Workshop Scoor met duidelijke taal Farida Barki redactrice - trainer. Wablieft Centrum voor Duidelijke Taal. Doel van deze workshop

Transcriptie

1 Workshop Scoor met duidelijke taal Farida Barki redactrice - trainer 23 juni 2016 Wablieft Centrum voor Duidelijke Taal Doel van deze workshop Je weet wat duidelijke taal is. Je kan aanduiden wat een tekst onduidelijk maakt voor senioren. Je kent enkele tips om duidelijker te schrijven voor senioren. 1

2 1. De violen! Scoor met duidelijke taal 2. Wat is duidelijke taal? 3. Aan de slag! 1. De violen, a.u.b.! 2. Wat is duidelijke taal? 3. Aan de slag! Akkoord of niet akkoord? Ik lees elke maand minstens één tekst die ik een paar keer moet lezen voor ik hem begrijp. 2

3 Akkoord of niet akkoord? Ik lees soms een van de volgende woorden in de teksten voor senioren: 1. geïntegreerde 1. organisatorische 1. modelontwikkeling 2. systematische 2. ontwikkeling van 2. gedragsalternatieven 3. functionele 3. benadering van 3. managementtechnieken 4. multidisciplinaire 4. technologische 4. organisatievorm 5. normatieve 5. relationele 5. spanningsveld 6. sociaalpsychologische 6. coördinatie van 6. machtsaspecten 7. dynamische 7. bureaucratische 7. informatiesysteem 8. geobjectiveerde 8. prognose van 8. communicatiemethoden 9. structurele 9. conservatieve 9.strategiebepaling 0. begeleiding van 0. veranderingsprocessen Akkoord of niet akkoord? Eén op 20 volwassen Vlamingen kan onvoldoende lezen of schrijven om brieven of formulieren te begrijpen die ze ontvangen. Niveaus van leesvaardigheid A1: vertrouwde namen, woorden A2: korte eenvoudige teksten B1: gebeurtenissen, gevoelens en wensen in persoonlijke brieven B2: artikels, proza C1: lange en complexe feitelijke en literaire teksten C2: alle vormen van geschreven taal, abstracte en linguïstisch complexe teksten 3

4 Niveaus van leesvaardigheid (2) Percentage A1 A2 B1 B2 C1 C2 +/- 65% Niveaus van leesvaardigheid (3) Niveaus van leesvaardigheid (4) 4

5 1. De violen, a.u.b.! 2. Wat is duidelijke taal? 3. Aan de slag! Hoe vlot leest dit? Hoe vlot leest dit? 5

6 Wat is duidelijke taal? Een tekst in duidelijke taal leest vlot. De lezers begrijpen de tekst na één keer lezen. De lezers vinden een antwoord op hun vragen. De lezers voelen zich aangesproken. Wat is duidelijke taal? (2) Maar geen toverformule soms duidelijk voor de ene en onbegrijpelijk voor de andere 1. De violen, a.u.b.! 2. Wat is duidelijke taal? 3. Aan de slag! 6

7 Tekst 1 Fit-o-Meter Vooraf Wie is het doelpubliek? Hoe wordt de tekst verspreid? Wat vind je goed aan de tekst? Wat zou je veranderen? 7

8 Wablieft-tips Pas je tekst aan het kanaal aan Tip 4: spreek je lezer persoonlijk aan Tip 10: schrijf actieve zinnen Wat is een affiche? groot blad papier hangt aan muur telt één kant bevat reclameboodschap Waarvoor dient een affiche? Affiches worden gezien, niet gelezen. => beeld en kleur zijn belangrijker dan tekst => meer beeld en kleur, veel minder tekst => beperk de tekst tot het absolute minimum: wat, waar, wanneer, contactgegevens (liefst met slogan) => snel interesse/aandacht opwekken => aanzetten tot actie 8

9 Tip 4: Spreek je lezer aan Spreek je lezer persoonlijk aan, niet als groep. Voorbeeld Beste cursist Zoals jullie wellicht al via mij of via je bestuur vernomen hebben, wordt het opleidingstraject Bestuurspraktijk niet voortgezet, maar afgebouwd. Wat betekent dat in de praktijk voor jullie? Tip 4: Spreek je lezer aan (2) Spreek je lezer aan: met u (niet: U, behalve aan het begin van zin) met je meer betrokkenheid van lezer, voelt zich meer aangesproken Voorbeeld De provincie biedt haar werknemers: ( ) > De provincie biedt jou: ( ). Tip 4: Spreek je lezer aan (3) Wees consequent Voorbeeld Je brengt het OCMW binnen de 7 werkdagen op de hoogte van uw examenresultaten. Geen men Voorbeeld Aanvragen om af te wijken van de standaarduren legt men voor aan de facilitaire dienst. 9

10 Voorbeelden Tip 4: Spreek je lezer aan (4) 1) Er wordt rekening gehouden met ieder zijn tempo. > Je beweegt op je eigen tempo. 2) Concrete data zijn te vinden in het maandprogramma. > De data vind je in het maandprogramma. Tip 10: Schrijf actieve zinnen Actief Wij belden u op met allerlei werkwoorden - Passief U werd gebeld (door ons) met worden of zijn door de dansende pinguïns Tip 10: Schrijf actieve zinnen (2) Welke zinnen zijn passief en welke actief? De boterkoeken werden met liefde klaargemaakt door de bakker. We werkten vroeger nog met een prikklok. Ik word dit jaar 46. De taak is afgewerkt. De aanvragen worden verwerkt in de volgorde van de datum van ontvangst. 10

11 Tip 10: Schrijf actieve zinnen (3) Actief Kortere zin Levendig Persoonlijk Passief Langere zin Minder levendig, zwaar Minder persoonlijk Tip 10: Schrijf actieve zinnen (4) Voorbeeld Onder begeleiding van een trainer van de atletiekclub ABES worden op deze toestellen enkele lichaamsoefeningen gedaan om de misschien wat stramme spieren in vorm te houden. > Je oefent op die toestellen om je spieren in vorm te houden. Een trainer van de atletiekclub ABES begeleidt je. Tekst 2 Werkgroep Sport en Bewegen 11

12 Vooraf Wie is het doelpubliek? Hoe wordt de tekst verspreid? Wat vind je goed aan de tekst? Wat zou je veranderen? Wablieft-tips Tip 1: bepaal het onderwerp van je tekst Tip 6: schrijf de belangrijkste info eerst Tip 9: schrijf korte zinnen 12

13 Tip 1: Bepaal het onderwerp van je tekst Begin niet zomaar te schrijven. Denk eerst na: Wat ga je schrijven? = belangrijkste boodschap waar? wie? wanneer? wat? Hoe? waarom? Tip 1: Bepaal het onderwerp van je tekst (2) Wat is de kernboodschap in deze brief? Tip 6: Zet de belangrijkste info eerst belangrijkste info minder belangrijke info 13

14 Tip 6: Zet de belangrijkste info eerst (2) Wat zou een mogelijke eerste alinea kunnen zijn voor deze brief? Tip 9: Schrijf korte zinnen Voorbeeld: Voor de ongebouwde gedeelten van het goed waarvan kan worden aangetoond en ondubbelzinnig vaststaat dat ze door hun aard zowel een functie inzake privé-gebruik vervullen voor het gezin als een functie inzake beroepsof bedrijfsgebruik vervullen voor de zelfstandige of de vennootschap, wordt desgevallend het gedeelte dat enerzijds voor het gezin en anderzijds voor de zelfstandige of de vennootschap in aanmerking te nemen is, vastgesteld pro rato van de voor het gezin, respectievelijk voor de zelfstandige of de vennootschap belastbare gebouwde oppervlakte ten opzichte van de totale belastbare gebouwde oppervlakte op het gehele goed. (1 zin, 94 woorden) Tip 9: Schrijf korte zinnen (2) niet te veel informatie in één zin => twee of meer aparte zinnen 14

15 Tip 9: Schrijf korte zinnen (3) 15 à 20 woorden per zin voor mensen die moeite hebben met lezen en schrijven: niet meer dan 10 woorden. Voorbeeld Tip 9: Schrijf korte zinnen (4) Onze vraag naar de clubs toe is in welke sporten jullie eventueel geïnteresseerd zijn (wat niet wil zeggen dat je die morgen ook moet uitoefenen). (25 woorden) > Welke sporten zou je graag ooit aanbieden in je club? Dat willen we weten. ( woorden) Tekst 3 Zilverwijzer 15

16 Vooraf Wie is het doelpubliek? Hoe wordt de tekst verspreid? Wat vind je goed aan de tekst? Wat zou je veranderen? Wablieft-tips Pas je tekst aan het kanaal aan Tip 7: gebruik lijstjes Tip 10: schrijf actieve zinnen Tip 18: vermijd naamwoordstijl 16

17 Hoe lezen mensen op internet? Een bezoeker van een website: o o specifieke informatie, bestelling, inschrijving ongeduldig => leest niet vaak de volledige pagina Hoe lezen mensen op internet? (2) 1. Website scannen => F-patroon Hoe lezen mensen op internet? (3) 2. Website lezen pas als lezers denken dat ze zijn waar ze moeten zijn (= eindpagina) 25 % trager dan op papier 17

18 Tip 7: Zorg voor verschillende tekstblokken lijstjes Voorbeeld zonder bullets: Een sessie bestaat voornamelijk uit het uitwisselen van ervaringen, stilstaan bij hoe men met de uitdagingen van het ouder worden omgaat of uit iets meer actiegerichte onderdelen. Tip 7: Zorg voor verschillende tekstblokken (2) Voorbeeld met bullets: In een sessie komen deze zaken aan bod: Je wisselt ervaringen uit. Je denkt na over hoe je met de uitdagingen van ouder worden kan omgaan. meer actiegerichte onderdelen (?) Tip 18: Vermijd naamwoordstijl = het/de/een + werkwoord + voorzetsel Het invullen van de bijgevoegde vragenlijst zal ongeveer een tiental minuten van uw tijd vragen. => zwaar, abstract => langer dan nodig > De vragenlijst invullen, duurt ongeveer 10 minuten. 18

19 Voorbeeld Tip 18: Vermijd naamwoordstijl (2) Voor meer info en ondersteuning bij het organiseren van Zilverwijzer, kan je altijd terecht bij het Logo uit je regio. > Wil je zelf Zilverwijzer organiseren? Meer info en ondersteuning vind je bij het Logo uit je regio. Wat onthoud je? Als je het niet eenvoudig kunt uitleggen, snap je het niet goed. De meeste ideeën uit de wetenschap zijn in essentie eenvoudig. Albert Einstein 19

20 Vragen?