Hof van Cassatie van België

Transcriptie

1 5 OKTOBER 2012 C N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. C N GR CAPITAL PARTNERS bvba, met zetel te 2200 Herentals, Diamantstraat 8/214, eiseres, vertegenwoordigd door mr. Caroline De Baets, advocaat bij het Hof van Cassatie, met kantoor te 1050 Brussel, Louizalaan 149, bus 20, waar de eiseres woonplaats kiest, tegen COMMERCIAL FINANCE GROUP nv, met zetel te 1702 Groot-Bijgaarden, Pontbeekstraat 4, verweerster, vertegenwoordigd door mr. Huguette Geinger, advocaat bij het Hof van Cassatie, met kantoor te 1000 Brussel, Quatre Brasstraat 6, waar de verweerster woonplaats kiest,

2 5 OKTOBER 2012 C N/2 en in aanwezigheid van 1. Paul VAN ROMPAEY, advocaat, met kantoor te 2260 Westerlo, Zandberg 19, als curator van het faillissement van Manu Jones Benelux nv, partij opgeroepen in bindendverklaring van het arrest, vertegenwoordigd door mr. Johan Verbist, advocaat bij het Hof van Cassatie, met kantoor te 1000 Brussel, Brederodestraat 13, waar de in bindendverklaring opgeroepen partij woonplaats kiest, 2. M.T., 3. J.M., partijen opgeroepen in bindendverklaring van het arrest. I. RECHTSPLEGING VOOR HET HOF Het cassatieberoep is gericht tegen het arrest van het hof van beroep te Antwerpen van 7 oktober Afdelingsvoorzitter Eric Dirix heeft verslag uitgebracht. Advocaat-generaal met opdracht André Van Ingelgem heeft geconcludeerd. II. CASSATIEMIDDEL De eiseres voert in haar verzoekschrift dat aan dit arrest gehecht is, een middel aan. III. FEITEN Uit het arrest blijken de volgende feiten: - op 1 april 2010 sluit de eiseres met MJB nv een overeenkomst tot overname van de voorraden van MJB nv, met mogelijkheid tot wederverkoop; - deze overeenkomst bevat een beding van conventionele schuldvergelijking tussen de schuldvorderingen van de verkoop en de eventuele wederverkoop;

3 5 OKTOBER 2012 C N/3 - op 1 april 2010 stelt MJB nv een factuur op voor een bedrag van ,25 euro en euro met vervaldag op 90 dagen; - deze schuldvordering wordt dezelfde dag gecedeerd aan de verweerster in het raam van een factoringovereenkomst door middel van een endossement van de factuur door het aanbrengen van een stempel met het bericht van de overdracht en betaalbaarheid aan de verweerster; - dezelfde dag richt de verweerster zich tot de eiseres om bevestiging te vragen of deze factuur is aanvaard; - de eiseres deelt aan de verweerster mee dat de factuur wordt aanvaard en zal worden voldaan op de vervaldag; - op 11 mei 2010 maakt de eiseres gebruik van haar recht op wederverkoop en maakt een factuur op geadresseerd aan MJB nv voor een totaalbedrag van ,25 euro; - op de vervaldag maakt de verweerster aanspraak op betaling van de aan haar overgedragen factuur; - de eiseres weigert de betaling op grond van de conventionele schuldvergelijking krachtens de overeenkomst van 1 april IV. BESLISSING VAN HET HOF Beoordeling Eerste onderdeel 1. De rechter is gehouden het geschil te beslechten overeenkomstig de daarop van toepassing zijnde rechtsregels. Hij moet de juridische aard van de door de partijen aangevoerde feiten en handelingen onderzoeken, en mag, ongeacht de juridische omschrijving die de partijen daaraan hebben gegeven, de door hen aangevoerde redenen ambtshalve aanvullen op voorwaarde dat hij geen betwisting opwerpt waarvan de partijen bij conclusie het bestaan hebben uitgesloten, dat hij enkel steunt op elementen die hem regelmatig zijn voorgelegd, dat hij het voorwerp van de vordering niet wijzigt en dat hij daarbij het recht van verdediging van de

4 5 OKTOBER 2012 C N/4 partijen niet miskent. Het feit dat de partijen de toepassing van een bepaalde wetsbepaling niet hebben opgeworpen, betekent niet dat zij die mogelijkheid bij conclusie hebben uitgesloten. Het algemeen rechtsbeginsel van het recht van verdediging wordt niet miskend wanneer een rechter zijn beslissing steunt op elementen waarvan de partijen, gelet op het verloop van het debat, mochten verwachten dat de rechter ze in zijn oordeel zou betrekken en waarover zij tegenspraak hebben kunnen voeren. 2. Uit de stukken waarop het Hof vermag acht te slaan, blijkt dat de afwezigheid van de goede trouw reeds in het debat was voor de eerste rechter en dat de verweerster in haar conclusie genomen voor de appelrechter heeft opgeworpen dat de eiseres zich jegens haar niet op het compensatiebeding kan beroepen en hiertoe onder meer heeft aangevoerd dat de eiseres geacht moet worden afstand te hebben gedaan van de compensatie door haar antwoordfax van 1 april 2010, dat bij de verweerster het rechtmatig vertrouwen werd gewekt dat de factuur zou worden betaald en dat de compensatie een fictief karakter had. 3. De appelrechters die oordelen dat de eiseres zich niet op de overeenkomst tot compensatie kan beroepen wegens afwezigheid van goede trouw miskennen aldus niet het recht van verdediging, noch schenden zij artikel 774, tweede lid, Gerechtelijk Wetboek. Het onderdeel kan niet worden aangenomen. Tweede onderdeel 4. Luidens artikel 1691, tweede lid, Burgerlijk Wetboek kan de te goeder trouw zijnde schuldenaar de gevolgen van elke rechtshandeling die ten opzichte van de overdrager is gesteld, inroepen ten opzichte van de overnemer, voordat de overdracht aan hem ter kennis werd gebracht of door hem werd erkend. De schuldenaar is niet te goeder trouw wanneer hij kennis had van de overdracht op het tijdstip van de totstandkoming van de rechtshandeling. Op grond van deze bepaling is de tegenwerpelijkheid aan de overnemer van de schuldvordering, van een conventionele schuldvergelijking afhankelijk van de goede trouw van de schuldenaar van de overgedragen vordering. De schuldenaar

5 5 OKTOBER 2012 C N/5 is niet te goeder trouw wanneer hij, ook al was hem nog geen kennis gegeven, op de hoogte is van de overdracht van de schuldvordering. 5. Artikel 1295 Burgerlijk Wetboek bepaalt dat de schuldenaar van de overgedragen schuldvordering na de kennisgeving of de erkenning van de overdracht, zich niet meer op schuldvergelijking kan beroepen die daarna tot stand komt. Schuldvergelijking blijft echter mogelijk voor samenhangende schuldvorderingen. 6. Luidens artikel 14 Wet Financiële Zekerheden, in zijn toepasselijke versie, kunnen nettingovereenkomsten alsook de ontbindende bedingen en voorwaarden of de bedingen en voorwaarden met betrekking tot de vroegtijdige beëindiging die zijn vastgelegd om de schuldvernieuwing of -vergelijking mogelijk te maken, zonder voorafgaande ingebrekestelling of gerechtelijke beslissing, niettegenstaande elke overdracht van de rechten waarop zij betrekking hebben, in het geval van de opening van een insolventieprocedure of in het geval van het beslag of enig ander geval van samenloop, aan de schuldeisers worden tegengesteld als de schuldvordering en de schuld waarop de schuldvernieuwing of -vergelijking moet worden toegepast, bestaan op het ogenblik waarop de insolventieprocedure, het beslag of een geval van samenloop plaatsvindt, ongeacht de datum van hun opeisbaarheid, hun doel of de valuta waarin zij zijn uitgedrukt. Krachtens deze bepaling kan de schuldvergelijking met de overgedragen schuldvordering krachtens een overeenkomst strekkende tot conventionele compensatie, door de schuldenaar aan de overnemer worden tegengeworpen op voorwaarde dat deze overeenkomst reeds bestond ten tijde van de overdracht en dit ongeacht het tijdstip van het ontstaan van de te verrekenen schuldvordering en zonder dat de schuldvorderingen samenhangend dienen te zijn. Deze bepaling doet geen afbreuk aan het vereiste van de goede trouw van de schuldenaar bedoeld in artikel 1691, tweede lid, Burgerlijk Wetboek. 7. De appelrechters stellen vast dat de eiseres bij het sluiten van de overeenkomst van 1 april 2010 wist dat de factuur onmiddellijk zou worden overgedragen aan (de verweerster) om aldus van deze een groot deel van de koopsom als voorschot (krediet) te ontvangen en oordelen dat de eiseres niet te goeder trouw heeft gehandeld zodat op grond van artikel 1691, tweede lid, Burgerlijk Wetboek, de eiseres jegens de verweerster geen beroep kan doen op schuldvergelijking

6 5 OKTOBER 2012 C N/6 krachtens de overeenkomst van 1 april 2010 met de later ontstane schuldvordering op de overdrager. Door aldus te oordelen is het arrest naar recht verantwoord. Het onderdeel kan niet worden aangenomen. Vordering tot bindendverklaring 8. De verwerping van het cassatieberoep ontneemt ieder belang aan de vordering in bindendverklaring. Dictum Het Hof, Verwerpt het cassatieberoep en de vordering tot bindendverklaring. Veroordeelt de eiseres tot kosten. Bepaalt de kosten voor de eiseres op 1425,06 euro en voor de verweerster op 395,61 euro en voor de in bindendverklaring opgeroepen partij sub 2 op 213,49 euro. Dit arrest is gewezen te Brussel door het Hof van Cassatie, eerste kamer, samengesteld uit afdelingsvoorzitter Eric Dirix, als voorzitter, afdelingsvoorzitter Eric Stassijns, en de raadsheren Beatrijs Deconinck, Koen Mestdagh en Geert Jocqué, en in openbare rechtszitting van 5 oktober 2012 uitgesproken door afdelingsvoorzitter Eric Dirix, in aanwezigheid van advocaat-generaal met opdracht André Van Ingelgem, met bijstand van griffier Johan Pafenols. J. Pafenols G. Jocqué K. Mestdagh B. Deconinck E. Stassijns E. Dirix