INHOUD. Woord vooraf... v

Transcriptie

1 INHOUD Woord vooraf v ENERGIE EN STAATSSTEUN: DE NIEUWE RICHTSNOEREN INZAKE STAATSSTEUN VOOR MILIEUBESCHERMING EN ENERGIE Thomas Chellingsworth en Dominique Vanherck Inleiding Actieplan Staatssteun Modernisering van het staatssteunbeleid Hoofdstuk 1. Staatssteun: basisprincipes Afdeling 1. Verenigbaarheid met de interne markt: principe en afwijkingen... 3 Afdeling 2. Controle door de Europese Commissie Afdeling 3. Groepsvrijstellingen Afdeling 4. De minimis-regeling Hoofdstuk 2. Staatssteun voor milieubescherming en energie Afdeling 1. Voorlopers van de Richtsnoeren Afdeling 2. De Richtsnoeren inzake staatssteun voor milieubescherming en energie Belangrijkste wijzigingen Toepassingsgebied Richtsnoeren Aan te melden individuele milieu- en energiesteun Verenigbaarheidsonderzoek op grond van artikel 107, lid 3, onder c) VWEU A. Gemeenschappelijke beoordelingsbeginselen B. Algemene verenigbaarheidsvoorwaarden C. Specifieke steunmaatregelen Hoofdstuk 3. Besluit vii

2 RECENTE ONTWIKKELINGEN IN HET FEDERAAL ENERGIERECHT Damien Verhoeven Inleiding Hoofdstuk 1. Implementatie van het Plan-Wathelet voor de bevoorradingszekerheid inzake elektriciteit Afdeling 1. De aanpassing van de kernuitstap (wet van 18 december 2013) Vaststelling van de kernuitstapkalender Afschaffing van de mogelijkheid om van de kernuitstapkalender af te wijken Voorwaarden van de verlenging van Tihange Afdeling 2. Capaciteitsmechanisme via offerteprocedure voor de subsidiëring van nieuwe gascentrales Bevoegdheidsverdeling en goedgekeurde instrumenten Het koninklijk besluit van 8 december 2013 betreffende de modaliteiten van de procedure van de offerteaanvragen Het bestek van 10 januari Verenigbaarheid met het Europees recht en beoordeling Afdeling 3. Regulering van de buitenwerking stellingen van productieinstallaties en creatie van een strategische reserve (wet van 26 maart 2014 tot wijziging van de Elektriciteits wet) Regulering van de buitenwerkingstellingen van productie-installaties Strategische reserve Afdeling 4. De aanpassing aan de federale bijdrage inzake aardgas (wet van 26 maart 2014 tot wijziging van de Gaswet) Vrijstelling van de federale bijdrage inzake aardgas voor de productie van elektriciteit Nieuwe modaliteiten van de federale bijdrage inzake aardgas m.b.t. de inning Degressiviteitsmechanisme en plafonnering van de federale bijdrage inzake aardgas Hoofdstuk 2. Het vervolg van de Omzetting van de derde Elektriciteitsen Gasrichtlijn Afdeling 1. Uitspraak over de vordering van de Vlaamse regering tegen de wet van 8 januari Afdeling 2. Uitspraak over de vordering van de CREG tegen de wet van 8 januari Afdeling 3. Pilot Case van de Europese Commissie tegen de Belgische Omzetting Afdeling 4. De reparatiewet van 26 december viii

3 1. Gedeeltelijke rechtzetting van de modaliteiten van certificering van de transmissienetbeheerders Afschaffing van de rol van de transmissienetbeheerders inzake hernieuwbare energie, rationeel energiegebruik en milieubescherming Aanpassing van het stelsel inzake gesloten industriële (elektriciteits)netten Aanpassing van het stelsel inzake het tractienet spoor Afwijking van de regel van uniformiteit van tarieven binnen het grondgebied van een netbeheerder Hoofdstuk 3. Andere regelgeving Afdeling 1. Andere elementen uit de reparatiewet van 26 december Wijzigingen inzake de voorzieningen voor de ontmanteling van de kerncentrales Afschaffing van de regeringscommissaris bij de NMP Afschaffing van de fondsen voor de financiering van de prospectieve studies over de bevoorrading Bekrachtiging van koninklijke besluiten inzake de federale bijdrage en de offshore GSC s Afdeling 2. Bekrachtiging van de aanpassing van het KB offshore GSC (wet van 23 juli 2013) Afdeling 3. Economische wijzigingen Degressiviteit en plafonnering van de offshoretoeslag (programmawetten van 28 juni 2013 en 26 december 2013, alsook KB van 17 augustus 2013) Vaststelling van het Kyotofonds voor 2014 op nul (KB van 18 december 2013) Vaststelling van de nucleaire taks voor 2013 (wet van 26 december 2013) Afdeling 4. Beschermende wijzigingen Aanpassing van het sectoraal akkoord de consument in de vrijgemaakte elektriciteits- en gasmarkt (van 16 oktober 2013) Vermindering van de btw op elektriciteit voor huishoudelijke afnemers (KB van 21 maart 2014) Afdeling 5. Planologische wijzigingen Noodplan voor de aardgasbevoorrading (MB van 18 december 2013) Marien ruimtelijk plan (KB van 20 maart 2014) Conclusie ix

4 DE BESCHERMING VAN DE ENERGIECONSUMENT IN HET NIEUWE CONSUMENTENAKKOORD Tom Vanden Borre en Elisabeth Muylle Inleiding Hoofdstuk 1. Achtergrond bij het initiële consumentenakkoord Hoofdstuk 2. De wijzigingen aan het consumentenakkoord in Afdeling 1. De lange weg naar de wijziging van Afdeling 2. Verschillen tussen de wet van 8 januari 2012 en de wet van 25 augustus 2012, wat betreft het consumentenakkoord Afdeling 3. De belangrijkste wijzigingen aan het consumentenakkoord Transparantie en mogelijkheid tot vergelijken Verbrekingsvergoeding Veranderen van leverancier Verlenging van contracten van bepaalde duur A. De nieuwe bepaling inzake verlenging van contracten van bepaalde duur B. De aanleiding: advies van de Commissie Onrechtmatige Bedingen C. Analyse van de nieuwe bepaling Mogelijkheid om slotfactuur niet te domiciliëren Melding van het goedkoopste tarief Nalatigheidsinteresten Wijziging aan de gedragscode Hoofdstuk 3. De techniek van het consumentakkoord nader belicht Afdeling 1. De Europese regelgeving inzake oneerlijke handelspraktijken Afdeling 2. Het nieuwe Wetboek Economisch Recht: de rechten van de consument verder aangevuld Afdeling 3. Het sectorakkoord vs. wetgeving marktpraktijken Boek VI Wetboek Economisch Recht Afdeling 4. De juridische kwalificatie van het consumentenakkoord Hoofdstuk 4. Verplichtingen inzake facturatie Wettelijke verplichtingen federaal maar ook regionaal Enkele bevoegdheidsrechtelijke beschouwingen Hoofdstuk 5. Conclusies x

5 BERG BAART BELEGEN BORRELNOOTJES Tim Vermeir Inleiding Hoofdstuk 1. Distributie, vervoer en transmissie Afdeling 1. Aardgas Afdeling 2. Elektriciteit Afdeling 3. Invloed van de regionalisering van de bevoegdheid over distributienettarieven Afdeling 4. Stelling met betrekking tot de bevoegdheid over de netwerken Hoofdstuk 2. Hernieuwbare energie bronnen en rationeel energiegebruik Afdeling 1. Algemeen Afdeling 2. Offshore Hoofdstuk 3. Tarieven en prijzen Afdeling 1. Bijzondere wet van 8 augustus Afdeling 2. Bijzondere wet van 8 augustus Afdeling 3. Grondwettelijk Hof Arrest van 31 mei Arrest van 12 juli Arrest van 9 juli Arrest van 13 november Interpretatie van de BWHI door het Grondwettelijk Hof Afdeling 4. De lange weg naar het Vlinderakkoord Resolutie van het Vlaams Parlement van Tussen de resoluties van het Vlaams Parlement en de institutionele crisis van Rapport der wijzen Octopusnota Vlaamse Regering Voorstel Johan Vande Lanotte Formateursnota di Rupo Het Vlinderakkoord Afdeling 5. Bijzondere wet van 6 januari 2014 met betrekking tot de zesde staatshervorming Wetsvoorstel Advies Raad van State Amendementen Afdeling 6. Evaluatie Distributienettarieven xi

6 2. Prijzen A. Vaststelling B. Bevoegdheid over prijzen in het algemeen Gevolgen Hoofdstuk 4. Nationaal uitrustingsplan en studies over de perspectieven van de energiebevoorrading Hoofdstuk 5. Fonds ter reductie van de globale energiekosten Hoofdstuk 6. Overige gewestelijke bevoegdheden Hoofdstuk 7. Internationale samenwerking Hoofdstuk 8. Poging tot samenvatting Hoofdstuk 9. Besluit RECENTE ONTWIKKELINGEN IN HET VLAAMSE ENERGIERECHT Bram Delvaux en Wouter Vandorpe Inleiding Hoofdstuk 1. Het decreet over het samenwerkingsakkoord TEN-E projecten: een coordinerend Comité à la Belge wordt opgericht Afdeling 1. Inleiding Afdeling 2. De omzetting van de TEN-E Verordening 347/ TEN-E Verordening 347/2013 van 17 april Omzetting van de TEN-E Verordening in het Belgisch recht via een Belgische optie De huidige projecten van gemeenschappelijk belang voor het Vlaams Gewest Afdeling 3. Het vergunningscoördinerend en -faciliterend comite (VCFC): wat is dit? Doelstelling van het VCFC-comité Samenstelling van het VCFC-comité Termijnen binnen de procedure van het VCFC-comité Betrachtingen van het VCFC-comité Inwerkingtreding / Overgangsregeling? Hoofdstuk 2. Het decreet van 12 juli 2013: de absolute vertrouwelijkheidsplicht voor netbeheerders wordt gematigd Afdeling 1. De strenge vertrouwelijkheidsplicht voor netbeheerders uitgelicht xii

7 Afdeling 2. De onwerkbaarheid van de vertrouwelijkheidsplicht voor netbeheerders t.a.v. enkele nieuwe maatregelen Afdeling 3. Analyse van de exacte bewoordingen van het wijzigingsdecreet van 12 juli dat deze plicht matigt Hoofdstuk 3. De wijzigingen aan de technische reglementen in het Vlaams Gewest: opkuisen en klaarmaken voor de toekomst Afdeling 1. Inleiding Afdeling 2. Het nieuw technisch reglement plaatselijk vervoer: pro forma of verschilt deze met de andere technische reglementen? Afdeling 3. De bevoegdheidswijziging op spanningsniveau tussen distributienetbeheerder en lokaal transmissienetbeheerder De bevoegdheidswijziging op spanningsniveau tussen netbeheerders Schematisch overzicht van de bevoegdheidswijziging op spanningsniveau tussen netbeheerders Afdeling 4. De wijziging van de bestaande technische reglementen distributie elektrici teit en gas door een veelheid aan redenen Opkuis van bepalingen TRPV Wijzigingen door de bevoegdheidswijziging op spanningsniveau tussen netbeheerders Wijzigingen door omzetting van de energie-efficiëntierichtlijn 2012/27/EU Wijzigingen om flexibele diensten en aansluitingen mogelijk te maken Verplichte goedkeuring van modelcontracten door VREG en afscheid van het Toegangsreglement Overige wijzigingen Hoofdstuk 4. De aangevulde aansprakelijkheidsregelingen voor netbeheerders Afdeling 1. Context Afdeling 2. Plichten van de netbeheerder op grond van de geldende wettelijke bepalingen Bevestiging bestaande federale aansprakelijkheidsgronden en invoering plafond Begrip storing Regresrecht Afdeling 3. Forfaitaire vergoedingen Forfaitaire vergoeding bij laattijdige aansluiting Forfaitaire vergoeding bij laattijdige heraansluiting Forfaitaire vergoeding bij langdurige stroomonderbreking Hoofdstuk 5. De sociale openbaredienstverplichtingen Conclusie xiii

8 HERNIEUWBARE ENERGIE EN RATIONEEL ENERGIEGEBRUIK ANNO 2013: IN VARIETATE CONCORDIA? Frederik Dewaele Inleiding Hoofdstuk 1. Hernieuwbare energie en rationeel energiegebruik zijn gewest bevoegdheden in de breedste zin Afdeling 1. In de breedste zin Afdeling 2. Zolang het maar geen betrekking op tarieven heeft Injectietarieven Doorrekening kosten van de certificatenverplichtingen Afdeling 3. Conclusie Hoofdstuk 3. Hernieuwbare energie: fallitur augurio spes bona saepe suo Afdeling 1. Inleiding Afdeling 2. De groenestroomhervorming aangevochten bij het Grondwettelijk Hof Afdeling 3. Het optimalisatiedecreet Minimumsteun groenestroom- en warmtekrachtcertificaten Optimalisatie van het hervormde systeem A. Inleiding B. Aanpassing definitie startdatum voor complexe projecten C. Aanpassing van de overgangsbepaling voor installaties met startdatum vóór 1 januari D. Alternatieve berekeningsmethode voor nieuwe projecten E. Sancties bij het verstrekken van foutieve gegevens aan het Vlaams Energieagentschap Afdeling 4. Andere aanpassingen betreffende de certificatensystemen Decreet van 20 december Besluit van de Vlaamse regering van 19 juli Besluit van de Vlaamse regering van 10 januari Het banken van groenestroomcertificaten en warmtekrachtcertificaten door de netbeheerders A. Marktoverschot aan groenestroomcertificaten en warmtekrachtcertificaten B. Het banken van certificaten C. Vergoeding voor de openbaredienstverplichting D. Kritiek op het banken van groenestroomcertificaten en warmtekracht certificaten xiv

9 Hoofdstuk 4. De certificering van aannemers en installateurs van hernieuwbare energiesystemen Inleiding Opleidings- en exameninstellingen voor de certificering van aannemers en installateurs A. Opleidings- en exameninstellingen B. Het examen Certificeringsregeling voor aannemers en installateurs A. Inleiding B. Welke categorieën van aannemers en installateurs komen in aanmerking? C. Het certificaat van bekwaamheid als aspirant D. Het certificaat van bekwaamheid E. Geldigheidsduur, hernieuwing en intrekking van het certificaat van bekwaamheid en het certificaat van bekwaamheid als aspirant Hoofdstuk 5. Premies voor rationeel energiegebruik Hoofdstuk 6. Subsidies voor groene warmte, de injectie van biomethaan en restwarmte Afdeling 1. Inleiding Afdeling 2. Wie komt voor welke steun in aanmerking? Nuttige groene warmte Restwarmte Injectie van biomethaan Afdeling 3. De toekenning van de ondersteuning Indienen en beoordelen van een steunaanvraag Controle, uitbetaling en terugvordering van de steun Lancering eerste call Hoofdstuk 7. Aanpassingen aan de energieprestatieregelgeving Afdeling 1. Inleiding Afdeling 2. Besluit van de Vlaamse regering van 29 november 2013 houdende wijziging van het energiebesluit van 19 november 2010, wat betreft de energieprestaties van gebouwen Toepassingsgebied EPB-eisen Verstrenging van de gewestelijke EPB-eisen A. Nieuwbouw B. Renovaties C. Systeemeisen Gemeentelijke EPB-eisen bij nieuwbouw Vrijstellingen en afwijkingen xv

10 Afdeling 3. Gedelegeerde algemene vrijstellingen en afwijkingen Afdeling 4. Aanpassing van ministeriële besluiten betreffende de energieprestatie regelgeving Inleiding Wijze van indienen van de EPB-aangifte Wijziging van het model van de startverklaring en van de EPB-aangifte Rekenmethodiek EPB-aangifte Wijziging van het ministerieel besluit van 15 september 2009 betreffende de vaststelling van de gelijkwaardigheid van innovatieve systemen, bouwconcepten of technologieën in het kader van de energieprestatieregelgeving A. Methode uitgebreid voor combilussen met elektrische weerstanden in de satellietboilers B. Methode uitgebreid voor toepassing op 1 collectief woongebouw Hoofdstuk 8. Conclusie TOEPASSING VAN HET MEDEDINGINGSRECHT IN DE ENERGIESECTOR Koen Platteau Inleiding Hoofdstuk 1. Evoluties op nationaal vlak Afdeling 1. De hervorming van het Belgische mededingingsrecht Afdeling 2. Activiteiten van de Belgische Mededingingsautoriteit Afdeling 3. Toestand van de Belgische energiemarkten Afdeling 4. Afspraken inzake gecoördineerde sluitingen van elektriciteitscentrales Hoofdstuk 2. Evoluties op EU-vlak Afdeling 1. Beslissingen van de Europese Commissie inzake concentratiecontrole Afdeling 2. Mededingingsbeperkende praktijken Preventieve capaciteitsreserveringen Elektriciteitsbeurzen Prijssqueeze bij de levering van energie Afdeling 3. Overheidsinterventie en verstoringen van de mededinging Hoofdstuk 3. Evaluatie en toekomst perspectieven Bijlage: Memorandum van de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt voor de Vlaamse Regering (4 december 2013) xvi