Anne en Zef. docenthandleiding
|
|
- Nora Vedder
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Anne en Zef docenthandleiding
2 Inleiding Iedereen kent het dagboek van Anne Frank, en weet hoe haar leven eindigde. Zef is een Albanese jongen, die het zoveelste slachtoffer is van een vete tussen twee families. Anne en Zef ontmoeten elkaar in de hemel. Deze twee jonge mensen, die op het eerste gezicht zo van elkaar lijken te verschillen, hebben toch meer gemeen dan vooraf kon worden verwacht. Ad de Bont, toneelschrijver en regisseur, schreef het scenario voor deze opera voor de jeugd, met als uitgangspunt het dagboek van Anne Frank. De Nederlandse componiste Monique Krüs componeerde de muziek daarbij. Anne en Zef is een opera voor twee zangers en musici van het Nederlands Philharmonisch orkest Nederlands Kamerorkest. Het lesmateriaal is een voorbereiding op de voorstelling. In drie lessen zullen de leerlingen kennis maken met: de personages, het orkest, opera, de componiste, de solisten. Daarbij worden de leerlingen zelf zoveel mogelijk aan het werk gezet. Er wordt vanuit gegaan dat leerlingen beschikken over een computer om opdrachten te kunnen maken. De keuze is aan de docent om (een deel van) de opdrachten individueel of in groepjes te laten maken. Het lesmateriaal bevat een docentenhandleiding en een leerlingendeel.
3 Les 1: Orkest en Anne Frank De leerlingen gaan de voorstelling Anne & Zef en bekijken. Anne & Zef is een jeugdopera en zal worden gespeeld door twee solozangers, en een ensemble uit het Nederlands Philharmonisch Orkest. De muziek is gecomponeerd door Monique Krüs. In drie lessen zullen de leerlingen meer te weten komen over opera, over zang en instrumenten, over de componiste en over Anne & Zef. Tijdens de voorstelling van Anne & Zef zal er een klein orkest spelen met 10 muzikanten uit het Nederlands Philharmonisch orkest. Het NedPho is een symfonieorkest. Wat is nu zo n symfonieorkest? Doel van de les: * de leerlingen kunnen beschrijven wat een symfonie orkest is en de verschillende instrumenten uit het orkest benoemen * de leerlingen kunnen de belangrijkste feiten uit het leven van Anne Frank presenteren Duur van de les: 60 minuten Nodig * smart board * computers voor leerlingen (groep/ individueel)
4 1. Klassikale opdracht symfonie orkest Woordweb maken rond het woord symfonieorkest 10 min. Begin met woord symfonieorkest uit te leggen. De woorden symfonie en orkest zijn afkomstig uit het Grieks. Symfonie betekent samenklank ( sym betekent samen en phonè betekent klank). Orkest (orchestra) is de ruimte in het Griekse theater, waar musici (en dansers) zich bevonden. Later ging de naam op de musici van het orkest zelf over. Vragen die je kunt stellen:? Wat voor soort muziek wordt door een symfonieorkest gespeeld. A geen pop, jazz maar klassiek e.v. filmmuziek.? welke orkesten ken je in Nederland. A Het Concertgebouworkest, Nederlands Philharmonisch Orkest, Rotterdams Philharmonisch Orkest Schrijf het woord symfonieorkest op het bord en laat de leerlingen associaties noemen. Dat kan alles zijn wat met een orkest te maken heeft, dus ook met podiumopbouw, geluid, dirigent, verschillende instrumenten, bladmuziek.
5 2A. Instrumenten 15 min Nodig: * computer (en internet) * koptelefoons Werkvorm: * in groepjes of individueel De instrumenten van een symfonie orkest kun je indelen in 4 groepen: * strijkers * houtblazers * koperblazers * slagwerk Opdracht 2A: Zoek op welke instrumenten er tot de verschillende groepen behoren op Je kunt hier ook geluidsvoorbeelden beluisteren. Vraag: Waarom zijn er veel strijkers en weinig slagwerkers in een orkest? Antwoord: er zijn meer strijkers nodig om hetzelfde volume te krijgen als bij het slagwerk.
6 2B. In onderstaand filmpje speelt het Nederlands Philharmonisch orkest het beroemde stuk Peter en de wolf. Het is op een bijzondere manier gefilmd. Opdrachten 2B: * bekijk het filmpje * schrijf zoveel mogelijk instrumenten op die van heel dichtbij gefilmd zijn (maximaal 14) * vertel hoe jij denkt dat deze instrumenten gefilmd zijn Antwoorden: * Dwarsfluit, klarinet, cello, grote trom, hoorn, trom pet, tamboerijn, viool, contrabas, castagnetten, trombone, hobo, fagot, snare drum. * De camera is op het instrument geplakt.
7 3. Anne Frank 25 min Anne Frank is een joods meisje en zij is 15 jaar oud als zij sterft. Zij is één van de vele slachtoffers van de holocaust. Zij is wereldberoemd geworden door haar dagboek. Dat is bewaard gebleven en uitgegeven na de tweede wereldoorlog. Zij vertelt daarin over het dagelijks leven, over het onderduiken en haar tijd in het kamp. Zij overleefde de oorlog niet maar haar vader wel en die zorgde ervoor dat het dagboek werd uitgegeven. Er komen nog steeds dagelijks honderden mensen naar het huis (het Achterhuis) waar Anne ondergedoken heeft gezeten. Opdracht: Presenteer met jouw groepje één algemene gebeurtenis en één gebeurtenis uit een periode van het leven van Anne Frank. Iedere groep krijgt een eigen jaartal. Nu ga je feiten verzamelen en kies je over welke gebeurtenis je de klas iets gaat vertellen. Zoek er plaatjes bij en houd het kort. Deze website kun je gebruiken om informatie te vinden:
8 groep groep groep groep groep extra groep: het Achterhuis Mogelijke thema s: groep * Hitler aan de macht in Duitsland, verhuizing van de familie Frank van Duitsland naar Nederland groep * Oorlog breekt uit, Davidsster verplicht, Anne moet naar Joodse school. groep * Eerste transporten van Joden naar concentratiekampen, familie Frank duikt onder groep * razzia s en oppakken Joden, Anne naar Westerbork, later Auschwitz groep * bevrijding, Anne sterft in Bergen- Belsen, Miep Gies krijgt dagboeken extra groep: het Achterhuis * hoe leefde de familie, welke ruimte, wie verzorgde hen, hoe werden ze verraden
9 4. Anne - Lilian Farahani De rol van Anne wordt gespeeld door Lilian Farahani. In dit filmpje vertelt zij over haar rol en over opera zingen. Laat de leerlingen na het bekijken de volgende vragen beantwoorden: * Over welke kunstdisciplines in de opera praat Lilian? * Welke rol heeft Lilian behalve de rol van Anne? * Wat moet zij daarvoor doen? Antwoorden * Acteren, muziek (zingen, instrumenten), kostuums, licht en decor. * Zij speelt ook de moeder van Zef * Heel hoog zingen
10 Les 2: Componist en Zef Bunga Inleiding Zef Bunga komt uit Albanië en is 15 jaar oud als hij sterft. Hij is één van de vele slachtoffers van de Kanun. Daar gaan we in deze les dieper op in. De componiste Monique Krüs schreef de muziek voor de opera Anne & Zef. Hoe zij dat deed ga je in deze les uitvinden. Doel van de les: * de leerlingen kunnen benoemen wat Kanun inhoudt * de leerlingen weten wie de componiste is en hoe zij tot de muziek is gekomen * weten wie de rol van Zef speelt * hebben zelf passende muziek gevonden bij de per sonages Anne& Zef Duur van de les: 45 minuten Nodig: * smart board * computers voor leerlingen (groep/ individueel)
11 1. Klassengesprek 10 min Stel je eens voor: een familielid van jou wordt vermoord. De hele familie is in rep en roer en wil dat de dader gepakt wordt. Bespreek met de klas: Wat vind jij dat er met de dader moet gebeuren? Welke straf moet hij/ zij krijgen? Hoeveel gevangenisstraf staat er op moord in Neder land? Kan de ene dader meer straf krijgen dan de andere en waarom? Kun jij je voorstellen dat jij de dader of één van zijn familieleden vermoord? En wat gebeurt er dan daar na?
12 2. Kanun lezen en video bekijken 10 min Kanun is een Albanese traditie uit de 15e eeuw die zegt dat bloed alleen met bloed gewroken kan worden. Wij noemen dat bloedwraak. Wraak is nodig wanneer de eer van de familie geschonden is. De dader moet gewroken worden maar ook zijn familieleden kunnen worden vermoord om de eer te redden. Als bijvoorbeeld jouw vader iemand iets heeft aangedaan, loopt hij, maar ook jij gevaar om te worden vermoord door de familie van het slachtoffer. Opdracht: Bekijk deze video om te zien welke gevolgen dit heeft. De video is in het Engels, maar goed te begrijpen. Vraag het aan jouw docent als je iets niet weet. Geef na het bekijken antwoord op deze vragen: 1. Waarom zit deze jongen binnen? 2. Waar is zijn vader? 3. Wat wordt er in Albanië gedaan om het probleem op een andere manier op te lossen? Antwoorden 1. Hij dreigt te worden vermoord omdat zijn vader iemand vermoord heeft 2. In de gevangenis 3. Er wordt geprobeerd met Mediators tot een oplossing te komen.
13 3. Zef - Benjamin de Wilde, bariton 10 min Filmpje Benjamin * Wat vindt Benjamin de meerwaarde van zingen met een orkest? * Welke klanken uit de Nederlandse taal zijn moeilijk om te zingen? * Wat is zingen met je kopstem? Antwoorden * Verschillende instrumenten. Het klinkt voller. De sfeer komt beter over. * De ij van zijn, de u van rust. * Het hoge gedeelte (register) van je stem. Hoger dan de spreekstem, daardoor vaak iets dunner. Dit doet Benjamin voor aan het eind van het filmpje.
14 4. De muziek van de opera - Monique Krüs Wat is er eerst, de muziek of de tekst? Dat kan verschillen bij opera. In dit geval bestond de tekst al als toneelstuk. De componiste Monique Krüs schreef de muziek bij dit toneelstuk en maakte er samen met de tekstschrijver (librettist) een opera van.
15 Wie is Monique Krüs? Hoe bedenkt Monique de muziek bij dit verhaal? Ze vertelt er zelf over in dit filmpje. Bekijk het en beantwoord deze vragen: 1. wat hebben de schrijver en de componiste gedaan om van het toneelstuk een opera te maken? 2. waarom vindt Monique het zo leuk om een opera te componeren? 3. kun je het motief dat Monique heeft bedacht voor deze opera nog nazingen? 4. bij welke fase uit het leven van Anne Frank vind je dit passen? Antwoorden: 1. veel tekst geschrapt 2. omdat zij zelf veel opera gezongen heeft In de opera worden sommige melodieën vaak herhaald. In de voorstelling zul je merken dat er een speciaal muziekje is als het over Anne en het kamp gaat en als het over het verhaal van Zef Bunga gaat. Opdracht: Je hebt kennis gemaakt met Anne& Zef en kent hun verhaal. Kun je voor beiden een muziekstuk of nummer bedenken dat jij bij hun verhaal vindt passen? Vertel ook waarom.
16 Les 3: Opera en zang Inleiding Het begrip opera is al vaker gebruikt in de lessen maar nog niet uitgelegd. Aan de hand van een opdracht kome leerlingen te weten wat opera precies is en wat er nodig is om een opera uit te kunnen voeren. Zangers hebben verschillende soorten stemmen en ook de leerlingen hebben verschillende soorten stemmen. In deze les leren ze welke soorten er zijn en proberen ze hun eigen stemsoort te bepalen. Doel van de les: * de leerlingen kunnen verschillen en overeenkomsten tussen de levens van Anne & Zef benoemen * de leerlingen kunnen vragen over opera beantwoorden * kunnen hun stemsoort bepalen Duur van de les: 45 minuten Nodig: * smart board * computers voor leerlingen (groep/ individueel)
17 1. Anne en Zef - klassengesprek 5 min Leerlingen weten inmiddels wie Anne & Zef zijn. Inventariseer met de klas wat Anne & Zef gemeenschappelijk hebben en waarin ze verschillen. Gemeenschappelijk: leeftijd, beide vermoord op 15- jarige leeftijd. Slachtoffer van wetten. 2. Wat is opera? Ga naar de volgende link: Het is de site van het tijdschrift Opera Magazine, die informatie geeft over opera. Bovenaan het venster zie je vier blokken: 1. Wat is opera? Tien vragen 2. Een optimaal operadebuut 3. De opera kijkwijzer 4. De staalkaart van opera
18 Opdracht 2A: Lees blok 1, 2 en 4 en beantwoord de volgende vragen: 1. Noem drie belangrijke thema s uit de opera. 2. Wat is een aria? 3. Uit welke opera komt de beroemdste sterfscène? 4. Wie is Luciano Pavarotti? 5. Wat is een Opera Buffa? 6. Worden operazangers versterkt? 7. Wat is vibrato? 8. Wat is de meest gezongen taal in opera s? 9. Moet je speciale kleren aan als je naar de opera gaat kijken? 10. Wat is een ovatie? Antwoorden 1. liefde, haat, macht, wraak, bedrog 2. een zangsolo (lied) begeleid door orkest 3. La Traviata van Verdi 4. een beroemde heldentenor 5. een komische opera 6. nee, zij gebruiken hun stem op zo n manier dat ver sterking niet nodig is 7. een trilling in de stem 8. Italiaans 9. nee, dat hoeft niet 10. applaus
19 Opdracht 2B: 1. Bedenk zelf een vraag over opera voor de klas. 2. Luister en bekijk onderstaande filmpjes. Het zijn beroemde aria s uit de opera. Schrijf op welke op jou de meeste indruk maakt en waarom. Diana Damrau Der Hölle Rache Luciano Pavarotti Vesti la Gubbia 2C. Extra informatie decor en kostuums 10 min Wil je weten hoe de decors en kostuums worden gemaakt voor een opera? Bekijk de filmpjes op de site van de Nationale Opera: 2D. Verbind de goede woorden en betekenissen aan elkaar: 5 min lied met twee zangers applaus duet ovatie libretto plaats van het orkest tekst van de opera bedrijf orkestbak
20 Antwoorden Acte deel van een opera zonder decorwisseling Duet - lied met twee zangers Ovatie applaus Libretto tekst van de opera Componist schrijver van de muziek Regisseur leider van de opera Orkestbak plek onder het toneel voor het orkest Coloratuur hoge moeilijke zangmelodie Ouverture beginstuk van de opera Solist iemand die alleen zingt 3. Stemsoorten 15 min 3A. In de opera wordt alles zingend verteld; er is weinig gesproken tekst. De zangers zijn dus erg belangrijk. Niet iedereen heeft dezelfde stem. Alleen al tussen man of vrouw is er verschil. Vrouwen hebben in het algemeen een hoge stem en mannen een lage stem. Bij zangers worden nog meer verschillen gemaakt. Die verschillen hangen af van het stemregister van iemand. Het stemregister bepaal je door te luisteren naar de hoogte of laagte van een stem. In de klassieke zang zijn de stemregisters onderverdeeld in basiscategorieën. Van links naar rechts is van hoog naar laag: * vrouwenstemmen: sopraan, mezzosopraan, alt * mannenstemmen: countertenor, tenor, bariton, bas.
21 Opdracht 3A: Luister naar de volgende zangers en bepaal de stemsoort. Kies uit het schema hieronder. Peter Battei Largo al factotum Anna Netrebko Sempre libera Antwoorden: bariton en (coloratuur)sopraan
22 Stemsoorten VROUW sopraan Hoogste vrouwenstem Er zijn in deze stemsoort verschillende soorten sopranen: de coloratuursopraan, de dramatische sopraan, de lyrische sopraan mezzosopraan Middelste vrouwenstem alt Laagste vrouwenstem MAN countertenor Hoogste mannelijke stem, op de hoogte van de vrouwelijke alt. tenor Hoge mannenstem Ook in deze stemsoort zijn er verschillende soorten tenoren: de tenore di forza, de heldentenor, de lyrische tenor. bariton Middelste mannenstem bas Laagste mannenstem
23 3B Ook in de popmuziek zijn er verschillende stemmen te horen. Voicecoach Jay Henry vertelt je er meer over: Opdracht 3B Luister nu naar deze zangers en bepaal jouw eigen stemsoort. Met wie kun je het beste meezingen en weke stemsoort is dat?
Les 1: Orkest en Anne Frank
Anne en Zef Inleiding Jullie gaan in april de voorstelling Anne & Zef en bekijken. Anne & Zef is een jeugdopera en zal worden gespeeld door twee solozangers, en een ensemble uit het Nederlands Philharmonisch
Nadere informatieREIMSREISJE. Lesmateriaal
REIMSREISJE Lesmateriaal LES 1 OPDRACHT 1: WAT IS...? Bekijk het filmpje Opera, wat is dat? Hierin zie je wie en wat er allemaal nodig is om een opera te maken. Wat is een opera eigenlijk? A Een voorstelling
Nadere informatieSlaven in Florida Verhalenwedstrijd voor GROEP 5-8 BASISONDERWIJS DOCENTENHANDLEIDING
Lesdoel Leerlingen verdiepen zich in het thema slavernij en in een compositie van Frederick Delius: Florida Suite. Dit muziekstuk is geïnspireerd op muziek van de slaven. Met deze achtergrondkennis en
Nadere informatieLEERLINGENHANDLEIDING. Inleiding
LEERLINGENHANDLEIDING Inleiding Jullie gaan binnenkort naar de voorstelling De dag- en nachtegaal. Dit jeugdconcert wordt gespeeld door een ensemble uit het Nederlands Philharmonisch Orkest. De muziek
Nadere informatieMETROPOLE ORKEST IN DE KLAS
V1.1-2/5/2014 DOCENTENHANDLEIDING METROPOLE ORKEST IN DE KLAS Op maandag 12 mei gaat het Metropole Orkest een deel van hun repetitie voor het concert Games in Concert live uitzenden (streamen) voor scholieren.
Nadere informatieHet Symfonie orkest. Lessuggestie bovenbouw: Lesdoelen: Lesopbouw:
Lessuggestie bovenbouw: Het Symfonie orkest Lesdoelen: Kinderen maken kennis met klassieke muziek. Ze weten welke instrumenten er in een symfonieorkest te vinden zijn. De kinderen kunnen de verschillende
Nadere informatieAlice in Wonderland.
Groep: 5/6 Thema: Alice in Wonderland Inhoud: Deze les is gemaakt ter voorbereiding van de voorstelling door Philharmonie Zuidnederland i.s.m. theatergezelschap Het Laagland. De gebruikte filmfragmenten
Nadere informatieDE JONGEN DIE TE SNEL GROEIDE
DE JONGEN DIE TE SNEL GROEIDE Docentenhandleiding lesmateriaal Hoofdsponsor 2 DE JONGEN DIE TE SNEL GROEIDE DOCENTENHANDLEIDING Lesmateriaal Binnenkort gaat u met uw klas naar de jeugdopera De jongen die
Nadere informatieAan de slag bij het orkest
Aan de slag bij het orkest Een introductie van het symfonieorkest Groep 7-8 en VO onderbouw Docentenhandleiding Vooraf Voor u ligt de docentenhandleiding bij de educatieve website Introductie van het symfonieorkest
Nadere informatieOp zoek naar muziek Een introductie van de instrumenten van het symfonieorkest Groep 5-6 Docentenhandleiding
Op zoek naar muziek Een introductie van de instrumenten van het symfonieorkest Groep 5-6 Docentenhandleiding Vooraf Voor u ligt de docentenhandleiding bij de educatieve website Introductie van het symfonieorkest
Nadere informatieAnne Frank, haar leven
Vragen en opdrachten bij: Anne Frank, haar leven Doe meer met Leeslicht! Bij alle boeken in de serie Leeslicht kunt u een gratis lesbrief downloaden van www.eenvoudigcommuniceren.nl. In deze lesbrief staan
Nadere informatieEen computer met internet, geluidsapparatuur en een beamer, groot scherm of digibord.
VOORBEREIDEND LESMATERIAAL BIJ PIETER ROELF JEUGDCONCERT NOOTTOCHT Les 1 Het symfonieorkest Groep 6/7/8 Doelstelling Benodigd materiaal Ruimte en opstelling Organisatorische voorbereiding Aan het einde
Nadere informatieHandleiding bij de website van het lesmateriaal van de SamenDOOR!-dag met philharmonie zuidnederland
Handleiding bij de website van het lesmateriaal van de SamenDOOR!-dag met philharmonie zuidnederland Op 27 juni vindt de SamenDOOR!-dag plaats. Jullie leerlingen treden samen met philharmonie zuidnederland
Nadere informatieWorkshop Pbones Een project van philharmonie zuidnederland voor de groepen 5 t/m 8 van het basisonderwijs
Workshop Pbones Een project van philharmonie zuidnederland voor de groepen 5 t/m 8 van het basisonderwijs Inhoud Voorwoord 1 Lesactiviteit 1: Introductie op het project en de trombone 3 Lesactiviteit 2:
Nadere informatieWebsite Repetitiebezoek philharmonie zuidnederland
Website Repetitiebezoek philharmonie zuidnederland Groep 7-8 en VO onderbouw Docentenhandleiding Vooraf Voor u ligt de docentenhandleiding bij de educatieve website Repetitiebezoek groep 7-8 en VO Onderbouw.
Nadere informatieInformatie. Maak kennis, maak muziek! Onderwijsprogramma. voor GROEP 5 van het basisonderwijs Gemeente. Woudrichem BROCHURE. www.cultuurpuntaltena.
Maak kennis, maak muziek! Onderwijsprogramma www.cultuurpuntaltena.nl Informatie voor van het basisonderwijs Gemeente Woudrichem 019500_BIBLIOTHEEK_ALTENA_brochure_CPA_MuziekWijzer_Altena_A5.indd 16-17
Nadere informatieApenootje Rotterdams Philharmonisch Orkest
Apenootje U bezoekt met een groep een concert van het Rotterdams Philharmonisch Orkest in de Doelen. Voor veel kinderen kan het de eerste keer zijn dat ze een concert meemaken in de Doelen. Wij geven u
Nadere informatieOp bezoek bij een repetitie van het Nederlands Philharmonisch Orkest
Op bezoek bij een repetitie van het Nederlands Philharmonisch Orkest Voorbereidende les voor groep 5 Lesmateriaal 2015-2016 Inhoud Inleiding en doelen van het repetitiebezoek... 3 Doel van deze voorbereidende
Nadere informatieDe symfonie. Welke symfonie hoor je? Schrijf de juiste volgorde in de kaders bij de cd-hoezen.
De symfonie Welke symfonie hoor je? Schrijf de juiste volgorde in de kaders bij de cd-hoezen. Welke van deze symfonieën spreekt je het meest aan en waarom? Welke van deze symfonieën spreekt je het minst
Nadere informatieVoor de paboopleider. Werkvorm 6: voor de opleider (1) Anne Frank in groep 5 en 6
Werkvorm 6: voor de opleider (1) Hoe kun je lesgeven over Anne Frank in groep 5 en 6? De bezoekers van het Anne Frank Huis worden steeds jonger. In 2009 kwamen er 13.000 kinderen tussen de 5 en 10 jaar
Nadere informatieDOCENTENNHANDLEIDING. Inleiding
DOCENTENNHANDLEIDING Inleiding Het verhaal van Hans Christians Andersen s Chinese nachtegaal komt opnieuw tot leven tijdens de voorstelling van De Dag- en Nachtegaal. De dag- en nachtegaal is een is een
Nadere informatieBekijk het introductiefilmpje op de homepagina en lees het onderstaande verhaal hierbij.
Docentenhandleiding Vuurvogel Het Balletorkest Beste docent, Wat fijn dat u naar De Vuurvogel van Het Balletorkest komt kijken. In dit document vindt u de handleiding voor alle lessen rondom dit concert.
Nadere informatie6,5. Spreekbeurt door Een scholier 1334 woorden 28 december keer beoordeeld. Geschiedenis ANNE FRANK. Mijn hoofdstukken zijn:
Spreekbeurt door Een scholier 1334 woorden 28 december 2004 6,5 200 keer beoordeeld Vak Geschiedenis ANNE FRANK Mijn hoofdstukken zijn: - Voor de onderduik - Tijdens de onderduik - De onderduikers - Kitty
Nadere informatieEen brief schrijven aan Anne Frank
Thema: Bestaat vrede? Geschiedenis Belangrijke mensen Anne Frank Moeilijkheid; **** Tijd: *** Juf Yvonne Een brief schrijven aan Anne Frank Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leven van Anne Frank.
Nadere informatieWERKBLAD CARLA VEFFER
WERKBLAD CARLA VEFFER Bron 1. foto Carla met neefje en tante Carla Veffer is geboren op 23 april 1928. De foto is genomen in 1940. Hoe oud is Carla op deze foto? of.. In februari 1943 komt Carla samen
Nadere informatieErik Satie. BV De Pianomannen. Ken je Erik Satie? Erik Satie is een componist. Weet je wat dat is? Dit is een foto van Satie.
BV De Pianomannen Erik Satie Ken je Erik Satie? Erik Satie is een componist. Weet je wat dat is? Dit is een foto van Satie. Herken je hem ook op de andere plaatjes? Zet steeds een pijltje bij Satie. (Op
Nadere informatieLesbrief bij workshop PBones
Lesbrief bij workshop PBones Introductie Deze lesbrief is gemaakt ter ondersteuning van het project PBones. De methode PBones bestaat uit drie workshops gegeven door een musicus van de philharmonie zuidnederland
Nadere informatieLes 3 Monniken en Ridders MUZIEK
Les 3 Monniken en Ridders MUZIEK Annemieke Hooijschuur en Hanneke de Jong Les 3 Monniken en Ridders MUZIEK Wereldlijke en Geestelijke Voorkennis De leerlingen zijn enigszins op de hoogte van de levenswijze
Nadere informatieles 1 The sunshine doel
44 Moet je doen muziek groep 7 les 1 zingen luisteren spelen vastleggen bewegen The sunshine De les begint met het zingen van een zomers lied over activiteiten in de zon. Daarna beelden de leerlingen met
Nadere informatieMuziek en meer MUZIEK METHODE VOOR BASISONDERWIJS GROEP 6
Muziek en meer MUZIEK METHODE VOOR BASISONDERWIJS GROEP 6 Muziek en meer MUZIEK METHODE VOOR BASISONDERWIJS GROEP 6 1.1. Lied allemaal voor jou tekst & muziek: Jennemieke Snijders 3 Opdracht 1.1.a. Omcirkel
Nadere informatieSamenvatting Muziek Instrumenten
Samenvatting Muziek Instrumenten Samenvatting door een scholier 2114 woorden 9 april 2006 6,4 39 keer beoordeeld Vak Muziek SAMENVATTING INSTRUMENTEN Snaarinstrumenten Snaarinstrumenten kunnen verdeeld
Nadere informatieKleur. Warming-up Doel: Losmaken van lijf en stem; concentratie vergroten; richten op leraar voor de klas.
Groep: 6/7/8 Thema: Kleuren (Visueel en auditief!) Inhoud: Lied over kleuren en waarvoor die kleuren staan, luisteren naar klankkleur, i.c.m. instrumenten, ritmes spelen. Het lied heeft 2 versies: Een
Nadere informatieWie is Wie? Zet het nummer van het bijschrift bij de goede foto.
Wie is Wie? Zet het nummer van het bijschrift bij de goede foto. (28 september 1942) Het benauwt me ook meer dan ik zeggen kan dat we nooit naar buiten mogen, en ik ben erg bang dat we ontdekt worden en
Nadere informatieDOCENTEN HANDLEIDING
BESTEL OOK HET WERKBOEKJE! Ga naar www. oorlogsgeheimendefilm.nl DOCENTEN Een film over vriendschap, vertrouwen & verraad HANDLEIDING Bij de digitale les over de film Oorlogsgeheimen Op 3 juli gaat de
Nadere informatieLESBRIEF HARTENJAGERS 3.0
INHOUDSOPGAVE Voorwoord Inhoudsopgave Docentenhandleiding Leerlingenbladen: Jonge Harten Theaterfestival FILMmmmmmmmm Wie werkt er mee aan een voorstelling? Opdracht Papagaaienjas Kijkwijzer LESBRIEF HARTENJAGERS
Nadere informatieInformatie voor docent: Les 1
Informatie voor docent: Les 1 a. Eigen antwoord. b. De Eerste Wereldoorlog: Stravinsky verbleef in de jaren voor de oorlog al een aantal maanden per jaar in Zwitserland met zijn familie. Door de Eerste
Nadere informatiewerkblad Scheldeberoep verkennen Veel beroepen hebben met de Schelde te maken. Welk beroep zou jij verder willen verkennen?
werkblad Scheldeberoep verkennen Veel beroepen hebben met de Schelde te maken. Welk beroep zou jij verder willen verkennen? Noteer ook 2 reservekeuzen: 1. 2. 1. Wat weet je al van dit beroep? Schrijf het
Nadere informatieAuditieve oefeningen thema: theater
Auditieve oefeningen thema: theater Boek van de week: 1; Angelina Ballerina; muziektheater en pop-up boek 2; De verkleedkist; Dick Bruna 3; Hoe word ik een ballerina 4; Nijntje danst; Dick Bruna 5; Poppentheater;
Nadere informatieNo strings attached Martijn Cornet
Inhoud Voorwoord... 2... 3 Geluidsfragmenten en filmpjes... 4 1:... 5 2: Renate Arends...6 3: Liefde in muziek... 7 4: Zing zelf... 8 Verwerkingsopdrachten...9 Bijlagen... Bijlage 1: Het Koninklijk Concertgebouw
Nadere informatieMuzieklessen groep 5:
Muzieklessen groep 5: We kwamen de gymzaal van de kleuters binnen. Er stond een man met een gitaar, en er lagen matten. Daar moesten we gaan zitten. Hij had meer gitaren mee, hij liet de namen van de gitaren
Nadere informatieRassenleer. Nog lager stonden volgens hem de zigeuners en vooral de joden. Dat waren geen mensen maar ongedierte, dat uitgeroeid moest worden.
De Holocaust Rassenleer Lang voordat Hitler de leider van Duitsland werd, schreef en vertelde hij over de rassenleer. Dat was een theorie die beweerde dat mensen waren verdeeld in rassen: zwakke, minderwaardige
Nadere informatieInleiding Het bezoek Achtergrondinformatie voor de leerkracht: Het Symfonieorkest
Musici op school Colofon Koorenhuis, Den Haag samenstelling: Coby Wisse met dank aan Petra Wolters, educatief medewerker Residentie Orkest vormgeving: Birgit Speulman September 2006 Nadruk verboden Niets
Nadere informatieComponeren in de klas Een project van philharmonie zuidnederland voor de groepen 7/8 van het basisonderwijs en het Voortgezet onderwijs
Componeren in de klas Een project van philharmonie zuidnederland voor de groepen 7/8 van het basisonderwijs en het Voortgezet onderwijs pagina 2 van 19 Inhoud Voorwoord 3 Lesactiviteit 1: Introductie op
Nadere informatiede tijd opdrachten stad & esch & vwo + stad & esch & vwo +
de tijd opdrachten stad & esch & vwo + stad & esch & vwo + Kies drie onderwerpen uit de lijst hieronder. Geef aan: eerste, tweede en derde keuze. 1 Stel je voor: je bent aangespoeld op een onbewoond eiland
Nadere informatieNationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld
Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld Groep 8 Les 1. Boeven in beeld Les 1. Boeven in beeld Nationaal Gevangenismuseum Groep 8 120 minuten Samenvatting van de les De les begint met een klassikaal
Nadere informatieMediawijsheid. Auteursrecht bij muziek. Voorbereiding. Inleiding 15 min
Lesbrief 2 Auteursrecht bij muziek Voorbereiding Doelen: - De leerlingen weten wie er allemaal betrokken zijn in het proces rondom het maken van muziek en welke rechten deze betrokkenen hebben. - De leerlingen
Nadere informatieDOCENTEN HANDLEIDING
BESTEL OOK DE EDUCATIEVE KRANT! Ga naar www. oorlogsgeheimendefilm.nl DOCENTEN Een film over vriendschap, vertrouwen & verraad HANDLEIDING Bij de digitale les over de film Oorlogsgeheimen Op 3 juli gaat
Nadere informatieWERKBLAD CARLA VEFFER
WERKBLAD CARLA VEFFER Zoek aanvullende informatie op internet: www.joodsmonument.nl en www.joodsekindereninkampvught.nl Bron 1. foto Carla met neefje en tante Gebruik www.joodsmonument.nl voor achtergrondinformatie.
Nadere informatieBasiscursus Klassieke muziek
Basiscursus Klassieke muziek George Frideric Handel (1685-1759) Watermusic (1717) Door Hélène Codjo Les 02 Kenmerken van de Barok 1. Instrumenten Violoncello, contrabas en klavecimbel = Basso continuo
Nadere informatieBrandaan. Geschiedenis WERKBOEK
6 Brandaan Geschiedenis WERKBOEK 6 Brandaan Geschiedenis WERKBOEK THEMA 4 Eindredactie: Monique Goris Leerlijnen: Hans Bulthuis Auteurs: Katrui ten Barge, Wilfried Dabekaussen, Juul Lelieveld, Frederike
Nadere informatie- het lezen van het boek van Soldaat van Oranje en het maken van de literatuurwijzer het bekijken van de film Soldaat van Oranje;
LESSUGGESTIES blijkt de blijvende grote interesse van scholieren voor de Tweede Wereldoorlog. Zij geven aan vooral gegrepen te worden door persoonlijke verhalen, gekoppeld aan inzet van hedendaagse middelen.
Nadere informatieDE MARINIERSKAPEL IN DE DOELEN Maandag 9 en maandag 16 maart 2015
DE MARINIERSKAPEL IN DE DOELEN Maandag 9 en maandag 16 maart 2015 LESBRIEF BIJ SCHOOLCONCERTEN VOOR GROEP 7 / 8 onderdeel van Cultuurtraject Rotterdam Een samenwerking van Concertgebouw de Doelen, de Marinierskapel
Nadere informatieDE INSTRUMENTENTOCHT. Muiekale voorseling van het Noord Nederlands Orket voor kinderen in groep 3 en 4 LESMATERIAAL
DE INSTRUMENTENTOCHT Muiekale voorseling van het Noord Nederlands Orket voor kinderen in groep 3 en 4 LESMATERIAAL Beste docent, Binnenkort geven een acteur en vier musici van het Noord Nederlands Orkest
Nadere informatieMusical. Lessuggestie bovenbouw: Lesdoelen: Lesopbouw:
Lessuggestie bovenbouw: Musical Lesdoelen: De kinderen leren welke aspecten van muziek er aan bod komen in een musical. De kinderen leren dat samenzang het zingen van meer stemmen (noten) tegelijk is en
Nadere informatieKennis maken met het Rotterdams Philharmonisch Orkest en de Doelen
Kennis maken met het Rotterdams Philharmonisch Orkest en de Doelen U bezoekt met een groep het Rotterdams Philharmonisch Orkest in de Doelen. Voor veel kinderen kan het de eerste keer zijn dat ze een concert
Nadere informatieExamenopgaven VBO-MAVO-C 2003
Examenopgaven VO-MVO-C 2003 tijdvak 1 maandag 19 mei 09.00 11.00 uur MUZIEK C Naam kandidaat Kandidaatnummer anwijzingen voor de kandidaat: 1 Van 9.00-9.10 uur heb je de tijd om de vragen in te zien. 2
Nadere informatieAnne Frank Cantate Opdrachten vmbo. Maak je eigen. muziekbiografie. 1 1 slu
muziekbiografie 1 1 slu Op de website ben je allerlei muziekfragmenten tegengekomen. Sommige spreken je waarschijnlijk aan, andere helemaal niet. Verzamel vier fragmenten in een persoonlijke muziekbiografie:
Nadere informatie{OPDR 01} langs de foto s. amsterdam. anne frank. van. het. Kies een foto van de homepage en plak deze hier op! PLAK
01} namen langs de foto s (www.annefrank.org/amsterdam) 01.01 Start bij de hompage. Je ziet steeds een andere foto. Bekijk ze alle negen. Wat valt je op aan al deze foto s?......... 01.03 Kies een foto
Nadere informatieColofon. Dit project is mede mogelijk gemaakt dankzij financiële steun van
Repetitiebezoek Dit project is mede mogelijk gemaakt dankzij financiële steun van Colofon Koorenhuis, centrum voor kunst en cultuur Den Haag samenstelling: Coby Wisse met dank aan Petra Wolters, educatief
Nadere informatieSOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN
SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna
Nadere informatielesmateriaal Taalkrant
lesmateriaal Taalkrant Toelichting Navolgend vindt u een plan van aanpak en 12 werkbladen voor het maken van de Taalkrant in de klas, behorende bij het project Taalplezier van Stichting Wereldleren. De
Nadere informatiePROJECTBESCHRIJVING VERHALEN IN DE MUZIEK
PROJECTBESCHRIJVING VERHALEN IN DE MUZIEK Leerlijn Muziek Thema Identiteit Groep 3 en 4 April 2016 Cultuuronderwijs op zijn Haags Leerlijn Muziek Thema Identiteit Groep 3 en 4 April 2016 Deze projectbeschrijving
Nadere informatieINHOUD. Inleiding Anne Frank Huis Boijmans Van Beuningen Corpus reis door de mens Gevangenismuseum...
INHOUD Inleiding...6 1 Anne Frank Huis...8 2 Boijmans Van Beuningen... 10 3 Corpus reis door de mens... 12 4 Gevangenismuseum... 14 5 Beeld en Geluid... 16 6 Museon... 18 7 Museum of the Image, MOTI...
Nadere informatieEen goede muziekles bestaat meestal uit drie onderdelen uit de domeinen:
Een goede muziekles bestaat meestal uit drie onderdelen uit de domeinen: Zingen Muziek maken Luisteren naar muziek Bewegen op muziek Muziek vastleggen Spreken over muziek Voorbeeld: Domein stap 1. Zingen
Nadere informatieTijd van de wereldoorlogen: De tweede wereldoorlog
Tijd van de wereldoorlogen: De tweede wereldoorlog Op de vlucht Trek een lijn naar het goede plaatje. In de winkel is bijna alles op. De groenteman zegt: de mensen kopen veel eten, de mensen vluchten voor
Nadere informatieLesbrief Van Papa, voor Sammie
Lesbrief Van Papa, voor Sammie 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Introductie 4 Tweede Wereldoorlog 5 Concentratiekamp 6 Stripverhaal (opdracht) 8 Collage maken (opdracht) 9 Colofon 10 2 Inleiding Voor u ligt
Nadere informatieInstrumentenleer klas 3
Klas 3 Instrumentenleer Er zijn ontzettend veel muziekinstrumenten, je hebt ze in allerlei soorten en maten. Allemaal maken ze geluid. Hoe dit geluid klinkt (de klankkleur van een instrument), is afhankelijk
Nadere informatiejij ontdekt... jouw passie voor Luistercursussen Klassiek cursusaanbod 2015-2016 www.ontdekscala.nl muziek Centrum voor de Kunsten
jij ontdekt... muziek jouw passie voor Luistercursussen Klassiek cursusaanbod 2015-2016 Centrum voor de Kunsten www.ontdekscala.nl Luistercursussen Klassieke Muziek Al sinds vele jaren geven een tweetal
Nadere informatieVOORBEREIDING OP BEZOEK AAN DE MUSICAL SOLDAAT VAN ORANJE. Een project over Soldaat van Oranje kan uit verschillende onderdelen bestaan :
VOORBEREIDING OP BEZOEK AAN DE MUSICAL SOLDAAT VAN ORANJE Een project over Soldaat van Oranje kan uit verschillende onderdelen bestaan : - het lezen van het boek Soldaat van Oranje en het maken van de
Nadere informatieVoor de paboopleider. Werkvorm 2: voor de opleider (1) Anne Frank Tijdlijn
Werkvorm 2: voor de opleider (1) Het persoonlijke verhaal en de historische context Anne Frank is het bekendste slachtoffer van de Holocaust. Haar levensverhaal biedt een venster op de geschiedenis van
Nadere informatieLesbrief bij workshop Componeren in de klas
Lesbrief bij workshop Componeren in de klas Introductie Deze lesbrief is gemaakt ter ondersteuning van het project Componeren in de klas. De methode Componeren in de klas bestaat uit drie workshops gegeven
Nadere informatieFilms kijken op internet: verboden of niet?
Les over auteursrecht tekst niveau A Films kijken op internet: verboden of niet? Veel mensen kijken graag naar films. Jij ook? Als je zin hebt om een film te zien, kun je natuurlijk naar de bioscoop gaan.
Nadere informatieVol verwachting. philharmonie zuidnederland. Een project van philharmonie zuidnederland voor de groepen 5/6 van het basisonderwijs
Vol verwachting 1 Een project van voor de groepen 5/6 van het basisonderwijs Inhoud Voorwoord 3 Lesactiviteit 1 Welk instrument past bij jou? 4 Lesactiviteit 2 Hoe klinken instrumenten samen? 6 Lesactiviteit
Nadere informatieVOORSTELLING UITVINDERS
HANDLEIDING LEERKRACHT Wat leuk dat jullie binnenkort de voorstelling Uitvinders van Holland Opera bezoeken! Om jullie leerlingen goed voor te bereiden op het voorstellingsbezoek heeft Holland Opera een
Nadere informatieHET ACHTERHUIS. Randy Brummelhuis. Het Assink lyceum, van Brakelstraat
HET ACHTERHUIS Randy Brummelhuis Het Assink lyceum, van Brakelstraat 1. Zakelijke gegevens A. Het achterhuis B. Anne frank C. De uitgever is Prometheus, het boek heeft 303 bladzijdes. Het is de 64 e druk
Nadere informatieHet dagboek. Enkele citaten uit het Dagboek van Anne Frank. Vraag. Vraag
Een van de laatste foto s die van Anne gemaakt is. Het dagboek Enkele citaten uit het Dagboek van Anne Frank Wij zijn er heel sterk aan herinnerd dat wij geketende joden zijn, geketend aan één plek, zonder
Nadere informatieVOOR DOCENTEN: voorbereiding in de les THEATER LEJO. en Het Gelders Orkest.
VOOR DOCENTEN: voorbereiding in de les THEATER LEJO en Het Gelders Orkest www.hetgeldersorkest.nl Het Gelders Orkest Theater Lejo en Het Gelders Orkest Beste leerkracht, U gaat binnenkort met uw klas kijken
Nadere informatieVerhalend ontwerp. Anne Frank. Linda de Vries (2010/2011)
Verhalend ontwerp Anne Frank (2010/2011) Het draaiboek Episodes Sleutelvragen Leeractiviteiten Klassenorganisatie Middelen en materialen Aandachtspunten voor kwaliteit Episode 1 Oma op bezoek met een koffer
Nadere informatieHoe kunnen we WAT ACTIE zodat IETS VERANDERT
Anouk Nooteboom Hand-out Cultuurhelden Delft Werkvormen creatief proces & passende vragen In dit document zijn een aantal werkvormen te vinden die toe te passen zijn binnen het creatief proces. Bij de
Nadere informatiein de klas Opzet lesbrief
in de klas lesbrief Opzet lesbrief De lesbrief Alleen op de wereld sluit aan bij de voorstelling van Maas theater en dans en nummer #92 van het BoekieBoekietijdschrift. Alle lessen zijn ook geschikt voor
Nadere informatieVoor de paboopleider. Werkvorm 4: voor de opleider (1) beeldgebruik
Werkvorm 4: voor de opleider (1) Beelden van de Jodenvervolging in de les Bij deze werkvorm is een aantal foto s, casussen en adviezen verzameld om studenten te laten nadenken over het gebruik van beelden
Nadere informatieWERKBLAD ERNST VERDUIN
WERKBLAD ERNST VERDUIN Bron 1. foto Ernst Ernst Verduin is geboren op 22 juni 1927. Deze schoolfoto komt uit 1940. Hoe oud is hij op deze foto? Op 17 januari 1943 komt hij samen met zijn vader, moeder
Nadere informatieBenodigdheden: smartboard, computers en koptelefoons / smartphones, toegang tot internet
DJ MOZ ART LESBRIEF VOOR DOCENTEN Allereerst leuk dat je met je leerlingen de voorstelling DJ Moz ART gaat bezoeken! DJ Moz ART is de tweede voorstelling waarin ISH samenwerkt met VOCAALLAB, productiehuis
Nadere informatieUitleg boekverslag en boekbespreking
Uitleg boekverslag en boekbespreking groep 7 schooljaar 2014-2015 Inhoudsopgave: Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 6 Blz. 7 Blz. 7 Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina Stap 3: Inhoudsopgave
Nadere informatieDieDrie. Lesbrief bij de voorstelling Zeg het met muziek
DieDrie Lesbrief bij de voorstelling Muziekles (deel1) ±35 minuten (incl. filmpjes) (uitleg en filmpjes) Groep 3 t/m 8 Hoe? In groepjes op 1 of meer computers (met internet), of klassikaal met beamer of
Nadere informatieLesmateriaal. Waar slaat dat op! Basisonderwijs groep 5 groep 8
Lesmateriaal Waar slaat dat op! Basisonderwijs groep 5 groep 8 Inleiding Binnenkort gaat u met de klas naar de voor Waar slaat dat op!? van Het Gelders Orkest. In deze voorstelling wordt er muziek gemaakt
Nadere informatieLeve de Opera! Lerarenhandleiding
Leve de Opera! Lerarenhandleiding [1] -Inhoud- Blz 1 Inleiding Blz 2 Les vóór de voorstelling Les 1 Blz 4 Voorbereiden op en bezoeken van de voorstelling Les 2 Blz 5 Les na de voorstelling Les 3 Blz 7
Nadere informatieRhythmix Lesbrief bij de muzikale live show Rhythmix van philharmonie zuidnederland voor groep 7-8.
Rhythmix Lesbrief bij de muzikale live show Rhythmix van philharmonie zuidnederland voor groep 7-8. Inhoud Informatie vooraf Vooraf... 3 Voorbereiding en benodigdheden... 4 De lessen Instuderen Uptown
Nadere informatieSpreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info
Onderduiken Mijn spreekbeurt gaat over mensen die in de tweede wereldoorlog zijn ondergedoken. Mijn werkstuk heb ik gemaakt over Anne Frank. Anne Frank is in de tweede wereld oorlog ook ondergedoken. Vandaar
Nadere informatieDocentenhandleiding. Koos en de Kapotte Kopjes
Docentenhandleiding Koos en de Kapotte Kopjes 1 Inhoud pag. Inleiding 3 Opdracht 1 Hoe klinkt thuis? 4 Opdracht 2 Club Mondain 5 Opdracht 3 Muziek stapelen 7 Opdracht 4 Naar de voorstelling 8 Opdracht
Nadere informatieMediawijsheid. Werkblad Auteursrecht bij muziek. Muziek en auteursrecht
Werkblad Auteursrecht bij muziek Muziek en auteursrecht Wanneer je een liedje op de radio hoort, luister je naar de zanger of zangeres die het liedje zingt. Maar wist je dat er heel veel mensen meewerken
Nadere informatieInstrumentenleer klas 2
Klas 2 Instrumentenleer Er zijn ontzettend veel muziekinstrumenten, je hebt ze in allerlei soorten en maten. Allemaal maken ze geluid. Hoe dit geluid klinkt (de klankkleur van een instrument), is afhankelijk
Nadere informatieHans en Grietje. Lesmateriaal ontwikkeld en vormgegeven door Marieke voor de Wind in opdracht van Moving Arts
Hans en Grietje Drie introductielessen van 45 minuten voor groep 3/4, 5/6 en 7/8 voor de voorstelling Hänsel und Gretel door Attima in de Koninklijke Schouwburg Den Haag op 23 oktober 2011 Lesmateriaal
Nadere informatieWereldgodsdiensten. Project Levensbeschouwing 2 e klas St. Nicolaaslyceum. Naam:
Wereldgodsdiensten Project Levensbeschouwing 2 e klas St. Nicolaaslyceum Naam: Inhoudsopgave Inleiding Schema Beoordeling Deel 1 Test jezelf! Deel 2 Kies je onderwerp en aan de slag! Deel 3 Het ervaren
Nadere informatieHet is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.
De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.
Nadere informatieWERKBLAD WANDA VERDUIN
WERKBLAD WANDA VERDUIN Zoek aanvullende informatie op internet: www.joodsmonument.nl en www.joodsekindereninkampvught.nl Bron 1. foto Wanda Wanda Verduin is geboren op 20 augustus 1925. Deze foto is van
Nadere informatieEen muziekles over Haydns Schöpfung (voorbeeldles basisschool)
Een muziekles over Haydns Schöpfung (voorbeeldles basisschool) Paul Knöps Dit materiaal is onderdeel van het compendium christelijk leraarschap dat samengesteld is door het lectoraat Christelijk leraarschap
Nadere informatie