Jaardocument verslag 2012 plan Lectoraat: Kennistransfer in Productinnovatie. De Nieuwe Wereld

Transcriptie

1 Centrum voor Lectoraten en Onderzoek Jaardocument verslag 2012 plan 2013 Lectoraat: Kennistransfer in Productinnovatie De Nieuwe Wereld Lectoraten: Dick Rijken, Informatie, Technologie en Samenleving Rianne Valkenburg, Kennistransfer in Productinnovatie Naam folder: Q:\Dnst_LECTORAAT\Lectoraat\Lectoraat algemeen\jaarverslag Werkplan\Jaarplan 2013\KP Jaardocument 2013.doc Pag. 1 van 44

2 Onderzoek binnen De Haagse Hogeschool Om afstemming en samenwerking tussen de verschillende lectoraten en tussen de lectoraten en de academies van de hogeschool beter vorm te geven en mede in het licht van de profileringsdiscussie zijn de lectoraten in clusters ondergebracht. In 2012 leidde de profilerings/zwaartepunten discussie tot de vaststelling van drie zwaartepunten. Clusters en zwaartepunten overlappen elkaar deels, maar niet geheel. Bovendien is de taakstelling van CLO breder en betreft meer dan een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van de zwaartepunten. Daarom is in 2012 de clustering van de lectoraten opnieuw bekeken in het licht van de profileringnotitie, de keuze van de zwaartepunten en de ambities zoals verwoord in het H/bachelorkader en de taakopdracht van CLO/lectoraten. Dit heeft geleid tot de volgende clusterindeling: Wereldburgerschap, bestuur en stad. Dit cluster vindt aansluiting bij het zwaartepunt Goed bestuur voor een veilige wereld. Economie, leiderschap en ondernemerschap. Dit cluster vindt aansluiting bij het zwaartepunt Ondernemerschap en innovatie in een tijdperk van globalisering Kwaliteit van leven. Dit cluster vindt aansluiting bij het zwaartepunt Kwaliteit van leven: technologie voor gezondheid. Van onderwijsinstelling naar kennisinstelling. De lectoraten in dit cluster richten zich met name op verhoging van de kwaliteit van het onderwijs en de (onderwijs)organisatie als zodanig. De nieuwe wereld. De lectoraten in dit cluster vormen een denktank die onderzoek doen naar ontwikkelingen in de samenleving als geheel en de consequenties hiervan voor de hogeschool. Techniek en Innovatie. Deze lectoraten richten zich op bèta technisch onderzoek en innovatie. In 2013 zullen de betrokken lectoren de clusters en hun aandeel hierin verder concretiseren. Naam folder: Q:\Dnst_LECTORAAT\Lectoraat\Lectoraat algemeen\jaarverslag Werkplan\Jaarplan 2013\KP Jaardocument 2013.doc Pag. 2 van 44

3 1. Cluster 2.1 Gemeenschappelijk kader Eind 2011 werd het cluster De Nieuwe Wereld samengesteld uit de lectoraten Cyber Security & Safety (dr. Marcel Spruit), Energie en de Gebouwde Omgeving (dr. Laure Itard), Informatie, Technologie en Samenleving (Bert Mulder, drs. Dick Rijken) en Kennistransfer in Productinnovatie (dr. ir. Rianne Valkenburg). Het cluster is in die samenstelling gezamenlijk gevisiteerd. Belangrijkste boodschap uit de visitatie was de behoefte vanuit de commissie om helderheid rondom clusters, speerpunten, met name op het gebied van inhoudelijke en methodische samenhang binnen het cluster. In de tweede helft van 2012 heeft er hierdoor, maar ook naar aanleiding van strategische keuzes binnen de hogeschool rondom onderzoek speerpunten, een herindeling van lectoraten plaatsgevonden. Het cluster De Nieuwe Wereld is blijven bestaan, omdat de hogeschool een toekomstgerichte en ontwerpende houding belangrijk acht voor een instelling die zich richt op een snel veranderende wereld en beroepspraktijk. Er zijn nu echter twee lectoren actief in het cluster: Dick Rijken en Rianne Valkenburg. De aandacht zal dan ook de komende tijd liggen op het herdefiniëren van de ambitie en uitzetten van een haalbare strategie, binnen het cluster zelf, maar ook in relatie tot andere clusters, speerpunten, academies die zich bezighouden met onderzoek en relevante partners in de samenleving Visie & Missie Visie De lectoraten van het cluster De Nieuwe Wereld deelden en delen nog steeds een gerichtheid op de toekomst. Zij zien een samenleving die sterk verandert. Technologie speelt daarin een grote rol als aanjager en enabler die nieuwe ontwikkelingen in vele domeinen van onze samenleving mogelijk maakt. De huidige uitdagingen, mede bepaald door grenzen aan natuurlijke resources en grenzen aan human resources (demografische vergrijzing, ontgroening, weerstand tegen verandering) zijn complexer dan ooit, omdat zij op meerdere niveaus en vanuit verschillende samenwerkende vakgebieden oplossingen eisen. De lectoraten zien grote mogelijkheden om juist nu onze samenleving te transformeren en te innoveren. Huidige en nieuwe technologische mogelijkheden bieden nieuwe soorten oplossingen en zijn daarmee ondersteunend in dit innovatieproces. Ons belangrijkste uitgangspunt bij het omgaan met innovatie is de vraag naar wat er nu precies verandert en wat er altijd hetzelfde blijft. Onze visie is dat technologische innovatie vooral grote gevolgen heeft voor de manier waarop we vorm geven aan ons leven, maar dat de basiswaarden en behoeften van mensen relatief stabiel zijn. Mensen hebben behoefte aan sociaal contact, en Facebook geeft daar anders vorm aan dan het dorpshuis, maar uiteindelijk is het dezelfde behoefte. Als we willen handelen in een veranderende wereld, dan kunnen we ons ankeren in een dieper begrip van menselijke en sociale waarden en behoeftes, om van daaruit te kijken hoe we op (revolutionair) nieuwe manieren vorm aan kunnen geven. Binnen het cluster werken beide lectoren vanuit deze visie en is inhoudelijk besloten dat elke lector zich op een van de genoemde twee vraagstukken richt. Rijken richt zich op het onderzoek doen naar het omgaan met menselijke behoeftes en Valkenburg richt zich op het onderzoek doen naar het omgaan met Naam folder: Q:\Dnst_LECTORAAT\Lectoraat\Lectoraat algemeen\jaarverslag Werkplan\Jaarplan 2013\KP Jaardocument 2013.doc Pag. 3 van 44

4 grote, fundamentele trends in de samenleving of in toepassingsgebieden. Aldus zijn beide lectoren binnen het cluster complementair. Ontwerpgericht onderzoek Het maken voor morgen is belangrijker dan het begrijpen van gisteren, ondanks het feit dat het een niet zonder het ander kan. Wij zien dit ook als een belangrijk gegeven voor onderzoek in het HBO. De essentie van het HBO is de gerichtheid op de beroepspraktijk een unieke positie in onderwijs en onderzoek. En die beroepspraktijk verandert permanent, net als de samenleving zelf. Vernieuwingen kunnen en moeten, wat ons betreft, bedacht, gerealiseerd en getoetst worden in reële praktijksituaties. Dit is vertrouwd terrein voor het hoger beroepsonderwijs en met name voor onze lectoraten. Ontwerpgericht onderzoek kan zich bij uitstek richten op fundamentele vernieuwingen in de praktijk van mensen en organisaties, omdat de ambachtelijkheid van het maken beter past bij innovatie dan alleenstaande analytische reflectie. Zoals Alan Kay (uitvinder van de computermuis en van de grafische bureaublad interface voor computers) ooit zei: the best way to predict the future is to invent it. De lectoraten in het cluster De nieuwe wereld doen dan ook ontwerpgericht onderzoek. Dit kan toegepast zijn als het gaat om het verbeteren van een bestaande praktijk, maar het kan ook zeer fundamenteel zijn als het gaat om het opnieuw uitvinden van de manier waarop organisaties of mensen hun bestaan vormgeven. Het onderzoek richt zich op de manier waarop een sector opereert en is praktijkgericht, omdat er vooral geleerd kan worden door actief bij te dragen aan transformaties en minder door enkel van een afstand analytisch te observeren. Het onderzoek is ondubbelzinnig gericht op het structureel transformeren van de praktijk in verschillende domeinen. Vanuit deze oriëntatie kan vanuit het cluster dan ook samengewerkt worden met andere clusters en speerpunten. Samenvattend kenmerkt het onderzoek in het cluster zich door de volgende eigenschappen: Toekomstgericht: het onderzoek is gericht op het fundamenteel innoveren van de beroepspraktijk. Voor fundamenteel veranderen is het noodzakelijk dat een lange termijn visie het korte termijn handelen richting geeft ( innovate for tomorrow, in plaats van innovate for today ) om toekomstbestendig te zijn en te blijven. Ontwerpgericht: het primaat ligt meer bij het bedenken, ontwerpen en helpen maken van nieuwe oplossingen dan bij het analyseren van bestaande situaties. Dat betekent niet dat het belang van analytisch onderzoek onderschat wordt, maar analyse staat altijd in dienst van synthese. Multidisciplinair: omdat de beroepspraktijk van de toekomst er een zal zijn waarin verschillende soorten professionals samenwerken aan complexe oplossingen voor complexe problemen, werken de lectoraten in het cluster De Nieuwe Wereld ook bij voorkeur met multidisciplinaire teams, niet alleen als het gaat om het beroepenveld, maar met name ook bij het inzetten van studenten, docenten en onderzoekers uit verschillende academies. Missie Het cluster De Nieuwe Wereld wil zowel binnen als buiten de hogeschool een herkenbare plek worden voor toekomstgericht denken en innoveren. De kern hiervan is onze ontwerpgerichte werkwijze en onze visie op verandering in relatie tot fundamentele menselijke waarden en behoeftes. De lectoren van het cluster willen in het onderwijs het bewustzijn vergroten dat ontwerpgericht onderzoek een volwaardig alternatief is naast andere, meer analytische vormen van onderzoek. Naam folder: Q:\Dnst_LECTORAAT\Lectoraat\Lectoraat algemeen\jaarverslag Werkplan\Jaarplan 2013\KP Jaardocument 2013.doc Pag. 4 van 44

5 Dit wordt uiteraard gedaan in de eigen onderzoekspraktijk, maar er wordt ook aandacht besteed aan de methodische aanpak van ontwerpend onderzoek. Zeker voor de techniekopleidingen is ontwerpgericht praktijkonderzoek van essentieel belang Interne en externe inbedding Binnen het CLO is ervoor gekozen om de samenwerking van lectoraten binnen de clusters organisch te laten groeien en er op toe te zien dat ook samenwerking tussen lectoraten uit verschillende clusters blijft bestaan, daar waar onderzoeksvragen dat vereisen. Samenwerking zowel binnen het cluster als met interne en externe partijen zal altijd gericht moeten zijn op het streven naar meerwaarde. Daarom werken de lectoraten van het cluster in hun onderzoek ook samen met lectoraten en academies die zich richten op specifieke domeinen van de samenleving (bestuur, zorg, cultuur, management, etc.) omdat juist door dergelijke sector overschrijdende samenwerkingen meerwaarde verkregen kan worden. 2.2 Huidige situatie De lectoraten van Rijken en van Valkenburg zitten beide in een overgangsfase. Dit is een goed moment voor een nieuw begin, niet alleen voor de lectoraten zelf, maar ook voor het vormgeving van het cluster. De aandacht zal dan ook de komende tijd liggen op het herdefiniëren van ambities en het formuleren van een haalbare strategie voor verdere samenwerking. Het gemeenschappelijke gebruik van ontwerpgerichte onderzoeksmethoden en de onderlinge kennisuitwisseling daaromtrent heeft in 2012 geresulteerd in enkele activiteiten, zoals het publiceren in Financieel Dagblad, en een publicatie over het nieuwe innoveren. 2.3 Toekomstige situatie Beide lectoraten werken vanuit hun ontwerpgerichte visie bij al hun onderzoeksactiviteiten samen met externe partners. Als cluster willen we echter ook minimaal jaarlijks met zowel interne als externe partners aandacht vragen voor innovatie rondom fundamenteel menselijke thematiek (denk aan onderwerpen als angst, ambitie of eenzaamheid ). We willen vanuit dergelijke onderwerpen onderzoek doen naar de essentie van dergelijke thema s én naar de relatie met relevante trends en ontwikkelingen (in het Future Telling onderzoek). Zo willen we met alle betrokkenen samen werken aan inspirerende en realistische toekomstbeelden waarin we menselijke thema s op nieuwe manieren vorm kunnen geven. Hiervoor zullen we verschillende media gebruiken: van kleine werkgroepen tot grote conferenties, van academische publicaties tot evocatieve kunstprojecten. Hiermee voeden en inspireren we de hogeschool, zowel op huidige profielen als mogelijke toekomstige keuzes. Zo krijgt samenwerking inhoudelijk vorm op het gebied van onderzoek: samen thema s kiezen van thema s om daar vanuit beide perspectieven mee te werken. Het publiek en in kleine kring presenteren van en reflecteren op de resultaten geeft vorm aan kenniscirculatie met beroepspraktijk en samenleving. Wetenschappelijke publicaties over ontwerpgericht onderzoek en andere door ons ontwikkelde methodieken zal zorgen voor kenniscirculatie in het kennisdomeinen als design research, future telling en design thinking. Samenwerking op het gebied van onderwijs zal bestaan uit het werken met academies en opleidingen om voorlichting te geven over aard en invulling van ontwerpgericht onderzoek. We gaan gezamenlijk publiceren en workshops geven om docenten te professionaliseren op het gebied van ontwerpgericht onderzoek voor, maar liefst ook ín de beroepspraktijk. Naam folder: Q:\Dnst_LECTORAAT\Lectoraat\Lectoraat algemeen\jaarverslag Werkplan\Jaarplan 2013\KP Jaardocument 2013.doc Pag. 5 van 44

6 2. Lectoraatsdocumenten Lectoraat: Lector: Kennistransfer in Productinnovatie Dr. Ir. Rianne C. Valkenburg H1 Inleiding In 2009 is het lectoraat Kennistransfer in Productinnovatie gestart. In 2013 wordt de eerste termijn van 4 jaar afgerond en wordt een tweede, nieuwe fase opgestart wordt daarmee een jaar van transitie. In 2012 is het lectoraat binnen het cluster De Nieuwe Wereld geaccrediteerd. In een notendop waren belangrijke leerlessen daaruit dat de toekomstgerichte, ontwerpgerichte, en multidisciplinaire aanpak van onderzoek herkend wordt binnen de gremia van de hogeschool en samenwerkingspartners, en als onderscheidend beoordeeld wordt door de commissie. Aandachtspunten waren de generieke zichtbaarheid en de borging en overdracht van kennis. Komend jaar wordt hier extra aandacht aan besteed. Er is de afgelopen 4 jaar veel kennis gecreëerd op het gebied van Kennistransfer in Productinnovatie. Dit jaar worden 2 grote subsidieprojecten afgerond. Het RAAK Grafimedia 3.0 project zal in juli opgeleverd worden. Het IOP project a designerly approach to networked innovation wordt officieel in oktober afgerond. Er wordt heel hard gewerkt aan de overdracht van de opgebouwde kennis. Zo zijn op in artikelen naar verschillende conferenties gestuurd ter review en zijn 3 boekjes voor practitioners in voorbereiding voor publicatie in Ook de langlopende projecten leveren hun eerste concrete resultaten op. Het promotietraject heeft 2 conferentiepapers uit de exploratieve vooronderzoeken gecreëerd zal een grote empirische studie opgezet worden. De relatie met het onderwijs is verder verstevigd. De directe input van kenniskringleden in hun reguliere onderwijs bestond natuurlijk al, maar nu vind ook cross uitwisseling plaats binnen en buiten de kenniskring. Bovendien is er een sterke link naar de opleiding IDE/The [open] innovator, waar ook de lector zelf veel tijd, aandacht en kennis inbrengt. Bij transitie hoort ook reflectie en bezinning. Naast aandacht voor goede afwikkeling en borging van kennis zal expliciet aandacht besteed worden aan reflectie: wat hebben de projecten de afgelopen jaren precies opgeleverd. Waar staan we nu, qua kennisniveau? En wat wordt de uitdaging voor de komende 4 jaar? De precieze focus en strategische plannen worden in 2013 verder uitgewerkt. De basisvraag van het lectoraat zal echter in essentie niet wijzigen: Hoe kun je mensen betrekken om samen een toekomstbestendige samenleving te creëren? In het onderzoek dat hiervoor nodig is blijft aandacht voor de toekomstgerichtheid, de inzet van design expertise, en participatieve innovatie. De afronding van de grote projecten opent mogelijkheden voor nieuwe samenwerkingsverbanden. In 2013 zal gekeken worden naar nieuwe mogelijkheden voor subsidieprojecten. Intern zal de samenwerking met het zwaartepunt Ondernemerschap en innovatie in een tijdperk van globalisering concreet ingevuld gaan worden. Naam folder: Q:\Dnst_LECTORAAT\Lectoraat\Lectoraat algemeen\jaarverslag Werkplan\Jaarplan 2013\KP Jaardocument 2013.doc Pag. 6 van 44

7 H2 Visie en Missie Visie De wereld draait door en verandert snel. De bevolking groeit, vergrijst en vermengt. Economische, ecologische en technologische ontwikkelingen nopen tot het anders inrichten van de maatschappij. De vraag is niet όf we moeten innoveren, de vraag is of we snel genoeg kύnnen innoveren om de transitie die noodzakelijk is te realiseren. Bij de overheid, organisaties en bedrijfsleven groeit de behoefte aan kennis en innovatie, maar vooral de vraag naar praktische toepasbaarheid daarvan. Het lectoraat Kennistransfer in Productinnovatie onderzoekt en ontwikkelt een aanpak waarbij onderzoeken, ontwerpen en toetsen geïntegreerd worden. Waar samen met overheid, organisaties en bedrijven oplossingen gerealiseerd worden die onze samenleving weer toekomstbestendig maakt. Wij herontwerpen Nederland terwijl de wereld gewoon doordraait. De benodigde kennis daarbij wordt meer en complexer; samenwerking intensiever. Deze uitdaging zorgt ervoor dat in innovatieprojecten steeds meer belanghebbenden een actieve rol spelen. Bedrijven en organisaties gaan meer en meer samenwerken in innovatie en ontwikkeling om aan de stijgende complexiteit het hoofd te kunnen bieden. Het totale innovatieproces van consumenten inzicht tot en met realisatie en marktintroductie wordt daarmee langer, behelst meer aspecten en meer regie en communicatie en kennistransfer tussen meer belanghebbenden. Drie bouwstenen zijn nodig om deze nieuwe manier van denken en innoveren te ondersteunen. Het Nieuwe Innoveren behelst 1 : sociaalgedreven innoveren; omdat sturing vanuit techniek of markt geen richting meer geeft moeten we op zoek naar de werkelijke (meer) waarde, multidisciplinair open innoveren; omdat sociaalgedreven innovatieproblemen groot en complex zijn, is sociaalgedreven innoveren alleen mogelijk als we multidisciplinair samenwerken over de grenzen van organisaties heen, designgedreven innoveren; omdat bij samenwerken regie nodig is om de verschillende kennisdomeinen, inzichten en kennis te integreren en een gezamenlijke, vooruitziende visie vorm te geven. Missie Het lectoraat Kennistransfer in Productinnovatie richt zich in essentie op de ontwikkeling van kennis en inzicht op het gebied van Het Nieuwe Innoveren, vanuit multidisciplinair perspectief. Het opereert daarbij altijd op het snijvlak van onderzoek, onderwijs en de praktijk. Zo willen wij jonge professionals motiveren en inspireren zodat ze in deze wereld van grote diversiteit de juiste keuzes maken en zo zinvolle oplossingen creëren en verbeelden. Wij ontwikkelen kennis en methodieken, die getoetst worden in de praktijk, die we kunnen delen met onderwijs, bedrijfsleven en branche organisaties. Het Nieuwe Innoveren kenmerkt zich door samenwerken in innoveren. Die samenwerking is nieuw voor zowel mensen, bedrijven als kennisinstellingen. Daardoor ontstaan nieuwe (kennis)vragen, die bij gesloten vormen van innovatie niet urgent waren. Deze vragen vormen 1 Zie intreerede bij de aanvaarding van het lectoraat (Valkenburg 2010). Naam folder: Q:\Dnst_LECTORAAT\Lectoraat\Lectoraat algemeen\jaarverslag Werkplan\Jaarplan 2013\KP Jaardocument 2013.doc Pag. 7 van 44

8 de basis van het onderzoeksprogramma van het lectoraat. (een overzicht van het onderzoeksprogramma staat in figuur 1, een inhoudelijke uitdieping is te vinden in hoofdstuk 4). Lectoraat kennistransfer in innovatie onderzoeksprogramma Open en samenwerken in flexibele netwerken Het creëren en realiseren van producten, diensten en systemen kan bijna niet meer in een enkele organisatie, dus ontstaan netwerken van organisaties en bedrijven. Dat is nieuw, dat is eng, dat vergt nieuwe methoden en technieken. Toekomstgedreven, het verbeelden van de toekomst Innovatie gaat altijd over kansen van morgen, hoe kun je bedrijven helpen om inzichten te krijgen in hun relevante toekomst en scenario s ontwikkelen die ondernemers helpen om met die toekomst om te gaan? Waardegedreven, het ontwerpen van (meer)waarde Wat draagt werkelijk bij aan een betere wereld en aan het verbeteren van het leven van mensen? En hoe beïnvloeden sociale en technologische ontwikkelingen elkaar? Designgedreven, een ontwerpende houding en aanpak Design thinking, een ontwerp aanpak geeft regie aan een creatief, probleemoplossend proces. Een creatieve, open houding en verbeeldend/voorstellend vermogen, maar wat is design thinking precies? Businessgedreven, een duurzaam partnernetwerk en verdienmodel Een duurzaam verdienmodel levert waarde aan alle belanghebbenden, het in beeld brengen van waardestromen voor het netwerk en de daarbij horende rollen en verantwoordelijkheden zijn onderdeel van het business model. Figuur 1: De 5 onderzoekslijnen van het lectoraat kennistransfer in productinnovatie Ambitie Voor studenten, docenten en professionals die willen of moeten innoveren wil het lectoraat een kennisplatform zijn. Door het ontwikkelen van methoden en technieken, door het ontwikkelen van hoogwaardige onderwijsprogramma s en door het samenbrengen van praktijk, docenten, studenten en onderzoekers in praktijkgerichte projecten vind kenniscreatie en kenniscirculatie plaats: Zowel kenniscreatie als kenniscirculatie vindt plaats met en door docenten en onderzoekers, met en voor bedrijven of andere organisaties uit de beroepspraktijk, met en voor studenten. Naam folder: Q:\Dnst_LECTORAAT\Lectoraat\Lectoraat algemeen\jaarverslag Werkplan\Jaarplan 2013\KP Jaardocument 2013.doc Pag. 8 van 44

9 H3 Inbedding lectoraat 3.1 Inbedding in de hogeschool De hogeschool heeft de lectoraten centraal gepositioneerd, in het Centrum voor Lectoraten en Onderzoek (CLO). Het Centrum voor Lectoraten en Onderzoek staat onder leiding van een directeur. Zij is vanuit die functie verantwoordelijk voor de ontwikkeling van het strategisch onderzoeksbeleid van de hogeschool. Zij zorgt daarnaast voor goede randvoorwaardelijke condities, een goede afstemming en samenwerking tussen de verschillende lectoraten en tussen de lectoraten en de academies van de hogeschool. Om deze afstemming beter vorm te geven en mede in het licht van de profileringsdiscussie zijn de lectoraten in clusters ondergebracht. Onderzoek en daarmee het CLO behoort tot de portefeuille van Susana Menéndez, lid van het College van Bestuur. De directeur en de lector stellen bij de start van een jaarcyclus het jaardocument (jaarverslag en plan) vast. Vervolgens wordt naast de 3 maandelijkse bilateralen, waarin zowel inhoudelijk als randvoorwaardelijke zaken aan de orde komen halfjaarlijks een gesprek gevoerd over de voortgang, wat kan leiden tot aanpassing en bijstelling van de activiteiten. Balansopname aan het eind van de cyclus wordt opgevat als de startsituatie van de nieuwe cyclus. Twee tot drie maal per jaar overleggen de lectoren gezamenlijk over inhoudelijke thema s. Afhankelijk van het onderwerp worden bij dit overleg ook anderen uitgenodigd. Secretariële en administratieve ondersteuning binnen CLO wordt geboden door: Dhr. A.H. de Hollander (beleidsmedewerker bedrijfsvoering) Mw. A.L. Legters (senior management assistent) Mw. M. Schoenmaeckers (management assistent) Mw. N. van der Voort (administratief medewerkster) Mw. M.P. de Vries (senior management assistent) Onderzoekers: Mw. dr. V. Heutger Mw. M.S. de Jong MSc Mw. J.M. Lehmann MSc Mw. dr. C. Maurer Mw. dr. K. Nijhoff Mw. S. Rademaker MA De administratieve ondersteuning van het CLO wordt verzorgd door de diensten van de hogeschool. 3.2 Samenwerking met academies/ diensten De lector is betrokken bij het transformatieproces van de hogeschool naar kennisinstelling. Hierbij wordt inhoudelijke input gegeven, ervaring en kennis gedeeld, en het externe netwerk van de lector gebruikt. Verder is er met een aantal academies structureel samenwerking met betrekking tot onderzoek en curriculumvernieuwing. Er is binnen de hogeschool een van oudsher sterke band met de technische academies: TIS Den Haag en TIS Delft. Maar ook met andere academies is regelmatig overleg en wordt samengewerkt. Naam folder: Q:\Dnst_LECTORAAT\Lectoraat\Lectoraat algemeen\jaarverslag Werkplan\Jaarplan 2013\KP Jaardocument 2013.doc Pag. 9 van 44

10 Zo worden regelmatig workshops of lezingen gegeven aan docententeams, zoals op teamdagen van de opleidingen Bouwkunde en Communicatie en Multimedia Design. Alsmede gastcolleges, zoals bij werktuigbouwkunde, en the open innovator. Daarnaast levert de lector diverse inhoudelijke bijdragen aan de gebruikelijk hogeschooldagen; academiedagen, onderzoeksdagen, onderwijsdagen en het Think festival. Ook is de lector betrokken geweest bij de zwaartepuntendiscussie binnen de hogeschool. In 2013 wordt de concrete samenwerking binnen het zwaartepunt Ondernemerschap en innovatie in een tijdperk van globalisering verder ingevuld door het initiëren en opzetten van enkele onderzoeken. 3.3 Inbedding in de kennisinfrastructuur Het streven van het lectoraat is om in alle activiteiten samen te werken met (regionale) partners. Zowel kennispartners, voor wetenschappelijke reflectie en verankering, als werkveldpartners, voor reflectie op relevantie en praktische toepasbaarheid. Alle onderzoeksprojecten worden uitgevoerd op het snijvlak van onderzoek onderwijs praktijk, met als doel het professionaliseren van studenten, docenten en zo mogelijk de professionals in de beroepspraktijk. Centraal staan de onderzoekslijnen in het lectoraat. Het lectoraat heeft een visie op Het Nieuwe Innoveren, waardoor 5 onderzoekslijnen zijn geïntroduceerd, die de kennisbasis van het lectoraat vormen. Vervolgens worden, vaak met externe financiering, projecten geïnitieerd en gerealiseerd om de kennis verder te ontwikkelen, te vertalen en over te dragen aan partners. Samenwerken in innoveren is daarbij de harde kern: er wordt geen project geïnitieerd waarbij dat geen rol speelt. Daarnaast komen in projecten bij voorkeur meerdere onderzoekslijnen samen. Op die manier ontstaat een optimale kruisbestuiving en kennistransfer. Per onderzoeksproject wordt een extern netwerk van (regionale) partners gerealiseerd. De kenniskring is multidisciplinair samengesteld. Op die manier wordt optimale kennistransfer naar het onderwijs gerealiseerd. Een overzicht van de huidige externe partners waarmee structureel wordt samengewerkt is te vinden in figuur 2. De inhoudelijke onderzoekslijnen, opzet en resultaten worden beschreven in Hoofdstuk 4. Figuur 2: Overzicht van de externe partners (regionaal, nationaal en internationaal) voor structurele samenwerking in het lectoraat kennistransfer in productinnovatie in 2012 Naam folder: Q:\Dnst_LECTORAAT\Lectoraat\Lectoraat algemeen\jaarverslag Werkplan\Jaarplan 2013\KP Jaardocument 2013.doc Pag. 10 van 44

11 H4 Voortgang van de werkzaamheden 4.1 Onderzoeksactiviteit 1: A designerly approach to networked innovation Projectleider Christiane Maurer Informatie onderzoeksactiviteit Inhoudelijke toelichting: In dit project wordt netwerkinnovatie, een specifieke vorm van open innovatie, vanuit verschillende onderzoeksperspectieven door een multidisciplinair onderzoeksteam in samenwerking met negen bedrijven onderzocht. De onderzoekers van De Haagse Hogeschool beheren het work package Valorisatie. In de afgelopen periode werden voor een drietal bedrijven binnen het project workshops ontwikkeld en aangeboden. Deze richtten zich vooral op de start van netwerkinnovatie en de hiermee verbonden problematiek. De workshops zijn tevens onderdeel van het onderzoek en worden uitvoerig geanalyseerd. Over de resultaten o.a. inzichten in de rol van vertrouwen bij de opstart van innovatieprojecten, het beeld dat bedrijven over hun rol in netwerkinnovatie hebben en de wijze waarop bedrijven over hun doelstellingen onderling communiceren, zijn verschillende publicaties in uitvoering. In samenwerking met het work package Integratie beheerd door de TUDelft is een deelonderzoeksproject gestart naar de designerly approach. Publicaties hierover staan voor 2013 op stapel en in 2012 heeft dit een key note presentatie op een internationaal congres opgeleverd. Looptijd (kortlopend, meerjarig, promotietraject) Toelichting: 4 jarig Rapportage aan subsidieverstrekker iedere 6 maanden Financiering (2 e en 3 e geldstroom, internationaal, overig) Toelichting subsidie: Ministerie van Economische Zaken, IOP IPCR Omvang: 1 miljoen Euro (totaal projectgrootte HHS euro) Looptijdsubsidie: van oktober 2009 tot oktober 2013 Samenwerking met: academies/zwaartepunten: TIS/D IDE andere lectoraten: externe organisaties: Agentschap NL; DAF Trucks; Design Initiatief; Driessen Aerospace; Friesland Campina; Indes; Insights International; Philips Design; SunIdee; Volvo Aero Kennisinstellingen: TU Delft: faculteit Industrieel Ontwerpen en faculteit Technische Bedrijfskunde en Management; Erasmus Universiteit Rotterdam: Rotterdam School of Management; TU Lulea: Division Innovation and Design universiteiten ihkv promoties: Onderzoeksinzet Naam + academie/organisatie Aantal fte Lectoren: Rianne Valkenburg Senior onderzoekers ( schaal 12): Dr. Dipl. Des. Christiane Maurer 0,4 Onderzoekers (< schaal 12): Janneke Sluijs 0,4 Promovendi: De lector is copromotor van een Naam folder: Q:\Dnst_LECTORAAT\Lectoraat\Lectoraat algemeen\jaarverslag Werkplan\Jaarplan 2013\KP Jaardocument 2013.doc Pag. 11 van 44

12 promotieonderzoek in het deelproject kennistransfer in networked innovation. Promovendus is Katinka Bergema. Externen: Onderzoekers TUD en EUR Ondersteunend personeel: Studenten: betrokkenheid: scriptie / stage / overige onderzoeksactiviteiten Senior onderzoeker dr. Dipl. Des. Christiane Maurer Networked Innovation Het project ging in oktober 2009 van start. In de afgelopen twee jaar richtte zich het onderzoek van het lectoraat (work package Valorisatie ) vooral op het tot stand komen van innovatienetwerken. Het bleek dat het bedrijven vaak niet lukt om geschikte partners te vinden en om samen de innovatieroute te starten. De onderliggende redenen hiervoor zijn hen meestal niet bekend, zodat verbeterpogingen niet gericht uitgevoerd worden. Het lectoraat ontwikkelde rondom deze problematiek een uitgebreide workshop die einde 2011 voor drie bedrijven uit het consortium gegeven werd. Uniek was dat deze bedrijven actuele projecten in detail met elkaar deelden en hun wederzijdse aanpak bediscussieerden. Daarbij werd gebruik gemaakt van een design gedreven aanpak. De workshop was tevens opgezet als studie naar het delen van kennis in netwerken en werd als zodanig in 2012 uitvoerig geanalyseerd. De resultaten legden de complexiteit van netwerkinnovatie bloot en gaven een helder beeld van de factoren die tot het falen van innovatieprojecten kunnen leiden. Verschillende publicaties over diverse aspecten van de studie zijn in voorbereiding voor o.a. 2 internationale congressen in de eerste helft van Op dit moment worden, op verzoek van de aan het IOP project deelnemende bedrijven, nieuwe workshops/studies ontwikkeld die in 2013 zullen starten. Een tweede, doorlopende, hoofdactiviteit van Christiane Maurer is het voorbereiden en redigeren van een gezamenlijke publicatie ter afronding van het IOP project. Dit zal een handboek voor practitioners worden, waarin inzichten gebaseerd op de onderzoeksresultaten van het project aan de hand van bedrijfscases getoond worden. Dit zal de key deliverable worden van het gehele project. Inhoud en planning worden op dit moment uitgewerkt. Valorisatie via curriculum vernieuwing n.v.t. Valorisatie via professionalisering Informatie professionaliseringsactiviteit Inhoudelijke toelichting: Workshop Value Flow Modeling. Een workshop over het creëren van kennisnetwerken en de bijbehorende waarde stromen. Huidige situatie (2012) Streefsituatie (2013) Type professionaliseringsactiviteit** Scholingsbijeenkomst voor medewerkers. Gebaseerd op inzichten die door het IOP project verworven werden, zullen nieuwe bijeenkomsten georganiseerd worden. Ingezet personeel 2 medewerkers Naam folder: Q:\Dnst_LECTORAAT\Lectoraat\Lectoraat algemeen\jaarverslag Werkplan\Jaarplan 2013\KP Jaardocument 2013.doc Pag. 12 van 44

13 Looptijd + frequentie Eenmalig Deelnemers + achtergrond kenniskringleden van het.. lectoraat KIP.. Impact en waardering: deskundigheidsbevordering; gebruik makend van beproefde methodieken Informatie professionaliseringsactiviteit Inhoudelijke toelichting: Presentatie van IOP onderzoek Huidige situatie (2012) Streefsituatie (2013) Type professionaliseringsactiviteit** Onderzoekslezing Ingezet personeel 1 medewerker Looptijd + frequentie Eenmalig Deelnemers + achtergrond Toegankelijk voor alle medewerkers en studenten van De Haagse Hogeschool Valorisatie via kenniscirculatie via de beroepspraktijk Gerealiseerd 2012: Maurer, C. Networked Innovation. Research lecture gehouden in juni 2012 voor medewerkers en studenten van de faculteit Industrieel Ontwerpen, TU Delft. Gepland voor 2013: Maurer, C. Connecting Companies into sustainable networks. Presentatie en terugkoppeling van onderzoeksresultaten van het IOP project aan deelnemende bedrijven. Indicator impact: advies aan bedrijven Workshops over communicatie in bedrijfsnetwerken voor bedrijven. Indicator impact: advies aan bedrijven Ontwikkeling van tools voor netwerkinnovatie. Indicator impact: voor iedereen die gebruik maakt van kennis en innovatienetwerken (professioneel, onderzoek, onderwijs) Valorisatie via kenniscirculatie via het kennisdomein Gerealiseerd 2012 Publicaties (peer reviewed) Maurer, C. en Valkenburg, R. (2012) Starting up networked innovation projects. Proceedings of Design 2012, Dubrovnik, Kroatië. pp Maurer, C. en Valkenburg, R. (2013) Approaches to networked innovation. Full paper voor de International Journal of Innovation and Technology Management. Publicatie gepland voor begin Presentaties Maurer,C. Starting up networked innovation projects. Presentatie tijdens de International DesignConference 2012, Dubrovnik, Kroatië, mei In voorbereiding / under review, publicatie in 2013 Publicaties (peer reviewed) Maurer, C. Inter organizational knowledge exchange in networked innovation. Paper accepted voor PIN C 2013 (Participatory Innovation Conference 2013) in Lahti, Finland, juni Naam folder: Q:\Dnst_LECTORAAT\Lectoraat\Lectoraat algemeen\jaarverslag Werkplan\Jaarplan 2013\KP Jaardocument 2013.doc Pag. 13 van 44

14 Maurer, C. en Valkenburg, R. Connecting companies into sustainable networks. Paper under review voor ICED 2013 (International Conference on Engineering Design 2013), Korea, augustus Maurer, C. en Valkenburg, R. (2013) Approaches to networked innovation. Full paper voor de International Journal of Innovation and Technology Management. Accepted for publication in Januari Boek Handboek voor practitioners (titel wordt nog bepaald), inhoudelijke bijdrage en redactie. Inzichten over netwerkinnovatie, gebaseerd op onderzoeksresultaten, worden aan de hand van bedrijfscases getoond. Indicator impact: publicatie voor iedereen die gebruik maakt van kennisen innovatienetwerken (professioneel, onderzoek, onderwijs) Junior onderzoeker Janneke Sluijs Designerly approach Het onderzoek van Sluijs richt zich op het begrijpen van design thinking en vervolgens kunnen toepassen in de praktijk en in het onderwijs. Een ontwerpaanpak geeft regie aan een probleemoplossend en creatief proces. Een design gedreven aanpak, met daarbij verbeelden en voorstellen, een creatieve en open houding. Maar wat is design thinking precies? En wat betekent design thinking voor het opleiden van toekomstige ontwerpende professionals? Hoe kunnen we design thinking doceren, op verschillende niveaus, voor diverse studenten en op verschillende manieren? Wat betekent het werkelijk voor het opleiden van HBO professionals? En wat wordt er eigenlijk onder verstaan? Deze onderzoekslijn richt zich op inzicht krijgen in een design gedreven aanpak en vervolgens het ontwikkelen en onderzoeken van vernieuwende toekomstbestendige onderwijsmethoden en technieken waarbij een creatieve aanpak centraal staat en die studenten inspireert en voorbereidt op complexe praktijk gerelateerde vraagstukken. Hiervoor is een onderzoeksproject uitgevoerd in samenwerking met het work package Integratie waarin 60 experts zijn geïnterviewd. Komend jaar zullen daar diverse publicaties, zowel wetenschappelijk als gericht op practitioners, over verschijnen. Valorisatie via curriculum vernieuwing De opgedane kennis wordt toegepast bij de ontwikkeling van het nieuwe curriculum voor Industrial Design Engineering/the [open] innovator. Daarvoor is onder andere een minor ontwikkeld: de minor Collateral Value van 15 ects. Dit is een 2 jaar durende minor waarbij eerste en tweedejaars studenten van IDE/open innovator op inspirerende wijze kennismaken met de breedte van het vakgebied. In de loop van 2012 heeft de groep studenten zich uitgebreid met nieuwe eerste jaars die de minor ook volgen (totaal 30). In september 2012 zijn voor de opleiding 3 introductiedagen georganiseerd waar de studenten in 3 dagen op een design gedreven manier kennismaken met elkaar en de inhoud van de 3 jaren. +/ 45 studenten betrokken + docententeam. In begin 2013 wordt er binnen de minor een middag besteed aan co creatie met studenten, waarbij studenten input ontwerpen voor verdere ontwikkeling van het derde jaar bij Industrial Design Engineering/the [open] innovator. Naam folder: Q:\Dnst_LECTORAAT\Lectoraat\Lectoraat algemeen\jaarverslag Werkplan\Jaarplan 2013\KP Jaardocument 2013.doc Pag. 14 van 44

15 Valorisatie via professionalisering Eigen professionalisering: met ingang van september 2012 is naar het professionaliseringsplan een Master traject gestart. De professional master Imagineering Master of Business Innovation from the experience zal aan het einde van 2013 afgerond worden. Het afstudeer onderzoek zal in lijn liggen met huidige onderzoeksactiviteiten en ambities om meer multidisciplinair te werken met studenten. Hiervoor is het project Vision 2037 ontwikkeld (zie 4.7). 1/3/2012 Gastcollege gegeven bij Better Business in Technology: keuzevak/project van externen voor studenten van IDE/Open Innovator. 12 participanten + 3 professionals. 17/4/2012 Presentatie gegeven bij de Academiedag: IDE/Open Innovator introduceren en eerstejaars studenten vertellen over hun project. +/ 60 collega s van de academie aanwezig Valorisatie via kenniscirculatie via de beroepspraktijk In augustus 2012 is een publicatie opgeleverd ten behoeve van de opleiding IDE/open innovator en haar partners: Valkenburg, R., Sluijs, J.M. (2012): The world of the open innovator, gepubliceerd door De Haagse Hogeschool. ISBN/EAN: Komend jaar zal het boek Images of Design, voortgekomen uit het gelijknamige deelproject van het IOP IPCR onderzoeksproject A Designerly Approach to Networked Innovation vorm krijgen en in zomer 2013 gepubliceerd worden. Valorisatie via kenniscirculatie via het kennisdomein In januari 2013 zijn twee conferentie papers voor ICED 2013 opgeleverd als co auteur. Het eerste paper betreft een reflectie op de design gedreven aanpak voor de ontwikkeling van de opleiding IDE/open innovator. Het tweede paper is een van de resultaten van het onderzoek naar de designerly approach. Bij acceptatie van (een van de) papers staat het bezoek aan de conferentie ICED in Seoul, in augustus 2013 in de planning. Overige activiteiten van de lector binnen het project A designerly approach to networked innovation : De lector is co editor van een special issue op het gebied van networked innovatie van het International Journal of Innovation and Technology Management (WorldScientific). Te verschijnen begin De lector was interim projectleider van het gehele project gedurende het zwangerschapsverlof van de reguliere projectleider. De lector is copromotor van de promovendus in work package 1 bij de TU Delft. De lector organiseerde de bijeenkomst van de begeleidingscommissie van het project. 4.2 Onderzoeksactiviteit 2: RAAK Grafimedia 3.0 Projectleider J. Snoek Informatie onderzoeksactiviteit Inhoudelijke toelichting: Het Dienstencentrum Grafimedia en Syntens hebben een vraag neergelegd vanuit de grafimedia branche. Veel bedrijven in deze branche maken moeilijke tijden door. De onzekerheid bij de ondernemers over de toekomst is groot. Ze erkennen dat de Naam folder: Q:\Dnst_LECTORAAT\Lectoraat\Lectoraat algemeen\jaarverslag Werkplan\Jaarplan 2013\KP Jaardocument 2013.doc Pag. 15 van 44

16 grafimedia markt sterk in beweging is en zoeken naar nieuwe mogelijkheden om hun voortbestaan veilig te stellen, maar ze weten niet hoe. De Haagse Hogeschool heeft in nauwe samenspraak met de ondernemers en in samenwerking met bovengenoemde organisaties een project opgezet, dat die ondernemers kan helpen kansrijke business modellen te ontwikkelen. De ondernemers hebben zelf te kennen gegeven, dat zij graag meewerken aan het beantwoorden van de hoofdvraag van het onderzoekdeel van het project. Die vraag luidt: wat kunnen bedrijven in de betrokken branches doen om in de toekomst een gezonde bedrijfspositie te krijgen en te houden? In het totale project zijn 4 deelonderzoeken te onderscheiden: Future Telling, een onderzoek naar de toekomst van de grafimedia branche; Nieuwe Business Modellen, een onderzoek naar toekomstige kansen en verdienmodellen; Samenwerken in MKB netwerken, een onderzoek naar samen innoveren in business clusters; Kennistransfer naar bedrijven, een onderzoek naar de effectiviteit van de samenwerking. Looptijd (kortlopend, meerjarig, promotietraject) Toelichting: Meerjarig traject, verdeeld in 4 leerclusters, waarin telkens een groep van 10 bedrijven participeert. Daartussenin wordt de aanpak verbeterd en uitgewerkt. Financiering (2 e en 3 e geldstroom, internationaal, overig) Toelichting subsidie: SIA heeft het projectvoorstel gehonoreerd met een RAAKsubsidie, De Haagse Hogeschool is penvoerder. Omvang: totale projectgrootte 450 k, toegekende subsidie 300 k Looptijdsubsidie: Het project is officieel gestart op 1 april In het project Grafimedia 3.0 zullen in 2 jaar tijd minimaal 40 bedrijven in de grafimedia branche begeleid worden om inzicht te krijgen in de (on)zekere toekomst en ontwikkelingen in de branche, vervolgens worden met en voor hen nieuwe business modellen ontwikkeld. Het eerste cluster van bedrijven bestond uit zogenoemde koplopers in de branche. Business clusters 2, 3 en 4 zullen respectievelijk starten in januari 2012, september 2012 en februari Er is officieel verlenging verleend voor het project tot 1 juli Samenwerking met: academies/zwaartepunten: In het project wordt zoveel mogelijk samengewerkt met diverse opleidingen. Studenten werken daarbij in modules aan deelvragen van bedrijven, of worden betrokken bij de onderzoekslijnen als stagiair. andere lectoraten: externe organisaties: De partners in het project Regioregisseur, Syntens en het Dienstencentrum Grafimedia dragen mede verantwoordelijkheid voor het vinden en ondersteunen van de Naam folder: Q:\Dnst_LECTORAAT\Lectoraat\Lectoraat algemeen\jaarverslag Werkplan\Jaarplan 2013\KP Jaardocument 2013.doc Pag. 16 van 44

17 deelnemende bedrijven. Kennisinstellingen: universiteiten ihkv promoties: Onderzoeksinzet Naam + academie/organisatie Lectoren: Rianne Valkenburg Senior onderzoekers ( schaal 12): Onderzoekers (< schaal 12): Hanna de Bruin Paul Souren Nico Persoon Willem Salentijn Jeroen Snoek Promovendi: Externen: Syntens Dienstencentrum Ondersteunend personeel: Regioregiseur Studenten: Opleiding: betrokkenheid: Management Economie en Recht deeltijd Industrial Design Engineering voltijd Commercieel Ingenieur voltijd Management Economie en Recht deeltijd Business IT & Management Technische Bedrijfskunde Commerciele economie voltijd Communicatie Aantal fte 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 Studenten: Onderzoeker Jeroen Snoek Future Telling, een onderzoek naar de toekomst van de grafimedia branche Ondernemingen in het MKB hebben vaak weinig of geen middelen om te investeren in toekomstgericht onderzoek. Future Telling (FT) is een onderzoeksmethode welke ondernemingen helpt de toekomst van hun sector inzichtelijk te maken, waarna zij zich erop kunnen voorbereiden. De methode ondervraagt door middel van 65 bestaande globale trends de relevantie ervan binnen de sector van de ondernemer. Door een selectie te maken van de meest relevantie kaarten ontstaat er een toekomstbeeld van de sector. Deze methode is met succes toegepast binnen Grafimedia 3.0. Het heeft geleid tot een aantal nieuwe inzichten alsmede bestaande inzichten bevestigd. Valorisatie via curriculum vernieuwing Zoals in het deel Onderzoeksinzet is te lezen zijn er ongeveer 45 studenten betrokken geweest bij verschillende activiteiten binnen het project. Veelal betreft het hier projecten die ingezet zijn binnen onderwijsmodules van diverse opleidingen o.a.; Commercieel Ingenieur, Naam folder: Q:\Dnst_LECTORAAT\Lectoraat\Lectoraat algemeen\jaarverslag Werkplan\Jaarplan 2013\KP Jaardocument 2013.doc Pag. 17 van 44

18 Technische Bedrijfskunde, Management Economie en Recht, Industrial Design Engineering. Maar ook stages hebben plaatsgevonden. Het vinden van aansluitingen tussen een multidisciplinair project als Grafimedia 3.0 en het onderwijs binnen de HHS is niet eenvoudig. Doordat het onderwijs vraagt om een heldere en sterk afgebakende opdracht is er vaker een mis match geweest dan een match tussen opleidingen en project. Het verloop van het project of de resultaten ervan laten zich niet eenvoudig voorspellen waardoor detaillistische opdrachtomschrijvingen (met idem doelstellingen cq resultaat eisen) vaak niet kunnen worden gegarandeerd, iets wat opleidingen vaak wel vereisen. Een bijkomende complicerende factor is het onstuimige verloop van een innovatieproces op zich; creativiteit, enthousiasme en de bereidheid tot samenwerken laten zich moeilijk managen en kunnen niet geforceerd worden. Doordat activiteiten soms stil komen te liggen doordat een deelnemende ondernemer hiervoor kiest, lopen studentenprojecten extra risico om tevens stil te komen liggen. Op basis van de projectfasen hebben we dan ook weinig onderwijs aan de ondernemers kunnen koppelen, wat vaak op aanvraag van de deelnemende ondernemers is geweest. Desalniettemin zijn het onderwijs het Grafimedia 3.0 met elkaar verbonden met de volgende activiteiten: Management Economie en Recht deeltijd Studiejaar , 2 groepen van 5 6 studenten, Specialisatie: Adviseur Industrial Design Engineering voltijd Studiejaar 11 12, 2 groepen van 5 6 studenten, Module: Futuring Commercieel Ingenieur voltijd Studiejaar 11 12, 2 groepen van 4 5 studenten, Module: Marketing 2020 Management Economie en Recht deeltijd Studiejaar 11 12, 1 groep van 3 studenten, Specialisatie: Adviseur Business IT & Management Studiejaar 12 13, 1 Stagiair, 3 e jaars stage. Meeloopstage bij Syntens Technische Bedrijfskunde Studiejaar 12 13, 1 Stagiair, 3 e jaars stage. Meeloopstage bij Dienstencentrum Commerciële economie voltijd Studiejaar 11 12, 2 groepen van 8 studenten, 3 e jaarsproject Communicatie Verschillende studiejaren, 4 studenten, verzorgen website en nieuwsbrieven Valorisatie via professionalisering Doordat Grafimedia 3.0 een samenwerking is tussen Dienstencentrum, Syntens en De Haagse Hogeschool, levert het project naast directe en meetbare resultaten voor de deelnemende ondernemers ook indirecte resultaten. Zo een resultaat is de professionalisering bij Syntens en Dienstencentrum die het werken aan Grafimedia 3.0 teweeg brengt. Onze partners leren om met de ook voor hun vernieuwende aanpak te werken. De onderzoeken en activiteiten die uitgevoerd worden door het onderzoeksteam van de HHS levert voor hun nieuwe inzichten op in klantbenadering, projectaanpak en toekomstgericht ontwikkelen en denken. Iets wat zij weer kunnen inzetten richting hun klanten. Naam folder: Q:\Dnst_LECTORAAT\Lectoraat\Lectoraat algemeen\jaarverslag Werkplan\Jaarplan 2013\KP Jaardocument 2013.doc Pag. 18 van 44

19 Stagiairs worden ingezet om de uitkomsten van bijeenkomsten met ondernemers verder uit te werken. Voor de partners Syntens en Dienstencentrum leveren deze uitkomsten aanknopingspunten voor verdere opvolging waar eventueel omzet mee gegenereerd kan worden. Het heeft dus ook een commercieel voordeel voor de partners. Valorisatie via kenniscirculatie via de beroepspraktijk Grafimedia 3.0 is opgezet in een viertal recyclerende programma s waarin bedrijven deelnemen. Elk programma heeft ongeveer 10 deelnemende bedrijven. Tussen de bijeenkomsten en workshops zitten een aantal weken om voorbereidingen te kunnen treffen of resultaten te verwerken (zowel door de projectorganisatie als door de deelnemende bedrijven). Globaal is een programma als volgt opgezet: Bijeenkomst 1: Kick off (geen workshop) Een introducerend middagprogramma waarbij het proces/project Grafimedia 3.0 wordt uitgelegd en ondernemers op creatieve wijze met elkaar kennis maken. Workshop 1: Future Telling Presentatie van Future Telling onderzoek in de branche. Bedrijven gaan daarna actief zelf aan het werk door de toekomst verder te beschrijven in woord en beeld. Workshop 2: ideeën sessie Een bijeenkomst waarin producten en diensten worden bedacht welke passen bij de toekomst zoals deze in workshop 1 is geschetst. Workshop 3: Business Model Canvas sessie De product en/of diensten die bedacht zijn in workshop 2 worden verder uitgewerkt in en zgn. Business Model Canvas sessie. Hierin wordt het idee verder uitgewerkt, waarbij een eerste aanzet wordt gedaan naar het vormgeven van het idee in een business model. Workshop 4: Samenwerking sessie In deze sessie denken de bedrijven die samen een idee uitwerken gezamenlijk na over de samenwerking die nodig is voor het ontwikkelen en het tot de markt brengen van het product/dienst. Elk recyclerend programma heeft een aantal bijeenkomsten. De bijeenkomsten hebben plaatsgevonden of zullen plaatsvinden op: Bijeenkomst 1 Workshop 1 Workshop 2 Workshop 3 Workshop 4 Cluster 1 06/04/ /10/ /01/ /03/2012 Cluster 2 19/01/ /03/ /06/ /09/2012 Cluster 3* 20/09/ /10/ /10/ /12/ /02/ /11/ /12/2012 Cluster 4* 14/02/ /03/ /04/ /05/ /06/ /04/ /05/2013 * Door aanpassingen in het programma is er voor de clusters 3 en 4 een andere aanpak ontstaan. Er is gekozen om de Workshop 1 van clusters 1 en 2, te splitsen in 2 aparte workshops. Het project is altijd onderhevig aan voortschrijdende inzichten welke de kwaliteit van het project vergroten. Naam folder: Q:\Dnst_LECTORAAT\Lectoraat\Lectoraat algemeen\jaarverslag Werkplan\Jaarplan 2013\KP Jaardocument 2013.doc Pag. 19 van 44

20 Deelnemende bedrijven # Cluster 1: Cluster 2: Cluster 3: Cluster 4*: 1 Mercurius Catchinggames B + O Print & Sans Serif Packaging 2 Nederlof D studio Centurion Printing BV Y Catcher! Webdesign & SEO 3 Kruit Communication Design Drukkerij Aeroprint Management Media BV Ruud Hoogmoed Business Impr. Consultancy 4 Gravo Groep Drukkerij Hazenberg Optimus ISI BV Man.Inform.Syst. BV 5 Deltahage VIGC (Vlaams Kees Funcke Grafisch Maatwerk Innovatiecentrum voor Grafische Communicatie) 6 Muldis Rooduijn Exvo.com BV Koninklijke de Swart Communicatie & Design 7 Huig Haverlag Dékavé Media Groep Drukkerij Uitgeverij Telstar Media bv Hub. Tonnaer 8 Opmeer BV Response network/printerette Drukkerij de Bink Drukkerij van Stiphout 9 Drukkerij t Venhuis Kerckebosch Media Style Mathôt 10 Menningh Media BV Lifoka kopie en print Bakker CrossMedia B.V. 11 Gruppo Bizarro Savi Design Drukkerij Kaasjager 12 Infostop Acern Drukkerij Hega 13 Link Haagse Hogeschool totaal * Deelnemers zijn nog niet 100% ivm de werving die nog plaatsvindt. Slotsymposium Op 27 juni 2013 zal er een slotsymposium worden georganiseerd op De Haagse Hogeschool. Tijdens dit symposium zullen de resultaten van de verschillende onderzoeken worden gepresenteerd en zal er een geprinte uitgave worden verspreid waarin de aanpak van Grafimedia 3.0 zoals deze werd ontwikkeld, beschreven staat. Valorisatie via kenniscirculatie via het kennisdomein Geaccepteerd paper op internationaal congres: Grafimedia sector trembles: can future telling help? door Hanna de Bruin, Jeroen Snoek en Rianne Valkenburg. Het empirische onderzoek voor de masterthesis van Nico Persoon is gebaseerd op de grafimedia studie. In 2013 zal een boekje voor adviseurs en ondernemers gemaakt worden ter afsluiting van het project. Naam folder: Q:\Dnst_LECTORAAT\Lectoraat\Lectoraat algemeen\jaarverslag Werkplan\Jaarplan 2013\KP Jaardocument 2013.doc Pag. 20 van 44