Addenda (en Errata) Notarieel Executierecht

Transcriptie

1 Addenda (en Errata) Notarieel Executierecht M.E. STORME en L. DE KEYSER p. 16 v.: 4. Niet beslagbaarheid gezinswoning zelfstandige Vervang de tekst van p. 16 tot halfweg 18 door de volgende: a. Art. 72 ev. Wet 25 april voetnoot toevoegen Een bijzonder beslagbeperking vinden we in art. 72 en v. van de Wet Diverse bepalingen van 25 april 2007, met uitwerking sedert 8 juni De zakelijke rechten van een zelfstandige in hoofdberoep (een wetsontwerp 2013 houdende bepalingen inzake KMO s voorziet een uitbreiding naar bijberoepers) en (sinds de wetten van 15 januari 2014 houdende de wijziging van de wet van 25 april 2007 houdende diverse bepalingen (IV) en houdende diverse bepalingen inzake KMO s (BS 3 februari 2014)) ook de zelfstandigen in bijberoep en zelfstandigen die nog beroepsactief zijn na pensionering 3 op zijn woning (onroerend goed dat de hoofdverblijfplaats is) kunnen door die persoon niet vatbaar voor beslag verklaard worden. Vereist is ook dat de woning niet of voor minder dan 30 % voor beroepsdoeleinden wordt gebruikt mits er vooraf statuten 4 zijn opgesteld (art. 75 Wet 25 april 2007). Meer bepaald bestaat voor een zelfstandige de mogelijkheid om door het nemen van een overschrijving 5 op het hypotheekkantoor van een daartoe strekkende notarieel verleden verklaring de zakelijke rechten op de gezinswoning onbeslagbaar te maken voor zuiver professionele schulden die na die overschrijving ontstaan (art. 72 v. Wet 25 april 2007). 1 Gewijzigd door de wet van 6 mei 2009, BS 19 mei 2009 en de wet van 15 januari 2014, BS 3 februari ) met inwerkingtreding 13 februari Literatuur o.m.. A. COPPENS, "Niet-beslagbaarheid woning zelfstandige", NjW 2007, 914; A.COPPENS, Einde onbeslagbaarheid woning bij verhuizing zelfstandige, NjW 2015, nr. 315, p.67;.a. CUYPERS, De nietbeslagbaarheid van de hoofdverblijfplaats van de zelfstandige, RW , 130; M. DE CLERCQ, De onbeslagbaarheid van de gezinswoning gewijzigd en verduidelijkt, NFM, 2014/3, 58; C. ENGELS, De nietvatbaarheid voor beslag van de woning van de zelfstandige, in Rechtskroniek voor het Notariaat, Brugge, Die Keure, 2009, 115; E. LEROY, L insaisissabilité de la résidence principale de l entrepreneur individuel, JT 2007, 753; L. VANNOOTE EN I. VERHULST, Bescherming hoofdverblijfplaats van de zelfstandige, TBBR 2007, A.COPPENS, Einde onbeslagbaarheid woning bij verhuizing zelfstandige, NjW 2015, nr. 315, p De notaris kan zich beperken tot vereenvoudigde statuten in de zin van artikel 577-3, eerste lid, in fine BW (M. DE CLERCQ, De onbeslagbaarheid van de gezinswoning gewijzigd en verduidelijkt, NFM, 2014, afl.3, 61. Indien reeds statuten van mede-eigendom werden opgesteld met betrekking tot hetzelfde onroerend goed, zullen deze moeten worden gewijzigd. (art. 75 III W 25 april 2007) 5 Door artikel 4 van de wet van 15 januari 2014 werd de formaliteit van de inschrijving vervangen door de overschrijving. 1

2 b. Ratio Deze mogelijkheid werd ingevoerd om het risico van ondernemerschap van een zelfstandige te beperken. Aldus wordt het onderscheid tussen een zelfstandige die als natuurlijke persoon zijn beroep uitoefent en de zelfstandige die dat doet via een rechtspersoon, verkleind. 6 Deze mogelijkheid ligt vervat in art. 72 e.v. van de Wet van 25 april 2007 houdende diverse bepalingen. Over het nut van deze regeling (gekopieerd uit een Franse wet van 1 augustus ) bestaat er grote twijfel. c. Voorwaarden De zelfstandige kan ten overstaan van een notaris een verklaring afleggen waarin hij zijn zakelijke rechten, andere dan het gebruiksrecht en het recht van bewoning, op het onroerend goed waar hij zijn hoofdverblijfplaats gevestigd heeft, niet vatbaar voor beslag verklaart. Deze verklaring moet een aanduiding bevatten van de eigen, gemeenschappelijke of onverdeelde aard van de zakelijke rechten. In geval van onverdeelde zakelijke rechten is de uitwerking van de verklaring beperkt tot het onverdeeld aandeel waarover de zelfstandige beschikt op datum van de akte. Hetzelfde geldt bij een opsplitsing in vruchtgebruik en blote eigendom (gewijzigd artikel 74 1, II Wet van 25 april 2007). Bij latere uitbreiding van de zakelijke rechten op hetzelfde onroerend goed, worden de effecten van de verklaring van rechtswege en retroactief uitgebreid tot de nieuw verworven rechten, tenzij de schuldeisers aantoont dat de zelfstandige zijn solvabiliteit opzettelijk heeft verminderd (gewijzigd artikel 74 1, III Wet van 25 april 2007). Gemeenschappelijke zakelijke rechten kunnen van bij de aanvang voor hun totaliteit niet vatbaar voor beslag verklaard worden (gewijzigd artikel 74 2, II Wet van 25 april 2007). De notaris kan de verklaring enkel verlijden nadat hij de instemming van de echtgenoot van de zelfstandige heeft gekregen. Gewijzigd artikel 74 2, II Wet van 25 april 2007 voorziet in een vervangende machtiging door de rechtbank van eerste aanleg of, in spoedeisende gevallen door de voorzitter van die rechtbank, indien de echtgenoot zonder gewichtige redenen weigert of indien deze vermoedelijk afwezig is, onbekwaam werd verklaard of in de onmogelijkheid 6 Al kan een zaakvoerder of een bestuurder ( mandataris ) van een vennootschap ook van deze regeling genieten: zie toevoeging laatste lid aan artikel 72 van deze wet via de Wet van 6 mei 2009 houdende diverse bepalingen. 7 Door L pour l'initiative économique, art. 8, ingevoegd in de Code de Commerce boek V; S. PIEDELIEVRE, "L'insaisissabilité de la résidence principale de l'entrepreneur individuel", SJ éd. G D. I, 165,

3 verkeert zijn wil te kennen te geven. 8 Die onbeslagbaarheid betreft enkel schulden die uitsluitend beroepsmatig zijn (betrekking hebben op de zelfstandige beroepsactiviteit 9 ) en ontstaan nadat een daartoe strekkende verklaring van de zelfstandige is overgeschreven in een hiertoe bestemd register, op het kantoor van de hypotheekbewaarder van het arrondissement waar het goed gelegen is (art. 77 I W 25 april 2007). Voor die overschrijving is vereist dat de verklaring eerst verleden wordt in een notariële akte (art. 74 W 25 april 2007). Uitgesloten zijn naast privéschulden of gemengde schulden ook schulden uit een misdrijf en schulden waarvoor de zelfstandige aansprakelijk wordt gesteld krachtens art , of W.Venn. (art. 77 II en III W 25 april 2007) of omdat zij in de loop van de periode van vijf jaar voorafgaand aan de faillietverklaring bepaalde overtredingen hebben begaan van de sociale wetgeving (vermeld in artikel 38, 3 octies, 8 van de wet van 29 juni 1981 houdende de algemene beginselen van de sociale zekerheid voor werknemers) 10. d. Gevolgen Deze verklaring brengt geen vermogenssplitsing met zich mee: de goederen blijven beslagbaar door de privé-schuldeisers van de betrokkene, enkel de verhaalsrechten van zijn professionele schuldeisers worden beperkt. Bovendien kunnen anterieure schuldeiser eveneens hun verhaalsrechten blijven uitoefenen. In geval van gemengd gebruik van een woning, moeten er verschillende hypothesen worden onderscheiden: 1. In principe moet in de verklaring een duidelijk onderscheid worden gemaakt tussen het gedeelte dat gebruikt wordt als hoofdverblijfplaats en het gedeelte dat gebruikt wordt voor beroepsdoeleinden. De beschrijving vermeldt de oppervlakte van elk gedeelte. De wetgever heeft nu verduidelijkt dat zowel de totale oppervlakte van het gebouw, berekend over alle verdiepingen die het gebouw telt, als de oppervlakte van het terrein in rekening moet worden gebracht (nieuw art. 75, IV Wet van 25 april 2007). Oppervlakten voor zowel privé als professioneel gebruik worden geacht in hun geheel te worden gebruikt voor beroepsdoeleinden, met uitzondering van de 8 M. DE CLERCQ, De onbeslagbaarheid van de gezinswoning gewijzigd en verduidelijkt, NFM, 2014, afl.3, Bij wet van 6 mei 2009 werd art. 72 aangevuld met een ruimere omschrijving van zelfstandige in hoofdberoep die bv. ook bestuurdersmandaten in rechtspersonen omvat. 10 Bijvoorbeeld tewerkstelling van werknemers zonder RSZ-bijdragen te betalen, tewerkstelling van een niet- EER-burger zonder arbeidsvergunning, (F. VANDEN HEEDE, Wijzigingen bescherming hoofdverblijfplaats zelfstandige en starters- BVBA, Pacioli, nr BIBF-IPCF, maart 2014, 1). 3

4 oppervlakten waarvan de beroepsaard beperkt is tot een doorgangsfunctie 11 ( nieuw art. 75, V Wet van 25 april 2007). 12 In geval van onverdeelde zakelijke rechten wordt voor de berekening van de 30%-drempel rekening gehouden met de totale oppervlakte van het onverdeelde goed (nieuw art. 75, VI Wet van 25 april 2007). 2. Indien de oppervlakte die gebruikt wordt voor beroepsdoeleinden minder dan 30 % beslaat van de totale oppervlakte van het onroerend goed, kunnen de rechten op het hele onroerend goed niet vatbaar voor beslag worden verklaard. 3. Indien de oppervlakte die gebruikt wordt voor beroepsdoeleinden 30 % of meer beslaat van de totale oppervlakte van het onroerend goed, kunnen alleen de rechten op het gedeelte dat als hoofdverblijfplaats gebruikt wordt niet vatbaar voor beslag worden verklaard mits men vooraf statuten van mede-eigendom opstelt. Bij vervreemding van het onroerend goed kan de onbeslagbaarheid behouden blijven op een van de koopsom afkomstig rekeningtegoed en vervolgens overgaan op de nieuwe woning, mits wederbelegging binnen één jaar en naleving van de daarbij voorgeschreven formaliteiten 13 en de som intussen op een kwaliteitsrekening bij de notaris geblokkeerd blijft (gewijzigd art. 81 W Wet van 25 april 2007). 14 Bij verlies van de hoedanigheid van zelfstandige (inb faillissement) blijft de verklaring eveneens uitwerking hebben voor het verleden zelfs na een faillissement, en eveneens bij verandering of stopzetting van de zelfstandige activiteit (gewijzigd art. 77 IV en V Wet van 25 april 2007). 15 De bescherming blijft ook behouden na de ontbinding van het huwelijksvermogensstelsel wanneer het goed wordt toebedeeld aan degene die de verklaring heeft gedaan, behoudens ten aanzien van de 11 Deze ruimten mogen dan weer in hun geheel worden beschouwd als zijnde gebruikt als hoofdverblijfplaats, zolang zij geen enkele professionele functie vervullen. 12 M. DE CLERCQ, De onbeslagbaarheid van de gezinswoning gewijzigd en verduidelijkt, NFM, 2014, afl.3, In de aankoopakte van de nieuwe hoofdverblijfplaats dient een verklaring van wederbelegging van deze fondsen te worden opgenomen. De aankoopakte dient binnen de termijn van één jaar te rekenen vanaf de datum van de authentieke verkoopakte van de eerste verblijfplaats te worden verleden. 14 Zelfs indien de prijs van de nieuw verworven gezinswoning hoger is dan de fondsen verkregen uit de verkoop van de vorige gezinswoning. (art. 81 W 25 april 2007) Indien de schuldeiser echter aantoont dat de zelfstandige zijn insolvabiliteit opzettelijk heeft georchestreerd, eindigt de bescherming. (M. DE CLERCQ, De onbeslagbaarheid van de gezinswoning gewijzigd en verduidelijkt, NFM, 2014, afl.3, 62). 15 S. ROELAND, Onbeslagbaarheid van de woning van de zelfstandige: een nieuwe stand van zaken, bericht e- notariaat

5 beroepsschulden waarvan de invordering kan worden uitgevoerd op het vermogen van de andere echtgenoot (art. 79 W 25 april 2007). 16 De onbeslagbaarheid vervalt ex nunc bij overlijden (gewijzigd art. 80 W 25 april 2007).Bij afstand eindigt de bescherming (art. 78 W 25 april 2007). Het nieuwe derde lid van artikel 78 bepaalt tevens dat het afzien van het voordeel van de verklaring in het belang van één of meer bepaalde schuldvorderingen, het afzien van het voordeel ten opzichte van alle schuldvorderingen tot gevolg heeft. 17 De bescherming vervalt eveneens indien de zelfstandige het onroerend goed niet meer als hoofdverblijfplaats gebruikt. Het Hof van Cassatie oordeelde recent dat de onbeslagbaarheid van het onroerend goed van de zelfstandige dat tot zijn hoofdverblijfplaats dient, een uitzondering is op het principe van de ondeelbaarheid van het vermogen zoals bepaald in de artikelen 7 en 8 Hyp.W. Gelet op deze uitzonderlijke aard geldt de bescherming slechts zolang het onroerend goed door de zelfstandige als hoofdverblijfplaats wordt betrokken. Nadien vervalt de bescherming. De omstandigheid dat de zelfstandige zich later opnieuw op het vroegere adres vestigt, heeft niet tot gevolg dat de bescherming van deze woning zonder meer opnieuw geldt. 18 Hiertoe is een nieuwe verklaring van onbeslagbaarheid vereist Hoewel de wetgever thans uitdrukkelijk ook de wijzigingen van het huwelijksvermogensstelsel en de gerechtelijke scheiding van goederen viseert naast het overlijden en echtscheiding, staat nog steeds in artikel 79 gewezen echtgenoot in plaats van andere echtgenoot. (M. DE CLERCQ, De onbeslagbaarheid van de gezinswoning gewijzigd en verduidelijkt, NFM, 2014, afl.3, 61). 17 Op grond van het uitzonderlijke karakter van de niet-vatbaarheid voor beslag oordeelt de wetgever dat er geen conventioneel voordeel kan worden toegestaan aan een individuele schuldeiser ten nadele van andere schuldeisers in een identieke situatie. (M. DE CLERCQ, De onbeslagbaarheid van de gezinswoning gewijzigd en verduidelijkt, NFM, 2014, afl.3, 63). 18 Cass. 3 oktober 2014, NjW 2015, nr. 315, p.66, noot A. COPPENS. 19 Antwerpen 19 juni 2013, RW , 185, noot en A.COPPENS, Einde onbeslagbaarheid woning bij verhuizing zelfstandige, NjW 2015, nr. 315, p.68 (noot onder Cass. 3 oktober 2014). 5

6 p. 24: (2) tussenkomst in de verdeling Na de tweede zin Een schuldeiser die verzet heeft aangetekend moet daartoe wel uitgenodigd worden. moet worden toegevoegd: Als de deelgenoten dit nalaten en rechterlijke uitspraken tot gerechtelijke vereffening-verdeling tussenkomen, kan de miskende schuldeiser reageren middels derdenverzet. 20 p. 26: Tontine a) i) Aanvullen van voetnoot 43 - Ook over het statuut van een afzonderlijke zaak onder aanwas of onder tontine bestaat er twijfel. Het gaat in ieder geval niet om een eenvoudige onverdeeldheid. In het cassatie-arrest van 6 maart 2014 (Cass. 6 maart 2014, nr. C N, RW , 1625 noot. D.MICHIELS) vindt men alvast steun voor de opvatting dat het om een soort bestemmingsvermogen gaat; die kwalificatie werd verder uitdrukkelijk gegeven in het beroepsarrest waartegen de voorziening werd verworpen (Hof Antwerpen 11 maart 2013). Dit betekent nog niet dat dat karakter ook bindend is voor de schuldeisers van de medeeigenaars. p. 52: toevoegen aan art. 84 I W. Succ.: art Vl.C.Fiscaliteit. toevoegen aan art. 70 II W.Succ.: art I Vl.C.Fiscaliteit. 20 Gent 9 oktober 2012, NjW 2014, , noot A. VANDERHAEGHEN 6

7 p. 61: Rechterlijke machtiging geldingsduur De zin vervangen door: De beschikking waarbij bewarend beslag op onroerend goed wordt toegestaan, wordt als niet-bestaande beschouwd, indien binnen een maand na haar dagtekening niet een beslagexploot volgt, dat binnen de genoemde termijn behoorlijk ter overschrijving is aangeboden in het kantoor der hypotheken van de plaats waar de goederen gelegen zijn (art Ger.W). De overschrijving wordt door de hypotheekbewaarder, op straffe van schadevergoeding, gedaan uiterlijk binnen acht dagen na de afgifte van het beslagexploot. Als dagtekening van de overschrijving geldt evenwel de dag van afgifte van het exploot (art Ger.W). p. 61: Afdeling B. Rechtspleging a) 1 Geen voorafgaande procedure De eerste zin vervangen door De procedure van minnelijke schikking zoals geregeld in art. VII.147 WER is niet van toepassing bij bewarende beslag. p. 62 : b. Bewarend beslag - Geldingsduur Als laatste alinea toevoegen: Een schuldeiser die bewarend beslag legt op een onroerend goed kan, wanneer de geldingsduur van zijn beslag dreigt te verstrijken, gedurende de collectieve schuldenregeling van de beslagen schuldenaar de vernieuwing van het beslag vragen. 21 p. 64: toevoegen aan art. 86 W. Succ.: art Vl.C.Fiscaliteit. p. 68: Afdeling E Omzetting in uitvoerend beslag bij voetnoot 138 vindplaats van arrest toevoegen: Cass. 28 november 2013, C N, RW , 857. p. 74: ii) Door de fiscus toevoegen aan art. 393, 2 WIB 1192: art Vl.C.Fiscaliteit. 21 Beslag Gent 30 april 2014, RW ,

8 p A. art. 59 Wet hypothecair krediet Deze bepaling werd intussen vervangen door de gelijkluidende bepaling van art. VII.147 WER. De verplichting geldt enkel indien de uitwinning geschiedt door de hypothecaire kredietverlener zelf. p. 81: Bevel tot betalen) b. Aan wie? 1 Algemene regel Tekst als volgt aanvullen: Het bevel tot betalen moet worden betekend aan degene wiens goederen zullen worden uitgewonnen. Zijn meerdere personen solidair gehouden, maar wordt een goed van één van hen vervolgd, dan moet het bevel enkel aan deze worden betekend. 22 Indien de uitwinning gebeurt op het goed van een derde, moet het bevel ook aan die zakelijke borg worden betekend. Indien onverdeelde goederen worden uitgewonnen, moet het bevel enkel aan de schuldenaar wiens goederen dreigen te worden uitgewonnen worden betekend. 23 De medeschuldenaar wiens goed niet met uitwinning wordt bedreigd, dient wel (per aangetekende zending) schriftelijk op de hoogte te worden gebracht. Indien de schuldenaars gezamenlijke eigenaar zijn van het onroerend goed, moet het bevel aan allen worden betekend. 24 In de hypothese waarin het onroerend goed van de zakelijke borg wordt uitgewonnen wordt de hoofdschuldenaar ook aangemaand, aangezien deze eerst moet worden uitgewonnen. 25 p. 86: ii) Welke handeling is niet of wel tegenwerpelijk aan de genoemde schuldeisers Toevoegen aan art. 86 W.Succ.: art Vl.C.Fiscaliteit p. 91: f. Rechtsmiddelen tegen bevel ii) (2) Rechtmatigheid van het bevel Onder het tweede streepje: de derde zin vervangen: Het feit dat een poging tot minnelijke schikking krachtens art. VII.147 WER is mislukt, betekent niet dat de schuldenaar geen respijttermijnen meer kan vragen. 22 E. DIRIX en K. BROECKX, APR, Beslag, 534, nr R. JANSEN en A. MICHIELSSENS, Notarieel executierecht, Antwerpen, Intersentia, 2010, 77, nr. 99; D. MICHIELS, Onroerend beslag, rangregeling en collectieve schuldenregeling, T.Not. 2002, (410) 418, nr. 14; E. DIRIX en K. BROECKX, APR, Beslag, 534, nr E. DIRIX en K. BROECKX, APR, Beslag, 534, nr. 869; R. EEMAN, Het bevel tot betalen voorafgaand aan uitvoerend beslag op onroerend goed, T.Not. 1996, ; Brussel 23 januari 1998, JT 1998, R. EEMAN, Het bevel tot betalen voorafgaand aan uitvoerend beslag op onroerend goed, T.Not. 1996, ; D. MICHIELS stelt dat het hier om een uitzonderingsgeval gaat waarbij minstens één andere hoofdelijke schuldenaar moet worden aangemaand. (D. MICHIELS Onroerend beslag, rangregeling en collectieve schuldenregeling, T.Not. 2002, (410) 418, nr. 14). 8

9 p.96: 4. Het beslagexploot d. Overschrijving (van het beslagexploot) Toevoegen voor e. van een nieuwe alinea: 4 Doorhaling of vernieuwing De doorhaling of vernieuwing van een uitvoerend beslag op een onroerend goed, kan eveneens uitwerking hebben door het eenvoudig verlijden van een authentieke akte, waarin de notaris eenzijdig bevestigt dat de begunstigde van de overschrijving zijn akkoord heeft verleend (gewijzigd art Ger.W.). 26 In de memorie van toelichting beklemtoont de minister van Justitie de zorgvuldigheidsplicht van de notaris als volgt: dat de voorafgaande instemming van de belanghebbenden goed en wel door de notaris moet worden vastgesteld en uit de akte moet blijken. De notaris moet alle voorzorgsmaatregelen nemen om zich ervan te verzekeren dat de toestemming van de belanghebbenden zonder enig voorbehoud werden gegeven. 27 In geval van opheffing van een uitvoerend beslag op onroerend goed, dient de notaris desgevallend de vereisten van artikel 1584 van het Gerechtelijk Wetboek te respecteren (gewijzigd art in fine Ger.W.). Artikel 1584 vereist het akkoord tot doorhaling van alle schuldeisers aan wie het beslag gemeen werd gemaakt. De notaris dient eveneens het bestand van berichten te raadplegen. Net als bij de doorhaling van de overschrijving van een bewarend beslag op een onroerend goed (art Ger.W.), kan de doorhaling van de overschrijving van een uitvoerend beslag voortaan uitwerking hebben op voorlegging van een exploot van betekening, dat gehecht wordt aan de akte van handlichting die door de schuldeiser ondertekend werd (gewijzigd art Ger.W.) Gewijzigd bij art. 140 Wet van 25 april 2014 houdende diverse bepalingen betreffende Justitie, BS 14 mei 2014 (ed. 2)). 27 Ontwerp van wet houdende diverse bepalingen betreffende Justitie, Kamer, Parl. St., Memorie van Toelichting, nr. 3149/1, p Gewijzigd bij art. 140 Wet van 25 april 2014 houdende diverse bepalingen betreffende Justitie, BS 14 mei 2014 (ed. 2)). 9

10 p. 116: Toevoegen in a): Die rechter kan ook een termijn bepalen waarvoor de machtiging geldt. Is die termijn verstreken zonder dat de verkoop plaatsvond, dan kan gevraagd worden de machtiging voor een nieuwe termijn te verlenen 29. p.117: 1 Verandering van de verkoop uit de hand naar de openbare verkoop (art quater Ger.W.) - b) Geen verplichting: Tekst als volgt aanvullen: De rechter kan ook nieuwe voorwaarden voor de verkoop uit de hand opleggen. 30 De rol van de beslagrechter in het raam van art. 1580quater Ger.W. is niet louter formeel. Door eerder een verkoop uit de hand aan een bepaalde minimumverkoopprijs toe te laten, heeft de beslagrechter geenszins zijn rechtsmacht uitgeput voor een gebeurlijk latere beoordeling in het raam van art. 1580quater Ger.W. 31 Op basis van gegronde redenen kan de rechter een nieuwe termijn voor de ondertekening van de verkoopakte toestaan, bijvoorbeeld indien door omstandigheden niet tijdig bepaalde attesten werden verkregen zodat de ondertekening van de verkoopakte niet kon doorgaan 32. De termijn die de beslagrechter met toepassing van art. 1580bis Ger.W. bepaalt, is geen termijn voor het stellen van een proceshandeling zoals bedoeld in art. 48 en 51 Ger.W.. De in art. 1580bis Ger.W. bedoelde verkoop uit de hand is geen proceshandeling. De stelling dat een verzoek tot verlenging van een eerder door de beslagrechter bepaalde termijn moet worden gedaan vóór het verstrijken van die termijn is ook in strijd met art quater Ger.W.. Krachtens deze bepaling kan de beslagrechter, in geval van moeilijkheden, tussenkomen tot bij het verlijden van de beoogde notariële akte tot verkoop uit de hand, maar evengoed wanneer de beoogde verkoop niet heeft plaatsgevonden. De beslagrechter kan tussenkomen, ongeacht of de eerder door de beslagrechter bepaalde termijn is verstreken Zie Rb. Gent 2 oktober 2012, RW , 915: die aanvraag moet niet noodzakelijk binnen de eerste termijn gebeuren; de regel van art. 51 Ger.W. geldt niet voor dit soort termijn, die geen termijn is voor een proceshandeling. 30 R. JANSEN en A. MICHIELSENS, Notarieel executierecht, 177, nr Rb. Gent 2 oktober 2012, RW , De feiten die aan de basis liggen van Cass. 6 mei 2011, RW , 1258, nr Rb. Gent 2 oktober 2012, RW ,

11 p. 130: Inhoud verkoopsvoorwaarden Toevoegen: (8) Beding van commandverklaring Anders dan bij een verkoop naar gemeen recht (vrijwillige verkoop) 34 bevatten de verkoopsvoorwaarden bij een gedwongen verkoop krachtens art I Ger.W. van rechtswege en dwingend een beding van commandverklaring. Zie onder 4 e) iii. voor de burgerrechtelijke gevolgen hiervan en voor de bijkomende voorwaarden waaronder het voor de registratierechten niet als een dubbele verkoop geldt. p.133: Aanmaningsexploot - i) Eis tot nietigverklaring Als laatste zin op p. 133 toevoegen: Het bestreden vonnis, dat uitspraak doet over een vordering tot nietigverklaring van de toewijzing van drie onroerende goederen die is ingesteld op grond van artikel 1622 Gerechtelijk wetboek en steunt op de in artikel 1582 van dat wetboek bedoelde nietigheid, doet geen uitspraak over een zwarigheid omtrent de tenuitvoerlegging in de zin van artikel 1624, tweede lid, 2 ervan en is bijgevolg vatbaar voor hoger beroep. 35 p.135 alinea 2: (3) Procedure van tegenspraak Voetnoot invoegen na de zin De beschikking van de beslagrechter is niet vatbaar voor verzet of hoger beroep (art V Ger.W.). 36 p.137: voetnoot 375 : Toevoegen aan art. 433 tot 435 WIB: art Vl.C.Fiscaliteit p.138: voetnoot 378 : Toevoegen aan art WIB: art tot Vl.C.Fiscaliteit 34 Waar de mogelijkheid van commandverklaring of verkoop voor ander te noemen meester effectief moet zijn overeengekomen, en dit in beginsel zodra de verkoop tussen partijen is gesloten (zoniet geldt het burgerrechtelijk en dus ook fiscaal als een dubbele verkoop). 35 Cass. 21 maart 2014, JT 2014, afl. 6569, Cass. 21 maart 2014, JT 2014, afl. 6569, 484: Hoger beroep kan niet worden ingesteld tegen vonnissen en beschikkingen, voor zover ze uitspraak doen over de zwarigheden omtrent de tenuitvoerlegging. Het Hof van Cassatie preciseerde dat zwarigheden omtrent de tenuitvoerlegging zwarigheden zijn die ontstaan zijn na het aanstellingsvonnis van de notaris en die, aangezien ze betrekking hebben op de regelmatigheid van het verloop en niet de wettigheid ervan, geen betrekking hebben op het voorwerp van het beslag, noch op de uitvoerbare titel, noch op de nietigheid van de akten betreffende de toewijzing 11

12 voetnoot 381 : Toevoegen aan art WIB: art Vl.C.Fiscaliteit voetnoot 382 : Toevoegen aan art. 433 WIB: art Vl.C.Fiscaliteit en aan art. 434 WIB: art Vl.C.Fiscaliteit p. 145: ii) De vaststelling van het hoogste bod ( zogenaamde toewijzing ) Tekst als volgt aanvullen: Tijdens de zitdag gebeurt de veiling door opbod van alle kandidaat-kopers. De biedingen kunnen zowel fysieke als gedematerialiseerde biedingen zijn. De verkoopsvoorwaarden bepalen de wijze, de voorwaarden en de termijn voor het doen van de biedingen. (nieuw art II in fine Ger.W.). 37 De veiling gebeurt in principe op één enkele zitdag (art Ger.W.). Sinds de wetswijziging van 15 mei kan de notaris niet langer een tweede verkoopdag beleggen wanneer hij het nodig acht in het belang van de partijen (geschrapt art Ger.W.). Tenzij er in de verkoopsvoorwaarden of op de zitting wegens bijzondere omstandigheden uitdrukkelijk werd afgezien van de procedure van hoger bod (art VI Ger.W.), kan er evenwel nog een nieuwe zitdag plaatsvinden na hoger bod (zie hierna 5 ). p.148: Commandverklaring In de tweede linea, tweede streepje: - (art Ger.W.) vervangen door art lid 1, 1 iuncto lid 3 en 4 Vlaamse Codex Fiscaliteit. - voetnoot 419 wordt geschrapt. Tekst van voetnoot 420 vervangen door: dit volgt uit art lid 4 Vlaamse Codex Fiscaliteit. Derde alinea aanvangen met volgende passage: Opdat de commandverklaring fiscaal neutraal zou zijn (en niet als dubbele verkoop wordt gekwalificeerd) is vereist dat deze burgerrechtelijk geldig is (art lid 1, 1 b Vlaamse Codex Fiscaliteit). Tot 2013 was er verwarring doordat art I Ger.W. daarbij strengere (civielrechtelijke) eisen oplegde dan de Vlaamse regels inzake registratierechten. 37 Art. 129 Wet 25 april 2014 diverse bepalingen justitie, BS 14 mei Wet van 15 mei 2009 tot wijziging van het Gerechtelijk Wetboek wat de openbare verkoop van onroerende goederen betreft, BS 24 juli

13 Sinds 1 januari 2014 is duidelijkheid geschapen door de nieuwe redactie van art I Ger.W. Dat bepaalt nog steeds dat het beding van rechtswege deel uitmaakt van de verkoopsvoorwaarden maar nu ook dat de termijn waarbinnen de mogelijkheid moet worden uitgeoefend om civielrechtelijk gevolg te hebben afgestemd wordt op de fiscale termijn (die kan verschillen naargelang het Gewest); de uitoefening moet gebeuren door aangifte te doen of te betekenen aan de benoemde notaris binnen die termijn 39 (inbegrepen de mogelijkheid de verklaring direct te laten opnemen in het proces-verbaal van toewijzing). p. 162: Overwijzing van rechten op de prijs Eerste zin vervangen door: Ten gevolge van de toewijzing van het onroerend goed gaan de rechten van de ingeschreven schuldeisers op het goed over op de prijs (art en 1639 Ger.W.); de niet ingeschreven schuldeisers behouden geen rechten op het goed; de ingeschreven schuldeisers die niet werden gehoord of behoorlijk werden opgeroepen daarentegen behouden hun rechten op het goed zelf (zodat er ten aanzien van hen geen overwijzing plaatsvindt). p. 164: voetnoot 498: Toevoegen aan art. 435, 1 III WIB: art Vl.C.Fiscaliteit p.182: b) Tussenkomst van de (vrede)rechter De tweede alinea moet worden vervangen door: Overeenkomstig art II Ger.W. waakt de (vrede)rechter over de bescherming van de in art Ger.W. vermelde belangen. Deze belangenafweging gebeurt op het ogenblik van de goedkeuring van het ontwerp van verkoopsvoorwaarden door de (vrede)rechter. Hieruit volgt dat de (vrede)rechter in de verkoopsvoorwaarden zijn aanwezigheid en toestemming met het hoogste bod kan opleggen, zoals hij ook andere voorwaarden kan verbinden aan zijn goedkeuring van de verkoopsvoorwaarden. Als er moeilijkheden ontstaan, kan de notaris of elke belanghebbende partij zich tot de vrederechter wenden. In voorkomend geval stelt de vrederechter de verkoop uit, na de wettelijke vertegenwoordigers van de belanghebbenden, de voorlopig inbezitgestelden, de erfgenamen die onder voorrecht hebben aanvaard, de curators van de onbeheerde nalatenschappen of de curators van de failliete boedels te hebben gehoord. (art Ger.W.) 39 Art Ger.W. zoals gewijzigd door art. 128 W. 25 april 2014 (BS 14 mei 2014). 13

14 p. 183: a) De verkoopsvoorwaarden moeten vóór de aanvang van de bekendmaking ter goedkeuring voorgelegd aan de vrederechter ( nieuw art Ger.W. 40 ). Bij weigering van de verkoopsvoorwaarden door de (vrede)rechter staan tegen de beschikking de gemeenrechtelijke rechtsmiddelen open (art III Ger.W.). Uit een strikte lezing van het wetsartikel zou kunnen worden afgeleid dat een authentieke akte van verkoopsvoorwaarden moet worden voorgelegd. Uit de praktijk blijkt echter dat een ontwerp van authentieke akte volstaat. 41 p. 189: iii) Toevoegen aan art. 84 II en 86 W.Succ.: art en Vl.C. Fiscaliteit p. 190: Toevoegen op het einde van de eerste alinea, in voetnoot: D. MICHIELS, De rechten van de fiscus in samenloopsituaties, (noot onder Cass. 22 september 2006), T.Not. 2007, p. 193: voetnoot 592 aanvullen: Zie ook Hof Antwerpen 29 september 2011, RW , 952: in casu had de aangestelde notaris eerst in afspraak met de curator een procedure van bieding onder gesloten omslag georganiseerd. De curator vroeg machtiging om aan het hoogst uitgebrachte bod onderhands te verkopen. Een kandidaat-koper kwam tussen en deed een bod dat net iets hoger was. Het Hof besliste dat de weigering van de door de curator gevraagde machtiging een openbare verkoop zou noodzaken en de bijkomende kosten daarvan niet opwegen tegen de kans op een hoger bod. Het belang van de kandidaat-koper zelf mocht volgens het Hof niet meespelen in die afweging. p. 207: b) Overwijzing van rechten op de prijs 40 art. 36 W. 14 januari 2013 (BS 1 maart 2013) met ingang van 1 september Dus niet langer acht dagen voorafgaandelijk aan de zitting (oud art II Ger.W.) 41 C. ENGELS, Procesrecht in verband met het notariaat, 397, nr

15 Wijzig een overwijzing van de prijs met zich mee ten voordele van de schuldeisers : in een overwijzing op de prijs met zich mee van de rechten van de ingeschreven schuldeisers; zoals bij verkoop uit beslag behouden de niet ingeschreven schuldeisers geen rechten op het goed; de ingeschreven schuldeisers die niet werden gehoord of behoorlijk werden opgeroepen daarentegen behouden hun rechten op het goed zelf (zodat er ten aanzien van hen geen overwijzing plaatsvindt). p. 218: c) Overwijzing op de prijs Eerste zin wijzigen Overeenkomstig art. 66 WCO gaan de rechten van de ingeschreven schuldeisers over op de prijs. Zoals bij verkoop uit beslag behouden de niet ingeschreven schuldeisers geen rechten op het goed; de ingeschreven schuldeisers die niet werden gehoord of behoorlijk werden opgeroepen daarentegen behouden hun rechten op het goed zelf (zodat er ten aanzien van hen geen overwijzing plaatsvindt). p. 220: d) Notarieel getuigschrift en doorhaling van de inschrijvingen Tekst als volgt aanpassen: De wet bevat geen bepaling die regelt hoe de bezwarende in- en overschrijvingen moeten worden doorgehaald. Het gemeen recht geldt dus. Op basis van het notariële getuigschrift worden de inschrijvingen doorgehaald van de schuldvorderingen die door de notaris in de rangregeling zijn opgekomen (en volgens hun rang uitbetaald). Dankzij de gewijzigde artikels 1570 Ger.W. 42 en 92 Hyp.W. 43 kan de notaris nu ook eenzijdig de andere bezwarende inschrijvingen, zoals de overschrijving van onroerend bevel of beslag voor andere schuldvorderingen doorhalen. Voordien kon de notaris dit enkel op basis van het notarieel getuigschrift indien hij een mandaat had gekregen van de gerechtsmandataris om voor de betaling van die schuldvorderingen zelf in te staan. p. 233: Alinea toevoegen onderaan: Bij verkoop in het kader van een faillissement, collectieve schuldenregeling, beneficiaire of onbeheerde nalatenschap of verkoop onder gerechtelijk gezag in het kader van een 42 Gewijzigd bij art. 140 Wet van 25 april 2014 houdende diverse bepalingen betreffende Justitie, BS 14 mei 2014 (ed. 2)). 43 Gewijzigd bij art. 139 Wet van 25 april 2014 houdende diverse bepalingen betreffende Justitie, BS 14 mei 2014 (ed. 2)). 15

16 gerechtelijke reorganisatie moet, zoals hoger werd besproken, wel een onderscheid worden gemaakt tussen: - enerzijds de separatisten die door de notaris in de rangregeling worden opgenomen en wiens aandeel direct wordt uitbetaald; - de schuldeisers in de boedel die door de bewindvoerder worden vertegenwoordigd en wiens aandeel door de notaris niet wordt bepaald in de rangregeling het saldo na uitbetaling van de separatisten wordt aan de bewindvoerder overhandigd. p. 236: Occulte hypotheek successierechten Toevoegen aan art. 84 II en 86 W.Succ.: art en Vl.C.Fiscaliteit p. 242: de verwijzing naar art. 150 W.Reg. aanvullen met art Vl.C.Fiscaliteit. p. 250: ivm de onroerende voorheffing als mogelijke subboedelschuld: De onroerende voorheffing is geen kost tot behoud van de zaak en heeft dus geen voorrang op de hypothecaire en bijzonder bevoorrechte schuldvorderingen 44, ook al zou het om een boedelschuld gaan van de algemene boedel 45. p. 255: a) Bevoorrechte schuldvordering van de landverzekeraar (art. 114 W. Verz.) Vervangen van art. 60 WLO door art. 114 W.Verz. p. 255: b) laatste alinea - verduidelijking: Beslag schept geen voorrang op andere schuldeisers die nadien mee in het beslag opkomen; wel maakt beslag latere beschikkingen niet tegenwerpelijk aan de beslaglegger en de beschermde schuldeisers. Die beschikking is wel tegenwerpelijk aan een latere beslaglegger (voor zover die niet reeds beschermd is bij het eerste beslag). De begunstigde van die beschikking wordt in verhouding tot de eerstgenoemde categorie gedeklasseerd tot chirografaire schuldeiser (maar behoudt wel voorrang op de latere beslaglegger). 44 Hof Antwerpen 26 januari 2010, RW , 660 noot E. DE BAERE De onroerende voorheffing en de hypothecaire schuldeiser: de kip of het ei? ; Hof Antwerpen 6 mei 2009, Limb. Rl. 2010, 16; Hof Antwerpen 18 december 2008, nr. 2007/AR/3220 geciteerd door E. DE BAERE, RW , 664; Kh. Brugge 15 februari 2010, TGR 2010, 344; Hof Gent 9 januari 2012, RW , Dat laatste is betwist. 16

17 p. 257: c) Toevoegen aan art WIB 1992 art en Vl.C.Fiscaliteit toevoegen aan art W.Succ.: art en Vl.C.Fiscaliteit p. 264: Notarieel getuigschrift Begrip - 1. op verzoek van de koper p. 265: voetnoot 828 aanvullen: Gewijzigd art. 92 Hyp.W. Voortaan kan de notaris krachtens een authentieke akte eenzijdig bevestigen dat de schuldeiser toestemming heeft verleend voor de doorhaling van een conventionele hypotheek. (Gewijzigd bij art. 139 Wet van 25 april 2014 houdende diverse bepalingen betreffende Justitie, BS 14 mei 2014 (ed. 2)). 17