Les 1: Orkest en Anne Frank

Transcriptie

1 Anne en Zef

2 Inleiding Jullie gaan in april de voorstelling Anne & Zef en bekijken. Anne & Zef is een jeugdopera en zal worden gespeeld door twee solozangers, en een ensemble uit het Nederlands Philharmonisch Orkest. De muziek is gecomponeerd door Monique Krüs. Om jullie voor te bereiden op de voorstelling bieden we jullie drie lessen aan. Na deze lessen weet je meer over opera, de componiste, het orkest, zang en natuurlijk Anne & Zef. Sommige opdrachten doen jullie met de hele klas. Die opdrachten staan niet in dit lesmateriaal. De opdrachten die jullie alleen of met een groepje gaan maken staan in dit deel.

3 Les 1: Orkest en Anne Frank Aan het eind van de les: * kun je beschrijven wat een symfonieorkest is en de verschillende instrumenten uit het orkest benoemen * kun je de belangrijkste feiten uit het leven van Anne Frank presenteren * weet je wie de rol van Anne speelt 1. Klassikale opdracht symfonie orkest Deze opdracht wordt door je docent uitgelegd

4 2A. Instrumenten Nodig: * computer (en internet) * koptelefoons Werkvorm: * in groepjes of individueel De instrumenten van een symfonie orkest kun je indelen in 4 groepen: * strijkers * houtblazers * koperblazers * slagwerk Opdracht 2A: Zoek op welke instrumenten er tot de verschillende groepen behoren op Je kunt hier ook geluidsvoorbeelden beluisteren. Vraag: Waarom zijn er veel strijkers en weinig slagwerkers in een orkest?

5 2B. In onderstaand filmpje speelt het Nederlands Philharmonisch orkest het beroemde stuk Peter en de wolf. Het is op een bijzondere manier gefilmd. Opdrachten 2B: * bekijk het filmpje * schrijf zoveel mogelijk instrumenten op die van heel dichtbij gefilmd zijn (maximaal 14) * vertel hoe jij denkt dat deze instrumenten gefilmd zijn

6 3. Anne Frank 25 min Anne Frank is een joods meisje en zij is 15 jaar oud als zij sterft. Zij is één van de vele slachtoffers van de holocaust. Zij is wereldberoemd geworden door haar dagboek. Dat is bewaard gebleven en uitgegeven na de tweede wereldoorlog. Zij vertelt daarin over het dagelijks leven, over het onderduiken en haar tijd in het kamp. Zij overleefde de oorlog niet maar haar vader wel en die zorgde ervoor dat het dagboek werd uitgegeven. Er komen nog steeds dagelijks honderden mensen naar het huis (het Achterhuis) waar Anne ondergedoken heeft gezeten. Opdracht: Presenteer met jouw groepje één algemene gebeurtenis en één gebeurtenis uit een periode van het leven van Anne Frank. Iedere groep krijgt een eigen jaartal. Nu ga je feiten verzamelen en kies je over welke gebeurtenis je de klas iets gaat vertellen. Zoek er plaatjes bij en houd het kort. Deze website kun je gebruiken om informatie te vinden: groep groep groep groep groep extra groep: het Achterhuis

7 4. Anne - Lilian Farahani Bekijk hier het filmpje over Anne, die in de voorstelling wordt gespeeld door sopraan Lilian Farahani.

8 Les 2: Componist en Zef Bunga Inleiding Zef Bunga komt uit Albanië en is 15 jaar oud als hij sterft. Hij is één van de vele slachtoffers van de Kanun. Daar gaan we in deze les dieper op in. De componiste Monique Krüs schreef de muziek voor de opera Anne & Zef. Hoe zij dat deed ga je in deze les uitvinden. Aan het eind van de les: * kun je benoemen wat Kanun inhoudt * weet je wie de rol van Zef speelt * weet je wie de componiste is en hoe zij tot de muziek is gekomen * heb je zelf passende muziek gevonden bij Anne & Zef 1. Klassengesprek het klassengesprek wordt geleid door je docent

9 2. Kanun Kanun is een Albanese traditie uit de 15e eeuw die zegt dat bloed alleen met bloed gewroken kan worden. Wij noemen dat bloedwraak. Wraak is nodig wanneer de eer van de familie geschonden is. De dader moet gewroken worden maar ook zijn familieleden kunnen worden vermoord om de eer te redden. Als bijvoorbeeld jouw vader iemand iets heeft aangedaan, loopt hij, maar ook jij gevaar om te worden vermoord door de familie van het slachtoffer. Opdracht: Bekijk deze video om te zien welke gevolgen dit heeft. De video is in het Engels, maar goed te begrijpen. Vraag het aan jouw docent als je iets niet weet. Geef na het bekijken antwoord op deze vragen: 1. Waarom zit deze jongen binnen? 2. Waar is zijn vader? 3. Wat wordt er in Albanië gedaan om het probleem op een andere manier op te lossen?

10 3. Zef - Benjamin de Wilde, bariton Bekijk hier het filmpje over Zef, die in de voorstelling wordt gespeeld door bariton Benjamin de Wilde

11 4. De muziek van de opera - Monique Krüs Wat is er eerst, de muziek of de tekst? Dat kan verschillen bij opera. In dit geval bestond de tekst al als toneelstuk. De componiste Monique Krüs schreef de muziek bij dit toneelstuk en maakte er samen met de tekstschrijver (librettist) een opera van.

12 Wie is Monique Krüs? Hoe bedenkt Monique de muziek bij dit verhaal? Ze vertelt er zelf over in dit filmpje. Bekijk het en beantwoord deze vragen: * wat hebben de schrijver en de componiste gedaan om van het toneelstuk een opera te maken? * waarom vindt Monique het zo leuk om een opera te componeren? * kun je het motief dat Monique heeft bedacht voor deze opera nog nazingen? * bij welke fase uit het leven van Anne Frank vind je dit passen? In de opera worden sommige melodieën vaak herhaald. In de voorstelling zul je merken dat er een speciaal muziekje is als het over Anne en het kamp gaat en als het over het verhaal van Zef Bunga gaat. Opdracht: Je hebt kennis gemaakt met Anne& Zef en kent hun verhaal. Kun je voor beiden een muziekstuk of nummer bedenken dat jij bij hun verhaal vindt passen? Vertel ook waarom.

13 Les 3: Opera en zang Inleiding Je hebt al veel gehoord over opera, maar wat is dat nu precies, een opera? Wie werkt er allemaal aan mee en wat heb je nodig om de opera uit te voeren? Aan het eind van de les: * kun je verschillen en overeenkomsten tussen de levens van Anne & Zef benoemen * kun je vragen over opera beantwoorden * kun je uitleggen waarom je muziekstukken die hebt gehoord mooi/niet mooi vindt * weet jij welke stemsoort jij zelf hebt

14 1. Anne en Zef - klassengesprek (geleid door je docent) Anne: Lilian Farahani, soprano Zef: Benjamin de Wilde, bariton 2. Wat is opera? Ga naar de volgende link: Het is de site van het tijdschrift Opera Magazine, die informatie geeft over opera. Bovenaan het venster zie je vier blokken: 1. Wat is opera? Tien vragen 2. Een optimaal operadebuut 3. De opera kijkwijzer 4. De staalkaart van opera Opdracht 2A: Lees blok 1, 2 en 4 en beantwoord de volgende vragen: 1. Noem drie belangrijke thema s uit de opera. 2. Wat is een aria? 3. Uit welke opera komt de beroemdste sterfscène? 4. Wie is Luciano Pavarotti? 5. Wat is een Opera Buffa? 6. Worden operazangers versterkt? 7. Wat is vibrato? 8. Wat is de meest gezongen taal in opera s? 9. Moet je speciale kleren aan als je naar de opera gaat kijken? 10. Wat is een ovatie?

15 Opdracht 2B: 1. Bedenk zelf een vraag over opera voor de klas. 2. Luister en bekijk onderstaande filmpjes. Het zijn beroemde aria s uit de opera. Schrijf op welke op jou de meeste indruk maakt en waarom. Diana Damrau Der Hölle Rache Luciano Pavarotti Vesti la Gubbia

16 2C. Extra informatie decor en kostuums Wil je weten hoe de decors en kostuums worden gemaakt voor een opera? Bekijk de filmpjes op de site van de Nationale Opera: 2D. Verbind de goede woorden en betekenissen aan elkaar: lied met twee zangers applaus duet ovatie libretto plaats van het orkest tekst van de opera bedrijf orkestbak

17 3. Stemsoorten 3A. In de opera wordt alles zingend verteld; er is weinig gesproken tekst. De zangers zijn dus erg belangrijk. Niet iedereen heeft dezelfde stem. Alleen al tussen man of vrouw is er verschil. Vrouwen hebben in het algemeen een hoge stem en mannen een lage stem. Bij zangers worden nog meer verschillen gemaakt. Die verschillen hangen af van het stemregister van iemand. Het stemregister bepaal je door te luisteren naar de hoogte of laagte van een stem. In de klassieke zang zijn de stemregisters onderverdeeld in basiscategorieën. Van links naar rechts is van hoog naar laag: * vrouwenstemmen: sopraan, mezzosopraan, alt * mannenstemmen: countertenor, tenor, bariton, bas.

18 Opdracht 3A: Luister naar de volgende zangers en bepaal de stemsoort. Kies uit het schema hieronder. Peter Battei Largo al factotum Anna Netrebko Sempre libera

19 Stemsoorten VROUW sopraan Hoogste vrouwenstem Er zijn in deze stemsoort verschillende soorten sopranen: de coloratuursopraan, de dramatische sopraan, de lyrische sopraan mezzosopraan Middelste vrouwenstem alt Laagste vrouwenstem MAN countertenor Hoogste mannelijke stem, op de hoogte van de vrouwelijke alt. tenor Hoge mannenstem Ook in deze stemsoort zijn er verschillende soorten tenoren: de tenore di forza, de heldentenor, de lyrische tenor. bariton Middelste mannenstem bas Laagste mannenstem

20 3B Ook in de popmuziek zijn er verschillende stemmen te horen. Voicecoach Jay Henry vertelt je er meer over: Opdracht 3B Luister nu naar deze zangers en bepaal jouw eigen stemsoort. Met wie kun je het beste meezingen en weke stemsoort is dat?