FiRe bno VLOEISTOFBRANDBESTRIJDING EN INZET BLUSSCHUIM

Transcriptie

1 FiRe bno VLOEISTOFBRANDBESTRIJDING EN INZET BLUSSCHUIM

2 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopiëren, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijk toestemming van het NIBHV. Het NIBHV besteedt de grootst mogelijke zorg aan de inhoud van de leerstof, maar aanvaardt geen aansprakelijkheid voor eventuele inhoudelijke fouten. 1 e druk, september 2015 NIBHV ISBN/EAN Nederlands Instituut voor Bedrijfshulpverlening Postbus 8714, 3009 AS Rotterdam Hoofdweg 240, 3067 GJ Rotterdam Website: 2

3 Voorwoord Veel bedrijven en instellingen in Nederland doen er alles aan om de continuïteit van hun bedrijfsvoering te waarborgen. Een veilige werkomgeving voor hun werknemers is hierbij een eerste vereiste. Om bij eventuele incidenten iedereen in veiligheid te brengen, de schade te beperken en/of het incident te bestrijden maakt een groot aantal bedrijven gebruik van een Bedrijfsnoodorganisatie (BNO). Een BNO is de fysieke veiligheidsorganisatie op maat van een bedrijf of instelling. Afhankelijk van de risico s van het bedrijf of de instelling kan de BNO uit één of meer van de volgende onderdelen bestaan: bedrijfshulpverlening (BHV), First Responders of bedrijfsbrandweer. Van een bedrijfsbrandweer is formeel alleen sprake bij een aanwijzing daartoe door de veiligheidsregio. Niet-aangewezen bedrijfsbrandweren vallen formeel onder de door de Arbowet aangestuurde BHV-organisatie. Hetzelfde geldt voor First Responders. Het NIBHV en het IFV hebben de handen ineen geslagen om samen voor goed opgeleide First Responders te zorgen. Dit resulteert in een opleidingsaanbod dat uit diverse modulen bestaat. De Risico-, Inventarisatie- en Evaluatie (RI&E) en de daaruit voortvloeiende incidentscenario s bepalen welke modulen First Responders het beste kunnen volgen. Bedrijven bepalen in samenspraak met erkende opleidingsinstituten een opleidings- en oefenplan waarmee de First Responders worden opgeleid en geoefend. NIBHV en IFV voeren de opleidingen voor First Responders niet zelf uit, maar ontwikkelen de kaders (erkenning van opleiders, certificering en registratie) en instrumenten (zoals leerstof) waarvan de opleiders gebruik kunnen maken. Het doel van deze kaders is het creëren en stimuleren van een eenduidige en kwalitatief hoogwaardige vakbekwaamheidsstructuur voor First Responders. Wij vertrouwen erop dat deze uitgave een positieve bijdrage levert aan de opleiding en training van medewerkers die als First Responder optreden. Koos Pulleman Directeur NIBHV 3

4 4 Vakbekwaam worden en blijven Een aantal bedrijven in de industrie is op grond van Wet op de Veiligheidsregio verplicht tot het instellen van een bedrijfsbrandweer. Een veel grotere groep heeft die verplichting niet, maar die bedrijven hebben wel een verhoogd risico, bijvoorbeeld door de opslag van gevaarlijke stoffen. Het vrijwillig in stand houden van een bedrijfsbrandweer is een zwaar en kostbaar middel. Een doorsnee BHV-organisatie voldoet echter niet. Voor deze doelgroep is een nieuw modulair opleidings- en oefensysteem beschikbaar: de First Responder Bedrijfsnoodorganisatie (FiRe bno). Het First Responder systeem is ontwikkeld door het NIBHV in samenwerking met het Instituut voor Fysieke Veiligheid(IFV), de Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie (VNCI) en de Stichting Calamiteitenbeheersing in Bedrijven en Organisaties (Stichting CABO). Het doel is het op maat opleiden en het op peil houden van de vakbekwaamheid van de First Responders door efficiënt oefenen. Het NIBHV zorgt voor borging van de vakbekwaamheid door certificering en registratie van opleidingen en oefeningen en kwaliteitsbewaking bij de erkende opleidingsinstituten.

5 Inhoud Voorwoord 3 Inleiding 7 1 Blusstoffen 9 Leerdoelen 9 1 Water 10 2 Schuim Soorten schuim Keuze soort schuim 12 3 Poeders 14 4 Gassen Kooldioxide Stikstof Stoom 15 5 Gecombineerd gebruik van blusmiddelen Gebruik van poeder met water Schuimblussing in combinatie met poeder Schuimblussing in combinatie met water 17 6 Kleine blustoestellen Vaste slanghaspel Draagbare blustoestellen 18 Samenvatting 21 Vragen 22 2 Technieken en werkmethoden 23 Leerdoelen 23 1 Gebruik van water Koelen Afschermen Blussen Verdunnen Verplaatsen van gelekt product Vervangen van product 26 2 Gebruik van schuim Vaste stoffen (brandklasse A) Brandbare vloeistoffen (brandklasse B) Gassen (brandklasse C) Friteuses en bakstraten (brandklasse F) Schuimapplicatie Opbrengsnelheid en -tijd 29 3 Mengsystemen 30 4 Het aflegsysteem 34 Samenvatting 37 Vragen 39 Index 40 Antwoorden hoofdstukvragen 42 Colofon 43 5

6 Inleiding De First Responder is speciaal bedoeld voor bedrijven en instellingen waarvan de restrisico s de wettelijke taken van de BHV-organisatie overstijgen. Soms beschikken deze bedrijven of organisaties over een niet aangewezen bedrijfsbrandweer. Hiermee wordt bedoeld dat deze bedrijfsbrandweer niet onder artikel 31 van de Wet op de veiligheidsregio s valt en daarom niet als zodanig door de veiligheidsregio s is aangewezen. First Responders kunnen de bedrijfsbrandweer zowel ondersteunen als aanvullen, ook als het gaat om een aangewezen bedrijfsbrandweer. Het kan ook voorkomen dat de First Responder in een bedrijfsnoodorganisatie (bno) zonder bedrijfsbrandweer werkt. In dat geval werkt de First Responder alleen samen met bedrijfshulpverleners. Als First Responder werkt u altijd in teamverband: u treedt altijd met z n tweeën op (samen met een collega First Responder). De Inzetleider First Responder geeft leiding aan dit team. Bij de inzet van één team zijn dus altijd drie First Responders betrokken, inclusief de inzetleider. Dit team communiceert vanaf het moment van de melding van een incident via de inzetleider met het hoofd BHV of de bevelvoerder van de bedrijfsbrandweer. Afhankelijk van de restrisico s van de organisatie en de daarvan afgeleide incidentscenario s en repressieve maatregelen kan de First Responder een aantal taken hebben. Deze taken variëren van het ontruimen van collega s uit een gebouw met behulp van ademlucht tot het bestrijden van een beginnende vloeistofbrand. In het examenreglement zijn de eindtermen van deze module opgenomen. Aan het begin van elk hoofdstuk worden de leerdoelen beschreven. In hoofdstuk 1 van dit boek wordt ingegaan de bluswerking van blusstoffen en hun toepasbaarheid bij verschillende soorten branden. In hoofdstuk 2 komt komen de technieken en werkmethoden aan bod waarmee moet worden gewerkt om de brand veilig, effectief en efficiënt te bestrijden. De bedrijfsnoodorganisatie vervult een belangrijke rol in het beheersen van de gevolgen van een incident in een industriële omgeving. Hiervoor zijn First Responders speciaal getraind en beschikt men over geschikt blus- en hulpverleningsmaterieel. Om de inzet zo effectief en veilig mogelijk te laten zijn moet u als medewerker van de bedrijfsnoodorganisatie naast een goede theoretische scholing ook praktijkervaring hebben met het bestrijden van een industriële brand. Het examen Het examen van deze module bestaat uit een theorie-examen met meerkeuzevragen en een praktijkexamen. Tijdens het praktijkexamen wordt beoordeeld of u in staat bent de vereiste competenties uit te voeren. Opzet boek Het boek is opgebouwd uit een aantal hoofdstukken. In de linkerkantlijn staan steeds de belangrijkste begrippen uit de tekst aangegeven. Dit zijn de margebegrippen. Met behulp van deze begrippen kunt u snel zien wat de belangrijkste zaken uit de tekst zijn. Bovendien vergemakkelijken ze het zoeken in de tekst. De margebegrippen zijn opgenomen in de index. Met behulp van de hoofdstukvragen kunt u zich een beeld vormen van de vragen op het theorie-examen. De antwoorden op die vragen vindt u achter in het boek. INLEIDING 7

7 Wilt u meer zien of weten van First responder? Neem contact op met: Nico van Etten: vanetten@nibhv.nl, telefoonnummer Paul Toonen: toonen@nibhv.nl, telefoonnummer Het Nederlands Instituut voor Bedrijfshulpverlening (NIBHV) is opgericht op initiatief van het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV) en Het Oranje Kruis. Het NIBHV houdt zich bezig met het produceren van kwalitatief hoogwaardige producten op het gebied van de bedrijfshulpverlening en VCA. Hoofdweg GJ Rotterdam Postbus AS Rotterdam Telefoon Fax bhv@nibhv.nl Internet Het IFV en HOK zijn mede-oprichters en aandeelhouders van het NIBHV.