) Normaal Eindgevoel - Capsulair Coxarthrose Best Evidence Protocol Professional Master Fysiotherapie Orthopedische Manuele Therapie 30
31 Patiëntendossier / Registratieformulier Behandelprotocol Coxarthrose Naam patiënt: Therapeut: Diagnose:.. Bijzonderheden:. Datum Behandelverloop Algemeen Rektechnieken Evjenth Anders Medische training therapie componenten MT / HWO Educatie Iliopsoas Bewegingsuitslag Adviezen Quadriceps femoris Spierfunctie HWO Tensor fascia latae Coördinatie/ elementaire sensomotorische vaardigheden Logboek Sartorius Bewegend functioneren (bv lopen, fietsen) Adductoren Gracilis Persoonlijke verzorging Huishoudelijke vaardigheden MT / HWO Educatie Iliopsoas Bewegingsuitslag Adviezen Quadriceps femoris Spierfunctie HWO Tensor fascia latae Coördinatie/ elementaire sensomotorische vaardigheden Logboek Sartorius Bewegend functioneren (bv lopen, fietsen) Adductoren Gracilis Persoonlijke verzorging Huishoudelijke vaardigheden MT / HWO Educatie Iliopsoas Bewegingsuitslag Adviezen Quadriceps femoris Spierfunctie HWO Tensor fascia latae Coördinatie/ elementaire sensomotorische vaardigheden Logboek Sartorius Bewegend functioneren (bv lopen, fietsen) Adductoren Gracilis Persoonlijke verzorging Huishoudelijke vaardigheden MT / HWO Educatie Iliopsoas Bewegingsuitslag Adviezen Quadriceps femoris Spierfunctie HWO Tensor fascia latae Coördinatie/ elementaire sensomotorische vaardigheden Logboek Sartorius Bewegend functioneren (bv lopen, fietsen) Adductoren Persoonlijke verzorging Gracilis Huishoudelijke vaardigheden Coxarthrose Best Evidence Protocol Professional Master Fysiotherapie Orthopedische Manuele Therapie 31
32 Logboek / Huisoefenschema Huisoefenschema Een dagboek Coxarthrose Inleiding Dit is het huisoefenschema voor u als heup arthrose patiënt. In de eerste bijeenkomst in het fysiotherapeutische centrum is uitgelegd hoe deze te hanteren. Als u hierover vragen hebt naast de uitleg in de beschrijving van dit dagboek, raadpleeg dan uw behandelend therapeut. Dit dagboek heeft als doelstelling uw betrokkenheid met uw aandoening te vergroten en om uw activiteiten buiten de therapie om overzichtelijk te maken. Werkwijze Naast de toegepaste therapie in de fysiotherapeutische praktijk met betrekking tot uw heup, wordt van u verwacht dat u met regelmaat zelf aan uw aandoening werkt om het behandelresultaat zo optimaal mogelijk te maken. Dit ten gunste van uw pijn en dagelijks functioneren. Iedere activiteit die u uitvoerd, toegespitst op uw heup aandoening, kunt u vastleggen door middel van dit dagboek. Noteer in de aangegeven vakken in het bijgevoegde dagboek op welke dag u, welke activiteit heeft toegepast, voor hoe lang en wat uw bevindingen hierbij waren. U kunt bij deze activiteiten denken aan bijvoorbeeld; wandelen (al dan niet met uw hond), fietsen, nordic walking, fitness of zwemmen. Als u nevenactiviteiten onderneemt die niet hierboven beschreven worden of met de therapie te maken hebben beschrijf deze dan. Voorbeeld: Datum Activiteit Duur Opmerking Wandelen 20 min Vrijwel geen klachten Belangrijke contactgegevens
33 Week 1 Datum Activiteit Duur Opmerkingen Week 3 Datum Activiteit Duur Opmerkingen Week 5 Datum Activiteit Duur Opmerkingen Week 2 Datum Activiteit Duur Opmerkingen Week 4 Datum Activiteit Duur Opmerkingen Week 6 Datum Activiteit Duur Opmerkingen 33
34 Week 7 Datum Activiteit Duur Opmerkingen Week 9 Datum Activiteit Duur Opmerkingen Week 11 Datum Activiteit Duur Opmerkingen Week 8 Datum Activiteit Duur Opmerkingen Week 10 Datum Activiteit Duur Opmerkingen Week 12 Datum Activiteit Duur Opmerkingen 34
35 FLOWCHART Coxarthrose Best Evidence Protocol Aanmelding Verwijzing: Lokalisatie, graad arthrose Andere pathologie Gegevens aanvullend onderzoek, medicatie Inclusiecriteria: aangetoonde CA of; verwezen via orthopeed of; via HA / DTF + aanwezigheid van 4/7 klinische symptomen Exclusiecriteria: symptomatologie in beide heupen reactief arthritis beeld in de betreffende heup angst voor manipulatieve therapie leeftijd < 55 en > 85 jaar hevige klachten van de lage rug uitgebreid cardiopulmonaal lijden onvoldoende kennis van de Nederlandse taal buiten het fysiotherapeutisch referentiekader vallende psychosociale factoren Diagnostisch proces (Aanvullende) anamnese: Gezondheidsprobleem Hulpvraag Functioneren Therapeutisch proces Week 1 Week 2 Week 3 Week 4 Week 5 Voorlichting / uitleg protocollen: Algemeen arthrose, bewegen, voeding Medisch trainingsprogramma Manuele verrichtingen programma Medische training: VAS pijn keer per week gericht op spierfunctie, coördinatie en bewegend functioneren Medische training: VAS pijn keer per week gericht op spierfunctie, coördinatie, bewegend functioneren, persoonlijke verzorging en huishoudelijke vaardigheden Medische training: VAS pijn keer per week gericht op bewegingsuitslag, spierfunctie, coördinatie, bewegend functioneren, persoonlijke verzorging en huishoudelijke vaardigheden Manuele verrichtingen: 2 keer per week gericht op mobiliteit en flexibiliteit; Tractiemanipulatie van MLPP naar de meer beperkte stand Spierrekken: m. iliopsoas, m. quadriceps femoris, m. tensor fascia latae, m. sartorius, mm. adductores, m. gracilis Communicatieve verrichtingen: Gedrag en levensstijl Inzicht in de aandoening artrose en de therapie Bevorderen van een positieve manier van omgaan met klachten Bevorderen van therapietrouw Evaluatie: Week 1 en 7 VAS stijfheid VAS pijn Dutch WOMAC Goniometer IPQ-K Week 1, 3, 5, 7 Week 6 VAS pijn Week 6 Communicatieve verrichtingen: Boostersessie - Voorlichting en instructie ter bevordering van therapietrouw en thuis oefenprogramma Auteurs: M. van der Hart, A. Kleijn, R. Schuurmans, J. de Boer, S. Hartman, D. van Nunen Januari 2008 Begeleiders: E. de Raaij, R. van Peppen Professional Master Orthopedische Manuele Therapie, Hogeschool Utrecht 35
36 Meetregistratie formulier VAS- Pijn VAS- Stijfheid Goniometer WOMAC- Pijn WOMAC- Stijfheid WOMAC- ADL IPQ-K Week 1 Flexie Extensie Abductie Adductie Exorotatie Endorotatie Week 2 Week 4 Week 6 Flexie Extensie Abductie Adductie Exorotatie Endorotatie 36
37 Begrippenlijst Spierfunctie Het vermogen een correcte contractie uit te voeren Coördinatie Samenwerking tussen verschillende spieren voor het tot stand komen van een bepaalde beweging Mobiliteit Beweeglijkheid Flexibiliteit De absolute bewegingsmogelijkheid in een gewricht of een serie gewrichten Lichamelijk functioneren Het uitvoeren van lichamelijke functies en dagelijkse routine-activiteiten, zoals lopen, tillen, bukken, horen en zien
+ + KOOS Vragenformulier voor kniepatiënten. dag maand jaar dag maand jaar
KOOS KOOS Vragenformulier voor kniepatiënten Datum: Geboortedatum: dag maand jaar dag maand jaar Naam: Instructies: Deze vragenlijst vraagt naar uw mening over uw knie. Deze informatie helpt ons na te
Nadere informatieFysio-/manueeltherapie van Gerven
Fysio-/manueeltherapie van Gerven Artrose Artrose is een chronische aandoening waarbij een degeneratie van het gewricht optreedt. Het gewrichtkraakbeen vermindert in kwaliteit; vergelijk het kraakbeen
Nadere informatieHip disability and Osteoarthritis Outcome Score (HOOS) De Groot IB, Reijman M, Terwee CB Bierma-Zeinstra SMA Favejee M, Roos EM, Verhaar JAN
Hip disability and Osteoarthritis Outcome Score (HOOS) De Groot IB, Reijman M, Terwee CB Bierma-Zeinstra SMA Favejee M, Roos EM, Verhaar JAN,, Instructies: Deze vragenlijst vraagt naar uw mening over uw
Nadere informatieKnee injury and Osteoarthritis Outcome Score (KOOS) Groot IB de, Favejee M, Reijman M, Verhaar JAN, Terwee CB.
Knee injury and Osteoarthritis Outcome Score (KOOS) Groot IB de, Favejee M, Reijman M, Verhaar JAN, Terwee CB. Instructies: Deze vragenlijst stelt vragen in verband met uw visie betreffende uw knie. Deze
Nadere informatieKnee injury and Osteoarthritis Outcome Score (Koos)
Knee injury and Osteoarthritis Outcome Score (Koos) Instructies: Deze vragenlijst stelt vragen in verband met uw visie betreffende uw knie. Deze informatie helpt ons te achterhalen hoe u zich voelt en
Nadere informatieFoot Ankle Outcome Score (FAOS) van den Akker-Scheek et al. BMC Musculoskeletal Disorders 2013
Foot Ankle Outcome Score (FAOS) van den Akker-Scheek et al. BMC Musculoskeletal Disorders 2013 Instructies: Deze vragenlijst vraagt uw mening over uw voet/enkel. De informatie die u ons geeft helpt ons
Nadere informatieInstructie. Motor Assessment Scale Auteur: Carr J.H Scoring. Testvolgorde en instructies
Instructie Motor Assessment Scale Auteur: Carr J.H. 1985 3 Scoring De therapeut scoort ieder motorische vaardigheid op een schaal van o tot 6. De test moet in een rustige ruimte worden uitgevoerd. De patiënt
Nadere informatieHet doorbewegen bij een dwarslaesie. Tetraplegie
Het doorbewegen bij een dwarslaesie Tetraplegie Inhoud Inleiding 3 Algemene opmerkingen 3 Zelfstandig doorbewegen 4 Doorbewegen door een hulppersoon 9 De Sint Maartenskliniek 24 Colofon 24 Inleiding In
Nadere informatieOpbouw Bij ongetraindheid de werphouding (Links:abduction/external rotation) en reiken achter de rug (Rechts : hyperextension) vermijden.
Schouder stabiliseren Het schoudergewricht is voor de stabiliteit tijdens bewegen gebaat bij een goede controle en een goede spierkracht van de dieper gelegen spieren. Deze spieren centreren de kop van
Nadere informatieSlijmbeursontsteking van de heup (bursitis subtrochanterica)
Slijmbeursontsteking van de heup (bursitis subtrochanterica) De grote botpunt van het bovenbeen ter hoogte van de buitenkant van de heupregio heet trochanter major (afb. 1). Over deze botpunt loopt de
Nadere informatieRevalidatie nieuwe heupoperatie. Achterste benadering
Revalidatie nieuwe heupoperatie Achterste benadering Afdeling fysiotherapie Datum: januari 2014 2 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Revalidatie 4 3 Thuissituatie 5 4 Anatomie 6 5 Operatietechniek 7 6 Leefregels achterste
Nadere informatieVragenlijst bij rugpijn
Vragenlijst bij rugpijn Naam: Geb.datum: - - Pijn en coping en cognitie lijst Instructie: Bij een persoon, die pijn heeft zullen er andere gedachten door het hoofd gaan dan wanneer die persoon geen pijn
Nadere informatieFIT VOOR EEN NIEUWE KNIE
FIT VOOR EEN NIEUWE KNIE Para Medisch Centrum Skagerrak Hoofddorp Inleiding U heeft dit boekje gekregen omdat u binnenkort een nieuwe knie krijgt. In dit boekje vindt u trainingsschema s, oefeningen en
Nadere informatieArtrose knie. Artrose is een aandoening die voor kan komen bij één of meerdere gewrichten.
Artrose knie Wat is artrose? Artrose is een aandoening die voor kan komen bij één of meerdere gewrichten. Een gewricht bestaat uit twee botuiteinden, die zijn bekleed met kraakbeen. Het kraakbeen vangt
Nadere informatieZomerfit Pagina 1 van 5
Zomerfit Pagina 1 van 5 1. Brug in ruglig met calf raises Neem plaats in ruglig met de kniëen gebogen, waarbij de voeten plat op de mat staan. Til het bekken op tot een brugpositie en ga op de tenen staan.
Nadere informatieOefeningen voor de knie
Oefeningen voor de knie Spierkracht verbeterende oefeningen voor de knie: Het is belangrijk om een goede spierkracht te hebben, mede omdat de spieren helpen bij schokabsorptie. Door een goede spierkracht
Nadere informatieWat is patello-femoraal pijnsyndroom?
Wat is patello-femoraal pijnsyndroom? Patellofemorale pijnklachten zijn klachten die waargenomen worden in en rond de knieschijf. Patella betekent knieschijf. Het komt op alle leeftijden voor, maar vooral
Nadere informatieHet doorbewegen bij een dwarslaesie. Paraplegie
Het doorbewegen bij een dwarslaesie Paraplegie Inhoud Inleiding 3 Algemene opmerkingen 3 Zelfstandig doorbewegen 5 Doorbewegen door een hulppersoon 11 Colofon 20 Inleiding In deze brochure laten we de
Nadere informatiebij kniegerelateerde
Naam: Datum Maatschap voor Sport-Fysiotherapie Manuele Therapie Medische Trainings Therapie en Echografie Stadtlohnallee 2 7595 BP WEERSELO Telefoon 0541-661590 Molemansstraat 52 7561 BE DEURNINGEN Telefoon
Nadere informatieFysiotherapie Hernia- en stenoseoperaties Leefregels en oefeningen
Fysiotherapie Hernia- en stenoseoperaties Leefregels en oefeningen Inleiding Deze folder is een aanvulling op de reeds aan u uitgereikte informatie over uw hernia- of stenoseoperatie en bevat een aantal
Nadere informatieVragenlijst bij nekpijn
Vragenlijst bij nekpijn Naam: Geb.datum: - - Pijn en coping en cognitie lijst Instructie: Bij een persoon, die pijn heeft zullen er andere gedachten door het hoofd gaan dan wanneer die persoon geen pijn
Nadere informatieAnatomie van de heup. j 1.1
j1 Anatomie van de heup De Latijnse naam voor het heupgewricht is art. coxae, het is een kogelgewricht (art. spheroidea). In het gewricht kan om drie assen bewogen worden. As Vlak Beweging Transver- Sagittaal
Nadere informatieOnstabiel gevoel Last bij stappen
Naam: Datum: Leeftijd: 37 jaar Geslacht: M/V Beroep: bediende Adres: Telefoonnummer: / Hobby: joggen, zwemmen (totaal: 3u/week) Hoofdprobleem: Onstabiel gevoel en last ter hoogte van de rechter enkel Lichaamsdiagram
Nadere informatieKNGF-richtlijn Beroerte Verantwoording en Toelichting Map K
KNGF-richtlijn Beroerte Verantwoording en Toelichting Map K K.3.5 Brunnstrom Fugl-Meyer assessment (Aanbevolen generiek meetinstrument) Het Brunnstrom Fugl-Meyer assessment (BFM) is een test, waarmee de
Nadere informatieRevalidatie nieuwe heupoperatie. Voorste benadering
Revalidatie nieuwe heupoperatie Voorste benadering Afdeling: fysiotherapie Datum: januari 2014 2 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Revalidatie 4 3 Thuissituatie 5 4 Anatomie 6 5 Operatietechniek 7 6 Leefregels voorwaartse
Nadere informatieBijlage 2 Meetinstrumenten
Bijlage 2 Meetinstrumenten Bijlage 2.1 Functiescore De Bie et al. De Bie et al. (1997) gebruikten de functiescore als prognostisch instrument om lichte van ernstige letsels te onderscheiden. De functiescore
Nadere informatieStabiliteitstraining van de lage rug
Stabiliteitstraining van de lage rug De sleutel tot succes bij stabiliseren is het doelgericht trainen van de juiste spieren. Buik- en rugspieroefeningen worden veelvuldig toegepast in de behandeling bij
Nadere informatieTestprotocol Trunk Impairment Scale
Testprotocol Trunk Impairment Scale Voor het uitvoeren van de test zijn een behandelbank, een blokkussen (om 10 cm achter de patiënt te zetten bij item 3 van statische zitbalans ) en een stopwatch nodig.
Nadere informatieTijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u) Tijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u) Tijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u) Tijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u)
Trainingsschema van: Klant Trainer: Jean-René Ruitenbeek MYOFASCIAL RELEASE - HIP - TRIGGERPOINT BALL ON LATERAL LINE HIP Looptijd schema: 7-2-2017-21-3-2017 Stap 1 MYOFASCIAL RELEASE - HIP - TRIGGERPOINT
Nadere informatieStenose- en/of herniaoperatie Oefeningen voor herstel
Stenose- en/of herniaoperatie Oefeningen voor herstel H15.016-01 Inhoudsopgave Inleiding... 2 Vóór de operatie... 2 Thuis oefenen... 2 Lees deze adviezen vast goed door... 2 De dag van de operatie... 3
Nadere informatieVersus Tijdschrift voor Fysiotherapie, 19e jrg 2001, no. 4 (pp )
Auteur(s): P. van der Meer, H. van Holstein Titel: Meten van de heupadductie Jaargang: 19 Jaartal: 2001 Nummer: 4 Oorspronkelijke paginanummers: 206-216 Deze online uitgave mag, onder duidelijke bronvermelding,
Nadere informatieGRONDOEFENINGEN LIFE STYLE CLINIC: ALGEMENE SPIERVERSTEVIGING
GRONDOEFENINGEN LIFE STYLE CLINIC: ALGEMENE SPIERVERSTEVIGING SPIERVERSTEVIGENDE OEFENINGEN Start voor alle oefeningen met de rug in neutrale positie (lage rug lichtjes hol) + basisspanning corset spieren
Nadere informatieFIT VOOR EEN NIEUWE HEUP
FIT VOOR EEN NIEUWE HEUP Para Medisch Centrum Skagerrak Hoofddorp Inleiding U heeft dit boekje gekregen omdat u binnenkort een nieuwe heup krijgt. In dit boekje vindt u trainingsschema s, oefeningen en
Nadere informatieValidation of the Dutch version of the Hip disability and Osteoarthritis Outcome Score
Published in: Osteoarthritis and Cartilage 2007;15(1):104-109 Abstract Validation of the Dutch version of the Hip disability and Osteoarthritis Outcome Score De Groot IB, Reijman M, Terwee CB Bierma-Zeinstra
Nadere informatieRUGREVALIDATIE THUISPROGRAMMA STRETCHING-MOBILISATIE-STABILISATIE. - Patiëntinformatie -
RUGREVALIDATIE THUISPROGRAMMA STRETCHING-MOBILISATIE-STABILISATIE - Patiëntinformatie - Algemene richtlijnen Alle stretchingsoefeningen, mobilisatie-en stabilisatieoefeningen uitvoeren binnen de pijngrens
Nadere informatieHernia met een radiculair syndroom in de lage rug Adviezen & oefeningen. Afdeling Fysiotherapie IJsselland Ziekenhuis
Hernia met een radiculair syndroom in de lage rug Adviezen & oefeningen Afdeling Fysiotherapie IJsselland Ziekenhuis Inleiding U bent patiënt op de afdeling neurologie van het IJsselland Ziekenhuis. Er
Nadere informatieBodyBow Gebruikersgids
BodyBow Gebruikersgids De BodyBow wordt gebruikt voor drie doeleindes: * mobiliteit van wervelkolom, armen en benen te verhogen * kracht van wervelkolom, armen en benen te verhogen * stabiliteit van wervelkolom
Nadere informatieP. van der Tas & J.M. Klomp-Jacobs
Naam: Datum: 15-8-2009 Maatschap voor Sport-Fysiotherapie Manuele Therapie Medische Trainings Therapie en Echografie en EMG Stadtlohnallee 2 7595 BP WEERSELO Telefoon 0541-661590 Molemansstraat 52 7561
Nadere informatieandere been wordt gebogen opzij gelegd. Met de romp en de handen ter hoogte van het onderbeen, de enkel of de tip van
1) Zit, bekken voorwaarts gekanteld, 1 been gestrekt, het andere been wordt gebogen opzij gelegd. Met de romp en de armen reikt men voorwaarts op het gestrekte been, de handen ter hoogte van het onderbeen,
Nadere informatieLage rugpijn. Voor meer informatie over onze organisatie kijkt u op: www.fydee.nl
Lage rugpijn Voor meer informatie over onze organisatie kijkt u op: www.fydee.nl Inleiding Lage rugpijn Rugklachten komen veel voor. 4 van de 5 mensen heeft weleens te maken met rugpijn. In veel gevallen
Nadere informatiePatiënteninformatie. Leefregels en adviezen na een totale heupoperatie via de voorste benadering Leefregels nieuwe heup ventraal.
Patiënteninformatie Leefregels en adviezen na een totale heupoperatie via de voorste benadering 20190040 Leefregels nieuwe heup ventraal.indd 1 07-05-19 15:27 Leefregels en adviezen na een totale heupoperatie
Nadere informatieTIPS EN OEFENINGEN OM UW RUG STERK EN FIT TE MAKEN
TIPS EN OEFENINGEN OM UW RUG STERK EN FIT TE MAKEN Maximale ontspanning voor uw rug De rug is zo maximaal ontspannen. De armen liggen langs het lichaam. De knieën zijn 90 graden gebogen en liggen op een
Nadere informatieDe voorste kruisbandreconstructie
Afdeling: Onderwerp: Fysiotherapie De voorste kruisbandreconstructie 1 De voorste kruisbandreconstructie 2 De Voorste Kruisbandreconstructie De knie: De meeste mensen zien een knie als een simpel scharniergewricht
Nadere informatieHenny Leentvaar (Sport)Massage. Functie testen. Datum: 14 mei 2008. Opgesteld door: Henny Leentvaar
Henny Leentvaar (Sport)Massage Functie testen Datum: 14 mei 2008 Opgesteld door: Henny Leentvaar Functie testen Voordat kan worden overgegaan tot tapen of bandageren van een aangedane spier en/of gewricht
Nadere informatieERASMUS MC MODIFICATIE VAN DE (REVISED) NOTTINGHAM SENSORY ASSESSMENT Handleiding
De Erasmus MC Modificatie van de (revised) Nottingham Sensory Assessment (EmNSA) 1 is een meetinstrument om bij patiënten met intracraniële aandoeningen de tastzin, de scherp-dof discriminatie en de propriocepsis
Nadere informatieGeachte Meneer/Mevrouw,
Geachte Meneer/Mevrouw, In de volgende bundel vindt u zes vragenlijsten terug, specifiek om knieaandoeningen te bevragen. Deze vragenlijsten, in combinatie met de nodige beeldvorming, stellen ons in staat
Nadere informatiefrontaal vlak sagittale as transversale as sagittaal vlak mediosagittaal (mediaan) vlak
j1 Anatomie van de heup As Vlak Beweging De Latijnse naam voor het heupgewricht is art. coxae; en het is een kogelgewricht (art. spheroidea). In het gewricht kan om drie assen bewogen worden. transversaal
Nadere informatieTractus Iliotibialis Frictie Syndroom
Tractus Iliotibialis Frictie Syndroom ITBS Het Tractus Iliotibialis Frictie Syndroom, ook wel lopersknie of IlioTibial Band Syndrome en runner s knee (Eng.)genoemd. Hier is het synoniem iliotibiale band
Nadere informatie1- Stretchen Flexie - Sets:3 / Vasthouden:10sec / Rust:10sec. 2- Passieve ROM Extensie - Sets:3 / Vasthouden:10sec / Rust:10sec.
Notities: 1- Stretchen Flexie - Sets:3 / Vasthouden:10sec / Rust:10sec Ga op handen en knieën liggen (vierpuntspositie) met je knieën recht onder je heupen en je handen recht onder je schouders. Je rug
Nadere informatieTheorie-examen Anatomie 13 januari 2006.
Theorie-examen Anatomie 13 januari 2006. 1. Wat is de diafyse van een pijpbeen? A. Het uiteinde van een pijpbeen. B. Het middenstuk van een pijpbeen. C. De groeischijf. 2. Waar bevindt zich de pink, ten
Nadere informatieGET FIT 2 HIKE Rompstabilisatie
Rompstabilisatie Superman handen- en knieënsteun Ik strek mijn arm (of ) Ik strek mijn arm en tegenovergesteld elk / elke arm 2 seconden houden Superman met tikken handenen knieënsteun Ik strek mijn arm
Nadere informatieFysiotherapie na een hernia
Fysiotherapie na een hernia Oefeningen voor herniapatiënten Algemeen Deze informatie heeft betrekking op de fysiotherapeutische behandeling, die u krijgt na een hernia-operatie in de lage rug. Hoewel deze
Nadere informatieFYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN.
FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN. RugNetwerk Twente Januari 2016, blok 5, Gerard Koel. Klachten (LRP) Disfuncties / stoornissen Beperkte activiteiten - WAT ZIJN DE RELATIES?
Nadere informatieMobiliserende oefeningen voor thuis
Mobiliserende oefeningen voor thuis Oefeningen om het lichaam zo soepel mogelijk te houden Oefeningen Cervicale wervelkolom HCWK 1) Extensie: Ga rechtop zitten op een stoel en plaats de middelvingers van
Nadere informatieEen totale knieprothese
Een totale knieprothese Een totale knieprothese is een vervanging van het versleten kniegewricht door een kunstknie. De uiteinden van het bot van het onder- en bovenbeen worden aangepast aan de vorm van
Nadere informatieProgramma Core Stability met accent op Side Bridge
Programma Core Stability met accent op Side Bridge 1. Algemene richtlijnen De oefeningen mogen niet pijnlijk zijn. Het aantal herhalingen en oefeningen wordt progressief opgebouwd. Ademhaling dient correct
Nadere informatieOefeningen. voor de lage rug
Oefeningen voor de lage rug Stretching Alle stretchingsoefeningen worden aan elke zijde 2x herhaald. De oefeningen worden 30 seconden aangehouden. 1. Stretching M. Gastrocnemius (kuitspier) Neem een voor-
Nadere informatieRUGREVALIDATIE THUISPROGRAMMA STRETCHING-MOBILISATIE-STABILISATIE. - Patiëntinformatie -
RUGREVALIDATIE THUISPROGRAMMA STRETCHING-MOBILISATIE-STABILISATIE - Patiëntinformatie - 2 Identificatieklever Ergonomielessen Iedereen die het rugprogramma volgt, dient de 2 ergonomielessen te volgen.
Nadere informatieRekoefeningen voor de Gehandicapte schutter
Rekoefeningen voor de Gehandicapte schutter Rekken is een essentieel onderdeel van een evenwichtig trainingsprogramma. Het dagelijks uitvoeren van rekoefeningen kan de flexibiliteit en gezonde gewrichten
Nadere informatieFysiotherapie Van Heeswijk en Van der Valk
Geachte heer, mevrouw, Fysiotherapie Van Heeswijk en Van der Valk BaLaDe 119 Waalwijk Telefoon: 0416 337651 e mail: Info@hevafysio.nl De dubbele vergrijzing zorgt ervoor dat het percentage ouderen in Nederland
Nadere informatieOefeningen en adviezen na een totale heupoperatie
Oefeningen en adviezen na een totale heupoperatie FYSIOTHERAPIE Voelt beter Uw heupgewricht is vervangen door een kunstheup (heupprothese). Een mogelijke complicatie is het uit de kom schieten van de
Nadere informatieKrachtoefeningen bij hartrevalidatie
Paramedische ziekenhuiszorg - fysiotherapie Krachtoefeningen bij hartrevalidatie U krijgt deze folder omdat we u willen helpen bij het lichamelijke herstel van de gevolgen van uw hartaandoening. Daarnaast
Nadere informatieOefeningen. Uitademen als u kracht zet, inademen als u ontspant.
Oefeningen Sterke en geoefende buikspieren zijn belangrijk. Omdat ongetrainde en slappe buik- en rugspieren kunnen zorgen voor een slechte houding en rugklachten. Bouw het oefenen van de buikspieren langzaam
Nadere informatieTrainingsprogramma Spierkrachtversterking
Trainingsprogramma Spierkrachtversterking Ook zonder blessures kun je bepaalde spieren of spiergroepen te versterken. Als spierversterkende oefeningen deel uitmaken van een trainingsprogramma met als einddoel
Nadere informatie1 Teenstand vanaf vlakke ondergrond. 2 Band training achillespees. 3 Teenstand op traptrede (gestrekte knie)
Pagina 1 van 5 Bij welke blessures werkt deze oefentherapie? Deze oefentherapie is effectief bij kuit, enkel, scheenbeen en fascia plantaris klachten. De fascia plantaris is de grote pees in de voetzool
Nadere informatie2. Bevestiging spieren. 3. Stevigheid (samen met spieren) 4. Beweeglijkheid (samen met spieren) 5. Aanmaak rode bloedcellen in beenmerg
Anatomy is destiny Sigmund Freud Belangrijkste botten Nomenclatuur Reina Welling WM/SM-theorieles 1 Osteologie bekken en onderste extremiteit Myologie spieren bovenbeen Met dank aan Jolanda Zijlstra en
Nadere informatieUitgangshouding Uitvoering Aandachtspunten Ruglig, benen opgetrokken Eén hand in lordose van de lage rug
Houding Low load o o o Ruglig, benen opgetrokken Eén hand in lordose van de lage rug Kantel je bekken naar achter en vlak hierdoor je rug af Kantel je bekken naar voor en maak hierdoor je rug hol Enkel
Nadere informatieJouw rug de hele dag door beschermen
Jouw rug de hele dag door beschermen 1.Zitten Zorg zo veel mogelijk dat de natuurlijke kromming in je rug bewaard blijft. Rug lichtjes hol en hoofd boven het lichaam. Zorg er voor dat je knieën iets lager
Nadere informatieChondropathie Patellae
Sport-Fysiotherapie R. de Vries en Medische Trainings Therapie Kerkweg 45a 4102 KR Zijderveld Telefoon 0345-642618 Fax 0345-641004 E-mail vriesfysio@planet.nl Internet www.fysiodevries.nl Chondropathie
Nadere informatieAdviezen na rugoperatie (rug)hernia / vernauwing van het wervelkanaal
00 Adviezen na rugoperatie (rug)hernia / vernauwing van het wervelkanaal Afdeling Fysiotherapie U bent momenteel herstellende van een operatie in verband met een (rug)hernia of vernauwing van het wervelkanaal.
Nadere informatieArtrose Bewegen bij heup- en knieartrose
Artrose Bewegen bij heup- en knieartrose Tips om zelf uw klachten te verminderen en informatie over wat de fysiotherapeut voor u kan betekenen Speciaal voor mensen met artrose is in diverse fysiotherapiepraktijken
Nadere informatieTotale heupoperatie. Oefeningen en leefregels voor de eerste maanden
Totale heupoperatie Oefeningen en leefregels voor de eerste maanden Na ontslag uit ziekenhuis Eens ontslagen uit het ziekenhuis komt er een fysiotherapeut bij u aan huis om met u te oefenen. In de periode
Nadere informatieOefeningen ter Verbetering van je Lichaamshouding
Oefeningen ter Verbetering van je Lichaamshouding Verkeerde lichaamshoudingen veroorzaken klachten. Eén van de meest voorkomende verkeerde houdingen, wordt veroorzaakt door een naar vorend hangend hoofd,
Nadere informatieAchterste Kruisband Reconstructie Revalidatie Protocol. FASE 1 (0-6 weken na het letsel)
Achterste Kruisband Reconstructie Revalidatie Protocol RPA Janssen, orthopedisch chirurg-traumatoloog (www.rpajanssen.nl) FAM Brooymans, PT, MSc, fysio-manueeltherapeut Inleiding Geïsoleerde achterste
Nadere informatieFysiotherapie na heupoperatie
Fysiotherapie Fysiotherapie na heupoperatie Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep Welkom Wij heten u, namens de afdeling fysiotherapie, van harte welkom
Nadere informatieOefenenprogramma na een HNP (hernia)operatie of een kanaalstenoseoperatie
Oefenenprogramma na een HNP (hernia)operatie of een kanaalstenoseoperatie Inleiding U wordt binnenkort geopereerd aan een hernia en/of stenose in de rug. Rondom deze operatie krijgt u fysiotherapie. In
Nadere informatieUw heupgewricht is vervangen vangen door een kunstheup (heupprothese
Fysiotherapie na een heupoperatie Uw heupgewricht is vervangen vangen door een kunstheup (heupprothese prothese). Een mogelijke complicatie is het uit de kom schieten van de heupprothese. Dit wordt ook
Nadere informatieFysiotherapie na een hernia-operatie
Fysiotherapie na een hernia-operatie Albert Schweitzer ziekenhuis maart 2015 pavo 0292 Inleiding U bent in het Albert Schweitzer ziekenhuis geopereerd aan een hernia in uw rug. In deze folder willen wij
Nadere informatieTijd (s) Herhalingen. Snelheid (km/u) Tijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u) Tijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u) Tijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u)
Trainingsschema van: Klant Trainer: Cariphy MYOFASCIAL RELEASE - LOWER LEG, UPPER LEG, HIP, LOW BACK, UPPER BACK - QUADRICEPS & LATERAL CHAIN HIP THE BRETZEL Looptijd schema: 7-2-2017-21-3-2017 MYOFASCIAL
Nadere informatieONDERZOEK KNIE. Datum onderzoek... Naam onderzoeker. SENSIBILITEIT Tintelingen. nee / ja. Lokalisatie...bovenbeen / knie / onderbeen / voet. Hobby s.
Naam: Geb.datum: ONDERZOEK KNIE Datum onderzoek... Naam onderzoeker Beroep Hobby s.... Werkbelasting / houding. Sport.. Voorkeursbeen.links / rechts Klachten.links / rechts ANAMNESE Belangrijkste klachten...
Nadere informatieCardioschema (50 minuten)
Cardioschema (0 minuten) Programma Programma minuten» niveau Fiets minuten» niveau à minuten» minuten niveau» minuten niveau» minuten niveau Crosstrainer 0 minuten» minuten wandelen» lopen minuten aan
Nadere informatieCore Stability - serie 1
Inleiding Schaatsers zijn vaak zeer eenzijdig ontwikkeld, omdat veel trainingen die we voor het schaatsen doen, vooral gericht zijn op het verbeteren van de beenspieren. Met Core Stability train je je
Nadere informatieOefeningen na een onderbeenamputatie
Oefeningen na een onderbeenamputatie Bij het leren lopen met een prothese zijn mobiliteit, lenigheid en spierkracht belangrijk. Een bewegingsbeperking beïnvloedt de kwaliteit van het staan of lopen negatief.
Nadere informatieDryneedling bij bekkenproblemen postpartum
Dryneedling bij bekkenproblemen postpartum Een nuttige Interventie Cecile Röst Introductie In onze praktijk sinds 1996 ongeveer 800 nieuwe vrouwelijke bekkenpijnpatiënten per jaar 90% komt tijdens de zwangerschap,
Nadere informatieFysiotherapie na hernia
Fysiotherapie na hernia Deze informatie gaat over fysiotherapie na een herniaoperatie in de lage rug. Hoewel deze operaties niet allemaal hetzelfde zijn, kan er toch een aantal oefeningen worden aangegeven
Nadere informatie1. m. Rectus Abdominis (rechte buikspier) A. Origo en insertie: van 5-7de rib naar schaambeen. C. Indeling en functie van de spier:
1. m. Rectus Abdominis (rechte buikspier) A. Origo en insertie: B. Overspanning van: C. Indeling en functie van de spier: D. Bijzonderheden: E. Voorbeelden van oefeningen: van 5-7de rib naar schaambeen
Nadere informatieFysiotherapeutische interventie bij MS en spasme
Voorstellen Fysiotherapeutische interventie bij MS en spasme Sandra Rutjens Fysiotherapeut Sophia Revalidatie Sandra Rutjens 6 jaar werkzaam binnen Sophia Revalidatie Den Haag PRV Behandelteam; NMA, MS,
Nadere informatiePOSTKLINISCH FYSIOTHERAPEUTISCH REVALIDATIEPROTOCOL HEMI-/TOTALE SCHOUDERPROTHESE (TSP)
VERSIE JANUARI 2017 POSTKLINISCH FYSIOTHERAPEUTISCH REVALIDATIEPROTOCOL HEMI-/TOTALE SCHOUDERPROTHESE (TSP) 1. Doel Het op eenduidige wijze uitvoering geven aan de postklinische fysiotherapeutische behandeling
Nadere informatieOefenbundel Einde. Opwarming beweeglijkheidsoefeningen en stretching 1. RUGLIG. Richtlijnen bij het verderzetten en onderhoud van uw rugprogramma
Oefenbundel Einde Richtlijnen bij het verderzetten en onderhoud van uw rugprogramma Opwarming beweeglijkheidsoefeningen en stretching 1. RUGLIG : hol/bol maken van wervelkolom 10x. Stretching 1 knie: neem
Nadere informatiegerelateerde aandoeningen
Naam: Datum: Maatschap voor Sport-Fysiotherapie Manuele Therapie Medische Trainings Therapie en Echografie Stadtlohnallee 2 7595 BP WEERSELO Telefoon 0541-661590 Molemansstraat 52 7561 BE DEURNINGEN Telefoon
Nadere informatieGa op de rug liggen. Buig de knieën en zet de voeten plat op de grond. Klap beide knieën naar één kant.
BUIKSPIEREN Klap beide knieën naar één kant. Beweeg de kin naar de borst en kom met de romp een klein stukje recht omhoog. Houd 4 tellen vast en ga langzaam weer terug. Bij nekklachten, nek ondersteunen
Nadere informatieAdviezen na totale heupoperatie
Adviezen na totale heupoperatie Inleiding Deze folder ontvangt u omdat u binnenkort een heupprothese krijgt óf omdat u onlangs een heupprothese heeft gekregen. De eerste acht weken na de operatie is het
Nadere informatieEen acuut letsel is een blessure die plots op treed (bvb een enkel verzwikking, een spierscheur, )
Sporten is hoe dan ook gezond, maar brengt ook een verhoogd risico op bepaalde letsels met zich mee. Er zijn echter enkele aandachtspunten en preventie oefeningen die dit risico sterk kunnen verlagen.
Nadere informatieFOLDER: OEFENINGEN NA EEN BORSTOPERATIE MET RECONSTRUCTIE
FOLDER: OEFENINGEN NA EEN BORSTOPERATIE MET RECONSTRUCTIE Na uw borstreconstructie adviseren wij u uw elleboog aan de geopereerde zijde 4 tot 6 weken niet verder omhoog te bewegen dan 90 graden ten opzichte
Nadere informatiePraktijk Back Squat en corrigerende tips. Twee- of drietallen
Praktijk Back Squat en corrigerende tips Twee- of drietallen Oefenmaterialen liggen op de GHT trainingstafel of in de zaal 1 KIGP-er begeleidt een aantal twee- of drietallen De oefeningen 1 t/m 21 worden
Nadere informatieBekkenkanteling: maak afwisselend een bolle- en holle rug, waarbij romp en hoofd stil blijven liggen op de onderlaag.
www.gezondbewegen.nl Rugoefeningen Algemene adviezen: Creëer een vaste plaats en een vast tijdstip en voer de oefeningen twee keer per dag uit Realiseer u, indien de klachten verminderd of verdwenen zijn,
Nadere informatieTraint sinds 1991 bij Flevo Delta, is gediplomeerd trainer loopgroepen sinds 1997.
De trainers Links: Henk van Roemburg Midden: Marjo de Groot Rechts: Henk Moerkens Loopt sinds 2006 bij Flevo Delta. Is gediplomeerd trainer sinds 2010. Traint sinds 1991 bij Flevo Delta, is gediplomeerd
Nadere informatieRevalidatie nieuwe knie operatie
Afdeling: Fysiotherapie Datum: Januari 2014 2 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Revalidatie 4 3 Thuissituatie 5 4 Anatomie 6 5 Operatietechniek 7 6 Leefregels 8 7 Oefeningen 9 3 1 Inleiding Jaarlijks krijgen zo n
Nadere informatiePatello-Femoraal Pijn Syndroom. Pijn rondom de knieschijf door verkeerde sporing
Patello-Femoraal Pijn Syndroom Pijn rondom de knieschijf door verkeerde sporing Evt. Inhoudsopgave Inleiding De functie van de knieschijf De oorzaak van het Patello-Femoraal Pijn Syndroom. Het klachtenbeeld.
Nadere informatie