Consumentenbehoeften Mobiele communicatie

Transcriptie

1 bezoekadres Marnixkade ZL Amsterdam postadres Postbus MG Amsterdam E moti@motivaction.nl T +31 (0) F +31 (0) W Consumentenbehoeften Mobiele communicatie - Eindrapportage - Ministerie van Economische Zaken Ministerie van Economische Zaken Amsterdam, december 2007 Projectnummer: K1184 drs. Jeroen Senster ing. Erik de Kort Bankrelatie: Rabobank , IBAN: NL77 RABO , BIC/SWIFT: RABONL2U. Motivaction International B.V. KvK Amsterdam: Prijsopgaven en leveringen geschieden conform de Leveringsvoorwaarden gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbank te Amsterdam.

2 Dit rapport is opgesteld door Motivaction International B.V. Wij verzoeken de opdrachtgever bij publicatie Motivaction als bron te vermelden. Voor de opdrachtgever zijn een exemplaar van de bij dit onderzoek gehanteerde vragenlijst en gedetailleerde onderzoekstechnische informatie op aanvraag beschikbaar.

3 Inhoudsopgave 1 Beschrijving van het onderzoek Achtergrond en doelstelling Methode van onderzoek Steekproefbeschrijving consumenten 7 2 Resultaten van het onderzoek (consumenten) Beschikbaarheid communicatiemiddelen Gebruik van communicatiemiddelen Mobiele telefoon Via welke apparaten wordt toegang verkregen tot internet Internetten thuis Zakelijk versus privé Meningen over en ervaringen met mobiel breedband Toekomstig gebruik van mobiel breedband Koopbereidheid en prijsgevoeligheid Segmenten 39 3 Internationale vergelijking (consumenten) Inleiding Resultaten 42 4 Samenvatting en conclusies (consumenten) Samenvatting van de belangrijkste resultaten Conclusies terugkoppeling naar de centrale onderzoeksvragen 47 5 Grootzakelijke beslissers Inleiding Resultaten 50 Bijlage 1 : Propensity sampling en weging 52 Bijlage 2 : Vorming van segmenten 54 2

4 1 Beschrijving van het onderzoek In opdracht van het Ministerie van Economische Zaken heeft Motivaction International B.V. een kwantitatief onderzoek uitgevoerd naar de behoeften van de Nederlandse consument ten aanzien van mobiele communicatietoepassingen in het algemeen en (breedband) mobiel internet in het bijzonder. 1.1 Achtergrond en doelstelling Het Directoraat Energie en Telecom (DGET) van het Ministerie van Economische Zaken is voornemens om in het eerste kwartaal 2008 vergunningen uit te geven voor mobiele telecommunicatietoepassingen in de 2,6 GHz-band. Deze frequentieband is internationaal aangewezen als uitbreiding voor UMTS en ook geschikt is voor bijvoorbeeld Wimax. In 2008 zal een veiling hiertoe worden uitgeschreven. Naar aanleiding hiervan heeft Motivaction een onderzoek uitgevoerd naar de behoefte van de Nederlandse consument aan mobiele telecommunicatie, waarbij de volgende onderzoeksvragen zijn meegenomen: 1) Wat zijn de wensen en behoeften van de Nederlandse consumenten (particulier en zakelijk) ten aanzien van mobiele telecommunicatie in het algemeen en (breedbandig) mobiel internet in het bijzonder. 2) Welke internationale trends zijn te onderscheiden in de behoeften van consumenten ten aanzien van mobiele telecommunicatietoepassingen in het algemeen en (breedbandig) mobiel internet in het bijzonder? 3) Welke mogelijke toepassingen en diensten van (breedbandig) mobiel internet zijn voor de Nederlandse consument interessant? 4) Welke nieuwe toepassingen kunnen het gebruik van (breedbandig) mobiel internet stimuleren? N.B. De reikwijdte voor bovenstaande vragen en bijhorende antwoorden is de periode Gelijktijdig met dit onderzoek onder consumenten heeft Yankee Group een marktanalyse uitgevoerd en internationale data ter beschikking gesteld met de focus op internationale ontwikkelingen en ontwikkelingen aan de aanbodzijde. De internationale data zijn gebruikt om de Nederlandse data in internationaal perspectief te plaatsen. Dit is terug te vinden in hoofdstuk 3 van dit rapport. Het in kwantitatieve zin meten van wensen en/of behoeften van consumenten ten aanzien van nieuwe producten of diensten via rechtstreekse ondervraging is moeilijk. Er is nauwelijks sprake van onvervulde behoeften omdat het iets heel nieuws betreft. De daadwerkelijke vraag wordt in sterke mate bepaald door het aanbod in termen van inhoud, apparatuur en prijs. Het is te vergelijken met de opkomst van mobiele telefonie in de jaren 90. Onderzoek in de eerste helft van de jaren 90 toonde aan dat er slechts in beperkte 3

5 mate echt behoefte bestond aan deze nieuwe dienst. Met behulp van zeer aantrekkelijke aanbiedingen hebben de aanbieders de markt geopend of wellicht moeten we zeggen, gevormd. Toen eenmaal een bepaalde penetratie bereikt was, ging het erg snel. Een vergelijkbare ontwikkeling is in Nederland te zien geweest bij internet. Wie had 10 jaar geleden durven voorspellen dat in 2007 ruim 80% van de huishoudens toegang tot internet zou hebben? Was er een duidelijke behoefte? Wel kan er sprake zijn van een achterliggende behoefte: communiceren, belevenissen willen delen, bij een community horen et cetera.. De vraag naar mobiel internet in de komende jaren zal dan ook in sterke mate bepaald worden door hetgeen daadwerkelijk aangeboden wordt door de markt. Hierbij moet wel rekening gehouden worden met het reeds genoemde feit dat de internetpenetratie thuis in Nederland erg hoog is. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld een land als Japan, waar de penetratie veel lager is en het gebruik van mobiel internet juist hoog is. Een hoge (breedband) internetpenetratie kan betekenen dat de behoefte aan mobiele breedband communicatie lager is. Van Dale beschrijft een behoefte als het nodig zijn. De vraag kan gesteld worden of de consument de nieuwe mogelijkheden van mobiel breedband echt nodig heeft of dat de vraag beter geformuleerd kan worden als In welke mate zal de Nederlandse consument de nieuwe mogelijkheden van mobiel breedband gaan bekijken en gebruiken?. Gezien de snelheid waarmee ontwikkelingen plaats vinden achten wij deze vraag reëler. In het onderzoek is dan ook veel aandacht besteed aan de mate waarin de Nederlandse consument de ontwikkelingen in de afgelopen jaren heeft geaccepteerd en is gaan gebruiken en specifiek welke van de aangeboden toepassingen het meest aanspreken. Bij de vertaling van de probleemstelling naar een vragenlijst is dan ook gekozen voor een aanpak waarbij vanuit het huidige gebruik van de mobiele telefoon en internet thuis, geredeneerd is naar het gebruik van nieuwe mogelijkheden van mobiel breedband in de toekomst. Dus meer vanuit interesse dan behoefte. De combinatie van de antwoorden op deze vragen kunnen een goede indicatie geven van de toepassingen waarvoor Nederlandse consumenten het meest gevoelig zullen zijn en die dus het beste als eerste aangeboden kunnen worden aan de consument. Op basis van het bovenstaande heeft Motivaction een onderzoek uitgevoerd naar de te verwachten ontwikkelingen op de markt voor breedbandig mobiele communicatie. Waar mogelijk is een onderscheid gemaakt tussen de (particuliere) consument en de zakelijke klant. 4

6 1.2 Methode van onderzoek Het onderzoek is uitgevoerd in twee fasen: I. Onderzoek onder consumenten II Onderzoek onder (groot)zakelijke beslissers Onderzoek onder consumenten Het onderzoek onder consumenten geeft inzicht in de manier waarop de Nederlandse consument op dit moment gebruik maakt van internet en van mobiele telefonie, welke internettoepassingen men graag ook mobiel zou willen gebruiken en de verwachtingen ten aanzien van mobiele toepassingen voor de toekomst. Het betreft hier een kwantitatief onderzoek. Onderzoeksmethode en -opzet Het kwantitatieve onderzoek onder consumenten is afgenomen door middel van het internet, ofwel CAWI (Computer Assisted Web Interviewing). Deze methode geeft respondenten de gelegenheid de vragenlijst in alle rust en in eigen tempo in te vullen op een zelfgekozen moment. Daarnaast hebben respondenten de neiging via internet minder snel sociaal wenselijke antwoorden te geven. Ook het gebruik van antwoordschalen (5-punts of meer) werkt goed omdat de respondent deze visueel voor zich ziet. Doelgroep, steekproef en herweging De primaire onderzoeksdoelgroep bestond uit de Nederlandse bevolking van 14 tot en met 65 jaar. Het onderzoek is uitgevoerd onder leden van StemPunt.nu, het online panel van Motivaction. Alle leden van het panel hebben toegang tot internet. Op dit punt is het panel dus niet representatief voor de Nederlandse bevolking, omdat personen die geen toegang hebben tot internet niet in het panel voorkomen. Gezien het gegeven dat al meer dan 80% van de Nederlandse huishoudens toegang heeft tot internet en dit percentage in de leeftijdsklasse 14 tot en met 65 jaar nog hoger zal zijn, is besloten het onderzoek op de genoemde manier uit te voeren. Bovendien wordt via de steekproeftrekking (vooraf) en herweging (achteraf) het mogelijk effect van het ontbreken van niet-internetters deels ondervangen. De steekproef is getrokken via propensitysampling. Dit wil zeggen dat bij de steekproeftrekking uit het totale panel al rekening wordt gehouden met de samenstelling van de totale bevolking en met de geneigdheid om mee te werken aan onderzoek. Dit om een representatieve steekproef te verkrijgen. Uiteindelijk is een totale netto steekproefgrootte gerealiseerd van n=779 respondenten. 5

7 Na afloop heeft er een propensityweging plaatsgevonden. Weging gebeurt om (kleine) afwijkingen tussen steekproef en populatie te corrigeren, zodat de steekproef waarover gerapporteerd wordt representatief is voor de achterliggende populatie. Gewogen is op basis van de volgende weegvariabelen: Nielsenregio, opleiding, geslacht, leeftijd en Mentality (zie bijlage 6.1. voor een uitleg). Door de combinatie van steekproeftrekking en weging mag de steekproef als representatief gezien worden voor de achterliggende populatie (Nederlanders van 14 tot en met 65 jaar). In de rapportage wordt dan ook veelal gesproken over deze doelgroep, om redenen van leesbaarheid "Nederlanders" genoemd Veldwerkperiode Het veldwerk voor het onderzoek heeft gelopen van dinsdag 9 oktober tot en met maandag 15 oktober Vragenlijst De vragenlijst is in nauw overleg met het Ministerie van Economische Zaken opgesteld en bestond uit 43 vragen, waarvan 9 (deels) open vragen. De volgende onderwerpen kwamen aan bod: Typering respondent - Wie betaalt (welk deel van) de kosten voor de mobiele telefoon? - Mate van vooruitstrevendheid (innovator, early adopter etc.) - Wat voor type apparaat heeft men nu? - (Huidig) Gebruik van de mobiele telefoon - Welke mogelijkheden heeft de telefoon? - Welke mogelijkheden (toepassingen) worden in welke mate/ frequentie gebruikt? (Huidig) gebruik van breedband internet - Heeft men breedband internet? Hoe lang al? - Welke toepassingen worden in welke mate / frequentie gebruikt? Toekomstig gebruik mobiele apparatuur - Welke van de toepassingen die men nu wel op internet gebruikt zou men graag ook op het mobiele apparaat gebruiken? - Welke specifieke mobiele toepassingen voorziet men in de toekomst te gaan gebruiken als deze tegen een 'redelijke prijs' worden aangeboden. Prijsdrempels Steekproefomvang en betrouwbaarheidsmarges De grootte van de steekproef bepaalt de nauwkeurigheid waarmee uitspraken gedaan kunnen worden. Bij een onderzoek gebaseerd op een representatieve steekproef worden uitkomsten verkregen die met inachtneming van bepaalde waarschijnlijkheidsmarges moeten worden geïnterpreteerd. De mogelijkheid is namelijk aanwezig dat de in de steekproef gevonden uitkomsten afwijken van de uitkomsten die zouden zijn verkregen indien de gehele populatie bij het onderzoek zou zijn betrokken. 6

8 Bij een steekproefomvang van n=779 is de maximale onnauwkeurigheid 3,5% (bij een gewenste betrouwbaarheidsmarge van 95%). Dat wil zeggen dat een gevonden percentage van 50% in de werkelijke populatie tussen de 46,5% en 53,5% kan liggen. Bij een percentage onder of boven de 50% is deze onnauwkeurigheidsmarge kleiner. Voor subgroepen binnen de steekproef waarbij de percentages worden berekend op basis van een kleiner aantal waarnemingen, zijn de marges groter. In verband met het geringe aantal respondenten per afgenomen dienst, dient men daarom voorzichtig te zijn met het interpreteren van de resultaten Onderzoek onder (groot)zakelijke beslissers Het onderzoek onder (groot)zakelijke beslissers is gericht op het verkrijgen van een inzicht in de visie van bedrijven op het gebruik van (breedbandig) mobiele communicatie door werknemers. De interviews hebben zich met name gefocust op de visie van de beslissers over de toepassingen en ontwikkelingen van mobiele communicatie en de voorzieningen die daarvoor reeds getroffen of gepland zijn voor de komende jaren. Dit deel van het onderzoek draagt een kwalitatief karakter en is uitgevoerd door een open, telefonische ondervraging van een aantal beslissers inzake mobiele communicatie bij (middel)grote bedrijven in Nederland. De resultaten worden in hoofdstuk 5 besproken. 1.3 Steekproefbeschrijving consumenten In de tabel op de volgende pagina zijn de kenmerken van de respondenten gegeven op basis van de beschikbare achtergrondvariabelen uit het StemPunt-panel en achtergrondvragen van het onderzoek. De ongewogen aantallen geven de werkelijke verdelingen binnen de steekproef. De gewogen aantallen geven de verdelingen na herweging en mogen als representatief voor de Nederlandse bevolking aangemerkt worden. Deze aantallen zijn ook in de rapportage gebruikt. 7

9 Tabel Kenmerken van de steekproef Kenmerk Indeling Ongewogen Gewogen Geslacht Leeftijd Opleiding Nielsen regio Gezinsinkomen Werkzaamheid Man 45% 51% Vrouw 55% 49% 14 t/m 24 jaar 19% 19% 25 t/m 34 jaar 14% 19% 35 t/m 44 jaar 20% 23% 45 t/m 54 jaar 25% 22% 55 t/m 65 jaar 22% 17% Lager onderwijs 3% 4% Lager beroepsonderwijs 15% 14% Middelbaar algemeen 26% 17% Middelbaar beroepsonderwijs 10% 9% Hoger algemeen en voorbereidend wetenschappelijk 18% 25% Hoger beroepsonderwijs 16% 17% Universiteit 21% 4% Drie grote steden + randgemeenten 12% 14% Rest West 34% 29% Noord (Gr, Fr, Dr) 12% 10% Oost (Ov, Gldl, Flevopolder) 19% 22% Zuid (Zeeland, NB, Limburg) 23% 25% Beneden modaal 23% 24% Modaal 22% 23% 1 tot 2 keer modaal 17% 15% 2 keer modaal of meer 14% 13% Onbekend 25% 25% Student 16% Eigenaar/directeur 7% Loondienst - bedrijfsleven 35% Loondienst - overheid 16% Tijdelijk zonder werk 5% Arbeidsondergeschikt 8% (Vroeg) pensioen 4% Anders 9% 8

10 2 Resultaten van het onderzoek (consumenten) Op de volgende pagina's van dit rapport worden de resultaten gepresenteerd van alle vragen die zijn gesteld in het onderzoek onder consumenten. In de rapportage zijn verschillen tussen subgroepen op leeftijd en geslacht uitsluitend vermeld indien zij significant en relevant zijn. In 2.7 wordt gekeken naar enkele specifieke segmenten in de markt. 2.1 Beschikbaarheid communicatiemiddelen Het aantal Nederlanders met een mobiele telefoon is in 2007 al hoger dan het aantal Nederlanders dat thuis over een of meerdere vaste aansluitingen beschikt. De penetratie van vaste telefoonaansluitingen ligt op 84% terwijl 91% van de Nederlanders regelmatig gebruikmaakt van een mobiele telefoon. De penetratie van vaste aansluitingen is het laagst in de leeftijdscategorie tot 35 jaar, hetgeen grond geeft aan de verwachting dat deze penetratie in de toekomst verder zal dalen. Een overgrote meerderheid maakt regelmatig gebruik van een mobiele telefoon (91%) en een desktop computer (86%) zie figuur De resultaten laten zien dat het regelmatig voorkomt dat men zowel een desktop als een laptop gebruikt. Figuur Apparaten regelmatig gebruikt (eens per maand of vaker) Welke van de volgende apparaten gebruikt u regelmatig? (Basis: alle respondenten, n=779; meerdere antwoorden mogelijk) Mobiele telefoon 91% Desktop (vaste/ bureaucomputer) 86% Laptop (draagbare computer) 44% Game Console (spelcomputer thuis) 23% Draagbare spelcomputer (bv. Gameboy, Sony PSP etc.) 17% Ander draagbaar communicatieapparaat (bv. PDA, Blackberry) 10% Geen van deze Laptops zijn populair bij jongeren vanaf 15 jaar Opvallend is de hoge penetratie van spelcomputers in de leeftijdsgroep 35 tot en met 44. 9

11 De PDA s en Blackberry type apparaten worden het meest gebruikt door Nederlanders in de midden en hogere leeftijdscategorieën. Van de respondenten die regelmatig (minimaal eens per maand) een mobiele telefoon en/of ander draagbaar communicatieapparaat (bv. PDA, Blackberry) gebruiken, heeft bijna de helft (46%) twee of meer mobiele telefoons of apparaten waarmee hij/zij mobiel kan communiceren (46%). Alhoewel er een lichte relatie is met leeftijd, komt het bezit van meerdere apparaten in alle leeftijdsgroepen voor. De respondenten is gevraagd naar de mogelijkheden op hun mobiele toestel. Tot een mobiel toestel worden de mobiele telefoon en andere mobiele apparaten gerekend waarmee gecommuniceerd kan worden (exclusief speciale navigatieapparaten zoals een TomTom). Eerst is gevraagd van welke diensten op de mobiele telefoon men wel eens gehoord heeft én worden aangeboden in Nederland. Onder "diensten" vallen zowel functies op de telefoon als aparte diensten. De meeste van deze mogelijkheden zijn goed bekend onder de Nederlanders, waarbij met name de functies beter bekend zijn. De bekendheid van de volgende diensten is relatief laag in Nederland: Beeldbellen 35% kent deze dienst TV kijken op mobiel 37% Instant Messaging 49% Navigatie 50% Mobiel gebruiken als radio 64% De volledige resultaten zijn te zien in Figuur op de volgende pagina. 10

12 Figuur Bekendheid van diensten en toepassingen Van welke van de volgende diensten met uw mobiele toestel heeft u wel eens gehoord én worden volgens u in Nederland al aangeboden? Versturen en ontvangen van sms-berichten 90% 99% Foto's maken Voic 82% 81% 90% 88% Spelletjes spelen 78% 85% Bluetooth Mobiel internet Versturen en ontvangen van Mobiel gebruiken voor afspelen van muziek Foto's en video's versturen met de mobiele telefoon Mobiel gebruiken als radio 82% 75% 75% 68% 75% 68% 71% 65% 70% 64% 64% 59% Navigatie met de mobiel Instant messaging (chatten, MSN) 50% 46% 49% 45% TV kijken op de mobiel Beeldbellen 37% 34% 35% 32% Basis: gebruikt regelmatig een mobiele telefoon en/of een ander draagbaar communicatie-apparaat (bv. PDA, Blackberry), n=714 Basis: alle respondenten, n=779 Vervolgens is gevraagd voor welke diensten (die men kent) het eigen toestel geschikt is. De volgende mogelijkheden zijn op de meeste mobiele telefoons aanwezig (en bekend bij de eigenaar van het apparaat): % bezitters mobiel SMS 97% Voic 84% Spelletjes 80% Foto's maken 65% De volgende mogelijkheden zijn aanwezig bij ongeveer de helft van de mobiele telefoons: 11

13 Bluetooth 53% Foto's versturen 47% Mobiel internet 43% Versturen/ontvangen 41% Afspelen van muziek 41% Ten slotte zijn er een aantal mogelijkheden die in geringe mate aanwezig zijn op de huidige apparaten of niet bekend zijn bij de eigenaren: Mobiel als radio 28% Instant Messaging 18% Beeldbellen 8% Navigatie met de mobiel 6% Tv kijken op mobiel 5% Toelichting: van alle bezitters van een mobiel toestel (telefoon en/of ander draagbaar communicatieapparaat, zoals PDA, Blackberry) kent 97% de dienst SMS én weet dat dit op zijn/haar apparaat beschikbaar is. Ongeveer een kwart (23%) van de bezitters van een mobiel toestel heeft wel eens de mobiel gebruikt als radio. Van deze personen heeft bijna viervijfde een toestel met ingebouwde FM-ontvanger (79%) dit is ongeveer 18% van alle bezitters van een mobiel toestel zie ook paragraaf 2.2: gebruik van communicatiemiddelen. Soort verbinding met internet Nagenoeg alle respondenten die thuis toegang hebben tot het internet, maken verbinding met een ADSL- (48%) of kabelverbinding (46%) zie figuur Figuur Wijze van toegang tot internet Er zijn verschillende manieren om verbinding te maken met het internet. Welke manier gebruikt u thuis het meest om verbinding te maken met het internet? (Basis: heeft thuis toegang tot het internet, n=767) 48% 46% Via ADSL Via de kabel Via inbellen met de vaste telefoonaansluiting Via UMTS / HDSP A / Mobiele Internet kaart Anders, namelijk Weet niet / geen antwoord 12

14 2.2 Gebruik van communicatiemiddelen Mobiele telefoon In deze paragraaf wordt de blik gericht op het gebruik van mobiele telefoons en andere draagbare communicatieapparaten zoals PDA en Blackberry. Hiervoor wordt de overkoepelende naam "mobiele toestellen" gebruikt. Indien een respondent de beschikking had over meerdere mobiele toestellen zijn de vragen gesteld over het toestel dat het meest gebruikt wordt. De maandelijkse gebruikskosten van mobiele toestellen variëren sterk. Bijna tweevijfde van de bezitters van een mobiele telefoon betaalt twintig euro of meer (37%) per maand zie figuur Figuur Gemiddelde besteding per maand voor mobiele telefoon Hoeveel Euro wordt er gemiddeld per maand betaald voor deze mobiele telefoon? Het gaat hier om verbruikskosten, dus exclusief de aanschaf van het apparaat. (Basis: gebruikt regelmatig een mobiele telefoon en/of een ander draagbaar communicatie-apparaat [bv. PDA, Blackberry], n=714) 14% 18% 14% 14% 19% 8% 4% 6% Minder dan 5 Euro 5 tot 10 Euro 10 tot 15 Euro 15 tot 20 Euro 20 tot 30 Euro 30 tot 40 Euro 40 tot 50 Euro 50 Euro of meer per maand Weet niet / geen idee Gebruik van de mogelijkheden van het mobiele toestel In paragraaf 2.1 Beschikbaarheid communicatiemiddelen is reeds beschreven welke mogelijkheden van mobiele toestellen men kent en welke volgens de respondenten op het eigen toestel beschikbaar zijn. In het hiernavolgende wordt stil gestaan bij het daadwerkelijke gebruik van deze mogelijkheden. In eerste instantie wordt gekeken naar alle Nederlanders tussen 14 en 65 jaar. De resultaten zijn te vinden in Figuur Diensten die door 20% of meer van alle Nederlanders een keer per maand of vaker gebruikt worden zijn: Bellen of gebeld worden Versturen van sms-berichten Afluisteren van voic Maken van een foto 13

15 Spelletje Gegevens versturen met Bluetooth Maken van een korte video opname. Figuur Gebruik van toepassingen mobiele telefoon Hoe vaak gebruikt u elk van de volgende toepassingen via een mobiel toestel? Bellen of gebeld worden 19% 21% 48% 8% Versturen van sms-berichten aan familie of vrienden 5% 6% 8% 21% 17% 33% 10% Afluisteren van voice mail 18% 9% 15% 26% 7% 4% 19% Maken van een foto 24% 11% 16% 22% 6% 18% Spelen van een spelletje 31% 9% 22% 13% 10% 8% Gegevens versturen met behulp van Bluetooth 34% 12% 11% 10% 4% 25% Maken van een korte video opname 43% 5% 10% 11% 9% 18% Informatiediensten via sms, zoals nieuws, weerbericht, verkeersinformatie 63% 8% 9% 5% 10% Basis: alle respondenten, n=779 Ringtones (beltonen) of spelletjes ophalen via sms Versturen van foto's/video's naar een andere mobiele telefoon. Ontvangen van een foto's/video's van een andere mobiele telefoon. Luisteren naar gedownloade muziek Surfen op internet 65% 35% 5% 11% 7% 5% 38% 4% 10% 7% 4% 41% 5% 4% 6% 48% 4% 6% 4% 8% 14% 36% 36% 35% 32% 10% Luisteren naar de radio 37% 5% 6% 5% 41% Versturen en ontvangen van 53% 4% 6% 32% Downloaden van foto's/video's van een website. 57% 36% Uploaden van foto's/video's naar een website. 58% 36% MSN-en 39% 55% Mobiel toestel gebruiken om te navigeren 42% 54% Bellen terwijl u de andere persoon op het schermpje ziet 29% 68% Tv-beelden bekijken 32% 66% Nooit 1 keer geprobeerd Paar keer geprobeerd Ongeveer eens per maand Ongeveer eens per week 1 keer per dag Meer dan 1 keer per dag Vraag niet gekregen "Vraag niet gekregen": respondenten zonder mobiele telefoon en respondenten die niet weten dat de betreffende dienst in Nederland wordt aangeboden. Voor bijna alle toepassingen geldt dat er een relatie bestaat met leeftijd: de jongeren maken vaker gebruik van de mogelijkheden van hun mobiele telefoon dan de ouderen. Echter, ook de ouderen maken in grote mate gebruik van de mogelijkheden van hun mobiele toestel(len). 14

16 In figuur is dezelfde vraag gepercenteerd op het aantal respondenten dat wel eens van de betreffende diensten op hun mobiele telefoon heeft gehoord en volgens hen al wordt aangeboden in Nederland. Als gekeken wordt naar de twee algemene diensten - en en internetten - kan worden vastgesteld dat driekwart van de Nederlanders met een mobiele telefoon weet dat dit mogelijk is en dat bijna 30% hiervan het minimaal een keer geprobeerd heeft. Figuur Gebruik toepassingen mobiel als percentage van respondenten die de toepassing kennen Hoe vaak gebruikt u elk van de volgende toepassingen via een mobiel toestel? Basis: heeft wel eens van deze dienst op zijn/haar mobiele telefoon gehoord én wordt volgens hem/haar al aangeboden in Nederland Bellen of gebeld worden, n=714 Versturen van sms-berichten aan familie of vrienden, n=704 Afluisteren van voice mail, n=628 Maken van een foto, n=641 Spelen van een spelletje, n=714 Gegevens versturen met behulp van Bluetooth, n=588 Maken van een korte video opname, n=641 Versturen van foto's/video's naar een andere mobiele telefoon, n=501 Luisteren naar de radio, n=456 Ontvangen van een foto's/video's van een andere mobiele telefoon, n=501 Luisteren naar gedownloade muziek, n=506 Surfen op internet, n=533 Informatiediensten via sms, zoals nieuws, weerbericht, verkeersinformatie, n=704 Versturen en ontvangen van , n=533 Ringtones (beltonen) of spelletjes ophalen via sms, n=704 MSN-en, n=348 Downloaden van foto's/video's van een website, n=501 Uploaden van foto's/video's naar een websiten, n=501 Mobiel toestel gebruiken om te navigeren, n=356 Bellen terwijl u de andere persoon op het schermpje ziet, n=252 Tv-beelden bekijken, n=265 21% 23% 52% 5% 6% 9% 23% 19% 37% 22% 11% 19% 32% 9% 5% 29% 33% 45% 13% 10% 20% 25% 16% 27% 14% 14% 11% 14% 7% 4% 5% 53% 7% 13% 14% 11% 54% 63% 8% 17% 9% 11% 11% 7% 9% 59% 6% 16% 10% 7% 63% 71% 5% 7% 6% 9% 5% 4% 6% 9% 6% 4% 70% 78% 9% 10% 5% 4% 5% 8% 72% 9% 15% 88% 89% 4% 4% 90% 1% 91% 89% 5% 95% Nooit 1 keer geprobeerd Paar keer geprobeerd Ongeveer eens per maand Ongeveer eens per week 1 keer per dag Meer dan 1 keer per dag Vraag niet gekregen 15

17 Bluetooth blijkt een redelijk veel gebruikte mogelijkheid van mobiele toestellen. Enerzijds weet ongeveer eenderde van de Nederlanders niet wat het is, maar van diegenen die het kennen heeft meer dan de helft er wel eens mee gewerkt. Van de respondenten die wel eens luisteren naar gedownloade muziek met hun mobiele toestel, geeft tweederde aan de muziek op zijn/haar toestel te krijgen met behulp van een USB-kabel naar een computer (66%). Maar ook 41% zegt dit (ook) draadloos te doen met behulp van Bluetooth zie figuur Figuur Muziek op de mobiel Hoe krijgt u de muziek op uw mobiele toestel? (Basis: gebruikt de toepassing 'luisteren naar gedownloade muziek' via een mobiel toestel, n=186; meerdere antwoorden mogelijk) Van een PC met een met een (USB) kabel 66% Van een PC met Bluetooth (draadloos) 41% Via het mobiele netwerk 14% Anders, namelijk 9% Een kwart van de Nederlanders die regelmatig een mobiele telefoon en/of een ander draagbaar communicatie-apparaat gebruiken, heeft het afgelopen jaar wel eens muziek, spelletjes, programma's etc. gedownload naar zijn/haar mobiele toestel. Het downloaden van een PC met een USB-kabel komt het meest voor, maar ook de andere manieren, direct via internet of met Bluetooth, komen geregeld voor. zie figuur

18 Figuur Downloaden spelletjes Op welke wijze heeft u dit gedownload? (Basis: heeft het afgelopen jaar wel eens muziek, spelletjes, programmas etc. gedownload naar zijn/haar mobiele toestel, n=178; meerdere antwoorden mogelijk) Van een PC met een (USB) kabel 51% Via internet direct op de mobiel 43% Van een PC met Bluetooth 32% Via een andere mobiele telefoon met Bluetooth 22% Anders, namelijk 4% Via welke apparaten wordt toegang verkregen tot internet 87% van de Nederlanders is de afgelopen maanden op internet geweest via hun desktop computer en 42% (ook) via hun laptop. Maar ook 14% zegt het internet te hebben bezocht met hun mobiele telefoon en nog eens 5% met een ander draagbaar communicatieapparaat zie figuur Figuur Internet toestellen Met welke van deze apparaten bent u de afgelopen maanden op internet geweest? (Basis: alle respondenten, n=779; meerdere antwoorden mogelijk) Desktop (vaste/ bureaucomputer) 87% Laptop (draagbare computer) 42% Mobiele telefoon 14% Ander draagbaar communicatieapparaat (bv. PDA, Blackberry) 5% Game Console (spelcomputer thuis) Draagbare spelcomputer (bv. Gameboy, Sony PSP etc.) Geen van deze 17

19 N.B. De antwoorden in figuur zijn gepercenteerd op alle respondenten, dus ook de respondenten die de genoemde apparaten niet ter beschikking hebben. Hiermee gelden de resultaten voor alle Nederlanders (tussen 14 en 65 jaar). In figuur is dezelfde vraag gepercenteerd op het aantal respondenten dat de betreffende apparaten regelmatig gebruikt. Nagenoeg alle respondenten die regelmatig een desktop of laptop gebruiken, zijn er de afgelopen maanden mee op internet geweest (respectievelijk 98% en 91%). Opvallend is het verschil in internetgebruik tussen respondenten met een mobiele telefoon en respondenten met een ander draagbaar communicatieapparaat. De PDA en Blackberries worden veel vaker gebruikt om toegang te krijgen tot internet dan de gewone mobiele telefoon. Een en ander wordt nog eens duidelijk aangetoond in figuur

20 Figuur Apparaten waarmee op internet geweest Met welke van deze apparaten bent u de afgelopen maanden op internet geweest? (Basis: gebruikt apparaat regelmatig; meerdere antwoorden mogelijk) Desktop (vaste/ bureaucomputer), n=670 98% Laptop (draagbare computer), n=340 91% Ander draagbaar communicatieapparaat (bv. PDA, Blackberry), n=81 42% Mobiele telefoon, n=710 15% Game Console (spelcomputer thuis), n=177 10% Draagbare spelcomputer (bv. Gameboy, Sony PSP etc.), n=130 6% Figuur Apparetn en toegang tot internet (samenvatting) Mobiele telefoon 14% 15% 91% Desktop (vaste/ bureaucomputer) 86% 87% 98% Laptop (draagbare computer) 44% 42% 91% Game Console (spelcomputer thuis) Draagbare spelcomputer (bv. Gameboy, Sony PSP etc.) Ander draagbaar communicatie-apparaat (bv. PDA, Blackberry) 10% 6% 10% 5% 17% 23% 42% Welke van de volgende apparaten gebruikt u regelmatig? (Basis: alle respondenten, n=779; meerdere antwoorden mogelijk) Met welke van deze apparaten bent u de afgelopen maanden op internet geweest? (Basis: alle respondenten, n=779) Geen van deze 0% Met welke van deze apparaten bent u de afgelopen maanden op internet geweest? (Basis: gebruikt apparaat regelmatig) 19

21 2.2.3 Internetten thuis Internet is in een korte periode een grote rol gaan spelen in het dagelijks leven van de Nederlander. Meer dan de helft van de Nederlanders maakt dagelijks gemiddeld 2 uur of meer gebruik van internet (57%) zie figuur Figuur Hoeveel uur maakt u gemiddeld dagelijks gebruik van internet (zowel thuis als op het bedrijf of elders)? (Basis: heeft thuis of elders toegang tot het internet, n=778) 12% 30% 33% 24% Niet elke dag en gemiddeld minder dan een half uur per dag Tussen een half en een uur per dag 1 tot 2 uur per dag 2 tot 4 uur per dag Meer dan 4 uur per dag Er is een geen relatie met leeftijd. Jongeren besteden gemiddeld niet meer tijd aan het gebruiken van internet dan ouderen. 20

22 Opmerkelijk is het brede aantal toepassingen die door minimaal de helft van de Nederlanders minimaal eens per maand worden gebruikt. zie figuur Figuur Frequentie gebruik internet toepassingen Hoe vaak gebruikt u elk van de volgende toepassingen van internet? Surfen op internet 4% 20% 74% Versturen en ontvangen van 6% 20% 72% Raadplegen van (andere) informatiediensten, zoals verkeersinformatie, weerbericht, nieuwsdiensten etc. 9% 10% 12% 27% 22% 17% Spelletjes spelen 17% 11% 11% 18% 20% 20% Instant messaging / MSN 26% 9% 9% 15% 17% 23% Route opzoeken of informatie over het openbaar vervoer op internet 5% 13% 34% 38% 6% Basis: heeft thuis of elders toegang tot het internet, n=778 Versturen van foto's Betalen via de PC Luisteren naar gedownloade muziek op de PC Kijken naar videos op het net (op sites als YouTube, Google Video etc.) Luisteren naar de radio op de PC Deelnemen aan sociale netwerken via internet (zoals Hyves, MySpace, Orkut, Mebo etc.) TV kijken op de PC Voeren van telefoongesprekken (zonder beeld) 11% 14% 32% 17% 8% 23% 30% 8% 4% 41% 7% 4% 30% 12% 10% 18% 11% 16% 29% 30% 5% 18% 18% 14% 13% 22% 16% 8% 11% 6% 6% 46% 55% 65% 4% 6% 6% 4% 13% 18% 11% 13% 11% 5% 5% 12% 8% 6% Downloaden van videos naar de PC of ipod 65% 12% 8% 8% Voeren van telefoongesprekken met beeld (webcam) 68% 4% 13% 5% 5% Gegevens versturen met behulp van Bluetooth 71% 12% 8% 6% Versturen van een video naar het web (naar sites als YouTube, Google Video etc.) 78% 3% 8% 4% Schrijven van een eigen weblog 79% 4% 5% 6% Nooit 1 keer geprobeerd Paar keer geprobeerd Ongeveer eens per maand Ongeveer eens per week 1 keer per dag Meer dan 1 keer per dag 21

23 2.3 Zakelijk versus privé De mobiele telefoons worden in Nederland voornamelijk privé gebruikt en betaald. Ruim vier van de vijf respondenten die regelmatig een mobiele telefoon en/of een ander draagbaar communicatieapparaat gebruiken, betalen de hele rekening van dit toestel zelf (84%) en gebruiken deze meer privé dan zakelijk (84%) zie figuren en Figuur Wie betaalt de factuur? In de hiernavolgende vragen willen we het met u hebben over de mobiele telefoon of het mobiele apparaat dat u het meest gebruikt. Wie betaalt de rekening van dit mobiele toestel? (Basis: gebruikt regelmatig een mobiele telefoon en/of een ander draagbaar communicatie-apparaat [bv. PDA, Blackberry], n=714) Ik betaal de hele rekening zelf 84% Mijn werkgever betaalt de hele rekening 6% Mijn ouder(s) of een gezinslid betaalt de rekening Ik, samen met mijn ouders of andere gezinsleden Mijn werkgever de zakelijke gesprekken, zelf privégesprekken Ik, maar ik declareer alle kosten bij mijn werkgever Anders, namelijk Figuur Privé versus zakelijk gebruik mobiel toestel Gebruikt u dit mobiele toestel met name voor privé of met name voor zakelijke doeleinden? (Basis: gebruikt regelmatig een mobiele telefoon en/of een ander draagbaar communicatieapparaat [bv. PDA, Blackberry], n=714) 84% 9% 7% Meer privé dan zakelijk Ongeveer de helft zakelijk en de helft privé Meer zakelijk dan privé 22

24 Van de respondenten die twee of meer mobiele telefoons of apparaten in hun bezit hebben, wordt bij een kwart één toestel geheel of gedeeltelijk door een bedrijf betaald. Bij 71% van deze groep respondenten wordt geen van deze toestellen door een bedrijf bekostigd zie figuur Figuur Mobiele toestellen door bedrijf betaald Hoeveel van uw mobiele telefoons worden geheel of gedeeltelijk door een bedrijf betaald? (Basis: heeft twee of meer mobiele telefoons of apparaten waarmee hij/zij mobiel kan communiceren, n=330) 71% 26% Geen door bedrijf betaald 1 door bedrijf betaald 2 door bedrijf betaald 3 of meer door bedrijf betaald Van de werkzame personen zegt ruim eenderde ongeveer eens per maand of vaker gegevens via internet te verzenden of te ontvangen van of naar het werk, terwijl hij/zij zelf buiten het bedrijf is (34%) zie figuur Figuur Verzenden van gegevens via internet naar bedrijf Hoe vaak verzendt of ontvangt u wel eens gegevens via internet van of naar uw werk, terwijl u zelf buiten het bedrijf bent (bijvoorbeeld via de server)? Basis (n=446): - (Mede)eigenaar / directeur v.e. bedrijf, minder dan 5 werknemers - (Mede) eigenaar/ directeur v.e. bedrijf, werknemers - Werkzaam in loondienst bij de overheid of semi-overheid - Werkzaam in loondienst in het bedrijfsleven 52% 11% 9% 12% 8% 5% Nooit 1 keer geprobeerd Paar keer geprobeerd Ongeveer eens per maand Ongeveer eens per week 1 keer per dag Meer dan 1 keer per dag 23

25 Eén op elke tien Nederlanders krijgt van zijn/haar bedrijf een laptop ter beschikking gesteld voor zakelijk gebruik. De meeste respondenten krijgen geen mobiele apparaten in bruikleen van hun werkgever (77%) zie figuur Figuur Apparaten ter beschikking gesteld door bedrijf Welke van de volgende soorten apparaten stelt uw bedrijf op dit moment aan u ter beschikking voor zakelijk gebruik? (Basis: alle respondenten, n=779; meerdere antwoorden mogelijk) Laptop computer 10% Andere apparatuur waarmee op afstand gecommuniceerd kan worden, namelijk 6% Laptop computer met volledige toegang tot internet (overal) 5% Laptop computer met draadloze toegang tot internet op korte afstand 4% Handcomputer / PDA (bijv. Palm) 4% Mobiele apparaten met meer mogelijkheden zoals Blackberry, Windows Mobile apparaten Geen van deze 77% Van de personen die een apparaat van hun bedrijf ter beschikking hebben, gebruikt ruim tweederde zijn/haar desktop computer om voor zakelijke toepassingen toegang te krijgen tot internet en/of (70%) en tweevijfde zijn/haar laptop computer (40%) zie figuur Figuur Zakelijk toegang tot internet Welke van de volgende apparaten gebruikt u om voor zakelijke toepassingen toegang te krijgen tot internet en/of ? (Basis: alle respondenten die niet 'geen van deze' hebben geantwoord op de vraag welke apparaten hun bedrijf op dit moment aan hen ter beschikking stelt voor zakelijk gebruik, n=181; meerdere antwoorden mogelijk) Desktop (vaste / bureaucomputer) 70% Laptop (draagbare computer) 40% Mobiele telefoon 13% Ander draagbaar communicatie-apparaat (bv. PDA, Blackberry) 7% Geen / niet van toepassing 5% 24

26 2.4 Meningen over en ervaringen met mobiel breedband De respondenten is een aantal uitspraken voorgelegd die mensen over zichzelf hebben gedaan. Ze konden vervolgens aangeven in welke mate ze het zelf eens of oneens zijn met deze uitspraken. Dit resulteerde in de volgende resultaten (zie ook figuur 2.4.1): "Ik wil graag geregeld een nieuwe mobiele telefoon om alle nieuwe mogelijkheden uit te proberen" 24% gedeeltelijk of geheel eens. "Ik ben goed in staat om alle mogelijkheden van de mobiele telefoon te gebruiken" 65% gedeeltelijk of geheel eens. Er is een licht verval qua leeftijd, maar dit in niet sterk. Ook de meeste ouderen zijn van mening dat ze mogelijkheden van de mobiele telefoon kennen. "Een mobiele telefoon is een noodzakelijk kwaad. Je moet er een hebben om te kunnen bellen of gebeld te worden, maar meer niet" 49% gedeeltelijk of geheel eens. "Ik vind het leuk om alle mogelijkheden van mijn mobiele telefoon uit te proberen" 45% gedeeltelijk of geheel eens. De leeftijdscategorie tot 45 jaar scoort hier duidelijk hoger. "Ik lees graag over de nieuwe mogelijkheden van mobiele communicatie" 30% gedeeltelijk of geheel eens. 25

27 Figuur Meningen over mobiele telefoons Kunt u aangeven in welke mate u het zelf eens of oneens bent met deze uitspraken? (Basis: gebruikt regelmatig een mobiele telefoon en/of een ander draagbaar communicatie-apparaat [bv. PDA, Blackberry], n=714) Ik ben goed in staat om alle mogelijkheden van de mobiele telefoon te gebruiken. 5% 13% 18% 37% 28% Een mobiele telefoon is een noodzakelijk kwaad. Je moet er een hebben om te kunnen bellen of gebeld te worden, maar meer niet. 9% 19% 23% 25% 24% Ik vind het leuk om alle mogelijkheden van mijn mobiele telefoon uit te proberen. 15% 18% 22% 31% 14% Ik lees graag over de nieuwe mogelijkheden van mobiele communicatie. 22% 22% 26% 22% 8% Ik wil graag geregeld een nieuwe mobiele telefoon om alle nieuwe mogelijkheden uit te proberen. 45% 16% 15% 18% 6% Geheel mee oneens Gedeeltelijk mee oneens Mee eens noch mee oneens Gedeeltelijk mee eens Geheel mee eens Ruim eenvijfde van de respondenten zou (zeer) waarschijnlijk overwegen om zijn/haar huidige mobiele telefoon of apparaat met een kleine bijbetaling in te ruilen voor een mobiel apparaat met een iets groter scherm en een toetsenbord, waarmee hij/zij kan en en internetten (22%) zie figuur Figuur Interesse voor mobiel toestel met groter beeldscherm Zou u overwegen uw huidige mobiele telefoon (apparaat) met een kleine bijbetaling in te ruilen voor een mobiel apparaat met een iets groter scherm en een toetsenbord, waarmee u kunt en en internetten? (Basis: alle respondenten, n=779) 29% 20% 29% 16% 6% Zeer onwaarschijnlijk Onwaarschijnlijk Weet ik nog niet Waarschijnlijk Zeer waarschijnlijk 26

28 De respondenten is gevraagd naar hun gebruikservaringen met specifieke toepassingen van hun mobiele toestel. De volgende drie vragen werden gesteld: "Wat zijn uw ervaringen met het verzenden en/of ontvangen van via een mobiel toestel?" "Wat zijn uw ervaringen met surfen op internet via een mobiel toestel?" "Wat zijn uw ervaringen met het bekijken van tv-beelden via een mobiel toestel?" Als gevraagd wordt naar ervaringen met het verzenden en/of ontvangen van e- mail via een mobiel toestel, zegt ruim eenderde van de respondenten die deze toepassing gebruiken voornamelijk positieve ervaringen te hebben (35%); nog eens eenderde heeft deels positieve, deels negatieve ervaringen (33%) en slechts één op de tien voornamelijk negatieve ervaringen (11%) zie figuur Figuur Ervaringen met via mobiel toestel Wat zijn uw ervaringen met het verzenden en/of ontvangen van via een mobiel toestel? (Basis: gebruikt de toepassing 'versturen en ontvangen van ' via een mobiel toestel, n=118) 11% 33% 35% 21% Voornamelijk negatief Deels positief, deels negatief Voornamelijk positief Weet niet / geen antwoord Vervolgens werd de respondenten gevraagd hun gegeven antwoord toe te lichten. De antwoorden op deze open vraag zijn naderhand gecodeerd zodat ze kwantificeerbaar zijn. In verband met de soms geringe aantallen respondenten per onderzoeksvraag, dient men voorzichtig te zijn met het interpreteren van de resultaten. De respondenten die voornamelijk negatieve ervaringen hebben met het verzenden en/of ontvangen van via een mobiel toestel, vinden het onhandig omdat hun mobiel te klein is en/of dat het te veel tijd in beslag neemt zie figuur

29 Figuur Negatieve punten via mobiel toestel Kunt u uw antwoord toelichten? (Basis: heeft voornamelijk negatieve ervaringen met het verzenden en/of ontvangen van via een mobiel toestel, n=13; gecodeerde open vraag; meerdere antwoorden mogelijk) Onhandig / mobiel te klein 44% Langzaam / kost veel tijd 32% Problemen met instellingen 15% Werkt niet goed / komt niet (altijd) aan / ontvang niet (altijd) 14% Nog niet geïnstalleerd / nog niet gebruikt 11% Ik gebruik het niet 7% Duur Weet niet / geen antwoord 4% 18% N.B. In verband met het geringe aantal respondenten dient men voorzichtig te zijn met het interpreteren van de resultaten. De respondenten die deels positieve, deels negatieve ervaringen hebben met het verzenden en/of ontvangen van via een mobiel toestel, vinden het bovendien niet altijd goed werken of slagen er überhaupt niet in om te verzenden of te ontvangen zie figuur Figuur Kritische kanttekeningen via mobiel Kunt u uw antwoord toelichten? (Basis: heeft deels positieve, deels negatieve ervaringen met het verzenden en/of ontvangen van via een mobiel toestel, n=39; gecodeerde open vraag; meerdere antwoorden mogelijk) Onhandig / mobiel te klein Werkt niet goed / komt niet (altijd) aan / ontvang niet (altijd) 22% 21% Langzaam / kost veel tijd 17% Gebruik liever de computer 16% Problemen met instellingen 9% Duur 7% Makkelijk / handig Gaat goed / komt aan / geen problemen Overige antwoorden 8% Weet niet / geen antwoord 20% De respondenten die voornamelijk positieve ervaringen hebben met het verzenden en/of ontvangen van via een mobiel toestel, vinden het makkelijk en/of handig en ondervinden doorgaans geen problemen zie figuur

30 Figuur Toelichtingen positieve oordelen via mobiel Kunt u uw antwoord toelichten? (Basis: heeft voornamelijk positieve ervaringen met het verzenden en/of ontvangen van via een mobiel toestel, n=41; gecodeerde open vraag; meerdere antwoorden mogelijk) Gaat goed/komt aan/geen problemen 41% Makkelijk/handig 36% Snel 11% Overige antwoorden 8% Weet niet/geen antwoord 16% De ervaringen met surfen op internet via een mobiel toestel zijn minder positief. Bijna een kwart van de respondenten die deze toepassing gebruiken zeggen voornamelijk positieve ervaringen te hebben (24%); bijna tweevijfde heeft deels positieve, deels negatieve ervaringen (38%) en ruim een kwart heeft voornamelijk negatieve ervaringen (27%) zie figuur Figuur Ervaringen internet via mobiel toetel Wat zijn uw ervaringen met surfen op internet via een mobiel toestel? (Basis: gebruikt de toepassing 'surfen op internet' via een mobiel toestel, n=156) 27% 38% 24% 11% Voornamelijk negatief Deels positief, deels negatief Voornamelijk positief Weet niet / geen antwoord De respondenten die voornamelijk negatieve ervaringen hebben met surfen op internet via een mobiel toestel, vinden het internet te traag werken of vinden het (te) duur zie figuur

31 Figuur Negatieve punten internetten via mobiel toestel Kunt u uw antwoord toelichten? (Basis: heeft voornamelijk negatieve ervaringen met surfen op internet via een mobiel toestel, n=43; gecodeerde open vraag; meerdere antwoorden mogelijk) Langzaam / traag / duurt lang 57% Duur 46% Onhandig / mobiel te klein / (niet overzichtelijk) 24% Werkt niet goed (op mijn mobiel) 18% Gebruik liever de computer 12% Sommige sites zijn aangepast / kun je niet (goed) zien 6% Werkt goed / geen problemen Overige antwoorden Weet niet / geen antwoord De respondenten die deels positieve, deels negatieve ervaringen hebben met surfen op internet via een mobiel toestel, vinden het bovendien niet overzichtelijk omdat het scherm op hun mobiele telefoon te klein is zie figuur Figuur Kritische punten internetten via mobiel toestel Kunt u uw antwoord toelichten? (Basis: heeft deels positieve, deels negatieve ervaringen met surfen op internet via een mobiel toestel, n=60; gecodeerde open vraag; meerdere antwoorden mogelijk) Langzaam / traag / duurt lang 53% Onhandig / mobiel te klein / (niet overzichtelijk) 30% Makkelijk / handig 20% Werkt niet goed (op mijn mobiel) 17% Duur Sommige sites zijn aangepast / kun je niet (goed) zien 13% 16% Gebruik liever de computer 4% Werkt goed / geen problemen Overige antwoorden Weet niet / geen antwoord 10% De respondenten die voornamelijk positieve ervaringen hebben met surfen op internet via een mobiel toestel, vinden het goed werken en ondervinden geen problemen zie figuur Zij hebben vaker een PDA of Blackberry. 30

32 Figuur Positieve ervaringen internetten via mobiel toestel Kunt u uw antwoord toelichten? (Basis: heeft voornamelijk positieve ervaringen met surfen op internet via een mobiel toestel, n=37; gecodeerde open vraag; meerdere antwoorden mogelijk) Werkt goed / geen problemen 38% Makkelijk / handig 24% Sommige sites zijn aangepast / kun je niet (goed) zien Overige antwoorden 17% Weet niet / geen antwoord 23% Als laatste is gevraagd naar ervaringen met het bekijken van tv-beelden via een mobiel toestel. Het aantal respondenten dat deze toepassing gebruikt is echter te klein (n=14) om de antwoorden op deze vraag te kunnen interpreteren zie figuur Figuur Ervaringen bekijken van tv-beelden via mobiel toestel Wat zijn uw ervaringen met het bekijken van tv-beelden via een mobiel toestel? (Basis: gebruikt de toepassing 'tv-beelden bekijken' via een mobiel toestel, n=14) 38% 20% 42% Voornamelijk negatief Deels positief, deels negatief Voornamelijk positief Weet niet / geen antwoord N.B. In verband met het geringe aantal respondenten dient men voorzichtig te zijn met het interpreteren van de resultaten. 31

33 2.5 Toekomstig gebruik van mobiel breedband De algemene verwachting is dat de komende jaren het mobiel internetten, met name bij de jongeren, een grote vlucht zal nemen. Dit kan worden afgeleid uit de antwoorden op een drietal stellingen over het toekomstige gebruik van internetten op een mobiel toestel. (zie ook figuur 2.5.1): "Over 2 jaar kan de helft van de jongeren (tot 30 jaar) internetten op een mobiel toestel" 73% gedeeltelijk of geheel eens. "De huidige toestellen zijn niet geschikt om mobiel te internetten" 34% gedeeltelijk of geheel eens. "Over 3 jaar kan de helft van alle Nederlanders tot 65 jaar internetten op een mobiel toestel" 37% gedeeltelijk of geheel eens. Figuur Meningen over (groei van) mobiel breedband Kunt u voor elke bewering aangeven in welke mate u het eens of oneens bent met de bewering? (Basis: alle respondenten, n=779) Over 2 jaar kan de helft van de jongeren (tot 30 jaar) internetten op een mobiel toestel 4,2 17% 30% 43% De huidige toestellen zijn niet geschikt om mobiel te internetten 3,3 6% 13% 32% 21% 13% Over 3 jaar kan de helft van alle Nederlanders tot 65 jaar internetten op een mobiel toestel 3,1 11% 22% 24% 26% 11% Geheel mee oneens Gedeeltelijk mee oneens Mee eens noch mee oneens Gedeeltelijk mee eens Geheel mee eens 32

34 De respondenten is een aantal toepassingen van internet voorgelegd die momenteel mogelijk zijn. Sommige van deze toepassingen zijn ook op mobiele telefoons en andere mobiele apparaten beschikbaar. De respondenten werd gevraagd zich voor te stellen dat ze een nieuw mobiel toestel zouden moeten aanschaffen. Vervolgens konden ze een lijst met toepassingen doornemen en aangeven welke van deze toepassingen ze achtereenvolgens als eerste, tweede, derde en vierde op dit toestel zouden willen kunnen doen. Hieronder is een overzicht te vinden van de toepassingen die men respectievelijk als eerste (zie figuur 2.5.2), tweede (zie figuur 2.5.3), derde (zie figuur 2.5.4) en vierde (zie figuur 2.5.5) op dit toestel zouden willen kunnen doen. Figuur Gewenste toepassingen mobiele telefoon eerste keuze Stel dat u op dit moment een nieuwe mobiel toestel zou moeten aanschaffen, welke van deze toepassingen zou u als eerste op dit toestel willen kunnen doen? (Basis: alle respondenten, n=779; één antwoord mogelijk) Versturen en ontvangen van Gegevens versturen met behulp van Bluetooth Betalen via de mobiel Informatie zoeken over routes, OV, verkeer, weer etc. Voeren van telefoongesprekken met beeld (beeldbellen) Surfen op internet Luisteren naar de radio Instant messaging / MSN Downloaden van muziek of video's Spelletjes spelen en downloaden Deelnemen van sociale netwerken via internet TV-beelden bekijken (bijv. YouTube of Uitzending gemist) Schrijven van een eigen weblog Versturen van een video naar het web Geen van deze 10% 9% 7% 6% 6% 5% 16% 32% 33