CURRICULUM POSTGRADUAATOPLEIDING MUSCULOSKELETALE KINESITHERAPIE

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "CURRICULUM POSTGRADUAATOPLEIDING MUSCULOSKELETALE KINESITHERAPIE"

Transcriptie

1 CURRICULUM POSTGRADUAATOPLEIDING MUSCULOSKELETALE KINESITHERAPIE

2 2

3 INHOUDSTAFEL Situering 4 Toelatingsvoorwaarden 5 Organisatie 6 Opbouw en inhoud van de opleiding. 7 Beroepsrollen en competenties 9 Bijlage 1: Overzicht van de inhoud en competenties van de opleidingsonderdelen in de bachelor- en masteropleiding gerelateerd aan de opleiding MSK 29 Bijlage 2: ECTS-fiches van de verschillende opleidingsonderdelen van de postgraduaatsopleiding MSK 35 Bijlage 3: Overzicht van de bachelor- en mastercompetenties 63 3

4 SITUERING De Postgraduaatopleiding Musculoskeletale Kinesitherapie kent een lange voorgeschiedenis. In 1996 is de opleiding gestart aan de Universiteit Gent. De opleiding bestond initieel uit een 2-jarige postacademische vorming die aansloot op de 4-jarige licentiaatsopleiding licentie Moreki of 3-jarige graduaatsopleiding kinesitherapie. Bij de omvorming naar de 5 jarige licentiaatsopleiding werd de inhoud van de postgraduaatopleiding voor de licentiaten gereduceerd tot 1 jaar, maar bleef ze tevens toegankelijk (2-jarige opleiding) voor collega s die een graduaatsopleiding of 4-jarige licentie hadden genoten. Het eerste jaar werd dan tijdelijk ingericht als een MANAMA in de musculoskeletale kinesitherapie. De 2 jarige opleiding kende een uitdovend karakter, en sinds bestaat de postgraduaatopleiding enkel uit een 1 jarige opleiding, eerst bestaande uit 50 studiepunten en sinds kort uit 40 studiepunten. Bij de laatste programmahervorming werd het programma gestroomlijnd met de inhoud van het nieuwe mastertraject. De opleiding zoals ze nu wordt ingericht sluit dan ook direct aan op het mastertraject Revaki, optie musculoskeletale revalidatie en is een vervolgprogramma hierop. De focus ligt op de vervolmaking als manueel therapeut zodat men voldoet aan de eisen voor erkenning als gespecialiseerde kinesitherapeut in de manuele therapie. In dit rapport kan u de structuur van de opleiding, de opbouw en inhoud, alsook de beroepsrollen en competenties terugvinden. Als bijlagen zijn het overzicht van de inhoud en competenties van de opleidingsonderdelen in de bachelor- en masteropleiding toegevoegd, de ECTS-fiches van opleidingsonderdelen van de postgraduaatsopleiding en een overzicht van de bachelor- en mastercompetenties. 4

5 TOELATINGSVOORWAARDEN De houders van het diploma van licentiaat in de revalidatiewetenschappen en kinesitherapie, waarvan het diplomasupplement melding maakt van de optie orthopedische revalidatie of musculoskeletale revalidatie. Afgestudeerden van een Master in de revalidatiewetenschappen en de kinesitherapie met afstudeerrichting: revalidatie en kinesitherapie bij musculoskeletale aandoeningen. Afgestudeerden van een master na master in de gespecialiseerde revalidatiewetenschappen en de kinesitherapie - afstudeerrichting: musculoskeletale kinesitherapie. Afgestudeerde therapeuten die een andere bijkomende specialisatieopleiding gevolgd hebben kunnen mogelijks toegelaten worden tot de postgraduaatsopleiding (al dan niet met individuele vrijstellingen) mits toelating van de examencommissie. 5

6 ORGANISATIE Planning & locatie De lessen gaan door op donderdagmiddag van 14.00u-19.00u en op zaterdag van 8.30u 17.00u Men kan inschrijven voor de volledige opleiding in één jaar of men kan via creditcontracten de opleiding volgen waardoor men de opleiding kan spreiden. De lessen gaan hoofdzakelijk door op de Campus Heymans, B3 - De Pintelaan 185, 9000 Gent. Coördinatie De opleidingscoördinator is Guy Van Dyck (Tel / Guy.VanDyck@UGent.be). De stuurgroep bestaat uit Prof. dr. Lieven Danneels (voorzitter) Axel Beernaert dr. Barbara Cagnie Filip Descheemaeker Kristof De Corte Bart Vanthillo dr. Damien Van Tiggelen Lesgevers Hoofddocenten: Axel Beernaert Bart Vanthillo Filip Descheemaeker Kristof Decorte dr.barbara Cagnie Katrien Bartholomeeusen Els Decorte Prof. Dr. Lieven Danneels dr. Anselme Derese Kathleen Vanden Borre Benedicte Maere dr. Damien Van Tiggelen Tom Van Hoof Prof. Dr. Ann Cools Prof. Dr. Ph. Roosen Assistenten: Vincent Dewitte Guy Van Dyck Buitenlandse gastdocenten (wisselt jaarlijks). Voor het academiejaar is dit: dr.barbara Hungerford dr.anju Jaggi dr.shaun O Leary prof.dr.paul Hodges 6

7 OPBOUW EN INHOUD VAN DE OPLEIDING Opbouw De postgraduaatsopleiding in de Musculoskeletale kinesitherapie is een vervolgopleiding na het behalen van het masterdiploma in de REVAKI. De opleiding REVAKI is een 3+2 structuur. De Bachelor opleiding (180 studiepunten) is een academische bachelor en bestaat uit 3 generieke bachelorjaren, die gelijk zijn voor alle studenten. Studenten krijgen op het einde van de Bachelor opleiding de graad van Bachelor of Science in de REVAKI, maar hebben nog geen toegang tot het beroep van kinesitherapeut. De Bacheloropleiding is een doorstroombachelor die de studenten voorbereidt op een 2-jarig Masterprogramma. Daarin kunnen de studenten de keuze maken uit verschillende afstudeerrichtingen, waaronder REVAKI bij musculoskeletale aandoeningen. Deze leidt tot een verbijzondering binnen de musculoskeletale kinesitherapie. Enkel studenten afgestudeerd in de REVAKI bij musculoskeletale aandoeningen kunnen rechtstreeks doorstromen naar de postgraduaatsopleiding. In bijlage 1 vindt u een overzicht van de inhoud en competenties doorheen de basis- en vervolgopleiding die rechtstreeks betrokken zijn bij de inhouden en competenties die worden verwacht van een MT. Inhoud De inhoud van opleiding MSK is gebaseerd op de beroepsrollen en competenties die vooropgesteld worden (zie beroepsrollen en competenties). De opleiding kan doorlopen worden in één academiejaar, maar kan ook gespreid worden over meerdere jaren. De opleiding bestaat uit 40 studiepunten ondergebracht binnen 6 modules. Inhoud SM Contacturen SB SP Th Pr Stage Scriptie Module 1 Gevorderd klinisch redeneren in de Manuele Therapie Module 2 Manuele therapeutische vaardigheden: bovenste kwadrant Module 3 Manuele therapeutische vaardigheden: onderste kwadrant Module 4 Aanvullende concepten in de J musculoskeletale kinesitherapie Module 5 Casuïstiek m.i.v. stage J Module 6 Seminaries TOTAAL

8 Een gedegen wetenschappelijke onderbouw is de basis van deze opleiding. Een rationele onderzoeks- en behandelingsmethodiek op basis van een breed klinisch denkkader bij neuromusculoskeletale disfuncties vormt binnen deze opleiding de belangrijkste pijler. Er gaat veel aandacht naar het toepassingsgericht praktijkonderwijs zowel op het vlak van vaardigheidsonderwijs als voor het klinisch redeneren. Er is specifieke aandacht voor gevorderde en aanvullende behandeltechnieken inclusief de manipulaties. Er is een specifiek opleidingsonderdeel casuïstiek/stage om het klinisch redeneren in het bovenste en onderste kwadrant verder te integreren. In aanvullende concepten komen bijkomende aspecten aan bod zoals Mc-Kenzie, viscerosomatische en somatoviscerale relaties, vertigo. Er worden ook enkele internationale gastdocenten in dit deel ingeschakeld. In de seminaries wordt een seminariewerk uitgewerkt en voorgesteld aan de medestudenten. Na het slagen in het eindexamen krijgt de student een universitair getuigschrift in de Musculoskeletale Kinesitherapie. De uitwerking van de verschillende modules vindt u terug in bijlage 2 ECTS-fiches 8

9 BEROEPSROLLEN- en COMPETENTIES De MT is een specialist die zich bezig houdt met hoog complexe patiëntenzorg, die zijn handelen kan onderbouwen met de best mogelijke evidence en tegelijkertijd in staat is deze expertise te delen en te verspreiden onder collega s binnen de eigen organisatie en uiteindelijk bijdraagt aan de ontwikkeling van de beroepsgroep. Het doel van de postgraduaatopleiding is een gespecialiseerde kinesitherapeut in het domein van het neuromusculoskeletale stelsel op te leiden. De noodzakelijke kennis, inzichten en vaardigheden uit zowel de sportkinesitherapie als de manuele therapie komen op een geïntegreerde en praktijk gerelateerde manier aan bod. De werkzaamheden van de manueel therapeut zijn gekenmerkt door een grote complexiteit op verschillende vlakken: De manueel therapeutische diagnostiek is van een grote complexiteit. Enerzijds gezien het breed klinisch denkkader waarbinnen het klinische redeneerproces plaatsvindt. Vanuit een grondig en gedetailleerd klinisch onderzoek van de patiënt worden de gevonden neuromusculoskeletale disfuncties geïnterpreteerd rekening houdend met de medische gegevens, kennis van weefselmechanismen, pijnmechanismen en psychosociale factoren. Anderzijds zijn er ook complexere vaardigheden vereist om het manueel therapeutisch onderzoek ten volle te kunnen uitvoeren waaronder de segmentale diagnostiek, toegevoegd neurologisch en neurodynamisch onderzoek, myofasciale testprocedures en motorische controle testen in het kader van disfunctiepatronen. De therapeutische vaardigheden zijn technisch van een hoog niveau en vragen bijkomende ervaring, kennis en inzicht om dit te kunnen transfereren naar diverse patiëntensituaties. Een flexibele keuze en aanpassing van technieken en uitvoeringsmodaliteiten in functie van de specifieke noden en beperkingen van de actuele toestand van de patiënt is van groot belang om een goed therapieresultaat te verkrijgen en dit vraagt bijkomende vaardigheden. De manueel therapeut krijgt frequent te maken met complexe neuromusculoskeletale disfuncties die enkel via een aanpak vanuit een breed klinische denkkader optimaal te behandelen zijn. Bij een complexe problematiek is er ook regelmatig een goede samenwerking met andere gezondheidswerkers nodig (psycholoog, huisarts, geneesheer-specialist,.pijnkliniek, podoloog, ). Om een goede samenwerking en een gerichte verwijzing mogelijk te maken is er ook voldoende kennis noodzakelijk van de mogelijkheden die er zijn vanuit ander gezondheidsberoepen. De manueel therapeut werkt evidence based vanuit best practice aangezien de bestaande evidentie nog onvolledig is. De manueel therapeut moet in staat zijn om nieuwe oplossingsstrategieën te ontwikkelen, toe te passen en te beoordelen aangezien standaardprocedures meestal niet van toepassing zijn. Gezien de manuele therapie nog in volle evolutie is draagt iedere manueel therapeut bij in de beroepsontwikkeling door efficiënte strategieën te helpen ontwikkelen. 9

10 Door de Nationale Raad Kinesitherapie zijn drie beroepsrollen beschreven die een kinesitherapeut moet vervullen: 1) als zorgverlener, 2) als manager 3) als beroepsontwikkelaar. Door IFOMPT zijn 7 klinische rollen beschreven waaraan een MT moet voldoen: 1) The OMT Physical Therapist as an expert / clinical decision-maker / clinician 2) The OMT Physical Therapist as a communicator 3) The OMT Physical Therapist as a collaborator 4) The OMT Physical Therapist as a manager 5) The OMT Physical Therapist as a health advocate 6) The OMT Physical Therapist as a scholar 7) The OMT Physical Therapist as a professional De beroepscompetenties die vooropgesteld worden door de de postgraduaatopleiding MSK zijn gebaseerd op beide bronnen. De competenties zijn er verbreding en verfijning van de bachelor- en mastercompetenties. In bijlage 3 wordt een overzicht gegeven van de bachelor- en mastercompetenties. Beroepsrol PGMSK Ugent Beroepsrol IFOMPT competenties Hulpverlener expert / clinical decision-maker / clinician MT1.1, MT1.2, MT1.3, MT1.4, MT1.5, MT1.6 Communicator communicator MT2.1, MT2.2 collaborator Professioneel leider manager MT3.1 Beroepsontwikkelaar health advocate MT4.1, MT4.2 scholar professional 10

11 Rol 1: De MT als hulpverlener Beschrijving de MT is expert zowel op het gebied van de diagnostiek als de behandeling van patiënten met complexe musculoskeletale aandoeningen, die gericht is op het voorbereiden, uitvoeren en bijsturen van manueeltherapeutisch onderzoek en behandeling. Hierbij dient de MT op gespecialiseerde, zelfstandige en kritische wijze een relevant manueel therapeutisch onderzoek uit te voeren en bij te sturen, deze gegevens te interpreteren vanuit een brede context, manueel therapeutische doelstellingen formuleren en een daarop gebaseerd manueel therapeutisch behandelingsplan uitwerken, uitvoeren en bijsturen. In het kader van primaire of secundaire preventie bij patiënten met complexe musculoskeletale klachten, dient de Mt een preventief programma op te stellen. Competenties MT 1.1 Als deskundige binnen het domein van de manuele therapie, op gespecialiseerde, zelfstandige en kritische wijze gerichte informatie verwerven en relevante gegevens kritisch interpreteren binnen het biopsychosociaal denkkader conform het ICF bij personen met complexe musculoskeletale aandoeningen. Toelichting Het gaat hier om het verzamelen van gegevens uit de anamnese en het gericht manueel therapeutisch onderzoek. Op basis van de hulpvraag van de patiënt met een complexe en/of sportspecifieke aandoening brengt de manueel therapeut op een systematische wijze het gezondheidsprobleem gerelateerd aan het gezond functioneren in kaart vanuit een breed klinisch denkkader rekening houdend met de medische gegevens, kennis van weefselmechanismen, pijnmechanismen en psychosociale factoren. De specifieke kennis, inzichten en vaardigheden in het opstellen van de manueel therapeutische diagnose worden uitgewerkt en onderling met de patiënt besproken Componenten De volgende kennis en inzichtelementen zijn essentiële bouwstenen: Inzicht in het klinisch redeneerproces breed klinisch denkkader hypothesevorming Inzicht in processen van verbale en non-verbale communicatie Inzicht in communicatietechnieken Inzicht in indicaties en contra-indicaties voor manuele therapie Herkennen van disfuncties waarvoor verdere investigatie en verwijzing nodig is Inzicht in de complexiteit en de totaliteit van de patiënt De volgende vaardigheden worden hierbij vooral gebruikt: Afnemen van een anamnese in een breed manueel therapeutisch denkkader Accurate en efficiënte selectie van bevragingsstrategieën gericht op vroege herkenning en correcte interpretatie van de klinische data. Actief luisteren 11

12 Kritische en evaluerende verzameling van de klinische data met het oog betrouwbaarheid en validiteit van deze data De volgende houdingen worden vooral aangewend: Methodisch en analytisch handelen Patiëntgerichtheid Empatisch vermogen Brede oriëntatie Zelfstandig handelen Innovatieve en creatieve ingesteldheid Zin voor reflectie en kritische zin Gericht zijn op ethisch en psychologisch handelen Beheersingscriteria Er wordt verondersteld dat de manueel therapeut: Aan de hand van een casus een volledige en coherente anamnese kan afnemen waarin alle relevante elementen uit het klinisch denkkader bevraagd worden. Inzicht heeft in de hulpvraag en het verwachtingspatroon van de patiënt Uit de gegevens van de anamnese de weefselmechanismen en pijnmechanismen kan verklaren. In het klinisch redeneerproces een screening van red flags/yellow flags kan maken Een patiëntenprofiel, een prognostisch profiel en een indicatiestelling kan samenstellen. MT 1.2. Als deskundige binnen het domein van de manuele therapie op zelfstandige en kritische wijze een relevant manueel therapeutisch onderzoek uitvoeren en bijsturen gebruik makend van gevorderde en gespecialiseerde technieken en processen van klinisch redeneren, gericht op articulaire, neurogene, myofasciale en sensorimotorische controledisfuncties bij personen met complexe musculoskeletale aandoeningen. Toelichting Verbreding en verdieping van het manueel therapeutisch onderzoek worden gekenmerkt door bijkomende kennis, inzicht en vaardigheden in de artculaire diagnostiek, het toegevoegd neurologisch en neurodynamisch onderzoek, myofasciale testprocedures en motorische controle tests bij disfunctiepatronen. Bijkomende kennis, inzicht en vaardigheden in structurele differentiaaldiagnose, spierfunctie en disbalans, fases van weefselherstel, kinesiologie en causale sportspecifieke en ADL factoren zijn eveneens een vereiste. Componenten De volgende kennis en inzichtelementen zijn essentiële bouwstenen: Inzicht in het structureren van een klinisch manueel therapeutisch onderzoek Kennis van en inzicht in complexe manueel therapeutische onderzoekstechnieken Kennis van de diverse betrouwbare en valide schalen en indexen binnen het manueel therapeutisch domein. Inzicht in de kritische implementatie van de hypothesen in het kader van diagnosevorming, behandeling en prognose 12

13 Inzicht in de complexe samenhang van het neuromusculoskeletale systeem Inzicht in de samenhang van musculoskeletale disfuncties met beïnvloedende factoren uit de pijnfysiologie en neuropsychologie Herkenning van klinische patronen en causale factoren Herkennen van disfuncties waarvoor verdere investigatie en verwijzing nodig is Inzicht in internationale protocollen, richtlijnen en standaarden relevant voor manuele therapie Inzicht in andere interventiemogelijkheden en onderzoeksmodaliteiten buiten de manuele therapie De volgende vaardigheden worden hierbij vooral gebruikt: Prioriteitsvorming bij het onderzoek en management van de patiënt met een NMS disfunctie Methodisch en systematisch handelen in het klinisch onderzoek Als onderdeel van de segmentale diagnostiek t.h.v. de wervelkolom het nauwkeurig en correct uitvoeren van artrokinematische bewegingen vanuit de actuele ruststand en vanuit de close packed position M.b.t. de perifere gewrichten het nauwkeurig en correct uitvoeren van artrokinematische bewegingen vanuit de actuele ruststand en vanuit de close packed position Uitvoeren van een specifiek en sensitief toegevoegd neurologisch en neurodynamisch onderzoek Uitvoeren van specifieke en sensitieve musculaire en myofasciale testprocedures bij disfunctiepatronen Technische vaardigheden bij diverse patiënten situaties, flexibele keuze en aanpassing van onderzoekstechnieken in functie van de specifieke noden en beperkingen van de actuele toestand van de patiënt Integratie van evidence based practice en reflective practice bij de klinische besluitvorming Analyse van onderhoudende of causale biomechanische, ergonomische en pijnfysiologische en psychologische factoren bij een musculoskeletale problematiek De volgende houdingen worden vooral aangewend: Methodisch en analytisch handelen Patiëntgerichtheid Brede oriëntatie Zelfstandig handelen Innovatieve en creatieve ingesteldheid Zin voor reflectie en kritische zin Zelfkritische zin en gerichtheid op re-evaluatie Collaboratief met andere zorgverstrekkers Beheersingscriteria Er wordt verondersteld dat de manueel therapeut: Een volledig en gestructureerd klinisch manueel therapeutisch onderzoek kan uitvoeren waarbij alle relevante elementen aan bod komen. De patiënt blijft zien in zijn totale samenhang. De relatie tussen de gegevens uit de anamnese en de klinische bevindingen uit het gericht manueel therapeutisch onderzoek kan analyseren en interpreteren. Inzicht heeft in de ernst van de functiestoornissen, beperkingen in activiteit en participatie. 13

14 Inzicht heeft in de ernst van de functiestoornissen, beperkingen in activiteit en participatie. Complexe en aanvullende onderzoekstechnieken kan hanteren om causale factoren verder uit te klaren De gegevens uit het aanvullend onderzoek kan interpreteren in functie van de evaluatie, revalidatie en preventie van complexe musculoskeletale aandoeningen. MT 1.3 Als deskundige binnen het domein van de manuele therapie, op zelfstandige en kritische wijze de klinische onderzoeksresultaten vanuit een brede context interpreteren, rekening houdend met de medische informatie, medische beeldvorming, weefselmechanismen, pijnmechanismen, sportspecifieke, fysiologische, biomechanische en psychosociale factoren, en de daaruit voortvloeiende manueel therapeutische diagnose opstellen binnen het biopsychosociaal denkkader conform het ICF voor complexe musculoskeletale aandoeningen. Toelichting De onderzoekresultaten worden op een gestructureerde wijze geanalyseerd en geïnterpreteerd vanuit een breed klinisch denkkader rekening houdend met de medische gegevens, kennis van weefselmechanismen, pijnmechanismen en psychosociale factoren. De specifieke kennis, inzichten en vaardigheden in het opstellen van de manueel therapeutisch manueel therapeutische diagnose worden uitgewerkt conform het ICF en onderling met de patiënt besproken. Als kinesitherapeut verbijzonderd in de manuele therapie is zijn taak te interveniëren binnen complexe gezondheidssituaties van somatische en psychosociale aard. De manueel therapeutisch kinesitherapeut moet zelfstandig risicofactoren opsporen en beslissen of doorverwijzing noodzakelijk is en/of het manueel therapeutisch handelen voortgezet kan worden. Componenten De volgende kennis en inzichtelementen zijn essentiële bouwstenen: Inzicht in het klinisch redeneerproces breed klinisch denkkader hypothesevorming Inzicht in de kritische implementatie van van de hypothesen in het kader van diagnosevorming, behandeling en prognose Herkenning van klinische patronen Inzicht in de indicaties en contra-indicaties voor manuele therapie Herkennen van disfuncties waarvoor verdere investigatie en verwijzing nodig is De volgende vaardigheden worden hierbij vooral gebruikt: Gevorderd klinisch redeneren met integratie van de wetenschappelijke evidentie, klinische data, de persoonlijke patiëntvariabelen en de klinische context Integratie van evidence based practice en reflective practice bij de klinische besluitvorming Analyseren en interpreteren van deze gegevens en eenmanueel therapeutische diagnose opstellen binnen het biopsychosociaal denkkader conform het ICF voor complexe musculoskeletale aandoeningen. Kritische evaluatie van het eigen klinische redeneren De volgende houdingen worden vooral aangewend: Methodisch en analytisch handelen 14

15 Patiëntgerichtheid Brede oriëntatie Zin voor reflectie en kritische zin Collaboratief met andere zorgverstrekkers Zelfkritische zin en gerichtheid op re-evaluatie Beheersingscriteria Er wordt verondersteld dat de manueel therapeut: De relatie tussen de gegevens uit de anamnese en de klinische bevindingen uit het gericht manueel therapeutisch onderzoek kan analyseren en interpreteren. Inzicht heeft in de ernst van de functiestoornissen, beperkingen in activiteit en participatie. Een manueel therapeutische diagnose kan opstellen en klinische patronen kan herkennen. In het klinisch redeneerproces een screening van red flags/yellow flags kan maken Een patiënten profiel, een prognostisch profiel en een indicatiestelling kan samenstellen. MT 1.4 Als deskundige binnen het domein van de manuele therapie, op zelfstandige en kritische wijze relevante manueel therapeutische doelstellingen formuleren en een daarop gebaseerd manueel therapeutisch handelingsplan uitwerken voor complexe musculoskeletale aandoeningen rekening houdend met de globale holistische en functionele benadering van de patiënt met musculoskeletale aandoeningen. Toelichting De manueel therapeut is in staat om vanuit de musculoskeletale diagnose en het integrale functioneel bilan bij een complexe musculoskeletale aandoening een einddoel voor de behandeling op te maken in het kader van het ICF gericht op de aanwezige stoornissen in activiteit en participatie. De progressieve opbouw en fasering van een behandeling moet uitgewerkt kunnen worden via deeldoelstellingen met bijhorende behandelmodaliteiten. Op basis van de manueel therapeutische diagnose wordt een behandelplan opgesteld gericht op maximaal functieherstel en symptoomvermindering in ADL, werk-, hobby- en sportcontext. De manueel therapeutische behandeling is gericht op de onderzoekresultaten waarbij de MT gebruik maakt van de best available evidence om zijn keuze van technieken en behandelmodaliteiten te verantwoorden. Componenten De volgende kennis en inzichtelementen zijn essentiële bouwstenen: Inzicht in het klinisch redeneerproces breed klinisch denkkader hypothesevorming Inzicht in de kritische implementatie van de hypothesen in het kader van diagnosevorming, behandeling en prognose Inzicht in evidence based practice Herkenning van klinische patronen Inzicht in gevorderde musculoskeletale/manueel therapeutische behandelingsmethodes en technieken Inzicht in de opbouw en progressie van manueel therapeutische technieken en management. Kennis van andere interventiemogelijkheden en behandelmodaliteiten buiten de manuele therapie 15

16 De volgende vaardigheden worden hierbij vooral gebruikt: Prioriteitsvorming bij het onderzoek en management van de patiënt met een NMS disfunctie Behandeldoelstellingen uitwerken en prioriteren voor de individuele patiënten context conform het ICF voor complexe musculoskeletale aandoeningen Een behandelstrategie uitwerken en faseren in functie van de onderzoeksgegevens Nieuwe oplossingsstrategieën ontwikkelen, toepassen en beoordelen De volgende houdingen worden vooral aangewend: Methodisch en analytisch handelen Patiëntgerichtheid Brede oriëntatie Zelfstandig handelen Innovatieve en creatieve ingesteldheid Zin voor reflectie en kritische zin Gericht zijn op ethisch en psychologisch handelen Collaboratief met andere zorgverstrekkers Zelfkritische zin en gerichtheid op re-evaluatie Beheersingscriteria Er wordt verondersteld dat de manueel therapeut: Bij een casus met een complexe musculoskeletale problematiek inzicht toont in de ernst van de functiestoornissen, beperkingen in activiteit en participatie, de pijnmechanismen en relevante psychosociale factoren. Behandeldoelstellingen kan formuleren in functie van de aanwezige prioriteiten bij een complexe musculoskeletale problematiek. Een doelgericht behandelplan kan conceptualiseren en een tijdsframe kan uitwerken waarbij onder andere gebruik gemaakt wordt van complexe manueel therapeutische behandelingsstrategieën en technieken. MT 1.5 Als deskundige binnen het domein van de manuele therapie op zelfstandige en kritische wijze een manueel therapeutische interventie planmatig uitvoeren, kritisch evalueren en indien nodig bijsturen bij personen met complexe musculoskeletale aandoeningen, gebruik makend van passieve, activopassieve en actieve technieken. Toelichting Als verbijzonderd kinesitherapeut kan de manueel therapeut vanwege zijn specifieke deskundigheid in diagnostiek en therapie van neuromusculoskeletale disfuncties een bijdrage leveren aan het gezondheidsprobleem gerelateerd tot het maximaal functioneren van de patiënt door het opstellen van een behandelplan en het uitvoeren van een behandeling door middel van gevorderde specifieke manueel therapeutische technieken. Op basis van de manueel therapeutische diagnose wordt een behandelplan opgesteld gericht op maximaal functieherstel en symptoomvermindering in ADL, werk-, hobby- en sportcontext. De manueel therapeutische behandeling is gericht op de onderzoekresultaten waarbij de manueel therapeut gebruik maakt van de best available evidence om zijn keuze van technieken en modaliteiten te 16

17 verantwoorden. Hij maakt hierbij gebruik van specifiek gevorderde passieve articulaire, neurogene en musculaire technieken. Bij artrogene stoornissen zijn harmonische technieken, specifieke gelokaliseerde mobilisaties van Vanwege zijn specifieke kennis en vaardigheden in diagnostiek en therapie bij neuromusculoskeletale disfuncties van het bewegingsapparaat zal de manueel therapeut vooral participeren binnen dit domein. Binnen een multidisciplinaire setting kan de manueel therapeut de gezondheidshulpvragen analyseren, interpreteren en interveniëren. Componenten De volgende kennis en inzichtelementen zijn essentiële bouwstenen: Inzicht in het klinisch redeneerproces bij musculoskeletale klachten Inzicht in de indicaties en contra-indicaties voor manuele therapie Inzicht in evidence based practice inzake manuele therapie Inzicht in de therapeutische middelen die ter beschikking staan. Inzicht in internationale protocollen, richtlijnen en standaarden relevant voor manuele therapie Inzicht in de complexiteit en de totaliteit van de patiënt De volgende vaardigheden worden hierbij vooral gebruikt: Methodisch en systematisch handelen Nauwkeurig en correct uitvoeren van de verschillende passieve manueel therapeutische technieken waaronder de wekedelen technieken, de mobiliserende technieken, de neurogene technieken, de myotensieve technieken, spierrekkingen, myofasciale technieken e.a. Manipulatietechnieken, korte hefboomtechnieken met vergrendelprincipes, en passieve mobilisatietechnieken ter hoogte van de wervelkolom vanuit de actuele ruststand en vanuit de close packed position Passieve manipulatie- (korte hefboom technieken) en mobilisatietechnieken van de perifere gewrichten vanuit de actuele ruststand en vanuit de close packed position Actieve oefentherapie Therapieopbouw en aangepaste technische vaardigheden bij diverse patiëntensituaties. Nieuwe oplossingsstrategieën ontwikkelen, toepassen en beoordelen Coördineren De volgende houdingen worden vooral aangewend: Methodisch en systematisch handelen Zin voor perfectie inzake therapeutische vaardigheden Brede oriëntatie Zelfstandig handelen Innovatieve en creatieve ingesteldheid Zin voor reflectie en kritische zin Gericht zijn op ethisch en psychologisch handelen Beheersingscriteria Er wordt verondersteld dat de manueel therapeut: 17

18 Aan de hand van een casus een manueel therapeutisch behandelplan kan opstellen Aan de hand van een casus een manueel therapeutische behandeling kan uitvoeren Kan aanduiden in welke mate hij/zij kan interveniëren bij de hulpvraag van het gezondheidsprobleem van de patiënt Kan behandelen volgens manueel therapeutische inzichten Kan behandelen volgens best available evidence Kan behandelen gebruik makend van manueel therapeutische technieken Keuze kan maken uit het arsenaal aan manueel therapeutische technieken bij de indicatiestelling De frequentie van behandelen kan bepalen De behandelresultaten van de manueel therapeutische interventie kan evalueren De behandeling kan bijsturen De behandeling kan afronden MT 1.6 Als deskundige binnen het domein van de manuele therapie op zelfstandige en kritische wijze, op basis van een zelf uitgevoerde screening in het kader van primaire of secundaire preventie bij patiënten met complexe musculoskeletale klachten, een preventief programma opstellen. Toelichting Als verbijzonderd kinesitherapeut kan de manueel therapeut vanwege zijn specifieke deskundigheid in diagnostiek en therapie van neuromusculoskeletale disfuncties een bijdrage leveren aan het gezondheidsprobleem gerelateerd tot het maximaal functioneren van de patiënt zowel curatief als preventief. Een manueel therapeut is in staat om op basis van zijn manueel therapeutische diagnose en zijn functioneel bilan via advies, educatie en oefentherapie een preventief programma uit te werken bij patiënten met complexe musculoskeletale klachten. Een multidisciplinaire samenwerking met diverse disciplines (podoloog, fysisch geneesheer, psycholoog, ) kan hierin van nut zijn. Componenten De volgende kennis en inzichtelementen zijn essentiële bouwstenen: Klinisch redeneerproces Inzicht in de complexiteit en de totaliteit van de patiënt Inzicht in de causale factoren bij diverse musculoskeletale aandoeningen Inzicht in de samenhang van bewegingsdisfuncties, pijnmechanismen en psychosociale factoren Inzicht in de kinesiologie, biomechanica en fysiologie van de reële de sport- en werksituatie De volgende vaardigheden worden hierbij vooral gebruikt: Methodisch en systematisch handelen Motivatievaardigheid tijdens coaching Didactische en communicatieve vaardigheden Vakoverschrijdend denken (>< vakspecifiek) - Multidisciplinair samenwerken 18

19 Een gedoseerd en progressief oefentherapeutisch programma uitwerken Nieuwe oplossingsstrategieën ontwikkelen, toepassen en beoordelen Coördineren De volgende houdingen worden vooral aangewend: Oplossend, zoekend Breeddenkend - multidisciplinair Communicatief Zelfstandig handelen Innovatieve en creatieve ingesteldheid Zin voor reflectie en kritische zin Gericht zijn op ethisch en psychologisch handelen Beheersingscriteria Er wordt verondersteld dat de manueel therapeut: Aan de hand van een casus een preventief programma kan opstellen bestaand uit advies en oefentherapie. Specifieke relevante ergonomische factoren kan distilleren en omzetten in doelgericht advies De resultaten van deze interventie kan evalueren en kan bijsturen. 19

20 Rol 2: De MT als communicator Beschrijving De MT is in staat om efficiënt en duidelijk te communiceren met de patiënt tijdens het onderzoek en de behandeling i.v.m. diens neuromusculoskeletale klacht. Het geven van voorlichting en advies aan de patiënt gebeurt op een bevattelijke motiverende manier zodat dit resulteert in een betere preventieve of therapeutische output. De MT is, in het belang van een kwalitatieve zorgverlening, in staat om op een collegiale manier samen te werken en te communiceren met collega s kinesitherapeuten met aandacht voor de eigen sterktes en zwaktes. Een goede communicatie en overleg van de MT met de verwijzende - behandelende arts(en) is essentieel in een efficiënte multidisciplinaire opvolging van de patiënt. Verwijzing naar en communicatie met andere disciplines is eveneens van belang om de patiënt optimale zorg te kunnen verlenen voornamelijk ten aanzien van: arts-specialisten, psychologen, podologen, ergotherapeuten, verpleegkundigen, osteopaten, chiropractors, acupuncturisten e.a. Competenties MT 2.1 Correct en adequaat informeren, adviseren en begeleiden van een patiënt tijdens het onderzoek en de behandeling van complexe musculoskeletale aandoeningen m.i.v. chronische pijnproblematiek. Toelichting De manueel therapeut is in staat om efficiënt en duidelijk te communiceren met de patiënt tijdens het onderzoek en de behandeling i.v.m. diens neuromusculoskeletale klacht. Het geven van voorlichting en advies aan de patiënt gebeurt op een bevattelijke motiverende manier zodat dit resulteert in een betere preventieve of therapeutische output. De manueel therapeut communiceert met de patiënt over de bevindingen uit het klinisch onderzoek en biedt antwoorden op eventuele vragen. Hij kan daarbij gebruik maken van didactisch materiaal. Bij chronische klachten is communicatie over pijnfysiologie en psychosociale factoren van groot belang. Aansluitend worden de therapeutische mogelijkheden en de prognose besproken met aandacht voor de eigen verantwoordelijkheid van de patiënt hierin. De manueel therapeut communiceert eveneens over thuisoefeningen. De manueel therapeut biedt tenslotte ook preventief advies aan onder de vorm van ergonomische en sportspecifieke raadgevingen, thuisoefeningen en dergelijke. Deze competentie is essentieel in het kader van het bevorderen van de zelfredzaamheid van de patiënt. Componenten De volgende kennis en inzichtelementen zijn essentiële bouwstenen: Vakkennis inzake de mogelijkheden en beperkingen van de manuele therapie Inzicht in pijnfysiologie 20

21 Kennis van de relevante psychosociale componenten bij musculoskeletale problemen Inzicht in ergonomie Inzicht in de kinesiologie van sportspecifieke handelingen Inzicht in de principes van efficiënte communicatie Inzicht in strategieën voor gedragsverandering De volgende vaardigheden worden hierbij vooral gebruikt: Analysevermogen van relevant klachtenonderhoudend gedrag Motivatievaardigheid Didactische en communicatieve vaardigheden Empatisch vermogen De volgende houdingen worden vooral aangewend: Creatief innovatief Oplossend, zoekend Breeddenkend Sociaal communicatief Relativerend Inlevend Overleggend Beheersingscriteria Er wordt verondersteld dat de manueel therapeut: Bevattelijke informatie kan geven bij een complexe musculoskeletale klacht over de verschillenden componenten uit het breed klinisch denkkader Feedback kan geven na analyse en synthese van de onderzoeksresultaten In staat is om een goede patiënten medewerking te verkrijgen. Dit blijkt uit het feit dat de patiënt: o Inzicht heeft in zijn musculoskeletale problematiek o Bepaalde adviezen en oefeningen kan herhalen o Gemotiveerd is om het gegeven advies op te volgen Competentie 2.2 Als deskundige in het domein van de manuele therapie, samenwerken in een multidisciplinaire context van de patiënt met complexe musculoskeletale aandoeningen. Toelichting Communicatie voor multidisciplinaire samenwerking houdt in dat er overleg plaatsvindt tussen alle hulpverleners die rechtstreeks of onrechtstreeks in contact komen met de patiënt. Een goede communicatie en overleg van de met de verwijzende - behandelende arts(en) is essentieel in een efficiënte multidisciplinaire opvolging van de patiënt. Verwijzing naar en communicatie met andere disciplines is eveneens van belang om de patiënt optimale zorg te kunnen verlenen voornamelijk ten aanzien van: arts-specialisten, psychologen, podologen, ergotherapeuten, verpleegkundigen, e.a. Een goede samenwerking met collega s kinesitherapeuten zowel binnen als buiten de praktijksetting is eveneens in het belang van de patiënt. Kennis van de eigen grenzen en mogelijkheden binnen de 21

22 manuele therapie maar ook van de andere bijzondere bekwaamheden in het beroep kan een efficiënte doorverwijzing of samenwerking bevorderen. Verwijzing naar kinesitherapeuten met een andere specialisatie of bijzondere bekwaamheid is van belang indien het probleem buiten ons domein valt. De therapeut moet eveneens bereid zijn om de dossiergegevens te communiceren aan een collega kinesitherapeut/manueel therapeut indien de patiënt zelf van therapeut verandert. Componenten De volgende kennis en inzichtelementen zijn essentiële bouwstenen: Indicatieleer in de manuele therapie Een goede medische achtergrond en vakkennis Kennis van indicaties en behandelstrategieën van alle takken in de gezondheidszorg Kennis van het vakjargon van diverse disciplines vnl. van de traditionele medische en paramedische beroepen. Inzicht in de methodologie en klinisch redeneren in de manuele therapie Softwarekennis van de specifieke beroepssoftware Efficiënte dossieropmaak (al dan niet elektronisch) Kennis van indicaties en behandelstrategieën binnen alle takken van de kinesitherapie Inzicht in clinical guidelines, clinical prediction rules en best evidence in het kader van de indicaties voor manuele therapie en sportkinesitherapie Inzicht in een efficiënte schriftelijke en verbale communicatie. De volgende vaardigheden worden hierbij vooral gebruikt: Synthesevermogen Communicatieve vaardigheden Vakoverschrijdend denken (>< vakspecifiek) Verslaggeving in medisch vakjargon Didactische vaardigheden Observatievermogen Kunnen coachen De volgende houdingen worden vooral aangewend: Oplossend, zoekend Zelfreflectief - kritisch Breeddenkend - multidisciplinair Communicatief Ethisch en deontologisch handelen Overleggend Inzicht in eigen sterktes en zwaktes Hulpvaardig Beheersingscriteria Er wordt verondersteld dat de manueel therapeut: Een dossier kan opmaken met daarin alle noodzakelijke patiëntengegevens. Volledig, interactief en bevattelijk verbaal kan communiceren en overleggen met collega s en andere zorgverstrekkers over patiënten. 22

23 Een verslag kan opmaken in medisch vakjargon met daarin alle noodzakelijke patiëntengegevens en conclusies met o.a. de visie en suggesties voor het verder beleid. Met collega s en andere zorgverstrekkers therapeutische inzichten en visies kan delen en bediscussiëren met een open geest. Op een collegiale deontologische manier kan samenwerken met collega s kinesitherapeuten en andere zorgvertrekkers binnen, maar ook buiten, een groepspraktijksetting De eigen beperkingen en mogelijkheden kent en open staat voor een inbreng van andere zorgverstrekkers als aanvulling of alternatief voor de eigen behandeling. Een zicht heeft op de mogelijkheden en beperkingen van andere zorgverstrekkers en bijgevolg zinvol kan verwijzen ten gunste van de patiënt. 23

24 Rol 3: De MT als professioneel leider Beschrijving De MT profileert zich binnen de werksituatie als professioneel leider of ondersteuner waarbij, naast de essentiële managervaardigheden, ook een inzicht in markttendensen, de actuele beroepsevolutie en maatschappelijke noden van belang zijn om flexibel in te kunnen spelen op veranderingen op het vlak van vraag en aanbod en veranderingen in de gezondheidszorg. Compententies MT 3.1 de MT kan een manueel therapeutische praktijkvoering binnen de gezondheidszorg opstarten en beheren, met inbegrip van financiële aspecten en regelgeving. Toelichting De MT kan een zelfstandige onderneming binnen de gezondheidszorg opstarten en beheren binnen het bestaand maatschappelijk stelsel. De MT komt de wettelijke administratieve en boekhoudkundige verplichtingen na en is op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op juridisch, economisch en deontologisch vlak die invloed kunnen hebben op het beheren van zijn kabinet, en voert dan ook een correct beleid op deze vlakken. De MT treedt desgewenst op als leider of lid van een team van collega s en personeelsleden en is hierbij een goede initiatiefnemer, motivator, communicator,... met als doel een maximale kwaliteit van de zorgverlening. De MT beheert goed zijn patiëntengegevens en dossiergegevens; richt een ordelijk en hygiënisch kabinet in; stuurt zichzelf en/of collega s tot een goed tijdsmanagement; voorziet degelijk onderzoek-, behandel- en didactisch materiaal en reflecteert over en innoveert vaak in zijn kabinet, in overleg met collega s. De MT neemt initiatieven om de marktpositie van de instelling, het centrum, de dienst of de praktijk te bestendigen of te verbeteren. Er wordt hierbij rekening gehouden met een veranderende situatie van vraag en aanbod, met actuele tendensen in het beroep en met de maatschappelijke noden binnen de gezondheidszorg in brede zin. Initiatieven in het kader van de preventieve gezondheidszorg kunnen hier een onderdeel van uitmaken. Componenten De volgende kennis en inzichtelementen zijn essentiële bouwstenen: Kennis en inzicht in actuele tendensen in de manuele therapie Beroepsorganisatie, wettelijke regelgeving binnen de kinesitherapie en manuele therapie Kennis van de organisatie en het beleid in de gezondheidszorg Kennis over management, boekhouding en economie Kennis van een SWOT- analyse De volgende vaardigheden worden hierbij vooral gebruikt: Organisatorische vaardigheden Communicatieve vaardigheden 24

25 Vaardigheden in management (personeel, promotie, PR, ) De volgende houdingen worden vooral aangewend: Flexibiliteit Communicatief Leidinggevend Overleggend Initiatiefnemend Creatief innovatief Analyserend Verantwoordelijkheidszin Zin voor perfectie Beheersingscriteria Er wordt verondersteld dat de manueel therapeut: Een praktijk of dienst kan leiden In staat is om een SWOT-analyse van de werksituatie te doen en ingeval dit nodig is te remediëren of bij te sturen. Initiatieven kan nemen om te voldoen aan de maatschappelijke noden en de evolutie inzake vraag en aanbod. Niveau van verwerving Er wordt verwacht dat de musculoskeletale kinesitherapeut deze competentie op het hoogste niveau (niveau 3) zal bereiken op het vlak van complexiteit en zelfstandigheid na de masteropleiding ReVaKi met optie musculoskeletale kinesitherapie. Deze competentie wordt dan ook niet verder uitgediept in de postgraduaatopleiding MSK. 25

26 Rol 4: De MT als beroepsontwikkelaar Beschrijving De rol van de MT als beroepsontwikkelaar manifesteert zich zowel op de wetenschappelijke als maatschappelijke ontwikkeling van het beroep. De manueel therapeut neemt deel aan wetenschappelijk onderzoek met als doel (inter)nationaal klinisch of experimenteel wetenschappelijk onderzoek te ontwikkelen. Daarnaast draagt de manueeltherapeut bij aan de inhoudelijke ontwikkeling, profilering en maatschappelijke verankering in het beroep. Hierbij kan de MT zich engageren in verschillende werkgroepen, commissies, raden en beroepsorganisaties wegens zijn specifieke deskundigheid in het musculoskeletaal vakgebied. De MT heeft contact met (inter)nationale beroepsorganisaties en neemt actief deel aan de ontwikkelingen van externe en interne werkzaamheden binnen het specifieke interessegebied. Competenties MT 4.1 De manueeltherapeut kan zijn medewerking verlenen aan wetenschappelijk onderzoek of zelf het initiatief nemen klinisch of experimenteel wetenschappelijk onderzoek op te starten. De MT moet kritisch kunnen omgaan met de resultaten van wetenschappelijk onderzoek, de resultaten kritisch wetenschappelijk kunnen analyseren en interpreteren en de relevantie ervan kunnen toetsen aan de praktijk. Toelichting Evidentie voor manuele therapie bij neuromusculoskeletale disfuncties is onvolledig en moet verder onderzocht worden. De effectiviteit van manueel therapeutische behandeltechnieken moet verder aangetoond worden voor de onderbouwing van de manueel therapeutische interventie bij neuromusculoskeletale stoornissen. Vanwege de grote complexiteit van de manuele therapie zijn wetenschappelijke studies noodzakelijk om de evidentie van het manueel therapeutisch handelen aan te tonen. De MT moet kritisch kunnen omgaan met de resultaten van wetenschappelijk onderzoek, de resultaten kritisch wetenschappelijk kunnen analyseren en interpreteren en de relevantie ervan kunnen toetsen aan de praktijk. De MT moet zijn medewerking verlenen aan wetenschappelijk onderzoek of zelf het initiatief nemen deel te nemen aan wetenschappelijk onderzoek. Componenten De volgende kennis en inzichtelementen zijn essentiële bouwstenen: Kennis van en inzicht in recente wetenschappelijke en klinische innovatie binnen het beroep Kennis van diverse databases voor wetenschappelijke literatuur Kennis van en inzicht in recente wetenschappelijke en klinische innovaties binnen het beroep Kennis en inzicht in verschillende onderzoeksmethodologieën Kennis en inzicht in de kwaliteitsindicatoren voor wetenschappelijke publicaties Kennis van en inzicht in de achtergrond van systematische reviews en meta-analyses. 26

27 De volgende vaardigheden worden hierbij vooral gebruikt: Zelfstandig onderzoek uitvoeren Correcte zoekstrategieën in databases hanteren Kritisch analyseren en interpreteren van wetenschappelijk onderzoek Relevantie van onderzoeksresultaten toetsen aan de praktijk Actieve participatie aan publicaties, lezingen, seminaries, De volgende houdingen worden vooral aangewend: Reflectief en kritisch Academisch Levenslang leren zelfstandig Beheersingscriteria Er wordt verondersteld dat de manueel therapeut: Wetenschappelijk vakliteratuur kritisch kan analyseren, interpreteren en evalueren Een onderzoeksvoorstel kan schrijven en ontwikkelen Onderzoeksresultaten kan publiceren Actief kan deelnemen aan (inter)nationale wetenschappelijke projecten Maatschappelijke en wetenschappelijke beroepsontwikkelingen kan integreren MT 4.2 De MT levert een actieve bijdrage aan het proces van optimalisering van het professioneel handelen door kritische analyse van recente inzichten, concepten, wetgevingen en (internationale) ontwikkelingen in het beroep. Toelichting Het verbeteren en vernieuwen van de huidige zorgverlening in de praktijk is noodzakelijk en betekenen nieuwe uitdagingen en mogelijkheden voor de manueel therapeut. Nieuwe inzichten, wetgevingen en ontwikkelingen in het beroep vragen om een optimalisering van het professioneel handelen. De MT kan actief bijdragen aan nieuwe beroepsstrategieën, nieuwe wetenschappelijke en maatschappelijke ontwikkelingen. Componenten De volgende kennis en inzichtelementen zijn essentiële bouwstenen: Kennis in het veld van de gezondheidszorg Kennis met betrekking tot (inter)nationale ontwikkelingen in de manuele therapie Kennis van en inzicht in beroepsorganisatie en beroepsverdediging Kennis van actuele criteria met betrekking tot beroepsinhoud De volgende vaardigheden worden hierbij vooral gebruikt: Organisatorische vaardigheden Communicatieve vaardigheden De volgende houdingen worden vooral aangewend: Reflectief en kritisch 27

28 Breed georiënteerd Innovatief en creatief zelfstandig Beheersingscriteria Er wordt verondersteld dat de manueel therapeut: Maatschappelijke en wetenschappelijke beroepsontwikkelingen kan integreren Inzichten kan integreren van theorieën en concepten uit aangrenzende vakgebieden Nieuwe ontwikkelingen binnen het beroep kan integreren Een actieve bijdrage kan leveren aan de wetenschappelijke uitbouw en fundering van het beroep Aansluiting kan zoeken bij de nieuwe ontwikkelingen binnen het vakgebied Kan reflecteren rond maatschappelijke verantwoordelijkheden m.b.t. de toepassing van manuele therapie Niveau van verwerving Er wordt verwacht dat de musculoskeletale kinesitherapeut deze competentie op het hoogste niveau (niveau 3) zal bereiken op het vlak van complexiteit en zelfstandigheid na de masteropleiding ReVaKi met optie musculoskeletale kinesitherapie. Deze competentie komt dan ook slechts in beperkte mate verder aan bod in de postgraduaatopleiding MSK via het opgelegde eindwerk. Dit groepseindwerk omvat enkel een literatuurstudie met implicaties voor de dagelijkse manueel therapiepraktijk. 28

29 BIJLAGE 1: OVERZICHT VAN DE INHOUD EN COMPETENTIES VAN DE BACHELOR- EN MASTEROPLEIDING GERELATEERD AAN DE OPLEIDING MSK 29

30 30

31 Eerste bachelor OLOD Inhoud competenties Kinesitherapeutisch onderzoek: onderste lidmaat Kinesitherapeutisch onderzoek: bovenste lidmaat Functionele Anatomie: Extremiteiten en romp Kinesiologie van het onderste lidmaat (arthrokinematica, functionele bewegingsanalyse, spierwerking). Basis-onderzoek van het onderste lidmaat (anamnese, inspectie, basisfunctie-onderzoek, palpatie, functionele evaluatie). Toegevoegd onderzoek van het onderste lidmaat (manuele muscle testing, spierlengtetesten, neurogene testen). De relatie van het bewegingsonderzoek tot de ICF-classificatie. Kinesiologie van het bovenste lidmaat (arthrokinematica, functionele bewegingsanalyse, spierwerking) Basis-onderzoek van het bovenste lidmaat (anamnese, inspectie, basisfunctie-onderzoek, palpatie, functionele evaluatie). Toegevoegd onderzoek van het bovenste lidmaat (Manuele Muscle Testing, spierlengtetesten, neurogene testen). De relatie van het bewegingsonderzoek tot de ICF-classificatie. Bouw van het locomotorisch systeem van het bovenste lidmaat, het onderste lidmaat en de wervelzuil en romp: anatomische terminologie, osteologie, arthrologie en myologie per functionele eenheid, verloop van de perifere zenuwen in functie van de bezenuwing van de spieren en de sensibele innervatie van de lichaamsoppervlakken en gewrichten (inclusief practica osteologie en demonstraties op menselijke preparaten topografie. B 1.3, B 1.4, B 1.5, B 1.6, B3.1, B 3.2, B 3.3, B 3.4 B 1.3, B 1.4, B 1.5, B 1.6, B 3.1, B 3.2, B 3.3, B 3.4 B 1.1, B 3.1, B 3.3, B 3.4 Tweede bachelor OLOD Inhoud competenties REVAKI van het MSS: onderstel lidmaat Kinesitherapeutisch handelen: bovenste en onderste lidmaat Pathologie van het onderste lidmaat (OL). Heelkunde in de orthopedie/traumatologie van het OL. Biomechanica van het OL. Topografische anatomie van het OL. Medische beeldvorming van het OL. Theorie en praktijk van de revalidatiewetenschappen en kinesitherapie van het OL Van onderzoeksresultaat naar behandeling: methodisch handelen (symptoomreductie, mobiliserende oefeningen, oefentherapie) Praktijk: Mobilisatietechnieken, spierverlengende technieken, massage, basisoefentherapie, casuïstiek B 1.3, B 1.4, B 1.5, B 1.6, B1.7, B 1.8, B 2.7, B 3.1, B 3.2, B 3.3, B 3.4, B 3.5, B 4.2, B 5.4 B 1.3, B 1.4, B 1.5, B 1.6, B 1.7, B 1.8, B 2.7, B 3.2, B 3.3, B 3.4, B 3.5, B

I n f o r m a t i e f o l d e r

I n f o r m a t i e f o l d e r I n f o r m a t i e f o l d e r POSTGRADUAATSOPLEIDING MUSCULOSKELETALE KINESITHERAPIE Academiejaar 2013-2014 M o t i v e r i n g De opleiding leidt op tot gespecialiseerde kinesitherapeuten in het musculoskeletale

Nadere informatie

Manueel therapeut. [ Beroepscompetentieprofiel ] van de. Ottergemsesteenweg 209 BE-9000 Gent www.bvmt-abtm.be. Werkten mee aan dit dossier

Manueel therapeut. [ Beroepscompetentieprofiel ] van de. Ottergemsesteenweg 209 BE-9000 Gent www.bvmt-abtm.be. Werkten mee aan dit dossier [ Beroepscompetentieprofiel ] van de Manueel therapeut Ottergemsesteenweg 209 BE-9000 Gent www.bvmt-abtm.be Werkten mee aan dit dossier Leen Uyttendaele Kristiaan Van Praet Luigi Pizzi Maarten Van Herzeele

Nadere informatie

Bachelorcompetenties Mastercompetenties Afstudeerrichtingspecifieke mastercompetenties

Bachelorcompetenties Mastercompetenties Afstudeerrichtingspecifieke mastercompetenties Bachelorcompetenties Mastercompetenties Afstudeerrichtingspecifieke mastercompetenties Competentiegebied 1: Competenties in de revalidatiewetenschappen en kinesitherapie en aanverwante wetenschappen B.1.1

Nadere informatie

Evaluatie stage extra muros

Evaluatie stage extra muros Evaluatie stage extra muros Naam student: Stageplaats: Stagemeester ZIV Nummer : Stageperiode : Een competentie is het vermogen om adequaat te functioneren in een bepaalde (beroeps)context door het kiezen

Nadere informatie

TRAINING EN TOETSING BINNEN DE OPLEIDING. Professioneel Handelen

TRAINING EN TOETSING BINNEN DE OPLEIDING. Professioneel Handelen TRAINING EN TOETSING BINNEN DE OPLEIDING 1 LEERRESULTATEN EN COMPETENTIES Doelstellingen competenties Structuur en éénduidigheid Uniformiteit in formulering 2 LEERRESULTATEN EN COMPETENTIES Generieke competenties

Nadere informatie

PROFESSIONELE BACHELOR ERGOTHERAPIE 2015-2016. Modeltraject eerste jaar Semester 1 WWW.AP.BE OPLEIDINGSONDERDELEN 2015/2016

PROFESSIONELE BACHELOR ERGOTHERAPIE 2015-2016. Modeltraject eerste jaar Semester 1 WWW.AP.BE OPLEIDINGSONDERDELEN 2015/2016 PROFESSIONELE BACHELOR ERGOTHERAPIE 2015-2016 Modeltraject eerste jaar Semester 1 Professioneel redeneren 1 6 ECTS Je zal de geschiedenis en de specifieke plaats van ergotherapie binnen de organisatie

Nadere informatie

EINDTERMEN VAN DE MASTEROPLEIDING REVALIDATIEWETENSCHAPPEN EN KINESITHERAPIE (NEDERLANDSTALIG)

EINDTERMEN VAN DE MASTEROPLEIDING REVALIDATIEWETENSCHAPPEN EN KINESITHERAPIE (NEDERLANDSTALIG) EINDTERMEN VAN DE MASTEROPLEIDING REVALIDATIEWETENSCHAPPEN EN KINESITHERAPIE (NEDERLANDSTALIG) 1. ACADEMISCHE COMPETENTIES: KRITISCH WETENSCHAPPELIJK DENKEN De student bezit de competenties nodig voor

Nadere informatie

PROFESSIONELE BACHELOR ERGOTHERAPIE 2015-2016. Modeltraject eerste jaar Semester 1 WWW.AP.BE OPLEIDINGSONDERDELEN 2016/2017

PROFESSIONELE BACHELOR ERGOTHERAPIE 2015-2016. Modeltraject eerste jaar Semester 1 WWW.AP.BE OPLEIDINGSONDERDELEN 2016/2017 PROFESSIONELE BACHELOR ERGOTHERAPIE 2015-2016 Modeltraject eerste jaar Semester 1 Professioneel redeneren 1 6 ECTS Je zal de geschiedenis en de specifieke plaats van ergotherapie binnen de organisatie

Nadere informatie

POSTGRADUAAT Pediatrische revalidatie bij neurologische aandoeningen. Academiejaar 2013-2014 ABBV BOBATH

POSTGRADUAAT Pediatrische revalidatie bij neurologische aandoeningen. Academiejaar 2013-2014 ABBV BOBATH POSTGRADUAAT Pediatrische revalidatie bij neurologische aandoeningen Academiejaar 2013-2014 ABBV BOBATH Inschrijving en inschrijvingsgeld Het studiegeld bedraagt 123 euro per studiepunt plus een vast jaarlijks

Nadere informatie

Professionele bachelor in de Ergotherapie

Professionele bachelor in de Ergotherapie Professionele bachelor in de Ergotherapie 2012 2013 Beknopte beschrijving van de opleidingsonderdelen Modeltraject eerste jaar Semester 1 Inleiding ergotherapie Je zal de geschiedenis en de specifieke

Nadere informatie

Tweejarige master REVAKI met afstudeerrichtingen. goedgekeurd door de Vlaamse regering in juni 2007

Tweejarige master REVAKI met afstudeerrichtingen. goedgekeurd door de Vlaamse regering in juni 2007 Tweejarige master REVAKI met afstudeerrichtingen goedgekeurd door de Vlaamse regering in juni 2007 Algemene context van de nieuwe master structuur 1 Overschakeling naar de bachelormasterstructuur: van

Nadere informatie

BACHELOR IN DE ERGOTHERAPIE VRIJSTELLINGEN ACADEMIEJAAR 2014-2015

BACHELOR IN DE ERGOTHERAPIE VRIJSTELLINGEN ACADEMIEJAAR 2014-2015 BACHELOR IN DE ERGOTHERAPIE VRIJSTELLINGEN ACADEMIEJAAR 204-205 Inleiding 2 2 Instelling: UgenT 3 2. Revalidatie wetenschappen en kinesitherapie: schijf 3 2.2 Revalidatie wetenschappen en kinesitherapie:

Nadere informatie

FUNCTIEFAMILIE 1.2 Klantenadviserend (externe klanten)

FUNCTIEFAMILIE 1.2 Klantenadviserend (externe klanten) Doel van de functiefamilie Vanuit een specialisatie professioneel advies of begeleiding geven aan externe klanten deze klanten oplossingen aan te reiken of maximaal te ondersteunen in het vinden van een

Nadere informatie

Onderwijs & Onderzoek Interdisciplinair postgraduaat deskundige NAH

Onderwijs & Onderzoek Interdisciplinair postgraduaat deskundige NAH Onderwijs & Onderzoek Interdisciplinair postgraduaat deskundige NAH Auteurs: Annemie Spooren (Hogeschool PXL) Els Knippenberg (Hogeschool PXL) Frederik Houben (Hogeschool PXL) 1 INDEX 1. Doelstellingen

Nadere informatie

De 6 Friesland College-competenties.

De 6 Friesland College-competenties. De 6 Friesland College-competenties. Het vermogen om met een open enthousiaste houding nieuwe dingen aan te pakken. Het vermogen jezelf steeds beter te leren kennen. Het vermogen om in te schatten in welke

Nadere informatie

PR V1. Beroepscompetentie- profiel RBCZ therapeuten

PR V1. Beroepscompetentie- profiel RBCZ therapeuten PR 180724 V1 Beroepscompetentie- profiel Afgeleid van de niveaubepaling NLQF, niveau 6 heeft RBCZ kerncompetenties benoemd voor de complementair/alternatief therapeut. Als uitgangspunt zijn de algemene

Nadere informatie

Integrale lichaamsmassage

Integrale lichaamsmassage Integrale lichaamsmassage Eindtermen theorie: - De therapeut heeft kennis van anatomie/fysiologie en pathologie m.b.t. Integrale lichaamsmassage; - De therapeut is zich ervan bewust dat een massage behandeling

Nadere informatie

Postgraduaat Gevorderde Musculoskeletale Revalidatie: Manuele Therapie en Sportkinesitherapie

Postgraduaat Gevorderde Musculoskeletale Revalidatie: Manuele Therapie en Sportkinesitherapie Postgraduaat Gevorderde Musculoskeletale Revalidatie: Manuele Therapie en Sportkinesitherapie Faculteit Bewegings- en Revalidatiewetenschappen Recente maatschappelijke en wetenschappelijke ontwikkelingen

Nadere informatie

Eindtermen. Eindtermen Praktijk: Eindtermen Voetreflextherapeut.doc 1

Eindtermen. Eindtermen Praktijk: Eindtermen Voetreflextherapeut.doc 1 Eindtermen Voetreflexzonetherapie: Eindtermen theorie: - De therapeut behandelt vanuit een holistische mensvisie en stelt binnen het kader van beroepsprofiel het lichamelijk en geestelijk functioneren

Nadere informatie

Een COMBINATIE tussen bachelor en master moet je aanvragen. Klik hier voor meer uitleg.

Een COMBINATIE tussen bachelor en master moet je aanvragen. Klik hier voor meer uitleg. OVERZICHT INSCHRIJVINGSVEREISTEN MASTER REVAKI Opleidingsonderdeel SP Sem PREREQUISITE COREQUISITE Andere vereisten EERSTE MASTER Een prerequisite is een opleidingsonderdeel waarvoor de student geslaagd

Nadere informatie

Landelijk Opleidingscompetentieprofiel. Master Physician Assistant

Landelijk Opleidingscompetentieprofiel. Master Physician Assistant Landelijk Opleidingscompetentieprofiel Master Physician Assistant Dit Landelijk Opleidingscompetentieprofiel van de Physician Assistant is tot stand gekomen door samenwerking tussen de 5 PA opleidingen

Nadere informatie

ABBV BOBATH. Postgraduaatopleiding Pediatrische revalidatie bij neurologische aandoeningen

ABBV BOBATH. Postgraduaatopleiding Pediatrische revalidatie bij neurologische aandoeningen Postgraduaatopleiding Pediatrische revalidatie bij neurologische aandoeningen Welkom Prof.dr.C.Van den Broeck Jos De Cat Prof.dr.H.Feys Ann Govaere Patrick Algoet Zoë Clasen Wendy Van Daele Inhoud 1. Doel

Nadere informatie

De verantwoordelijkheid over de klinisch-gebonden opleiding

De verantwoordelijkheid over de klinisch-gebonden opleiding De verantwoordelijkheid over de klinisch-gebonden opleiding Prof. dr. Dirk Van Raemdonck Bestuurslid KAGB Programmadirecteur, bachelor- & masteropleiding geneeskunde, 7 oktober 2017 7 oktober 2017 De

Nadere informatie

Peer review Het elektronisch Kinesitherapeutisch dossier

Peer review Het elektronisch Kinesitherapeutisch dossier Peer review Het elektronisch Kinesitherapeutisch dossier Inleiding Waarom een dossier? Efficiëntie in het werk en communicatie dankzij informatisering en automatisering Hulp bij het nemen van beslissingen

Nadere informatie

MASTER OF SCIENCE IN DE. MA NUELE THERA PIE ECTS

MASTER OF SCIENCE IN DE. MA NUELE THERA PIE  ECTS MASTER OF SCIENCE IN DE MA NUELE THERA PIE www.vub.ac.be/manuele-therapie 60 ECTS WAAROM VUB De VUB, dat is onderwijs voor sterke individuen, kritische denkers en wereldburgers De Vrije Universiteit Brussel

Nadere informatie

Module inwendige aandoeningen * EN Biopsychosociale pijnbehandeling en fysische applicaties EN Klinische stages: deel I miv elektronisch portfolio

Module inwendige aandoeningen * EN Biopsychosociale pijnbehandeling en fysische applicaties EN Klinische stages: deel I miv elektronisch portfolio OVERZICHT INSCHRIJVINGSVEREISTEN MASTER REVAKI Opleidingsonderdeel SP Sem PREREQUISITE COREQUISITE Andere vereisten Je moet voor dit opleidingsonderdeel geslaagd of gedelibereerd zijn. EERSTE MASTER Dit

Nadere informatie

ABBV BOBATH. Postgraduaatopleiding Pediatrische revalidatie bij neurologische aandoeningen

ABBV BOBATH. Postgraduaatopleiding Pediatrische revalidatie bij neurologische aandoeningen Postgraduaatopleiding Pediatrische revalidatie bij neurologische aandoeningen Welkom Prof.dr.C.Van den Broeck Jos De Cat Prof.dr.H.Feys Eveline Himpens Patrick Algoet Zoë Clasen Wendy Van Daele Inhoud

Nadere informatie

Eindtermen vervolgopleiding intensive care verpleegkundige

Eindtermen vervolgopleiding intensive care verpleegkundige Eindtermen vervolgopleiding intensive care verpleegkundige De beschrijving van de eindtermen voor de vervolgopleiding tot intensive care verpleegkundige is ontleend aan het deskundigheidsgebied intensive

Nadere informatie

Curriculum voltijdse opleiding Academiejaar

Curriculum voltijdse opleiding Academiejaar Curriculum voltijdse opleiding Academiejaar 2017-2018 1. Algemeen 2. Indeling van de modules 1 Jaar 1 Modules Indeling in vakken Credits (ECTS) Bachelor*/** Anatomie 1 Musculoskeletale anatomie Basis wetenschappen

Nadere informatie

Nota. Generieke leerresultaten van FIIW. 1 Genese van het document

Nota. Generieke leerresultaten van FIIW. 1 Genese van het document GROEP WETENSCHAP & TECHNOLOGIE FACULTEIT INDUSTRIËLE INGENIEURSWETENSCHAPPEN W. DE CROYLAAN 6 BUS 2000 3001 HEVERLEE, BELGIË HEVERLEE 30 juli 2013 Nota Generieke leerresultaten van FIIW 1 Genese van het

Nadere informatie

Eindtermen voor de vervolgopleiding tot spoedeisende hulp verpleegkundige

Eindtermen voor de vervolgopleiding tot spoedeisende hulp verpleegkundige Eindtermen voor de vervolgopleiding tot spoedeisende hulp verpleegkundige De beschrijving van de eindtermen voor de vervolgopleiding tot spoedeisende hulp verpleegkundige is ontleend aan het deskundigheidsgebied

Nadere informatie

Samenvatting leerstof Geriatrie opleiding

Samenvatting leerstof Geriatrie opleiding Samenvatting leerstof Geriatrie opleiding Klinisch redeneren doen we in feite al heel lang. VUmc Amstel Academie heeft hiervoor een systematiek ontwikkeld, klinisch redeneren in 6 stappen, om gedetailleerd

Nadere informatie

Domeinbeschrijving manuele therapie NVMT

Domeinbeschrijving manuele therapie NVMT Domeinbeschrijving manuele therapie NVMT Voor u ligt de domeinbeschrijving manuele therapie. Deze beschrijving vormt de uitkomst van het project domeinbeschrijving manuele therapie dat door het bestuur

Nadere informatie

De student kan vanuit een eigen idee en artistieke visie een concept ontwikkelen voor een ontwerp en dat concept tot realisatie brengen.

De student kan vanuit een eigen idee en artistieke visie een concept ontwikkelen voor een ontwerp en dat concept tot realisatie brengen. Competentie 1: Creërend vermogen De student kan vanuit een eigen idee en artistieke visie een concept ontwikkelen voor een ontwerp en dat concept tot realisatie brengen. Concepten voor een ontwerp te ontwikkelen

Nadere informatie

FUNCTIEPROFIEL. Functie: Zorgcoördinator. A. Functiebeschrijving. 1. Doel van de functie

FUNCTIEPROFIEL. Functie: Zorgcoördinator. A. Functiebeschrijving. 1. Doel van de functie FUNCTIEPROFIEL Functie: Zorgcoördinator A. Functiebeschrijving 1. Doel van de functie Hij/zij staat, samen met de leefgroepencoördinator, in voor de aansturing van een woonbuurt bestaande uit een aantal

Nadere informatie

ZELFSTANDIG PSYCHOLOOG/ TOEGEPASTE PSYCHOLOOG (M/V)

ZELFSTANDIG PSYCHOLOOG/ TOEGEPASTE PSYCHOLOOG (M/V) Meer info over Revalidatie Carpe Diem Terug naar alle zoekresultaten Deel Mail Print Revalidatie Carpe Diem in KALMTHOUT zoekt ZELFSTANDIG PSYCHOLOOG/ TOEGEPASTE PSYCHOLOOG (M/V) Zelfstandige activiteit

Nadere informatie

Functieprofiel van de Verpleegkundig consulent

Functieprofiel van de Verpleegkundig consulent Functieprofiel van de Verpleegkundig consulent Voorstel BVVS, juni 2018 1. Definitie... 2 2. Rollen... 2 2.1 Verantwoordelijk voor het zorgproces... 2 2.2 Communicator... 3 2.3 Samenwerker... 3 2.4 Professionele

Nadere informatie

Competentie 1 Ondernemerschap Initiëren en/of creëren van producten en/of diensten, zelfstandig en ondernemend.

Competentie 1 Ondernemerschap Initiëren en/of creëren van producten en/of diensten, zelfstandig en ondernemend. Naam student: Studentnummer: Evaluatieformulier meewerkstage CE In te vullen door de bedrijfsbegeleider van de stage biedende organisatie voorafgaand aan het eindgesprek met de stagedocent. De stagiair

Nadere informatie

GERONTOLOOG WORDEN MASTER OF SCIENCE

GERONTOLOOG WORDEN MASTER OF SCIENCE GERONTOLOOG WORDEN MASTER OF SCIENCE Behaal een academisch diploma. Ontwikkel uw loopbaan als gerontoloog U bent nu net afgestudeerde bachelor of enige tijd werkzaam als zorgverstrekker in een ziekenhuis,

Nadere informatie

Opleiding. Orthopedagogie. Code + officiële benaming van de module. E2 Samenwerkingsvaardigheden 2. Academiejaar 2015-2016. Semester.

Opleiding. Orthopedagogie. Code + officiële benaming van de module. E2 Samenwerkingsvaardigheden 2. Academiejaar 2015-2016. Semester. Opleiding Orthopedagogie Code + officiële benaming van de module E2 Samenwerkingsvaardigheden 2 Academiejaar 2015-2016 Semester 1 Studieomvang 3 studiepunten Totale studietijd 60 Aantal lestijden 40 Aandeel

Nadere informatie

Medewerker aan kwaliteitszorg. Sociaal communicator. bewaker. schriftelijk rapporteren naar het team of naar

Medewerker aan kwaliteitszorg. Sociaal communicator. bewaker. schriftelijk rapporteren naar het team of naar BEROEPSSPECIFIEKE COMPETENTIES De pas afgestudeerde kan: 1.1 via dossierstudie en specifiek ergotherapeutisch assessment de mogelijkheden en de beperkingen van de cliënt en het cliëntsysteem exploreren

Nadere informatie

FUNCTIEFAMILIE 1.3 Technisch specialist

FUNCTIEFAMILIE 1.3 Technisch specialist FUNCTIEFAMILIE 1.3 Technisch specialist Doel van de functiefamilie Vanuit de eigen technische specialisatie voorbereiden en opmaken van plannen, ontwerpen of studies en de uitvoering ervan opvolgen specialistische

Nadere informatie

Competentie-invullingsmatrix

Competentie-invullingsmatrix Competentie-invullingsmatrix masterprf Master of Science in de wiskunde Academiejaar 2016-2017 Legende: W=didactische werkvormen E=evaluatievormen Competentie in één of meerdere wetenschappen Wetenschappelijke

Nadere informatie

Functiefamilie ET Thematische experten

Functiefamilie ET Thematische experten Functiefamilie ET Thematische experten DOEL Expertise in een materie* en verstrekken aan de administratieve en politieke instanties teneinde hen te ondersteunen bij de besluitvorming en de uitvoering van

Nadere informatie

Competentieprofiel. kaderlid LGB Beroepsinhoud Zorg

Competentieprofiel. kaderlid LGB Beroepsinhoud Zorg Competentieprofiel kaderlid LGB Beroepsinhoud Zorg Generieke Competenties... 2 Affiniteit met kaderlidmaatschap... 2 Sociale vaardigheden... 2 Communicatie... 2 Lerend vermogen... 3 Initiatiefrijk... 3

Nadere informatie

B KUL L07A4B Kinesitherapeutische behandeling van pijn

B KUL L07A4B Kinesitherapeutische behandeling van pijn B KUL L07A4B Kinesitherapeutische behandeling van pijn Academiejaar: 2007 2008 Studiepunten: 6 Niveau: Verdiepend Begeleidingsuren: 52.0 uren Dit opleidingsonderdeel kan niet gevolgd worden met een examencontract

Nadere informatie

Raamplan Artsopleiding 2009

Raamplan Artsopleiding 2009 Raamplan Artsopleiding 2009 Prof. dr. Roland Laan UMC St Radboud Nijmegen Onderwerpen - Historie en Doel - Student wordt Arts; wordt Specialist - Rollen en competenties - Kennis, vaardigheden en attitudes

Nadere informatie

FUNCTIEBESCHRIJVING/-PROFIEL OCMW SINT NIKLAAS.

FUNCTIEBESCHRIJVING/-PROFIEL OCMW SINT NIKLAAS. FUNCTIEBESCHRIJVING/-PROFIEL OCMW SINT NIKLAAS. 1. ALGEMENE GEGEVENS. 1. Naam van de functie: Maatschappelijk assistent(e) 2. Dienst en/of sectie: Sociale dienst 3. Code : 4. Datum : 13 januari 2009 5.

Nadere informatie

F U N C T I E P R O F I E L

F U N C T I E P R O F I E L F U N C T I E P R O F I E L I. I D E N T I F I C A T I E G E G E V E N S Functiebenaming Weddeschaal Graad Directie - dep - dienst Functiefamilie Coach gezinsopvang B1-B2-B3 sociaal/paramedisch medewerker

Nadere informatie

Eindtermen. voor de. Bacheloropleiding Bewegingswetenschappen. Faculteit der Medische Wetenschappen. Rijksuniversiteit Groningen

Eindtermen. voor de. Bacheloropleiding Bewegingswetenschappen. Faculteit der Medische Wetenschappen. Rijksuniversiteit Groningen Eindtermen voor de Bacheloropleiding Bewegingswetenschappen Faculteit der Medische Wetenschappen Rijksuniversiteit Groningen 1 Opbouw eindtermen BW Groningen De bewegingswetenschapper is op bachelor niveau

Nadere informatie

Functiebeschrijving VERPLEEGKUNDIGE OPNAMEBELEID BV1-BV3 / C3-C4

Functiebeschrijving VERPLEEGKUNDIGE OPNAMEBELEID BV1-BV3 / C3-C4 Beschrijving doel en visie Binnen de eengemaakte organisatie, stad en OCMW, staat de burger centraal. Om dit te realiseren zijn er 3 klantgerichte sectoren: dienstverlening, samenleving en stadsontwikkeling

Nadere informatie

Beroepscompetentieprofiel Osteopathie

Beroepscompetentieprofiel Osteopathie Beroepscompetentieprofiel Osteopathie Discussie-document met het oog op het bereiken van een consensus. G N R P O v z w, 1 1 8, I n v a l i d e n l a a n, 1 1 6 0 B r u s s e l Inhoudstabel 1. Het beroep

Nadere informatie

jongeren. het beste in verdieping en

jongeren. het beste in verdieping en Aanbod Permanente vorming Academiejaar 2014 2015 Studiedomein: Psychologie en pedagogische wetenschappen Getuigschrift counseling in existentieel welzijn Getuigschrift gedragstherapie bij kinderen en jongeren

Nadere informatie

HET WERKEN met GEZONDHEIDSPROFIELEN in de MANUELE THERAPIE

HET WERKEN met GEZONDHEIDSPROFIELEN in de MANUELE THERAPIE HET WERKEN met GEZONDHEIDSPROFIELEN in de MANUELE THERAPIE Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Vrije Universiteit Brussel UMC St Radboud, Nijmegen NPi, Amersfoort 1 NVMT 4e LUSTRUM VAN HARTE PROFICIAT 2 WAAROM

Nadere informatie

Competentie-invullingsmatrix

Competentie-invullingsmatrix Competentie-invullingsmatrix masterprf afstudeerrichtingsopleidingsonderdelen Master of Science in de psychologie onderwijs Academiejaar 2016-2017 Legende: W=didactische werkvormen E=evaluatievormen H000079

Nadere informatie

Competentieprofiel. Instituut voor Interactieve Media. Competentieprofiel studenten Instituut voor Interactieve Media vastgesteld juni 2006

Competentieprofiel. Instituut voor Interactieve Media. Competentieprofiel studenten Instituut voor Interactieve Media vastgesteld juni 2006 Competentieprofiel Instituut voor Interactieve Media Competentieprofiel studenten Instituut voor Interactieve Media vastgesteld juni 2006 Aangepast in maart 2009 Inleiding De opleiding Interactieve Media

Nadere informatie

VASCULAIRE KINESITHERAPIE EN ONCOLOGIE

VASCULAIRE KINESITHERAPIE EN ONCOLOGIE SUMMERSCHOOL ACADEMISCH PROGRAMMA VASCULAIRE KINESITHERAPIE EN ONCOLOGIE POSTACADEMISCHE VORMINGSREEKS VOOR KINESITHERAPEUTEN multidisciplinaire aanpak interactief OPZet evidence based Practice INHOUD

Nadere informatie

Hogeschool van Utrecht Opleiding Huidtherapie. Competentieboekje. 31 augustus 2004

Hogeschool van Utrecht Opleiding Huidtherapie. Competentieboekje. 31 augustus 2004 Hogeschool van Utrecht 31 augustus 2004 Samenstelling: Docententeam Onderwijskundige begeleiding: bureau Onderwijs Impuls 1 Competentiegebied I: Preventie, zorg, en begeleiding: werken met en voor cliënten/

Nadere informatie

DLR Domeinspecifieke Leerresultaten (DLR) van de Master in Industriële Wetenschappen: Elektronica ICT

DLR Domeinspecifieke Leerresultaten (DLR) van de Master in Industriële Wetenschappen: Elektronica ICT KULeuven Opleidingen : Master in Industriële Wetenschappen: Elektronica ICT Master in Industrial Sciences: Electronic Engineering DLR Domeinspecifieke Leerresultaten (DLR) van de Master in Industriële

Nadere informatie

Informatiebrochure. Verkorte opleiding: Professionele Bachelor in de Verpleegkunde (Brugopleiding)

Informatiebrochure. Verkorte opleiding: Professionele Bachelor in de Verpleegkunde (Brugopleiding) Informatiebrochure Verkorte opleiding: Professionele Bachelor in de Verpleegkunde (Brugopleiding) ACADEMIEJAAR 2012-2013 Inhoud Doel van de opleiding Situering van de opleiding Onderwijsvormen Onderwijsorganisatie

Nadere informatie

Eindtermen voor de vervolgopleiding tot kinderverpleegkundige

Eindtermen voor de vervolgopleiding tot kinderverpleegkundige Eindtermen voor de vervolgopleiding tot kinderverpleegkundige De beschrijving van de eindtermen voor de vervolgopleiding tot kinderverpleegkundige is ontleend aan het deskundigheidsgebied kinderverpleegkundige

Nadere informatie

Bijlage V. Bij het advies van de Commissie NLQF EQF. Tabel vergelijking NLQF-niveaus 5 t/m 8 en Dublin descriptoren.

Bijlage V. Bij het advies van de Commissie NLQF EQF. Tabel vergelijking NLQF-niveaus 5 t/m 8 en Dublin descriptoren. Bijlage V Bij het advies van de Commissie NLQF EQF Tabel vergelijking NLQF-niveaus 5 t/m 8 en. Tabel ter vergelijking NLQF niveaus 5 t/m 8 en Dublindescriptoren NLQF Niveau 5 Context Een onbekende, wisselende

Nadere informatie

Klinische Stage Interne Geneeskunde. Bijlage 1

Klinische Stage Interne Geneeskunde. Bijlage 1 Klinische Stage Interne Geneeskunde Bijlage 1 len 30/06/2015 Page 1 Professional Communicator Scholar Collaborator Health advocate Manager Medisch expert len 30/06/2015 Page 2 MEDISCH EXPERT heeft inzicht

Nadere informatie

Visie op verpleegkundige professionaliteit

Visie op verpleegkundige professionaliteit Visie op verpleegkundige professionaliteit Verpleegkundige professionaliteit en trots Verpleegkundigen zijn van cruciaal belang voor het leveren van kwalitatief hoogstaande zorg in het MCL. De afgelopen

Nadere informatie

FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009

FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009 UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009 DE MASTEROPLEIDING BIOMEDICAL

Nadere informatie

EXPLORATIESTAGE Learning outcomes met indicatoren PXL HEALTHCARE PROFESSIONELE BACHELOR IN DE VERPLEEGKUNDE

EXPLORATIESTAGE Learning outcomes met indicatoren PXL HEALTHCARE PROFESSIONELE BACHELOR IN DE VERPLEEGKUNDE EXPLORATIESTAGE Learning outcomes met indicatoren PXL HEALTHCARE PROFESSIONELE BACHELOR IN DE VERPLEEGKUNDE 2018-2019 1 ZORGVERLENER: De student/verpleegkundige stelt op basis van klinisch redeneren de

Nadere informatie

C u r r i c u l u m v o l t i j d s e o p l e i d i n g

C u r r i c u l u m v o l t i j d s e o p l e i d i n g C u r r i c u l u m v o l t i j d s e o p l e i d i n g 1 1. Algemeen 2 2. Indeling van de modules Jaar 1 Modules Indeling in vakken Credits Osteopathische principes Osteopathische Medische en principes,

Nadere informatie

Deskundige in animatie en activatie

Deskundige in animatie en activatie O.C.M.W.- LOCHRISTI FUNCTIEBESCHRIJVING AFDELING: DIENST: FUNCTIEBENAMING: WOONZORGCENTRUM ANIMATIE Deskundige in animatie en activatie 1. Plaats in de organisatie De deskundige in animatie en activatie

Nadere informatie

BACHELOR IN DE VERPLEEGKUNDE VRIJSTELLINGEN ACADEMIEJAAR 2013 2014

BACHELOR IN DE VERPLEEGKUNDE VRIJSTELLINGEN ACADEMIEJAAR 2013 2014 BACHELOR IN DE VERPLEEGKUNDE VRIJSTELLINGEN ACADEMIEJAAR 2013 2014 1 Inleiding 2 2 Instelling : Universiteit 3 2.1 Opleiding PSYCHOLOGIE 3 2.2 Opleiding REVAKI 4 3 instelling Hogeschool 5 3.1 Opleiding

Nadere informatie

Bijlage V. Bij het advies van de Commissie NLQF EQF. Tabel vergelijking NLQF-niveaus 5 t/m 8 en Dublin descriptoren.

Bijlage V. Bij het advies van de Commissie NLQF EQF. Tabel vergelijking NLQF-niveaus 5 t/m 8 en Dublin descriptoren. Bijlage V Bij het advies van de Commissie NLQF EQF Tabel vergelijking NLQF-niveaus 5 t/m 8 en. Tabel ter vergelijking NLQF niveaus 5 t/m 8 en Dublindescriptoren NLQF Niveau 5 Context Een onbekende, wisselende

Nadere informatie

Academiejaar 2008-2009. Programmagids. Verpleegkunde (PBA) 1eBa verpleegkunde

Academiejaar 2008-2009. Programmagids. Verpleegkunde (PBA) 1eBa verpleegkunde Academiejaar 2008-2009 Programmagids Verpleegkunde (PBA) 1eBa verpleegkunde Opleidingsonderdeel Groep Stp Semester Deeltijds (OO)Filosofie - ethiek - recht 7.0 2 (OA) Filosofie 2.0 2 1282008 2 6 Opleidingsonderdeel

Nadere informatie

Verantwoordelijke opleidingsonderdeel

Verantwoordelijke opleidingsonderdeel Specifieke lerarenopleiding ECTS-fiches ECTS-Fiche opleidingsonderdeel: VAKDIDACTISCHE STUDIE Code: 10377 Academiejaar: 2017-2018 Aantal studiepunten: 3 Studietijd: 75 a 90 uur Deliberatie: Mogelijk Vrijstelling:

Nadere informatie

Informatiebrochure. Verkorte opleiding: Professionele Bachelor in de Verpleegkunde (Brugopleiding)

Informatiebrochure. Verkorte opleiding: Professionele Bachelor in de Verpleegkunde (Brugopleiding) Rijselstraat 5 8200 Brugge T 050 38 12 77 F 050 38 11 71 www.howest.be Informatiebrochure Verkorte opleiding: Professionele Bachelor in de Verpleegkunde (Brugopleiding) ACADEMIEJAAR 2013-2014 Inhoud Doel

Nadere informatie

Nexus onderzoek - onderwijs: Kinesitherapie onderwijs in Vlaanderen

Nexus onderzoek - onderwijs: Kinesitherapie onderwijs in Vlaanderen Symposium Bologna Experten Leuven, 8 november 2012 Nexus onderzoek - onderwijs: Kinesitherapie onderwijs in Vlaanderen Peter Van Roy Vrije Universiteit Brussel Kinesitherapie in de tweede helft van de

Nadere informatie

MULTIDISCIPLINAIRE ARTERIO- VENEUZE EN LYMFATISCHE KINESITHERAPIE MULTIDISCIPLINAIRE AANPAK INTERACTIEF OPZET EVIDENCE BASED PRACTICE

MULTIDISCIPLINAIRE ARTERIO- VENEUZE EN LYMFATISCHE KINESITHERAPIE MULTIDISCIPLINAIRE AANPAK INTERACTIEF OPZET EVIDENCE BASED PRACTICE POSTGRADUAAT ACADEMISCH PROGRAMMA MULTIDISCIPLINAIRE ARTERIO- VENEUZE EN LYMFATISCHE KINESITHERAPIE MULTIDISCIPLINAIRE AANPAK INTERACTIEF OPZET EVIDENCE BASED PRACTICE INHOUD 4 Opleidingsobjectieven 5

Nadere informatie

C u r r i c u l u m v o l t i j d s e o p l e i d i n g A c a d e m i e j a a r

C u r r i c u l u m v o l t i j d s e o p l e i d i n g A c a d e m i e j a a r C u r r i c u l u m v o l t i j d s e o p l e i d i n g A c a d e m i e j a a r 2 0 1 6-2 0 1 7 1. Algemeen 2. Indeling van de modules 1 Jaar 1 Modules Indeling in vakken Credits (ECTS) Principes en filosofie

Nadere informatie

FUNCTIEFAMILIE 4.2 Beleidsthemabeheerder

FUNCTIEFAMILIE 4.2 Beleidsthemabeheerder Doel van de functiefamilie Het beleidsthema vanuit theoretische en praktische deskundigheid implementeren en uitbouwen teneinde toepassingen omtrent het thema te initiëren, te stimuleren en te bewaken

Nadere informatie

Eindtermen voor de vervolgopleiding tot oncologie verpleegkundige

Eindtermen voor de vervolgopleiding tot oncologie verpleegkundige Eindtermen voor de vervolgopleiding tot oncologie verpleegkundige De beschrijving van de eindtermen voor de vervolgopleiding tot oncologie verpleegkundige is ontleend aan het deskundigheidsgebied van de

Nadere informatie

Realiseren van VOET in Geschiedenis: leren leren I II III Leren leren

Realiseren van VOET in Geschiedenis: leren leren I II III Leren leren Realiseren van VOET in Geschiedenis: leren leren I II III Leren leren Welke afspraken worden gemaakt om geschiedenis te studeren? Wordt dit opgevolgd per graad en van graad tot graad? Leren leren blijft

Nadere informatie

Functiefamilie ES Experten organisatieondersteuning

Functiefamilie ES Experten organisatieondersteuning Functiefamilie ES Experten ondersteuning DOEL Instrumenten en methodes ontwikkelen* en aanpassen in een domein en de interne klanten ondersteunen bij de implementatie ervan teneinde de werking van de te

Nadere informatie

Vacature Kinderneuroloog/kinderpsychiater. Plaats: Revalidatiecentrum Noorderkempen. Nieuwmoersesteenweg 113A Wuustwezel

Vacature Kinderneuroloog/kinderpsychiater. Plaats: Revalidatiecentrum Noorderkempen. Nieuwmoersesteenweg 113A Wuustwezel Vacature Kinderneuroloog/kinderpsychiater Plaats: Revalidatiecentrum Noorderkempen Nieuwmoerse Steenweg 113A 2990 Wuustwezel Als revalidatiecentrum situeren wij ons op de tweedelijn van de gezondheidszorg.

Nadere informatie

CanMEDS in het Medisch Onderwijs. Peter van Dijken, huisarts, universitair docent UMCG

CanMEDS in het Medisch Onderwijs. Peter van Dijken, huisarts, universitair docent UMCG CanMEDS in het Medisch Onderwijs Peter van Dijken, huisarts, universitair docent UMCG 1 2 Ik heb zeker belangen maar geen commerciële belangen bij het houden van deze presentatie Peter van Dijken 3 Ars

Nadere informatie

Hoofd Vrije Tijd (A1a-A3a)

Hoofd Vrije Tijd (A1a-A3a) A. Algemene toelatingsvoorwaarden Hoofd Vrije Tijd (A1a-A3a) een gedrag vertonen dat in overeenstemming is met de eisen van de functie waarvoor men solliciteert de burgerlijke en politieke rechten genieten

Nadere informatie

C u r r i c u l u m m o d u l a i r e o p l e i d i n g

C u r r i c u l u m m o d u l a i r e o p l e i d i n g C u r r i c u l u m m o d u l a i r e o p l e i d i n g 1. Indeling van de onderwerpen Jaar Module 1 Module 2 Module 3 Module 4 1 Osteopathische principes en het iliosacrale gewricht De heup en de knie

Nadere informatie

Master in de revalidatiewetenschappen en kinesitherapie

Master in de revalidatiewetenschappen en kinesitherapie Master in de revalidatiewetenschappen en kinesitherapie DIPLOMA master in de revalidatiewetenschappen en kinesitherapie STUDIEDUUR 2 jaar dagonderwijs = 120 studiepunten AFSTUDEERRICHTINGEN revalidatiewetenschappen

Nadere informatie

Medical Imaging/ Radiation Oncology Masteropleiding Haarlem

Medical Imaging/ Radiation Oncology Masteropleiding Haarlem Medical Imaging/ Radiation Oncology Masteropleiding Haarlem Gezondheid, Sport en Welzijn Masteropleiding Medical Imaging/ Radiation Oncology Verschillende studies laten zien dat de druk op de gezondheidszorg

Nadere informatie

Voor elke competentie dient u ten eerste aan te geven in welke mate deze vereist is om het stageproject succesvol te (kunnen) beëindigen.

Voor elke competentie dient u ten eerste aan te geven in welke mate deze vereist is om het stageproject succesvol te (kunnen) beëindigen. FACULTEIT ECONOMIE EN BEDRIJFSWETENSCHAPPEN NAAMSESTRAAT 69 BUS 3500 3000 LEUVEN, BELGIË m Stageproject bijlage 1: Leidraad bij het functioneringsgesprek Naam stagiair(e):.. Studentennummer:. Huidige opleiding

Nadere informatie

Programma s en volgtijdelijkheid Gezondheidszorg. Academiejaar 2007-2008. Bijlage 2

Programma s en volgtijdelijkheid Gezondheidszorg. Academiejaar 2007-2008. Bijlage 2 Programma s en volgtijdelijkheid Gezondheidszorg Academiejaar 2007-2008 Bijlage 2 IOUD Bachelor in de Ergotherapie Studieprogramma s (modeltrajecten) 1 ste jaar bachelor in de Ergotherapie 2 de jaar bachelor

Nadere informatie

FISCAAL RECHT KENNIS PRAKTIJK INNOVATIE IMPLEMENTATIE

FISCAAL RECHT KENNIS PRAKTIJK INNOVATIE IMPLEMENTATIE ACADEMISCH PROGRAMMA POSTGRADUAAT FISCAAL RECHT KENNIS PRAKTIJK INNOVATIE IMPLEMENTATIE INHOUD POSTGRADUAAT FISCAAL RECHT MODULE FISCALE RECHTSVAKKEN Pagina 2 tot 7 POSTGRADUAAT FISCAAL RECHT SUMMERSCHOOL

Nadere informatie

MEDINELLO POLIKLINISCHE REVALIDATIE ZORG

MEDINELLO POLIKLINISCHE REVALIDATIE ZORG MEDINELLO POLIKLINISCHE REVALIDATIE ZORG Medinello is een nieuw ZBC, een zelfstandig behandelcentrum, voor poliklinische revalidatie in Amersfoort. Een multidisciplinair team behandelt hier cliënten met

Nadere informatie

Evidence based nursing: wat is dat?

Evidence based nursing: wat is dat? Evidence based nursing: wat is dat? Sandra Beurskens Lector kenniskring autonomie en participatie van mensen met een chronische ziekte Kenniskring autonomie en participatie EBN in de praktijk: veel vragen

Nadere informatie

Kinesitherapeut. BV1-BV3 m/v contractueel voor onbepaalde duur voltijds of deeltijds. 1. Publicatie. 2. Functiebeschrijving. 3. Aanwervingsvoorwaarden

Kinesitherapeut. BV1-BV3 m/v contractueel voor onbepaalde duur voltijds of deeltijds. 1. Publicatie. 2. Functiebeschrijving. 3. Aanwervingsvoorwaarden Kinesitherapeut BV1-BV3 m/v contractueel voor onbepaalde duur voltijds of deeltijds 1. Publicatie 2. Functiebeschrijving 3. Aanwervingsvoorwaarden 4. Selectieprogramma 5. Aanbod en verloning 1. Publicatie

Nadere informatie

FUNCTIEBESCHRIJVING. Het afdelingshoofd Technische Zaken staat in voor de algemene leiding van de afdeling technische zaken.

FUNCTIEBESCHRIJVING. Het afdelingshoofd Technische Zaken staat in voor de algemene leiding van de afdeling technische zaken. FUNCTIEBESCHRIJVING Functie Graadnaam: AFDELINGSHOOFD Afdeling TECHNISCHE ZAKEN Functienaam: AFDELINGSHOOFD Dienst TECHNISCHE ZAKEN Functionele loopbaan: A4a A4b Omschrijving van de afdeling en dienst

Nadere informatie

Organisatie van de chronische zorg: een nieuwe aanpak nodig? Ontwikkeling van een position paper. Presenter : K. Van Week denvpk Heede 18 Maart 2013

Organisatie van de chronische zorg: een nieuwe aanpak nodig? Ontwikkeling van een position paper. Presenter : K. Van Week denvpk Heede 18 Maart 2013 Organisatie van de chronische zorg: een nieuwe aanpak nodig? Ontwikkeling van een position paper Editors: D. Paulus, K. Van den Heede, R. Mertens Presenter : K. Van Week denvpk Heede 18 Maart 2013 Position

Nadere informatie

Functieprofiel: Adviseur Functiecode: 0303

Functieprofiel: Adviseur Functiecode: 0303 Functieprofiel: Adviseur Functiecode: 0303 Doel (Mede)zorgdragen voor de vormgeving en door het geven van adviezen bijdragen aan de uitvoering van het beleid binnen de Hogeschool Utrecht kaders en de ter

Nadere informatie

- Geplaatst in VISUS EBM IN DE OPTOMETRIE: HOE PAS JE HET TOE?

- Geplaatst in VISUS EBM IN DE OPTOMETRIE: HOE PAS JE HET TOE? - Geplaatst in VISUS 4-2017 - EBM IN DE OPTOMETRIE: HOE PAS JE HET TOE? Om de verschillen tussen de kennis uit het laatste wetenschappelijk bewijs en de klinische praktijk kleiner te maken is de afgelopen

Nadere informatie

De doelstellingen van directie en personeel worden expliciet omschreven in een beleidsplan en worden jaarlijks beoordeeld door de directie.

De doelstellingen van directie en personeel worden expliciet omschreven in een beleidsplan en worden jaarlijks beoordeeld door de directie. FUNCTIE: Directeur POC AFKORTING: DIR AFDELING: Management 1. DOELSTELLINGEN INSTELLING De doelstellingen staan omschreven in het beleidsplan POC. Vermits de directie de eindverantwoordelijkheid heeft

Nadere informatie

Praktijkopdracht Klinisch Redeneren

Praktijkopdracht Klinisch Redeneren Praktijkopdracht Klinisch Redeneren Inleiding Via deze praktijkopdracht werk je aan je verpleegkundige vakdeskundigheid. De opdracht helpt je om achtergrondkennis te verwerven van de patiënten binnen het

Nadere informatie

Helpt het hulpmiddel?

Helpt het hulpmiddel? Helpt het hulpmiddel? Het belang van meten Zuyd, Lectoraat Autonomie en Participatie Faculteit Gezondheidszorg Dr. Ruth Dalemans, Prof. Sandra Beurskens 08-10-13 Doelstellingen van deze presentatie Inzicht

Nadere informatie

Academiejaar 2014/2015. bachelor. ergotherapie. ergotherapie. Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen

Academiejaar 2014/2015. bachelor. ergotherapie. ergotherapie. Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen Academiejaar 2014/2015 bachelor ergotherapie ergotherapie Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen Bachelor ergotherapie ergotherapie Je ideale opleiding kiezen uit het ruime aanbod aan onze hogeschool is

Nadere informatie