INHOUDSOPGAVE DE RECENTE ONTWIKKELINGEN IN HET EUROPEES ENERGIEBELEID EN HET EUROPEES ENERGIERECHT SAM EMMERECHTS... 1

Transcriptie

1 INHOUDSOPGAVE WOORD VOORAF... v DE RECENTE ONTWIKKELINGEN IN HET EUROPEES ENERGIEBELEID EN HET EUROPEES ENERGIERECHT SAM EMMERECHTS... 1 Inleiding... 1 Hoofdstuk 1. De nieuwe Europese energiewetgeving... 2 Afdeling 1. De energiebepalingen in de Europese Grondwet... 2 Afdeling 2. De interpretatienota s van DG TREN bij de richtlijnen betreffende gemeenschappelijke regels voor de interne markt voor elektriciteit en aardgas Het ontvlechtingsregime... 5 A. Juridische ontvlechting... 5 B. Functionele ontvlechting... 6 C. Boekhoudkundige ontvlechting Bepalingen betreffende de voorzieningszekerheid van gas Etikettering van elektriciteit De toegang tot opslagfaciliteiten voor aardgas Openbaredienstverplichtingen...13 A. Toepassingsdomein...14 B. Financiering Praktische maatregelen voor de distributie van energie De rol van de regulatoren De voorzieningszekerheid van elektriciteit Vrijstellingen van het regime inzake toegang tot het netwerk...20 A. Types vrijstellingen...21 B. Criteria voor een vrijstelling...22 C. Informatieplicht...23 Afdeling 3. De richtlijn voor de veiligstelling van aardgasvoorziening Rol van de lidstaten Rol van de Commissie Stappenplan bij noodsituaties...25 Afdeling 4. De richtlijn ter bevordering van warmtekrachtkoppeling...26 vii

2 Hoofdstuk 2. Europese energiewetgeving in voorbereiding...28 Afdeling 1. Het voorstel van richtlijn inzake energie-efficiëntie en energiediensten...28 Afdeling 2. Het voorstel van richtlijn inzake de voorzieningszekerheid van elektriciteit en infrastructuurinvesteringen...30 Afdeling 3. Het voorstel van verordening inzake de toegang tot gastransmissienetten...31 Afdeling 4. Het voorstel van beschikking betreffende trans-europese netwerken in de energiesector (TEN s)...33 Afdeling 5. Voorstellen van richtlijn inzake de nucleaire veiligheid en het radioactief afval Voorstel voor een richtlijn van de Raad houdende vaststelling van fundamentele verplichtingen en algemene beginselen op het gebied van de veiligheid van nucleaire installaties Voorstel voor een richtlijn van de Raad inzake het beheer van verbruikte splijtstof en radioactief afval...36 RECENTE ONTWIKKELINGEN IN HET FEDERALE ENERGIEBELEID EN -RECHT: OVER DE ELIA-HEFFING, BIJZONDERE MINISTERRADEN EN DE TOEKOMST DR. TOM VANDEN BORRE en MR. BRAM DELVAUX Inleiding...39 Hoofdstuk 1. Het mechanisme ter compensatie van de verloren inkomsten van de gemeenten ingevolge de vrijmaking van de markt: de Elia-heffing...40 Afdeling 1. Voorgeschiedenis De programmawet van 24 december De programmawet van 22 december Afdeling 2. De in 2004 gekozen opties De bijzondere wet van 13 september 2004 tot wijziging van artikel 6, 1, VIII van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen De programmawet van 27 december Hoofdstuk 2. Wijzigingen aan het prijzenbeleid...55 Afdeling 1. Maatregelen genomen in het kader van het sociale vangnet Compensatiemechanisme voor de sociale tarieven Elektriciteitstarieven budgetmeter...59 viii

3 Afdeling 2. Technische aanpassing van de berekening van de elektriciteitsprijzen: invoering nieuwe Nc-parameter...62 Afdeling 3. Sociaal stookoliefonds...63 Hoofdstuk 3. De tariefstructuur aardgasdistributie...65 Afdeling 1. De wettelijke basis...65 Afdeling 2. Het koninklijk besluit tariefstructuur aardgasdistributie De soorten tarieven De procedure tot goedkeuring en bekendmaking van de tarieven Het opstellen van verslagen en rapporten in het kader van de tariefstructuur De boekhoudkundige verplichtingen en kostenbeheersing van de distributienetbeheerder...72 Hoofdstuk 4. Energie- en klimaatbeleid...73 Afdeling 1. Inleiding...74 Afdeling 2. Maatregelen in het kader van het Kyoto Protocol met impact op het energiebeleid Beheer van het Kyoto-Fonds Windmolenpark op zee De CO 2 -uitstoot van de steenkoolcentrales Fiscale maatregelen...80 Hoofdstuk 5. De werking van de CREG...83 Afdeling 1. Vernieuwing mandaten van de leden van de algemene Raad van de CREG...83 Afdeling 2. Vaststelling van de bedragen voor de financiering van de werkingskosten van de CREG...84 Hoofdstuk 6. Inzameling van gegevens...85 Hoofdstuk 7. Vooruitblik naar Conclusie...88 ix

4 RECENTE ONTWIKKELINGEN IN HET GEWESTELIJK ENERGIEBELEID EN -RECHT DR. LENNART DERIDDER Hoofdstuk 1. Inleiding...91 Hoofdstuk 2. Vlaanderen...91 Afdeling 1. Actieve rol van de regulator...91 Afdeling 2. Bevoegdheden van de VREG...92 Afdeling 3. Duidelijk takenpakket...93 Afdeling 4. Opwaardering technisch reglement...94 Afdeling 5. Beroepsgeheim...94 Afdeling 6. Dode letter...95 Afdeling 7. Nieuwe technische reglementen...95 Afdeling 8. Regulator of toezichthoudende overheid?...96 Afdeling 9. Besluit: strikte controle is noodzakelijk...97 Hoofdstuk 3. Wallonië...98 Afdeling 1. Versnelling van de marktopening...98 Afdeling 2. Beperkt regelgevend optreden...99 Afdeling 3. Federale bijdrage Afdeling 4. Arrest Arbitragehof Hoofdstuk 4. Brussel Afdeling 1. Distributienetbeheer Afdeling 2. In aanmerking komende afnemers en toegang tot het net Afdeling 3. Leveringsvergunning Afdeling 4. Bemiddelings- en geschillenkamer Afdeling 5. Openbaredienstverplichtingen Afdeling 6. Wegenisretributies inzake gas en elektriciteit Afdeling 7. Uitvoering van artikel 26 van de elektriciteitsordonnantie Hoofdstuk 5. Besluit VOORBESTEMDHEID VAN HET FALEN: GROENE ENERGIE IN 2004 MR. TIM VERMEIR Hoofdstuk 1. Inleiding Hoofdstuk 2. Vlaamse groenestroomperikelen x

5 Afdeling 1. Inleiding Afdeling 2. Groenestroomcertificaten en producenten Aanvraag, toekenning en meting Minimumsteun Afdeling 3. Groenestroomcertificaten en leveranciers Inleveringsverplichtingen De boeteperikelen Afdeling 4. Verkoop van elektriciteit opgewekt uit hernieuwbare energiebronnen Afdeling 5. Kosteloze distributie Afdeling 6. Warmtekrachtcertificaten Hoofdstuk 3. Brusselse groenestroomcertificaten Afdeling 1. De certifiëring van installaties voor de productie van groene elektriciteit en warmtekracht Afdeling 2. Garanties van oorsprong en groenestroomcertificaten Afdeling 3. Verplichtingen van de leveranciers Afdeling 4. Voorwaarden en modaliteiten voor de erkenning van de groenestroomcertificaten afgeleverd door andere overheden Hoofdstuk 4. Energieprestatiedecreet Afdeling 1. Inleiding Afdeling 2. Energieprestie-eisen Afdeling 3. EPB-voorstel en de EPB-aangifte Afdeling 4. EPB-gegevens Afdeling 5. Sancties Afdeling 6. Energieprestatiecertificaten Hoofdstuk 5. Rationeel energiegebruik en emissiehandel Afdeling 1. Rationeel energiegebruik Afdeling 2. Emissiehandel Ontwikkelingen op internationaal en Europees niveau Bevoegdheids- en emissiereductieverdeling in België A. Bevoegdheidsverdeling B. Omzetting van de VER-richtlijn Het register Hoofdstuk 6. Windenergie Afdeling 1. Procedures Afdeling 2. De Thorntonbank Hoofdstuk 7. Slotbedenkingen xi

6 WAKEN EN WAARBORGEN DE ROL VAN DE CREG IN HET MEDEDINGINGSTOEZICHT CHRISTINE VANDERVEEREN en PAUL MARTINET Hoofdstuk 1. Inleiding Hoofdstuk 2. De nauwe band tussen regulering en mededinging Hoofdstuk 3. Het beleid van de CREG ten aanzien van mededinging Afdeling 1. Inleiding Afdeling 2. De beleidssturende ex ante-maatregelen Goedkeuring van de algemene contractvoorwaarden Goedkeuring van de belangrijkste voorwaarden Goedkeuring van de tarieven voor het transport en de distributie van elektriciteit en voor het vervoer van aardgas Het verstrekken van voorstellen en adviezen De vaststelling van het indicatief programma en het indicatief plan Studies en monitoring Afdeling 3. De toezichthoudende ex post-maatregelen Afdeling 4. Bijkomende taken onder de nieuwe richtlijnen Hoofdstuk 4. Samenwerking met de mededingingsautoriteiten Afdeling 1. De Belgische mededingingsautoriteit Afdeling 2. De Europese mededingingsautoriteit Hoofdstuk 5. Besluit RECENTE ONTWIKKELINGEN INZAKE ENERGIE EN MEDEDINGINGSRECHT MR. KOEN PLATTEAU Inleiding Hoofdstuk 1. Beslissingspraktijk van de Raad voor de Mededinging Afdeling 1. Concentratiecontrole ECS dossiers Elia/Bel-Engineering Overnames van in aanmerking komend cliënteel door nieuwe toetreders tot de markt Afdeling 2. Institutionele hervormingen xii

7 Hoofdstuk 2. Beslissingspraktijk van de Europese Commissie Afdeling 1. Concentratiecontrole Total/Gaz de France Gas de Portugal Afdeling 2. Mededingingsbeperkende afspraken Toegang tot netwerken Territoriale restricties Exclusieve rechten bruinkool Besluit BELEIDSNOTA ENERGIE EN NATUURLIJKE RIJKDOMMEN KRIS PEETERS Hoofdstuk 1. Beleidsveld energie Afdeling 1. Bevoegdheden Stand van zaken Staatshervorming Afdeling 2. Omgevingsanalyse Mondiaal A. Toestand en ontwikkelingen Het primaire energieverbruik Het finale energieverbruik De elektriciteitsproductiesector De uitstoot van broeikasgassen B. Internationaal beleid Europa (EU-15) A. Toestand en ontwikkelingen Het primaire energieverbruik en de energie-intensiteit Het finale energieverbruik De energiesector De uitstoot van broeikasgassen B. Europees beleid België A. Toestand en ontwikkelingen Het primaire energieverbruik en de energie-intensiteit Het finale energiegebruik De energiesector De uitstoot van broeikasgassen B. Federaal beleid xiii

8 4. Vlaanderen A. Het primaire energieverbruik en de energie-intensiteit B. Het finale energiegebruik C. De elektriciteitsproductiesector D. De uitstoot van broeikasgassen Gemeenten Afdeling 3. Beleidsprincipes Missie Visie Afdeling 4. Doelstellingen Liberalisering van de Vlaamse energiemarkten: van keuze naar mededinging Realisatie van Vlaamse Kyotodoelstelling Afdeling 5. Projecten Vrijmaking van de energiemarkten REG voor gebouwen A. Energieprestatieregelgeving B. Energieprestatiecertificatie REG-acties van netbeheerders REG voor huishoudens en gelijkgestelden A. Energiebeleidsovereenkomsten met brandstofleveranciers B. Stimuleren van energieadvies en energiediensten C. Communicatie REG voor industrie A. Energiebeleidsovereenkomsten Benchmarkingconvenant Auditconvenant Belasting van energieproducten en elektriciteit B. Besluit energieplanning C. Verhandelbare emissierechten D. Samenwerking met bedrijfsfederaties en versterking bedrijfsadvies Milieuvriendelijke energieproductie A. Invulling beleidsdoelstelling B. Warmtekrachtkoppeling C. Hernieuwbare energiebronnen in Vlaanderen D. Specifieke actiepunten Sociale openbaredienstverplichtingen Uitbouwen van de distributienetwerken en kwaliteitstoezicht Bestuurlijke organisatie xiv

9 Afdeling 6. Naar een inclusief beleid Energieonderzoek en -ontwikkeling Ecologiesteun REG en het landbouwbeleid REG en het mobiliteitsbeleid REG en het huisvestingsbeleid REG in overheidsgebouwen REG in het onderwijs Milieuvriendelijke energieproductie en andere beleidsvelden Overleg met het federale en Europese niveau Afdeling 7. Begrotingsmiddelen Hoofdstuk 2. Beleidsveld natuurlijke rijkdommen Afdeling 1. Bevoegdheden Afdeling 2. Omgevingsanalyse Afdeling 3. Missie en visie Visie Missie Afdeling 4. Strategische doelstellingen Afdeling 5. Projecten Het Oppervlaktedelfstoffendecreet en zijn uitvoeringsbesluit VLAREOP Implementatie van het Oppervlaktedelfstoffendecreet en zijn uitvoeringsbesluit VLAREOP Het Grinddecreet A. Evaluatie van het Grinddecreet van 14 juli B. Aanpassingen aan het Grinddecreet ter uitvoering van haar initiële doelstelling C. Grindwinning na afronding van het Grinddecreet Kennis van de diepere ondergrond Databeheer van de ondergrond A. Huidige stand van zaken B. Verdere uitbouw van DOV C. Specifieke actiepunten vanuit het bevoegdheidsdomein natuurlijke rijkdommen Afdeling 6. Ondersteuning van het beleid inzake het beheer van de natuurlijke rijkdommen Middelen Betrokken overheidsorganisaties Beter Bestuurlijk Beleid Terminologische verduidelijkingen xv

10 OVERZICHT ENERGIEWETGEVING 2004 JÜRGEN DE STAERCKE Hoofdstuk 1. Opzet Hoofdstuk 2. Belgisch Staatsblad Afdeling 1. Federaal Duurzame ontwikkeling Energie Nucleair en radiologisch noodplan Programmawet Afdeling 2. Vlaams Gewest Duurzame ontwikkeling Energie Afdeling 3. Brussels Hoofdstedelijk Gewest Energie Afdeling 4. Waals Gewest Energie Incentives Hoofdstuk 3. Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen Afdeling 1. Wetgeving Energie Afdeling 2. Mededelingen en bekendmakingen Duurzame ontwikkeling Energie Europees Forum voor energie en vervoer OVERZICHT VAN RECHTSLEER 2004 BERNARD VANHEUSDEN xvi