Gemeentelijke rioleringsplan IV

Transcriptie

1 Gemeentelijke rioleringsplan IV Borsele Riolering en water ook geen (over)last voor later! AFDELING WOONOMGEVING RIOLERING EN WATER OOK GEEN (OVER)LAST VOOR LATER! 1

2 Colofon Uitgegeven door: Informatie: Opgesteld door: drukkerij: gemeente Borsele Postbus AA Heinkenszand gemeente Borsele Afdeling Maatschappelijke ontwikkeling (0113) J.G. Joosten technisch beleidsmedewerker water repro De Drukkerije gemeente Borsele Christiaan Schouls Datum: 22 februari 2012 Status: eind 2 AFDELING WOONOMGEVING RIOLERING EN WATER OOK GEEN (OVER)LAST VOOR LATER!

3 Inhoud 0 Samenvatting 1 Inleiding 1.1 Aanleiding 1.2 Doelstelling 1.3 Geldigheidsduur 1.4 Procedures 1.5 Leeswijzer bij het ontwerp GRP 2 Doelen, functionele eisen 2.1 Inleiding 2.2 Evaluatie doelen uit voorgaande (deel)plannen 2.3 Betrokken organisaties, relatie met andere plannen 2.4 Doelen, functionele eisen en maatstaven 3 Toetsing huidige situatie 3.1 Inleiding 3.2 De aan dit GRP gerelateerde plannen 3.3 Overzicht aanwezige voorzieningen inventarisatie van de riolering en watersysteem toestand van de riolering en watersysteem afvalwaterlozingen functioneren van de riolering en watersysteem 4 Gewenste situatie en strategie 4.1 Maatregelen en strategie 5 Middelen en kostendekking 5.1 Formatie 5.2 Kosten 5.3 Kostendekking en rioolrecht AFDELING WOONOMGEVING RIOLERING EN WATER OOK GEEN (OVER)LAST VOOR LATER! 3

4 Bijlagen 1.1 Begrippenlijst en lijst van afkortingen 1.2 Samenvatting van de watertoets 1.3 Artikel Wm over de zorgplicht en het gemeentelijke rioleringsplan 2.1 Overzicht uitbreidingsplannen 3.1 Overzicht overstorten 3.2 Overzicht vuiluitstoot overstorten 3.3 Overzicht gemalen 3.4 Overzicht aangesloten panden in het buitengebied 3.5 Overzicht potentiële locaties voor afkoppeling regenwater 3.6 Overzicht niet aangesloten panden 3.7 Overzicht (inslagpeilen) waterschapsgemalen 3.8 Planning reiniging Kern gegevens waterpartijen 3.10 Samenwerking binnen afvalwaterketen 3.11 Kengetallen afvalwater, regen en kengetallen kosten 3.12 Bronnen koper, zink, lood en stikstof 3.13 Overzicht locaties IBA s 4.1 Kosten afkoppelen 4.2 Kosten vervanging vrijvervalriolering 4.3 Kosten gemalen 4.4 Kosten drukrioleringen 4.5 Kosten onderzoek en software 5.1 Kostenoverzicht Kostenoverzicht Overzicht rioolrecht gemeenten in Zeeland 5.4 Gemeente rapport Benchmark riolering Borsele 5.5 Kosten en rioolrecht artikel Stichting RIONED 5.6 Voorgang samenwerking in de afvalwaterketen 5.7 Matrix rioolrecht rioolrecht, verbruik en OZB-waarde 5.8 Kostenbesparing afvalwaterketen 5.9 Schema voorlichting 5.10 Beleidsuitgangpunten Tekeningen I overstortlocaties II afkoppellocaties 4 AFDELING WOONOMGEVING RIOLERING EN WATER OOK GEEN (OVER)LAST VOOR LATER!

5 0 Samenvatting Voor u ligt het vierde gemeentelijke rioleringsplan: Riolering en water ook geen (over) last voor later. De belangrijkste functie van de riolering is de bescherming van de volksgezondheid. Een tweede functie is het voorkomen van wateroverlast. Om in de toekomst niet geconfronteerd te worden met wateroverlast en hoge fi nanciële lasten is het noodzakelijk om nu te anticiperen op de intensievere buien door de klimaatsverandering. Door afkoppelen van neerslag naar het oppervlaktewater zijn problemen te voorkomen. Door goed onderhoud en toepassing van renovatie technieken worden de (toekomstige) kosten beperkt. De opstelling van het gemeentelijke rioleringsplan is een verplichting die is vastgelegd in de Wet milieubeheer en de Waterwet. Met de invoering van de Wet gemeentelijke watertaken is het gemeentelijke rioleringsplan verbreed. De gemeente heeft naast de zorgplicht voor de inzameling en afvoer van afvalwater ook de zorgplicht voor regenwater en grondwater. Al deze aspecten zijn opgenomen in dit nieuwe verbrede gemeentelijke rioleringsplan, hierna te noemen GRP. Voor de bekostiging van deze taken is de verbrede rioolheffi ng ingevoerd. Het GRP is een hulpmiddel voor het doelmatig beheren van de rioleringen. Voor de doelmatigheid is samenwerking noodzakelijk zoals genoemd in het nieuwe Bestuursakkoord water. In het GRP zijn doelen aangegeven, hoe deze doelen bereikt worden en wat de kosten zijn. Doelen Het eerste rioleringsplan uit 1996 had voornamelijk als doel het inzichtelijk maken van de rioleringsproblematiek ; het tweede GRP uit 2002 een doelmatige inzameling en transport van het afvalwater en het verbeteren van de waterkwaliteit. Het hoofddoel van het derde GRP uit 2006 was het bereiken van een goede waterkwaliteit en het voorkomen van wateroverlast tegen maatschappelijk zo laag mogelijke kosten. Het vierde GRP heeft als hoofddoel: het continueren van de hoofddoelen van de eerdere gemeentelijke rioleringsplannen en het klimaat bestendig maken van het rioleringsysteem tegen zo laag mogelijke kosten. Samenwerking met andere gemeenten en het waterschap wordt hierin steeds belangrijker. Het hoofddoel is uitgewerkt in drie subdoelen: Subdoel 1: een doelmatige inzameling en transport van afvalwater. Subdoel 2: voorkomen van waterhinder, overlast of schade en vasthouden van water Subdoel 3: schoon oppervlaktewater, grondwater en een schone waterbodem Subdoel 1 doelmatige inzameling en transport Doelmatige inzameling en transport van afvalwater heeft betrekking op onderhoud van de riolering en scheiding van afval aan de bron en afstemming van de werken binnen de afvalwaterketen en vooral de openbare ruimte. Huishoudelijke afvalwaterlozers buitengebied De stimuleringssubsidie voor de aanleg van een minizuivering (IBA) klasse 2 of 3 voor huishoudelijke afvalwaterlozers in het buitengebied is eind 2009 beëindigd. Totaal hebben 124 van de 677 afvalwaterlozers een minizuivering geplaatst die aan de normen voldoet. De overige lozers moeten vóór 2027 minimaal een verbeterde septictank, IBA1, plaatsen. AFDELING WOONOMGEVING RIOLERING EN WATER OOK GEEN (OVER)LAST VOOR LATER! 5

6 Afkoppelen neerslag en rioolvreemd water Doorgegaan wordt met afkoppelen van schoon regenwater en grondwater naar sloten en vijvers. De voordelen zijn dat er minder schoonwater naar de rioolwaterzuivering afgevoerd moet worden. Dit is een effi ciency verbetering in de afvalwaterketen. Ook is afkoppelen belangrijk om wateroverlast en verdroging ten gevolge van de klimaatverandering te voorkomen en om de kwaliteit van het oppervlaktewater te verbeteren. Door afkoppelen van schoon water blijft er meer afvoercapaciteit over voor het vuile rioleringswater. Afkoppelen wordt, sinds 1989, vanwege de doelmatigheid gelijk met herbestratingen of rioolreconstructies uitgevoerd. Momenteel is 27% afgekoppeld. In bijlage 3.5/ tekening II staan de potentiële locaties voor afgekoppeling. Drainagewater dient zoveel mogelijk direct naar oppervlaktewater afgevoerd te worden. Het streven is om het waterverbruik, door voorlichting, in openbare gebouwen en scholen met 10% terug te dringen. Vervanging en renoveren van rioleringen Inspecties tonen aan dat de huidige toestand van de riolering nog redelijk tot goed is. De komende planperioden zullen de vervangingsinvesteringen licht toenemen. Er zal steeds meer gerenoveerd en gerepareerd worden. De keuze tussen vervangen of renoveren wordt gemaakt op basis van de afvoercapaciteit, de onderhoudstoestand van de riolering, de afstroming en de toestand van de bovenliggende bestrating. De kosten voor renoveren (relinen) zijn aanzienlijk lager dan voor vervanging. Deze techniek wordt in onze gemeente sinds 1994 toegepast. Het moment van vervangen en de toe te passen techniek wordt ook sterk bepaald door plannen voor reconstructies van de openbare ruimte. Door goed onderhoud wordt de levensduur van de riolering verlengd. Reiniging rioleringen Bij de reiniging wordt het riool gecontroleerd op gebreken zoals zandinloop, vrijkomend grint, wortels, foute aansluitingen en beton in het riool. Door het onderhoud op het huidige peil te houden en tijdig te repareren kan schade aan de riolering en derden voorkomen worden. Subdoel 2 voorkomen van waterhinder, overlast of schade, vasthouden van water Ten gevolge van de klimaatsveranderingen ontstaan er steeds intensievere buien. In modellen is berekend dat de neerslagintensiteit per graad opwarming tot 14% toe kan nemen. De verwachting is dat de aarde aan het einde van de eeuw 2 tot 6 graden op kan warmen. Om waterschade te voorkomen moeten wegen en openbaar groen zo ingericht worden dat bij extreme neerslag water over de weg en openbaar groen af kan vloeien naar lager gelegen bufferzones. Hinder of overlast moet geaccepteerd worden. Voorlichting hierbij is belangrijk. Ook is het verstandig om water vast te houden op particulier terrein en door te gaan met het direct afvoeren van regenwater naar het oppervlaktewater (afkoppelen). Door aanleg van regenwaterriolen voldoet de gemeente aan de hemelwaterzorgplicht, verankert in artikel 3.5 van de waterwet. In uitbreidingsplannen wordt voor de opvang van regenwater uit stedelijk gebied, ongeveer 6% waterberging, in de vorm van sloten en vijvers, aangelegd. Ook kunnen regentonnen neerslag afpieken. Indien noodzakelijk worden bij knelpunten metingen en berekeningen uitgevoerd. 6 AFDELING WOONOMGEVING RIOLERING EN WATER OOK GEEN (OVER)LAST VOOR LATER!

7 Riooloverstorten dienen minimaal 50m. uit de bebouwing te liggen en dienen bij voorkeur op ruim oppervlaktewater te lozen om minder kans te hebben op (stank)overlast. Grondwateroverlast De klachten met betrekking tot grondwater hebben voornamelijk betrekking op oppervlakkig gelegen, slecht doorlaatbare grondlagen. Regenwater kan hierbij niet goed in de bodem zakken. Door goede voorlichting, over de bewerking van grond na de bouw, is het de bedoeling om deze problemen te voorkomen en op te lossen. Bij de verkoop van grond wordt informatie over voorkomen van grondwateroverlast verstrekt. Mede door aanleg van drainage in wegcunetten en aanleg van regenwaterriolen zijn de problemen met te hoge grondwaterstanden minimaal en voldoet de gemeente aan de zorgplicht voor grondwater uit artikel 3.5 van de Waterwet. Omdat de problemen zeer beperkt zijn wordt er in het GRP weinig aandacht geschonken aan grondwater. Subdoel 3 schoon oppervlaktewater, grondwater en een schone waterbodem Om te voldoen aan de normen uit de Europese Kaderrichtlijn Water, Het bereiken van een goede waterkwaliteit, is het nodig om de vervuiling te verminderen. Het uitgangspunt is om de vervuiling aan de bron aan te pakken. Riolering en consumenten zijn kleine vervuilingsbronnen. zie bijlage Het ligt voor de hand om eerst de maatregelen te treffen bij de grote verontreinigingsbronnen. Onderzoek en de maatregelen worden zoveel mogelijk samen met het waterschap, in kader van de samenwerking in de afvalwaterketen uitgevoerd. Onderzoek naar rioolvreemd water en de pompcapaciteiten van de gemalen, zoals samenloop van pompen, heeft hierbij wat Borsele betreft prioriteit. Door de hoge metaalprijzen maken bouwers meer gebruik van alternatieven voor koper, zink en lood. Subsidies kunnen een verdere stimulans zijn voor de beperking van gebruik van zware metalen en de verbetering van de waterkwaliteit. Landelijke wetgeving ontbreekt gemeenten om maatregelen te kunnen afdwingen. Ook voorlichting is hierbij belangrijk. Controle op foute aansluitingen bij reiniging en tijdig oplossen van storingen aan gemalen is belangrijk om vervuiling te voorkomen. zie bijlage Foute aansluitingen kunnen een aanzienlijke verontreiniging veroorzaken. Riooloverstorten moeten waar mogelijk gesaneerd of verplaats worden naar grotere oppervlaktewateren om de invloed van de riooloverstortingen te beperken. De problematiek van hormoon verstorende stoffen en medicijnen is in onze gemeente beperkt. Er zijn geen ziekenhuizen, wel een aantal kleine verzorgingstehuizen. Burgers moeten bewust gemaakt worden van het probleem. Voorlichting is hiervoor het middel. De problematiek wordt vanwege de geringe omvang in Borsele niet verder in het GRP besproken. AFDELING WOONOMGEVING RIOLERING EN WATER OOK GEEN (OVER)LAST VOOR LATER! 7

8 Strategie, kosten, financiering en voorstel In bijlage 4.1 t/m 4.5 en bijlage 5.1 is een kostenoverzicht gegeven van de maatregelen. Strategie Subdoel 1: doelmatige inzameling en transport Er wordt geen geld en energie meer gestoken in verdere sanering van huishoudelijke afvalwaterlozers in het buitengebied omdat deze vervuilingsbron gering is ten opzichte van de andere bronnen. De kosten staan niet in verhouding tot het milieurendement. Alleen woningen die binnen een afstand van 40m. van een uitbreidingsplan komen te liggen worden op de riolering aangesloten. Het streven is om op een doelmatige manier 1% van het verharde oppervlak, per jaar, van de riolering af te koppelen. De doelstelling is om in % afgekoppeld te hebben. zie ook tekening II en bijlage 3.5 Door goed preventief onderhoud kan de levensduur van de riolering verlengd worden. Dit levert fi nancieel voordeel op. Bij deze strategie is de reinigingsfrequentie hoger dan gemiddeld. Door goed preventief onderhoud en door afkoppelen van rioolvreemd water zoals grondwater wordt de (dure) berging van de riolering beter benut. Bij vervanging van riolering is het streven om minimaal 50% te relinen, 25% vervanging met afkoppeling en 25% traditioneel te vervangen zonder afkoppeling. Samenwerking moet geen doel op zich zijn maar doelmatig zijn ten aanzien van kosten, kwetsbaarheid en kennis. Alle investeringen in de rioleringen afstemmen met andere projecten binnen de openbare ruimte en de (afval)waterketen. Door o.a voorlichting is de doelstelling om het drinkwaterverbruik in scholen en openbare gebouwen met 10% terug te dringen. Subdoel 2: voorkomen van hinder, overlast en waterschade en vasthouden van water. De nieuwe zorgplichten regen en grondwater bevatten eigenlijk geen nieuwe taken. Waterschade kan door aanleg van regenwaterriolen voorkomen worden. Overlast en hinder is voor korte duur acceptabel. De openbare ruimte moet zo ingericht worden dat bij extreme neerslag plantsoenen als tijdelijke afvoer en waterberging werken. Door vasthouden van water in tuinen kunnen buien worden afgepiekt. Door voorlichting kan grondwateroverlast voorkomen worden. In uitbreidingsplannen en bij reconstructies wordt tijdens de aanleg drainage in het wegcunet aangelegd. In bestemmingsplannen wordt minimaal 6% waterberging aangebracht voor de opvang van neerslag. Subdoel 3: schoon oppervlaktewater, grondwater en een schone waterbodem Voorlichting is een belangrijk instrument om diffuse verontreiniging te voorkomen. Om lozing van onverdund afvalwater op oppervlaktewater te voorkomen moet de riolering tijdens de reiniging gecontroleerd worden op foute aansluitingen en alle gemalen te voorzien van een automatische uitmelding van storingen. Om de berging van de riolering optimaal te benutten en de vuiluitstoot uit de riolering te beperken is goed onderhoud belangrijk. Waar mogelijk moeten riooloverstorten naar ruimer oppervlaktewater gebracht worden. Dit mag geen consequenties hebben voor de onderhoudskosten voor het baggeren. 8 AFDELING WOONOMGEVING RIOLERING EN WATER OOK GEEN (OVER)LAST VOOR LATER!

9 Kosten Komende planperiode Een kostenoverzicht is aangegeven in bijlage 5.1. Afkoppelen van regenwater en reparatie en relining, zijn de twee grootste kostenposten, 3 miljoen - bijlage 4.1, 4.2. De storting in de voorziening riolering hoeft de komende planperiode niet verhoogd te worden. In kader van de Benchmark Rioleringen zijn de kosten vergeleken met de landelijke en de kosten in Zeeland. - bijlage 5.3, 5.4. De kosten in Borsele zijn relatief laag. De mate van kostendekkendheid is door de Benchmark niet onderzocht. Door werkgroep 5 Effi ciencyverbetering operationele taken van de Samenwerking binnen de afvalwaterketen is onderzocht dat schaalvergroting niet tot kostenvoordeel hoeft te leiden. Toekomstige planperiode De verwachting is dat de kostenstijging, door toepassing van renovatietechnieken, beperkt kunnen worden. Door afkoppelen en een andere inrichting van de openbare ruimte worden de problemen met de klimaatsverandering beperkt. In bijlage 5.2 staat een kostenoverzicht voor de periode Bij relining nemen de kosten voor investeringen en personele kosten af. Uitgaven na 2023 Uitgaande van het jaar van aanleg en de (voorzichtige) levensduurverwachting van minimaal 60 jaar komt de piek van vervanging na 2030 te liggen. Door relining en andere nieuwe technieken zullen de kosten minder snel stijgen. De kosten voor vervanging stijgen met 0,4 miljoen tot 2020, met 0,6 in de periode , met 0,9 miljoen in de periode en 1,1 miljoen na (ten opzichte van 2012.) Bij verdere kostenstijging kan er voor gekozen worden om minder af te koppelen. Financiering De maatregelen worden gefi nancierd uit de voorziening riolering. De storting kan in de komende planperiode op gelijk niveau blijven. De gehanteerde directe afschrijving is het meeste kosteneffectief. Het rioolrecht kan in 2012 met 15 stijgen voor een kostendekkend niveau van 100%. Waterpartij Over de Dijk Heinkenszand AFDELING WOONOMGEVING RIOLERING EN WATER OOK GEEN (OVER)LAST VOOR LATER! 9

10 10 AFDELING WOONOMGEVING RIOLERING EN WATER OOK GEEN (OVER)LAST VOOR LATER!

11 1 Inleiding 1.1 Aanleiding De inzameling en afvoer van het afvalwater is een gemeentelijke zorgplicht, gebaseerd op de Wet milieubeheer (Wm). Deze zorgplicht is met de invoering van de Wet op de gemeentelijke watertaken van 1 januari 2008 uitgebreid met een zorgplicht voor regenwater en grondwater in stedelijk gebied. De Wet op de gemeentelijke watertaken is opgenomen in de Waterwet van 29 december In bijlage 1.3, artikel 4.22 van de Wm, zijn de onderdelen opgenomen die het GRP minimaal moet bevatten. Door het opstellen van het GRP wordt voldaan aan de regels met betrekking tot de Comptabiliteitswet en fi nancieel overheidsbeheer. Riolering is een onmisbaar element voor de volksgezondheid en het milieu en vormt een belangrijk onderdeel van het afvalwatersysteem en de waterketen. Riolering en water ook geen (over)last voor later, het 4e Gemeentelijk rioleringsplan (GRP4), is in eigen beheer door de gemeente Borsele opgesteld. Door de klimaatsveranderingen nemen de neerslagintensiteiten toe. Om in de toekomst niet geconfronteerd te worden met wateroverlast en hoge fi nanciële lasten voor het oplossen van dit probleem is het noodzakelijk om nu al te anticiperen op deze problematiek. Samenwerking met het waterschap is hiervoor belangrijk. Het GRP4 is een plan op hoofdlijnen wat toegespitst is de op rioleringen. In het waterplan zijn specifi eke waterdoelen zoals de gewenste waterkwaliteit en functies van stedelijk water uitgewerkt. Voor verdere informatie hierover wordt verwezen naar het waterplan. De Leidraad Rioleringen, module inhoud en opzet van het gemeentelijke rioleringsplan, is gebruikt als handleiding voor het opstellen van dit GRP. 1.2 Doelstelling Het eerste gemeentelijke rioleringsplan GRP (1996) had tot hoofddoel het inzichtelijk maken van de totale beheersproblematiek van de rioleringen. De hoofddoelstelling van het tweede GRP (2002) was: Een doelmatige inzameling en transport van het binnen de gemeentegrens geproduceerde afvalwater en het verminderen van de vervuiling van het oppervlaktewater. Met het afronden van de Basisinspanning rioleringen, de landelijke norm voor rioleringen, is deze inspanning gerealiseerd. De hoofddoelstelling van het derde GRP (2006) was: Het bereiken van een goede waterkwaliteit en het voorkomen van wateroverlast tegen maatschappelijk zo laag mogelijke kosten. Water moet in 2015 een ecologisch en chemisch goede kwaliteit bereikt hebben en houden. Water moet geschikt zijn voor diverse doelen zoals natuur, viswater en recreatie. Dit is ook het hoofddoel van het waterplan. AFDELING WOONOMGEVING RIOLERING EN WATER OOK GEEN (OVER)LAST VOOR LATER! 11

12 Naast aanpak van de waterkwaliteit was de tweede doelstelling het bijdragen in het oplossen van de waterkwantiteitsproblemen. De rode draad in alle beleidsstukken is anticiperen, niet afwentelen, meer ruimte voor water en vasthouden - bergen en dan pas afvoeren van water. Het vierde Gemeentelijke rioleringsplan GRP4 (2012) borduurt voort op de doelstellingen uit de eerdere gemeentelijke rioleringsplannen. Extra aandacht wordt besteed aan de klimaatsverandering en de intensievere regenbuien. Zonder maatregelen zullen er problemen ontstaan. Anticiperen op buien met een (fl ink) hogere intensiteit is noodzakelijk, zeker omdat de levensduur van de rioleringen meer dan 60 jaar is. Rekenmodellen geven een opwarming van de aarde van met 2 tot 6 graden met een intensiteitverhoging van de buien tot 14% per graad! Naast de hogere afvoercapaciteit van de riolering moet ook het watersysteem van het waterschap afgestemd zijn op deze hogere afvoercapaciteit. Samenwerking binnen de afvalwaterketen wordt steeds belangrijker om te komen tot doelmatige oplossingen. 1.3 Geldigheidsduur In de Wet milieubeheer is opgenomen dat gemeenteraad zelf de geldigheidsduur van het rioleringsplan mag bepalen. Voor GRP4 is de planperiode 2012 tot en met De mogelijkheid wordt open gehouden om, bij grote veranderingen op het beleidsgebied van water en rioleringen, het beleid tussentijds bij te stellen. Voor de planperiode worden de maatregelen en de hieraan verbonden kosten uitgewerkt. In het GRP worden de kosten over de middellange en lange termijn aangegeven. Aan het einde van de planperiode wordt het gemeentelijke rioleringsplan weer geactualiseerd. 1.4 Procedures en tijdsplanning Voor het opstellen van het plan is in hoofdlijnen de volgende planning aangehouden: 1. opstellen concept GRP, door de afdeling Woonomgeving september intern ambtelijk overleg en overleg met de vakwethouder oktober advies Ben W en verzending van concept GRP naar derden november verwerking opmerkingen in het defi nitieve concept GRP januari eventuele presentatie van het concept GRP aan de Raad maart vaststelling van het defi nitieve GRP door de Raad april aanbieden van het defi nitieve GRP aan GS en waterschap april Publicatie van de vaststelling van het GRP mei Leeswijzer bij en opbouw van het GRP Zoals in paragraaf 1.4 is aangegeven wordt eerst een ontwerp GRP opgesteld. Aan de hand van overleg met de vakwethouder, de raad en derden wordt het defi nitieve GRP door de Raad vastgesteld. 12 AFDELING WOONOMGEVING RIOLERING EN WATER OOK GEEN (OVER)LAST VOOR LATER!

13 De opbouw van het rapport is als volgt: Hoofdstuk 0 samenvatting Hoofdstuk 1 inleiding Hoofdstuk 2 doelen, functionele eisen en maatstaven en evaluatie vorige GRP-en Hoofdstuk 3 toetsing huidige situatie Hoofdstuk 4 strategieën Hoofdstuk 5 middelen en kostendekking Bij het opstellen van dit plan is getracht de technische vaktermen zoveel mogelijk te beperken. Voor de uitleg van specifi ek riooltechnische begrippen en vaktermen wordt verwezen naar bijlage 1. AFDELING WOONOMGEVING RIOLERING EN WATER OOK GEEN (OVER)LAST VOOR LATER! 13

14 14 AFDELING WOONOMGEVING RIOLERING EN WATER OOK GEEN (OVER)LAST VOOR LATER!

15 2 Doelen, functionele eisen en maatstaven 2.1 Inleiding In dit hoofdstuk worden de eerdere gemeentelijke rioleringsplannen geëvalueerd en de gewenste situatie beschreven met betrekking tot: a. aanleg van nieuwe rioleringen b. functioneren van de bestaande rioleringen. De realisatie en het functioneren wordt vastgelegd in doelen, de functionele eisen, strategieën. In hoofdstuk 3 wordt de bestaande situatie getoetst aan de bij de verschillende doelen behorende maatstaven. 2.2 Evaluatie van het vorige Gemeentelijke rioleringsplannen De vorige generatie rioleringsplannen, basis rioleringsplannen In de eerste rioleringsplannen was het beperken van de maximale theoretische overstortfrequentie tot gemiddeld 6 x per jaar een doelstelling. Deze doelstelling wordt ook wel de oude basis inspanning genoemd en is in 1996 bereikt. Het 1e gemeentelijke rioleringplan , GRP1 Doelstelling van het eerste GRP was het inzichtelijk maken van de totale rioleringsproblematiek en de onderstaande doelen: De volksgezondheid en het milieu worden beschermd door goed onderhoud aan de riolering. Door goed onderhoud worden de kosten voor het beheer geoptimaliseerd, klachten voorkomen en kan een goede service verleend worden. Door voorlichting en door milieutoezicht wordt geprobeerd om de samenstelling van het afvalwater te verbeteren. Dit is een blijvend aandachtspunt. Het 2e gemeentelijke rioleringplan , GRP2 In deze periode zijn er maatregelen genomen om de vervuiling uit overstorten tot een acceptabel niveau terug te brengen. Door het aanbrengen van 700m3 berging in bergbezinkriolen en afkoppelen van 12 hectare verharding van de riolering door aanleg van regenwaterriolen is de landelijke basisinspanning rioleringen in 2004 afgerond. In kader van de Optimalisatiestudie van het afvalwatersysteem Borsele (OAS), 20 december 2005, is er nog circa 2 hectare verharding extra afgekoppeld door de aanleg van regenwaterriolen. In deze planperiode zijn in het buitengebied ruim 95 panden op de drukriolering aangesloten. Het 3e gemeentelijke rioleringplan , GRP3 De maatregelen uit het GRP3 zijn bijna volledig conform de planning uitgevoerd. Enkele werken met betrekking tot afkoppeling in s-gravenpolder en Heinkenszand zijn doorgeschoven naar de planperiode van GRP4. Dit houdt verband met wijziging van de planning in infrastructurele werken en bestemmingsplannen en de combinatie met de uitvoer van deze werken. In de planperiode is bijna 10 hectare verhard oppervlak van de riolering afgekoppeld. In de planperiode zijn de laatste maatregelen uit de OAS afgerond. De relining van de riolering in de Torenstraat is in verband met een mogelijke aanpassing van de ligging van het riool in het bestemmingsplan uitgesteld. In plaats hiervan is de riolering in de Prins Hendrikstraat, de Zuidstraat, Oostsingel, Plein en de Zuidsingel gerelined. AFDELING WOONOMGEVING RIOLERING EN WATER OOK GEEN (OVER)LAST VOOR LATER! 15

16 Gedurende deze periode hebben ruim 80 huishoudelijk afvalwaterlozers een subsidie gekregen voor individuele behandeling van afvalwater. In kwetsbare gebieden zijn alle lozers op oppervlaktewater voorzien van een IBA klasse 3. In Ovezande zijn bij het uitbreidingsplan enkele woningen op de riolering aangesloten. In de planperiode is de renovatie van de pompjes, het leidingwerk in de pompputten en de schakelkasten van de drukriolering gecontinueerd. Het storingsgevoelige luchtpersriool in Kwadendamme is omgebouwd tot drukriolering. In bijlage 4.3 staat een overzicht van de gemalen voorzien van gemaalbesturing. Het saldo van de voorziening aan het einde van de planperiode was ,-- positief in plaats van de voorziene 0. Dit komt hoofdzakelijk door het doorschuiven van de eerder aangegeven werken naar de komende planperiode. Afgelopen planperiode zijn alleen metingen gedaan ter plaatse van rioolgemalen en riooloverstorten. De uitvoer van de operationele plannen voor de rioolreiniging en de inspectie zijn conform de planning uitgevoerd. 2.3 Betrokken organisaties, relatie met andere plannen Voor het gemeentelijke rioleringsplan is gebruik gemaakt van bestaande studies en onderzoeken. Voor de vaststelling van het gemeentelijke rioleringsplan is commentaar gevraagd aan de dorpsraden, het waterschap, de provincie, rijkswaterstaat en de Zeeuwse Milieu Federatie. 2.4 Doelen, functionele eisen en maatstaven Met doelen geven we aan wat we willen bereiken. Met functionele eisen geven we aan hoe we deze doelen willen bereiken. De manieren om de gewenste toestand te bereiken noemt men strategieën. Om te meten of de eindsituatie voldoet aan de normen zijn er maatstaven. Dit zijn getalswaarden om de functionele eis meetbaar te maken. De meetmethode geeft aan hoe er gemeten wordt. Het GRP beperkt zich in beginsel tot de riolering en het hieraan verbonden afvalwatersysteem en watersysteem. Bescherming van de volksgezondheid is zowel een doel voor de riolering als voor het afvalwatersysteem. Doelen met betrekking tot het watersysteem, zoals de gewenste waterkwaliteit, ruimtelijke ordening en natuur en milieu, komen ook in het gemeentelijke waterplan (GWP) aan de orde. De bedoeling is om voor het gemeentelijke rioleringsplan concrete doelstellingen te hebben die goed uitvoerbaar en zo nodig meetbaar zijn. Het 4e gemeentelijke rioleringplan , GRP4 De doelstellingen uit het 3e GRP zullen worden gecontinueerd. Waarbij de nadruk naast de waterkwaliteit, het waterkwaliteitsspoor, ook op het optimaliseren van de hydraulische afvoer van de riolering en het oppervlaktewater komen te liggen. Ook zal gekeken worden naar een mogelijke afvoer van water over de weg bij extreme buien en naar een verdere samenwerking binnen de afvalwaterketen. 16 AFDELING WOONOMGEVING RIOLERING EN WATER OOK GEEN (OVER)LAST VOOR LATER!

17 Bij oplossing van problemen gaat de voorkeur uit naar bronmaatregelen. Het voorkomen in plaats van maatregelen aan het einde van de watercyclus, zogenaamde end of pipe maatregelen. Het vierde GRP heeft als hoofddoel: Het continueren van de hoofddoelen van de eerdere gemeentelijke rioleringsplannen en het verder klimaatbestendig maken van het rioleringsysteem tegen zo laag mogelijke kosten. Samenwerking wordt hierin steeds belangrijker. Van dit hoofddoel zijn subdoelen afgeleid namelijk: Subdoel 1: een doelmatige inzameling en transport van afvalwater Subdoel 2: voorkomen van hinder, overlast en waterschade en vasthouden van water Subdoel 3: schoon oppervlaktewater, grondwater en een schone waterbodem Om deze doelen te kunnen bereiken is samenwerking binnen de openbare ruimte en de afvalwaterketen noodzakelijk. AFDELING WOONOMGEVING RIOLERING EN WATER OOK GEEN (OVER)LAST VOOR LATER! 17

18 18 AFDELING WOONOMGEVING RIOLERING EN WATER OOK GEEN (OVER)LAST VOOR LATER!

19 3 Toetsing huidige situatie 3.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt de huidige Borselse situatie beschreven en vergeleken met de gewenste doelstellingen. Hoe we de doelstellingen willen bereiken staat in hoofdstuk 4, de strategie. Achtereenvolgens zullen de volgende zaken besproken worden: de aan dit GRP gerelateerde plannen toestand van de objecten functioneren van de riolering 3.2 De aan dit GRP gerelateerde plannen Naast de voorgaande gemeentelijke rioleringsplannen zijn de onderstaande plannen gerelateerd aan het 4e gemeentelijke rioleringsplan. Basis rioleringsplan, BRP - eindrapportage 20 december 2005 In 2005 is de gemeentelijke riolering hydraulisch herberekend. Per overstort is de theoretische vuiluitworp bepaald.- bijlage 3.2. Met deze berekeningen is bepaald dat de gemeente voldoet aan de basisinspanning. Omdat er in de tussenliggende periode weinig gewijzigd is wordt in de nieuwe planperiode geen nieuw BRP opgesteld. De bestaande toestand kan indien noodzakelijk wel doorberekend worden op, bui 9, een meer extreme regenbui, die theoretisch 1 x in de 5 jaar voorkomt, om beter inzicht te krijgen in toekomstige extreme situaties. Momenteel zijn er geen hydraulische problemen met de riolering. Optimalisatie afvalwater studie Borsele, OAS eindrapportage maart 2005 Samen met het waterschap is een Optimalisatie studie voor het afvalwatersysteem Borsele uitgevoerd. De OAS is begin 2011, door aanleg van het regenwaterriool in de Havenweg, afgerond. Beheersplan, operationele plannen Jaarlijks worden operationele plannen voor de reiniging en inspectie, onderhoud van riolering opgesteld. Gemeentelijk baggerplan eindrapportage 26 augustus 2002 Voor het wegwerken van achterstallig baggerwerk in stedelijk gebied was in 2002 het baggerplan opgesteld. Het achterstallige baggerwerk is, met een subsidie, eerder afgerond. Volstaan kan worden met het bijhouden van de baggerwerkzaamheden in combinatie met de werkzaamheden in het buitengebied. Voor de planning wordt verwezen naar het waterplan. Gemeentelijk waterplan Het waterplan bevat beleidsuitgangspunten voor de waterkwaliteit, waterkwantiteit, water en ruimtelijke ordening, stedelijk grondwater, afvalwater en afkoppelen regenwater, beheer en onderhoud stedelijk water en relatie stedelijk waterplan en ruimtelijke plannen in het buitengebied. In het plan is aan oppervlaktewater, sloten en vijvers, een functie toegekend, een gewenste waterkwaliteit en inrichting. Het plan is op 9 juni 2011 vastgesteld in de Raad AFDELING WOONOMGEVING RIOLERING EN WATER OOK GEEN (OVER)LAST VOOR LATER! 19

20 Duurzaamheidsvisie Borsele In 2009 is de duurzaamheidsvisie vastgesteld. Dit plan vervangt het Gemeentelijk milieu beleidsplan. In het programma milieu staan ook initiatieven op het gebied van water aangegeven. De subsidie voor zuivering van huishoudelijk afvalwater in het buitengebied is afgeschaft. Bestemmingsplan voor het buitengebied, Borsels buiten Op 26 juni 2007 is het bestemmingsplan Borsels buiten voor het buitengebied vastgesteld. Dit plan is in principe geldig tot de vaststelling van een nieuw plan. Voor de kernen bestaat de wettelijke verplichting bestemmingsplannen 1 x in de 10 jaar te actualiseren. Duurzaam bodembeleid Gemeente Borsele Door de afdeling ROM is nieuw beleid opgesteld voor de bodem. In samenwerking met de afdeling Woonomgeving zijn de wateraspecten besproken. Het nieuwe bodembeleid zal naar verwachting in 2012 worden vastgesteld. Afvalwaterakkoord, AWA Om doelmatiger te werken binnen de afvalwaterketen is op 2 maart 2010, door het waterschap en de gemeenten in Zeeland, een afvalwaterakkoord ondertekend. Het akkoord wordt in modules, met specifi eke onderwerpen, nader uitgewerkt. Bestuursakkoord Water, april 2011, ondertekend op 23 mei Akkoord tussen IPO, VNG en UvW met als doel om de doelmatig van het beheer in de (afval)waterketen te verbeteren en de waterveiligheid en de bescherming van de waterkwaliteit en de zoetwatervoorziening beter te garanderen. Voor verdere beleidstukken wordt verwezen naar paragraaf 2.1 van het waterplan. Waterketen 20 AFDELING WOONOMGEVING RIOLERING EN WATER OOK GEEN (OVER)LAST VOOR LATER!