DE ANYWHERE CONSUMENT: EEN NEDERLANDS PERSPECTIEF. Geprepareerd voor: DG Energie en Telecom Ministerie van Economische Zaken

Transcriptie

1 DE ANYWHERE CONSUMENT: EEN NEDERLANDS PERSPECTIEF Geprepareerd voor: DG Energie en Telecom Ministerie van Economische Zaken Geprepareerd door: Yankee Group 55 Russel Square Londen WC1B 4HP Verenigd Koninkrijk November 2007 Dit rapport is opgesteld door Yankee Group Research Inc. Wij verzoeken de opdrachtgever bij publicatie Yankee Group als bron te vermelden. Voor de opdrachtgever zijn een exemplaar van de bij dit onderzoek gehanteerde vragenlijst en gedetailleerde onderzoekstechnische informatie op aanvraag beschikbaar.

2 INHOUDSOPGAVE 1 Onderzoeksdoel en Methodologie Management Samenvatting De Anywhere Consument Introductie van Anywhere onderzoeksprincipes De Anywhere ervaring van de consument komt centraal te staan De Anywhere Consument komt eraan Mogelijkheden voor de Anywhere Consument De Anywhere Consument beschikt over een aantal intelligente draagbare apparaten met ingebouwde connectiviteit De Anywhere Consument maakt gebruik van een verscheidenheid aan breedbandnetwerken, waar ze ook zijn De Anywhere Consument wil overal en altijd toegang tot vermaak en maakt daarbij gebruik van verschillende technologieën De Anywhere Consument definieert zijn eigen communities en maakt veelvuldig gebruik van een rijk palet aan internet toepassingen en diensten die aansluiten bij zijn unieke behoeften, interesses en affiliaties De Anywhere Consument kiest technologie op basis van taak en scenario De Anywhere Consument Komt Eraan Huidige Stand Van Zaken in de Mobiele Communicatie Markt De eerste fase van de mobiele connectiviteit revolutie in Europa is voorbij Verzadiging van kernmarkten Roekeloosheid maakt plaats voor behoedzaamheid Knelpunten aan aanbodzijde lossen op Naar een flat rate prijsmodel voor mobiele data diensten De CO 5 van het Anywhere Netwerk Concurrentie drijft evolutie van diensten /7/2007 1

3 1 ONDERZOEKSDOEL EN METHODOLOGIE 1.1 Achtergrond en Doel Het Directoraat Energie en Telecom (DGET) van het Ministerie van Economische Zaken (EZ) is voornemens om in 2008 vergunningen uit te geven voor mobiele telecommunicatietoepassingen in de 2,6 GHz band. Deze frequentieband is internationaal aangewezen als uitbreiding voor UMTS, maar kan ook gebruikt worden voor bijvoorbeeld WiMAX. Naar aanleiding hiervan heeft EZ het verzoek gedaan een onderzoek uit te voeren naar de behoefte van de Nederlandse consument aan mobiele telecommunicatie, waarin de volgende vragen meegenomen dienen te worden: Wat zijn de wensen en behoeften van de Nederlandse consument (particulier en zakelijk) ten aanzien van mobiele telecommunicatie in het algemeen en (breedbandig) mobiel internet in het bijzonder. Welke internationale trends zijn te onderscheiden om de behoeften van consumenten ten aanzien van mobiele telecommunicatie toepassingen in het algemeen en (breedbandig) mobiel internet in het bijzonder? Welke mogelijke toepassingen en diensten van (breedbandig) mobiel internet zijn voor de Nederlandse consument interessant? Welke nieuwe toepassingen kunnen het gebruik van (breedbandig) mobiel internet stimuleren? Met waar mogelijk een onderscheid te maken tussen de particuliere consument en de zakelijke klant. De reikwijdte voor deze vragen/antwoorden is de tijdsperiode Analyse van de probleemstelling Het in kwantitatieve zin meten van wensen en/of behoeften van consumenten ten aanzien van nieuwe producten of diensten via rechtstreekse ondervraging is moeilijk. Wat wel zinvol onderzocht kan worden is het huidige gebruik van mobiele telefoons en internet. Welke toepassingen van mobiele telefonie en internet worden nu in welke mate gebruikt? Een combinatie van de antwoorden op deze vragen, kunnen een goede indicatie geven van de toepassingen waarvoor consumenten het meest gevoelig voor zullen zijn en dus het best als eerste aan de Nederlandse consument kunnen worden aangeboden. Middels een vergelijking met internationale resultaten kan tevens inzicht verkregen worden van de mogelijke ontwikkelingen van mobiele breedband communicatie in Nederland. De uiteindelijke vraag naar mobiele breedband communicatie zal in sterke mate bepaald worden door het feitelijke aanbod van content, apparatuur en prijs. De komende jaren zal de vraag naar een mobiel internet dan ook in sterke mate bepaald worden door wat daadwerkelijk aangeboden wordt aan de consument. Het is dan ook zinvol te onderzoeken wat de ontwikkelingen zijn aan de aanbodszijde. Enerzijds om voeling te krijgen met de manier waarop huidige aanbieders tegen de ontwikkeling van de markt aankijken en anderzijds om een indruk te krijgen van wat zij denken aan te kunnen bieden en hoe ver zij hiermee reeds zijn. November

4 1.3 Project opzet Op basis van bovenstaande overwegingen hebben Yankee Group en Motivaction een gezamenlijke aanpak voorgesteld voor het beantwoorden van deze onderzoeksvragen. Beide bureaus rapporteren onafhankelijk. De analyse van de ontwikkelingen aan de aanbodszijde levert een inzicht op in wat leveranciers aanbieden en hoe dit aanbod zich waarschijnlijk zal gaan ontwikkelingen in de periode van Dit vormt een bouwsteen voor het ontwikkelen van een visie op breedbandig mobiele communicatie op de Nederlandse markt vanuit een internationaal perspectief. Dit onderdeel is geheel uitgevoerd en gerapporteerd door Yankee Group. Het vraagzijde onderzoek richt zich op het gedrag van de Nederlandse consument en de (groot) zakelijke markt en wordt er gekeken naar: Het huidige gebruik van de Nederlandse consument van internet en mobiele telefonie, welke internettoepassingen zij graag mobiel zouden willen gebruiken en de verwachtingen die zij hebben ten aanzien van mobiele toepassingen voor de toekomst. Het verkrijgen van een inzicht in hoe Nederlandese bedrijven denken over het gebruik van (breedbandig) mobiele communicatie door hun werknemers. Hierbij zal ook aandacht worden besteed aan de voorzieningen die reeds getroffen zijn of die gepland zijn voor de komende jaren. Het vraagzijde onderzoek is primair aangestuurd door Motivaction. Samenwerking met Yankee Group heeft plaatsgevonden bij het opstellen van de vragenlijst voor het ondervragen van Nederlandse consumenten, het duiden van de onderzoeksresultaten en het formuleren van de voorlopige conclusies, via vergelijkingen met internationaal onderzoek van Yankee Group. In samenwerking met Motivaction en Yankee Group is een workshop georganiseerd om resultaten en conclusies aan het Ministerie te presenteren. Aan de hand van geformuleerde stellingen, zijn resultaten en conclusies uitgebreid bediscussieerd. 1.4 Onderzoeksmethode Yankee Group zal op hoofdlijnen een aantal inzichten en conclusies presenteren ten aanzien van de te verwachten ontwikkelingen in de markt voor mobiele communicatie over de periode Voor het beantwoorden van de centrale vraagstelling heeft Yankee Group geen nieuw onderzoek uitgevoerd. Yankee Group baseert bevindingen op bestaande onderzoeksdata en op de kennis en inzichten van industrie analisten met expertise op het gebied van telecom en internet. De analyse van de ontwikkelingen aan de aanbodzijde levert een inzicht op in wat de consument kan verwachten aan producten en diensten. Yankee Group benadrukt dat de analyse van de aanbodzijde niet direct ingaat op de kern van de onderzoeksvragen die gesteld zijn, maar een beeld schetst van de te verwachten ontwikkelingen voor mobiele communicatie in de periode Om het gebruik en de verwachtingen met betrekking tot het mobiele internet in kaart te brengen, maakt Yankee Group gebruik van de resultaten van de volgende kwantitatieve onderzoeken onder consumenten: November

5 Anywhere Consumer: European Web/Data Survey, gericht op consumenten in het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Frankrijk, Italië en Spanje. Dit onderzoek is uitgevoerd door Yankee Group in Juni 2007; Anywhere Consumer: European Penetration and Usage Survey, gericht op consumenten in het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Frankrijk, Italië en Spanje. Dit onderzoek is uitgevoerd door Yankee Group in Mei 2007; Behoeften van Nederlandse Consumenten aan Mobiele Communicatie (Projectnummer K1184). Dit onderzoek is uitgevoerd door Motivaction in Oktober Om te komen tot een synthese met betrekking tot de centrale vraagstelling, gebruiken we de volgende rapportopbouw: In de Management Samenvatting (hoofdstuk 2) beschrijven we de bevindingen en conclusies van het onderzoek. In hoofdstuk 3 introduceren we de bouwstenen van het Yankee Group onderzoeksmodel. We zetten onze visie uiteen op de komst van de Anywhere Consument, die we aan de hand van een vijftal criteria beschrijven. We vergelijken de resultaten van bovengenoemde onderzoeken. Het doel is om de Anywhere Consument in een Nederlands perspectief te zetten. Hoofdstuk 4 gaat in op de aanbodzijde van de markt en beschrijft een aantal factoren die het gedrag van aanbieders zullen beïnvloeden in de periode tussen 2007 en November

6 2 MANAGEMENT SAMENVATTING De snelle opkomst van mobiele communicatiediensten en het internet sinds het begin van de jaren negentig heeft het leven van mensen compleet veranderd. Yankee Group stelt dat de volgende fase van de connectiviteit revolutie draait om de consument die de vrijheid wil om overal het internet te gebruiken: wij verwachten daarom dat het loskoppelen van internet diensten van vaste breedbandverbindingen de meest belangrijke transformele verandering is in het consumentenlandschap in de komende vijf tot tien jaar. De Anywhere ervaring van de consument komt centraal te staan, ofwel het gevoel om altijd en overal en via elk apparaat met alles en iedereen te kunnen communiceren en samenwerken. Mensen zijn overal en op ieder moment met elkaar verbonden door spraak en SMS. Deze markten zijn inmiddels zo goed als verzadigd en zijn bewijs dat mensen, in het algemeen, een duidelijke behoefte hebben om overal te communiceren. Uit onderzoek blijkt echter dat consumenten echter nog nauwelijks gebruikmaken van de mogelijkheden van het mobiele internet voor het bevredigen van hun communicatie behoeften: in deze zin voldoet de consument nog niet voldoet aan onze visie op de Anywhere Consument. Dit terwijl mensen (redelijk) goed bekend zijn met het aanbod op het gebied van mobiele communicatie diensten. De apparaten die ze gebruiken zijn bovendien vaak geschikt om van het aanbod gebruik te kunnen maken. Ter illustratie: Ongeveer 11% van de Europese ondervraagden (het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Frankrijk, Italie en Spanje) maakt meer dan een keer per maand gebruik van een mobiele verbinding om te surfen op het internet, terwijl 4% dit meer dan een keer per dag doet. Cijfers over gebruik in Nederland laten dezelfde lijn met respectievelijk 10% en 3%. Ongeveer 10% van de Europese ondervraagden (het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Frankrijk, Italie en Spanje) maakt meer dan een keer per maand gebruik van op het mobiel, terwijl 4% dit meer dan een keer per dag doet. Cijfers over gebruik in Nederland liggen lager met respectievelijk 6% en 2.4%. Tegelijkertijd maakt de consument dagelijks veel gebruik van internet toepassingen en diensten met behulp van breedbandverbindingen. Dit doen ze voornamelijk thuis en in mindere mate op het werk. Op andere plekken dan thuis of op het werk maken mensen nog in zeer beperkte mate gebruik van internet Het valt op dat de desktop nog steeds het meeste gebruikte apparaat is om het internet mee op te gaan, terwijl een steeds grotere groep mensen hiervoor een laptop gebruikt (tussen 40% en 50% van de ondervraagden). Mensen beschikken tevens over veel andere draagbare digitale apparaten, waaronder gameconsoles, camera s, camcorders, audio- en videospelers. Deze laatste groep apparaten beschikken meestal niet over ingebouwde connectiviteit en worden daarom nog nauwelijks gebruikt om het internet mee op te gaan. Zelfs als mensen wel over het juiste arsenaal aan mogelijkheden beschikken om overal en met ieder apparaat gebruik te maken van het internet voor communicatie, amusement en samenwerking, blijkt dat slechts een klein groepje mensen de aangeboden mogelijkheden regelmatig benut. Op basis van de vragen gesteld in onderzoeken door Yankee Group en Motivaction blijkt het volgende (voor de traceerbaarheid van de uitkomsten zijn de oorspronkelijke vragen zoals in het veldwerk toegepast onveranderlijk in conclusies opgenomen): November

7 In Nederland is een grote groep mensen het oneens met de stelling dat de huidige generatie van mobiele telefoons en netwerken ongeschikt is voor internet en/of . Veel mensen twijfelen niet zo zeer aan de geschiktheid van mobiele telefoons en netwerken om te kunnen internetten en en, maar ervaren geen onmiddellijke toegevoegde waarde. In Nederland is een hele grote groep mensen het eens met de stelling dat het te duur is om van mobiel internet gebruik te maken. Dit sluit aan bij de resultaten van onderzoek onder andere Europese consumenten. Veel Nederlanders zijn het eens met de stelling dat mobiel toegang tot het internet en overbodige diensten zijn en dat deze diensten net zo goed thuis of op kantoor gedaan kunnen worden. Gebruikers die wel regelmatig van het mobiele internet en gebruik maken hebben niet altijd een positieve gebruikerservaring. Deze gebruikers geven aan dat zowel netwerk als toestel niet altijd geschikt zijn voor mobiele toegang tot het internet. Dit ligt ten grondslag ligt aan een negatieve gebruikservaring. Ondanks het geringe gebruik van mobiele internet diensten en toepassingen op dit moment, concluderen wij echter, dat de vraag naar mobiele internet diensten over de komende vijf jaar zal gaan groeien. Zowel consumenten en bedrijven ervaren het mobiele internet als een onvermijdelijke ontwikkeling, of ze dit nu willen of niet. Mobiele communicatie is in de ogen van veel mensen een noodzakelijkheid, of ze daar nou positief of negatief tegenover staan. In dit licht ervaren Nederlanders dan ook de opkomst van mobiel internet en mobiel . Uit onderzoek blijkt: Dat een groot deel van de Nederlanders (73%) het geheel of gedeeltelijk eens is met de stelling dat over twee jaar de helft van de jongeren tot 30 jaar kan internetten met de mobiele telefoon en 37% van de Nederlanders het eens is met de stelling dat over drie jaar de helft van alle Nederlanders tot 65 jaar kan internetten met de mobiele telefoon. Een grote groep mensen in Nederland is het geheel of gedeeltelijk eens met de stelling dat de mobiele telefoon een noodzakelijk kwaad is, maar maakt tegelijkertijd wel veelvuldig gebruik van de mogelijkheden (telefonie en SMS). Dit komt overeen met de resultaten van ons internationale onderzoek. Yankee Group concludeert dat in de komende twee jaar tussen de 20 en 25 procent van de Nederlanders de vraag naar mobiel internet en zal gaan bepalen. We baseren deze conclusie o.a. op de volgende onderzoeksresultaten onder Nederlandse consumenten: 23% van de Nederlanders het geheel of gedeeltelijk oneens is met de stelling dat mobiele telefoons niet geschikt zijn om goed mee te kunnen internetten of en; 24% van de Nederlanders het geheel of gedeeltelijk oneens is met de stelling dat mobiele verbindingen niet geschikt zijn voor mobiel internet of ; 21% van de Nederlanders het geheel of gedeeltelijk oneens is met de stelling dat mobiel internet en een overbodige dienst is; 30% van de Nederlanders het geheel of gedeeltelijk eens is met de stelling dat zij verwachten dat zij over een paar jaar van hun mobiele telefoon gebruik maken om te versturen en te November

8 ontvangen; Ongeveer een kwart van de Nederlanders is het noch eens of oneens met de stelling dat het te duur is om mobiel te internetten of en. In de komende twee tot drie jaar zullen mobiele dienstverleners zich in belangrijke mate moeten richten op deze consumenten om de markt voor mobiel internet te ontwikkelen. Daarbij is het belangrijk dat mobiele dienstverleners op zoek gaan naar prijzen en voorwaarden die aansluiten bij de prijsverwachtingen van de consument. Ook zullen zij maatregelen moeten nemen om de prestaties van hun mobiele netwerken te verbeteren. We verwachten dat in 2010/2011 de groep mensen die van mobiel internet gebruik maken groot genoeg is het gebruik bij anderen te stimuleren door kruisbestuiving effecten. De ervaring van noodzakelijkheid van het mobiele internet zal dan voor een steeds grotere groep mensen een gegeven zijn. De vanzelfsprekendheid van het mobiel internet zal volgen. Steeds meer consumenten kunnen zich dan niet meer ontrekken aan de onvermijdelijk van het mobiele internet en de vele toepassingen die het biedt. De consument wil wel de vrijheid om te kunnen bepalen wanneer ze aan of uit staan. De aan/uit knop van het mobiele internet zal de consument in staat stellen om zelf te bepalen wanneer hij beschikbaar is voor werk, privé of beiden. Anywhere komt eraan, maar dan wel met een menselijke maat. Gedurende de gehele periode over verwachten wij dat consumenten zullen profiteren van trends die knelpunten aan de aanbodzijde oplossen. De belangrijkste zijn: Tariefstructuren die het gebruik van mobiel internet beperkten, hebben inmiddels grotendeels plaats gemaakt voor flat-rate tarieven. Flat-rate tarieven geven gebruikers onbeperkt toegang tot het mobiele internet en nemen een belangrijke barrière voor gebruik weg. De beschikbaarheid van spectrum voor draadloze breedband netwerken is een belangrijke veranderingsagent in de komende vijf jaar. Toegang tot spectrum biedt aanbieders een nieuw perspectief op build or buy beslissingen m.b.t. het aanbieden van mobiele netwerkdiensten. In de komende twee jaar zullen veel bedrijven in de Europese markt spectrum proberen te verkrijgen voor het bouwen van een eigen draadloze breedband netwerk. Om de concurrentie op het gebied van mobiele breedband te bevorderen is het belangrijk dat spectrum doelmatig verdeeld wordt onder partijen en dat wholesale markten voor mobiele netwerk diensten efficiënt werken. Alleen dan zal de consument profiteren van lagere prijzen voor mobiele spraak en data communicatie en een hogere kwaliteit van dienstverlening. Fabrikanten van mobiele telefoons stellen zich in toenemende in op het leveren van mobiele internet diensten en toepassingen onder een eigen merknaam. Deze ontwikkeling verstoort de manier waarop fabrikanten en mobiele dienstverleners in de afgelopen jaren zaken met elkaar hebben gedaan (waarbij de netwerkbedrijven zelf toegangsportalen bouwden en probeerden diensten te verlenen). Subsidies blijven en dragen bij aan een laag geprijsd aanbod van mobiele telefoons. Dit jaagt de vervangingsvraag naar mobiele telefoons enorm aan, waardoor consumenten continu beschikken over de nieuwste snufjes op de mobiele telefoon. Dit wakkert hogere mediaconsumptie aan. Door het adopteren van een meer open houding met betrekking tot content en dienstverlening, zetten mobiele diensterverleners de deur open voor nieuwe manieren van zaken doen met portals, ontwikkelaars van webtoepassingen, fabrikanten van consumentenelektronica en verschaffers van durfkapitaal. Dit zijn de partijen die geprofiteerd hebben van de eerste fase in de connectiviteit November

9 revolutie: zij staan voor de keuzevrijheid van de consument en bieden een rijk geschakeerd palet aan internet diensten en toepassingen die aansluiten bij de interesses, voorkeuren en affiliaties van de consument. Technologie ontwikkelingen op het gebied van content, context en commercie dragen vanaf 2009 in steeds grotere mate bij aan de individualisering en verpersoonlijking van diensten: consumenten zullen in hogere mate gebruik kunnen maken van locatie bewuste diensten en toepassingen. November

10 3 DE ANYWHERE CONSUMENT 3.1 Introductie van Anywhere onderzoeksprincipes De media- en communicatiesectoren zijn in complete chaos. Over de gehele waardeketen verschijnen partijen met nieuwe business modellen die oude business modellen verstoren. De manier waarop in het netwerk van deze bedrijven geld wordt verdiend (ofwel klantwaarde wordt gecreëerd) is aan sterke veranderingen onderhevig. De traditionele waarde van communicatie netwerkdiensten brokkelt af. Met convergentie strategieën proberen traditionele verleners van communicatie diensten elkaar af te troeven om het verval in hun kernmarkten tegen te gaan, maar ook om te voorkomen dat ze buitenspel gezet worden door bedrijven die succesvolle diensten aanleveren over het internet. Internet en media bedrijven zoals ebay, Google en News Corps investeren enorme bedragen in bedrijven zoals Skype, MySpace en YouTube. Deze bedrijven hebben in een korte tijd een gigantische schaal weten op te bouwen, maar tegelijkertijd zijn hun business modellen verre van bewezen. Hardware fabrikanten van mobiele communicatie toestellen stellen zich anders op. Met de introductie van bijvoorbeeld de iphone, laat ook Apple zich steviger gelden in een voor haar nieuwe markt. Wat is hier aan de hand? Yankee Group duidt deze transformatie als de volgende connectiviteit revolutie. Het toenemende gebruik van open en gestandaardiseerde technologieën zoals Internet Protocol (IP) en (draadloos) breedband hebben de toetredingsbarrières tot communicatie en media markten aanzienlijk verlaagd. Door de invoering van nieuwe business modellen worden bestaande machtsverhoudingen verstoord. Het Anywhere onderzoek- en analysemodel van Yankee Group ligt aan de basis van ons inzicht in de connectiviteit revolutie. Het Anywhere model rust op drie principes: De Anywhere Consument. Yankee Group s visie op een individu, die overal en altijd via elk apparaat met alles en iedereen communiceert en samenwerkt. Het Anywhere Netwerk. Yankee Group s visie op een naadloze, toegankelijke en intelligente infrastructuur, die alles en iedereen verbindt, vanaf elke willekeurige plek. De Anywhere Onderneming. Yankee Group s visie op een organisatie waarvan de medewerkers, klanten, partners en middelen zich verbinden met toepassingen, informatie en diensten waar en wanneer ze deze nodig hebben. De focus van dit onderzoek richt zich op de Anywhere Consument. 3.2 De Anywhere ervaring van de consument komt centraal te staan Yankee Group gelooft dat de opkomst van de Anywhere Consument één van de meest belangrijke technologische, maatschappelijke en commerciële trends gaat worden in het komende decennium. De Anywhere ervaring van de consument staat centraal: het gevoel om altijd die overal en altijd via elk apparaat met alles en iedereen te communiceren en samen te werken. Yankee Group verwacht dat in de komende vijf jaar, bedrijven die de Anywhere ervaring het best November

11 faciliteren het meest succesvol zullen zijn. Yankee Group stelt dat het gedrag en de motivatie van de consument in de kern niet verandert door het gebruik van technologie. Succesvolle technologische revoluties ondersteunen het gemak en de efficiëntie waarmee de consument zijn taken uitvoert en zijn behoeften bevredigt. Hierdoor lijkt het alsof de consument een fundamentele gedragsverandering ondergaat. Yankee Group stelt dat dit onjuist is. Consumenten gaan pas over tot adoptie van nieuwe technologieën als het hen in staat stelt om ze te laten doen wat ze altijd al deden, maar met meer gemak en/of tegen lagere kosten. Wat willen consumenten nou eigenlijk en wat ze om dit te bereiken? In het kort, ze willen: netwerken, communiceren, ervaringen delen), populair zijn, geld verdienen, snel en gemakkelijk geïnformeerd worden, werk vinden en vermaakt worden. Deze behoeften en activiteiten liggen aan de oorsprong van de eerste golf van de connectiviteit revolutie. Er zijn voorbeelden te over van toepassingen die succesvol gebleken zijn (zie Figuur 1). Figuur 1: Succesvolle toepassingen in de eerste golf van de connectiviteit revolutie Kunt u aangeven welke activiteiten u in de laatste maand online heeft verricht? Don't know Use Open Code to create applications and application extensions None of the above Create your own podcasts Participated in a Second Life community Upload your own video to the web (to sites like YouTube or Google Create mashups using sites like Google, Yahoo, YouTube, or ebay Subscribe to web feeds / syndicated content feeds (e.g., RSS or Atom) Download and listen to the podcasts of others Publish your own blog Answered a question on a social Q & A page (eg. Yahoo Add widgets/gadgets/applets to your computer or homepage Play games through an internet site with other players Download video to your PC or ipod Look at online classifieds (Craigslist, etc.) Share your own photos with friends and family through an online photo Play video games online Download music to your PC or ipod View photos shared by friends and family through an online photo Interact with friends through social networking web sites (e.g. Read blogs Send/receive instant messages (IM) from your computer View video from the web (from sites like YouTube or Google Video) Share your own photos with friends and family through Go to online auctions (ebay) Look up local event listings online (movies, concerts, etc.) Purchase goods online Use online maps and/or directions Search online (using Google, Yahoo, etc.) online % van respondenten 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Source: Yankee Group Anywhere Consumer: 2007 European Web/Data Survey n=2,500 Het enorme succes van deze toepassingen komt neer op het simpele feit dat ze consumenten in staat stellen om te doen wat ze altijd al deden, maar dan op een meer efficiënte en economische wijze. Al deze toepassingen hebben profijt getrokken van een snelle toename in: het gebruik van persoonlijke computers; de verspreiding van breedband internet; het gebruik van standaard software systemen voor webdiensten. November

12 3.3 De Anywhere Consument komt eraan Revoluties gaan meestal over het verkrijgen van meer vrijheid. Technologische revoluties zijn hierop geen uitzondering. De PC-revolutie betekende vrijheid van centrale computersystemen. De mobiele revolutie gaf ons de vrijheid om overal te kunnen telefoneren en te sms en. De connectiviteit revolutie draait om de consument die de vrijheid wil om overal van het internet gebruik te kunnen maken. Yankee Group stelt dat het loskoppelen van internet diensten van vaste breedbandverbindingen de meest belangrijke transformele verandering gaat worden in het consumentenlandschap in de komende vijf tot tien jaar. De uitrol van overal aanwezige connectiviteit is belangrijk voor consumenten, omdat het hen in staat stelt om overal van het internet gebruik te kunnen maken. De consumentenmarkt staat aan het begin van een stroom aan nieuwe producten en diensten waar ingebouwde connectiviteit een standaard kenmerk is. In onderzoek van Yankee Group onder Europese consumenten zegt 61% van respondenten het (sterk) eens te zijn met de stelling dat ze overal en op ieder apparaat toegang willen hebben tot het internet, , Instant Messaging en andere internet toepassingen (Zie Figuur 2). Dit ondersteunt onze visie op de opkomst van de Anywhere Consument. We merken daarbij op dat verschillen tussen landen groot zijn. In Frankrijk (75%), Italië (70%) en Spanje (68%) liggen de percentages veel hoger dan in Duitsland (47%) en het Verenigd Koninkrijk (45%). Figuur 2: De Anywhere Consument Komt Eraan Mee eens Neutraal Niet mee eens Ik wil toegang tot het internet, , IM en andere on-line diensten, waar ik ook ga, op ieder toestel % 61% 59% 64% 58% 26% 30% 32% 27% 29% 11% 9% 9% 9% 13% Alle Responde 61% 29% 10% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Percentage van Respondenten Bron: Yankee Group Anywhere Consumer: 2007 European Web/Data Survey n=2,500 November

13 3.4 Mogelijkheden voor de Anywhere Consument Wie is de Anywhere Consument? Yankee Group hanteert vijf criteria: 1. De Anywhere Consument beschikt over een aantal intelligente en draagbare apparaten met ingebouwde connectiviteit; 2. De Anywhere Consument gebruikt een verscheidenheid aan breedbandnetwerken, waar ze ook zijn; 3. De Anywhere Consument wil overal en altijd toegang tot vermaak en maakt daarbij gebruik van verschillende technologieën; 4. De Anywhere Consument definieert zijn eigen communities; 5. De Anywhere Consument kiest technologie op basis van taak en scenario en niet op basis van het abonnement dat ze toevallig hebben. In de volgende paragrafen stellen wij ons de vraag in hoeverre onze visie op de Anywhere Consument vorm begint te krijgen De Anywhere Consument beschikt over een aantal intelligente draagbare apparaten met ingebouwde connectiviteit. De Anywhere Consument is een aangepaste versie van de early adopter en heeft een voorkeur voor laptops en smartphones. Ze zijn dé kandidaat voor de volgende generatie consumentenapparatuur met ingebouwde connectiviteit. Zie Figuur 3. November

14 Figuur 3: Consumenten Elektronica met Draagbare, Nomadische en Mobiele Connectiviteit Sync and Go Draadloos Breedband Draadloos Web Toegang tot Web Consumenten willen breedband over mobiel, ofwel toegang tot alle web toepassingen. Open Web WAP Communicatie Vermaak Spelletjes Video Audio Messaging ( ) Spraak Source: Yankee Group, 2007 Laptop PSP ipod Draagbare Mobiliteit Laptop PSP ipod Laptop iphone? mylo Zune Nomadische Mobiliteit Handset mylo Zune PDA Smartphone Mobiele telefoon PDA Smartphone Mobiele telefoon Cellulaire Mobiliteit Uit ons Europese Penetration and Usage onderzoek blijkt dat consumenten over veel draagbare digitale apparaten beschikken. Deze apparaten beschikken echter nog niet over connectiviteits-opties om direct het internet op te gaan, maar gebruiken sync-en-go technieken (bijv. kabel of Bluetooth) voor het uitwisselen van mediabestanden. Uit ons Europese Web/Data onderzoek, dat in Juni 2007 door Yankee Group is uitgevoerd,blijkt dat het overgrote deel van de Europese respondenten (87%) nog steeds de desktop gebruikt voor toegang tot het internet. Separaat onderzoek van Motivaction, uitgevoerd in Oktober 2007, geeft eenzelfde percentage aan voor Nederlandse gebruikers. Meer dan 40% van Europese respondenten gebruikt een laptop om het internet mee op te gaan: dat is iets hoger in het Verenigd Koninkrijk (42%) en Italië (47%), maar lager in Spanje, Frankrijk en Duitsland (tussen de 36% en 39%). Onderzoek van Motivaction geeft aan dat 42% van de Nederlanders over een laptop beschikt die gebruikt wordt om het internet mee op te gaan. Mobiele telefoons worden door 11% van de Europese respondenten genoemd als een middel om het internet op te gaan: dit percentage is in lijn met bevindingen van Motivaction. 10% van de Nederlanders heeft een draagbaar toestel in de vorm van een PDA of Blackberry De Anywhere Consument maakt gebruik van een verscheidenheid aan breedbandnetwerken, waar ze ook zijn. De Anywhere Consument wil snelle toegang tot het web, waar hij ook is en op de meest economische wijze. Of dit nu is door het delen van een kabel of een WiFi verbinding, de Anywhere Consument laat zich niet beperken tot één vorm van connectiviteit. Hij gebruikt vast breedband, Wi-Fi en 3G, maar ook sync-en-go technieken. Uit ons Europese Web/Data onderzoek blijkt dat respondenten vooral thuis het internet gebruiken (93%). In het Verenigd Koninkrijk ligt dit het hoogst (98%) en in Italië het laagst (87%). Meer dan 34% van de November

15 respondenten gebruikt het internet ook op het werk, dit is beduidend hoger in Italië (47%) en in Spanje (43%), maar veel lager in Duitsland (21%) en Frankrijk (25%). Op andere plekken (school, publieke plekken met WiFi toegang, internetcafés, etc.) maken respondenten weinig gebruik van het internet. Thuis hebben Europese respondenten veelal toegang tot snel breedband. Uit ons Europese consumentenonderzoek blijkt dat de overgrote meerderheid van respondenten breedband gebruikt over DSL (69%) of kabel (15%). De onderliggende verschillen tussen de landen zijn groot: In het Verenigd Koninkrijk maakt 42% gebruik van DSL en 34% van kabel. In Spanje maakt 57% gebruik van DSL en is ook kabel relatief veel in gebruik (23%). In Frankrijk, Duitsland, en Italië voeren DSL verbindingen duidelijk de boventoon met respectievelijk 89%, 88% en 67% van respondenten die thuis DSL gebruiken voor toegang tot het internet. Het valt verder op dat Italiaanse respondenten nog relatief veel gebruik maken van dial-up: het Europese steekproef gemiddelde ligt op 5%, terwijl het percentage in Italië op 11%, in Spanje op 7% en in het Verenigd Koninkrijk op 4% ligt. In Duitsland en Frankrijk zijn deze percentages nog veel lager met respectievelijk 2% en 0,4%. Nagenoeg alle Nederlandse respondenten die thuis toegang hebben tot het internet, maken verbinding met DSL (48%) of kabel (46%): dit duidt op een hoge breedbandpenetratie in Nederland. 91% van Europese respondenten maakt minimaal één keer per dag gebruik van het internet. Dit ligt het laagst in Spanje (88%) en het hoogst in Duitsland (94%). Het valt op dat de percentages in de verschillende leeftijdscategorieën niet wezenlijk van elkaar verschillen. Respondenten in de leeftijdscategorie van (64%) en 55+ (53%). Uit onderzoek van Motivaction blijkt dat in Nederland de percentages nog hoger liggen, namelijk 98%. Ook hier geldt dat de percentages in de verschillende leeftijdscategorieën niet wezenlijk van elkaar verschillen. Uit ons Europese consumentenonderzoek blijkt dat de meeste respondenten nauwelijks gebruik maken van het mobiele netwerk gebruik maken om met de mobiele telefoon het internet op te gaan. Het onderzoek wijst uit dat mobiele telefoongesprekken, sms en en het maken van foto s de meest gebruikte functies op de mobiele telefoon zijn. Zie Figuur 4 voor een overzicht van de onderzoeksresultaten. Figuur 4: hoe vaak gebruikt u de volgende diensten? November

16 Telefoon, SMS, en het nemen van fotos meest gebruikte toepassingen op mobiele telefoon. Hoe vaak gebruikt u de volgende diensten op uw mobiele telefoon? Minstens een keer per dag Europese Consumenten, Yankee Group 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Total UK Germany France Italy Spain Minstens een keer per maand Europese Consumenten, Yankee Group 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Total UK Germany France Italy Spain Bron: Yankee Group Anywhere Consumer: 2007 European Penetration and Usage Survey n=2.401 Respondenten gebruiken hun mobiele telefoon vooral voor telefoongesprekken en SMS. 84% van de Europese respondenten maakt minstens één keer per maand gebruik van SMS (dit ligt het hoogst in Italië met 89%). 57% maakt minstens één keer per dag gebruik van SMS. 78% van de respondenten maakt minstens één keer per maand gebruik van de mobiele telefoon om te bellen. Verschillen tussen landen zijn groot. In Italië maakt slechts 65% van de respondenten minstens één maal per maand een telefoontje, terwijl in het Verenigd Koninkrijk dit percentage op 93% ligt. 54% van respondenten maakt minstens één keer per maand gebruik van de camera (in Italië ligt dit hoger dan in andere landen). 15% van de ondervraagden doet dit minstens één per dag (in Italië en Spanje ligt wederom het hoogst). Andere gebruikstoepassingen van de mobiele telefoon worden een stuk minder gebruikt: Tekst alerts: 6% van respondenten maakt minstens één keer per dag gebruik van tekst alerts: dit is vooral hoog in Italië. Spelletjes: 6% van de ondervraagden maakt minstens één keer per dag gebruik van spelletjes op de mobiele telefoon, terwijl 21% ten minste één maal per maand gebruik maakt van spelletjes. MMS: 5% van de ondervraagden maakt minstens één keer per dag gebruik van MMS, terwijl 30% ten minste één maal per maand gebruik maakt van MMS. Muziekdownloads: 5% van de ondervraagden luistert minstens één keer per dag naar gedownloade muziek op de mobiele telefoon, terwijl 12% dit ten minste één maal per maand doet. November

17 Radio: 5% van de ondervraagden luistert minstens één keer per dag naar de radio op zijn mobiele telefoon, terwijl 13% dit ten minste één maal per maand doet. Men gebruikt hierbij voornamelijk de ingebouwde FM radio. 4% van de ondervraagden maakt minstens één keer per dag gebruik van op de mobiele telefoon (dit is het hoogst in Frankrijk en Italië met 5% voor beide landen). 10% maakt minstens één maal per maand gebruik van op zijn mobiel. Dit percentage ligt het hoogst in Italië en Spanje, maar onderlinge verschillen zijn niet groot. Mobiel internet browsing: 4% van de ondervraagden maakt ten minste één keer per dag gebruik van de mobiele telefoon om op het internet te gaan (dit is het hoogst in het Verenigd Koninkrijk en Italië met 5% voor beide landen). 12% maakt minstens één maal per maand gebruik van het mobiele internet. Dit percentage ligt verreweg het hoogst in het Verenigd Koninkrijk. Ook Spanje en Italië steken boven het gemiddelde uit. Het onderzoek van Motivaction naar gebruikstoepassingen van de mobiele telefoon onder Nederlandse consumenten komt in grote lijnen overeen met de onderzoeksresultaten van Yankee Group. De resultaten van het Motivaction onderzoek worden hieronder kort weergegeven: Bellen: 90% van de ondervraagden maakt ten minste één maal per maand gebruik van het mobieltje om te telefoneren en 75% ten minste één maal per dag. Deze percentages liggen een stuk hoger dan het Europese gemiddelde zoals gemeten in het Yankee Group onderzoek. SMS: 87% van de ondervraagden maakt ten minste één maal per maand gebruik van SMS, en 55% ten minste één maal per dag. Deze percentages komen overeen met het Europese gemiddelde. Foto s maken: 51% van de ondervraagden maakt ten minste één maal per maand gebruik van de camera, en 9% ten minste één maal per dag. Mobiel internet browsing: 10% van de ondervraagden maakt ten minste één maal per maand gebruik van het mobiele internet, en 3% ten minste één maal per dag. Deze percentages liggen iets lager dan het Europese gemiddelde. 6% van de ondervraagden maakt ten minste één maal per maand gebruik van mobiel , en 2% ten minste één maal per dag. Deze percentages liggen iets lager dan het Europese gemiddelde. Andere toepassingen die de Nederlandse consument gebruikt op zijn mobiele telefoon zijn: spelletjes (32%, 7%), radio en muziek downloads De Anywhere Consument wil overal en altijd toegang tot vermaak en maakt daarbij gebruik van verschillende technologieën De Anywhere Consument wil overal zijn amusement en infotainment kunnen consumeren en maakt gebruik van verschillende technologieën. De succesvolle introductie van de Sony Walkman aan het einde van de jaren zeventig en de nieuwe impuls met de introductie van de ipod in 2001 is hier een bewijs van. Of het nu de groei is in het kijken naar de wereldkampioenschappen voetbal op een mobiele telefoon of het downloaden van televisieprogramma s en/of films naar een laptop of portable toestel, de Anywhere Consument is in toenemende mate vrij van de beperkingen van traditionele mediaprogrammering. Dit November

18 wakkert mediaconsumptie aan. De Anywhere Consument zoekt naar goedkope en makkelijk werkende oplossingen om mediabestanden te delen met andere apparaten, of dat nou zijn eigen apparaten zijn, of die van anderen. De Anywhere Consument maakt daarom gebruik van sync-en-go technieken voor het down- en uploaden van mediabestanden (zie Figuur 3). Het is ook een reden waarom ingebouwde functies op de mobiele telefoon (video/camera s, FM radio) vaak gebruikt worden door de Consument De Anywhere Consument definieert zijn eigen communities en maakt veelvuldig gebruik van een rijk palet aan internet toepassingen en diensten die aansluiten bij zijn unieke behoeften, interesses en affiliaties. De Anywhere Consument kan niet met één kenmerk getypeerd worden. De Anywhere Consument heeft een aantal verschillende - en IM accounts om met verschillende groepen mensen te communiceren (bijv. werk, familie, vrienden en verenigingen). De Anywhere Consument beschikt tevens over een VoIP account om door spraak in contact te blijven met collega s en vrienden. Vaak is de Anywhere Consument lid van een virtuele groep online gamers en heeft hij wellicht een MySpace account. Hij besteedt meer en meer tijd op LinkedIn om te netwerken voor het vinden van een geschikte baan. De Anywhere Consument krijgt zijn nieuws via blogs, podcasts en YouTube. De Anywhere Consument maakt veelvuldig gebruik van een rijk palet aan toepassingen die aansluiten bij zijn unieke behoeften, interesses en affiliaties. De resultaten van ons onderzoek onder Europese consumenten bevestigen deze stelling (zie Figuur 1). Yankee Group vroeg respondenten welke activiteiten zij in de afgelopen maand online verricht hebben. De resultaten wijzen uit: Online activiteiten die door meer dan 30% van de ondervraagden in de laatste maand verricht zijn, zijn: , online zoeken, het gebruik van online navigatie en kaarten, het opzoeken van locale evenementen, het online aankopen van goederen, het bezoeken van online veilingen, het delen van foto s via , het kijken naar video op het web, het lezen van blogs, het gebruik van instant messaging en het gebruik van sociale netwerkdiensten. Activiteiten die door minder dan 15% van de ondervraagden worden aangekruist zijn: het gebruik van widgets, het publiceren van blogs, het downloaden en luisteren naar podcasts, het gebruik van web feeds, het creëren van mash-ups, het uploaden van video s naar het web en het maken van eigen podcasts. Dit geeft aan dat Europese consumenten nog maar weinig gebruik maken van de mogelijkheid om informatie en diensten op het web te publiceren: zij richten zich meer op de consumptie hiervan. Wij geven een korte samenvatting van de resultaten van ons Europese Web/Data onderzoek (zie ook Figuur 1): Respondenten geven online (83%) en online zoeken (78%) het meest aan als het gaat om handelingen die ze in de afgelopen maand online hebben verricht. Voor zowel online en online zoeken zijn verschillen tussen landen niet heel groot. Respondenten gebruiken vaak meer dan één account. Uit de onderzoeksresultaten blijkt dat respondenten gemiddeld 2,2 persoonlijke accounts hebben. Het gemiddelde in het Verenigd Koninkrijk ligt iets lager dan het Europese gemiddelde; in andere landen ligt het iets hoger. Ook gebruiken respondenten vaak meer dan één Instant Messaging account (een gemiddelde van 1,5) en meer dan één VoIP account (een gemiddelde van 1,3). Uit ons onderzoek blijkt tevens dat veel Europese respondenten niet gebonden willen zijn aan hun mobiele provider en/of internet provider als het gaat om de keuze en het gebruik van hun , IM en/of VoIP accounts. November

19 66% van de respondenten geeft online navigatie en/of kaarten aan: Franse en Italiaanse respondenten scoren hier een stuk hoger. Het online kopen van goederen wordt door 60% van de respondenten aangekruist. Er zijn hier grote onderlinge verschillen tussen de diverse landen. In het Verenigd Koninkrijk geeft 76% van respondenten het online kopen van goederen aan, tegen 71% in Duitsland en 62% in Frankrijk. In zowel Italië als Spanje ligt dit percentage een stuk lager met respectievelijk 48% en 40%. Het online opzoeken van locale evenementen (films, concerten etc) wordt door 50% van de respondenten aangetikt: in Italië en Spanje ligt dat hoger met respectievelijk 56% en 55%. 49% van respondenten geeft het bezoeken van een online veiling aan. Net zoals bij online aankopen, zijn de verschillen tussen landen groot. Respondenten in het Verenigd Koninkrijk (70%) en Duitsland (68%) geven deze toepassing veel vaker aan dan respondenten in Frankrijk (39%), Italië (38%) en Spanje (29%). Het delen van foto s met familie en vrienden wordt door 43% van respondenten aangetikt. Ook hier zijn de verschillen tussen landen groot. Vooral in Frankrijk wordt deze mogelijkheid vaak aangevinkt (56%), tegen 47% in Spanje. In Duitsland (42%), Italië (36%) en het Verenigd Koninkrijk (31%) ligt het percentage lager. Het bekijken van video over het web (op sites zoals YouTube en Google Video) wordt door 37% van de respondenten aangekruist. Verschillen tussen landen zijn hoog. Deze diensten worden aangevinkt door 49% van Spaanse respondenten en door 45% van Italiaanse respondenten. Dit percentage ligt tussen de 26% en 32% in het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Frankrijk. Instant Messaging wordt aangetikt door 36% van de Europese respondenten. In het Verenigd Koninkrijk geeft 39% van de respondenten Instant Messaging aan. Hetzelfde percentage geldt voor respondenten in Frankrijk en Spanje. In Italië (33%) en Duitsland (27%) wordt Instant Messaging minder aangetikt. Het lezen van blogs wordt door 34% van Europese respondenten aangetikt. Onderlinge verschillen tussen landen zijn groot. Deze mogelijkheid wordt vaak aangekruist in Italië (53%), maar een stuk minder vaak in Duitsland (19%) en het Verenigd Koninkrijk (22%). In Spanje en Frankrijk liggen de percentages op respectievelijk 37% en 38%. Sociale netwerkdiensten worden door 29% van respondenten aangekruist. Het percentage ligt veel hoger in Frankrijk (44%) en het Verenigd Koninkrijk (32%), maar lager in Italië (23%) en Duitsland (16%). 27% kruist online foto diensten aan, maar verschillen tussen landen zijn wederom groot, met hoge percentages in Spanje (38%) en Frankrijk (32%). Het downloaden van muziek naar PC of ipod wordt ook door 27% van respondenten aangekruist, met hoge scores in Italië (32%) en Spanje (38%). Het downloaden van video s wordt minder vaak aangekruist door Europese respondenten (18%), maar het percentage ligt wederom hoger in Italië en Spanje. Het spelen van online video spelletjes wordt door 25% van respondenten aangetikt, met hoge percentages in Spanje (30%) en Italië (34%). 17% tikt het spelen van online spelletjes met anderen aan als een mogelijkheid. Ook bij deze mogelijkheid scoren Italiaanse en Spaanse respondenten (iets) hoger. Vergelijking met onderzoek van Motivaction suggereert dat meer Nederlanders gebruik maken van diensten op het internet dan Europese consumenten. Op de vraag hoe vaak ze verschillende toepassingen op het internet gebruiken, antwoordt de Nederlandse consument als volgt: November

20 98% maakt minstens één keer per maand gebruik van ; 99% maakt minstens één keer per maand gebruik van online zoeken; 74% deelt minstens één keer per maand foto s per ; 50% kijkt minstens één keer per maand naar video op het web (bijv. Uitzending Gemist, YouTube); 64% maakt minstens één keer per maand gebruik van Instant Messaging; 44% maakt minstens één keer per maand gebruik van sociale netwerkdiensten; 71% maakt minstens één keer per maand gebruik van online spelletjes; 20% download minstens één keer per maand video van het web; 11% werkt minstens één keer per maand aan zijn blog; 10% upload minstens één keer per maand een video naar het web De Anywhere Consument kiest technologie op basis van taak en scenario Anywhere Consumenten laten zich definiëren door hun activiteiten. Dit gegeven is essentieel voor een beter begrip van de Anywhere Consument. Een basisprincipe van de Anywhere Consument is dat hij kiest voor het type apparaat en de verbinding dat het meest geschikt is om zijn taak en/of activiteit te ondersteunen. De Anywhere Consument maakt veel gebruik van zijn laptop. Niet persé omdat dit het juiste apparaat is voor iedere situatie, maar vooral omdat het het enige apparaat is dat op alle netwerken functioneert. Als hij onderweg is en weinig tijd heeft, maakt de Anywhere Consument gebruik van zijn mobiele telefoon om snel te checken en om gericht informatie te raadplegen. Als hij onderweg wel genoeg tijd heeft dan zal hij zijn laptop gebruiken om te surfen op het web, vermaak te zoeken en productiviteitstoepassingen te gebruiken. Als de consument alleen vermaak voor onderweg zoekt, dan is de kans groot dat de Anywhere Consument zijn ipod of PSP gebruikt. Of de Anywhere Consument gebruikt zijn mobiele telefoon voor amusement: bijvoorbeeld het luisteren naar de radio of naar muziek downloads en het spelen van ingebouwde telefoonspelletjes. Om snel en efficiënt van A naar B te komen, gebruikt de Anywhere Consument een persoonlijk navigatie systeem. November

21 3.4.6 De Anywhere Consument Komt Eraan Samenvattend stelt Yankee Group dat consumenten in het algemeen nog niet voldoet (punt 1 en 2) aan een aantal belangrijke criteria die de Anywhere Consument profileren en op een aantal andere punten wel (punt 3, 4 en 5): 1. De Anywhere Consument beschikt over een aantal intelligente en draagbare apparaten met ingebouwde connectiviteit. Net als consumenten in andere Europese landen beschikt de Nederlandse consument veelal over een aantal draagbare toestellen: met uitzondering van de laptop, mobiele telefoons en PDAs, zijn veel van deze toestellen wel voorzien van sync en go technieken, maar nog niet voorzien van connectiviteits-opties om direct het internet mee op te gaan. In deze zin voldoet de Nederlandse consument nog niet niet aan ons beeld van de Anywhere Consument. Over de komende vijf jaar zal dit beeld snel veranderen, omdat ingebouwde connectiviteit snel een standaard kenmerk wordt van een nieuwe stroom van producten op het gebied van electronica. 2. De Anywhere Consument gebruikt een verscheidenheid aan breedbandnetwerken, waar ze ook zijn. Onderzoek onder Europese consumenten laat zien dat mensen voornamelijk thuis en op het werk gebruik maken van het internet en in veel mindere mate op andere plekken zoals publieke WiFi hotspots, internet cafes en andere publieke plekken. We hebben geen vergelijkend onderzoeksmateriaal voor Nederlandse consumenten, maar stellen dat dat ook in Nederland het geval is. Ook maakt de consument ook nog nauwelijks gebruik van mobiele breedbandnetwerken voor internet toepassingen: dit gaat op voor zowel de Europese als de Nederlandse consument. Ook in deze zin voldoet de Nederlandse consument nog niet aan het beeld van de Anywhere Consument: die maakt namelijk overal gebruik van breedband netwerken.ondanks het geringe gebruik van het mobiele internet, ervaren consumenten het mobiele internet als een onvermijdelijke ontwikkeling, of ze dit nu willen of niet. Mobiele communicatie is in de ogen van veel mensen een noodzakelijkheid, of ze daar nou positief of negatief tegenover staan. Uit onderzoek bijvoorbeeld blijkt dat een groot deel van de Nederlanders (73%) het geheel of gedeeltelijk eens is met de stelling dat over twee jaar de helft van de jongeren tot 30 jaar kan internetten met de mobiele telefoon en 37% van de Nederlanders het eens is met de stelling dat over drie jaar de helft van alle Nederlanders tot 65 jaar kan internetten met de mobiele telefoon. 3. De Anywhere Consument wil overal en altijd toegang tot vermaak en maakt daarbij gebruik van verschillende technologieën. De explosieve vraag naar draagbare digitale audio- en videospelers is hier bewijs van, maar ook het gebruik van sync-en-go technieken voor het uitwisselen van mediabestanden tussen verschilllende apparaten en het gebruik van amusements functies op de mobiele telefoon (video/camera s, FM radio). 4. De Anywhere Consument definieert zijn eigen communities. De onderzoeks resultaten laten duidelijk zien zowel Europese als Nederlandse consument gebruik maakt van een rijk palet aan toepassingen die aansluiten bij zijn unieke behoeften, interesses en affiliaties. In deze zin voldoet zowel de Europese als de Nederlandse consument aan ons beeld van de Anywhere Consument. 5. De Anywhere Consument kiest technologie op basis van taak en scenario en niet op basis van het abonnement dat ze toevallig hebben. Uit het onderzoek blijkt dat mobiele telefoons vaak wel over functionaliteit beschikken om bepaalde taken en activiteiten uit te voeren: andere toestellen zijn vaak geschikter om bepaalde taken en activiteiten van de consument beter te ondersteunen en genieten daarom de voorkeur van de consument. November