DE RECENTE VOORSTELLEN TOT WIJZIGING VAN DE EUROPESE REGELGEVING INZAKE DE LIBERALISERING VAN DE ELEKTRICITEITS- EN GASMARKT Jan Gekiere...

Transcriptie

1 INHOUDSTAFEL WOORD VOORAF... v DE RECENTE VOORSTELLEN TOT WIJZIGING VAN DE EUROPESE REGELGEVING INZAKE DE LIBERALISERING VAN DE ELEKTRICITEITS- EN GASMARKT Jan Gekiere...1 Inleiding...1 Hoofdstuk 1. De voorstellen voor nieuwe richtlijnen van het Europees Parlement en de Raad betreffende gemeenschappelijke regels voor de interne markt voor elektriciteit en aardgas...2 Afdeling 1. De kwantitatieve voorstellen: Het geleidelijk toestaan dat verbruikers hun leverancier vrij kunnen kiezen...4 A. Huidige regeling...4 B. Toelichting...5 C. Voorgestelde regeling...6 Afdeling 2. De kwalitatieve voorstellen De toegang voor derden...8 A. Huidige regeling...8 B. Toelichting...8 C. Voorgestelde regeling Algemeen Bijzonderheden met betrekking tot elektriciteit Bijzonderheden met betrekking tot gas...9 a. Toegang tot opslag...9 b. Nieuwe infrastructuur De unbundling of ontvlechting...10 A. Ontvlechting van transmissiesysteem- en distributiesysteembeheerders De huidige regeling Voorgestelde regeling Toelichting Ontheffing...13 B. Ontvlechting en transparantie van boekhouding Regelgeving...15 A. Huidige regeling...15 B. Voorgestelde regeling...15 vii

2 Afdeling 3. Openbare dienstdoelstellingen Milieubescherming en duurzame ontwikkeling Universele dienstverlening Bescherming van de eindafnemer en consumentenbescherming A. Algemeen B. Voorschriften inzake consumentenbescherming C. Etiketteringsverplichting D. Monitoren van leverings- en voorzieningzekerheid Mededeling en verslaggeving Afdeling 4. Overige bepalingen Geschrapte bepalingen Verslaggeving Hoofdstuk 2. Voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en van de Raad betreffende de voorwaarden voor toegang tot het net voor grensoverschrijdende handel in elektriciteit 27 Inleiding Afdeling 1. Vergoedingsmechanisme voor elektriciteitsstromen tussen transmissiesysteem-beheerders Afdeling 2. Tarieven voor de toegang tot netten Afdeling 3. Interconnnectiecapaciteit tussen transmissienetten Verschaffing van informatie over koppelingscapaciteit Algemene beginselen inzake congestiebeheer Nieuwe interconnectoren Afdeling 4. Overige bepalingen Richtsnoeren Regelgevende instanties Verschaffing van informatie en vertrouwelijkheid Sancties en verslaggeving Conclusie DE FEDERALE BIJDRAGE IN DE VRIJMAKING VAN DE ELEKTRICITEITS- EN GASMARKT, OFWEL VIA RE- REGULERING NAAR LIBERALISERING Tom Vanden Borre Inleiding Hoofdstuk 1. Overzicht van alle wijzigingen aan de elektriciteitsen gaswet viii

3 Hoofdstuk 2. De wijzigingen aan de elektriciteits- en gaswet voortkomend uit beslissingen van de federale regering genomen in Afdeling 1. Programmawet van 24 december Compensatie van de inkomsten van de gemeenten De federale bijdrage...43 A. De federale bijdrage in de elektriciteitswet De financiering van de sanering van de nucleaire passiva BP1 en BP Financiering van een deel van de werkingskosten van de CREG Financiering van het Sociaal Fonds Financiering van het Kyoto-Fonds...47 B. De federale bijdrage in de gaswet...48 Afdeling 2. Wet van 14 januari 2003 tot wijziging van de wet van 29 april 1999 betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt (dubbelstructuur van de transmissienetbeheerder)...49 Afdeling 3. Wet van 31 januari 2003 houdende de geleidelijke uitstap uit kernenergie voor industriële elektriciteitsproductie...53 Afdeling. 4 Wet van 20 maart 2003 tot wijziging van de wet 12 april 1965 betreffende het vervoer van gasachtige producten en andere door middel van leidingen, van de wet van 8 augustus 1980 betreffende budgettaire voorstellen , en van de wet van 29 april 1999 betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt Afschaffen Controlecomité Maximumprijzen en sociale tarieven Nieuwe definities in de elektriciteitswet Overeenstemming met het Technisch Reglement bis Activiteiten van Elia buiten het beheer van het net en activiteiten in het buitenland Energiebeurzen Ombudsdienst...60 Hoofdstuk 3. De voornaamste uitvoeringsbesluiten...62 Afdeling 1. De aanduiding van de transmissienetbeheerder...62 Afdeling 2. Technisch Reglement bis...64 Afdeling 3. Tariefstructuur...65 Afdeling 4. Openbare dienstverplichtingen Openbare dienstverplichtingen in de elektriciteitsmarkt Openbare dienstverplichtingen in de gasmarkt...71 Afdeling 5. De financiering van de CREG...74 ix

4 Afdeling 6. Bemiddelings- en arbitragedienst Afdeling 7. Samenwerking CREG en Mededinging Afdeling 8. Vervoersvergunningen voor gasachtige producten Afdeling 9. Mechanismen voor de bevordering van elektriciteit opgewekt uit hernieuwbare energiebronnen Conclusie GEWESTELIJKE ENERGIEWETGEVING: DE DRAAD KWIJT Lennart Deridder Inleiding Hoofdstuk 1. Liberalisering van de Vlaamse elektriciteitsmarkt Afdeling 1. Begrippenkader Afdeling 2. Organisatie van het netbeheer Meerdere netbeheerders Aanduidingsvoorwaarden Vergunningsvoorwaarden A. Operationele onafhankelijkheid B. Structurele onafhankelijkheid C. Selectieve onafhankelijkheid Afdeling 3. Organisatie van de netwerktoegang Afdeling 4. Organisatie van de levering Levering via het distributienet Levering via een directe lijn Afdeling 5. Organisatie van de directe lijnen Afdeling 6. Heffing op de exploitatie van een distributienet Afdeling 7. Openbare dienstverplichtingen Soorten Rationeel energiegebruik Fonds Hernieuwbare Energiebronnen Afdeling 8. Reguleringsinstantie Afdeling 9. Financiële lasten Hoofdstuk 2. Liberalisering van de Vlaamse aardgasmarkt Afdeling 1. Inleiding Afdeling 2. Begrippenkader Afdeling 3. Organisatie van het netbeheer Afdeling 4. Organisatie van de netwerktoegang Afdeling 5. Organisatie van de levering x

5 Afdeling 6. Organisatie van de netinfrastructuur Afdeling 7. Globale uitvoering: B.V.R. van 11 oktober Afdeling 8. Openbare dienstverplichtingen Afdeling 9. Integratie in een energiedecreet Hoofdstuk 3. Liberalisering van de Waalse elektriciteitsmarkt Afdeling 1. Inleiding Afdeling 2. Begrippenkader Afdeling 3. Organisatie van het netbeheer Lokaal transmissienet Distributienet Afdeling 4. Rol van de netbeheerder Meerdere taken Openbare verlichting Leveringsactiviteit A. Niet in aanmerking komende afnemers B. In aanmerking komende afnemers Strategische taken Afdeling 5. Organisatie van de netwerktoegang Toegangsvoorwaarden A. In aanmerking komende afnemers B. Verbruikslocatie Afdeling 6. Organisatie van de levering Afdeling 7. Organisatie van de netinfrastructuur Afdeling 8. Organisatie van de directe lijnen Afdeling 9. Openbare dienstverplichtingen Aankoopverplichting groene stroom Overige openbare dienstverplichtingen Afdeling 10. Reguleringsinstantie Afzonderlijke instelling Geen autonomie Afdeling 11. Energiecomité Hoofdstuk 4. Liberalisering van de Waalse aardgasmarkt Afdeling 1. Inleiding Afdeling 2. Organisatie van het netbeheer Analoog aan de elektriciteitssector Taken Afdeling 3. Organisatie van de nettoegang Afdeling 4. Openbare dienstverplichtingen Afdeling 5. Hernieuwbare gassen Afdeling 6. Toezicht en beleidsondersteuning xi

6 Afdeling 7. Heffingen Heffing op het distributienet Energiefonds Afdeling 8. Convergentie tussen gas en elektriciteit Hoofdstuk 5. Liberalisering van de Brusselse elektriciteitsmarkt Afdeling 1. Inleiding Afdeling 2. Organisatie van het netbeheer Gewestelijk transmissienet Distributienet A. Enkelvoudige netbeheerder B. Vergunningsplicht C. Onafhankelijkheid? Structurele belangenvermenging Operationele belangenvermenging Afdeling 3. Rol van de netbeheerder Afdeling 4. Organisatie van de netwerktoegang Toegangsvoorwaarden Verbruikslocatie en tarieven Afdeling 5. Organisatie van de levering Niet in aanmerking komende afnemers In aanmerking komende afnemers Afdeling 6. Organisatie van de netinfrastructuur Afdeling 7. Openbare dienstverplichtingen Soorten Minimumlevering Openbare verlichting Financiering Afdeling 8. Regulering Afdeling 9. Geschillenbeslechting Afdeling 10. Raad van gebruikers Afdeling 11. Sancties Besluit DE GROENE SCHIJN VAN DE ENERGIELIBERALISERING: VAN WINDMOLENS TOT CERTIFICATEN Tim Vermeir Hoofdstuk 1. Verantwoording xii

7 Hoofdstuk 2. Productie van elektriciteit: windmolenparken en andere groene installaties Afdeling 1. Onshore windmolens en andere productie-installaties (in het Vlaamse Gewest) Organisatie van de productie onshore A. Vergunde activiteit B. Productie-K.B Toekenning van de vergunning Wijziging en overdracht Intrekking en sancties Directe lijnen Gewestelijke aspecten van de productie op basis van hernieuwbare energiebronnen Afdeling 2. Offshore Inleiding Criteria Verplichtingen van de titularissen van een domeinconcessie A. Vennootschapsrechtelijke verplichtingen B. Na te leven termijnen C. Beschermingsmaatregelen D. Best beschikbare technologie Overige verplichtingen Verlenging, overdracht en intrekking van de domeinconcessie Hoofdstuk 3. Aansluiting van de installaties en vervoer Afdeling 1. Aansluiting van installaties op het net Afdeling 2. Vervoer van groene elektriciteit Hoofdstuk 4. Verkoop van groene elektriciteit en groene stroomcertificaten Afdeling 1. Vlaams Gewest Inleiding Definities Productie Verkoop van elektriciteit uit hernieuwbare energiebronnen. 190 A. Principe B. Verkoop van groene stroom Certificatenverplichtingen van de leveranciers en de netbeheerders Verhandelbaarheid van groenestroomcertificaten xiii

8 7. Boetesysteem Afdeling 2. Federale groene elektriciteit Oorsprongsgarantie Groenestroomcertificaten Afdeling 3. Minimumprijzen Hoofdstuk 5. Andere groene aspecten van het energiebeleid Afdeling 1.Rationeel energiegebruik Afdeling 2. REG verplichtingen van de leverancier Afdeling 3. REG-Boetes Hoofdstuk 6. Financiering van groene energie Afdeling 1. Vlaamse fondsen Afdeling 2. Federale fondsen Federale bijdrage Begrotingsfonds voor de financiering van het federale beleid ter reductie van de emissies van broeikasgassen TOEZICHT OP VRIJE MEDEDINGING IN DE BELGISCHE ENERGIEMARKT Wouter Devroe Inleiding Hoofdstuk 1. Aandachtspunten inzake vrije mededinging en liberalisering Afdeling 1. Mededingingsrecht wint aan belang door decentralisatie Afdeling 2. Alle takken van het mededingingsrecht vinden onverkort toepassing binnen de energiesector Kartelverbod Verbod van misbruik van machtspositie Concentratiecontrole Staatssteun Recht inzake publieke ondernemingen / diensten van algemeen (economisch) belang Afdeling 3. Het mededingingsrecht garandeert een unieke mate aan rechtsbescherming Afdeling 4. Geen onbeperkte vrije mededinging : openbare en universele dienstverlening xiv

9 Hoofdstuk 2. Proliferatie van toezichthouders Afdeling 1. Problematiek. Spanningsvelden Afdeling 2. Recente pogingen tot stroomlijning proliferatie toezichthouders in Belgische energiesector Conclusie, hoofdlijnen Bijlage: Recente beslissingen raad voor de mededinging in elektriciteits- en energiezaken OVERZICHT VAN ENERGIERECHTSLEER 2002 Bernard Vanheusden OVERZICHT ENERGIEWETGEVING 2002 Mario Deketelaere Hoofdstuk 1. Opzet Hoofdstuk 2. Europese Gemeenschappen Afdeling 1. Energiewetgeving gepubliceerd in Klimaatverandering Milieu- en energiebeleid Milieukeur Afdeling 2. Voorstellen wetgeving, mededelingen en bekendmakingen gepubliceerd in Biobrandstoffen Duurzame ontwikkeling Europese Unie Klimaatverandering Energie Milieu- en energiebeleid Hoofdstuk 3. Belgische federale overheid Afdeling 1. Duurzame ontwikkeling Afdeling 2. Energie Afdeling 3. Ioniserende stralingen Afdeling 4. Energiefiscaliteit Afdeling 5. Programmawet xv

10 Hoofdstuk 4. Vlaamse Gewest Afdeling 1. Energie Afdeling 2. Klimaatverandering Afdeling 3. Subsidies Hoofdstuk 5. Brussels Hoofdstedelijk Gewest Afdeling 1. Elektriciteit Afdeling 2. Luchtverontreiniging Hoofdstuk 6. Waalse Gewest Afdeling 1. Elektriciteit Afdeling 2. Milieuvoorwaarden xvi