Leidraad Inventarisatie veiligheidsaspecten bij repressief optreden. Nederlandse Vereniging voor Brandweerzorg en Rampenbestrijding

Transcriptie

1 Leidraad Inventarisatie veiligheidsaspecten bij repressief optreden Nederlandse Vereniging voor Brandweerzorg en Rampenbestrijding

2 Leidraad Inventarisatie veiligheidsaspecten bij repressief optreden

3 Deze publicatie is een productie van de Nederlandse Vereniging voor Brandweerzorg en Rampenbestrijding (NVBR). Aan de totstandkoming van deze uitgave is de uiterste zorg besteed. Voor informatie die desondanks onvolledig of onjuist is opgenomen, aanvaarden auteur(s), redactie en uitgever geen aansprakelijkheid. Voor eventuele verbeteringen van de opgenomen gegevens houden zij zich graag aanbevolen. Samenstelling: Platform Arbeidsveiligheid Repressieve Taakstelling, werkgroep Warme RI&E Opmaak & realisatie: Drukkerij Roos en Roos, Arnhem Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopiëren, opnamen of enige andere manier, zonder schriftelijke toestemming van de NVBR. 1e druk, 1e oplage, oktober 2006 NVBR Nederlandse Vereniging voor Brandweerzorg en Rampenbestrijding (NVBR) Postbus 7010, 6801 HA Arnhem Tel. (026) Fax (026)

4 Voorwoord Voor u ligt de leidraad Inventarisatie Veiligheidsaspecten bij Repressief optreden. De leidraad beschrijft een methodiek om de risico s, die gelopen worden tijdens repressief optreden, te inventariseren en te evalueren. Verder wordt een handreiking gegeven voor het opstellen van een plan van aanpak. De ontwikkeling van de leidraad is een initiatief van het platform Arbeidsveiligheid Repressieve Taakstelling (ART) van de NVBR en bedoeld om de leemte in de ISAB 1 -methode op te vullen. Vanuit het platform is een werkgroep geformeerd die bestond uit: C.L. Methorst (Regionale Brandweer Drenthe) B. van Veen (Hulpverleningsdienst Groningen) A. Visser (Hulpverlening Gelderland Midden) Het uitgangspunt van de werkgroep is geweest om een product te ontwikkelen door de brandweer en voor de brandweer. Om dit te realiseren is gebruik gemaakt van diverse groepen uit het brandweerveld en een afvaardiging van de Arbeidsinspectie, die als klankbord hebben gefunctioneerd. De waardevolle suggesties zijn zo veel mogelijk verwerkt in het uiteindelijke resultaat. Op verzoek van de brandweer Haarlem is de werkgroep uitgenodigd om het systeem daar aan de praktijk te toetsen. Daarvoor is de werkgroep dank verschuldigd. Ondanks dat de leidraad zo zorgvuldigheid mogelijk is opgesteld, kan het zijn dat er op onderdelen een nadere specifieke uitwerking nodig is. De samenstellers houden zich aanbevolen voor suggesties en opmerkingen over de inhoud van de leidraad alsmede over de specifieke uitwerking daarvan door korpsen. Ik hoop dat deze leidraad een bijdrage levert aan het verhogen van de veiligheid van het brandweerpersoneel dat bij de uitvoering betrokken is. Namens het bestuur spreek ik hierbij mijn dank uit aan een ieder die aan de totstandkoming van deze leidraad heeft bijgedragen. In het bijzonder natuurlijk aan de werkgroep van het platform ART. Suggesties ter verbetering kunt u mailen naar: info@nvbr.nl onder vermelding van platform ART/ leidraad inventarisatie veiligheidsaspecten bij repressief optreden. Arnhem, oktober 2006 mr. J.B.M. Tilman Directeur 1 ISAB: Inventarisatie Systeem Arbeidsomstandigheden Brandweer 3

5 4

6 INHOUD Hoofdstuk 1 Inleiding 4 Hoofdstuk 2 Handleiding 5 Hoofdstuk 3 Inventarisatie: de veiligheidschecklist 7 Hoofdstuk 4 Inventarisatie: het belevingsonderzoek 8 Hoofdstuk 5 Het Plan van Aanpak 9 Hoofdstuk 6 De object risico analyse 10 Hoofdstuk 7 Het gebruik van de bestanden 11 Bijlage 1 Voorbeeld Veiligheids Checklist Brandweer 12 Bijlage 2 Voorbeeld Belevingsonderzoek 12 Bijlage 3 Voorbeeld Uitkomsten Belevingsonderzoek 12 Bijlage 4 Risicograaf Taak Risico Analyse 12 Bijlage 5 Voorbeeld Plan van aanpak 12 Bijlage 6 Object risico analyse 12 Bijlage 7 Risicograaf Object risico analyse 12 5

7 6 Formulieren Deel1: Veiligheids Checklist Brandweer 12 Deel2: Belevingsonderzoek 12

8 Hoofdstuk 1 Inleiding Op basis van artikel 5 van de Arbo-wet is iedere werkgever verplicht om de risico s die de werknemer tijdens de uitvoering van zijn werkzaamheden loopt te inventariseren en deze schriftelijk vast te leggen. Voor de brandweer is destijds de ISAB-methode (Inventarisatie Systeem Arbeidsomstandigheden Brandweer) ontwikkeld. De ISAB-methode is goed toe te passen voor de koude kant van de brandweerorganisatie, maar voldoet niet om de risico s, die gelopen worden tijdens repressief optreden, te inventariseren. De Inventarisatie Veiligheidsaspecten bij Repressief optreden, verder genoemd als RI&E warm, is ontwikkeld om de leemte van de ISAB-methode op te vullen. De methodiek is zo gemaakt dat deze door de eigen brandweerorganisatie kan worden uitgevoerd. De RI&E warm bestaat uit de onderdelen: 1. Veiligheids Checklist 2. Belevingsonderzoek 3. Object risico analyse 4. Plan van aanpak In de volgende hoofdstukken zullen de onderdelen worden toegelicht. 1.1 Status Leidraad De arbowetgeving verplicht het schriftelijk vastleggen van de risico s die de werknemers lopen tijdens de uitvoering van hun werkzaamheden. De wet schrijft niet voor op welke wijze dit moet gebeuren. De RI&E warm is een methodiek die gebruikt kan worden om risico s bij het repressief optreden te inventariseren en te evalueren. Zoals de titel al aangeeft, is de leidraad bedoeld om richting te geven aan de invulling van de wettelijke verplichting. Het toepassen van de methodiek heeft dus niet een verplichtend karakter voor de brandweerorganisaties. Als de methodiek van deze leidraad niet aansluit bij de werkwijze van een brandweerorganisatie, mag de betreffende organisatie hiervan afwijken, mits wordt voldaan aan de uitgangspunten van artikel 5 van de arbowet. 7

9 8

10 Hoofdstuk 2 Handleiding In dit hoofdstuk wordt het algemene proces beschreven. In latere hoofdstukken wordt dieper ingegaan op de manier waarop de drie hiervoor genoemde onderdelen moeten worden gebruikt. Het totale proces kan worden opgedeeld in twee onafhankelijke deelprocessen: 1. de Veiligheidschecklist, het Belevingsonderzoek en het daaruit voortvloeiende plan van aanpak vormen één geheel. Dit deelproces kan eenvoudig binnen een afzienbare tijd worden uitgevoerd. 2. de Object Risico Analyse. Deze analyse spitst zich toe op afzonderlijke objecten. Objecten worden onderverdeeld in gebouwgebonden objecten en overige objecten, zoals installaties, hoogspanningsleidingen, verkeerswegen, tunnels, waterwegen en spoorwegen. Hierbij is een sterke relatie met bereikbaarheidskaarten en/of aanvalsplannen. Dit proces kost veel tijd. Om het eerste deelproces niet te frustreren is het mogelijk om deelproces 2, dat meer tijd kost, uit te smeren over een langere periode. 2.1 Deelproces 1 Stap 1: Voorlichting Om een representatief beeld te krijgen van de RI&E warm is het van belang dat de medewerkers die een directe relatie hebben met het repressief optreden nauw bij het proces worden betrokken. Dit betekent dat zij door middel van voorlichting geïnformeerd moeten worden over het proces en de vervolgstappen. Stap 2: Inventarisatie Na de voorlichting worden door de verschillende partijen (management en personeel) de inventarisatieformulieren ingevuld. De inventarisatie bestaat uit drie onderdelen: 1. De veiligheidschecklist (bijlage 1) wordt ingevuld door vertegenwoordigers van het management. (meerdere personen, minimaal twee) 2. Het belevingsonderzoek (bijlage 2) wordt ingevuld door het repressieve personeel. 3. Naar aanleiding van de resultaten uit het belevingsonderzoek wordt een interview afgenomen, met een representatieve groep werknemers (doorsnede van alle niveaus). Hierbij kunnen zij hun beleving nader toe lichten. De resultaten worden meegenomen in de conclusies. De interviews worden bij voorkeur uitgevoerd door een onafhankelijke instantie of door personen die geen directe relatie hebben met de repressieve dienst, maar wel inhoudelijk op de hoogte zijn en in staat zijn het geheel te overzien. Stap 3: Opstellen plan van aanpak Nadat de lijsten zijn ingevuld, wordt de informatie gerangschikt en wordt een concept management rapportage en plan van aanpak opgesteld. Het concept plan van aanpak bevat in ieder geval: een beschrijving van de bestaande situatie; de daaraan gekoppelde risicocategorie die maatgevend is voor de prioriteit van de uit te voeren maatregelen en activiteiten. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van de risicograaf (zie bijlage 4) ; de conclusies uit de inventarisatie (veiligheidschecklist, belevingsonderzoek & interviews); 9

11 HOOFDSTUK 2 een overzicht van de maatregelen en activiteiten die in- of uitgevoerd moeten worden; het tijdpad; overzicht van verantwoordelijkheden voor de uitvoering Stap 4: Vaststellen plan van aanpak, inclusief managementrapportage De concept management-rapportage en plan van aanpak worden teruggekoppeld naar het personeel. Nadat eventuele opmerkingen/aanvullingen van het personeel zijn verwerkt, wordt het rapport voor vaststelling aangeboden aan de directie, die het vervolgens voorlegt aan de personeelsvertegenwoordiging. Stap 5: Implementatie Na het vaststellen door de directie kan uitvoering worden gegeven aan het plan van aanpak. De leidinggevenden zien toe dat iedereen zich aan de vastgestelde maatregelen en activiteiten houdt. Periodiek worden de resultaten in de diverse overlegvormen op de agenda gezet (bijvoorbeeld het werkoverleg, staf, bevelvoerderoverleg, ondernemingsraad cq. personeelvertegenwoordiging). Indien noodzakelijk worden aanvullende maatregelen getroffen of activiteiten bijgesteld. 2.2 Deelproces 2 Dit deelproces betreft de object risico analyse. De voorlichting maakt onderdeel uit van de voorlichting over de checklist en het belevingsonderzoek. Tijdens de voorlichting wordt aangegeven hoe het proces wordt uitgevoerd in relatie tot deelproces 1. In hoofdstuk 6 worden de stappen 2 (inventarisatie) en 3 (opstellen plan van aanpak) van deelproces 2 beschreven. 2.3 Tijdbelasting De praktijktest in Haarlem (60 beroeps, 60 vrijwilligers) heeft uitgewezen, dat voor een volledige RI&E warm uitgegaan moet worden van minimaal 140 uur. Er wordt van uitgegaan dat de inventarisatie door twee personen wordt uitgevoerd. Met name degene die de interviews, analyses en het plan van aanpak maakt, moet rekening houden met een aanzienlijke tijdbelasting. Voor het invullen van de veiligheidschecklist en het belevingsonderzoek moet men rekening houden met ca. 2 uur per persoon. Het invullen van de object risico analyse is afhankelijk van het object, maar men moet rekening houden met minimaal 8 uur. 10

12 Hoofdstuk 3 Inventarisatie: de veiligheidschecklist De veiligheidschecklist (bijlage 1) benoemt de repressieve activiteiten van de brandweer en de organisatorische aspecten die direct betrekking hebben op het repressieve optreden. De vragenlijst wordt onder verantwoordelijkheid van het management ingevuld. Er kan ook gekozen worden om deze lijst door meerdere personen in te laten vullen om zo verschillen van inzicht op bepaalde onderdelen te elimineren. De veiligheidschecklist is volgens de onderstaande structuur ingedeeld: Algemeen ( o.a. organisatie in directe relatie tot repressie) Brand: Algemeen Specifiek gebouwen verkeer en vervoer natuur en milieu diversen Hulpverlening: Algemeen Specifiek Ongevallen met gevaarlijke stoffen: Algemeen Specifiek Gebruik voertuigen: Specialisaties gebouwen verkeer en vervoer natuur en milieu diversen gebouwen verkeer en vervoer natuur en milieu diversen Algemeen Specifiek (werken met) (WVD, Gaspak en Duiken) Bij ieder onderdeel worden naast de gevaaraspecten ook de te nemen beheersmaatregelen benoemd. Beheersmaatregelen hebben betrekking op de organisatie, de techniek en in mindere mate op het gedrag. Onder beheersmaatregelen vallen, bijvoorbeeld, eisen met betrekking tot opleiding en oefening, procedures en arbeidsmiddelen. Gebruikswijzer Bij het invullen van de veiligheidschecklist kan men kiezen tussen: niet van toepassing Ja veld kleurt groen* Nee veld kleurt rood Nog niet optimaal veld kleurt oranje * Indien de veiligheidschecklist direct op de computer wordt ingevuld, zal het veld automatisch ingekleurd worden. Zo kan men in één oogopslag zien waar de tekortkomingen zitten. 11

13 HOOFDSTUK 3 In de laatste kolom kan men nog, met behulp van de risicograaf uit bijlage 4, aangeven welke risicoclassificatie de activiteit heeft. Dit is niet persé nodig, maar wordt wel aanbevolen, zodat in het plan van aanpak een prioriteitstelling kan worden bepaald. 12

14 Hoofdstuk 4 Inventarisatie: het belevingsonderzoek De RI&E warm bestaat naast de checklist uit een belevingsonderzoek (bijlage 2). Het belevingsonderzoek bestaat uit twee onderdelen, die beide anoniem worden afgenomen: 1) Een vragenformulier voor werknemers met een repressieve functie (manschap, bevelvoerder, OVD, ROGS e.d.). Dit formulier vertoont veel overeenkomsten met de veiligheidschecklist; zowel wat betreft de structuur als ook wat betreft de benoeming van gevaar- en beheersaspecten. Door zowel de veiligheidschecklist als het belevingsonderzoek in te vullen, kan worden onderzocht of het beeld dat de leiding heeft, overeenkomt met de beleving van de werknemer. 2) Een interviewronde met een representatief deel van de groep aan wie het formulier is uitgereikt. De interviews worden gebruikt om de resultaten uit het belevingsonderzoek te verduidelijk of te verdiepen. Gebruikswijzer vragenformulier Bij het invullen van de vragenformulier kan men kiezen tussen: niet van toepassing Niet Onvoldoende Geen mening Voldoende Teveel De ingevulde lijsten worden overgenomen op een verzamelstaat (bijlage 3). Indien deze verzamelstaat op de computer wordt ingevuld, zal het veld automatisch worden ingekleurd. Zo kan men in één oogopslag zien waar de tekortkomingen zitten. Score <30% veld kleurt rood Score 30%-70% veld kleurt oranje Score >70% veld kleurt groen 13

15 14

16 Hoofdstuk 5 Het Plan van Aanpak Nadat de inventarisatie (bestaande uit de veiligheidschecklist en het belevingsonderzoek) is uitgevoerd, worden de resultaten geanalyseerd. Op basis daarvan wordt een plan van aanpak opgesteld (bijlage 5). Het plan van aanpak is een zuiver organisatie gebonden systeem. Bepalend zijn de mogelijkheden (menskracht, financiële middelen) van de organisatie. Het plan van aanpak wordt in goed overleg met de afdelingen en het personeel opgesteld. Het plan van aanpak moet uit de volgende onderdelen bestaan: Titel en managementsamenvatting Inleiding en leeswijzer Een overzicht van de geraadpleegde informatiebronnen zoals rampenplan, statistieken, risicoinventarisaties verzorgingsgebied etc. Resultaten van de inventarisatie (veiligheidschecklist, belevingsonderzoek) Een beschrijving van de activiteiten en processen om het plan van aanpak in te voeren en uit te voeren Een beschrijving of schema van het communicatietraject Een beschrijving van het feitelijke plan van aanpak Indien gekozen is om de objectrisicoanalyse gelijktijdig uit te voeren met de veiligheidschecklist en belevingsonderzoek, wordt deze ook opgenomen in het plan van aanpak. Het plan van aanpak wordt in concept besproken met personeel en directie. Na vaststelling volgt de uitvoering. 15

17 16

18 Hoofdstuk 6 De object risico analyse De object risico analyse (bijlage 6) is, naast de inventarisatie, het tweede onderdeel van de RI&E warm. De object risico analyse bestaat uit een checklist waarmee bepaalde objecten/ gebieden in het verzorgingsgebied geanalyseerd kunnen worden op hun specifieke (gevaars-)kenmerken. Bij ieder onderdeel worden naast de gevaaraspecten ook de te nemen beheersmaatregelen benoemd. Beheersmaatregelen hebben betrekking op de schakels pro-actie, preventie, preparatie en repressie van de veiligheidsketen. Een object risico analyse moet in principe van alle objecten in het verzorgingsgebied worden gemaakt. Aanvalsplannen vormen de basis. Bij gebouwen waar veel mensen verblijven in combinatie met de zelfredzaamheid en objecten met een verhoogd risico door gevaarlijke stoffen gebeurt dit per object. Woonwijken met soortgelijke bebouwing kunnen als één object worden beschouwd. Kernvragen in de object risico analyse zijn: welke maatregelen/ activiteiten zijn voor het repressief optreden van de brandweer vastgesteld; welke maatregelen/ activiteiten zijn daadwerkelijk in de gehele brandweerorganisatie geïmplementeerd; hoe is het toezicht en de controle op de naleving van deze maatregelen/ activiteiten; hoe wordt omgegaan met klachten/ vastgestelde tekortkomingen? Bij geconstateerde risico s komen de volgende vragen aan de orde: aan welk gevaar respectievelijk risico wordt het brandweerpersoneel blootgesteld; is de organisatie en het personeel zich bewust van het risico; bereid de organisatie/ het personeel zich voor op het risico in de preparatieve fase, door: - voorlichting, opleiding en oefening, objectverkenning - procedures en/of instructies - beschikbaarheid van de juiste en voor de persoon meest geschikte arbeidsmiddelen resp. persoonlijke beschermingsmiddelen bespreekt het personeel, voorafgaand aan, of eventueel tijdens, de inzet: - de aanwezige risico s, resp. de nood- en beheersmaatregelen - het gebruik van arbeidsmiddelen en/of persoonlijke beschermingsmiddelen. Op basis van de uitkomsten wordt, met behulp van de risicograaf (zie bijlage 7) een gevaarscategorie vastgesteld. De gevaarscategorie geeft een indicatie van het risico. Vervolgens worden de uitkomsten verwerkt in een plan van aanpak. De object risico analyse geeft niet alleen inzicht in de aanwezige risico s in het verzorgingsgebied, maar biedt ook een handleiding voor brandweerpersoneel in de voorbereidende fase bij oefeningen of gebouwverkenningen. Door bij oefeningen te anticiperen op aanwezige risico s worden de effectiviteit en veiligheid van een inzet verhoogd. 17

19 18

20 Hoofdstuk 7 Het gebruik van de bestanden Op BrandweerKennisNet ( zijn de volgende bestanden te downloaden: De handleiding Checklist Inventarisatie Veiligheidsaspecten bij Repressief optreden Belevingsonderzoek Inventarisatie Veiligheidsaspecten bij Repressief optreden Verzamellijst van het belevingsonderzoek Inventarisatie formulieren Object risico analyse 19

21 20

22 Bijlage 1 Voorbeeld Veiligheids Checklist Brandweer 21

23 BIJLAGE 1 Hfdst Activiteit Gevaarsaspect Beheersmaatregelen NVT (J)a Nog niet Risico- (O)rganisatie (G)edrag (T)echniek (X) (N)ee optimaal classificatie (X) (L) (M) (H) Algemeen Organisatorische aspecten die in directe relatie staan tot het repressieve optreden Voorbereid zijn op Door onvoldoende opleiding, O Wordt op alle niveaus de uit te voeren bijscholing en oefening loopt men realistisch geoefend? brandweertaken. een verhoogd risico. (Worden (brandwacht, chauffeur, X M (opleiden, oefenen nader benoemd bij specifiek en bijscholen) omschreven activiteiten) OGS) Evaluatie incidenten Evalueren is van belang om te leren van zowel de goede als de verbeterpunten van een inzet. bevelvoerder, OVD en O Worden structureel geëvalueerd en schriftelijk vastgelegd inzetten vanaf middel-incident en/of mediagevoelige incidenten en/of incidenten met leermomenten? O Wordt er structureel op alle niveaus geleerd van incidenten? O Is het leeragentschap in uw organisatie ingevuld? O Worden (bijna)ongevallen en risicovolle situaties structureel geëvalueerd en schriftelijk vastgelegd? O Worden (bijna)ongevallen en risicovolle situaties op regionaal niveau geanalyseerd en worden verbetervoorstellen voorbeeld planmatig overgenomen? O Worden aanbevelingen ten aanzien van de veiligheid vanuit het land/regio overgenomen? J N N N X X M 22

24 VOORBEELD VEILIGHEIDS CHECKLIST BRANDWEER Hfdst Activiteit Gevaarsaspect Beheersmaatregelen NVT (J)a Nog niet Risico- (O)rganisatie (G)edrag (T)echniek (X) (N)ee optimaal classificatie (X) (L) (M) (H) Algemeen (repressieve taakstelling) Na een melding, via Overschrijding van de wettelijk O Is schriftelijk vastgelegd de alarmontvanger, toegestane snelheid met als wat de verantwoordelijk- N zich naar de gevolg een verhoogd risico op heid van de korpsleden is kazerne begeven. een ongeval. bij alarmering? Overschrijding van het wettelijk O Is deze activiteit vastgelegd toegestane alcohol-percentage in een veiligheidsprocedure N in het bloed met als gevolg een verhoogd risico om een ongeval te krijgen/veroorzaken. of -instructie? Van de weg raken door stuur- O Krijgen de korpsleden H fout, gladheid, schrikreactie e.a. structureel voorlichting N met als gevolg een ongeval. Aanrijding met andere over de (onnodige) risico s? O Worden er niet meer weggebruiker(s). korpsleden gealarmeerd J dan noodzakelijk (groepsalarmering)? Gedrag niet aanpassen aan het O Worden er functionerings- heersende verkeersbeeld met gesprekken gevoerd X als gevolg een verhoogd risico om een ongeval te krijgen/ veroorzaken. waarbij risicoverhogend gedrag wordt besproken? voorbeeld 23

25 BIJLAGE 1 Hfdst Activiteit Gevaarsaspect Beheersmaatregelen NVT (J)a Nog niet Risico- (O)rganisatie (G)edrag (T)echniek (X) (N)ee optimaal classificatie (X) (L) (M) (H) BRAND Algemeen Binnentreden Explosie O Is deze activiteit gebouw met Elektrocutie vastgelegd in een N adembescherming. Flashover (geen complex Backdraft -instructie? veiligheidsprocedure of gebouw) Instorting/omvallen of O Is er een op schrift gestelde Voorbeelden: bezwijken constructie noodprocedure t.a.v. N woningbrand Struikelen veiligheid eigen personeel? kelderbrand Vallen O Wordt deze noodprocedure N zolderbrand Vallende voorwerpen regelmatig beoefend? kapbrand Stoten O Wordt gebruik gemaakt van J Beknelling Desoriëntatie een warmtebeeldcamera? O Vindt er registratie plaats Verbranding van personen bij het N Ingesloten raken betreden van het object Defecte apparatuur met adembescherming? M Contact met gevaarlijke stoffen O Krijgen de korpsleden Ademluchtcilinder leeg structureel voorlichting Inademing schadelijke dampen over de risico s met J betrekking tot het binnentreden van een gebouw? O Krijgen de korpsleden structureel voorlichting over de risico s met betrekking tot een flashover en backdraft? O Wordt deze activiteit regelmatig realistisch in een oefencentrum voorbeeld beoefend? (volgens de leidraad oefenen) J J 24

26 VOORBEELD VEILIGHEIDS CHECKLIST BRANDWEER Hfdst Activiteit Gevaarsaspect Beheersmaatregelen NVT (J)a Nog niet Risico- (O)rganisatie (G)edrag (T)echniek (X) (N)ee optimaal classificatie (X) (L) (M) (H) Specifiek Gebouwen Inzet in Naast de gevaarsaspecten die O Is een inzet in een complex Complexe reeds zijn benoemd bij het gebouw vastgelegd in een J gebouwen; binnentreden van een gebouw veiligheidsprocedure of Voorbeelden: zijn de specifieke gevaarsaspecten: -instructie? Gevangenissen Desoriëntatie O Zijn de korpsleden Kantoor- adequaat opgeleid voor X gebouwen Ziekenhuizen deze activiteit? O Wordt deze activiteit Verzorgings- regelmatig beoefend? J tehuizen Bejaarden- (volgens de leidraad oefenen) tehuizen O Krijgen de korpsleden M T structureel voorlichting over de risico s met betrekking tot een inzet in een complexgebouw? Hebben de korpsleden de beschikking over de juiste arbeidsmiddelen en in voldoende mate? (communicatie, refinder, registratiebord, warmtebeeldcamera e.d.) voorbeeld N X 25

27 26

28 Bijlage 2 Voorbeeld Belevingsonderzoek Algemene gegevens Korps: Post: U bent bij de brandweer: O In beroepsdienst X Vrijwilliger Uw repressieve functie is: O Manschap X Bevelvoerder O Officier van Dienst O Hoofd officier van dienst O Officier gevaarlijke stoffen O Adviseur gevaarlijke stoffen O WVD-deskundige O Cdt. van dienst O Anders nl.: Uw specialisatie is: O Niet van toepassing O Chauffeur/pompbediener O Gaspakdrager O Duiker O Meetploeg O Centralist X Instructeur algemeen X Instructeur persoonlijke bescherming O Anders nl. 27

29 BIJLAGE 2 Hfdst Activiteit Gevaarsaspect Beleving n.v.t. Niet Onvoldoende Geen mening Voldoende Teveel Algemeen Organisatorische aspecten die in directe relatie staan tot het repressieve optreden Voorbereid zijn op Diverse. Worden nader benoemd In hoeverre bent u, in algemene de uit te voeren bij specifiek omschreven zin, van mening dat u voldoende X brandweertaken. activiteiten bent voorbereid op de uit te (Opleiden, Oefenen en Bijscholen) Evaluatie incidenten Evalueren is van belang om te voeren brandweertaken? In hoeverre wordt er aandacht leren van zowel de goede als de besteed om evaluaties van brand- X verbeterpunten van een inzet. weerinzetten te bespreken? In hoeverre worden (bijna) ongevallen en risicovolle situaties geëvalueerd? In hoeverre worden (bijna) ongevallen en risicovolle situaties die in het land plaatsvinden en in principe ook bij uw korps plaats kunnen vinden geëvalueerd? In hoeverre worden verbeterpunten uit de evaluaties ook daadwerkelijk in de organisatie geïmplementeerd? voorbeeld X X X 28

30 VOORBEELD BELEVINGSONDERZOEK Hfdst Activiteit Gevaarsaspect Beleving n.v.t. Niet Onvoldoende Geen mening Voldoende Teveel Algemeen (repressieve taakstelling) Na een melding, via Overschrijding van de wettelijk In hoeverre bent u zich bewust de alarmontvanger, toegestane snelheid met als van de gevaren en risico s die X zich naar de kazerne gevolg een verhoogd risico om betrekking hebben op de begeven. een ongeval te krijgen/ genoemde activiteit? veroorzaken. Overschrijding van het wettelijk toegestane alcohol percentage in het bloed met als gevolg een verhoogd risico om een ongeval te krijgen/veroorzaken. Van de weg raken door stuurfout, gladheid, schrikreactie e.a. met als gevolg een ongeval. Aanrijding met andere weggebruiker(s). Gedrag niet aanpassen aan het heersende verkeersbeeld met als gevolg een verhoogd risico om een ongeval te krijgen/ veroorzaken. voorbeeld 29

31 BIJLAGE 2 Hfdst Activiteit Gevaarsaspect Beleving n.v.t. Niet Onvoldoende Geen mening Voldoende Teveel BRAND Algemeen Binnentreden Explosie In hoeverre bent u zich bewust gebouw met Elektrocutie van de genoemde gevaren en de X adembescherming. Flashover risico s? (geen complex Backdraft In hoeverre bent u opgeleid cq. gebouw) Instorting/omvallen of bevoegd om een brandend X Voorbeelden: bezwijken constructie gebouw te betreden? woningbrand Struikelen In hoeverre krijgt u structureel kelderbrand Vallen voorlichting over de algemene zolderbrand Vallende voorwerpen risico s ( bezwijken constructie, X kapbrand Stoten elektrocutie, van hoogte vallen Beknelling Desoriëntatie e.d.) met betrekking tot het binnentreden van een gebouw? Verbranding In hoeverre wordt u realistisch X Ingesloten raken Defecte apparatuur beoefend in een oefencentrum? In hoeverre wordt de veiligheid Contact met gevaarlijke stoffen gewaarborgd bij het binnentreden X Ademluchtcilinder leeg Inademing schadelijke dampen van een gebouw? In hoeverre bent u op de hoogte van de risico s van een flashover en backdraft? In hoeverre krijgt u realistische oefeningen/instructie over flashover en backdraft? In hoeverre bent u op de hoogte van een noodprocedure veiligheid eigen personeel? In hoeverre wordt deze nood- procedure beoefend? voorbeeld In hoeverre vindt registratie plaats van brandweermensen die panden betreden? In hoeverre heeft u de beschikking over adequate middelen om een X pand veilig te kunnen betreden? X X X X X 30

32 Bijlage 3 Voorbeeld Uitkomsten Belevingsonderzoek 31

33 BIJLAGE 3 Hfdst Beleving Totaal n.v.t. Niet Onvoldoende Geen mening Voldoende Teveel Score in % Algemeen Organisatorische aspecten die in directe relatie staan tot het repressieve optreden Voorbereid zijn op de In hoeverre bent u, in algemene zin, van mening dat ,00 uit te voeren brand- weertaken. (opleiden, oefenen en bijscholen) u voldoende bent voorbereid op de uit te voeren brandweertaken? Evaluatie incidenten In hoeverre wordt er aandacht besteed om evaluaties ,00 van brandweerinzetten te bespreken? In hoeverre worden (bijna) ongevallen en risicovolle situaties geëvalueerd? In hoeverre worden (bijna) ongevallen en risicovolle ,00 situaties die in het land plaatsvinden en in principe ook bij uw korps plaats kunnen vinden geëvalueerd? In hoeverre worden verbeterpunten uit de evaluaties ,00 ook daadwerkelijk in de organisatie geïmplementeerd? Algemeen (repressieve taakstelling) Na een melding, via de In hoeverre bent u zich bewust van de gevaren en ,00 alarmontvanger, zich naar de kazerne risico s die betrekking hebben op de genoemde activiteit? begeven. In hoeverre krijgt u voorlichting over de gevaren en ,00 risico s die betrekking hebben op de genoemde activiteit? voorbeeld 32

34 VOORBEELD UITKOMSTEN BELEVINGSONDERZOEK Hfdst Beleving Totaal n.v.t. Niet Onvoldoende Geen mening Voldoende Teveel Score in % BRAND Algemeen Binnentreden gebouw In hoeverre bent u zich bewust van de genoemde ,00 met adembescherming. gevaren en de risico s? (geen complex gebouw) In hoeverre bent u opgeleid cq. bevoegd om een ,00 Voorbeelden: brandend gebouw te betreden? woningbrand In hoeverre krijgt u structureel voorlichting over de ,00 kelderbrand zolderbrand algemene risico s ( bezwijken constructie, elektrocutie, van hoogte vallen e.d.) met betrekking tot het kapbrand binnentreden van een gebouw? In hoeverre wordt u realistisch beoefend in een ,00 oefencentrum? In hoeverre wordt de veiligheid gewaarborgd bij het ,00 binnentreden van een gebouw? In hoeverre bent u op de hoogte van de risico s van ,00 een flashover en backdraft? In hoeverre krijgt u realistische oefeningen/instructie over flashover en backdraft? In hoeverre bent u op de hoogte van een ,00 noodprocedure veiligheid eigen personeel? In hoeverre wordt deze noodprocedure beoefend? In hoeverre vindt registratie plaats van brandweermensen die panden betreden? In hoeverre heeft u de beschikking over adequate ,00 middelen om een pand veilig te kunnen betreden? voorbeeld 33

35 BIJLAGE 3 Hfdst Beleving Totaal n.v.t. Niet Onvoldoende Geen mening Voldoende Teveel Score in % Specifiek Gebouwen Inzet in Complexe In hoeverre bent u zich bewust van de gevaren en ,00 gebouwen; Voorbeelden: risico s die betrekking hebben op de genoemde activiteit? Gevangenissen In hoeverre bent u opgeleid om een inzet uit te Kantoorgebouwen kunnen voeren in complexe gebouwen? Ziekenhuizen In hoeverre krijgt u voorlichting over de gevaren en Verzorgingstehuizen risico s die betrekking hebben op de genoemde Bejaardentehuizen activiteit? In hoeverre bent u geoefend om een inzet uit te kunnen voeren in complexe gebouwen? In hoeverre bent u op de hoogte van de geldende ,00 veiligheidsinstructie/procedure met betrekking tot een inzet in complexe gebouwen? In hoeverre heeft u de beschikking over de juiste ,00 arbeidsmiddelen? (communicatie, refinder, registratiebord, warmtebeeldcamera e.d.) In hoeverre maakt u daadwerkelijk gebruik van de ,00 juiste arbeidsmiddelen? (communicatie, refinder, registratiebord, warmtebeeldcamera e.d.) voorbeeld 34

36 Bijlage 4 Risicograaf Taak Risico Analyse DE KANS 0 NAGENOEG UITGESLOTEN 0 KLEIN 0 REDELIJK 0 GROOT AARD (MOGELIJK ) LETSEL (I) 0 E HBO (A) ( II) 0 MEDISCHE HULP (B) ( III) 0 VERVANGEND WERK (C) ( IV) 0 VERZUIM (D) 0 ZEER GROOT (V) 0 ZIEKENHUISOPNAME (E) 0 OVERLEDEN (E) V IV III II I A B C D E RISICOKLASSE 1 5 = LAAG 6 10 = MIDDEL = HOOG 35

37 36

38 Bijlage 5 Voorbeeld Plan van aanpak 37

39 BIJLAGE 5 Nr. Activiteit Relatie Huidige situatie Risico Conclusies, beleving Tijd Verant- Veiligheid classificatie resp. maatregelen / woordelijk- Checklist activiteiten heid 1. Deelname aan het verkeer 1.1 Rijden naar 1.15 Er is GEEN SCHRIFTELIJK Het personeel is zich termijnen kazerne met VASTGELEGDE goed bewust van de eigen voertuig procedure cq. instructie gevaren cq. risico s die Kwartaal voor deze activiteit, etc. voortvloeien uit deze half jaar, Korpsleden krijgen activiteit. Het is de jaar ONVOLDOENDE STRUCTURELE VOORLICHTING over de (onnodige) risico s, zo ook wordt hier groep vrijwilligers die het meest met deze activiteit wordt geconfronteerd (immers de beroeps zijn al tijdens andere Middel aanwezig op de kazerne). gelegen heden (bijv. functionerings- gesprekken) over gesproken. Bij groepsalarmering wordt niet meer personeel gealarmeerd dan strikt noodzakelijk De activiteit zal vastgelegd worden in een algemene instructie. Minimaal eenmaal per jaar zal, voor het optimaliseren van het veiligheidsbewustzijn in het verkeer, een voorlichtingbijeenkomst georganiseerd worden. 1.2 Rijden in / met 1.16 Er is GEEN SCHRIFTELIJK Het personeel is zich voorrangs- VASTGELEGDE procedure goed bewust van de voertuigen cq. instructie voor deze gevaren cq. risico s die activiteit, etc. Er wordt ONVOLDOEN- DE RESP. GEEN AAN- DACHT geschonken aan de opleiding evenals een voortvloeien uit deze activiteit. De chauffeurs zijn over het algemeen goed opgeleid en bevoegd om voorbeeld jaarlijkse bijscholing van met brandweervoer- brandweerchauffeurs Middel tuigen te mogen rijden. Er wordt voldoende Beleving personeel: aandacht geschonken voorlichting (algemeen aan preventieve en in relatie met het maatregelen bepakking/ rijden met prioriteit) uitrusting voor het veilig evenals het oefenen rijden met brandweer- (rijvaardigheid) behoeft voertuigen meer aandacht. Korpsleden krijgen De activiteit zal ONVOLDOENDE vastgelegd worden in STRUCTURELE VOOR- een algemene instructie. 38

40 Nr. Activiteit Relatie Huidige situatie Risico Conclusies, beleving Tijd Verant- Veiligheid classificatie resp. maatregelen / woordelijk- Checklist activiteiten heid LICHTING over de risico s De brandweertijdens het aanrijden met brandweervoertuigen met optische en akoestische signalen Er wordt uitgerukt conform de opgestelde alarmeringsprocedures en prioriteit Er wordt, tijdens het politie, rijvaardigheidsaanrijden naar het incident, GEEN / NAUWELIJKS AAN- DACHT geschonken aan de veiligheid van de inzittenden chauffeurs zullen opgeleid worden conform de module brandweerchauffeur. Eenmaal per kwartaal zullen, onder leiding van een ervaren verkeersschool cq. trainingen georganiseerd worden. NB: weggedrag, eigenschappen voertuigen evenals kennis specifieke punten. Het personeel is zich goed bewust van de gevaren cq. risico s die voortvloeien uit deze activiteit. Minimaal eenmaal per jaar zal, voor het verhogen van het veiligheidsbewustzijn een voorlichtingsbijeenkomst georganiseerd worden. NB: dragen van voorbeeld autogordels i.c.m. adembescherming. 39

41 40

42 Bijlage 6 Object risico analyse 41

43 BIJLAGE 6 Categorieën objecten : A. Gebouw gebonden objecten B. Niet gebouw gebonden objecten 1. Onderwijsgebouwen 1. Industrieële installaties 2. Verblijfsgebouwen 2. Hoogspanning distributie net 3. Kantorengebouwen 3. Gas distributie net 4. Openbare gebouwen 4. Verkeerswegen, tunnels, viaducten (water/spoor) 5. Gebouwen in de sector dienstverlening 5. Waterwegen, spoor- en verkeersbruggen 6. Gebouwen in de sector gezondheid en verzorging 6. Spoorwegen, stations, emplacementen, bruggen, tunnels 7. Gebouwen voor defensie en justitie 7. Luchtverkeer (burger, militair), vliegvelden 8. Gebouwen voor bewoning 8. Schepen, havens 9. Gebouwen voor opslag 10. Gebouwen voor industrie Object-risicoformulier Object Beheersmaatregelen De toestand: Het effect R Gemiddelde (U)itstekend Klein (K) I beoordeling (Z) (G)oed Klein/Middel (K/M) S (M)atig Middel/Groot (M/G) I (S)lecht Groot/Zeer Groot (G/ZG) C (R)ampzalig Rampzalig (R) O Het betreft een: Hoe is de omgeving en A / B?? infrastructuur ten aanzien V van het object? Zie noot 1 Gebouwgebonden: (Pro-actie ) 1 T/M 10?? Zijn er voldoende Niet gebouw brandpreventieve maatregelen W gebonden: genomen? Zie noot 2 1 T/M 8?? (Preventie) Functie:... Wat is de kwaliteit van de (V+W+X+Y) bereikbaarheids- kaarten : Adres:... en/of aanvalsplannen X 4 enzevoort van het = Plaats:... object Zie noot 3 Z (Preperatie) Zijn er bijzondere gevaren? Zie noot 4 (Operationeel) Y 42

44 VOORBEELD OBJECT RISICO ANALYSE Noot 1. PRO-ACTIE 1.1 Kenmerken omgeving en infrastructuur. Checkpunt OK Bijzonderheden Bereikbaarheid brandweervoertuigen opstelplaatsen voor blus- cq. redvoertuigen en bijstand aan- en afvoerwegen, verkeerremmende/regelende maatregelen (rotondes, drempels, verkeerslichten) Bluswatervoorziening / waterwinplaatsen Buurgebouwen / uitbreidingsmogelijkheden Alle zijden toegankelijk Ondergronds gebouw Plat dak Balkons, balustrades Eerste groot/klein indruk oud/nieuw gebouw simpel/complex aantal verdiepingen Type gebouw/doel gebouw Brandbeveiligingsconcept 1.2. Kenmerken object en infrastructuur. Checkpunt OK Bijzonderheden Aanvalswegen hoofdingang neveningangen vluchtwegen gebruikers, nooduitgangen vluchtmogelijkheden bij binnenaanval Lengte aanvalswegen, obstakels in gangen Liften, trappenhuizen (fysieke belasting) Gebruik redvoertuig mogelijk Brandtrappen buitenom Platte grond voorhanden Portier aanwezig Deuren, handgrepen schuif-, rol-, draaiopeningssysteem, sloten Veel mensen aanwezig mobiel, niet mobiel Agressie en geweld te verwachten. 43

45 BIJLAGE 6 Noot 2. PREVENTIE 2.1 Constructie en inrichting Checkpunt OK Bijzonderheden Aantal verdiepingen Draagconstructie staal beton hout Glas (enkel of thermopane) Verlaagde plafonds Verhoogde vloeren Leidingkokers, ventilatieschachten, doorboorde scheidingswanden Holle ruimten in muren Vide, atrium Vuurbelasting veel brandbaar materiaal plastics vloerbedekking, gordijnen etc. grote archieven Energievoorzieningen en ontstekingsbronnen open vuur (kachels, fornuizen) hete oppervlakken elektrische bedrading, installatie Inpandige parkeergarage 44

46 VOORBEELD OBJECT RISICO ANALYSE 2.2 Brandpreventieve maatregelen Checkpunt OK Bijzonderheden Rook- en warmteafvoer (RWA) Ventilatiesystemen Rookcompartimentering Brandcompartimentering Openbaar Meld Systeem automatische melders handmelders Sprinklers Noodverlichting (centraal, plaatsgebonden) Ontruimingsinstallatie Drukverhogingtrappenhuizen Ventilatiesystemen (over- / onderdruk) Automatische blusinstallatie (halon, CO2) Vergunning afgegeven Controle op preventieve voorzieningen geweest Bedrijfsbrandweer Bedrijfshulpverlening Noot 3. PREPARATIE Checkpunt OK Bijzonderheden Objectinformatie aanwezig en direct beschikbaar aanvalsplan bereikbaarheidskaart chemiekaart evacuatie/ontruimingsplan Wordt, door de ploegen, het object jaarlijks bezocht en geïnventariseerd op bereikbaarheid, toegangen en compartimentwering aanwezigheid gevaarlijke stoffen, risico s samenwerking met BHV bewoners en gebruikers Idem leidinggevenden evenals in hun reguliere overleg over risico s in het verzorgingsgebied meegenomen Wordt in de nabespreking, op basis van de opgedane ervaringen bij bijzondere incidenten, ook aandacht geschonken aan vergelijkbare risico s in het object 45

47 BIJLAGE 6 Noot 4. Bijzondere gevaren Checkpunt OK Bijzonderheden Opslag chemicaliën Opslag chemisch afval Opslag brand en explosiegevaarlijke (vloei)stoffen Opslag organisch afval Apparaten, machines en noodstop Elektriciteit laagspanningsaanleg hoogspanningsaanleg inductie Gasleidingen (hoge / lage druk) Bacteriën, biologische agentia, Lasers, infrarood licht Geluidsdruk (> 80 dba) Trillingen Fijn deeltjes in omgevingslucht stof zaagsel meel Gassen, dampen, aerosolen Explosie- en brandgevaar Wapens en munitie Dieren (laboratoria, stallen etc.) Toxische verbrandingsproducten Radioactiviteit (opslag en installaties) Hoge druk vloeistof installaties 46

48 Bijlage 7 Risicograaf Object risico analyse DE TOESTAND (KANS ) HET EFFECT 0 UITSTEKEND (I) 0 K LEIN (A) 0 GOED ( II) 0 K LEIN /MIDDEL (B) 0 MATIG ( III) 0 MIDDEL /GROOT (C) 0 SLECHT ( IV) 0 GROOT/ZEER GROOT (D) 0 RAMPZALIG (V) 0 RAMPZALIG (E) V IV III II I A B C D E RISICOKLASSE 1 5 = LAAG 6 10 = MIDDEL = HOOG 47

49 48

50 Formulieren 49

51 50

52 Deel 1 Veiligheids Checklist Brandweer 51

53 DEEL 1 Hfdst Activiteit Gevaarsaspect Beheersmaatregelen NVT (J)a Nog niet Risico- (O)rganisatie (G)edrag (T)echniek (X) (N)ee optimaal classificatie (X) (L) (M) (H) 1 Algemeen 1.1 Organisatorische aspecten die in directe relatie staan tot het repressieve optreden Aannamebeleid Door personen die geen of O Is er binnen het korps bij onvoldoende angst kennen, wordt werving van nieuw de kans op ongevallen verhoogd. brandweerpersoneel een selectiecriterium om personen, die geen of onvoldoende angst kennen, te weren? Voorbereid zijn op Door onvoldoende opleiding, O Wordt op alle niveaus de uit te voeren bijscholing en oefening loopt men realistisch geoefend? brandweertaken. een verhoogd risico. (Worden (brandwacht, chauffeur, (opleiden, oefenen nader benoemd bij specifiek bevelvoerder, OVD en en bijscholen) omschreven activiteiten.) OGS) Bijscholing Bij onvoldoende bijscholing zal dit O Worden de instructeurs instructeurs negatieve invloed hebben op de structureel bijgeschoold, veiligheid van de manschappen met name op het gebied en anderen. van nieuwe ontwikkelingen en risico-herkenning/ bewustwording? 52

54 VEILIGHEIDS CHECKLIST BRANDWEER Hfdst Activiteit Gevaarsaspect Beheersmaatregelen NVT (J)a Nog niet Risico- (O)rganisatie (G)edrag (T)echniek (X) (N)ee optimaal classificatie (X) (L) (M) (H) Evaluatie incidenten Evalueren is van belang om te O Worden structureel leren van zowel de goede als de geëvalueerd en schriftelijk verbeterpunten van een inzet. vastgelegd: inzetten vanaf middelincident en/of mediagevoelige incidenten en/of incidenten met leermomenten en/of incidenten waarbij eigen personeel gewond is geraakt? O Wordt er structureel op alle niveaus geleerd van incidenten? O Is het leeragentschap in uw organisatie ingevuld? O Worden (bijna)ongevallen en risicovolle situaties structureel geëvalueerd en schriftelijk vastgelegd? O Worden (bijna)ongevallen en risicovolle situaties op regionaal niveau geanalyseerd en worden verbetervoorstellen planmatig overgenomen? O Worden aanbevelingen ten aanzien van de veiligheid vanuit het land/regio overgenomen? Noodprocedure Bij geen of niet goed O Is er binnen het korps een functionerende noodprocedure (nood)procedure ingeval loopt men een verhoogd risico van ongevallen onder tijdens de redding danwel is de eigen personeel? kans aanwezig dat het letsel van het slachtoffer toeneemt 53

55 DEEL 1 Hfdst Activiteit Gevaarsaspect Beheersmaatregelen NVT (J)a Nog niet Risico- (O)rganisatie (G)edrag (T)echniek (X) (N)ee optimaal classificatie (X) (L) (M) (H) Opschalen Het moment van opschaling van O Wordt bij een middelklein-incident naar middel-incident incident de operationele en groot-incident is de meest leiding automatisch overrisicovolle fase. Het niet houden genomen door de OVD? of niet krijgen van overzicht kan de veiligheid in het geding brengen Nazorg Bij geen of slechte nazorg is een O Is er in uw korps een verhoogde kans op (blijvende) vastgestelde richtlijn hoe psychische schade om te gaan met schokkende gebeurtenissen? O Wordt aan de korpsleden structureel voorlichting gegeven hoe om te gaan met schokkende gebeurtenissen en welke mogelijkheden het korps kan bieden? O Is er in uw korps een Bedrijfs Opvang Team (BOT)? O Indien u niet beschikt over een eigen Bedrijfs Opvang Team (BOT), kunt u dan snel een beroep doen op een externe organisatie? (vb. buurgemeente, politie, regionale brandweer e.d.) Fysieke gesteldheid Bij een slechte fysieke gesteldheid O Draagt uw brandweeren conditie nemen de organisatie er zorg voor gevaarsaspecten toe. dat het repressieve personeel in een zodanige goede fysieke conditie blijft, dat zij de taken veilig en verantwoord kunnen uitvoeren? 54

56 VEILIGHEIDS CHECKLIST BRANDWEER Hfdst Activiteit Gevaarsaspect Beheersmaatregelen NVT (J)a Nog niet Risico- (O)rganisatie (G)edrag (T)echniek (X) (N)ee optimaal classificatie (X) (L) (M) (H) 1.2 Algemeen (repressieve taakstelling) Na een melding, Overschrijding van de wettelijk O Is schriftelijk vastgelegd wat via de alarm- toegestane snelheid met als de verantwoordelijkheid ontvanger, zich gevolg een verhoogd risico van de korpsleden is bij naar de kazerne op een ongeval. alarmering? begeven. Overschrijding van het wettelijk O Is deze activiteit vastgelegd toegestane alcohol-percentage in in een veiligheidsprocedure het bloed met als gevolg een of -instructie? verhoogd risico om een ongeval O Krijgen de korpsleden te krijgen/veroorzaken. structureel voorlichting Van de weg raken door over de (onnodige) risico s? stuurfout, gladheid, schrikreactie O Worden er niet meer e.a. met als gevolg een ongeval. korpsleden gealarmeerd Aanrijding met andere dan noodzakelijk weggebruiker(s). (groepsalarmering)? Gedrag niet aanpassen aan het O Worden er functioneringsheersende verkeersbeeld met als gesprekken gevoerd waarbij gevolg een verhoogd risico om risicoverhogend gedrag een ongeval te krijgen/ wordt besproken? veroorzaken Het meerijden met Oplopen letsel door het van de O Is deze activiteit vastgelegd een brandweer- weg raken van het voertuig in een veiligheidsprocedure voertuig met Oplopen letsel door aanrijding of -instructie? prioriteit 1, 2 of 3 O Krijgen de korpsleden naar een incident structureel voorlichting over de risico s tijdens het aanrijden naar het incident? G Dragen de inzittenden een veiligheidsgordel (muv het moment van omhangen ademlucht)? Uitstappen uit het, Aangereden worden O Is deze activiteit vastgelegd op de weg Struikelen in een veiligheidsprocedure opgestelde, voertuig Vallen of -instructie? nabij het incident. Uitglijden O Krijgen de korpsleden Verstappen structureel voorlichting over de gevaren en risico s die betrekking hebben op de genoemde activiteit? 55

57 DEEL 1 Hfdst Activiteit Gevaarsaspect Beheersmaatregelen NVT (J)a Nog niet Risico- (O)rganisatie (G)edrag (T)echniek (X) (N)ee optimaal classificatie (X) (L) (M) (H) Werken op hoogtes Struikelen O Is deze activiteit vastgelegd boven 2,5 mtr. Vallen in een veiligheidsprocedure (bijvoorbeeld blus- Uitglijden of -instructie? werkzaamheden, Verstappen O Zijn de korpsleden opgeleid schoorsteenbrand in het werken op hoogte? en het redden van O Krijgen de korpsleden personen zoals structureel voorlichting over schilders, glazen- de risico s met betrekking wassers, patiënten) tot het werken op hoogte? O Wordt deze activiteit regelmatig beoefend? (volgens de leidraad oefenen) O Hebben de korpsleden de beschikking over de juiste middelen en in voldoende mate? O Worden de toegepaste valbeveiligingsmiddelen binnen de gestelde termijn gekeurd? Gebruik van Hittestuwing O Zijn de korpsleden adequaat onafhankelijke Onwel worden opgeleid in het gebruik met adembescherming Gedesoriënteerd raken adembeschermings- Oplopen letsel als gevolg van apparatuur? defecte apparatuur O Krijgen de korpsleden structureel voorlichting over de risico s met betrekking tot het werken met adembescherming? O Wordt deze activiteit regelmatig beoefend? (volgens de leidraad oefenen) T Wordt ademluchtapparatuur onderhouden volgens de brancherichtlijn Onderhoud adembeschermende middelen? 56

58 VEILIGHEIDS CHECKLIST BRANDWEER Hfdst Activiteit Gevaarsaspect Beheersmaatregelen NVT (J)a Nog niet Risico- (O)rganisatie (G)edrag (T)echniek (X) (N)ee optimaal classificatie (X) (L) (M) (H) Tillen, verslepen van Vertillen O Krijgen de korpsleden slachtoffers e.a. Struikelen structureel voorlichting Vallen over de risico s met Uitglijden betrekking tot het tillen Verstappen van zware lasten? Gebruik explosie- Verkeerde meting met als O Beschikt het korps over een gevaarmeter en gevolg een risicovolle explosiegevaarmeter en meten radioactiviteit (levensbedreigende)situatie radioactiviteitsmeter in de Onjuiste aflezing/interpretatie 1e tankautospuit? met als gevolg een risicovolle O Is het gebruik vastgelegd (levensbedreigende) situatie in een veiligheidsprocedure of -instructie? O Zijn de korpsleden adequaat opgeleid in het gebruik met de explosiegevaarmeter? O Wordt deze activiteit regelmatig beoefend? (volgens de leidraad oefenen) O Krijgen de gebruikers structureel voorlichting over de beperkingen van de explosie-gevaarmeter en radioactiviteitsmeter? T Wordt de explosiegevaaren radioactiviteitsmeter jaarlijks gecontroleerd/geijkt door een gecertificeerd bedrijf/leverancier? 57

59 DEEL 1 Hfdst Activiteit Gevaarsaspect Beheersmaatregelen NVT (J)a Nog niet Risico- (O)rganisatie (G)edrag (T)echniek (X) (N)ee optimaal classificatie (X) (L) (M) (H) 2 BRAND 2.1 Algemeen Gereedmaken Van voertuig vallen O Krijgen de korpsleden waterwinning open Te water raken structureel voorlichting over water/bassin/ Stoten de risico s bij deze activiteit? geboorde put. Knellen O Is er een noodprocedure Vertillen Man te water? O Wordt deze activiteit regelmatig beoefend? (volgens de leidraad oefenen) T Verkeren de watervoerende delen in technisch goede staat? T Is het voertuig of zijn de blusvoertuigen uitgerust met een zgn. arboladderrek? Het uitvoeren van Explosie O Is deze activiteit vastgelegd (verkennings) Flashover in een veiligheidsprocedure activiteiten rondom Instorting/omvallen of of -instructie? het incident. bezwijken constructie O Maakt men standaard Vallende voorwerpen gebruik van portofoons ten Inademing schadelijke dampen behoeve van de verbinding Contact met chemicaliën tussen ploegleden en bevelvoerder? O Wordt deze activiteit regelmatig beoefend? (volgens de leidraad oefenen) O Dragen de ploegleden bij deze taak standaard adembescherming (al of niet aangekoppeld, afhankelijk van de situatie)? O Krijgen de korpsleden structureel voorlichting over de risico s met betrekking tot het plegen van activiteiten rondom een incident? 58

60 VEILIGHEIDS CHECKLIST BRANDWEER Hfdst Activiteit Gevaarsaspect Beheersmaatregelen NVT (J)a Nog niet Risico- (O)rganisatie (G)edrag (T)echniek (X) (N)ee optimaal classificatie (X) (L) (M) (H) Binnentreden Explosie O Is deze activiteit vastgelegd gebouw met Elektrocutie in een veiligheidsprocedure adembescherming. Flashover of -instructie? (geen complex Backdraft O Is er een op schrift gestelde gebouw) Instorting/omvallen of noodprocedure t.a.v. Voorbeelden: bezwijken constructie veiligheid eigen personeel? woningbrand Struikelen O Wordt deze noodprocedure kelderbrand Vallen regelmatig beoefend? zolderbrand Vallende voorwerpen O Wordt gebruik gemaakt kapbrand Stoten van een warmtebeeld- Beknelling camera? Desoriëntatie O Vindt er registratie plaats Verbranding van personen bij het Ingesloten raken betreden van het object Defecte apparatuur met adembescherming? Contact met gevaarlijke stoffen O Krijgen de korpsleden Ademluchtcilinder leeg structureel voorlichting Inademing schadelijke dampen over de risico s met betrekking tot het binnentreden van een gebouw? O Krijgen de korpsleden structureel voorlichting over de risico s met betrekking tot een flashover en backdraft? O Wordt deze activiteit regelmatig realistisch in een oefencentrum beoefend? (volgens de leidraad oefenen) 59